Post on 22-Sep-2019
Kimya Yüksek Mühendisi
Atık Yönetimi Mevzuatı ve
Yeni Uygulamalar
Oğuzhan AKINÇ
Atık Nedir
• Atık: Üreticisi veya fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi tarafından çevreye atılan veya bırakılan ya da atılması zorunlu olan herhangi bir madde veya materyali ifade eder.
ÖNLEME
TEKRAR KULLANIM
AZALTMA
GERİ DÖNÜŞÜM
ENERJİ GERİ KAZANIMI
BERTARAF
En Öncelikli Seçenek
En Son Seçenek
Atık Yönetimi Hiyerarşisi
Geri Kazanım
Bir tesisten çıkan atık;
• Başka bir tesisin hammaddesi
• Katkı maddesi
• Temizleyici, koruyucu maddesi
• İşlemler için ilave malzeme
(dolgu, üst örtü gibi)
olabilir.
Genel İlkeler
• Atık üretiminin ve atığın zararlılığının önlenmesi ve azaltılması
• Atığın geri kazanılması veya enerji kaynağı olarak kullanılması
• Çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek yöntem ve proseslerin
kullanılması
• Atıkların kaynağında ayrı toplanması
• Atıkların taşıma lisanslı araçlar ile taşınması
• Atıkların lisanslı bir tesis tarafından bertaraf edilmesi veya geri
kazanılması
• Atıkların en yakın ve en uygun tesiste bertaraf edilmesi
• Atıkların üçüncü kişi, kurum/kuruluşlar tarafından toplanmaması
• Çevre ile uyumlu teknolojilerin kullanılması
• Atıklardan kaynaklanan zararlardan dolayı müteselsil sorumluluk
Kirleten Öder İlkesi
• Kirlenme ve bozulmanın önlenmesi, sınırlandırılması, giderilmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için yapılan harcamaların kirleten veya bozulmaya neden olanlar tarafından karşılanmasını tanımlar.
Yasaklar
Kirletme yasağı
• Atıkların izin verilen tesisler dışında geri kazanılması, bertaraf edilmesi ve/veya ettirilmesi; toprağa, denizlere, göllere, akarsulara ve benzeri alıcı ortamlara dökülmesi, dolgu yapılması ve depolanması suretiyle çevrenin kirletilmesi yasaktır.
İthalat yasağı
• Tehlikeli atıkların, serbest bölgeler dahil Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine girişi yasaktır.
Yükümlülük Muafiyet
Lisans alma
• Atık bertarafı ve geri kazanımı yapan gerçek ve tüzel kişiler Bakanlıktan lisans almakla yükümlüdürler.
Taşıma lisansı
• Atık toplama ve/veya taşıma işlerini yapan kişi, kurum veya kuruluşlar il çevre ve orman müdürlüklerinden taşıma lisansı almakla yükümlüdürler
Lisans alma
• atığın üretildiği yerde kendi atıklarının geri kazanımını yapan ve piyasaya sürmemek üzere geri kazanılan ürünlerin tamamını aynı tesis içerisinde tekrar kullanan tesis veya kuruluşlar
Taşıma lisansı
• evsel atıklar
• tehlikesiz atıklar
• ambalaj atıkları
Yükümlülükler
Yükümlülük Muafiyet
yok
Kayıt tutma
Atık üreten tesis ve işletmeler ile bertaraf ve geri kazanım işlemlerini yapan kişi, kurum ve kuruluşlar kayıt tutmakla yükümlüdürler.
• atık türü,
• atığın kod numarası,
• atık miktarı,
• atığın kaynağı,
• gönderildiği tesis,
• taşıma şekli,
• atığın EK-II A ve EK-II B’de belirtilen yöntemlere göre tabi tutulduğu işlemler
Yükümlülükler
Yükümlülük Muafiyet
Tehlikeli atık dışındaki diğer atık türleri
Mali sorumluluk sigortası
Tehlikeli atıkların toplanması, taşınması, geçici ve ara depolanması, geri kazanımı, yeniden kullanılması ve bertarafı faaliyetlerinde bulunanlar, faaliyetleri nedeniyle oluşacak bir kaza dolayısıyla üçüncü şahıslara ve çevreye verebilecekleri zararlara karşı tehlikeli atık malî sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadırlar
Yükümlülükler
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Revize)
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği(Revize)
Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
PCB ve PCT’lerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği PCB ve PCT’lerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği(Revize)
Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği PCB ve PCT’lerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik EEE’lerde Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik
Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik
Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği PCB ve PCT’lerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik EEE’lerde Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği
Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik
Tehlikesiz ve İnert Atıkların Geri Kazanımı Tebliği
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği PCB ve PCT’lerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik EEE’lerde Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği Tehlikesiz ve İnert Atıkların Geri Kazanımı Tebliği
Atık Ara Depolama Tesisleri Tebliği
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (Revize)
Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği
ÖTA Depolaması, Arındırılması, Sökümü ve İşlenmesine İlişkin Tebliğ
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği PCB ve PCT’lerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik EEE’lerde Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği Atık Ara Depolama Tesisleri Tebliği Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği ÖTA Depolaması, Arındırılması, Sökümü ve İşlenmesine İlişkin Tebliğ
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği PCB ve PCT’lerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği Atık Ara Depolama Tesisleri Tebliği Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği ÖTA Depolaması, Arındırılması, Sökümü ve İşlenmesine İlişkin Tebliğ
Atıkların Karayolunda Taşınmasına İlişkin Tebliğ
1991
1993
1995
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği PCB ve PCT’lerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği Atık Ara Depolama Tesisleri Tebliği Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği ÖTA Depolaması, Arındırılması, Sökümü ve İşlenmesine İlişkin Tebliğ Atıkların Karayolunda Taşınmasına İlişkin Tebliğ
15 Yönetmelik 5 Tebliğ
24 Genelge
Atık Listesinin Oluşturulmasına Dair
Komisyon Kararı
(2000/532/EC, 03/05/2000)
Atık Çerçeve Direktifi
(75/442/EEC,15/07/1975)
Atık Direktifi
(2006/12/EC, 05/04/2006)
ATIK YÖNETİMİ GENEL ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete
Genel Esaslar
Birleştirme Sadeleştirme
Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
Bitkisel Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği
Tıbbi Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
Ömrünü Tamamlamış
Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
Atık Pil ve Akümülatörlerin
Kontrolü Yönetmeliği
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik
Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği
Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği
Atık Elektrikli ve Elektronik
Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği
Ömrünü Tamamlamış
Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik
Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu
Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik
Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri
Kazanımı Tebliği
ATIK YÖNETİMİ
YÖNETMELİĞİ
BİRLEŞTİRME
Yeni ve Güncellenen Kavramlar
Atık Tanımı
Ortak Kavramlar
Yan Ürün
Geçici Depolama
Yeniden Kullanım
İkili Toplama Sistemi
Tehlikelilik Özelliği H13
Ek-III/B Analizleri
Genişletilmiş Üretici
Sorumluluğu
AYY
SADELEŞTİRME
Ortak kavramlar bir araya getirilmiştir.
Atık Tanımı Bakanlığın Görevleri
İl Müdürlüğünün
Görevleri
Büyükşehir ve Belediyelerin
Görevleri
Atık Üreticisinin Görevleri
Atık İşleme Tesisinin Görevleri
Yetkilendirilmiş Kuruluş
Geçici Depolama
Bildirim ve Kayıt Tutma
Toplama ve Geri Kazanım
Hedefleri
YENİ KAVRAMLAR
Yan Ürün Olma Durumu
• Üretim prosesinin ayrılmaz bir parçası olarak üretiliyor ve kapasite raporunda ürün/yan ürün olarak yer alıyor ise,
• Gelecekte kullanımına yönelik talep sürekli ise,
• Doğrudan bir proseste kullanılabiliyor ve üretildiği yerde fiziksel işlemler hariç olmak üzere başka işlemlerden geçmiyor ise,
• İkame edeceği maddenin standartlarına uygunluğunun ya da hammadde olarak kullanılması durumunda nihai ürünün hiçbir şekilde standardını bozmadığının belgelenmesi halinde,
• Daha sonraki kullanımı çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde üretim, sağlık ve çevre mevzuatına uygun ise,
• 6 Yönetmelik
• Sadeleştirilmiş ve Birleştirilmiş Tebliğler
• 5 Genelge
• 5 Tebliğ
• 24 Genelge
• 16 Yönetmelik
Yeni Mevzuat Yapısı
Yönetmelik
Tebliğ
Genelge
Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik
Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
Maden Atıkları Yönetmeliği
Hafriyat, İnşaat ve Yıkım Atıkları Yönetmeliği
Madencilik Faaliyetleri ile Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği
Atık Yönetimi Yönetmeliği
Yeni Mevzuat Yapısı
Birleştirme
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği
Endüstriyel Atıkların Yönetimi Tebliği
PCB ve PCT’li Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Sadeleşirken Ufak Bir Ekleme
ATY Tebliği • Atıktan Türetilmiş
Yakıt Hazırlama ve Kullanımı
• Ek Yakıt Kullanımı
• Alternatif Hammadde Kullanımı
LIFE06 - Türkiye’de Sanayiden Kaynaklanan Tehlikeli Atıkların Yönetiminin İyileştirilmesi Projesi
• Sektörler:
– Döküm – Deri Sektörü – Galvanizasyon – Metal işleme – Boya/Vernik – Otomotiv – Boya Üretim
Yeni Eklenen Sektörel Kılavuzlar
• Demir - Çelik Sektörü
• Metal Kaplama Sektörü
• Organik Bitki Koruma Ürünleri ve Biyositler Üretimi Sektörü
• Beyaz Eşya Sektörü
• İlaç Sektörü
Oğuzhan AKINÇ T : (312) 586 31 08
E : oguzhan.akinc@csb.gov.tr
W : www.cygm.gov.tr
TEŞEKKÜRLER