Snimanje terena – premer: Geodetska merenja na terenu na osnovu kojih se izrađuju topografske podloge.

Osnova za premer terena su geodetske tačke, prvenstveno poligonske tačke, linijske tačke i reperi

1

Topografske podloge (planovi i karte) su umanjeni prikaz zemljine površine, objekata, vodova, granica vlasništva itd. Sadržaj topografskih podloga se odnosi na objekte na zemljinoj površini, ispod zemljine površine i iznad zemljine površine.

Razmera

Putem razmere se izražava koliko puta je određena dužina u prirodi umanjena radi prikazivanja na topografskoj podlozi.

Razmera se može izraziti numerički i grafički

R = 1 : M M = D : d

2

R = 1 : M M = D : d

D – dužina prikazane duži u prirodi

d – dužina prikazane duži na topografskoj podlozi

Grafički razmernik ->

M – imenilac razmere

Vrednosti:

500, 1000, 2000, 2500, 5000 - planovi

5000, 10000, 25000, 50000, ... ∞ - karte

720, 1440, 2880 planovi izrađeni u hvatnom sistemu mera (u Vojvodini za oko 25% teritorije !!!)

3

(u Vojvodini za oko 25% teritorije !!!)

Kada poredimo dve razmere:

1:500 krupnija od 1:5000

1:2500 sitnija od 1:1000

Planovi: krupnije razmere, jedan list pokriva mali deo Zemljine površine. Pri izradi planova zanemaruje se zakrivljenost Zemljine površi.

Karte: sitnije razmere, često je prikazano veliko područje Zemljine površine na jednom listu.

4

područje Zemljine površine na jednom listu. Preslikavanje sa zakrivljene Zemljine površi putem neke kartografske projekcije. Usled toga imenilac razmere nije isti za celo područje prikaza (neizbežne deformacije)

Izbor razmere kod planova – u zavisnosti od gustine detalja koji se prikazuje na planovima.

Razredi uzidanosti:

1. razred: gusto izgrađeni objekti, puno instalacija, velika gustina detalja – primer: centar Novog Sada. Razmera 1:500

2. Razred: Građevinski reon manjih gradova i prigradskih

5

2. Razred: Građevinski reon manjih gradova i prigradskih naselja. Razmera 1:1000

3. Razred: Vangrađevinski reon – poljoprivredno zemljište, malo objekata, prikaz granica parcela. Razmera 1:2500

4. Razred: vangrađevinski reon - pašnjaci i šumovita područja, veoma mala gustina detalja. Razmera 1:5000

Okvir korisnog prostora i kvadratna mreža

6

7

Nomenklatura – oznaka lista

8

Područje 34. zone UTM projekcije za teritoriju Srbije

9

Srbije

Podela zone na listove razmere 1:50 000 (UTM projekcija)

Dimenzije lista:60*40 cm

10

Na terenu:30*20 km

Oznaka šrafiranog lista: 50-E9-N19

Podela lista 1:50 000 na listove 1:5 000 (UTM projekcija)

11

Dimenzije lista: 60*40 cm (3*2 km)Oznaka šrafiranog lista: 5-67-E8-N21

Podela lista 1:5000 na listove 1:2500 (UTM projekcija)

12

Dimenzije lista: 60*40 cm (1500*1000 m)

Oznaka šrafiranog lista: 2.5-2-67-E8-N21

Podela lista 1:5000 na listove 1:1000 (UTM projekcija)

13

Dimenzije lista: 60*40 cm (600*400 m)

Oznaka šrafiranog lista: 1-7-67-E8-N21

Podela lista 1:1000 na listove 1:500 (UTM projekcija)

14

Dimenzije lista: 60*40 cm (300*200 m)

Oznaka šrafiranog lista: 0.5-2-7-67-E8-N21

Podela meridijanske zone (Gaus krigerovaprojekcija) na trigonometrijske sekcije (22.5*15 km)

15

Podela trigonometrijske sekcije na listove razmere 1:5000 (GK projekcija)

Koristan prostor lista je 60*45 cm

U prirodi je to

16

U prirodi je to 3000*2250 m

Podela trigonometrijske sekcije na listove razmere 1:2500 (GK projekcija)

Koristan prostor lista je 60*90 cm

U prirodi je to

17

U prirodi je to 1500*2250 m

Podela lista razmere 1:5000 na listove razmere 1:1000 (GK projekcija)

Koristan prostor lista je 50*75 cm

U prirodi je to

18

U prirodi je to 500*750 m

Podela 2 lista razmere 1:5000 na listove razmere 1:1000 (GK projekcija)

Koristan prostor lista je 60*90 cm

U prirodi je to

19

U prirodi je to 600*900 m

Podela lista razmere 1:1000 na listove razmere 1:500 (GK projekcija)

Koristan prostor lista je 60*90 cm ili 50*75 cm

20

ili 50*75 cm

U prirodi je to 300*450 m ili 250*375 m

21

22

23

Sadržaj planova: svi stalni objekti, granice vlasništva, podzemni i nadzemni vodovi, nazivi itd.

Topografski znaci (topografski ključ)

•Topografski znaci u razmeri

24

•Uslovni topografski znaci

Sadržaj karata:•Karte opšte namene

•Specijalne i tematske karte

Zbog sitne razmere vrši se izbor sadržaja karte. U postupku GENERALIZACIJE biraju se značajni detalji a manje

25

GENERALIZACIJE biraju se značajni detalji a manje značajni detalji se izostavljaju. Velika gustina detalja čini kartu nepreglednom.

Kartografski znaci - simbolizuju prisustvo nekih objekata ili pojava na određenim mestima.

Visinska predstava na topografskim podlogama

•Pojedine tačke sa kotama

•Izohipse

•Hipsometrijska skala

26

•Šrafura

•Senčenje

Kombinacija

Tačke sa visinama

27

Izohipse

E – ekvidistancija

Vrednosti: 0.5, 1, 2.5, ...

Ista vrednost na celom listu

Manja ekvidistancija kod

28

Manja ekvidistancija kod krupnije razmere i manjih nagiba

Veća ekvidistancija kod krupnije razmere i strmijih nagiba

29

Vrste izohipsi

•Osnovne – linija debljine 0.1-0.2 mm

•Glavne - svaka peta osnovna, upisana i kota duž izohipse, deblja linija

•Pomoćne, na 0.5 odnosno 0.25 izohipse

30

•Pomoćne, na 0.5 odnosno 0.25 izohipse isprekidana odnosno tačkasta linija

Šrafura

31

Metode snimanja terena:

•Ortogonalna

•Polarna

•GPS (Global Positioning System)

32

•GPS (Global Positioning System)

•Fotogrametrijska

•Satelitski snimci

Detaljna tačka

Detaljne tačke – tačke koje predstavljaju karakteristične tačke na terenu i njihovim snimanjem je moguće kartirati snimljene objekte

•Tačkasti objekti – jedna detaljna tačka

33

•Tačkasti objekti – jedna detaljna tačka

•Linijski objekti – dve ili više detaljnih tačaka

•Površine – tri ili više detaljnih tačaka

Krive linije se prikazuju nizom kratkih pravih linija

Ortogonalna metoda

34

Neophodno da bude razvijena poligonska ili linijska mreža (osnova za snimanje)

Krajnje tačke se signališu značkama. Duž linije za snimanje (poligonske strane) se fiksira poljska pantljika.

Sa detaljne tačke se spušta upravna.

35

D

D' BA

Upravne se mogu spuštati pomoću prizme, ogledala pod uglom, priručnim sredstvima.

Apscise (udaljenost od početne tačke do podnožja upravne) se mere pomoću poljske pantljike, ordinate (upravne) se mere ručnom pantljikom

36

Primena na uzidanom terenu

Za visine detaljnih tačaka potrebno je posebno sprovesti detaljni nivelman.

Korišćenje trostrane prizme za spuštanje upravne

37

Korišćenje petostrane prizme za spuštanje upravne

38

Spuštanje upravne pomoću prizme

39

Spuštanje upravne pomoću prizme

40

Spuštanje upravne pomoću dvostruke prizme

1. Postavljanje na pravac

41

A B

C

Spuštanje upravne pomoću dvostruke prizme

1. Postavljanje na pravac

2. Pomeranje po pravcu

42

C

BA

Spuštanje upravne pomoću dvostruke prizme

1. Postavljanje na pravac

2. Pomeranje po pravcu

3. Spuštena upravna

43

A B

C

7

8

22

4421

1

23

4

5

6

( )2 2t kk a a u= − +

b a

m m

Y Y Yo

D D

− ∆= =

b aX X Xa

D D

− ∆= =

Računanje koordinata detaljne tačke snimljene ortogonalnom metodom (TO22)

45

m mD D

1 1 1 1 1' 'y oY aX od au∆ = + = +

1 1 1 1 1' 'x aY oX ad ou∆ = − = −

1 1 1 1a aY Y y Y od au= + ∆ = + +

1 1 1 1a aX X x X ad ou= + ∆ = + −

b a

m m

Y Y Yo

D D

− ∆= =

b a

m m

X X Xa

D D

− ∆= =

Tačka sa leve

46

2 2 2 2 2' 'y oY aX od au∆ = + = +

2 2 2 2 2' 'x aY oX ad ou∆ = − = −

2 2 2 2a aY Y y Y od au= + ∆ = + +

2 2 2 2a aX X x X ad ou= + ∆ = + −

Tačka sa leve strane linije, use uzima sa znakom -