2

Toplam Kalite Yönetiminin önce endüstride “Kalite Muayene” ile başlayan tarihsel serüveni ardında “Kalite Kontrol”, daha sonra da “Kalite Güvencesi” dönemi ile devam etmiştir. Bütün bu uygulamaların ardından rekabet,kalite, değişim, ve müşteri beklentileri gibi dış faktörler yönetim bilim literatüründe “Toplam Kalite Yönetimi” kavramının yer almasına zemin hazırlamıştır. Bilindiği üzere II. Dünya savaşını izleyen yıllarda TKY anlayışının sistemleşmesinde Amerikalı Kalite Uzmanı DEMİNG, JURAN ve Japon ISHIKAWA’nın rolleri büyük olmuştur.

TOPLAM KALİTEN YÖNETİMİ’NİN TARİHİ GELİŞİMİ-1

3

Bunlardan DEMİNG’ın TKY ile ilgili 14 temel kuralı, JURAN’ın “Kalite Yönetimin Sorumluluğudur” ilkesi ve ISHIKAWA’nın “Kalite Herkesin İşidir” diyerek “Kalite Kontrol Çemberleri”ni oluşturması ve CROSBY’ nin “Üretimde Sıfır Hata” yaklaşımını uygulamaya koyması, aslında bir anlamda TKY Felsefesinin temellerini oluşturan fikirlerini zemin hazırlamıştır. Bugün etkin ve verimli bir yönetim yaklaşımı olarak biçimlendirilmiş olan TKY’de kullanılan teknikler ve unsurlar, bu kalite uzmanlarının ortaya koydukları teknik unsurların bir hamulesinden (toplamından) ibarettir.

TOPLAM KALİTEN YÖNETİMİ’NİN TARİHİ GELİŞİMİ-2

4

TKY ÖNCÜSÜ

Dr. Edwards DEMING1951

Eğer Beni Dinlerseniz Beş Yıl İçinde Dünya’yı

Yakalayabilirsiniz,

Eğer Dinlemeye Devam Ederseniz Dünya Sizi Yakalamak İçin Çok

Uğraşır

5

Çağdaş bir yönetim düşüncesi. TKY felsefe ve ilkeler bütünü olma yanında, uygulama araçlarıyla bir yönetim biçimidir.

GENEL AMAÇLARI Savurganlığın Önlenmesi, Verimliliğin Artırılması, Kalitenin Artırılması, Maliyetin Düşürülmesi, İşlem Zamanlarının Kısaltılması, Sürekli İyileşme ve Gelişmenin Sağlanması.

Toplam Kalite Yönetimi

7

Toplam kalite yönetimi sosyal paydaşların dengeli mutluluğunu hedefler.

Eğitimçalışanları

MEB

AilelerTedarikçiler(ulaşım,gıda, vs.)

Öğrenci ÜNİVERSİTELER

İşverenler

TOPLU

M

OKULLAR

Öncekiokullar

Rakip okullar

9

Toplam Kalite Yönetimi, Gönülleri kazanmaktır.İdeali yakalamaktır.Çalışana örnek olmaktır.“Önce insan” demektir.İnsandaki bireysel dönüşümü gerçekleştirmektir.Çalışanı motive etmektir.TKY’de bireysel olarak başlamak ilk şarttır.

Z. CAFOĞLU

10

Toplam Kalite Yönetimi; İnsanı vizyon sahibi yapar. Çalışanın ayrı dünyasını kurmasına fırsat verir. Stratejik düşünme gerektirir. Güven kazandırır. Ufkunuzu değiştirir. Külfet değil, güç getirir.

Z. CAFOĞLU

11

KALİTE NEDİR ?Kalite, kullanıma uygunluktur (Dr.J.M. JURAN)Kalite, ihtiyaçlara uygunluktur (P.B.CROSBY)Kalite, bir ürünün ifade edilen veya beklenen ihtiyaçları karşılama kabiliyetini oluşturan özelliklerin toplamıdır. (TS 9005-ISO 8402)

Kalite, müşteri memnuniyetidir.

Kalite, bir hayat felsefesidir.Kalite, bir yaşam tarzıdır.

12

Kalite, her şeyden önce bir “saygı” ve “nezaket” işidir. Bu saygı üç seviyede gerçekleşir:

- Kurum dışında vatandaşlara saygı,- Kurum içinde, herkesin geliştirme ve iyileştirme faaliyetlerine yaptığı katkıya saygı,- Çalışma grupları içinde, iş görenlerin yararlı faaliyetlerinden dolayı kendi kendilerine saygı.

14

Kalite kavramının birbirini tamamlayan çeşitli tanımları da yapılabilir. (Akgül 1999, s: 37):

Kalite, mutlu vatandaştır.

Kalite, vatandaşlarımızın ihtiyaçlarının ve makul beklentilerinin karşılanmasıdır.

Kalite rekabet gücünün yükseltilmesidir.

Kalite verimliliğe giden, maliyeti en fazla etkileyen fakat en az yatırım gerektiren bir yoldur.

Kalite, daimi bir iyileştirme sürecidir.

15

Kalite tanımlarında görülen bu çeşitlilik kalitenin bir göreceli kavram olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Üretilen mal ya da hizmete ve bunları kullanan

hedef kitlenin gereksinimlerine göre, uygun olan bir kalite tanımının ifade edilmesi gerekmektedir.

16

Ayrıca bir kurumda kaliteyi sağlaya-bilmek için;

insan gücümateryal, makine, yöntemden

oluşan dört unsurun mükemmel olarak işlemesi gerekmektedir (Cafoğlu. 1996, s:10).

17

Kalite denildiği zaman genellikle “mal ve hizmet kalitesi” ya da “ürün kalitesi” anlaşılmaktadır. Ürün kalitesi esasen sonuçtur. Bu sonucu belirleyen başlıca kalite unsurları :

Liderlik Kalitesi Yönetim Kalitesi İnsan Kalitesi Sistem Kalitesi Süreç Kalitesi

Donanım Kalitesi İş Kalitesi Hizmet Kalitesi İletişim Kalitesi Hedeflerin Kalitesi

18

TKY ile ilgili belirlenen ilkeleri genel olarak; Liderlik,

Müşteri memnuniyeti,

Sürekli gelişme (kaizen),

Verilerle yönetim,

Herkesin katılımı,

Takım çalışması,

Öğrenen birey ve öğrenen organizasyon oluşumunu ve

ortamını sağlama

şeklinde toparlamak mümkündür.

Marifet iltifata tabidir İltifatsız marifet

zayidir.

Türk Atasözü

Yılın Kaliteli Okulu/Kurumu Rapor Format

Bu kategoride başvuracak okul/kurumlar, yaptıkları çalışmaları aşağıda sıralanan başlıkları ve açıklamaları dikkate alarak 40 sayfayı geçmeyecek şekilde raporlaştıracaklardır. Raporlarda Times New Roman harf karakteri ve 11 punto ile bir buçuk satır aralığı kullanılır. Okul/kurumla ilgili varsa fotoğraf, video kaydı vb. ilaveler raporun sonuna konabilir. Bu ilaveler 40 sayfalık rapor limitinin dışındadır.

Yılın Kaliteli Okulu/Kurumu Rapor FormatıOKUL/ KURUM RAPORU ARA

BAŞLIKLARIİl/İlçe: Okulun/Kurumun bulunduğu il ve ilçe

adını belirtiniz.Okul/Kurum Adı:Okulun/Kurumun adını belirtiniz.Adres:Okulun/Kurumun posta adresini

belirtiniz.

Yılın Kaliteli Okulu/Kurumu Rapor Formatıİletişim Kurulacak Kişinin Adı, Soyadı,

Telefonu, E-Posta Adresi:Okul/Kurum müdürü ile ekip liderinin adı,

soyadı, telefonu (varsa cep telefonu) ve e-posta adresini belirtiniz.

Okulun/Kurumun Tarihçesi ve Bugünkü Durumu (kısa)

Bu bölümde okulun kuruluşundan bugüne kadar geçen süreç kısaca özetlenir. Bugünkü durumu anlatılırken; okulun yerleşim yeri, bina durumu, okulda yürütülen programlar vb. genel bilgilere yer verilir.

Kurumsal özdeğerlendirme artık bir zorunluluktur.

“Kurumlar, ilerlemeye başlayan toplumlara dar gelen elbiseler gibidir.”

Henry Ford

NEDEN KURUMSAL ÖZDEĞERLENDİRME?

1.Okulun daha iyi olma yönünde bir arayışa girmesi

2.Okulun sürekli gelişim ve kendini yenileme ihtiyacı

3.Okulda yapılanları sorgulayanların (yönetici, öğretmen, çalışanlar, öğrenci, veli, STK, sektör) artması

4.Öğrenci, veli tarafından okulun başka okullarla karşılaştırılması ve kıyaslanması

5.Okulun kendini çevresindeki ve ülke genelindeki benzer okullarla karşılaştırmak istemesi

KURUMSAL ÖZDEĞERLENDİRMENİN

YARARLARI -1-1. Okul güçlü ve zayıf yönlerinin farkına varır.

2. Okul zayıf yönlerini düzeltme gayretlerinde sürekliliği sağlar.

3. Okulda herkesin gelişim ve iyileştirmeye amacıyla kendisini ve okulu sorgulaması ve değerlendirmesi gelişme fırsatları verir.

4. Okul açık bir şekilde belirlenmiş kriterler, göstergeler, hedefler doğrultusunda yapacaklarını planlar.

5.Okulun iş ve işlemlerinde kriterlere uymayan alanlarda iyileştirmeler yapılır.

6.Okul çeşitli yöntemlerle sürekli değerlendirme ve gözden geçirme yapar.

7.Okul her şeyini kayıt altına alarak kuramsal hafızasını oluşturur.

8.Okul sürekli gelişme için ekip ruhuyla çalışmaya başlar.

9. Okulda kalite ve mükemmellik yolculuğu başlar.

10.Okulda iletişim kalitesi ve motivasyon artar.

11.Gelecek için planlamalar somutlaşır.

KURUMSAL ÖZDEĞERLENDİRMENİN

YARARLARI -2-

Liderlik%10

Müşteri ile İlgili Sonuçlar

%15

Çalışanlarla İlgili Sonuçlar

%10

Çalışanlar%10

Strateji%10

İşbirlikleri ve Kaynaklar

%10

Süreçler, Ürünler

ve Hizmetler%10

Temel Performans Sonuçları

%15

GİRDİLER SONUÇLAR

ÖĞRENME , YARATICILIK veYENİLEŞİM

Toplumla İlgili Sonuçlar

%10

EFQM Mükemmellik Modeli

EFQM MÜKEMMELLİK MODELİ

282828

Şekilde de görüldüğü üzere EFQM Mükemmellik modeli; beşi “girdi” kriterlerini, dördü “sonuç” kriterleri olmak üzere dokuz Ana kriterden oluşan ve zorunluluk içermeyen bir modeldir. Ayrıca 46 (32) Alt kriter, 174 Göstergeden oluşmaktadır.

Girdi Kriterleri; bir kuruluşun yaptığı faaliyetleri ve bunları nasıl yaptığını içerir.

Sonuç kriterleri ise; kuruluşun neler gerçekleştirdiğini gösterir.

EFQM MÜKEMMELLİK MODELİ

292929

“Sonuçlar” “girdilerden kaynaklanır ve “Girdiler” “Sonuçlardan elde edilen geri bildirmeler ile iyileştirilir. Şeklin alt üst taraflarındaki oklar ise modelin dinamik yapısını ortaya koyar. Bu oklar, girdilerdeki iyeleştirmeleri sağlayan ve böylece sonuçlardaki iyileştirmelere yol açan “Öğrenme, yaratıcılık ve yenileşim” yaklaşımını gösterir. Her kriterin genel anlamını açıklayan bir tanımı vardır. Her bir kriter, daha iyi anlaşılmasını sağlamak amacıyla, çeşitli sayıda alt kriterlerle desteklenmiştir, Alt kriterler; uygulamada mükemmel kuruluşlarda tipik olarak görülebilecek ve bir değerlendirme sırasında dikkate alınması gereken ayrıntıları açıklayan ifadelerdir.

EFQM MÜKEMMELLİK MODELİ

303030

Son olarak, her alt kriterin altında ilgili alanlar bulunur. Bu maddelerin bir çoğu daha önce açıklanmış olan Temel Kavramlar’la doğrudan ilişkilidir. İlgili olanlar listesinin kullanımı zorunlu ya da değişmez değildir. Alt kriterin daha iyi anlaşılmasını amaçlar.

Okul/kurum ve kuruluşların iş mükemmelliğindeki ilerlemesini ölçmeyi amaçlayan ÖZDEĞERLENDİRME’de de bu kriterler esas alınmaktadır.

EFQM MÜKEMMELLİK MODELİ

31

Süreçler(Saldım çayıra

Mevla’m kayıra)

Liderlik

(Balıkbaştan kokar)

AnaPerformansSonuçları

(Bana değmeyenyılan bin

yıl yaşasın)(Takdiri

İlahi)Ortaklık Kaynaklar(Ayağını yorganına

göre uzat)

İnsan Kay. (Emir demiri

keser)

Strateji (Gün Ola

harman ola)

İnsan Kay.Sonuç(Ne kadar köfte

o kadar iş)

Toplum. Sonuç. (El elin eşeğini

türkü söyler arar)

Müşteri Sonuç. (Satılan mal geri alınmaz)

Inovasyon ve Öğrenme (Eski köye yeni adet getirme)Üstüne vazife olmayan işlere karışma

EFQM Modeli ve AtasözlerimizNegatif

Bakış

Canan ÇAKIRBURSA İL MEM ARGE BİRİMİ

TKY FORMATÖRÜ