Post on 05-Oct-2021
Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Kennis vermenigvuldigen door te delen
Samen werken aan een slimme leefbare omgeving
De openbare ruimte staat aan de vooravond van een grote transfor-matie. De kwaliteit van leven zal aanzienlijk stijgen door slimme verbindingen tussen apparatuur, burgers en overheden. Wat zijn de mogelijkheden en welke, al dan niet politieke, afwegingen kunnen daar-voor worden gemaakt?
Kwaliteit van leven is een belangrijke ‘drive’ voor
gemeenten die hun openbare ruimte graag zo
waardevol mogelijk maken. Zij doen dit voor de
vele stakeholders in een gebied; inwoners in het
algemeen, maar meer specifiek ook kwetsbare
doelgroepen, groei stimulerende ondernemers, jon-
geren, volwassenen, ouderen, toeristen en andere
bezoekers van de regio. Iedereen is gebaat bij een
veilige, mooie, rustige, stimulerende en passende
omgeving.
Smart City, als sociaal-maatschappelijk en technisch
ontwikkelingsgebied, biedt een schat aan kansen.
Maar welke kans moet worden gegrepen? Wat is
de beste investering? Hoe voorkomen we maat-
schappelijke faalkosten en hoe zorgen we voor een
zo groot mogelijke stijging van levenskwaliteit?
Het antwoord op deze vragen is gelegen in innova-
ties. In toekomst. Niemand kan in die toekomst kij-
ken, dus eenieder die harde beweringen doet, mist
de essentie van dit organische proces. Ook Ziut kan
dit uiteraard niet, maar we zijn wel dagelijks in
gesprek hierover met gemeenten en andere overhe-
den. Wij luisteren en horen veel signalen; intenties,
zorgen en verlangens. We weten wat de technische
mogelijkheden zijn en we zijn nauw betrokken bij
pilotprojecten, denktanks en beleidsvorming.
Vanuit die positie, als luisteraar en deelnemer aan
een omvangrijk netwerk, delen we graag de sig-
nalen die we krijgen. Omdat we ons goed kunnen
voorstellen dat alle mogelijke betrokkenen bij Smart
Cities daar veel baat bij kunnen hebben. Als vlie-
gende start voor de eigen succesvolle aanpak.
Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Er zijn veel verschillende invalshoe-ken om Smart City-ontwikkelingen in kaart te brengen. Wij merken dat het denken in termen van impact het meest werkbare perspectief is. We vragen onze gesprekspartners daarom altijd: wat is er gaande in jullie openbare ruimte? Wat gaat goed, wat kan beter? Welke wensen zijn nog niet vervuld? Wie hebben die wensen? Past het binnen jullie beleid om dit aan te pakken? Als dat helder is, is de stap naar Smart City- ontwikkeling relatief eenvoudig te zetten. Denken in termen van impact zorgt voor een stevige afbakening die succesvolle keuzes mogelijk maakt.
Vanuit die positie, als luisteraar en deelnemer aan
een omvangrijk netwerk, delen we graag de sig-
nalen die we krijgen. Omdat we ons goed kunnen
voorstellen dat andere beheerder daar veel baat
bij kunnen hebben. Als vliegende start kunnen zijn
voor de eigen succesvolle aanpak.
Denk in termen van impact
Voor het denken in impact hebben wij een indeling
gemaakt in 5 thema’s.
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
De ontwikkeling van Smart Cities is onlosmakelijk verbonden met ont-wikkelingen die in de samenleving plaatsvinden.
Klimaatverandering, toenemende mobiliteit, verste-
delijking en de uitputting van grondstoffen zijn de
‘triggers’ van Smart City-projecten die ook door de
landelijke overheid als zodanig zijn erkend.
Hoe graag we de ontwikkelingen ook anders
zouden zien, feit is bijvoorbeeld dat het aantal
gemotoriseerde voertuigen de komende jaren nog
altijd stijgt. Net als de gemiddelde temperatuur op
aarde en de vergrijzing in Nederland. Dat laatste
vindt zelfs op twee manieren plaats. Er komen niet
alleen steeds meer ouderen bij, de ouderen worden
ook ouder. Hoe langer we mensen in een gezonde
conditie houden, hoe beter het is. Kwaliteit van
leven is meer dan ooit een centraal maatschappelijk
thema.
Wat dit tijdsgewricht uniek maakt, is dat deze
focus op kwaliteit van leven samengaat met een
grote sprong in de techniek. Maar hoe groot en
universeel de ontwikkelingen ook zijn, de aanpak
ervan vindt altijd plaats ‘in small steps’. De schaal-
grootte van een gemeente of provinciale overheid is
hiervoor ideaal.
Maatschappelijke ontwikkelingen
Kwaliteit van leven is meer dan ooit een centraal maatschap-pelijk thema.
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Drager
Om de Smart City mogelijk te maken, moet in de openbare ruimte allerlei apparatuur worden geïnstalleerd. Waar hang je die op? Al snel bleek dat het onuitvoerbaar is om gevels van gebouwen hiervoor te gebruiken. Elk gebouw heeft een andere eige-naar en het is ondoenlijk om met iedereen apart afspraken te maken. Uit praktische overwegingen, maar ook als voorstander van hergebruik, raadt de EU de lantaarnpaal aan als perfecte houder voor sensoren, beeld- of informatiedragers.De voordelen hiervan zijn:
er is stroom voorhanden;
een lichtmast heeft een ideale hoogte om data-
signalen te communiceren en is buiten bereik van
vandalisme;
de dekkingsgraad van lichtmasten in Nederland is
hoog. In Nederlandse gemeenten staan circa 3,5
miljoen lichtmasten, waarvan Ziut er 1,3 miljoen in
beheer heeft. Bovendien staan ze door de hele stad
en zijn alle lichtmasten van dezelfde eigenaar, wat
het makkelijk maakt om zakelijke afspraken te maken.
Besturing
PIMS, het Public Infrastructure Management
System van Ziut, is een programma waarmee
beheerders in de toekomst alle slimme objecten,
zoals sensoren, fijnstofvangers en vri’s, kunnen
monitoren en besturen. De eerste PIMS module,
die nu al operationeel is, transformeert verlichting
in Smart Lighting, maar ook andere objecten kun-
nen eenvoudig worden gekoppeld aan het systeem.
TeleControllers op de lichtmasten zorgen voor het
verzenden en ontvangen van signalen. Momenteel
maken we gebruik van KPN, maar we kunnen ook
eigen gateways ontwikkelen of met andere partijen
samenwerken. PIMS vangt de signalen op en zet
ze op de kaart. Letterlijk. Op een kaart op de com-
puter vanwaar ook de aansturing in de openbare
ruimte plaatsvindt.
Netwerk
Welke techniek gebruik je om data van a naar b
te krijgen? Gebruik je WiFi,3G, 4G, LoRa (zie voor
meer informatie over dit relatief nieuwe netwerk
het KPN-factsheet) of een ander netwerk? Voor de
keuze is het belangrijk te kijken naar de plaatse-
lijke omstandigheden en het doel dat moet worden
bereikt.
De basisinfrastructuurvan Smart Cities
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Een netwerk kiezen?Stel eerst de volgende vragen
Is er al een netwerk aanwezig dat gebruikt kan worden? • Ja - Benut dat! • Nee - Ga door naar vraag 2.
Kent de locatie een relatief hoge dichtheid van functies en bevolking? • Ja - Dan is er waarschijnlijk een koppeling mogelijk
van meerdere oplossingen op één netwerk. Ga door naar vraag 3. • Nee - Ga door naar vraag 4.
Overleg met andere afdelingen binnen uw gemeentelijke organisatie. • Zijn meerdere objecten op de locatie aanwezig die
smart gemaakt kunnen worden? Of is het om andere redenen interessant om op deze plek een netwerk te faciliteren (denk bijvoorbeeld openbare WiFi voor toeristen)? • Ja - kies voor de netwerkoplossing die het beste
past bij de verschillende (gezamenlijke) doeleinden. Ga door naar vraag 4. • Nee - Ga door naar vraag 4.
Om welke type data gaat het? Is het data die een lage of een hoge bandbreedte vereist? • Indien de data veel bandbreedte vereist (denk aan
live-video streamen of realtime monitoring) en over korte afstand verzonden moet worden, is het wellicht rendabel om een WiFi-netwerk op te zetten. 3G of 4G is ook een optie, maar als het om veel data van verschillende objecten gaat is dit waarschijnlijk niet de goedkoopste optie, omdat er per Mb wordt betaald. • Indien het gaat om informatie met lage band
breedte, zoals aan/uit of vol/leeg, over een rela- tief grote afstand, is LoRa de meest voor de hand liggende optie.
01
02
03
04
In een dichtbevolkte wijk kan een WiFi-
netwerk rendabel zijn, maar in een bos
is LoRa handiger vanwege de grote reikwijdte.
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
LoRa van KPNDe volgende stap in connectiviteit voor Internet of Things
Short range
Mid range
(Long range)
Connectiviteit
Internet of Things in 2020 25 miljard objecten met het internet verbonden
Data capaciteit
Streaming & messaging
Messaging
Landelijke dekkingM2M =LoRa =
M2M en LoRa:Oplossingen van KPN
E-verbruik
Netstroom
Batterij(tot 15 jaar)
Lokalisatie met netwerk
2016
= Stabiel • Hoge bechikbaarheid van het netwerk• Landelijke indoor én outdoor dekking
• KPN is medeoprichter van de LoRa Alliance, een wereldwijd samenwerkingsverband tussen telecomoperators, product- fabrikanten en hardwarebouwers.
Doel: 1 wereldwijde standaard
= Gemakkelijk lokaliseren
• Bepaal eenvoudig de positie van objecten met het LoRa-netwerk
= Duurzaam
• Energie-e ciënt door minimaal batterijverbruik
= Uw bedrijfsproces optimaliseren
= Veilig
• Optimale privacy• Versleuteld data transport • Beveiligde opslag van data
= Gemakkelijk te installeren
• Geen kabels, snel online
kpn.com/iot
Wat beluisteren we bij de gemeenten?
Duurzaamheid is regelmatig een belangrijke aan-
leiding voor beheerders om Smart City-projecten
te starten. Bij het thema duurzaamheid krijgt men
vaak ‘groene beelden’ voor ogen. Natuur, bomen,
et cetera. Wat wij echter merken, is dat het boeken
van duurzame effecten eerder vraagt om een nieu-
we manier van denken. Van beperkt naar breed.
Van korte termijn naar lange termijn.
Als we kijken naar de lange termijn, dan komen
concepten in beeld zoals total costs of ownership.
De focus verschuift van investering naar exploitatie.
Vertaald in termen van openbare verlichting, denken
we niet alleen na over ontwerp en plaatsing, maar
ook over de totale levensduur. Duurzame denkers
betrekken productiekosten (materieel en immate-
rieel), energiekosten, onderhoud en exploitatie bij
het totaalplaatje. Vaak leidt dat tot de conclusie dat
‘gebruiken wat je al hebt’, al dan niet met een kleine
aanpassing, milieubewuster is dan nieuwkoop.
Wat op het gebied van algemeen afvalbeheer vaak
wordt vergeten, is dat moderne elektronica een
grote diversiteit aan zware en zeldzame metalen
bevat, en zwaar giftige chemische bestanddelen.
Dit maakt recyclen lastig en kan leiden tot dumpen
met veel negatieve gevolgen voor bodem, water
en lucht. (Overigens kunnen we het bij deze niet nalaten om te zeggen dat armaturen bij Ziut volledig worden gerecycled, maar dat terzijde.)
Ook uit duurzaamheidsoverweging is de keuze voor
hergebruik van de lichtmast als drager van Smart
City-apparatuur dus ook verstandig te noemen. In
deze masten hangt nu alleen verlichting, maar met
een kleine aanpassing wordt het een netwerk dat
de basis is voor een Smart City. Met ‘oude’ materia-
len bereiken we nieuwe doelen.
Er is veel duurzaamheidswinst te behalen is door
‘op maat’ en flexibel te opereren. Openbare verlich-
ting bijvoorbeeld, brandt vaak voor niets. Lege stra-
ten vol verlichting zijn bijzonder energieverspillend
en nergens voor nodig. Ditzelfde geldt voor verkeer.
Hoe meer de verkeersregeling is aangepast op de
situatie op de weg, hoe minder voertuigen hoeven
af te remmen of stil te staan. Slimme verkeersrege-
ling heeft een grote impact op duurzaamheid.
Een duurzameopenbare ruimte
Als we kijken naar de lange termijn, dan komen concepten in beeld zoals total costs of ownership.
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Bewegingssensoren
In Halderberge is er een lichtknop geplaatst
aan het begin van een fietspad. Als fietsers
langskomen doen ze het licht aan, waarna het
na verloop van tijd weer uitgaat. In gemeente
Wijchen zijn volglichten geïnstalleerd. Zodra
bewegingssensoren mensen spotten, gaat ver-
lichting aan. Zo volgt het licht de fietser of wan-
delaar en is in de rest van de tijd het licht uit.
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Voorbeelden
• Het dumpen van zwaar milieuvervuilend afval
in het buitengebied kan aangepakt worden door
bewegingssensoren. (Bron: Smart City Magazine 2
‘Smart City? Smart village’.)
• Met een rioolsysteemsensor op wijkniveau zien
of in een bepaalde wijk sterk vervuild water
wordt geloosd. Zie hoe bedrijven omgaan met
water. (Bron: Smart City Magazine 1 ‘Dit is
mogelijk in de Smart City’.)
• Amberkleurige LED-verlichting maakt de fiets-
snelweg van Greenport Bikeway vleermuis-
vriendelijk.
Veel Smart City-initiatieven zijn primair gericht op
duurzaamheid, bijvoorbeeld bodemsensoren die in-
formatie over de vochtigheid van de grond genereren.
Op basis van deze gegevens kan de irrigatie worden
geoptimaliseerd. In tijdens van droogte wordt hier-
mee zo min mogelijk schoon water gebruikt. Er zijn
diverse dimmers beschikbaar die het energieverbruik
verminderen en ‘aan en uitknoppen’ die de openbare
verlichting zo vaak mogelijk uitschakelen om de
natuur te sparen. En dit zijn slechts enkele voorbeel-
den van een schat aan producten en diensten.
Wat beluisteren we bij de gemeenten?
Veiligheid is bij uitstek een gebied waarbinnen
technologie van grote betekenis kan zijn. Verlichting
en camera’s hebben veel impact op (het gevoel
van) veiligheid in de openbare ruimte.
We zien bij gemeenten dat de inzet van camera’s
en verlichting nog veel effectiever kan worden geor-
ganiseerd dan nu het geval is. Er is hier een grote
‘op maat-slag’ te slaan. Er zijn veel mogelijkheden,
zoals extra heldere verlichting van trottoirs in de
buurt van verzorgingshuizen. Of camera’s die zich
richten op exact dat deel van de straat waar wordt
geschreeuwd of waar (extra veel) beweging is.
Veiligheid op maat kan alleen worden georgani-
seerd als beheerders hun gebied zeer goed kennen.
Demografische gegevens zijn daarbij belangrijk,
maar ook op sociaal vlak is veel informatie nodig
voor de opwaardering van de veiligheid met behulp
van techniek.
Een tweede ontwikkeling die we zien op het gebied
van veiligheid, is dat beheerders bewuster naden-
ken over het effect van licht en andere veiligheids-
maatregelen. Het verlichten van een park of een
buitengebied kan het veiligheidsniveau verhogen,
maar willen we wel mensen in het park hebben in
de nacht? Vanuit een duurzaam oogpunt gaat in
sommige buitengebieden enkel het licht aan als er
mensen lopen, fietsen of rijden. Maar willen
mensen dat wel? Geven ze dan niet juist hun lo-
catie prijs wat onveilig kan zijn? Er zijn per bevol-
kingsgroep grote verschillen. Onderzoek en analyse
‘wat willen de mensen die zich in dit gebied bege-
ven zelf’ is hier een belangrijk aandachtspunt.
Een bijzondere slag die op het vlak van veiligheid
wordt geslagen, zijn de zogenaamde ‘onverwachte
bijvangsten’. Zo ontdekten we dat een zender die
aangeeft wanneer een kliko beweegt, inbraken
kan signaleren. Inbrekers gebruiken kliko’s vaak
als alternatieve ladder, dus wanneer in een straat
onverwacht veel kliko’s bewegen, is dat een goede
reden om even langs te rijden met de surveillance-
wagen.
Een veiligeopenbare ruimte
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Bewegingssensoren & Natuurvandalisme
Natuurvandalisme, zoals het dumpen van
drugsafval, neemt steeds meer toe in het
buitengebied. Bewegingssensoren, die aan
de politie een seintje geven als er ongewone
bewegingen worden waargenomen, verhogen
de pakkans aanzienlijk. In diverse gemeenten
wordt hier zeer serieus over nagedacht.
Veiligheid op maat kan alleen worden georganiseerd als beheerders hun gebied zeer goed kennen.
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Voorbeelden
• Gemeente Den Haag past crowd control toe bij
evenementen.
• In Eindhoven wordt licht ingezet om agressiviteit
in het uitgaansgebied te verminderen.
(Bron: Smart City Magazine 2.)
• Zes grote steden gaan samenwerken om hun
digitale veiligheid te versterken.
(Bron: Smart City Magazine 1.)
• Kliko’s verraden inbraakcijfers.
(Bron: Smart City Magazine 2.)
• Aan 90% van de geweldsincidenten op straat
gaat verbale agressie vooraf. Sound Intelligence
signaleert dit en richt de camera’s op de locatie
van het geluid. (Bron: Smart City Magazine 2.)
Wat beluisteren we bij de gemeenten?
Aantrekkelijkheid. Wat is dat eigenlijk? Is het enkel
smaak of zijn er ‘wetmatigheden’ te bespeuren?
Toch wel. Neem een schilderij; een mooi schilderij
is in z’n geheel esthetisch. Een vlek in een hoek,
ontsiert. Een lelijke lijst leidt af. Het gaat ook bij
aantrekkelijkheid in de openbare ruimte om het
totaalplaatje. Om de totale beeldkwaliteit. Daarom
vraagt de verhoging van de aantrekkelijkheid om
extra veel samenwerking tussen alle betrokkenen.
Neem een aantrekkelijk verlichte binnenstad. Om
dit goed te organiseren is er contact nodig tussen
winkeliers met verlichting in de etalage en de
openbare verlichter. Een etalage vol TL-buizen doet
sfeervolle kerstverlichting teniet.
Een ander voorbeeld. In veel gemeenten is de
kermis een belangrijke gebeurtenis. Feestelijkheid
staat centraal en bij feest hoort aangepaste ver-
lichting. De kermisattracties geven licht. Als we de
totale verlichting werkelijk goed willen aanpakken,
dan stemmen we alles op elkaar af. Waarbij we ook
nadenken over veiligheid en duurzaamheid.
De groenvoorziening is een belangrijk onderdeel
van aantrekkelijkheid van de openbare ruimte. Maar
‘binnenstedelijke bomen’ hebben het bijvoorbeeld
zwaar door de klimaatverandering en de verstede-
lijking. Er zijn Smart City-initiatieven die ervoor
zorgen dat bomen en andere aantrekkelijke groen-
voorzieningen water krijgen bij de wortel. Regen-
water dat wordt opgespaard in speciale bankjes
bijvoorbeeld.
Een overvolle vuilnisbak met rommel eromheen
ontsiert en is bovendien onhygiënisch. De ‘connec-
ted bin’ is een vuilnisbak met een sensor. Wanneer
de bak vol dreigt te raken, wordt er een signaal
verzonden naar de beheerder. Dit zorgt ervoor
dat het afvalbeheer veel gerichter kan plaatsvin-
den. Volle bakken worden sneller geleegd en lege
bakken worden overgeslagen, zodat geen onnodige
verkeersbewegingen plaatsvinden.
Reclame-uitingen ontsieren de openbare ruimte
soms behoorlijk. Stel dat de reclame alleen wordt
getoond op momenten dat het (extra) zinvol is. Dat
Een aantrekkelijkeopenbare ruimte
Verhoging van aantrekkelijk-heid vraagt om extra samenwerking.
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Connected Bin
In Etten-Leur, Roosendaal en Zaanstad
vinden pilots plaats met de Connected Bin,
de vuilnisbak met de sensor waardoor het
afvalmanagement wordt geoptimaliseerd.
Voorbeelden
• Empathisch licht; verlichting die slim inspeelt
op wat de gebruiker nodig heeft.
(Bron: Smart City Magazine 1.)
• Het waterbankje
Regenwater opvangen in een bankje waarna het
in drogere tijden water heeft bij de wortels? Het
kan!
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
een billboard alleen op een zonnige dag een ijsje
onder de aandacht brengt? Gerichte reclamevoor-
ziening is een belangrijk Smart City-thema met een
schat aan mogelijkheden om niet alleen economisch
effectief te zijn, maar ook de openbare ruimte aan-
trekkelijker te maken.
Wat beluisteren we bij de gemeenten?
Veruit de meeste gemeenten zetten in op een
economisch krachtige regio. Groei is organisch. Dat
hou je niet tegen. Er zijn veel smart city ontwikke-
lingen die mensen, en in het bijzonder bedrijven,
ondersteunen in die groei. Als we kijken naar de
grootste gemene deler van deze ontwikkelingen,
dan ligt de focus op de dimensies data en samen-
werking. Het draait voor het economisch versterken
van een gebied in veel gevallen om informatie en
de uitwisseling daarvan.
Ten eerste is er veel informatie nodig over de
huidige situatie. Informatie over de doelgroepen
die een gebied rijk is. Informatie over de wensen
van de doelgroep en de aansluiting daarop van de
kwaliteiten van een gebied. Gebiedskwaliteiten
vormen de basis voor groei. Een gemeente met
veel groen en prachtige fietspaden kan hiermee
toerisme aantrekken. Waar komen deze toeristen?
Waar zijn ze bereid geld aan uit te geven? Op welk
moment? Smart City-technologie kan hierbij goed
ondersteunen.
Informatieverstrekking op maat zal in de toekomst
een grote economische drive worden. Aanbiedingen
die volledig op maat zijn, op het juiste moment
gecommuniceerd, opgevolgd door effectieve onder-
steuning van het aankoopproces is een toekomst
waar we niet aan ontkomen.
Een tegenbeweging die we daar overigens bij zien
is dat juist bij de stimulering van de economie de
leefbaarheid veel aandacht krijgt. Om het populair
te formuleren; groei is oké, maar niet ten koste van
de kwaliteit van leven in de openbare ruimte.
Een economisch krachtigeopenbare ruimte
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Smart retail city
Wat speelt in veel binnensteden, teruglo-
pende bezoekersaantallen en toenemende
leegstand, is voor Roosendaal aanleiding
geweest voor een bijzonder plan. Doel:
Roosendaal de eerste ‘Smart retail city’ van
Nederland maken. Smart data vormt de kern
van de aanpak. Daaromheen staat een groot
aantal initiatieven, waaronder samenwerking
tussen partijen in de markt, gratis WiFi en
slimme parkeerondersteuning.
Informatieverstrekking op maat zal in de toekomst een grote economische drive worden.
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Voorbeelden
• Smart Mobility; de stad past zich aan.
(Bron: Smart City Magazine 1.)
• Van big naar bruikbare data in 10 stappen.
(Bron: Smart City Magazine 1.)
• Zoetermeer heeft met 600 sensoren een
dynamisch parkeersysteem aangelegd om
bepaalde delen van de stad toegankelijker te
maken. Hierdoor vinden bezoekers makkelijker
een parkeerplaats en komen daardoor vaker in
de winkelstraat.
Wat beluisteren we bij de gemeenten?
Beheerders die nadenken over gezondheid in de
openbare ruimte, richten zich in de meeste gevallen
op de kwaliteit van lucht, water en bodem. Mensen
willen zowel informatie over, als een goede aanpak
van vervuiling op deze drie gebieden. Zeker als ze
zich bijvoorbeeld bevinden in de buurt van bijvoor-
beeld grote verkeersaders of agrarische bedrijvig-
heid. Ook hier is informatie over inwoners en hun
wensen cruciaal.
Veel technische oplossingen maken gebruik van
sensoren en van sturing om de situatie te verbete-
ren. Zodra de verbetering van gezondheid een doel
is van beheerders, komt daarbij ook vaak norme-
ring ter sprake. Ingrepen die voorheen onmogelijk
leken, blijken door de ontwikkeling van de techniek
nu wel mogelijk. Fijnstof is bijvoorbeeld een vorm
van luchtvervuiling waarvan lang werd gedacht dat
die niet te bestrijden viel. Toch worden momenteel
zeer positieve resultaten geboekt in Arnhem. De
Pamares fijnstofvanger zorgt voor gemiddeld 30%
reductie van de fijnstof.
Veel Smart City-concepten ter verbetering van
de gezondheid, koppelen realtime informatie aan
sturing. Zo bestaat het waterbeheersconcept van
I-sago bijvoorbeeld uit een sensor die aan de bin-
nenkant van een rioolbuis wordt geplaatst en die
metingen doet met betrekking tot de hoeveelheid
water die door de buis stroomt, de watertempera-
tuur, de zuurgraad van het water en meer. Met de
informatie van rioolsensoren kan op wijk- en zelfs
op straatniveau sturend worden opgetreden.
Een gezondeopenbare ruimte
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Informatie over inwoners en hun wensen is cruciaal.
Arnhem
Arnhem heeft, als eerste gemeente in Nederland,
PAMARES fijnstofvangers op lichtmasten ge-
plaatst. De luchtkwaliteit wordt hierdoor signifi-
cant verbeterd. Door een aantal systemen op een
rij te plaatsen creëert de PAMARES een onzicht-
bare barrière tussen de fijnstofconcentratie van
een weg en bijvoorbeeld een schoolplein, waar
kinderen buiten spelen. Er is bijzonder weinig
energie nodig, maximaal 18 Watt, om dit systeem
te laten functioneren.
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Voorbeelden
• Smart Emission – In Nijmegen wordt met
behulp van een burgermeetnetwerk de lokale
en fysieke milieukwaliteit van de stad in kaart
gebracht, in samenwerking met burgers en
innovatieve sensing en ICT-technologie.
• Fijnstofmasten in Arnhem.
(Bron: Smart City Magazine 1. ‘Dit is mogelijk in
de Smart City.)
• I-sago: slimme riolering, de ontwikkeling en
toekomst op het gebied van waterafvoer.
VISIEDOCUMENT - Smart City-ontwikkeling & de verhoging van levenskwaliteit in de openbare ruimte
Dialoog - impact
01
Opschaling 06
Pilotontwikkeling03
Evaluatie 05
Implementatie 04
Fundament SC 02
Wat te doen?
Stap 1Binnen gemeenten en andere overheden wordt
op dit moment op verschillende manieren nage-
dacht over Smart Cities. Op basis van de signalen
die we hebben beluisterd, de gesprekken die we
hebben gevoerd en de ervaringen die wij hebben
opgedaan, kunnen we aanraden om het gesprek
te voeren op basis van impact. Voer een gerichte
dialoog met een zo breed mogelijke vertegen-
woordiging op basis van de vijf invalshoeken.
Analyseer, prioriteer en neem besluiten aangaan-
de ambities en concrete voornemens.
Stap 2Stap 2 bestaat uit de opbouw van het funda-
ment onder de Smart City. Voor de communicatie
tussen mensen, apparaten en overheden is een
netwerk nodig. Sensoren, zenders, ontvangers
en besturingssystemen zijn noodzakelijk om
alle doelen te bereiken. In dit rapport staat een
stappenplan.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen
met Irene Bruines van Ziut, 026 - 800 19 00.
Stap 3Stap 3 en verdere stappen, zijn vergelijkbaar
met gebruikelijk projectmanagement. Pilotont-
wikkeling, implementatie, evaluatie, waarna een
besluit wordt genomen aangaande aanpassing en
opschaling.