Post on 28-Feb-2019
Prof. dr hab. Beata Tobiasz-Adamczyk
Uniwersytet Jagielloński
20 listopada 2015
Rozwój Edukacji i Aktywności
Osób Starszych
Populacja Polski
Stan na dzień 31.12.2014
Liczba ludności: 38 478 602 osoby
Miasto: 23 216 352 (60,3 %)Wieś: 15 262 250
Kobiety: 19 858 793 (51,6%)Mężczyźni: 18 619 809
Liczba ludności w wieku 65+: 5 874 047 osób
Miasto: 3 792 903 (64,6%)Wieś: 2 081 144
Kobiety: 3 600 626 (61,3%)Mężczyźni: 2 273 421
GUS, 2015
Odsetek ludności w wieku 65 lat i więcej w Polsce w roku 2011
W roku 2013 ludność w wieku 65 lat i więcej stanowiła 14,7 % populacji. Mediana wieku: 38,6
Polska odsetek 13,6mediana 38,1
Struktura populacji osób w wieku 65 lat i więcej – prognozy do roku 2050
Dane GUS, za: Prognoza ludności na lata 2014-2050
Oczekiwana długość życia w Polsce
W 2014 roku: 81,6 - kobiety
73,8 - mężczyźni
Trwanie życia w 2014 r.; GUS, 2015
Przeciętne dalsze trwanie życia w wieku 60 lat w Polsce
W 2014 roku: 24,3 - kobiety 19,2 - mężczyźni
Trwanie życia w 2014 r.; GUS, 2015
Przeciętne dalsze trwanie życia oraz przeciętne dalsze trwanie życia w zdrowiu w wieku 65 lat – mężczyźni, 2012
Źródło: EUROSTAT
Przeciętne dalsze trwanie życia oraz przeciętne dalsze trwanie życia w zdrowiu w wieku 65 lat – kobiety, 2012
Źródło: EUROSTAT
Udział głównych przyczyn hospitalizacji - mężczyźni 2010
Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania, NIZP-PZH, 2012
Udział głównych przyczyn hospitalizacji - kobiety 2010
Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania, NIZP-PZH, 2012
419187486606
203874152279
179237
85108
1353168890100
210524
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
60-69 70-79 >=80
Gosp. jednoosobowe samodzielne Gosp. Jednoosobowe niesamodzielne
Gosp. Wieloosobowe
Singularyzm
21,8%
42,8%
29,7%
31,3% 40,8%
57,9%
Trendy demograficzne (Europa)
2005-2050 – długość życia wzrośnie o 7 lat u mężczyzn i o 5 lat u kobiet
Zdrowe starzenie się – wyzwania dla promocji zdrowia
Aktywnego starzenia się
WHO: „Aktywne starzenie się oznacza proces optymalizacji sposobności podnoszenia zdrowia, zwiększania partycypacji społecznej i poczucia bezpieczeństwa w celu polepszania jakości życia osób starszych”.
„Healthy ageing, a challenge for Europe” (2006)
o 44% wzrost ludności w grupie wiekowej 65-79 lat
o 33% wzrost ludności w wieku powyżej 80 lat
Statyczne podejście do wieku starszego (homogeniczność vs heterogeniczność)
Dynamiczne ujęcia wieku starszego z perspektywy przebiegu życia (life course approach - teoria konwoju społecznego, budowania zasobów psychospołecznych)
Perspektywa „life course approach” w chorobach układu krążenia
Kumulacja ryzyka choroby przewlekłej
Wiek
Rozwój chorób układu krążenia
Wiek jako marker kumulujących się czynników ryzyka, które można modyfikować
Niemowlęctwo i dzieciństwo
Dojrzewanie Życie dorosłeŻycie płodowe
Zdrowe starzenie się
Aktywne starzenie się
Pełen sukcesów wiek starszy
Poczucie satysfakcjiWysoka jakość życia
„Successfulageing”
Zminimalizowa-nie ryzyka i
niepełnospraw-ności
Zmaksymalizo-wanie fizycznej i
psychicznej zdolności
Zmaksymalizo-wanie
pozytywnych uczuć
duchowych
Zaangażowanie w aktywne życie
* M.R. Crowther, M.W. Parker, W.A. Achenbaum, W.L. Larimore, H.G. Koenig, Rowe and Kahn’s Model of SuccessfulAging Revisited: Posityve Spirituality – The Forgotten Factor, The Gerontological, 2002, 42, 5, 613-620
Rola wymiaru duchowego w starszym wieku
Zdrowe starzenie się
Wymiar fizyczny
- Brak chorób przewlekłych
- Brak ograniczeń w sposobie funkcjonowania
- Aktywność, niezależność w czynnościach dnia codziennego
- Samoopieka
Wymiar psychiczny
- Brak ograniczeń w funkcjach poznawczych, intelektualnych
- Dobre samopoczucie psychiczne
- Zdobywanie nowej wiedzy, nowych umiejętności
Wymiar społeczny
- Pełnienie ról- Partycypacja w
życiu społecznym- Sieci relacji
społecznych - Silne więzi
społeczne
Aktywne starzenie
Zdrowie i usługi
zdrowotne
Determinanty behawioralne
styl życia
Determinanty indywidualne
Fizyczne determinanty
Determinanty społeczne
Determinanty ekonomiczne
Autonomia: kontrolowanie, podejmowanie decyzji.
Niezależność.
Jakość życia –satysfakcja z życia.
Płeć
Kultura
Jakość życia ludzi
starszych
Przejście na emeryturę
Wzory żywieniowe
Środowisko, udogodnienia
architektoniczne
Ogólny stan zdrowia
Zażywanie lekówUżywanie używek
Kapitał społeczny
Zachowania prewencyjne
Unikanie, zapobieganie wypadkom
Uwarunkowania zdrowego starzenia się
System zabezpieczeń społecznych dla osób starszych
Uczestnictwow życiu społecznym Zdrowie Bezpieczeństwo
Aktywne starzenie się
Active ageing. A Policy Framework. 2002
Ekonomiczne determinantyDochód, praca
Społeczne determinanty „zdrowego starzenia się”
- Przemoc i wykorzystywanie- Wykształcenie i wtórny analfabetyzm
Wykształcenie
Zwyczaje żywieniowe
Relacje społeczne
Wiek, płeć, uwarunkowania
genetyczne
Wsparcie społeczne
Wpływ znaczącychinnych
Papierosy
Alkohol
Środki psychoaktywne
Aktywność fizyczna
Sen
Życie seksualne
Środowisko pracy
Bezrobocie
Warunki mieszkaniowe
Ruch, komunikacyjny
Produkcja żywności
Woda i jakość powietrza
System ubezpieczeń społecznych
System opieki zdrowotnej
• Samodecydowanie o sobie
• Wolność wyborów życiowych
• Niezależność
• Cieszenie się życiem
• Umiejętność pokonywania trudności, adaptacji do zmian
• Nowe plany na bliską i dalszą przyszłość
• Realizowanie własnych potrzeb, marzeń, pragnień
• Brak poczucia samotności i izolacji
• Dostrzeganie problemów osób obok nas
• Otwarcie na nowe doświadczenia
Wskaźniki pozytywnego starzenia się
- Zmiana stylu życia
- Spirytualność, duchowość - wewnętrzny spokój
- Podróżowanie, sport, hobby, wolontariat
- Akceptacja procesu starzenia się
- Budowanie pomostów pomiędzy generacjami
- Wspieranie młodszych pokoleń – solidarność pomiędzypokoleniowa, wymiana doświadczeń, uczuć i emocji, wiedzy
Palenie papierosów
Alkohol Aktywność
fizyczna Dieta
Wymiary %
Zdrowie 30,0
Satysfakcja 28,4
Aktywność 20,5
Aktywność fizyczna 19,6
Rodzina 18,5
Niezależność 16,7
Życie społeczne 7,5
Zadania, cele życiowe 7,6
Bezpieczeństwomaterialne
7,3
Aktywność w czasie wolnym
6,0
Bycie społecznie użytecznym, potrzebnym
5,8
Dobry humor 2,2
Jaka jest Pana(i) definicja „successful ageing”
* Robert B. Tate, Leedine Lah, and T. Edward Cuddy, Definition of Successful Aging by Elderly Canadian Males: The Manitoba Follow-Up Study, The Gerontologist 2003, 43, 5, 735-744
% Wymiary – Badania polskie
93,6 Zdrowiu
81,1 Miłości, szczęściu rodzinnemu, dobrym stosunkom rodzinnym
66,7 Godnemu życiu zgodnie z przekonaniami światopoglądowymi
64,9 Niezależności, samodzielności życiowej
62,7 Życiu w wolnym kraju, szanowaniu praw człowieka
55,4 Zabezpieczeniu materialnemu na przyszłość
54,7 Zapewnieniu dzieciom jak najlepszego wykształcenia
46,0 Pomocy materialnej dzieciom
37,0 Osiągnięciu wysokich dochodów
29,2 Wygodnemu urządzeniu mieszkania
17,0 Prestiżu w środowisku
16,7 Zwiedzaniu świata, poznawaniu nowych miejsc i ludzi
16,4 Realizacji zainteresowań, uprawianiu hobby
9,2 Wyposażeniu domu i siebie w luksusowe przedmioty na poziomie światowym
13,6 Podnoszeniu posiadanych kwalifikacji
10,9 Karierze zawodowej
3,2 Zdobyciu władzy, pełnieniu funkcji politycznych
* Frąckiewicz L. Ludzie starzy a problem starości 2006