Post on 06-Feb-2018
Roczny plan pracy z historii dla klasy II gimnazjum do programu nauczania „Âladami przeszłoÊci”
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
ROZDZIAŁ I: POLSKA I ÂWIAT W XII–XIV WIEKU
1. Wyprawy krzy˝owe
• podr´cznik, s. 8–14(w tym: tekst êródłowy, s. 9)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• przyczyny, przebieg i skutki wypraw krzy˝owych
• powstanie zakonów rycerskich
• krucjaty na terenie Europy• udział ksià˝àt piastowskich w krucjatach
materiał wykraczajàcy poza podstaw´ programowà
• podaje lata wydarzeƒ: 1095 r. – synod w Clermont, 1096 r. – pierwsza krucjata,1291 r. – upadek twierdzy Akka
• poprawnie posługuje si´ terminami: krucjata,krzy˝owcy, Lewant, zakony rycerskie
• prawidłowo sytuuje na osi czasu okres wyprawkrzy˝owych
• przedstawia w porzàdku chronologicznym najwa˝niejsze wydarzenia zwiàzane z wyprawami krzy˝owymi
• wymienia zakony rycerskie zało˝one podczaskrucjat: joannitów, templariuszy i Krzy˝aków
• lokalizuje na mapie Palestyn´• wskazuje co najmniej jednà przyczyn´ oraz jeden skutek wypraw krzy˝owych
• omawia przyczyny wypraw krzy˝owych• podaje lata wydarzeƒ: 1099 r. – zdobycie przez krzy˝owców Jerozolimy, 1202–1204 – czwarta krucjata, zdobycie Bizancjum przez krzy˝owców
• przedstawia zasady funkcjonowania zakonówrycerskich
• wskazuje na mapie Królestwo Jerozolimskie• porównuje uzbrojenie i sposób walki rycerzyeuropejskich z wyposa˝eniem oraz taktykà walki saracenów
• omawia pozytywne i negatywne skutki wyprawkrzy˝owych
1
2. Polska dzielnicowa
• podr´cznik, s.15–19 (w tym: tekst êródłowy, s. 16)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• postanowienia statutuBolesława Krzywoustegoi podział Polski na dzielnice
• odstàpienie od zasadysenioratu
• rozdrobnienie dzielnicowei rywalizacja mi´dzy ksià˝´tami piastowskimi
• skutki rozbicia dzielnicowego
• przemiany gospodarczena ziemiach polskichw XIII w.
• zmiany terytorialnew okresie rozbicia dzielnicowego
14.1 • poprawnie posługuje si´ terminami: statut,senior, princeps
• wskazuje na mapie dzielnice Polski: Małopolsk´,Wielkopolsk´, Mazowsze, Âlàsk, PomorzeGdaƒskie, Pomorze Zachodnie
• podaje wydarzenie, które rozpocz´ło rozbiciedzielnicowe (testament Bolesława Krzywoustego 1138 r.)
• omawia przyczyny i skutki konfliktów wewn´trznych trwajàcych podczas rozbiciadzielnicowego
• wymienia synów Bolesława Krzywoustego oraz przyznane im ziemie
• przedstawia najwa˝niejsze przemiany gospodarcze w Polsce w XIII w.
• podaje lata wydarzeƒ: 1180 r. – zjazd w Ł´czycy,1227 r. – zjazd w Gàsawie
• omawia przyczyny i skutki odstàpienia od zasady senioratu
• wskazuje tereny utracone przez ksià˝àt piastowskich w czasie rozbicia dzielnicowego,m.in. Pomorze Szczeciƒskie, ziemi´ lubuskà,drohiczyƒskà i chełmiƒskà
• wymienia grupy społeczne, które dà˝yły do przywrócenia jednoÊci paƒstwa polskiego
• omawia przemiany gospodarcze na ziemiachpolskich – rozwój osadnictwa i rzemiosła, wydobycie złota, srebra oraz ołowiu, wybudowanie kopalni soli w Bochni i Wieliczce
1
Roczny plan pracy
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
3. Mongołowie • podr´cznik, s. 20–25 (w tym: tekst êródłowy, s. 24)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• podboje Czyngis-chana• budowa imperium mongolskiego
• podbój Rusi• najazd Tatarów na Polsk´• rozpad imperiummongolskiego
14.1 • podaje rok bitwy pod Legnicà – 1241 r. • przedstawia dokonania postaci: Czyngis-chana,Henryka Pobo˝nego
• poprawnie posługuje si´ terminami: jarłyk,haracz, chan
• wskazuje na mapie zasi´g terytorialny paƒstwaMongołów
• wymienia tereny w Europie, które atakowali Tatarzy• podaje co najmniej jeden skutek najazdu tatarskiego na Polsk´
• podaje rok bitwy nad rzekà Kałkà – 1223 r. i przedstawia skutki tego starcia
• opisuje zasady organizacji paƒstwa mongolskiego• wymienia skutki najazdów tatarskich na paƒstwaeuropejskie
• szczegółowo omawia znaczenie oraz skutkibitwy pod Legnicà
• okreÊla przyczyny sukcesów militarnych Mongołów
• charakteryzuje stosunek Europejczyków do Mongołów
• wyjaÊnia pochodzenie okreÊlenia Tatarzy
1
4. SprowadzenieKrzy˝aków do Polski
• podr´cznik, s. 26–31(w tym: tekst êródłowy, s. 30)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• północno-wschodni sàsiedzi Polski w XIII w.: Prusowie i Jaçwingowie
• sprowadzenie Krzy˝akówdo Polski
• zało˝enie i rozwój paƒstwa zakonnego
• podbój i chrystianizacjaPrus
• budowa Malborka
14.3. • podaje rok sprowadzenia Krzy˝aków do Polski – 1226 r.
• wskazuje na mapie tereny paƒstwa krzy˝ackiego• omawia rozwój terytorialny paƒstwa zakonnego• wymienia plemiona podbite przez Krzy˝aków:Prusów i Jaçwingów
• podaje korzyÊci i zagro˝enia wynikajàce z osiedlenia si´ Krzy˝aków w Prusach
• wskazuje na mapie Malbork
• przedstawia genez´ powstania zakonu krzy˝ackiego
• wyjaÊnia przyczyny sprowadzenia Krzy˝aków do Polski
• omawia etapy budowy paƒstwa zakonnego• charakteryzuje zamek w Malborku jako przykładÊredniowiecznej fortyfikacji
• wskazuje, jaki wpływ mieli rycerze zakonni na rozwój gospodarczy podbitych ziem polskich
• wymienia przyczyny sukcesów militarnych i gospodarczych paƒstwa krzy˝ackiego
• omawia okolicznoÊci zaj´cia przez Krzy˝akówPomorza Gdaƒskiego
• wyjaÊnia znaczenie poj´cia komturia
1
5. Zjednoczeniepaƒstwa polskiego
• podr´cznik, s. 32–36(w tym: tekst êródłowy, s. 35)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• skutki rozbicia dzielnicowego
• tendencje integracyjnewÊród ksià˝àt piastowskich
• próby zjednoczenia ziempolskich podejmowaneprzez ksià˝àt Êlàskich,Przemysła II oraz Wacława II
• przej´cie władzy przezWładysława Łokietkai jego koronacja
• zjednoczenie ziem polskich przez Władysława Łokietka
• zaj´cie Pomorza Gdaƒ-skiego przez Krzy˝aków
• poczàtek konfliktu z Krzy˝akami – zmaganiamilitarne i prawne
14.4 • podaje lata wydarzeƒ: koronacja Przemysła II –1295 r., Wacława II – 1300 r., Władysława Łokietka – 1320 r.
• poprawnie posługuje si´ terminami: starosta,grosz praski
• przedstawia przyczyny podejmowania prób zjednoczenia ziem polskich
• wymienia ksià˝àt piastowskich dà˝àcych do połàczenia ziem polskich: Henryka Probusa,Przemysła II, Władysława Łokietka
• omawia znaczenie koronacji Władysława Łokietkaw Krakowie dla integracji paƒstwa polskiego
• wskazuje na mapie zasi´g terytorialny paƒstwaWładysława Łokietka
• opisuje próby odzyskania przez WładysławaŁokietka Pomorza Gdaƒskiego
• wskazuje etapy jednoczenia ziem polskich na przełomie XIII i XIV w.
• omawia zmiany gospodarcze i administracyjnewprowadzone za panowania Wacława II
• prezentuje dokonania Władysława Łokietkaw procesie jednoczenia ziem polskich
• wymienia tereny wchodzàce w skład paƒstwapolskiego za panowania Przemysła II, Wacława IIi Władysława Łokietka
• opisuje przyczyny i przebieg buntu mo˝nowładców pod wodzà wójta Alberta
• omawia konflikty paƒstwa polskiego z Krzy˝akamii Czechami
• przedstawia okolicznoÊci i przebieg bitwy pod Płowcami w 1333 r.
• okreÊla rol´ Polski na arenie mi´dzynarodowej• wyjaÊnia znaczenie sojuszy zawartych przez Polsk´ z Danià i W´grami
1
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
6. Paƒstwo Kazimierza Wielkiego
• podr´cznik, s. 37–41(w tym: tekst êródłowy, s. 41)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• odbudowa Królestwa Polskiego za czasów Kazimierza Wielkiego
• reformy gospodarcze(prawna, skarbowa, monetarna) przeprowadzone przezKazimierza Wielkiego
• zało˝enie Akademii Krakowskiej
• dyplomatyczne rozwiàzaniekonfliktów z Krzy˝akamii Czechami
• ekspansja terytorialna Polski na tereny RusiHalickiej
• Êmierç Kazimierza Wielkiego – koniec dynastii Piastów
14.514.6
• podaje lata wydarzeƒ: 1335 r. – zjazd w Wyszeh-radzie, 1343 r. – pokój w Kaliszu z Krzy˝akami,1364 r. – ufundowanie Akademii Krakowskiej,1370 r. – Êmierç Kazimierza Wielkiego
• poprawnie posługuje si´ terminami: przywilejskładu, prawo przymusu drogowego, poradlne
• charakteryzuje polityk´ zagranicznà KazimierzaWielkiego
• okreÊla przyczyny i skutki ekspansji na terenyRusi Halickiej
• wymienia reformy gospodarcze wprowadzoneprzez Kazimierza Wielkiego
• omawia wkład Kazimierza Wielkiego w umocnienie paƒstwa polskiego pod wzgl´dempolitycznym i gospodarczym
• wskazuje na mapie paƒstwo Kazimierza Wielkiego
• podaje lata wydarzeƒ: 1366 r. – podbój RusiHalickiej, 1348 r. – pokój w Namysłowie
• wskazuje cele polityki Kazimierza Wielkiegozwiàzane z umacnianiem pozycji paƒstwa polskiego
• opisuje działania dyplomatyczne KazimierzaWielkiego majàce na celu zakoƒczenie sporów z Czechami i Krzy˝akami
• charakteryzuje znaczenie podboju Rusi Halickiejdla rozwoju gospodarczego paƒstwa polskiego
• omawia reformy wprowadzone przez KazimierzaWielkiego i ich znaczenie dla unifikacji i rozwojugospodarczego ziem polskich
• prezentuje polityk´ Kazimierza Wielkiego wobec ˚ydów
• podaje przykłady miejscowoÊci, w których wybudowano Orle Gniazda
• przedstawia rozwój terytorialny paƒstwa Kazimierza Wielkiego
1
Tajemnice sprzed wieków– Jak wyglàdał piastowski orzeł?
• podr´cznik, s. 42–43
• zeszyt çwiczeƒ
• legendy zwiàzanez pochodzeniem godłapolskiego
• najstarsze podobizny orłai zwiàzane z nimi kontrowersje
• wizerunki orła na monetach ksià˝àt piastowskich
• rozpowszechnienie znakuorła za czasów WładysławaŁokietka i Kazimierza Wielkiego
• inne symbole, które miałyszanse znaleêç si´ w her-bie paƒstwa polskiego
materiał wykraczajàcypoza podstaw´ programowà
Wymagania ponadprogramoweUczeƒ:
• wymienia najstarsze przekazy êródłowe dotyczàce orła jako symbolu paƒstwowego• podaje przykłady êródeł materialnych z wizerunkiem orła, np. monety i piecz´cie• wyjaÊnia genez´ symbolu orła przedstawionà w kronice Jana Długosza• wymienia ksià˝àt, którzy od połowy XII w. umieszczali na monetach i piecz´ciach wizerunek orła białego: Władysława Wygnaƒca, Bolesława K´dzierzawego i Kazimierza Sprawiedliwego
• przedstawia inne znaki u˝ywane przez władców piastowskich jako symbole paƒstwowe, np. lwa, gryfa, smoka
1
POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU I 2
Roczny plan pracy
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
ROZDZIAŁ II: SPOŁECZE¡STWO ÂREDNIOWIECZA
1. System feudalny • podr´cznik, s. 48–52 (w tym: tekst êródłowy, s. 51)
• zeszyt çwiczeƒ
• społeczeƒstwo feudalne• podział społeczeƒstwa na stany
• kultura rycerska i dworska• narodziny monarchii stanowej w Polsce
11.111.212.2
• poprawnie posługuje si´ terminami: wasal,senior, suzeren, lenno, system feudalny, stan,społeczeƒstwo stanowe, monarchia patrymonialna, hołd lenny
• wyjaÊnia zasady funkcjonowania systemufeudalnego
• okreÊla powiàzania tworzàce drabin´ feudalnàspołeczeƒstwa Êredniowiecznego
• wymienia stany: rycerstwo, duchowieƒstwo, mieszczaƒstwo i chłopów
• omawia pozycj´ prawnà i majàtkowà stanurycerskiego
• podaje cechy charakterystyczne kultury rycerskiej
• przedstawia przebieg hołdu lennego oraz pasowania na rycerza
• wyjaÊnia mechanizmy powstania i funkcjonowaniasystemu feudalnego
• tłumaczy, na czym polegała zasada „Wasalmojego wasala nie jest moim wasalem”
• przedstawia pozycj´ społecznà duchowieƒstwa,rycerstwa, chłopów i mieszczan
• na przykładzie paƒstwa polskiego zjednoczonegoprzez Władysława Łokietka przedstawia cechymonarchii stanowej
• omawia ró˝nice pomi´dzy monarchià patrymonialnà a monarchià stanowà
1
2. ˚ycie Êredniowiecznejwsi
• podr´cznik, s. 53–57(w tym: tekst êródłowy, s. 57)
• zeszyt çwiczeƒ
• wieÊ we wczesnym Êredniowieczu
• zmiany w rolnictwie w XIIIi XIV w.
• kolonizacja na prawie niemieckim
• lokacja osad wiejskich• ˝ycie codzienne mieszkaƒ-ców Êredniowiecznej wsi
• układ przestrzenny wsi w Êredniowieczu
• pochodzenie nazw miejscowoÊci
11.111.2
• poprawnie posługuje si´ terminami: lokacja,sołtys, ława, wolnizna, dwupolówka, trójpolówka,metoda wypaleniskowa
• podaje przyczyny rozwoju kolonizacji wiejskiej• wymienia wynalazki i ulepszenia w rolnictwiewprowadzone w XII–XIV w.
• omawia etapy zakładania wsi na prawie niemieckim
• charakteryzuje zaj´cia i ˝ycie codzienne chłopów w Êredniowieczu
• wymienia obowiàzki i uprawnienia sołtysa• wyjaÊnia, dlaczego trójpolówka była skuteczniej-szà metodà uprawy ziemi ni˝ dwupolówka i gospodarka wypaleniskowa
• przedstawia znaczenie kolonizacji wiejskiej dla rozwoju gospodarczego Polski w XIII–XIV w.
• tłumaczy pochodzenie nazw miejscowoÊci,takich jak Âroda, Piàtek, Wola, Piekary, Kowale
1
Tajemnice sprzed wieków – Jaka wiedzakryje si´ w piecz´ciach?
• podr´cznik, s. 58–59
• zeszyt çwiczeƒ
• znaczenie piecz´ci jakoêródła historycznego
• najstarsze piecz´cie u˝ywane przez władcówpolskich
• funkcja piecz´ci jako sposobu uwiarygodnieniadokumentu
• geneza i znaczenie bulli
materiał wykraczajàcypoza podstaw´programowà
Wymagania ponadprogramoweUczeƒ:
• omawia rol´ piecz´ci jako êródła historycznego• podaje przykłady zastosowania piecz´ci majestatycznej• tłumaczy znaczenie symboli przedstawianych na piecz´ciach• okreÊla czas powstania najstarszych piecz´ci u˝ywanych przez władców polskich• wyjaÊnia znaczenie badaƒ archeologicznych dla datowania oraz analizy Êredniowiecznych piecz´ci
1
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
3. Âredniowiecznemiasto i jegomieszkaƒcy
• podr´cznik, s. 60–65(w tym: tekst êródłowy, s. 61)
• zeszyt çwiczeƒ
• rozwój miast w Êrednio-wiecznej Europie
• układ przestrzenny miasta w Êredniowieczu
• struktura organizacji rzemieÊlniczej – cechu
• ˝ycie codzienne w Êrednio-wiecznym mieÊcie
11.211.312.112.2
• poprawnie posługuje si´ terminami: patrycjat,pospólstwo, plebs, rada miejska, burmistrz, ława, cech, czeladnik
• wymienia warstwy społeczne w miastach Êredniowiecznych
• tłumaczy, na czym polegała lokacja miasta na prawie magdeburskim
• wyjaÊnia, jakie funkcje pełniły w Êredniowiecz-nym mieÊcie: ratusz, pr´gierz, rynek, targowisko,mury
• podaje elementy obronne Êredniowiecznego miasta
• przedstawia warunki ˝ycia codziennego w Êredniowiecznym mieÊcie
• porównuje ˝ycie codzienne mieszczan o ró˝nymstatusie społecznym
• omawia kompetencje wójta, rady miejskiej i burmistrza
• wyjaÊnia, co oznaczało powiedzenie: „Powietrzemiejskie czyni wolnym”
1
Tajemnice sprzed wieków – Jak wyglàdałoÊredniowiecznemiasto?
• podr´cznik, s. 66–67
• zeszyt çwiczeƒ
• êródła historyczne wykorzystywane w badaniach nad Êrednio-wiecznymi miastami
• rola wykopalisk archeolo-gicznych
• znaczenie tzw. warstwykulturowej
• pochodzenie Êrednio-wiecznych nazw ulic
materiał wykraczajàcypoza podstaw´programowà
Wymagania ponadprogramoweUczeƒ:
• okreÊla wartoÊç historycznà ró˝nych rodzajów êródeł historycznych – dokumentów lokacyjnych, ksiàg miejskich, rycin przedstawiajàcych Êredniowieczne miasta oraz wykopalisk
• wyjaÊnia znaczenie archeologiczne tzw. warstwy kulturowej• tłumaczy, skàd pochodzà Êredniowieczne nazwy ulic
1
4. KoÊciół w Êredniowieczu
• podr´cznik, s. 68–73(w tym: tekst êródłowy, s. 71)
• zeszyt çwiczeƒ
• zró˝nicowanie stanuduchownego
• zakony benedyktynówi cystersów oraz ich rolaw społeczeƒstwie Êredniowiecznym
• wpływ KoÊcioła na Êredniowiecznà kultur´
• zało˝enie zakonów ˝ebraczych
• ruchy heretyckie funkcjonujàce w Êredniowieczu
• kryzys papiestwa i niewolaawinioƒska
• sobór w Konstancji
11.212.1
• podaje lata soboru w Konstancji: 1414–1418• przedstawia dokonania postaci: Benedyktaz Nursji, Êw. Franciszka z Asy˝u, Êw. DominikaGuzmana
• poprawnie posługuje si´ terminami: duchowieƒstwo, benedyktyni, cystersi, ruchyheretyckie, inkwizycja, zakony ˝ebracze
• wyjaÊnia wyra˝enie „benedyktyƒska praca”• wymienia Êredniowieczne ruchy heretyckie: waldensów i albigensów
• wskazuje na mapie najpopularniejsze w Êredniowieczu miejsca pielgrzymek – Rzymi Santiago de Compostela
• charakteryzuje sytuacj´ materialnà duchowieƒstwa w Êredniowieczu i wskazujeêródła majàtku KoÊcioła
• wyjaÊnia wpływ zakonów na gospodark´ i kultur´ w społeczeƒstwie Êredniowiecznym
• okreÊla przyczyny i skutki utworzenia zakonów˝ebraczych
• charakteryzuje poglàdy wyznawane przez albigensów i waldensów
• uzasadnia, dlaczego działalnoÊç ruchów heretyckich wywołała sprzeciw KoÊcioła
• porównuje zakony ˝ebracze z zakonami rycerskimi
• wymienia najstarsze oÊrodki zakonne na ziemiach polskich
• wskazuje na mapie tereny europejskie, na których organizowano w Êredniowieczu krucjaty
1
Roczny plan pracy
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
5. Kultura i naukawieków Êrednich
• podr´cznik, s. 74–77 (w tym: tekst êródłowy, s. 77)
• zeszyt çwiczeƒ
• uniwersalny charakter kultury Êredniowiecznej
• Êredniowieczne wzorceosobowe: asceta, rycerz,władca
• rola łaciny jako mi´dzyna-rodowego j´zyka dyploma-cji, nauki i kultury
• edukacja i uniwersytetyw Êredniowieczu
11.212.1
• poprawnie posługuje si´ terminami: uniwersytet,scholastyka, sztuki wyzwolone
• przedstawia dokonania Êw. Tomasza z Akwinu• wyjaÊnia, dlaczego kultura Êredniowiecza okreÊlana jest mianem uniwersalnej
• omawia znaczenie łaciny w ÊredniowiecznejEuropie
• wymienia Êredniowieczne wzorce osobowe:ascety, rycerza, władcy
• charakteryzuje Êredniowieczne wzorce osobowe• przedstawia postacie, które w kulturze europej-skiej uznaje si´ za wzorce: Szymona Słupnika, Rolanda, Karola Wielkiego
• omawia cechy charakterystyczne kulturyrycerskiej, dworskiej i ludowej
• okreÊla rol´ kobiet w Êredniowieczu na przykła-dzie Eleonory Akwitaƒskiej i Jadwigi Âlàskiej
• wymienia pierwsze europejskie uniwersytety i omawia ich rol´ dla rozwoju nauki w Êredniowieczu
• ocenia znaczenie działalnoÊci ojców KoÊciołai Êw. Tomasza z Akwinu
1
6. W cieniu koÊciołówi zamków
• podr´cznik, s. 78–83
• zeszyt çwiczeƒ
• architektura Êredniowiecznej Europy
• cechy charakterystycznearchitektury, malarstwai rzeêby w stylu romaƒskimoraz gotyckim
• sztuka polskiego Êredniowiecza
• Êredniowieczna rzeêbai zdobnictwo
12.112.3
• poprawnie posługuje si´ terminami: portal, prezbiterium, przypora, inicjał, miniatura, Biblia pauperum
• wymienia cechy charakterystyczne dla styluromaƒskiego i gotyckiego
• wymienia przykładowe zabytki romaƒskiei gotyckie na ziemiach polskich
• wyjaÊnia, w jaki sposób kopiowano i ozdabiano ksi´gi w Êredniowieczu
• porównuje styl romaƒski ze stylem gotyckim• wyjaÊnia genez´ architektury romaƒskiej• omawia znaczenie Biblii pauperum dla upowszechniania zasad religii chrzeÊcijaƒskiej
• wskazuje na mapie paƒstwa, w których znajdujesi´ najwi´cej zabytków romaƒskich i gotyckich
• podaje przykłady Êredniowiecznych budowliÊwieckich
• tłumaczy, dlaczego polskie budownictwo w styluromaƒskim nie rozwin´ło si´ w tak wysokimstopniu jak w Europie Zachodniej
Tajemnice sprzed wieków– O czym opowia-dajà Êredniowiecznekatedry?
• podr´cznik, s. 84–85
• zeszyt çwiczeƒ
• symbolika Êredniowiecznych katedr
• katedra w Chartres
materiał wykraczajàcypoza podstaw´programowà
Wymagania ponadprogramoweUczeƒ:
• wyjaÊnia symbolik´ Êredniowiecznych katedr• wskazuje cechy stylu gotyckiego na przykładzie katedry w Chartres
1
POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU II2
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
ROZDZIAŁ III: U SCHYŁKU ÂREDNIOWIECZA
1. Unia Polski z Litwà
• podr´cznik, s. 90–93(w tym: tekst êródłowy, s. 93)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• panowanie Andegawenóww Polsce
• przywilej koszycki• sytuacja na Litwie przedzawarciem unii z Polskà
• unia polsko-litewskaw Krewie
• znaczenie chrystianizacjiLitwy na arenie mi´dzynarodowej
• unie w Wilnie i Horodle
15.115.3
• podaje lata wydarzeƒ: 1374 r. – nadanie przywi-leju w Koszycach, 1385 r. – unia polsko-litewskaw Krewie, 1401 r. – unia w Wilnie, 1413 r. – uniaw Horodle
• przedstawia dokonania postaci: Mendoga, Ludwika Andegaweƒskiego, Giedymina, Jadwigi, Władysława Jagiełły, Witolda
• poprawnie posługuje si´ terminami: przywilej,unia, unia personalna, bojarzy
• na podstawie drzewa genealogicznego wskazujepokrewieƒstwo mi´dzy Piastami, Andegawenamii Jagiellonami
• wymienia postanowienia unii w Krewie i Horodle• podaje przyczyny i skutki wstàpienia WładysławaJagiełły na tron polski
• wskazuje na mapie Królestwo Polskie, WielkieKsi´stwo Litewskie, paƒstwo zakonu krzy˝ackiego, W´gry
• charakteryzuje sytuacj´ Polski i Litwy w drugiejpołowie XIV w.
• omawia okolicznoÊci wstàpienia na tron polskiLudwika Andegaweƒskiego
• przedstawia rozwój terytorialny i polityczny paƒstwa litewskiego w XII i XIV w.
• opisuje okolicznoÊci zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie
• ocenia panowanie Jadwigi i Władysława Jagiełły• wyjaÊnia, dlaczego unia polsko-litewska byłaodnawiana w Wilnie w 1401 r. i w Horodlew 1413 r.
• wskazuje korzyÊci i zagro˝enia wynikajàcez zawarcia unii polsko-litewskiej
• opisuje skutki unii w Krewie dla sytuacjimi´dzynarodowej Litwy
1
2. Wielka wojna z zakonemkrzy˝ackim
• podr´cznik, s. 94–99 (w tym: tekst êródłowy, s. 99)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• przyczyny wybuchu wiel-kiej wojny z zakonem krzy˝ackim
• bitwa pod Grunwaldemi jej znaczenie
• pokój toruƒski z 1411 r.i skutki wielkiej wojnyz Krzy˝akami
• rola konfliktu polsko-krzy-˝ackiego na arenie mi´dzynarodowej
• postanowienia soboruw Konstancji
15.2 • podaje lata wydarzeƒ: 15 lipca 1410 r. – bitwapod Grunwaldem, 1411 r. – pierwszy pokójtoruƒski, 1414–1418 – sobór w Konstancji
• przedstawia dokonania postaci: Ulricha von Jungingena, Zawiszy Czarnego, Mikołaja Tràby,Pawła Włodkowica
• wyjaÊnia przyczyny wielkiej wojny z zakonemkrzy˝ackim
• wskazuje na mapie Czerwiƒsk, Grunwald, Malbork, Toruƒ
• wymienia postanowienia pokoju toruƒskiegoz 1411 r.
• omawia udział Polaków na soborze w Konstancji• wymienia skutki wielkiej wojny z Krzy˝akami
• charakteryzuje sytuacj´ paƒstwa polsko-litewskiego na przełomie XIV i XV w.
• przedstawia przebieg działaƒ wojennych w czasie wielkiej wojny z zakonem w latach1409–1411
• omawia przebieg bitwy pod Grunwaldem• wymienia podstawowe elementy uzbrojeniarycerzy z poczàtku XV w.
• opisuje uzbrojenie lekkiej jazdy litewskiej bioràcej udział w bitwie pod Grunwaldem
• ocenia udział Pawła Włodkowica w obradachsoboru w Konstancji
• wymienia najwa˝niejsze tezy przedstawioneprzez Pawła Włodkowica na soborze
1
Tajemnice sprzed wieków – Jakà bitw´ namalował Jan Matejko?
• podr´cznik,s. 100–101
• okolicznoÊci powstaniaobrazu Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem”
• ukryte znaczenie i symbolika obrazu
• losy dzieła w czasie II wojny Êwiatowej
materiał wykraczajàcypoza podstaw´programowà
Wymagania ponadprogramoweUczeƒ:
• omawia okolicznoÊci powstania obrazu „Bitwa pod Grunwaldem”• opisuje przedstawione na obrazie sceny pod wzgl´dem zgodnoÊci z prawdà historycznà• charakteryzuje symboliczne znaczenie dzieła• wyjaÊnia, dlaczego Niemcom w czasie II wojny Êwiatowej zale˝ało na zniszczeniu „Bitwy pod Grunwaldem”
• ocenia postaw´ profesora Władysława Woydy i jego wkład w ocalenie obrazu
1
Roczny plan pracy
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
3. Europa Zachodnia w XIV i XV wieku
• podr´cznik, s. 102–107 (w tym: tekst êródłowy, s. 107)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• epidemia d˝umy w XIV w.• przyczyny, najwa˝niejszewydarzenia i skutki wojnystuletniej
• ruchy heretyckie i ichprzedstawiciele
• powstania ludowe• wprowadzenie broni palneji wzrost znaczenia armiizaci´˝nej
materiał wykraczajàcypoza podstaw´programowà
• podaje lata wydarzeƒ: 1337–1453 – wojna stuletnia
• przedstawia dokonania postaci: Joanny d’Arc,Jana Husa, Johna Balla, Johna Wiklefa, Jana ˚i˝ki
• tłumaczy poj´cie „czarna Êmier甕 podaje niektóre skutki epidemii d˝umy w XIV w.• przedstawia co najmniej jednà przyczyn´ i jedenskutek wojny stuletniej
• wymienia powstania ludowe, które wybuchły na terenie Francji i Anglii w XIV i XV w.
• wskazuje na mapie paƒstwa bioràce udziałw wojnie stuletniej
• wyjaÊnia skutki wprowadzenia broni palneji armii zaci´˝nej
• omawia główne zało˝enia husytyzmu
• wskazuje na mapie główne kierunki rozprzestrzeniania si´ „czarnej Êmierci”
• omawia skutki epidemii d˝umy• wymienia przyczyny i nast´pstwa wojny stuletniej• wskazuje na mapie tereny, na których toczyły si´walki podczas wojny stuletniej oraz buntówchłopskich
• omawia przyczyny wystàpieƒ ludowych na terenie Francji i Anglii w XIV i XV w.
• charakteryzuje nowe techniki walki wprowadzonew XV w.: zastosowanie broni palnej, walkataborem, uformowanie armii zaci´˝nej
• przedstawia przyczyny i przebieg powstaniahusytów w Czechach
• wyjaÊnia, dlaczego Jana Husa spalono na stosie
1
4. Nowe pot´gi w EuropieWschodniej
• podr´cznik, s. 108–112 (w tym: tekstêródłowy, s. 109)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• rozwój terytorialny Polskii Litwy
• wzrost znaczenia Moskwy• ekspansja imperiumosmaƒskiego w Europie
• bitwa pod Warnà• upadek Konstantynopola
15.1 • podaje lata wydarzeƒ: 1444 r. – bitwa podWarnà, 1453 r. – zdobycie Konstantynopola
• przedstawia dokonania postaci: Władysława IIIWarneƒczyka, Jana Hunyadyego, Dymitra Doƒ-skiego, Iwana III Srogiego, Iwana IV Groênego
• poprawnie posługuje si´ terminami: sułtan, janczarzy, car
• wskazuje na mapie: imperium osmaƒskie, Konstantynopol, Warn´, Wielkie Ksi´stwoMoskiewskie
• wyjaÊnia skutki zdobycia Konstantynopola przez Turków
• wymienia czynniki, które decydowały o sile militarnej imperium tureckiego
• porównuje oddziały janczarów z oddziałami piechoty europejskiej
• wskazuje na mapie kolejne ziemie podbijaneprzez Turków w Europie
• omawia przebieg bitwy pod Warnà• uzasadnia, dlaczego upadek Konstantynopolajest uznawany za jednà z granicznych dat Êredniowiecza
• wyjaÊnia, z jakiego powodu po kl´sceKonstantynopola wyznawcy prawosławia zacz´li nazywaç Moskw´ trzecim Rzymem
• ocenia konsekwencje, jakie miały dla Polskii Litwy powstanie imperium osmaƒskiego oraz zjednoczenie ziem ruskich
1
5. Wojna trzynastoletnia
• podr´cznik, s. 113–117(w tym: tekstêródłowy, s. 114)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• znaczenie powstaniaZwiàzku Jaszczurczegoi Zwiàzku Pruskiego
• przyczyny wybuchu wojnytrzynastoletniej
• przebieg działaƒ wojen-nych w latach 1454–1466
• postanowienia drugiegopokoju toruƒskiego
• skutki wojny trzynastoletniej
15.2 • podaje lata wydarzeƒ: 1440 r. – powstanie Zwiàz-ku Pruskiego, 1454 r. – poczàtek wojny trzynas-toletniej, 1454 r. – bitwa pod Chojnicami, 1462 r.– bitwa pod Âwiecinem, 1466 r. – drugi pokójtoruƒski
• przedstawia dokonania postaci: Jana Ba˝yƒskie-go, Piotra Dunina, Kazimierza Jagielloƒczyka
• poprawnie posługuje si´ terminem stan szla-checki
• wymienia przyczyny i skutki wojny trzynastoletniej• wskazuje na mapie ziemie przyłàczone do Polskiw wyniku podpisania drugiego pokoju toruƒskiego
• omawia znaczenie armii zaci´˝nej w wojnie trzynastoletniej
• wyjaÊnia, dlaczego szlachta i mieszczanie miesz-kajàcy w Prusach dà˝yli do przyłàczenia ichziem do Polski
• omawia poszczególne etapy wojny trzynastoletniej• wskazuje na mapie miejsca najwa˝niejszychbitew wojny trzynastoletniej
• porównuje działania wielkiej wojny z zakonemprowadzonej przez Władysława Jagiełł´ do działaƒ zbrojnych prowadzonych podczaswojny trzynastoletniej
• podaje nazwy ziem odzyskanych przez KrólestwoPolskie na mocy pokoju toruƒskiego z 1466 r.
• wymienia zmiany, które zaszły w sytuacji mi´dzy-narodowej Polski po wojnie trzynastoletniej
• ocenia znaczenie przywilejów nadanych w cza-sie wojny trzynastoletniej stanowi szlacheckiemu
1
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
Tajemnice sprzed wieków – Jak wyglàdałydziałania Êredniowiecznychszpiegów?
• podr´cznik, s. 118–119
• zeszyt çwiczeƒ
• działalnoÊç Êredniowiecz-nych szpiegów
• polscy i krzy˝accy szpiedzyw Êredniowieczu
• sposób szyfrowania wiadomoÊci
materiał wykraczajàcypoza podstaw´programowà
Wymagania ponadprogramoweUczeƒ:
• omawia główne zadania Êredniowiecznych szpiegów• charakteryzuje Êredniowieczne sposoby szyfrowania wiadomoÊci• wyjaÊnia, jak werbowano i wynagradzano szpiegów w Êredniowieczu• wymienia najsłynniejszych szpiegów polskich i krzy˝ackich
1
6. Kultura póênegoÊredniowiecza w Polsce
• podr´cznik, s. 120–125(w tym: tekstêródłowy, s. 124)
• zeszyt çwiczeƒ
• rozkwit kultury polskiejw XIV i XV w.
• wybitni polscy uczeni Êredniowiecza i ich dokonania
• najwa˝niejsze osiàgni´ciapolskiej architektury i sztuki gotyckiej
• twórczoÊç rzeêbiarskaWita Stwosza
15.1 • przedstawia dokonania postaci: Wita Stwosza,Marcina Króla, Wojciecha z Brudzewa, MikołajaKopernika, Pawła Włodkowica, Jana Ostroroga
• wymienia najsłynniejsze przykłady sztuki gotyckiej w Polsce: m.in. ołtarz Wita Stwosza,Bazylik´ Mariackà w Gdaƒsku, Barbakan w Krakowie, ratusz w Toruniu
• omawia znaczenie odnowienia Akademii Krakowskiej w 1400 r.
• wyjaÊnia, dlaczego okres panowania KazimierzaJagielloƒczyka nazywany jest złotà jesienià polskiego Êredniowiecza
• wymienia cechy charakterystyczne rzeêby Êredniowiecznej na przykładzie piety i Pi´knejMadonny
• wskazuje na mapie tereny, na których powstałonajwi´cej budowli w stylu gotyckim
• wyjaÊnia, na czym polega wartoÊç historycznai kulturowa ołtarza Wita Stwosza
• omawia dokonania sławnych absolwentów Akademii Krakowskiej
1
POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU III1
ROZDZIAŁ IV: NARODZINY NOWO˚YTNEGO ÂWIATA
1. Cywilizacje Ameryki
• podr´cznik, s. 130–135(w tym: tekstêródłowy, s. 133)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• cywilizacje Ameryki prekolumbijskiej
• osiàgni´cia naukowo--techniczne oraz sztuka Olmeków, Majów, Aztekówi Inków
16.2 • wskazuje na mapie tereny zamieszkałe przez Azteków, Majów i Inków
• wymienia najwa˝niejsze oÊrodki cywilizacyjnerdzennych mieszkaƒców Ameryki
• omawia najwa˝niejsze osiàgni´cia technicznecywilizacji prekolumbijskich
• uzasadnia, dlaczego Majowie sà okreÊlani przez niektórych uczonych Grekami Ameryki
• przedstawia system wierzeƒ Azteków• omawia funkcjonowanie poczty i sieci drógw paƒstwie Inków
• wskazuje cechy charakterystyczne sztuki prekolumbijskiej
1
2. Wielkie odkryciageograficzne
• podr´cznik, s. 136–141(w tym: tekstêródłowy, s. 139)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• rozwój nauki i technikiw Europie w XV w.
• sytuacja gospodarczai społeczna na kontynencieeuropejskim w XV w.
• utrudnienia w handlu z krajami DalekiegoWschodu
• poszukiwanie morskiejdrogi do Indii
• odkrycia ˝eglarzy portugalskich
16.116.2
• podaje lata wydarzeƒ: 1498 r. – odkrycie mor-skiej drogi do Indii, 1492 r. – dotarcie do Amerykiprzez Krzysztofa Kolumba, 1519–1522 – wypra-wa dookoła Êwiata Ferdynanda Magellana
• przedstawia dokonania postaci: Henryka ˚eglarza, Bartłomieja Diaza, Vasco da Gamy,Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana
• poprawnie posługuje si´ terminami: astrolabium,karawela, kompas, busola
• wskazuje na mapie szlaki wypraw najwa˝niejszychodkrywców – Krzysztofa Kolumba, Vasco daGamy, Ferdynanda Magellana
• opisuje przebieg wypraw wielkich odkrywców:Vasco da Gamy, Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana
• omawia zasługi, jakie mieli dla rozwoju ˝eglarstwa Henryk ˚eglarz, Ferdynand Aragoƒski i Izabela Kastylijska
• wyjaÊnia, dlaczego Hiszpania i Portugalia miały najwi´kszy udział w wielkich odkryciachgeograficznych
• przedstawia dokonania postaci: Ameriga Vespucciego, Paola Toscanellego
1
Roczny plan pracy
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
• nawiàzanie przez Europej-czyków bezpoÊrednichkontaktów handlowychz Afrykà i Indiami
• wyprawa KrzysztofaKolumba i znaczenieodkrycia Ameryki
• wyprawa FerdynandaMagellana dookoła Êwiata
• układ w Tordesillas
• wymienia co najmniej dwie przyczyny wielkichodkryç geograficznych
• szczegółowo omawia przyczyny wielkich odkryçgeograficznych
• ocenia, jaki wpływ na odkrycia geograficzne miałrozwój kartografii i nawigacji
• omawia postanowienia traktatu w Tordesillas
1
3. Skutki wielkichodkryç
• podr´cznik, s. 142–145(w tym: tekstêródłowy, s. 144)
• zeszyt çwiczeƒ
• podbój Ameryki przez konkwistadorów
• zagłada Indian• zniszczenie dorobku kulturalnego ludów Ameryki
• wzajemne wpływy cywilizacyjne pomi´dzyEuropà a nowo odkrytymkontynentem
• skutki odkryç geograficznych
16.116.2
• przedstawia dokonania postaci: FerdynandaCorteza, Francisca Pizarra, Montezumy, Atahualpy
• poprawnie posługuje si´ terminem konkwistador• wymienia skutki odkryç geograficznych dlardzennych mieszkaƒców Ameryki
• przedstawia nast´pstwa odkryç geograficznychdla gospodarki Europy
• wskazuje na mapie szlaki handlowe tworzàcetzw. złoty trójkàt
• wymienia etapy podboju paƒstwa Aztekówi Inków
• wyjaÊnia przyczyny powstania kolonii w Ameryce• charakteryzuje wymian´ handlowà pomi´dzyAmerykà, Europà i Afrykà na szlaku tzw. złotegotrójkàta
• wskazuje tereny zaj´te przez Hiszpanów i Portugalczyków
• podaje przyczyny zmniejszenia si´ liczby rdzennych mieszkaƒców Ameryki w XVI w.
• omawia funkcjonowanie europejskich koloniiw Ameryce
1
4. Gospodarka w epoce kolonialnej
• podr´cznik, s. 146–150(w tym: tekstêródłowy, s. 149)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• zmiany w gospodarceeuropejskiej wywołaneodkryciami geograficznymi
• nowe Êrodki płatnicze – weksle i banknoty
• kompanie handlowe i ichrola w XVII i na poczàtkuXVIII w.
• powstanie nowych formprodukcji: praca nakładczai manufaktura
• poczàtki gospodarki kapitalistycznej
• niewolnictwo i jego rolaw gospodarce kolonialnej
16.2 • poprawnie posługuje si´ terminami: kompaniahandlowa, praca nakładcza, manufaktura, kapitalizm
• wyjaÊnia, kim byli korsarze• wymienia najwa˝niejsze zmiany gospodarczespowodowane odkryciamigeograficznymi, m.in.: rozwój handlu, zwi´kszenie produkcji, zmiany w rolnictwie
• tłumaczy, na czym polegała praca nakładcza• omawia znaczenie zało˝enia kompanii handlowych dla rozwoju wymiany towarowejmi´dzy Europà a Afrykà, Azjà i Amerykà
• omawia zmiany, jakie zaszły w handlu w wynikuodkryç geograficznych
• charakteryzuje podział gospodarczy kontynentueuropejskiego: paƒstwa na zachód od Łaby specjalizujàce si´ w handlu i rzemioÊle, paƒstwana wschód od Łaby – zdominowane przez rolnictwo
• wyjaÊnia przyczyny wprowadzenia pracy nakładczej
• przedstawia zmiany w rolnictwie spowodowanewzrostem wymiany handlowej
• wymienia korzyÊci, jakie niosło za sobà wprowa-dzenie do u˝ytku weksli i banknotów
• tłumaczy znaczenie okreÊlenia, ˝e gospodarkaw epoce kolonialnej zacz´ła mieç charakter globalny
1
5. Kultura odrodzenia w Europie
• podr´cznik, s. 151–156(w tym: tekstêródłowy, s. 153)
• zeszyt çwiczeƒ
• idea humanizmu i nawiàzania do antyku
• wynalazek druku i jegowpływ na rozpowszechnie-nie si´ idei odrodzenia
17.117.217.3
• przedstawia dokonania postaci: Mikołaja Koper-nika, Leonarda da Vinci, Galileusza, GiordanaBruna, Michała Anioła, Erazma z Rotterdamu,Jana Gutenberga
• poprawnie posługuje si´ terminami: mecenas,renesans, odrodzenie, humanizm
• wyjaÊnia sens stwierdzenia: „Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce”
• omawia rol´ uniwersytetów w rozwoju naukiw odrodzeniu
• tłumaczy, na czym polegał mecenat
1
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
• rola Włoch w powstaniui rozwoju renesansu
• główne oÊrodki odrodzenia w Europie
• działalnoÊç i osiàgni´ciaLeonarda da Vinci
• przedstawiciele renesansu: Michał Aniołi Erazm z Rotterdamu
• zmiany w nauce i technicew okresie odrodzenia
• tłumaczy znaczenie wynalezienia druku dla rozwoju renesansowej nauki
• podaje przykłady dzieł artystów epoki odrodzenia
• wymienia cechy charakterystyczne architekturyrenesansu
• okreÊla, w którym paƒstwie narodził si´ renesans• podaje przykłady inspiracji sztukà antycznàw architekturze i dziełach renesansowych artystów
• wymienia najsłynniejszych mecenasów włoskiegoodrodzenia
• charakteryzuje humanizm jako nowy nurt w filozofii i kulturze
• podaje tytuły najsłynniejszych dzieł włoskiego renesansu
• wskazuje podobieƒstwa oraz ró˝nice pomi´dzysztukà Êredniowiecza i renesansu
6. Nowe wyznaniaw Europie
• podr´cznik, s. 157–162(w tym: tekstêródłowy, s. 161)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• KoÊciół na poczàtku XVI w.• przyczyny reformacji• główne nurty ruchu refor-macyjnego i ich twórcy
• anglikanizm – przyczynyi przebieg reformacjiw Anglii
• przebieg ruchu reformacyj-nego – dysputy, przeÊlado-wania i wojny religijne
18.118.2
• podaje lata wydarzeƒ: 1517 r. – wystàpienie Marcina Lutra, poczàtek reformacji, 1534 r. – powstanie KoÊcioła anglikaƒskiego, 1536 r. – ogłoszenie doktryny przez Jana Kalwina, 1555 r.– podpisanie pokoju w Augsburgu
• przedstawia dokonania postaci: Marcina Lutra,Jana Kalwina, Henryka VIII
• poprawnie posługuje si´ terminami: symonia,odpust, nepotyzm, reformacja, luteranizm, protestanci, kalwinizm, arianie
• wymienia przyczyny reformacji• prezentuje główne nurty ruchu reformacyjnego• omawia najwa˝niejsze skutki reformacji
• podaje główne tezy głoszone przez MarcinaLutra i Jana Kalwina
• charakteryzuje wyznania protestanckie: luteranizm, kalwinizm, anglikanizm
• wskazuje na mapie paƒstwa, w których reformacja miała najwi´kszy zasi´g
• wyjaÊnia, kim byli arianie• omawia organizacj´ koÊciołów protestanckich• tłumaczy znaczenie zasady „czyj kraj, tego religia”
• przedstawia gospodarcze skutki ruchu reformacyjnego
• ocenia, jaki wpływ na rozpowszechnienie ideireformacji miało wynalezienie druku
1
7. Kontrreformacja • podr´cznik, s. 163–167(w tym: tekstêródłowy, s. 166)
• zeszyt çwiczeƒ
• postanowienia soboru trydenckiego
• cele i sposób działaniajezuitów
• zmiany w KoÊciele katolickim
• wojna trzydziestoletnia
18.3 • podaje rok zwołania soboru trydenckiego – 1545 r.
• poprawnie posługuje si´ terminami: inkwizycja,indeks ksiàg zakazanych, jezuici, nuncjusz, kongregacja
• porównuje wn´trze zboru protestanckiegoz wystrojem koÊcioła katolickiego
• omawia główne zasady działalnoÊci zakonujezuitów
• wymienia zmiany wprowadzone w KoÊciele katolickim w wyniku soboru trydenckiego
• przedstawia przyczyny i skutki wojny trzydziestoletniej
• opisuje sytuacj´ w KoÊciele katolickim w XVI w.• wymienia zadania inkwizycji w walce z reformacjà
• wyjaÊnia, w jakim celu sporzàdzono indeks ksiàg zakazanych
• omawia reformy wprowadzone w KoÊciele katolickim po soborze trydenckim
• charakteryzuje ideologiczne zało˝enia wystrojuwn´trz zboru protestanckiego i koÊcioła katolickiego
• ocenia rol´ jezuitów w walce z reformacjà• przedstawia postaç Ignacego Loyoli• omawia przyczyny, przebieg i skutki wojnytrzydziestoletniej
POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU IV
Roczny plan pracy
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
ROZDZIAŁ V: RZECZPOSPOLITA W XVI WIEKU
1. Poczàtki demokracji szlacheckiej
• podr´cznik, s. 172–177(w tym: tekstêródłowy, s. 177)
• zeszyt çwiczeƒ
• przywileje szlacheckie• ekonomiczne podstawydemokracji szlacheckiej
• znaczenie konstytucji Nihil novi
• instytucje demokracji szlacheckiej – sejm walny i sejmiki
• reformy zwiàzane z ruchem egzekucyjnym
20.1 • poprawnie posługuje si´ terminami: szlachta,magnaci, szlachta zagrodowa, gołota, senat, sejmik, poseł, instrukcje poselskie, sejm walny,izba poselska, marszałek, konstytucje sejmowe,veto, kanclerz, podskarbi, hetman, ruch egzeku-cyjny, królew szczyzny, wojsko kwarciane
• omawia najwa˝niejsze przywileje szlacheckie• charakteryzuje ró˝norodnoÊç stanu szlacheckiego
• wymienia trzy stany sejmujàce• przedstawia etapy kształtowania si´ ustrojudemokracji szlacheckiej
• wyjaÊnia, czym była egzekucja praw i dóbr
• przedstawia genez´ stanu szlacheckiego• ocenia znaczenie przywilejów szlacheckich• omawia pozycj´ gospodarczà i politycznàszlachty polskiej w XVI w.
• wyjaÊnia zasady działalnoÊci ruchu egzekucyjnego
• porównuje sytuacj´ politycznà i majàtkowà Êredniej szlachty z pozycjà gołoty
• przedstawia funkcjonowanie sejmu walnego• wyjaÊnia, czym było wojsko kwarciane• charakteryzuje przebieg obrad sejmiku szlacheckiego
1
Tajemnice sprzed wieków – Jak obradowanona sejmikach i sejmach?
• podr´cznik, s. 178–179
• zeszyt çwiczeƒ
• znaczenie sejmikówi sejmu walnego
• przebieg obrad sejmikówziemskich
• uczestnictwo przedstawi-cieli sejmików w roliposłów na sejmie walnym
• miejsca zwoływania sejmów
materiał wykraczajàcypoza podstaw´programowà
Wymagania ponadprogramoweUczeƒ:
• ocenia stosunek szlachty do udziału w sejmikach ziemskich i sejmie walnym• tłumaczy, dlaczego sejmiki odbywały si´ najcz´Êciej w koÊciołach• omawia sposób głosowania na posłów podczas obrad sejmiku ziemskiego• przedstawia zastosowanie rugów poselskich
1
2. Rozwój gospodarczy Polski
• podr´cznik, s. 180–183(w tym: tekstêródłowy, s. 181)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• zasady funkcjonowania folwarku paƒszczyênianego
• ˝ycie codzienne mieszkaƒców polskiej wsiw XVI–XVIII w.
• rola Gdaƒska w rozwojugospodarczym KrólestwaPolskiego w XVI w.
• zmiany w handlu europejskim w XVI w.
15.2 • poprawnie posługuje si´ terminami: folwark,paƒszczyzna
• wymienia produkty eksportowane z Polski w XV–XVII w.
• podaje nazwy towarów importowanych do Polski w XV–XVII w.
• wskazuje na mapie główne oÊrodki handlowe na ziemiach polskich
• wyjaÊnia znaczenie Gdaƒska dla wymiany towarowej mi´dzy Polskà a Europà Zachodnià
• omawia funkcjonowanie folwarku paƒszczyênianego
• wymienia przyczyny rozwoju folwarków paƒszczyênianych
• charakteryzuje pozycj´ gospodarczà Gdaƒskaoraz jego mieszkaƒców w XVI–XVII w.
• ocenia wpływ rozwoju gospodarczego Polski w XVI w. na poziom ˝ycia poszczególnych grupspołecznych
• omawia propozycje reform społeczno--gospodarczych Jana z Ludziska oraz arian
1
3. Czasy ZygmuntaStarego
• podr´cznik, s. 184–188(w tym: tekstêródłowy, s. 187)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• funkcjonowanie unii polsko-litewskiej w czasach Jagiellonów
• polityka dynastycznaJagiellonów
• panowanie Zygmunta Starego
• przyczyny i znaczeniehołdu pruskiego
19.119.2
• podaje lata wydarzeƒ: 1515 r. – układ z Habsburgami, 1525 r. – hołd pruski
• wskazuje na mapie paƒstwa, w których na przeło-mie XV i XVI w. władz´ sprawowali Jagiellonowie
• lokalizuje na mapie kraje, z którymi Rzeczpospo-lita prowadziła wojny za panowania ZygmuntaStarego
• charakteryzuje sytuacj´ mi´dzynarodowà Polskiza panowania Zygmunta Starego
• wyjaÊnia przyczyny i przebieg ostatniego konfliktu zbrojnego z zakonem krzy˝ackim
• podaje najwa˝niejsze wydarzenia z wojny z Moskwà
• wskazuje na mapie ziemie utracone w XVI w.przez Wielkie Ksi´stwo Litewskie na rzecz Moskwy
• ocenia znaczenie hołdu pruskiego dla sytuacjimi´dzynarodowej Polski
• wyjaÊnia przyczyny podpisania porozumieniajagielloƒsko-habsburskiego w Wiedniu
• przedstawia przyczyny, przebieg i skutkikonfliktu z Moskwà
• ocenia wpływ rzàdów Zygmunta Starego na umocnienie mi´dzynarodowej pozycji paƒstwa polskiego
1
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
4. RzeczpospolitaObojga Narodów
• podr´cznik, s. 189–192(w tym: tekstêródłowy, s. 192)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• panowanie ZygmuntaAugusta
• pierwsza wojna o Inflanty i jej nast´pstwa
• unia polsko-litewska w Lublinie
• powstanie RzeczypospolitejObojga Narodów
• skutki unii lubelskiej• poczàtki polskiej floty
19.119.2
• podaje lata wydarzeƒ: 1563–1570 – wojna o Inflanty, 1569 – unia lubelska, 1572 – bezpotomna Êmierç Zygmunta Augusta
• poprawnie posługuje si´ terminami: unia realna i unia personalna
• wskazuje na mapie Carstwo Rosyjskie, ziemiewłàczone na mocy unii lubelskiej do Korony
• wymienia postanowienia unii lubelskiej• wyjaÊnia przyczyny i skutki zawarcia unii w Lublinie
• lokalizuje na mapie tereny Wielkiego Ksi´stwaLitewskiego i ziemie Korony
• wymienia przyczyny i skutki wojny o Inflanty• przedstawia stanowisko zwolenników unii realnej Polski i Litwy
• podaje argumenty przeciwników zawarcia uniipolsko-litewskiej
• charakteryzuje ustrój, podział administracyjny,obszar oraz zró˝nicowanie narodowoÊciowe i religijne Rzeczypospolitej Obojga Narodów
• okreÊla konsekwencje zawarcia unii lubelskiej• ocenia panowanie Zygmunta Augusta
1
5. Kultura polskiegoodrodzenia
• podr´cznik, s. 193–199(w tym: tekstêródłowy, s. 198)
• zeszyt çwiczeƒ
• wpływ sytuacji gospodar-czej na rozwój polskiej kultury i sztuki w XVI w.
• oddziaływanie włoskiegorenesansu na rozwój odrodzenia na terenachRzeczypospolitej
• najwybitniejsze polskiedzieła renesansowe
16.219.4
• przedstawia dokonania postaci: Mikołaja Koper-nika, Macieja z Miechowa, Marcina Kromera,Jana Kochanowskiego, Mikołaja Reja, Szymona Szymonowica, Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• uzasadnia, dlaczego XVI w. w Polsce nazywa si´złotym wiekiem
• wskazuje wpływy włoskiego renesansu na kultur´ polskà
• wymienia przykładowe dzieła sztuki renesansowej w Polsce
• omawia rozwój szkolnictwa w czasach odrodzenia
• wymienia przedstawicieli polskiego renesansui omawia ich najwi´ksze osiàgni´cia
• wyjaÊnia, w jaki sposób działalnoÊç królowejBony przyczyniła si´ do rozwoju polskiej gospodarki i kultury
• tłumaczy znaczenie ogłoszenia teorii heliocen-trycznej Mikołaja Kopernika i porównuje jà z systemem geocentrycznym
• wskazuje renesansowe elementy krakowskiegoWawelu
• wymienia kolekcj´ arrasów Zygmunta Augustajako przykład sztuki renesansowej
• omawia cechy architektury renesansu na przykładzie zabytków w Polsce
• charakteryzuje literatur´ polskiego odrodzeniai jej znaczenie dla rozwoju j´zyka polskiego
1
Tajemnice sprzed wieków – Gdzie pochowanoMikołaja Kopernika?
• podr´cznik, s. 200–201
• zeszyt çwiczeƒ
• badania historykówi archeologów
• odkrycie krypty w katedrzewe Fromborku w 2005 r.
• znalezienie miejscapochówku Mikołaja Kopernika
materiał wykraczajàcypoza podstaw´programowà
Wymagania ponadprogramoweUczeƒ:
• wymienia hipotezy dotyczàce miejsca pochówku Mikołaja Kopernika• tłumaczy, dlaczego podczas II wojny Êwiatowej Niemcy interesowali si´ poszukiwaniami grobu Mikołaja Kopernika
• omawia zasady współpracy historyków, archeologów, kryminologów i genetyków podczas poszukiwaƒ grobu Mikołaja Kopernika
• wyjaÊnia udział bibliologów w potwierdzeniu to˝samoÊci Mikołaja Kopernika
1
6. Kraj wielu wyznaƒ • podr´cznik, s. 202–206(w tym: tekstêródłowy, s. 204)
• zeszyt çwiczeƒ
• wieloreligijna tradycja paƒstwa Jagiellonów
• rozwój protestantyzmuw Rzeczypospolitej Obojga Narodów
• szkolnictwo protestanckiew Polsce
• bracia polscy i zasady ichwiary
19.320.2
• podaje lata wydarzeƒ: 1570 r. – ugoda w Sandomierzu, 1573 r. – konfederacja war-szawska, 1596 r. – unia brzeska, 1602 r. – zało˝enie Akademii Rakowskiej
• przedstawia dokonania postaci: Jana Łaskiego,Faustyna Socyna, Piotra Skargi, Stanisława Hozjusza
• poprawnie posługuje si´ terminami: bracia polscy, konfederacja, grekokatolicy
• wymienia grupy społeczne, które na terenachRzeczypospolitej przyjmowały luteranizm i kalwinizm
• wyjaÊnia, dlaczego poglàdy braci polskich zostały uznane za radykalne i były zwalczaneprzez przedstawicieli innych wyznaƒ
• omawia wkład arian w rozwój nauki i szkolnictwa• przedstawia postanowienia ugody sandomierskieji konfederacji warszawskiej
1
Roczny plan pracy
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
• realizacja uchwał soborutrydenckiego w Rzeczypospolitej
• działalnoÊç Piotra Skargi• unia brzeska i jej skutki• konfederacja warszawskai jej znaczenie
• terytorialne rozmieszczeniegrup wyznaniowych w Rzeczypospolitej
• wyjaÊnia, kim byli arianie• lokalizuje na mapie terytorialne rozmieszczeniewyznaƒ w Rzeczypospolitej
• wskazuje tereny zamieszkałe przez katolików,prawosławnych, luteran, kalwinistów i arian
• tłumaczy, w jaki sposób reformacja wpłyn´ła na rozwój kultury polskiej
• charakteryzuje rozwój kontrreformacji w Polsce• ocenia znaczenie konfederacji warszawskiej dla sytuacji protestantów w Rzeczypospolitej
• porównuje przebieg reformacji i kontrreformacjiw Europie Zachodniej z działalnoÊcià tychruchów na ziemiach polskich
7. Pierwsi królowieelekcyjni
• podr´cznik, s. 207–211(w tym: tekstêródłowy, s. 208)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• przebieg i skutki pierwszego bezkrólewia
• elekcja i ucieczka HenrykaWalezego
• okolicznoÊci wyboru na króla Stefana Batorego
• wojna o Inflanty
20.120.220.3
• podaje lata wydarzeƒ: 1572 r. – Êmierç ZygmuntaAugusta, 1573 r. – pierwsza wolna elekcja, 1575 r.– elekcja Stefana Batorego, 1577 r. – poczàtekwojny o Inflanty, 1582 r. – rozejm w Jamie Zapolskim
• przedstawia dokonania postaci: Jakuba Uchaƒ-skiego, Henryka Walezego, Anny Jagiellonki,Stefana Batorego, Jana Zamoyskiego
• poprawnie posługuje si´ terminami: konfederacja,interreks, sejm konwokacyjny, sejm elekcyjny,sejm koronacyjny, artykuły henrykowskie, pactaconventa, piechota wybraniecka
• wskazuje na mapie: Inflanty, Połock, Psków,Smoleƒsk
• omawia okolicznoÊci pierwszych wolnych elekcji
• wymienia pierwszych królów elekcyjnych i charakteryzuje ich panowanie
• omawia główne zało˝enia artykułów henrykowskich oraz dokumentu pacta conventa
• ocenia rol´ Jana Zamoyskiego w elekcji StefanaBatorego na króla Polski
• przedstawia znaczenie bezkrólewia po ÊmierciZygmunta Augusta
• okreÊla wpływ pierwszych wolnych elekcji na ukształtowanie ustroju Rzeczypospolitej
• charakteryzuje przebieg i skutki wojny polsko--moskiewskiej o Inflanty
• ocenia panowanie Stefana Batorego
1
POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU V 2
ROZDZIAŁ VI: WIEK WOJEN
1. Angielska monarchia parlamentarna
• podr´cznik, s. 216–219(w tym: tekstêródłowy, s. 219)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• rzàdy Tudorów w Anglii• przyczyny konfliktu mi´dzyangielskim królem a parlamentem
• przebieg i skutki wojnydomowej w Anglii
• rola Olivera Cromwellaw polityce republiki angielskiej
• podbój Irlandii, uzale˝nienieSzkocji i powstanie WielkiejBrytanii
22.222.3
• podaje lata wydarzeƒ: 1649 r. – Êci´cie Karola I,1660 r. – restauracja monarchii, 1679 r. – uchwalenie Habeas Corpus Act
• poprawnie posługuje si´ terminami: gentry, purytanie, rojaliÊci, restauracja monarchii
• przedstawia dokonania postaci: Henryka VIII,El˝biety I, Karola I, Olivera Cromwella, Karola II Stuarta, Wilhelma Oraƒskiego
• podaje co najmniej jednà przyczyn´ wojnydomowej w Anglii
• charakteryzuje ustrój monarchii parlamentarnej
• podaje rok uchwalenia Aktu nawigacyjnego – 1651 r.
• podaje przyczyny konfliktu króla Karola Iz parlamentem
• ocenia dokonania Olivera Cromwella dla ukształ-towania si´ monarchii parlamentarnej w Anglii
• wyjaÊnia, kim byli ojcowie pielgrzymi i podaje,jakie Êwi´to upami´tnia ich przybycie do Ameryki
• wymienia przedstawicieli zasiadajàcychw angielskiej Izbie Gmin oraz w Izbie Lordów
• omawia przyczyny wojny domowej w Anglii• okreÊla skutki uchwalenia Aktu nawigacyjnego• przedstawia kolejne etapy kształtowania si´angielskiej monarchii parlamentarnej
1
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
2. Monarchia absolutna we Francji
• podr´cznik, s. 220–224(w tym: tekstêródłowy, s. 222)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• wojna trzydziestoletnia• rola kardynała Richelieuw kształtowaniu monarchiiabsolutnej we Francji
• ustrój monarchii absolutnejna przykładzie paƒstwapod panowaniem Ludwika XIV
• merkantylizm i jego znaczenie dla gospodarkiFrancji
• wpływ władzy absolutnejna rozwój nauki, kulturyi architektury
22.122.3
• przedstawia dokonania postaci: Ludwika XIV,Armanda Richelieu, Jeana Baptiste’a Colberta,Moliera, Pierre’a Corneille’a, Jeana Baptiste’aRacine’a
• poprawnie posługuje si´ terminami: monarchiaabsolutna, merkantylizm
• omawia rzàdy absolutne na przykładzie panowania Ludwika XIV
• podaje przykładowe osiàgni´cia kultury i sztukifrancuskiej XVII w.
• wymienia co najmniej jednà cech´ gospodarkimerkantylistycznej
• wymienia działania kardynała Richelieu, któredoprowadziły do stworzenia we Francji monarchii absolutnej
• okreÊla stosunek Ludwika XIV do innowierców• wyjaÊnia, jakà rol´ w walce z opozycjà wobecrzàdów króla pełniła Bastylia
• omawia rozwój gospodarczy we Francji• podaje zasady funkcjonowania merkantylizmu• porównuje monarchi´ absolutnà z monarchiàparlamentarnà
• charakteryzuje rozwój kultury i sztuki za panowania Ludwika XIV
1
3. Poczàtki rzàdówWazów
• podr´cznik, s. 225–230(w tym: tekstêródłowy, s. 226)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• panowanie Zygmunta IIIWazy
• polityka wewn´trznai zagraniczna
• wojny polsko-szwedzkiew pierwszej połowie XVII w.
• rola husarii w wojnachw XVII w.
20.421.122.4
• podaje lata wydarzeƒ: 1605 r. – bitwa pod Kircholmem, 1627 r. – bitwa pod Oliwà, 1629 r. – rozejm w Starym Targu
• przedstawia dokonania postaci: Zygmunta IIIWazy, Mikołaja Zebrzydowskiego, Jana KarolaChodkiewicza, Stanisława Koniecpolskiego
• poprawnie posługuje si´ terminami: rokosz,husaria
• podaje co najmniej jednà przyczyn´ konfliktuZygmunta III ze szlachtà
• wskazuje na mapie tereny, na których toczyły si´walki w czasie wojen polsko-szwedzkich
• omawia okolicznoÊci wyboru Zygmunta III Wazyna króla Polski
• wskazuje pokrewieƒstwo Zygmunta III Wazyz Jagiellonami
• ocenia polityk´ zagranicznà i wewn´trznà Zygmunta III Wazy
• przedstawia sytuacj´ innowierców oraz wpływyjezuitów w paƒstwie rzàdzonym przez ZygmuntaIII Waz´
• wymienia przyczyny i skutki wojen polsko--szwedzkich
• opisuje uzbrojenie husarii
1
4. Konflikt z Rosjài Turcjà
• podr´cznik, s. 231–235(w tym: tekstêródłowy, s. 232)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• walki o tron w Rosji• wojna z Rosjà• sytuacja na Zaporo˝ui Kozaczyênie
• wojny z Turcjà
21.121.3
• podaje lata wydarzeƒ: 1610 r. – bitwa pod Kłu-szynem, 1612 r. – kapitulacja Smoleƒska, 1634 r.– pokój w Polanowie, 1620 r. – bitwa pod Cecorà
• przedstawia dokonania postaci: Borysa Godunowa, Wasyla Szujskiego, Stanisława ˚ółkiewskiego, Jana Karola Chodkiewicza
• poprawnie posługuje si´ terminami: dymitriady,Dzikie Pola, porohy, Zaporo˝e, Kozacy, kozaczyzna, ataman, sicz
• wymienia co najmniej po jednej przyczynie wojenprowadzonych w pierwszej połowie XVII w.z Rosjà i Turcjà
• omawia sytuacj´ Kozaków zamieszkujàcychZaporo˝e
• wskazuje na mapie Smoleƒsk, Moskw´, Zaporo˝e
• opisuje przebieg i skutki walk o tron moskiewskiw XVII w.
• omawia przyczyny oraz przebieg wojen z Turcjàw pierwszej połowie XVII w.
• wymienia korzyÊci i zagro˝enia wynikajàcez powstania kozaczyzny
• charakteryzuje rol´ hetmanów Stanisława ˚ółkiewskiego i Jana Karola Chodkiewicza w bitwach pod Kłuszynem, Cecorà i Chocimiem
• przedstawia sytuacj´ militarnà Rzeczypospolitejw pierwszej połowie XVII w.
Roczny plan pracy
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
5. Powstanie kozackie
• podr´cznik, s. 236–240(w tym: tekstêródłowy, s. 237)
• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna
• pozycja Kozaków w Rzeczypospolitej
• powstanie Chmielnickiego• interwencja rosyjska na Ukrainie
• skutki wojny domowejna Ukrainie
21.221.321.4
• podaje lata wydarzeƒ: 1648 r. – wybuch powsta-nia Chmielnickiego, kl´ska pod ˚ółtymi Wodami,1651 r. – zwyci´stwo wojsk polskich pod Beres-teczkiem, 1654 r. – porozumienie w Perejasławiu,1658 r. – ugoda w Hadziaczu, 1667 r. – rozejmw Andruszowie, 1686 r. – przyznanie Rosji Ukrainy lewobrze˝nej
• przedstawia dokonania postaci: Władysława IV,Jana Kazimierza, Bohdana Chmielnickiego,Tuhaj-beja, Jeremiego WiÊniowieckiego
• omawia pozycj´ społecznà i politycznà Kozakóww Rzeczypospolitej
• wymienia co najmniej jednà przyczyn´ powsta-nia kozackiego
• wskazuje na mapie zasi´g powstania Chmielnickiego
• przedstawia skutki powstania Chmielnickiego
• charakteryzuje sytuacj´ Kozaków na Ukrainie• podaje przyczyny, przebieg i skutki wybuchupowstaƒ kozackich na Ukrainie
• omawia rol´ Tatarów w wojnie Kozaków z wojskiem polskim
• przedstawia zró˝nicowanie religijne i działalnoÊçjezuitów na Ukrainie
• porównuje uzbrojenie wojska zaporoskiegoz wyposa˝eniem husarii
• wymienia postanowienia rozejmu zawartegow Hadziaczu
• wskazuje na mapie ziemie przyłàczone do Rosjina mocy pokoju wieczystego z 1686 r.
1
6. Potop szwedzki • podr´cznik, s. 241–245(w tym: tekstêródłowy, s. 244)
• zeszyt çwiczeƒ
• przyczyny i przebieg potopu szwedzkiego
• przyczyny zwyci´stw Szwedów
• wojna partyzancka• Êluby lwowskie Jana Kazimierza
• uniezale˝nienie Prus• pokój w Oliwie
21.121.321.4
• podaje lata wydarzeƒ: 1655 r. – poczàtek potopuszwedzkiego, konfederacja w Tyszowcach, obrona Jasnej Góry, 1656 r. – bitwa pod Warkà,1660 r. – pokój w Oliwie
• przedstawia dokonania postaci: Karola Gustawa,Hieronima Radziejowskiego, Janusza Radziwiłła,Augustyna Kordeckiego, Stefana Czarnieckiego,Jerzego Rakoczego
• wymienia przyczyny i skutki najazdu Szwedówna Polsk´
• wskazuje na mapie miejsca najwa˝niejszychbitew potopu szwedzkiego
• przedstawia okolicznoÊci najazdu Szwedów na Polsk´
• okreÊla znaczenie ataku Szwedów na klasztorjasnogórski dla przebiegu wojny polsko-szwedz-kiej
• omawia kolejne etapy potopu szwedzkiego• ocenia postaw´ króla Jana Kazimierza podczaskonfliktu polsko-szwedzkiego
• wyjaÊnia znaczenie podpisania traktatów welawsko-bydgoskich
1
7. Kryzys Rzeczypospolitej
• podr´cznik, s. 246–251(w tym: tekstêródłowy, s. 250)
• zeszyt çwiczeƒ • mapa Êcienna
• konflikt polsko-tureckiw drugiej połowie XVII w.
• wojna domowa w Rzeczypospolitej
• panowanie Jana III Sobie-skiego
• odsiecz wiedeƒska• kryzys ustroju Rzeczypospolitej
• wygnanie arian
21.121.321.4
• podaje lata wydarzeƒ: 1673 r. – bitwa pod Choci-miem, 1683 r. – bitwa pod Wiedniem, 1699 r. –pokój z Turcjà w Karłowicach
• przedstawia dokonania postaci: Jerzego Lubo-mirskiego, Michała Korybuta WiÊniowieckiego,Jana Sobieskiego, Marii Kazimiery, WładysławaSiciƒskiego
• poprawnie posługuje si´ terminami: abdykowaç,Âwi´ta Liga, liberum veto
• lokalizuje na mapie miejsca bitew w czasiewojen Polski z Turcjà
• wskazuje przyczyny wojny z Turcjà w drugiejpołowie XVII w.
• omawia znaczenie bitwy pod Wiedniem z 1683 r.
• charakteryzuje polityk´ dynastycznà Jana Kazimierza i wskazuje przyczyny jego abdykacji
• omawia przebieg bitwy pod Chocimiemw 1673 r.
• opisuje okolicznoÊci elekcji Jana III Sobieskiego• przedstawia przyczyny, przebieg i skutki odsieczywiedeƒskiej
• wyjaÊnia, na czym polegał kryzys Rzeczypospo-litej w drugiej połowie XVII w.
• ocenia znaczenie zastosowania liberum vetow celu zerwania sejmu
1
Temat lekcji Ârodki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania podstawoweUczeƒ:
Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:
Liczba godzin
Tajemnice sprzed wieków – Kto zwyci´˝ył pod Wiedniem?
• podr´cznik, s. 252–253
• zeszyt çwiczeƒ
• spory historyków dotyczàceodsieczy wiedeƒskiej
• przygotowania do wyprawywojska polskiego pod Wiedeƒ
• przebieg bitwy z armiàtureckà
• Jan III Sobieski zwyci´zcàpod Wiedniem
• echa sukcesu wojsk Jana III Sobieskiego w Europie
materiał wykraczajàcy poza podstaw´programowà
Wymagania ponadprogramoweUczeƒ:
• wymienia dowódców bioràcych udział w bitwie z Turkami• wyjaÊnia przyczyny niezadowolenia cesarza Austrii z triumfu Jana III Sobieskiego• omawia przygotowania armii polskiej do wyprawy pod Wiedeƒ
1
8. Kultura barokui sarmatyzmu
• podr´cznik, s. 254–259(w tym: tekstêródłowy, s. 258)
• zeszyt çwiczeƒ
• idee kultury barokowej• wzorce architektury epokibaroku – koÊciół Il Gesúi pałac w Wersalu
• wybitni twórcy literaturybaroku
• dzieła sztuki barokowejw Polsce
• porównanie kultury i sztukibarokowej w Polsce dokultury i sztuki barokowejna zachodzie Europy
• sarmatyzm
20.5 • przedstawia dokonania postaci: Jana SebastianaBacha, Jerzego Fryderyka Haendla, AntoniaVivaldiego, Mikołaja S´pa Szarzyƒskiego, JanaAndrzeja Morsztyna, Jana Chryzostoma Paska,Wespazjana Kochanowskiego, Wacława Potockiego
• poprawnie posługuje si´ terminami: barok,makaronizmy, portret trumienny, sarmatyzm
• omawia cechy charakterystyczne dla architekturyepoki baroku
• wskazuje koÊciół Il Gesú i Wersal jako wzorcowebudowle w stylu barokowym
• omawia cechy charakterystyczne sztuki barokowejw Polsce
• wskazuje zwiàzek sztuki barokowej z kontrreformacjà
• wymienia cechy charakterystyczne rzeêby barokowej
• omawia tematyk´ dominujàcà w malarstwiei rzeêbie epoki baroku
• charakteryzuje polskà literatur´ barokowà• przedstawia cechy charakterystyczne kultury sarmackiej
• opisuje typowy strój polskiej szlachty z XVII w.
1
POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU VI 2
Roczny plan pracy opracowała mgr Marianna Gwardys-Bartmaƒska, doÊwiadczony nauczyciel historii.W planie zastosowano nast´pujàce uproszczenia:• podr´cznik – „Âladami przeszłoÊci 2”, podr´cznik do historii dla klasy II gimnazjum;• zeszyt çwiczeƒ – „Âladami przeszłoÊci 2”, zeszyt çwiczeƒ do historii dla klasy II gimnazjum.