Post on 14-Feb-2021
I.E.S. A XUNQUEIRA 1. CURSO 2020-‐21 PROGRAMACIÓN
DEPARTAMENTO DE DEBUXO
MEMBROS DE DEPARTAMENTO • Blanca Barrio Gutierrez. • Ana Fuertes Besada. • Carlos Caamaño Rivas. • Joaquín Morales Leyba. • Eusebio Rivero Viega.
DISTRIBUCIÓN GRUPOS E DOCENTES. Blanca Barrio Gutierrez.
2º bach. Fundamentos da Arte II 2 grupos 1º bach. Vulume 2 grupos 1º E.S.O. E. P.V e Audiovisual 2 grupos
Ana Fuertes Besada 2º bach. Debuxo Artístico II 2 grupos 2º bach. Reforzo Debuxo Artístico II 1 grupos 2º bach. Técnicas de Expresión Grafico-‐Plásticas 2 grupos 1º bach. Debuxo Artístico I 2 grupos 4º E.S.O. E. P.V e Audiovisual 1 grupos
Carlos Caamaño Rivas 2º bach. Deseño 2 grupos 1º bach. Fundamentos da Arte I 2 grupos 3º E.S.O. E. P.V e Audiovisual 1 grupos
Joaquín Morales Leyba 1º bach. Cultura Audiovisual I 2 grupos 1º bach. Debuxo Técnico I 2 grupos 1º E.S.O. E. P.V e Audiovisual 2 grupos
Eusebio Rivero Veiga 2º bach. Debuxo Técnico II 1 grupos 2º bach. Cultura Audiovisual II 2 grupos 3º E.S.O. E. P.V e Audiovisual 4 grupos
As reunións de Departamento levaranse a cabo alo menos unha vez ao mes na hora libre común que o horario do curso o permita (9ª hora, a partir das 18:10 do luns). Nestas reunións o xefe de departamento expondrá o acordado nas reunións da CCP e os membros do Departamento informarán das actividades que teñen previsto emprender, co fin de acadar a necesaria transparencia no ámbito da información.
2
ÍNDICE Membros do Departamento. 2 Xustificación da Programación. 9 Contextualización : Características do Centro. 10 Características das materias impartidas. 11 Medidas excepcionais a tomar en caso de confinamento parcial ou total. 12
Educación Secundaria Obligatoria 13 Introducción e Contextualización 13 Obxectivo Xerais 14 Contribución das Materias a o logro das Competencias Clave. 15 Perfil Copentencial das materias 17 Criterios de Avaliación en relación as Competencias. 18 Instrumentos de Avaliación. 18 Procedementos de Avaliación 18 Criterios de Cualificación. 19 Procedementos para a realización da Avaliación Inicial. 20 Plans de Seguimentos para a superación das materias pendentes. 20 Procedemento para a Cualificación das materias pendentes ou da nota final do curso se hai alumnos asistentes a Programas de Reforzo con Atribución Horaria.
20
Programas específicos personalizados para Alumnado Repetidor. 21 Metodoloxía Didáctica. 22 Propostas Metodolóxicas Concretas. 22 Materiales e Recursos Didácticas. 22 Medidas de Atención á Diversidade. 23 Programa de Educación en Valores. 24
1º Ciclo de Educación Plástica , Visual e Audiovisual. 1º E.S.O. 26 Obxectivos Específicos por Curso 27 Contidos. 27 Criterios de Avaliación. 28 Contidos Mínimos Esixibles. 33 Temporalización. 35 Instrumantos e Procedementos de Avaliación. 35 Criterios de Cualificación. 36
3
3º E.S.O. Obxectivos Específicos por Curso 37 Contidos. 38 Criterios de Avaliación. 38 Contidos Mínimos Esixibles. 43 Temporalización. 44 Instrumantos e Procedementos de Avaliación. 45 Criterios de Cualificación. 45
2º Ciclo de Educación Plástica , Visual e Audiovisual. 4º E.S.O. 46 Obxectivos Específicos por Curso 46 Contidos. 47 Criterios de Avaliación. 47 Contidos Mínimos Esixibles. 52 Temporalización. 53 Instrumantos e Procedementos de Avaliación. 54 Criterios de Cualificación. 54
BACHARELATO Introducción e Contextualización. 57 Criterios de Avaliación. 58 Instrumentos de Avaliación. 58 Procedementos de Avaliación. 59 Criterios de Cualificación. 60 Procedementos para Acreditar os Coñecementos Previos. 61 Metodoloxía Didáctica Xeral. 61 Propostas Metodolóxicas Concretas. 62 Medidas de Atención a Diversidade. 63 Actividades de Seguimento das Materias Pendentes. 63 Programación de Educación en Valores. 64 Materias e Recursos Didácticos 65 Obxectivosº 66
4
DEBUXO ARTÍSTICO I e II. Introducción e Contextualización. 66 Obxectivos Xerais 67 Metodoloxía Didáctica 68
Debuxo Artístico I. Obxectivos. 68 Contidos. 68 Criterios de Avaliación. 69 Contidos Mínimos. 73 Temporalización 73 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 73 Criterios de Cualificación. 73 Metodoloxía Didáctica Específica. 74
Debuxo Artístico II. Obxectivos. 75 Contidos. 76 Criterios de Avaliación. 77 Contidos Mínimos. 81 Temporalización 81 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 82 Criterios de Cualificación. 82 Metodoloxía Didáctica Específica. 83
DEBUXO TÉCNICO I e II. Introducción e Contextualización. 83 Obxectivos Xerais 85 Metodoloxía Didáctica 85
Debuxo Técnico I. Obxectivos. 86 Contidos. 86 Criterios de Avaliación. 87 Contidos Mínimos. 97 Temporalización 97 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 97 Criterios de Cualificación. 97 Metodoloxía Didáctica Específica. 98
5
Debuxo Técnico II. Obxectivos. 98 Contidos. 98 Criterios de Avaliación. 98 Contidos Mínimos. 105 Temporalización 105 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 106 Criterios de Cualificación. 106 Metodoloxía Didáctica Específica. 106
CULTURA AUDIOVISUAL I e II. Introducción e Contextualización. 107 Obxectivos Xerais 109 Metodoloxía Didáctica 109
Cultura Audiovisual I. Obxectivos. 110 Contidos. 110 Criterios de Avaliación. 111 Contidos Mínimos. 117 Temporalización 117 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 117 Criterios de Cualificación. 117 Metodoloxía Didáctica Específica. 118
Cultura Audiovisual II. Obxectivos. 118 Contidos. 118 Criterios de Avaliación. 118 Contidos Mínimos. 124 Temporalización 125 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 125 Criterios de Cualificación. 126 Metodoloxía Didáctica Específica. 126
6
VOLUME. Introducción e Contextualización. 126 Obxectivos Xerais 127 Obxectivos Específicos. 127 Contidos. 128 Criterios de Avaliación. 128 Contidos Mínimos. 134 Temporalización. 135 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 135 Criterios de Cualificación. 135 Metodoloxía Didáctica Específica. 135
TÉCNICAS DE EXPRESIÓN GRÁFICO-‐PLÁSTICAS. Introducción e Contextualización. 136 Obxectivos Específicos. 136 Contidos. 137 Criterios de Avaliación. 138 Contidos Mínimos. 142 Temporalización. 142 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 142 Criterios de Cualificación. 143 Metodoloxía Didáctica Específica. 143
DESEÑO. Introducción e Contextualización. 144 Obxectivos Específicos. 145 Contidos. 145 Criterios de Avaliación. 145 Contidos Mínimos. 150 Temporalización. 151 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 151 Criterios de Cualificación. 151 Metodoloxía Didáctica Específica. 152
7
FUNDAMENTOS DA ARTE I e II. Introducción e Contextualización. 160 Obxectivos Xerais 161 Metodoloxía Didáctica 161
Fundamentos da Arte I. Obxectivos. 162 Contidos. 163 Criterios de Avaliación. 164 Contidos Mínimos. 177 Temporalización 179 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 179 Criterios de Cualificación. 180 Metodoloxía Didáctica Específica. 180
Fundamentos da Arte II. Obxectivos. 201 Contidos. 201 Criterios de Avaliación. 202 Contidos Mínimos. 232 Temporalización 239 Instrumentos e Procedementos de Avaliación. 239 Criterios de Cualificación. 240 Metodoloxía Didáctica Específica. 240
ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR.
240
ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC.
240
ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA.
241
ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES E COMPLEMENTARIAS.
242
PROCEDEMENTO PARA AVALIAR A PRÁCTICA DOCENTE E A PROPIA PROGRAMACIÓN.
2444
CONFORMIDADE DOS MEMBROS DO DEPARTAMENTO COA PROGRAMACIÓN.
242
8
XUSTIFICACIÓN Á PROGRAMACIÓN A Educación Secundaria Obrigatoria ( E.S.O.) forma parte do ensino básico, polo que ten carácter gratuito e obrigatorio. Organízase en catro cursos que o alumnado estuda dos doce aos dezaseis anos e comprende dous ciclos: o primeiro de tres cursos escolares (1º,2º, e 3º) e o segundo, dun (4º). Aínda que nesta materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual, o primeiro ciclo só ten dous cursos (1ºe 3º). O último curso do primeiro ciclo, 3º, e o curso do segundo ciclo, 4º, teñen carácter optativo.
A Lei Orgánica 8/2013 do 9 de decembro, para a Mellora da Calidade Educativa (LOMCE), modifica o artigo 6 da Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio (LOE) e define o corrículo que está integrado, deste modo, polos osbxectivos, as competencias, os contidos, os estándares de aprendizaxe avaliables, os criterios de cualificación e a metodoloxía didáctica.
O Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro establece o currículo básico da E.S.O. e do Bacharelato. O currículo básico das diferentes materias deseñouse partindo dos obxectivos propios da etapa e das competencias que se van a desenvolver ó longo da mesma, mediante bloques de contidos nas materias troncais e criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables en todas as materias, sendo referentes na planificación desta programación didáctica.
Esta agrupación non implica unha implica unha organización pechada, pola contra, permite organizar de diferentes maneiras os elementos curriculares e adaptar a metodoloxía máis axeitada as características do grupo de alumnos/as, respondendo así o principio de autonomia pedagóxica, de organización e de xestión que otorga a LOE, na actualidade modificada pola LOMCE.
Dacordo coa distribución de competencias entre o Estado Español, a Comunidade Autónoma de Galicia e o centro de estudos IES A Xunqueira 1, os contidos do currículo deste departamento ordénanse en tres tipos diferentes de materias que se agrupan específicamente en tres bloques:
Específicas: E.P.V. e Audiovisual (1º,3º e 4º E.S.O.), Debuxo Artístico I e II, Técnicas de Expresión Gráfico-‐Plásticas e Volumen.
Libre Configuración do Centro
Debuxo Artístico II (ampliación de amteria troncal dentro do afondamento ou reforzo.
Outras rebásicas deno marco lexislativo:
• Orde ECD/65/2015 do 21 de xaneiro, relacións entre competencias, contidos e criterios de avaliación na E.S.O. e bacharelato ( BOE 29/01/2015).
• Real Decreto 132/2010 do 12 de febreiro, requisitos mínimos dos centros que imparten Ensino Secundario (BOE 29/01/2015).
9
CONTEXTUALIZACIÓN: CARACTERÍSTICAS DO CENTRO O Instituto de Educación Secundaria IES A Xunqueira 1 atópase situado na rúa Alexandre Bóveda nº 1 na localidade de Pontevedra na Comunidade Autónoma de Galicia. No preoxecto Educativo do Centro recóllese os datos que o describen.
O Centro está situado o csarón doutros centros educativos: CEIP Xunqueira I, CEIP Xunqueira II, CFP Xunqueira e das facultades de CC. Sociais, Maxisterio e Forestais e da Escola Oficial de Idiomas.
O Centro de Recursos, CEFORE, linda co patio do Centroe fronte del atópase o Pazo da Cultura.
Polas suas caracteristicas xeográficas e sociais, pode incluirse na categoria de “ Centros de Caracter Periférico Mixto”, e decir, está situado nun essanche escolar da cidade próximo ao mundo rural circundante.
Na sua orixe, estaba destinado a dar abeiro ao excedente de ppoboación escolar de bacharelato dos últimos anos setentae, coa súa creación, rompeuse a dicotomia tradicional representada polos institutos “masculino” e “femenino” da cidade. Co paso do tempo, adquiriu un caracter “rururbano” polas características do seu alumnado, procedente nun sesenta por cento das parroquias rurais do municipio e das areas rurais da periferia; nun trinta por cento, da area suburbana de pontevedra; e nun dez por cento, das áreas residenciais da cidade.
Av maioria do seu alumnsadoi proven de centros adscritos: CEIP Xunqueira 1, así como os colexios públicos de Pedro Antonio Cerviño de Campo Lameiro e Parada de Campañó.
O nivel socio-‐cultural da poboación escolar é medio-‐baixa e as familias son moi heteroxeneas, atopándose algunhas delas desestructuradas e algúns alumnos en situación de recollida por institucións ou familias de acollida.
Moitos dos proxenitores atópanse no paro e contan con poucos recursos económicos.
Poucos desempeñan traballos profesionais como profesores o personal administrativo, etc. e escasamente dispoñen de estudos universitarios. En xeral , valoran positivamentoa a formación académica e cultural do seus fillos pero colaboran escasamente co Centro, non asistindo as reunión e citas convocadas polos titores.
O Centro funciona con horario de mañán, a excepción de duas horas o luns pola tarde. O resto da semana utilízase no Plan de Reforzo Educativo.
A asociación de Pais e Nais de alumnos (AMPAS) encárganse dalgunhas xestións e colaboran co Centro.
O edificio consta de pranta baixa, primeira, e os baixos están dispoñibles para as aulas específicas de Bacharelato de Artes e Ciclo Medio de Laboratorio. Dispón de biblioite4ca, dous aulas de música e un Coro, taller de tecnoloxía, dous laboratorios de Física e un de Bioloxíam Sá de Orientación , ademais dun edificio exento, o pavillón, e unha pista de terra para realizar as actividades físico-‐ deportivas e que tamén sirve como patio de recreo. Ten un perímetro arbolado co xardín.
Todo o instituto dispón de esoacio web (plataforma MOODLE) creado pola Administración
10
Educativa da Comunidade Autónoma de Galicia e as aulas atópanse conectadas á rede dispoñible
de equipamentos tecnolóxicos como ordenador, canón e pantalla táctil de proxección.
Na actualidade estase a seguer o,procedemento de que cada docente teña unha aula materia a que se despalcen os alumnos/as
CARACTERISTICAS DAS MATERIAS IMPARTIDAS POR ESTE DEPARTAMENTO.
Na sociedade contemporanea , a imaxe é un dos medios de expresión máis común e universal que consegue ir aló das fronteiras establecidas pola linguaxe da fala, permitindo trasmitir ideas a través dsa linguaxe gráfica. A sua importancia queda patente dende o momento en que consegue converter boa parte das suas creacións en iconos que pasan a formar parte do patrimonio cultural da humanidade.
A sociedade actual posúe unha extraordinaria capacidade tanto para producir imaxes como para cosumilas. Estas son facilmente transmitibles e chegan a toda a cidadania a través dos mass-‐media, constituindo así un poderoso medio de expresión, coñecemento e transformación da realidade.
A percepción visuale un proceso cognitivo relacionado co resto dos procesos homónimos que implica un conxunto de estratexias básicas: seleccionar, distinguir, relacionarse, etc. Ainda que todas as areas do currículo desenvolven a capacidade de observación do alumnado, a educación plástica, visual e auduiovisual incide especificamento no desenvolvemento da percepción e no pensamento visual. A creación de imaxes e o coñecemento dos códigos que interveñen neste proceso, así como dos fundamentos da linguaxe visual e plástica, axudarán o desenvolvemento da capacidade creativa e imaxinativa da persoa á resolución dos problemas de creación artística.
A materia de Educación Plástica, Visual e audiovisual debe debe contribuir a desenvolver dous aspectos fundamentais da formación estreitamente relacionados entre sí: a percepción e a representación , saber ver e saber facer. Os eixos que vertebtran esta materia representan duas cuestións primordiais para a adquisición das capacidades que se pretenden: ensinar a ver , ensinar a representar.
Saber ver implica valorar o continxente da información visual e a análise crítica da realidade. Implica tamén a necesidade de educarna percepción que supón ser capaz de valorar críticamete unha información visual e mesmo chegar a conclusións persoais dacordo cunha escala de valores propia.
Saber facer implica anecesidade de educar no deseño, planificación, producción e creación de mensaxes icónicas, que supón ser capaz de expresarse utilizando códigos propios das linguaxes
11
visuais.
O obsectivo, deste xeito, é potenciar o xuizo crítico do alumnado co fin de que poida acadar un criterio propio a través da analise das mensaxes visuais e da sua valoración formando así codadans responsables sendo suxeitos activos que gocen do feito artístico.
No Bacharelato de Artes os contidos e reflexións anteriores terán unha maior profundización, tanto conceptual como procedimental, para a consecucións dos obxectivos nesta etapa, co fin de madurar as experiencias de formación inicial da E.S.O.. Os traballos terán que acadar un nivel de autonomia e dirección persoal por parte do alumnado, tanto en contido de realización como de significación que lles permita encarar dun xeito positivo as ulteriores experiencias nos seus novos estudos.
O alumnado que escolle o Bacharelato de Artes presuponse posúe unhas certas cualidades específicas que o predispón a adquisición destes estándares de aprendizaxe de este tipo de bacharelato, pol que a motivación interna constitúe un feito importante neste proceso. A gran variedade de materias troncais, específicas e de libre configuración autonómica que se ofertan permitirá o desenvolvemento persoal o que aspiran.
MEDIDAS A TOMAR EN CASO DE CONFINAMENTO
No caso de reproducirse a situación do pasado mes de marzo de 2020 e do último trimestre do curso derivado da pandemia da COVID-19 e atendendo Instrucións do 30 de xullo 2020, da Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa, en relación ás medidas educativas que se deben adoptar no curso académico 2020/2021, nos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia nos que se imparten as ensinanzas da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato.
Tendo en conta a excepcionalidade do terceiro trimestre do curso escolar 2019/2020, así como a posibilidade de que se produza a necesidade de alternar determinados períodos de docencia presencial con outros de docencia non presencial durante o proximo curso 2020/2021, faise imprescindible establecer adaptacions no marco da organizacion do currículo, da metodoloxía didactica e da autonomía organizativa e pedagoxica dos centros docentes e o seu profesorado.
Programacións didácticas
Na programacion didáctica incorporaranse as aprendizaxes imprescindibles non adquiridas no curso anterior, así como unha transicion posible ao ensino non presencial, se esta fose necesaria.
No noso departamento teríamos que facer especial incapé nos curso de 4º E.S.O. , xa que que os alumnos que cursan 3º E.S.O. non tiveron educación plástica no segundo curso polo que no se viron
12
afectados polo confinamento da ano anterior, tendo continuidade a sua materia do corso de 1º E.S.O.
Terase en conta no momento de impartir a materia ou proponer traballos escenarios en funcion da situacion sanitaria: actividade lectiva presencial, semipresencial e/ou non presencial.
Para un correcto inicio e desenvolvemento do curso 2020/2021, nos casos de materias con continuidade elaboraranse plans de reforzo e recuperacion coa finalidade de que o alumnado recupere as aprendizaxes imprescindibles non adquiridos no curso 2019/2020.
A partir dos informes individualizados elaborados a finalizacion do curso 2019/2020 e da avaliacion inicial, reforzaranse os elementos curriculares esenciais e as competencias e aprendizaxes imprescindibles do curso anterior, co fin de garantir a continuidade do proceso de ensinanza-aprendizaxe.
Este plan de reforzo desenvolverase mediante axustes, segundo as necesidades individuais do alumnado derivadas dos resultados da avaliacion inicial, e estenderase, alomenos, durante o primeiro trimestre do curso 2020/2021.
No plan de reforzo estableceranse as medidas metodoloxicas e organizativas que favorezan o pleno desenvolvemento de todo o alumnado. Entre estas medidas estaran a proposta de tarefas globalizadas que requiran da posta en practica de todas as competencias do alumnado, a aprendizaxe cooperativa, o uso das TIC como recurso didactico, actividades que favorezan a auto-aprendizaxe, o pensamento crítico e creativo, a investigacion mediante proxectos de traballo, entre outras.
Os medios ou métodos que se van empregar, de se lo caso, así como os aspectos do currículo que podera ser obsecto desta metodoloxía sería deseñadas nas diferentes materias enviaranse instruccións ou exercicios de reforzó e ampliación a través da aula virtual do centro e por tdas aquelas outras vías que así se consederen pertimnentes tendo en conta os recursos disponibles do alumnado.
No caso dos alumnos que non teñen ordenador utilizarase o correo electrónico, xa que todos eles poden acceder o mesmo a través do seu teléfono móvil.Farase unha conexión semanalmente alomenos cunha sesión dunha hora de duración co alumnado do grupo para facer comentarios sobre a materia explicada, resolución de dúbidas, presentación ou entrega de actividades propostas previamente, etc.Intentarase ainda que o ensino fora semipresencial que TODAS AS PROBAS que se realicen sexan presenciais.
INTRODUCCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN
Se noutras épocas históricas era a palabra, tanto na súa expresión oral como escrita, a principal forma de expresión e de transmisión de ideas e sentimentos, non cabe dúbida de que na época na que estamos inmersos/as a imaxe cobrou un protagonismo sen precedentes en ningunha outra
13
época da historia da humanidade.
A sociedade actual posúe unha extraordinaria capacidade para producir e consumir imaxes. Estas son fácilmente transmisibles e chegan a toda a cidadanía a través dos mass-‐media, constituíndo un poderoso medio de expresión, coñecemento e transformación da mesma sociedade.
A materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual parte dos bloques impartidos na educación primaria na área de Educación Artística. A parte destinada á educación plástica xa anticipaba os mesmos bloques dos que parte a materia en ESO, baixo as denominacións de “Educación audiovisual”, “Debuxo técnico” e “Expresión artística”.
Na primeira etapa da ESO( cursos 1º e 3º) esta materia estrutúrase en tres bloques: “Expresión plástica”, “Comunicación audiovisual” e “Debuxo técnico”. En 4º da ESO os bloques nos que se estrutura a materia son: “Expresión plástica”, “Debuxo técnico”, “Fundamentos do deseño” e “Linguaxe audiovisual e multimedia”.
O bloque de “Expresión plástica” experimenta con materiais e técnicas diversas na aprendizaxe do proceso de creación. Inténtase darlle ao alumnado unha maior autonomía na creación de obras persoais, axudando a planificar mellor os pasos na realización de proxectos artísticos, tanto propios coma colectivos.
Analízanse as características da linguaxe audiovisual desde a cal se realiza a análise crítica das imaxes que nos rodean. Faise, tamén, especial fincapé no uso das tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas á imaxe.
No bloque titulado “Debuxo técnico” trasládanse coñecementos teórico-‐prácticos sobre formas xeométricas e sistemas de representación, e aplícanse estes coñecementos á resolución de problemas e á realización de deseños.
No cuarto curso, considerando a madureza do alumnado e os coñecementos adquiridos, incorpórase o bloque de “Fundamentos do deseño”, que vai permitir o coñecemento dos fundamentos do deseño nas súas diferentes áreas, desenvolvendo, desde un punto de vista práctico, os coñecementos adquiridos no resto de bloques.
O segundo ciclo ou último curso desta etapa da Educación Secundaria Obrigatoria terá un carácter fundamentalmente propedéutico.
OBXECTIVOS XERAIS A educación secundaria obrigatoria contribuirá a desenrolar nos alumnos /as as capacidades que lles permitan:
• Recoñecer a importancia da imaxe nos medios de comunicación de masas, a sua influencia no pensamento social e actuar de modo crítico ante as mensaxes visuais.
14
• Valorar a expresión plástica como medio de expresión artística de sociedades e culturas diferentes. Apreciar como un xeito de entendemento e concordia entre pobos, valorando assuas similitudes e diferenzas.
• Recoñecer, comprender e valorar as manifestacións da cultura, apreciando o patrimonio cultural e artístico contribuindo á súa conservación e mellora.
• Ser sensible ante o goce artístico e acadar os recursos suficientes para apreciar as diferentes representacións artísticas.
• Adquirir e empregar con precisión a terminoloxía específica da linguaxe plástica e visual. • Desenvolver o espírito emprendedor e confianza en se mismo, a participación, o sentido crítico,
a iniciativa persoal, a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.
• Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seud dereitos no respecto aos demáis, praticar a tolerancia, a cooperación e a solidaridade entre as persoas, exercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos como valores comñúns dunha sociedade plural e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.
• Desenvolver o pensamento lóxico e matemático na resolución do proceso creativo aplicado á representación de formas e espazos mediante o emprego das proporcións e da perspectita.
• Expresarse con creatividade, utilizando as diversas ferramentas e técnicas plásticas e visuais, relacionándoas con outras linguaxes e aplicando nas suas creacións as tenoloxías da información mais axeitadas.
• Utilizar a linguaxe plástica para expresar emocións e sentimentos, vivencias e ideas, contribuindo a comunicación, reflexión crítica e respecto entre as persoas.
• Planificar e reflexionar, de forma individual ou colectiva, sobre o proceso de realización dum obxecto partindo duns obxectivos prefixados e revisar e valorar, ao final de cada fase, o estado do seu desenvolvemento.
• Aplicar as distintas técnicas de traballo cooperativo fomentando a responsabilidade e favorecendo o diálogo e a comunicación.
• Establecer unha actitude positiva ante os novos retos, admitindo os erros e valorando os acertos como parte do proceso de formación do individuo.
• Analizar visual e gráficamente as diferencias do natural e imaxes, distinguindo as suas tipoloxías.
CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
Unha posible definición de competencia clave podería ser a capacidade de poñer en práctica de forma integrada, en contextos e situación diversos, os coñecementos, as habilidades e as actitudes personais adquiridas. O concepto de competencia inclúe tanto os saberes como as habilidades e as actitudes e vai mais alá de saber e do saber facer, incluido o saber ser uou estar.
A incorporaciónde competencias clave ao currículo permite poñer o acento naqueles aprendizaxes que se consideran imprescindibles desde una formación integradora e orienta a aplicación dos
15
saberes adquiridos. De ahí o seu caracter básico. Son aquelas competencias que deben desenvolver
un mozo ou unha moza ao finalizar o ensino obrigatorio para lograr a sua realización persoal, exercer a cidadania activa, incorporarse a vida adulta de xeito satisfactorio e ser capaz de sedenvolver unha aprendizaxe permanente oa longo da vida.
• Competencia Conciencia e Expresións Culturais (CCEC): Ampliar o coñecemento dos diferentes códigos artísticos e da utilización das técnicas e os recursos que lles son propios. Aprender a mirar, ver, observar e percibir, Ser capaz de expresarse a través da imaxe. Experimentar e investigar con diversidade de técnicas. Aprender e valorar os valores estéticos e culturais das produccións artísticas.
• Competencia Sentido de Iniciativa e Espírito Emprendedor (CSIEE): Desenvolver estratexias de planificación, previsión de recursos, anticipación e avaliación de resultados. Aprender a tomar decisións de xeito autónomo.
• Competencia Sociais e Cívicas (CSC): Traballar con ferramentas propias da linguaxe visualque introduzcan oa pensamento creativo e á expresión de emocións, vivencias e ideas. Formular experiencias directamente relacionadas coa diversidade de respostas ante un mesmo estímulo e a acptación das diferenzas.
• Competencia matemática e Ciencias e Tecnoloxía (CMCCT): Aprende adesenvolverse con comodidsade a través da lingua simbólica. Afrontar no coñecemento de aspectos espaciais da realidade mediante a xeometria e a representación obxectiva das formas.
• Competencia de Aprender a Aprender (CAA): Adoitarse reflexionar sobre os procesos. Utilizar recursos tecnolóxicos específicos. Recoñecer a importancia da imaxe como soporte da información.
• Comopetencia dixital da Información (CD): Utilizar recursos tecnolóxicos específicos. Ser capaz de buscar, obter e procesar información na rede e trasformala en coñecemento.ç
• Competencia de Comunicación Linguística (CCL): Saber expresarse na nova linguaxe plástica diante dun grupo, os/as seus/súas compañeiros/ras, adoitando explicar os traballos feitos por el/ale dun xeito habitual.
Nos recadros dos niveis 1º e 3º da E:S.O. deste Primeiro Ciclo que aparecen máis adiante, sinalanse as distintsad competencias clave en relación aos criterios de avaliación, contidos, obxectivos, así como aos estándares de aprendizaxe. As de 4º da E.S.O., móstranse dentro do apartado do Segundo Ciclo.
16
PERFIL COPETENCIAL NA MATERIA DE EDUCACIÓN PLÁSTICA, VISUAL E AUDIOVISUAL.
1º ESO CMCCT EPVA B.3.2.1. EPVA B.3.15.1. EPVA B.3.19.1. CD EPVA B.2.2.2. EPVA B.2.1.3. CAA EPVA B.3.17.1. EPVA B.3.13.1. CSIEE EPVA B.3.5.1. EPVA B.3.14.1. CCEC EPVA B.3.7.7. EPVA B.3.10.1. EPVA B.3.18.1. CCL EPVA B.1.3.1. EPVA B.2.1.2. CSC EPVA B.1.7.7. EPVA B.1.5.1.
3º ESO
CMCCT EPVA B.3.9.1 EPVA B.3.10.1 EPVA B.3.19.1. CD EPVA B.2.6.2. EPVA B.2.11.1. CAA EPVA B.1.1.1. EPVA B.3.4.2. CSIEE EPVA B.1.4.1. EPVA B.1.1.2. CCEC EPVA B.1.5.2. EPVA B.1.3.1. EPVA B.1.5.3 CCL EPVA B.2.9.1. EPVA B.2.4.1. CSC EPVA B.1.5.7. EPVA B.1.4.2.
Ditos perfis competenciais corresponden os aprobados por unanimidade na acta de reunión do Departamento na data 16/04/2018.
4º ESO CMCCT EPVA B.2.1.2. EPVA B.2.2.2. CD EPVA B.1.3.2. EPVA B.3.3.4. CAA EPVA B.4.3.3. EPVA B.2.2.1. CSIEE EPVA B.4.3.2. EPVA B.3..3.5. CCEC EPVA B.1.5.2. EPVA B.4.4.1.
Faise constar a salvedade de a non constancia das competencias linguísticas (CCL) e social e cívica (CSC) vinculadas a ningún estandar de aprendizaxe referidas a este curso no currículo do Decreto 86/2015
Dito perfil copetencial corresponde o aprobado por unanimidade na acta da reunión 6 do Depatamento na data 20/02/2018.
17
CRITERIOS DE AVALIACIÓN EN RELACIÓN ÁS COMPETENCIAS BÁSICAS
A avaliación do proceso de aprendizaxe do alumnado da E.S.O. será continua, formativa e integradora. Contínua porque realízase durante o todo proceso didáctico, formativa porque é tendente á consecucións dos obxectivos da etapa, e integradora porque aúna distintos campos de coñecemento segundo o grao de cumprimento das competencias básicas. Polo tanto, esta programación fai referir os criterios de avaliación en relación ás competencias clave, segundo consta nos recadros do Primeiro e Segundo Ciclo 1º, 3º e 4º E:S:O.
INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN A avaliación é unha parte do proceso de ensinanza e aprendizaxe, que se desenvolve de xeito continuo e diferenciado para o alumnado. O seguimento a través do devandito proceso traducirase, ademáis, en orientación, apoio e estímulo para os mesmos. Os instrumentos utilizados serán obxecticos e medibles segundo unha avaliación cuantitativa e cualitativa.
A avaliación do proceso aprendizaxe do alumnado concíbese e practícase do seguinte xeito:
• Individualizada: centrándose no caso concreto de cada alumno/a. • Integradora: para o que contempla a posibilidade da existencia de diferentes grupos e
situacións e a flexibilidade na aplicación dos criterios de avaliación seleccionados. • Cualitativa: na medida na que se aprecian todos os aspectos e non soamente os de carácter
cognoscitivo. • Orientadora: pola formación que proporciona o alumnado para mellorar o seu proceso de
aprendizaxe. • Continua: xa que acompaña o proceso de aprendizaxe en todas as súas fases, para o que se
contemplan catro modalidades:
avaliación inicial: proporciona datos do punto de partida de cada alumno/a, sendo unha primeira fonte de información sobre coñecementos previos e características persoais, que permiten unha metodoloxía axeitada.
Avaliación formativa: confire unha visión das dificultades e progresos da cada caso ao longo da evolución do proceso aprendizaxe.
Avaliación sumativa: establece os resultados oa término do proceso total de aprendizaxe en cada período formativo e a consecución de obxectivos.ç
Autoavaliación: contémplase no proceso a existencia de alementos de autoavaliación e coavaliación que impliquen o alumnado no proceso.
18
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN Empregaranse os seguintes procedementos de avaliación:
1.-‐Observación sistemática: consistente no proceso de axplicacións orais das realizacións de producións plásticas, as actitudes na interrrelación cos outros (respeto o silencio necesario debido aos compañeiros/as nas súas exposicións orais así como ao docente), a adquisición de hábitos (coidado do material propio e alleo, respecto da datas de entrega).
2.-‐Seguemento dos traballos: individuais ou colectivos realizados na clase polo alumnado, pulcritude na presentación, utilización de elementos que configuran a linguaxe visual ou dispor diariamente dos materiais relacionados coa técnica a tratar no momento.
3.-‐Diálogo do profesor/a-‐alumno/a: a fin de indagar sobre calquera problema que se presente na realización das actividades, tanto na compresión dos conceptos co na realuización das técnicas gfráfico-‐plásticas, así como detectar calquera problema entre eles/as que poida ser causa de atención do Departamento de Atención Educativa.
4.-‐Probas obxectivas específicas: preténdese que axuden a valorar a adquisición de certos contidos despois de haber traballado neles durante o curso. Estas probas realizaranse a partir dunha seria de contidos que se consideran necesarias para que poidan interpretar a nova información.
5.-‐Autoavaliación: ten un primordial significado educativo, tanto por parte do docente como por parte do discente. A autoavaliación permítenos saber onde estamos e o que se consiguiu. O feito de que a alumnado reflexione sobre o seu traballo reforza a súa capacidade crítica e fomenta que se involucre no seu proceso educativo.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN DE 1º,2º, E 4º DE E.S.O. A ponderación para a cualificación final será específica para cada curso e aparecerá nos apartados correspondents a cada curso da E.S.O.. En xeral haberá unha porcentaxe para:
• Traballos na aula. Actividades: realiza actividades encomendadas; presenta traballos nos prazos sinalados; executa os traballos con precision, orde e limpeza………………………………………………………………....……..% da nota.
• Probas e controis: asimila aquelos contidos que se consideran necesarios para interpreter; realiza a proba coidando a presentación con limpeza, orde , precisión e claridade na exposición dos conceptos o una resolución de exercicios relacionados cos coñecementos adquiridos…………………………………………...……………………...…% da nota.
• Observación sistemática do traballo individual , en grupo, participación, actitude: mostra interese pola asignatura e pola realización das actividades propostas; asiste a clase diariamente e con puntualidade; comportase correctamente e traballa na aula; respectaa estructura de traballo da aula e as intervenciós do docente e dos compañeiros/as; coida o material propio e da aula; participa activamente nos traballos en grupo; observarase con especial atención o feito de que o alumno/a traia diariamente o material necesario para o desenvolvemento da clase….………%da nota. 19
Para ter unha cualificación positiva, require un 50% en cada unha das partes mencionadas no apartedo anterior. Os traballos faranse na aula en horario escolar, excepcionalmente, o professor/a poderá facer algún encargo para casa. Polo tanto para supercar cada avaliación , será necesario entregar todolos traballos no prazo concertado.
A nota media dos traballos será a media aritmética. O alumno/a farase responsible do arquivamento dos traballos, que poderán ser requeridos polo profesor/a en calquera momento do curso.
A cualificación final de xuño farase coa nota media das tres avaliacions, tendo en conta o esforzo de superación no caso de que se observase un incremento ascendente delas.
O proceso de avaliación, dado o seu caracter orientador pola información que en cada momento do proceso proporciona o alumno/a para mellorar o seu proceso de aprendizaxe, axuda a este para que poida correxir os seus posibles erros. Deste xeito, volorarase a actitude autocrítica e o esforzo de superación.
A covocatoria EXTRAORDINARIA de SETEMBRO para aqueles que non lograrana supercar a convocatoria ordinaria, consisterá nunha proba específica tendo en conta os criterios de avaliación relacionados con este e co grao de adquisición de competencias básicas. No momento da proba o alumno/a deberá vir provisto/a de todos aqueles traballos que non realizara durante o curso e repetir aqueles que non fixera correctamente, segundo o criterio do professor/a. Os criterios da nota será o 100% da PROBA obxectiva tendo que ter presentados a totalidade dos traballos do curso.
PROCEDEMENTOS PARA A RELIZACIÓN DA AVALIACIÓN INICIAL. Co fin de recabar información obxectiva do alumno na materia a tartar e, de xeito, poder adaptar os contidos, estándare de aprendizaxe do curso iniciado, cada profesor/a levará a cobo unhas probas baseadas nos coñecementos teóricos de anos anteriores así como de algún exercicio práctico onde os alumnos/as poidan plasma na linguaxe visual os conceptos e estandares de aprendizaxe asimilados por eles nos cursos precedents.
PLAN DE SEGUIMENTO DO ALUMNADO CON MATERIAS PENDENTES
O alumnado coa materia pendente deberá ser informado polo professor/a, titor/a do curso da reunion do docente encargado de imparter a materia e, no seu defecto co xefe/a do Departamento. Na devandita reunión, informarase do número e do tipo de traballos que terán que realizer, así como das datas dos parciais das probas obxectivas.
Os traballos deberán ser entregados o dia das probas obxectivas ao docente encargado de asistilas,
20
para ser avaliadas mais tarde sendo valoradas en conxunto coas probas específicas.
As probas específcas parciais realizaranse en xaneiro e abril, como fixa anormativa, e unha proba-‐final, si fora necesario en xuño, ademais da de setembro. Co fin de obter un mellor seguimento do alumno/a valorarase o traballo feito por avaliación.
En SETEMBRO o alumnado deberá realizer aqueles traballos que non entregarán ou fixeran de modo incorrecto e asistirá a unhs proba obxectiva que terá como referencia o Perfil Copetencial do curso, e será cualificada tendo en conta os criterios de avaliación relacionados con este e co grao de adquisición de competencias básicas.
PROCEDEMENTOS PARA A CUALIFICACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES OU DA NOTA FINAL DO CURSO SI HAI ALUMNADO ASISTENTE O PROGRAMA DE REFORZO
CON ATRIBUCIÓN HORATÍA
Co fin e acadar unha mairo perspectiva no momento da cualificación das materias pendentes, e tomando en consideración os criterios de cualificación, así como os estándrares de aprendizaxe e o grado de cumprimiento das competencias clave indicado no Perfil Copetencial do curso, determínanse os seguintes procedementos:
Traballos propostos para a súa realización na casa 40%
Probas específicas (dous) cos mínimos esixibles 50%
Obserbación sistemática (actitude de superación na entrega de traballos propostos con bo acabado e interese pola entrega no tempo fixado)
10%
Na avaliación de SETEMBRO será necesario a entrega de todolos traballos propostos e unha proba específicas que valerá o 100%
Non exisrten Programas de reforzo Horaria para o alumnado pendente.
PROGRAMAS ESPECÍFICOS PERSONALIZADOS PARA O ALUMNADO REPETIDOR.
O alumnado repetidor poderá seguir un programa específico coa finalidade de acadar un grao de coñecemento e habilidades necesarias dentro dos estándares de aprendizaxe básicos.
A superación dos problemas e erros detectados na Avaliación Inicial do Curso, así coso os estraidos da observación sistemática diaria, lograranse a través dunhas actividades de reforzo así como dun seguimento persoalizado do alumno/a. Asemesmo durante as clases pretaránselles unha atención máis individualizada ante calquera problema ou dúbida que a estes alumnus/as poidera presentárselles.
21
METODOLOXÍA DIDÁCTICA A materia que nos ocupa nesta etapa da Educación Secundaria Obrigatoria, partirase metodoloxicamento dende dous puntos de vista. Por un lado certos estándares de aprendizaxeiniciarase dende unha perspectiva empírica, sendo os propio alumnado o que chege as conclusions que recompilará o profesor/a nunha ulterior clase teórica na que caberá a posibilidade de observación doutras obras de artistas oud outros compañeiros de cursos precedents.
Os traballos propostos realizaranse na aula co fin de propiciar a observación sistemática individualizada e a actitude do alumno ante o traballos e ante os demáis. Permitranse nesta fase a comunicación entre eles posto que o character da materia o implica, facilitando así a Competrencia Social e Cidadá.
En xeral, non admitiranse traballos traballos feitos for a dda aula, salvo os propostos como trsbsllos de ampliación ou reforzo. Excepcionamente este criterio pódese flexibilizar, si se estima convinte, nos caso de falta de asistencia por motivos xustificados.
De calquer modo, a metodoloxía contará coas estratexias e accións coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro das competencias correspondents aos estándares de aprendizaxe.
PROPOSTAS METODOLÓXICAS CONCRETAS
• Preparar a comenzo do curso, algunhas clases teorico-‐prácticas do coñecemento dos instrumentos, materiais e técnicas básicas que se vaian utilizando durante o ano.
• utilizar medios audiovisuales que faciliten a comprensión dos contidos (proxección dixiais con canon, presentacións en power-‐point e videos). En temas de mercado character conceptual como percepción e comunicación resulta imprescindible motivar os discentescon estes medios para provocar a ulterior análise e o diálogo no grupo.
• Axeitar as actividades ás circunstancias especiais do alumnadi: nivel de destrezas (idade, destrezas e habilidades previas), nivel adquisitivo condicións persoais, da barriada, a cidade), anhelos individualis ou colectivos, contorno artístico, cultural, etc.
• Farocecer a creatividade e a expression personal, partindo de formulacións comúns para todos/as os alumnus/as. É importante na experimentación, xa sexa encauzada ou intuitive.
• Ilustrar as actividades con exemplos da arte, a artesania ou deseño, de culturasben épocas, evocando especialmente a galega.
• Realizar visitas a museos e galerias, monumentos e conxuntos históricos, centros de estudios artísticos, como Restauración e Belas Artes, tallers de cerámica, grabado, etc.
• Utilizae a rúa como elemento motivador para a obra plástica, saindo en horasbd clase a realizer apuntes oou bosquexos do natural. En unidade sdidácticas concretas, como é o caso da fotografía, os alumnus/as terán que didicar horas non lectivas a realizer as tomas que sexan necesarias en lugares diversos.
• promov er o traballo en grupos, permitindo un enriquecemento mutuo e fomentando a cooperación e a desinhibición. 22
MATERIAL E RECURSOS DIDÁCTICOS Nesta area os movementos de operativide e produción son fundamentais no proceso de aprendizaxe tanto dende o punto de vista da motivación coma da refelexión conceptual.
Para depositar os materiais e engadir asua organización convén dispoñer dunha aula específica con armarios, estanterias, piletas, grandes cubos para o lixo, pantalla de proxeción, conón e ordenador, etc.
Tamén hai que ter en conta o material didáctico non fuxible necesario para apráctica da materia: mesas de debuxo, taboleiro de debuxo, modelos de escaiol, paneis de cortiza para esposición de traballos e esí poder comentalos tanto por parte docente como do propio alumnado.
A incorporación das novas tecnoloxías e, na sua aplicación á competencia dixital, poñen de manifesta a necesidade ineludible de recurrir na utilización das TICS como ferramentas isdispensables en todas as materias no actual Ensino, e particularente na materia que nos ocupa. A totalidade das aulas conta cun canon e un ordenador.
Asemesmo, algunhas aulas asignadas o departamento contan cunha biblioteca específica, onde a consulta de libros e algo habitual.
O alumnado deberá vir provisto do material necesario para realizer as actividades: plantillas, regra milimitrada, goma, distintos lapis, rotuñadores, material para cor (lapis de cores, temperas, ceras graxas,…)etc.
MEDIDAS DE ATENCIÓN A DIVERSIDADES A Educación Secundaria Obrigatoria é individualizada e o mesmo tempo integradora polo que o docentedebe en su
observación sistemática diaria así como grazas a Avaliación Inicial, recoñecer o alumnado quenpresenta algún dos mseguintes criterios:
• Non seguir o ritmo de raballo de clase • Non acadar o grao de coñecemento, ben por caarecer del o inicio do curso, ben debido aos
anteriores criterios. • Carecer da motivación propia necesaria e interese. • Presentar aptitudes moi superiors a media polo que rematen os traballos antes do tempo
asignado. • Para aquel alumnado que teñan diagnóstico de TDAH teranse en conta no momento tanto de
imparter clase como na realización de traballos ou probas o protocol recomentado pola Xunta de Galicia no ano 2014. 23
• Tendo en conta os evantidos criterios, pódense facer grupamentos flexibles que axuden a adaptción do alumnado detectado.
As estratexias didácticas que rexerán a atención da diversidade serán:
• Reforzo mediante exercicios que se adecúen o nivel do grupo. • Reforzo explicativo na aula • Atención for a da hora lectiva ordinaria, na hora de atención o alumnado. • Incentivar o interese con exercicios que supoñan un reto.
Para aqueles alumnus/as co dificultades (psíquicas ou motoras) articularanse medidas necesarias pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o apoio dun especialista e manterase contacto co Departamento de Orientación pedagóxica para facer un mellor seguimento.
Algúns contidos da programación terán character cíclico, e decir, que os contidos básico estudados nos primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiors.
PROGRAMACIÓN DE EDUCACIÓN EN VALORES EDUCACIÓN PARA A PAZ Os contidos tratados nesta materia, a través do coñecementos das diferentes manifestaciones artísticas, fomentan o respect á diversidade personal, económica, étnica, cultural e social. Este achegamento a arte como patrimonio cultural, favorece a Convivencia pacífica dos pobos.
EDUCACIÓN CÍVICA E MORAL. A realización de actividades en grupo contribute a desenvolver a propia disposición á solidaridade, cooperación e respect as opinions e formas expresivas alleas, send ouns dos eixos metodolóxicos e organizativos de traballo da aula.
EDUCACIÓN NON SEXISTA.
Foméntase no alumnado o interese do análise crítico daqueles contidos que denotan discriminación por sexos na linguaxe a traves da imaxe, así como dos estereotipos que de forma incosciente reflicten nos seus traballos, co fin de levar a cabo unha progresiva transformación de actitudes.
Nas actividades de grupo faise necesario propiciar o intercambio de papeis entre alumnus e alumnas. Contribuirase as´a partir da propia actividade da aula, a establecer unhas relacións mais xustas e equilibradas entre as persoas. Tamén é de consideración a participación dende hai anos no
24
Día Conta a Violencia de Xénero con murais expostos nos corredores do centro.
EDUCACIÓN PARA A SAUDE. O concepto modern de saúde atende non só a ausencia de enfermedade senón a existencia dun estado de benestar xeral: físico psíquico e social. Sábese por outra nparte que na infancia, a adolescencia e a primeira mocedade, é cando se modelan os hábitos de vida, saudables ou danosos. Esto fai desta etapa un period formative especialmente importante para potenciar os estilos de vida saudables. Preténdese por medio destes contidos, desenvolcer estratexias para favorecer o autocoidado físico e psicolóxico e o amor propio na liña xa fundamentada de afrontar nos procesos xerais de autonomia na formación integral.
EDUCACIÓN AMBIENTAL. Foméntase no alumnado pautas de actuación e comportamento dirixidosao respect o medio ambiente, atendendo a criterios de harmonia, estéticos, de protección e conservación do medio. Tamén preténdese que haxa unha comunicación do alumnado co ambiente a través da linguaxe plástica, como a intervención do conteorno do Centro o islote co xardín circundante mediante unha pasarela de madeira, nun proxecto ideado dende o principio polo alumnado. máis
EDUCACIÓN VIAL. As estatisticas nacionais e europeas informan de que moitas das vítimas de accidents relacionados co tráfico correspondente coa franxa de idade desta etapa. Este feito xustifica a presenza da educación vial no curriculo. Devandita formación debe abarcar, entre outros aspectos educativos, a axeitada forma de conducer tanto de maneira peonil como cos nosos posibles medios de locomoción permitidos á súa idade, nos niveis máis concretos da vida veciñal e doméstica e da cidade.
EDUCACIÓN DO CONSUMIDOR. A educación pasa, sobretodo nesta etapa tan vulnerable, pola formación do cidadá como parte integrante da sociedade de consume. Polo tanto, débese formar ao alumnadocomo consumidores responsables e informados, con clara conciencia de seus dereitos de consumidor.
25
E.S.O.
26
1º CICLO EDUCACIÓN PLÁSTICA, VISUAL E AUDIOVISUAL
1º E.S.O.
OBXECTIVOS ESPECÍFICOS POR CURSO
a.-‐ Apreciar a realidade ca sensibilidade e intención perceptiva estética, distinguindo os elementos da linguaxe visual e captando os seus valores expresivos.
b.-‐Analizar visual e gráficamente das diferencias do natural e imaxes, distinguindo as suas tipoloxias, describindo a sua estructura e o seu aspect visible
c.-‐Realizar representaciones gráfico-‐plásticas bi e tridimensionalmente, con difernte grao de iconicidade e de subxectivación.
d.-‐Analizar imaxes, obras de arte ou deseño, distinguindo os elementos da linguaxenque as cofiguran e as suas relacións apreciando os valores expresivos e funcionais.
e.-‐Coñecer e aplicar con fluidez e sensibilidade técnicas gráfico-‐plásticas de debuxo, pintura, colaxe, fotografía e infografía.
f.-‐Aproveitar as aprendizaxes demostrando interese nas actividades propostase a responsabilidade no seguimento, realización e entrega do traballos, coidando dos materiais e utensilios, contribuindo, polo tanto, ao bo clima na aula e a dinámica axeitada.
g.-‐Emprego da terminoloxía específica da linguaxe plástica e visual e audiovisual, diferenciando, ou no seu caso, asociándoas a outras areas do coñecemento, para acadar o mellor xeito de usar a máis convinte para expresar as ideas.
h.-‐Participar nos traballos colectivos como medio de acadar valores de organización e planificación, incidindo na actitude individual de respect ao grupo.
i.-‐Consideración do feito artístico como parte do patrimonio histórico e conserver e transmitir, incidindo no coñecemento do patrimonio galego como contribución ao restoda humanidade.
CONTIDOS
Os contidos conceptuais, nunha etapa coma esta que auna e integra coñecementos e obxectivos, implicará a sua vez, relacionar as habilidades e as actitudes personais adquiridas, é decir, os estgándares de aprendizaxe. O concepto de competencia incluea tanto os saberes, contidos como
27
as habilidades e as actitudes e vai mas ala do saber facer, incluido o saber ser ou estar.
Polo tanto, esta programación considera imprescindible, dende unha formulación integradora e orientada á aplicación dos saberes adquirios, mostrar estes contidos dun xeito global co fi de poñer en práctica de forma integrada e en contextos de formulacións o proceso educativo.
Os contidos de 1º da E.S.O., co fin de relacionar todolos apartados e tratalos dun xeito integrador, móstranse nos recadrosseguintes, máis adi
ante indicados
CRITERIOS DE AVALIACIÓN Estes criterios amósanse nos recadros seguintes, en relación ás competencias.
Educación Plástica, Visual e Audiovisual. 1º E.S.O.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe
Competenci as clave
Peso
%
Bloque 1. Expresión plástica
1.1. Elementos configurativos da imaxe: punto, liña e plano.
1.2. Aprecio do uso que os/as artistas fan do punto, a liña e o plano para aplicalo ás propias composicións.
1.1. Identificar os elementos configuradores da imaxe.
1.1.1. Identifica e valora a importancia do punto, a liña e o plano, analizando de xeito oral e escrito imaxes e producións gráfico plásticas propias e alleas.
CCEC 2,5
1.3. O punto como o elemento máis sinxelo na comunicación visual.
1.4. Posibilidades gráficas e expresivas da liña en relación ao seu trazado, o seu grosor ou a súa velocidade.
1.5. Calidades do plano como elemento compositivo e como construtor de volume.
1.2. Experimentar coas variacións formais do punto, o plano e a liña.
1.2.1. Analiza os ritmos lineais mediante a observación de elementos orgánicos na paisaxe, nos obxectos e en composicións artísticas, empregándoos como inspiración en creacións gráfico- plásticas.
CAA 2,5
1.2.2. Experimenta co punto, a liña e o
plano co concepto de ritmo, aplicándoos de forma libre e espontánea.
CSIEE 2,5
1.2.3. Experimenta co valor expresivo da liña e o punto e as súas posibilidades tonais, aplicando distintos graos de dureza, distintas posicións do lapis de grafito ou de cor (tombado ou vertical) e a presión exercida na aplicación, en composicións a man alzada, estruturadas xeometricamente ou máis libres e espontáneas.
CCEC 2,5
1.6. Elementos de expresión plástica: liña, textura e cor.
1.3. Expresar emocións utilizando distintos elementos configurativos e recursos gráficos: liña, puntos, cores, texturas, claroscuros, etc.
1.3.1. Realiza composicións que transmiten emocións básicas (calma, violencia, liberdade, opresión, alegría, tristura, etc.) utilizando diversos recursos gráficos en cada caso (claroscuro, liñas, puntos, texturas, cores, etc.).
CCL 15
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe
Competenci as clave
Peso
%
1.7. Composición: elementos.
1.8. O ritmo na composición.
1.4. Identificar e aplicar os conceptos de equilibrio, proporción e ritmo en composicións básicas.
1.4.1. Analiza, identifica e explica oralmente, por escrito e graficamente, o esquema compositivo básico de obras de arte e obras propias, atendendo aos conceptos de equilibro, proporción e ritmo.
CCL 15
1.4.2. Realiza composicións básicas con diferentes técnicas segundo as propostas establecidas por escrito.
CSIEE 2,5
1.4.3. Realiza composicións modulares con diferentes procedementos gráfico-plásticos en aplicacións ao deseño téxtil, ornamental, arquitectónico ou decorativo.
CCEC
CSIEE
2,5
1.4.4. Representa obxectos illados e agrupados do natural ou do ámbito inmediato, proporcionándoos en relación coas súas características formais e en relación co seu ámbito.
CCEC 2,5
1.9. A cor coma fenómeno físico e visual. Mestura aditiva e mestura substractiva.
1.10. Círculo cromático. Cores complementarias.
1.5. Experimentar coas cores primarias e secundarias.
1.5.1. Experimenta coas cores primarias e secundarias, estudando a síntese aditiva e subtractiva e as cores complementarias.
CSC 2,5
1.11. Texturas naturais e artificiais.
Capacidade expresiva das texturas.
1.6. Transcribe texturas táctiles a texturas visuais mediante as técnicas de frottage, utilizándoas en composicións abstractas ou figurativas.
1.6.1. Transcribe texturas táctiles a texturas visuais mediante as técnicas de frottage, utilizándoas en composicións abstractas ou figurativas.
CSIEE 5
1.12. Materiais e técnicas de debuxo e pintura. Técnicas plásticas: secas, húmidas e mixtas.
1.7. Coñecer e aplicar as posibilidades expresivas das técnicas gráfico-plásticas
1.7.1. Utiliza con propiedade as técnicas gráfico-plásticas coñecidas aplicándoas de forma axeitada ao obxectivo da actividade.
CCL 5
secas, húmidas e mixtas: témpera, lapis de grafito e de cor; colaxe.
1.7.2. Utiliza o lapis de grafito e de cor, creando o claroscuro en composicións figurativas e abstractas mediante a aplicación do lapis de forma continua en superficies homoxéneas ou degradadas.
CSC 5
1.7.3. Experimenta coas témperas aplicando a técnica de diferentes formas (pinceis, esponxas, goteos, distintos graos de humidade, estampaxes, etc.), valorando as posibilidades expresivas segundo o grao de opacidade e a creación de texturas visuais cromáticas.
CCEC 5
1.7.4. Utiliza o papel como material, manipulándoo, resgando ou pregando, creando texturas visuais e táctiles, para crear composicións,
CAA 5
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe
Competenci as clave
Peso
% colaxes matéricas e
figuras tridimensionais.
1.7.5. Crea co papel recortado formas abstractas e figurativas compóndoas con fins ilustrativos, decorativos ou comunicativos.
CSC 10
1.7.6. Aproveita materiais reciclados para a elaboración de obras de forma responsable co medio e aproveitando as súas calidades gráfico-plásticas.
CSC 10
1.7.7. Mantén o seu espazo de traballo e o seu material en perfecto orde e estado, e achégao á aula cando é necesario para a elaboración das actividades.
CSC 5
Bloque 2. Comunicación audiovisual
2.1. Imaxe e a comunicación visual.
Iconicidade. Graos de iconicidade. Imaxe figurativa e imaxe abstracta.
2.1. Recoñecer os graos de iconicidade en imaxes presentes no ámbito comunicativo.
2.1.1. Diferencia imaxes figurativas de abstractas.
CCL 10
2.1.2. Recoñece graos de iconicidade nunha serie de imaxes.
CCL 10
2.1.3. Crea imaxes con distintos graos de iconicidade baseándose nun mesmo tema.
CD 10
2.2. Comunicación visual. Símbolos e iconas.
2.2. Distinguir e crear tipos de imaxes segundo a súa relación significante-significado: símbolos e iconas.
2.2.1. Distingue símbolos de iconas.
CCL 10
2.2.2. Deseña símbolos e iconas. CD 10
2.3. O cómic: medio de expresión.
Linguaxe do cómic.
2.3. Analizar e realizar cómics aplicando os recursos de adecuadamente.
2.3.1. Deseña un cómic utilizando adecuadamente viñetas e lendas, globos, liñas cinéticas e onomatopeas.
CCL 20
2.4. Comunicación visual: características e elementos que interveñen nela.
2.4. Diferenciar e analizar os elementos que interveñen nun acto de comunicación.
2.4.1. Identifica e analiza os elementos que interveñen en actos de comunicación visual.
CSC 15
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe
Competenci as clave
Peso
%
2.5. Funcións das mensaxes na comunicación visual e audiovisual.
2.5. Recoñecer as funcións da comunicación.
2.5.1. Identifica e analiza os elementos que interveñen en actos de comunicación audiovisual.
2.5.2. Distingue a función ou funcións que predominan en mensaxes visuais e audiovisuais
CCL
CD
15
Bloque 3. Debuxo técnico
3.1. Elementos xeométricos fundamentais: punto, liñas e direccións. Posicións relativas entre rectas: paralelas, cortantes e perpendiculares.
3.1. Comprender e empregar os conceptos espaciais do punto, a liña e o plano.
3.1.1. Traza as rectas que pasan por cada par de puntos, usando a regra, e resalta o triángulo que se forma.
CAA 4
3.2. Manexo da escuadra e cartabón para o trazado de paralelas, perpendiculares e rectas a 45º.
3.2. Construír distintos tipos de rectas, utilizando a escuadra e o cartabón, despois de repasar previamente estes conceptos.
3.2.1. Traza rectas paralelas, transversais e perpendiculares a outra dada, que pasen por puntos definidos, utilizando escuadra e cartabón con suficiente precisión.
CMCCT 4
3.3. Circunferencia e círculo. A circunferencia como lugar xeométrico básico no plano.
3.3. Coñecer con fluidez os conceptos de circunferencia, círculo e arco.
B3.3.1. Constrúe unha circunferencia lobulada de seis elementos, utilizando o compás.
CD 4
3.4. Manexo do compás. Dividir a circunferencia en dous, catro, seis ou oito partes iguais, usando o compás. Realizar motivos decorativos co manexo do compás.
3.4. Utilizar o compás, realizando exercicios variados para familiarizarse con esta ferramenta.
3.4.1. Divide a circunferencia en seis partes iguais, usando o compás, e debuxa coa regra o hexágono regular e o triángulo equilátero que se posibilita.
CMCCT 4
3.5. Ángulos. Clasificación de ángulos y posicións relativas.
3.6. Trazado de ángulos con escuadra e cartabón.
3.5. Comprender o concepto de ángulo e bisectriz e a clasificación de ángulos agudos, rectos e obtusos.
3.5.1. Identifica os ángulos de 30º,
45º, 60º e 90º na escuadra e no cartabón.
CSIEE 4
3.7. Realizar operacións con ángulos.
Medidas angulares. Transporte de medidas angulares.
3.6. Estudar a suma e a resta de ángulos, e comprender a forma de medilos.
3.6.1. Suma ou resta ángulos positivos ou negativos con regra e compás.
CMCCT 4
3.8. Bisectriz dun ángulo. A bisectriz como lugar xeométrico básico no plano.
3.7. Estudar o concepto de bisectriz e o seu proceso de construción.
3.7.1. Constrúe a bisectriz dun ángulo calquera, con regra e compás.
CCEC 10
3.9. Concepto de medida. Operacións con segmentos coa axuda da regra ou utilizando o compás.
3.8. Diferenciar claramente entre recta e segmento tomando medidas de segmentos coa regra ou utilizando o compás.
3.8.1. Suma ou resta segmentos, sobre unha recta, medindo coa regra ou utilizando o compás.
CMCCT 4
3.10. Mediatriz dun segmento. A mediatriz como lugar xeométrico básico no plano.
3.9. Trazar a mediatriz dun segmento utilizando compás e regra, e tamén utilizando regra, escuadra e cartabón