Patronen in

Islamitische Mozaïeken

Mozaïeken ontrafelen en zelf nieuwe mozaïeken ontwerpen.

Werkboekje

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Klas: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Inleverdatum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

Dit is het werkboekje dat hoort bij het informatieboekje over

Patronen in

Islamitische Mozaïeken

Mozaïeken ontrafelen en zelf nieuwe mozaïeken ontwerpen Een lesserie voor leerlingen uit de bovenbouw van het vwo. Auteur: Goossen Karssenberg (osg De Hogeberg, Den Burg) Begeleiding: Prof. J.P. Hogendijk (Geschiedenis van de wiskunde, Mathematisch Instituut Utrecht), Prof. J.A. van Maanen (Didactiek van de wiskunde, Freudenthal Instituut Utrecht) Deze lesserie is tot stand gekomen mede dankzij een subsidie van het NWO. Den Burg, maart 2010.

3

Doe alle individuele opdrachten in dit werkboekje en lever het tijdig in bij je docent ter beoordeling. Opdracht 1 Plak hieronder een vouwblaadje waarop de vouwlijnen duidelijk zichtbaar zijn. Gebruik de andere vouwblaaadjes voor de groepsopdracht. (Opdracht 2 zie volgende bladzijde!) Opdracht 4 Plak hieronder de originele cel die je gebruikte om te kopiëren en waarop de vouwlijnen zichtbaar zijn. Noteer de draaihoek die je gebruikt hebt.

4

Opdracht 2 Berekeningen: a) b) c) d)

Geef alle berekende afmetingen en oppervlaktes in deze tekening aan.

5

Opdracht 5: Mozaïek uit Granada, Spanje. Plak overtrek-papier aan één zijkant vast zodat je het kunt open-slaan.

Gebruik overtrekpapier om de symmetrieën aan te geven. Teken een cel en een kleinste cel. Opvallende dingen met kleur aangeven.

Geef een nummering van de tegels. (Alle vliegers zijn gelijk, ook al lijkt dat door overtrekfoutjes niet altijd zo te zijn.)

6

Vervolg opdracht 5: Stap 5: Lijst met typen tegels van mozaïek uit Granada

No. Naam: Schets (onderlinge verhouding in grootte redelijk kloppend):

Eigenschappen, Bijzonderheden Aantal tegels in één cel:

I

II

III

IV

V

VI

Stap 6: Opvallende zaken (eventueel verwijzen naar gekleurde lijnen in het patroon op de vorige bladzijde)

7

Opdracht 6. Kies één E-patroon en één C-patroon om te analyseren. Eerste van vier eenvoudige patronen. Patroon E1

Symmetrieën op overtrekpapier tekenen Teken een cel en een kleinste cel. Opvallende dingen met kleur aangeven.

Geef hierin een nummering van de tegels.

8

Opdracht 6 Tweede van vier eenvoudige patronen Patroon E2

Symmetrieën op overtrekpapier tekenen Teken een cel en een kleinste cel. Opvallende dingen met kleur aangeven.

Geef hierin een nummering van de tegels.

9

Opdracht 6 derde van vier een-voudige patronen Patroon E3

Symmetrieën op overtrekpapier tekenen Teken een cel en een kleinste cel. Opvallende dingen met kleur aangeven.

Geef hierin een nummering van de tegels.

10

Opdracht 6 laatste van vier eenvoudige patronen Patroon E4

Symmetrieën op overtrekpapier tekenen Teken een cel en een kleinste cel. Opvallende dingen met kleur aangeven.

Geef hierin een nummering van de tegels.

11

Vervolg opdracht 6: Eenvoudige patronen. Vul de lijst in bij het patroon van je keuze. Stap 5: Lijst met typen tegels van patroon E ...

No. Naam: Schets (onderlinge verhouding in grootte redelijk kloppend):

Eigenschappen, Bijzonderheden Aantal tegels in één cel:

I

II

III

IV

V

VI

Stap 6: Opvallende zaken (eventueel verwijzen naar gekleurde lijnen in het patroon op van je keuze)

12

Vervolg Opdracht 6: vier complexe patronen. Kies van deze vier ook één patroon. Patroon C1

Symmetrieën op overtrekpapier tekenen Teken een cel en een kleinste cel. Opvallende dingen met kleur aangeven.

Geef hierin een nummering van de tegels.

13

Opgave 6: vier complexe patronen. Patroon C2

Symmetrieën op overtrekpapier tekenen Teken een cel en een kleinste cel. Opvallende dingen met kleur aangeven.

Geef hierin een nummering van de tegels.

14

Opgave 6: vier complexe patronen. Patroon C3

Symmetrieën op overtrekpapier tekenen Teken een cel en een kleinste cel. Opvallende dingen met kleur aangeven.

Geef hierin een nummering van de tegels.

15

Opdracht 6: vier complexe patronen. De laatste: Patroon C4

Symmetrieën op overtrekpapier tekenen Teken een cel en een kleinste cel. Opvallende dingen met kleur aangeven.

Geef hierin een nummering van de tegels.

16

Vervolg opdracht 6 complex patroon Stap 5: Lijst met typen tegels van patroon C ...

No. Naam: Schets (onderlinge verhouding in grootte redelijk kloppend):

Eigenschappen, Bijzonderheden Aantal tegels in één cel:

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

17

Vervolg opdracht 6 complex patroon Stap 6: Opvallende zaken (eventueel verwijzen naar gekleurde lijnen in het patroon van je keuze). Opdracht 7, zie de volgende vijf bladen. Doe de constructies en trek het eindresultaat over op de achterkant van het blaadje. Dan zie je de sterren en patronen zonder alle hulplijntjes en –cirkels.

18

19

Opdracht 7

7a Type 1 sterren , type 2 ster

d4,s1,h60o

d5,s1,h.....o

d9,s2,h40o

20

Opdracht 7

7b Type 1 gecombineerd met type 2 ster

d8,s2,h22,5o

d4,s1,h45o

21

Opdracht 7

7c Rozet type 1 “Standard” d6,r1,h120, 60oo

7d Rozet type 2 “Standard” Construeer zelf een regelmatige 8-9 of 10hoek, teken alle benodigde hulplijntjes, doe de constructie met de passer en teken de rozet type 2!

22

Opdracht 7

7e Ster type 1 gecombineerd met rozet type 2

d5,s0,h108o

23

Opdracht 7 7f Combinatie van d12, r2, 135 , 45 , d6, r1, 135 , 45, d4, s1, 135 , ! wordt regelmatige 8-hoek

o o

o o

o

24

25

Opdracht 8 Berekening van de oppervlakte van de vierpuntige ster van opdracht 7a. Maak ook tekeningen op schaal bij de berekeningen en geef aan waar je de sinusregel gebruikt. Opdracht 9 Schrijf duidelijk op van welk mozaiek je ster- of rozettypes geeft. Duid de sterren en rozetten aan door ze te kleuren. (Of overtrekken en hier opplakken)

26

Opdracht 10a

Opdracht 10b

27

Opdracht 10b vervolg

28

Opdracht 11 Plak hier de cellen van de twee gekozen mozaïekvarianten. Gebruik indien nodig overtrekpapier. Noteer welke kleuren en/of versiering je wilt gebruiken.

29

Opdracht 13 Plak hier het het mozaïek op A-3 formaat (opgevouwen). Geef de analyse en oppervlakteberekening.

30

Stap 5: Lijst met typen tegels van mijn variant No. Naam: Schets (onderlinge

verhouding in grootte redelijk kloppend):

Eigenschappen, Bijzonderheden Aantal tegels in één cel:

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI