Post on 28-Feb-2019
Dlaczego zdecydowaliśmy się wprowadzić Plan Bezpieczeństwa Wody?
Chcemy zarządzać ryzykiem oraz podejmować bardziej świadome decyzję (nie generować dodatkowych ryzyk); plan bezpieczeństwa wody stanowi ciągłe zapewnienie bezpieczeństwa i akceptowalności dostaw wody do spożycia.
Mamy możliwość kreowania rzeczywistości na obszarach występujących poza działalnością przedsiębiorstwa wodociągowego, a mających istotny wpływ na bezpieczeństwo wody (np. teren zlewni i instalację wewnętrzne).
MODUŁ 1
Zespół ds. PBW
MODUŁ 2
Opis systemu zaopatrzenia w wodę
MODUŁ 3
Identyfikacja zagrożeń oraz wstępna ocena ryzyka
MODUŁ 4
Określenie i walidacja środków kontroli i ponowna ocena ryzyka
MODUŁ 5
Opracowanie, wdrożenie i ciągła realizacja planu ulepszeń
MODUŁ 6
Zdefiniowanie monitoringu środków kontroli
MODUŁ 7
Weryfikacja skuteczności PBW
MOUDŁ 8
Procedury zarządzania
MODUŁ 9
Programy wsparcia
MODUŁ 10
Okresowe przeglądy PBW
MODUŁ 11
Przeglądy PBW po incydencie
Model opracowania Planu Bezpieczeństwa Wody wg wytycznych WHO
Plan Bezpieczeństwa Wody (PBW) – realizacja przedsięwzięcia
Teren zlewni
• Lokalne władze samorządowe
Produkcja i dystrybucja wody
• Przedsiębiorstwo wodociągowe
Instalacje wewnętrzne
• Zarządcy i właściciele nieruchomości
KONFERENCJA OTWIERAJĄCA
"Woda najważniejszy produktem żywnościowym„
20.04.2013r.
WARSZTATY TECHNICZNE
opracowanie i wdrożenie PBW
KONFERENCJA
ZAMYKAJĄCA
2017 r.
etap 4
INSTALACJE WEWNĘTRZNE
etap 3
DYSTRYBUCJA WODY
etap 2
PRODUKCJA WODY
etap 1
TEREN ZLEWNI
Zespół roboczy ds. PBW (moduł 1)
Zarządzenie Prezydenta Miasta Słupska z dnia 24 maja 2016 r. w sprawie powołania zespołów do
opracowania, wdrożenia i aktualizacji „Planu Bezpieczeństwa Wody” w Słupsku
Etap I –TEREN ZLEWNI
Etap II –PRODUKCJA WODY
Etap III–DYSTRYBUCJA WODY
Etap IV –INSTALACJE WEWNĘTRZNE
NAZWA INSTYTUCJI
„Wodociągi Słupsk” Sp. z o.o. „Wodociągi Słupsk” Sp. z o.o. „Wodociągi Słupsk” Sp. z o.o. „Wodociągi Słupsk” Sp. z o.o.
Urząd Miejski w Słupsku:∙ Samodzielny Referat Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ∙ Wydział Gospodarki Komunalnej i ochrony Środowiska
Urząd Miejski w Słupsku:∙ Samodzielny Referat Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ∙ Wydział Gospodarki Komunalnej i ochrony Środowiska
Urząd Miejski w Słupsku:∙ Samodzielny Referat Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ∙ Wydział Gospodarki Komunalnej i ochrony Środowiska
Urząd Miejski w Słupsku:∙ Samodzielny Referat Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ∙ Wydział Gospodarki Komunalnej i ochrony Środowiska∙ Wydział Polityki Mieszkaniowej
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Słupsku
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Słupsku
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Słupsku
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Słupsku
- - - Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej w Słupsku
ZAPROSZONE PODMIOTY
Starostwo Powiatowe w Słupsku:∙ Wydział Środowiska i Rolnictwa
- - Przedstawiciele spółdzielni oraz wspólnot mieszkaniowych w Słupsku
Urząd Gminy Słupsk:∙ stanowisko ds. rolnictwa i gospodarki ziemią∙ stanowisko ds. ochrony środowiska∙ stanowisko ds. gospodarki komunalnej
- - Wojewódzki Szpital Specjalistycznych w Słupsku
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku, Delegatura w Słupsku
- - -
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku, Nadzór Wodny w Słupsku
- - -
Pomorski Ośrodek DoradztwaRolniczego w Gdańsku, Biuro Powiatowe ODR w Słupsku
- - -
Kluczowe działania:- zaangażowanie kierownictwa wysokiego
szczebla- odpowiednia wiedza i doświadczenie
członków zespołów- otwartość i współpraca z wszystkimi stronami- wyznaczenie lidera zespołu
Opis systemu zaopatrzenia w wodę (moduł 2)
Kluczowe działania:- opis powinien zawierać informację
wystarczające do identyfikacji miejsc narażonych na zdarzenia niebezpieczne, odpowiednich typów zagrożeń oraz odpowiednich środków zapobiegawczych;
- należy opracować schemat blokowy SZW (dokładny schemat blokowy bardzo pomaga w identyfikacji zagrożeń, ryzyk i istniejących środków kontroli)
ww
w.w
od
oci
agi.s
lup
sk.p
l
Mapy tematyczne terenu zlewni
Opis systemu zaopatrzenia w wodę powinien :• być wystarczająco szczegółowy;• obejmować wszystkie etapy od ujęcia wody do punktu konsumpcji, niezależnie od własności;• obejmować pracę w warunkach normalnych oraz obejmować różne incydenty lub dostarczenie wody w warunkach
awaryjnych;• zawierać mapy, układy, schematy;• być potwierdzony w terenie;• być aktualny, wyczerpujący, dokładny i zrozumiały dla innych osób;• obejmować opis wszystkich użytkowników/uczestników systemu dostaw wody;• obejmować wymagania dostawcy wody wynikające z obowiązujących przepisów prawnych oraz cele dostawcy wody;
* A practical guide to Auditing water safety plans (WHO/IWA 2015)
17 2
19
10
3
25
8
7
Identyfikacja zagrożeń oraz zdarzeń potencjalnie niebezpiecznych i ocena poziomu zagrożenia (moduł 3)
Podstawowe założenia:• Należy odpowiednio jasno zdefiniować pojęcia ‚zagrożenie’ i ‚zdarzenie potencjalnie niebezpieczne’;• Identyfikacja zagrożeń powinna być przeprowadzona na wszystkich etapach systemu zaopatrzenia w wodę;• Identyfikacja zagrożeń powinna obejmować także sytuacje awaryjne;• Powinien być opracowany proces prowadzących do identyfikacji zagrożeń;• Powinny być podejmowane wizyty terenowe w celu w celu wsparcia procesu identyfikacji;• Etap identyfikacji zagrożeń powinien być prowadzony wraz z innymi zainteresowanymi stronami, szczególnie
dotyczy to etapów poza obszarem odpowiedzialności dostawcy wody, tj. ternu zlewni i instalacji wewnętrznych;
Identyfikacja zagrożeń oraz zdarzeń potencjalnie niebezpiecznych i ocena poziomu zagrożenia (moduł 3)
Kluczowe działania:- ocena każdego etapu procesu pod względem
mogących wystąpić zagrożeń i zdarzeń niebezpiecznych
- prowadzenie wizji lokalnych w terenie- analiza zdarzeń historycznych
Poziom zagrożenia (R1) = P x D x A x N
gdzie:P – prawdopodobieństwo wystąpienia
P=1, Nigdy nie obserwowano niezgodności (zgodność parametru 100% czasu),P=2, Przypadkowe (zgodność parametru ok. 100% czasu)P=3, Regularne/Cykliczne (zgodność parametru 50-80% czasu)P=4, Stałe (zgodność parametru <50%)
D – dotkliwość zdarzeniaD=1, Zagrożenie powodujące niewielkie pogorszenie jakości wody bez zrodzenia niezgodności produktu,D=2, Zagrożenie wywołujące pogorszenie jakości wody bez przekraczania akceptowalnych poziomów, ale wymagające bezpośredniego działania,D=3, Zagrożenie wywołujące przekroczenie akceptowalnego poziomu wywołujące pośredni wpływ na zdrowie konsumentów,D=4, Zagrożenie wywołujące bezpośredni wpływ na zdrowie konsumentów, powodujące zakaz spożycia.
A – Czy eliminacja lub redukcja zagrożenia do poziomu akceptowalnego jest niezbędna?A=1, NieA=2, Tak
N – Czy nadzorowanie zagrożenia jest konieczne do osiągnięcia akceptowalnego poziomu?N=1, NieN=2, Tak
Poziom zagrożenia (R2) = P x D
Co może się zdarzyć? Co może pójść nie tak?
*PN-EN 15975-2:2013-12 Bezpieczeństwo zaopatrzenia w wodę pitną. Wytyczne zarządzania kryzysowego i ryzyka. Część 2 Zarządzanie ryzykiem
R≥8 zagrożenia znaczące - wymagane jest określenie środków nadzoruR<8 zagrożenia nieznaczące - nie ma potrzeby stosowania środka nadzoru
WAGAZDARZENIA
1 - Nie ma wpływu na zdrowie publiczne- Nie powoduje przerwy w dostawie wody
2- Przekroczenie parametrów fizykochemicznych w zakresie mętność, żelazo, mangan. W krótkim czasie istnieje możliwość
przywrócenie odpowiedniej jakości wody.- Nie ma wpływu na zdrowie publiczne- Nie powoduje przerwy w dostawie wody
3- Nie ma wpływu na zdrowie publiczne- Przekroczenie parametrów fizykochemicznych i/lub dodatkowe parametry mikrobiologiczne . W krótkim czasie istnieje
możliwość przywrócenie odpowiedniej jakości wody.- Krótkotrwała przerwa w dostawie wody (do 5 godzin) dla mniejsze grupy ludności (do 5000 mieszkańców*)
4
- Krótkotrwała przerwa w dostawie wody (do 5 godzin) dla dużej grupy ludności (powyżej 5000 mieszkańców)- Przekroczenie parametrów fizykochemicznych i/lub dodatkowych parametrów mikrobiologicznych. Brak możliwości
szybkiego przywrócenia odpowiedniej jakości wody. - Nie ma wpływu na zdrowie publiczne- Wystąpienie zdarzenia będzie miało negatywny wpływ na wizerunek firmy
5- Przekroczenie podstawowych parametrów mikrobiologicznych lub chemicznych mających wpływ na zdrowie publiczne,
możliwość wystąpienia chorób, potencjalnie śmierci - Długotrwałe (powyżej 5 godzin) dla dużej grupy ludności (powyżej 5000 mieszkańców)- Wystąpienie zdarzenia będzie miało olbrzymi wpływ sytuację finansową firmy
Poziom zagrożenia (R3) = P x D x W
*Do tej liczby mieszkańców jesteśmy w stanie posiadanym potencjałem zapewnić dostawę wody w sposób alternatywny np. za pomocą cystern
5 4 3 2 1
4 3
5
1
2
WAGA„W”
CZĘSTOTLIWOŚĆ „P”
CZĘSTOTLIWOŚĆ „P”
1 Rzadko raz na 5 lat
2 Mało prawdopodobne – raz na rok
3 Umiarkowanie – raz na miesiąc
4 Możliwe raz na tydzień
5 Prawie raz dziennie
DOTKLIWOŚĆ „D”
1 Nieistotne lub nie ma wpływu
2 Mały wpływ
3 Umiarkowany wpływ
4 Stały wpływ
5 Katastroficzny stan dla zdrowia publicznego
NISKIE <8 ŚREDNIE 9-16 WYSOKIE 17-49 BARDZO WYSOKIE >50
OCENA RYZKA R=PxDxW
Identyfikacja zagrożeń oraz zdarzeń potencjalnie niebezpiecznych (moduł 3)
Podstawowe założenia:• Określone poziomy zagrożenia powinny być odpowiednio udokumentowane• Ocena ryzyka powinna być jasna i czytelna• Ocena ryzyka powinna także obejmować takie czynniki jak efekty estetyczne, ciągłość dostaw wody, czy też
potencjalne problemy z dostawą wody z alternatywnych źródeł (oprócz zagrożeń związanych z zdrowiem publicznym)
Zagrożenie Odpowiedzialny Środek nadzoru
Włamanie do studni osób niepowołanych Dział Produkcji Wody
Sygnalizowanie w centralnej dyspozytorni o włamaniu do studni głębinowej
Zabezpieczenie w postaci kłódek (furtka i pokrywa studni);
Określenie i walidacja środków kontroli i ponowna ocena ryzyka (moduł 4)
dla etapu produkcji wody
- Identyfikacja środków kontroli dla każdego stwierdzonego zagrożenia i zdarzenia niebezpiecznego
np. dla etapu terenu zlewni
Zagrożenie Instytucja wiodąca Środek nadzoru Podstawa prawna
Niewłaściwe stosowanie środków ochrony roślin
Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa
Nadzór nad systemem badań stanu technicznego opryskiwaczy
Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin, Art. 76.1 i Art. 48.1
Okresowe badania sprzęty do stosowania środków ochrony roślin
Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin, Art. 76.1
Monitorowanie zużycia środków ochrony roślin
Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin, Art. 78-81
Nadzór nad prawidłowością stosowania środków ochrony roślin
Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin, Art. 78-81
Nadzór nad kontrolą jakości środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu
Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin, Art. 21-34.1
Określenie i walidacja środków kontroli i ponowna ocena ryzyka (moduł 4)
- Walidacja środków kontroli
Walidacja jest procesem, dzięki którem uzyskuje się dowody na działanie środków bezpieczeństwa.
Kluczowe działania:- walidacja ma potwierdzić działanie środków
kontroli w warunkach normalnych i kryzysowych
Ryzyka mogą być poddane powtórnej ocenie i uszeregowane pod względem priorytetów po walidacji środków kontroli
Zagrożenie Typ zagrożeniaWstępna
ocena ryzyka
Środek kontroli Walidacja środka kontroliPonowna
ocena ryzyka
Włamanie do studni osób niepowołanych(ETAP: STUDNIE GŁĘBINOWE)
Zagrożenie mikrobiologiczne
Zagrożeniefizykochemiczne
15 (wysokie)
- Sygnalizowanie w centralnej dyspozytorni o włamaniu do studni głębinowej; [SKUTECZNY]
- Przeprowadzono okresowe zasymulowane wejściana studnie głębinowe (sprawdzenie działania systemu i operatora);
4 (niskie)
- Zabezpieczenie w postaci kłódek (furtka i pokrywa studni); [DOŚĆ SKUTECZNY]
- Kłódki o klasie zabezpieczenia 3 -spełniły wymagania zawarte w PN-EN 12320:2013 oraz został wydany certyfikat Nr P41/344/2014 (6011) na podstawie badań wykonanych przez Laboratorium Badań Mechanicznych Urządzeń Zabezpieczających i Lekkich Przegród Budowlanych Instytutu Mechaniki Precyzyjnej (Cert. Akr. AB035);
Przykład. Zestawienie zagrożeń, oceny ryzyka, środków kontroli i ich walidacji
Określenie i walidacja środków kontroli i ponowna ocena ryzyka (moduł 4)
- Walidacja środków kontroli
Zagrożenie Typ zagrożeniaWstępna
ocena ryzyka
Środek kontroli Walidacja środka kontroliPonowna
ocena ryzyka
Skażenie wody na obiekcie w wyniku aktu terrorystycznego(ETAP: UZDATNIANIE WODY)
Zagrożenie mikrobiologiczne
Zagrożeniefizykochemiczne
15 (wysokie)
- Wszystkie obiekty są wyposażone w system sygnalizujący o włamaniu połączony z systemem wizualizacji SCADA [SKUTECZNY]
- Symulowanie wejścia bez wyłączenia czuwania systemu sygnalizującego o włamaniu;
5(średnie)
- Budynek napowietrzalni i filtrów pośpiesznych jest zamknięty na klucz; klucze znajdują się w zamkniętej szafce w Centralnej dyspozytorni [SKUTECZNY]
- Okresowe kontrola zamknięcia budynku i sprawdzenie umiejscowienia klucza- Zamek patentowy
- Całodobowa zmiana operatorska [NIESKUTECZNY] - Brak możliwości interwencji operatora w przypadku ataku terrorystycznego.
- Wyłączenie SUW i skierowanie wody surowej bezpośrednio do sieci wodociągowej poprzez tzw. ‚obejście SUW’[SKUTECZNY]
- Potwierdzona jakość mikrobiologiczna wody pobranej z ‚obejścia SUW’;- Próbne uruchomienie obejścia SUW i skierowanie wody surowej bezpośrednio do sieci wodociągowej
Przykład. Zestawienie zagrożeń, oceny ryzyka, środków kontroli i ich walidacji
Jeżeli zademonstrowane zostanie, że istniejące środki bezpieczeństwa są nieefektywne lub nieobecne, należy opracować plan ulepszeń (moduł 5).
Podstawowe założenia:• Zidentyfikowane środki nadzoru powinny być systematycznie identyfikowane i dokumentowane• Każdy środek nadzoru powinien zostać poddany walidacji, w celu potwierdzenie jego skutecznego działania; • Po określeniu środków nadzoru należ ocenić ich skuteczność, poprzez przeprowadzenie ponownej oceny ryzyka;(np. można określić środki nadzoru jako skuteczne, dość skuteczne lub nieskuteczne, a wszystkie dostępne dane i obserwacje, które stanowią podstawę oceny jakościowej należy odpowiednio udokumentować)• Dla zagrożeń, które w dalszym ciągu można uznać za znaczące po określeniu istniejących środków nadzoru należy
opracować plan ulepszeń (moduł 5)
Określenie i walidacja środków kontroli i ponowna ocena ryzyka (moduł 4)
ZAPLANUJ
Opracowanie, wdrożenie i ciągła realizacja planu ulepszeń (moduł 5)
Jeżeli na poprzednim etapie rozpoznane zostaną znaczące ryzyka dla bezpieczeństwa wody oraz zademonstrowane zostanie, że istniejące środki bezpieczeństwa są nieefektywne lub nieobecne, należy opracować plan ulepszeń.
Każde zidentyfikowane ulepszenie potrzebuje „właściciela”, który weźmie odpowiedzialność za jego wdrożenie, oraz docelowej daty wprowadzenia go w życie (w niektórych przypadkach może być konieczne jedynie przeprowadzenie przeglądu, udokumentowanie i sformalizowanie niedziałających praktyk oraz zwrócenie uwagi na obszary wymagające ulepszeń)
Działanie Z czego wynika konieczność wprowadzenia ulepszenia
Rozpoznany szczegółowy plan ulepszeń Osoba odpowiedzialnaza wprowadzenie
Termin wprowadzenia
Obecny status
Zabezpieczenie strategicznych obiektów Spółki przed wejściem osób niepowołanych (m.in. akty terrorystyczne)
- Po określeniu środków nadzoru dla zagrożenia nr IV.3 (Skażenie wody na obiekcie w wyniku aktu terrorystycznego) poziom zagrożenie został określony jako ŚREDNI (6 pkt)- Sugestie podczas spotkanie zespołu roboczego etapu Produkcji Wody z dnia 3.11.2015 r.
Włączenie obiektów działu Produkcji Wody (teren ujęć wody oraz obiekty Stacji Uzdatniania Wody) w system dozoru prowadzonego przez zewnętrzną Agencję Ochrony)
Kierownik działu PW i UR Do końca 2016 roku
Przygotowanie umowy z firmą ochroniarską
Plan ulepszeń/modernizacji
Podstawowe założenie:• Każde niekontrolowane lub niedostatecznie kontrolowane zagrożenia lub zdarzenia niebezpiecznego powinny mieć
udokumentowany plan ulepszeń;• Proponowane ulepszenia powinny być praktyczne, wykonalne i niedrogie;• Każde zadanie ujęte w planie ulepszeń powinno mieć przypisaną osoba odpowiedzialna (członek zespołu PBW lub
inny odpowiedzialny podmiot);• Plan ulepszeń powinien zawierać harmonogram realizacji, a terminy powinny być realne (mogą obejmować krótko-,
średnio- i długoterminowe programy)• Niektóre długoterminowe ulepszenia, mogą obejmować wprowadzenie tymczasowych środków krótkoterminowych;• Plan ulepszeń powinien być przyjęty i zatwierdzony przez kierownictwo wyższego szczebla;• Plan ulepszeń powinien być zabezpieczony od strony finansowania • Plan ulepszeń powinien być aktualny (powinno się brać pod uwagę wszystkie środki nadzoru oraz aktualną ocenę
zagrożeń)
Opracowanie, wdrożenie i ciągła realizacja planu ulepszeń (moduł 5)
Zdefiniowanie monitoringu środków kontroli (moduł 6)
Kluczowe działania:- Liczba i rodzaj środków kontroli jest różna dla
każdego systemu w zależności od poziomu zagrożenia
- Monitoring punktów bezpieczeństwa jest niezbędny dla zarządzania ryzykiem, ponieważ pokazuje skuteczność środków kontroli oraz to, czy w przypadku odkrycia odchylenia od normy w odpowiednim czasie zostaną podjęte działania mające na celu utrzymanie jakości wody.
Zdefiniowanie środków kontroli oraz opracowanie procedur demonstrujących skuteczność tych środków. Monitoring taki zazwyczajobejmuję kombinację analizy jakości wody, obserwację wizualną oraz inspekcje. Plan powinien określać parametry monitorowania limitów krytycznych i działań korygujących dla poszczególnych działań kontrolnych.
Konieczne jest ustalenie:Co będzie monitorowaneJak będzie to monitorowane (dobór punktów bezpieczeństwa)Czas i częstotliwość monitoringuGdzie będzie przeprowadzony monitoringKto będzie przeprowadzał monitoringKto dokona analizyKto otrzyma rezultaty pozwalające na podjęcie działań
Etap procesu/Środek kontroli
Poziomkrytyczny
Co? Gdzie? Kiedy? Jak? Kto? Działania korekcyjne
Sygnalizowanie w centralnej dyspozytorni o włamaniu do studni głębinowej
Brak możliwości ustalenia kto wszedł do studni
Wejście do studni
Centralna dyspozytornia
On-line System sygnalizujący owejściu do studni
Operator wiodący
Wyłączenie studni głębinowych przez operatora w momencie pojawienia się sygnału o wejściu na studnie osoby nieuprawnionej oraz powiadomienie mistrza lub kierownika działu PW
Brak alarmu Działaniasystemu sygnalizującego o włamaniu
Na terenie ujęć wody
Raz w miesiącu (przy okazji inspekcjiujęć wody)
Otwarcie studnigłębinowej i sprawdzenie czy wystąpił alarm o włamaniu
OperatorPW
Zapisać informację w dzienniku dyżurów oraz niezwłocznie powiadomić elektryków (dział UR) o uszkodzeni systemu
Podstawowe założenia:• Plan monitoringu operacyjnego powinien być udokumentowany i aktualizowany;• Plan monitorowania powinien obejmować wszystkie istniejące środki nadzoru;• Wszystkie działania naprawcze, które muszą być podjęte, gdy cele operacyjne nie są spełnione lub gdy punkty
krytyczne zostaną przekroczone powinny być udokumentowane;
Zdefiniowanie monitoringu środków kontroli (moduł 6)
Ocena satysfakcji
klienta
Audyty (Zewnętrzne i Wewnętrzne)
WERYFIKACJA (MODUŁ 7)
Monitoring zgodności
(MODUŁ 6)
Weryfikacja skuteczności PBW (moduł 7)
Sformalizowany proces weryfikacji i audytu PBW zapewnia, że plan jest stosowany w odpowiedni sposób. Weryfikacja składa się z trzech działań podejmowanych razem w celu dostarczenia dowodu skuteczności PBW.
* A practical guide to Auditing water safety plans (WHO/IWA 2015)
Czym jest audyt PBW?- Audyt powinien być przeprowadzony przez osobę lub osoby, które nie są bezpośrednio zaangażowane w
opracowanie i wdrożenie PBW w celu dostarczenia niezależnej weryfikacji planuGłówne cele i rola audytu PBW- Prowadzenie audytów umożliwia wzmocnienie PBW oraz jego rozwój w kierunku do dojrzałości- Audyty potwierdzają skuteczność prowadzonego procesu SZW- Umożliwia obiektywne spojrzenie na proces, okazja do zainicjowania dyskusji między zarządzającym, a
audytorem w celu wymiany doświadczeń- Bez prowadzonych audytów PBW mógł stracić co oczu cel, jakim jest działanie prewencyjne, a nie
wprowadzanie działań naprawczych po wystąpieniu zdarzeniaRodzaje audytów PBW- Wewnętrzne- Zewnętrze - Nieformalne (przydatna w początkowym etapie wdrażania PBW)- Formalne (np. wewnętrzny lub zewnętrzny monitoring jakości wody)Terminy i częstotliwość prowadzenia audytów- Częstotliwość przeprowadzenia audytów jest zależna od dojrzałości podejścia PBW. - Częstotliwość audytów może być uzależniona od ilości wystawionych kart niezgodności lub ilości skarg
klientówAudytor- Audytorzy powinni mieć odpowiednie kwalifikację i doświadczenie- Audytorami nie mogą być osoby bezpośrednio związane z PBW Jak audytować?- Przydatna jest lista pytań kontrolnych (ale powinna być zachowana elastyczność)
UWAGA:Nieformalny audyt prowadzony przez zespół PBW z innego przedsiębiorstwa może również być bardzo praktyczny i może wnieść wiele dobrego,
Weryfikacja skuteczności PBW (moduł 7)Audyty
Wizyty terenowe są ważnym aspektem audytu PBW w porównaniu z samą dokumentacją, którą jest niewystarczające do tego by audytorzy mogli potwierdzić ważność, skuteczność oraz wdrożenia PBW na miejscu. Wizyty terenowe powinny będzie starannie zaplanowane wg ustalonego harmonogramu.
Przykładowe działania terenowe:• Odwiedzić teren zlewni oraz ujęcie wody, obejrzeć pracę związanych z czyszczeniem i
serwisowaniem zbiorników w celu porównania opisu systemu dostaw wody z rzeczywistością.• Bazując obserwacji terenowych oraz w miarę możliwości sprawdzić wszystkie główne zagrożenia i
zdarzenia niebezpieczne, które zostały zidentyfikowane i opisane w PBW.• Sprawdzić bariery i działania kontrolne zlokalizowane na miejscu tak jak opisano w PBW i czy są
sprawne.• Sprawdzić czy urządzenia do odczytu są zgodne z zapisanymi danymi.• Sprawdzić fizycznie postęp w realizacji planów ulepszeń.• Sprawdzić czy substancje chemiczne opisane w PBW używane w procesie uzdatnia wody są
dostępne i odpowiednio dobrane, odpowiedniej jakości i klasie.• Spotkać się z pracownikami w celu omówienia zrozumienia procesu PBW, ich roli tym procesie oraz
w jaki sposób wykonują swoje codziennie obowiązki.• Upewnić się, że odpowiednie Standardowe Procedury Operacyjne są dostępne na miejscu i są
znane pracownikom terenowym.• Sprawdzić, czy działania są wykonywane zgodnie z Standardowymi Procedurami Operacyjnymi,
takimi jak dozowanie chloru, pobieranie próbek wody do badania, płukanie filtrów, naprawa rurociągów i instalacji.
• Przejrzeć zapisy potwierdzająco, że monitoring operacyjny jest prowadzony zgodnie z PBW.• Odwiedzić laboratoria w celu sprawdzenia urządzeń analitycznych , metodyk, procedur
rejestrowania i raportowania.
Weryfikacja skuteczności PBW (moduł 7)
Weryfikacja skuteczności PBW (moduł 7)Ocena satysfakcji klienta
Badanie zadowolenia klienta przez Biuro Obsługi Klienta BOK (niektóre aspekty):- Poziom zadowolenie z jakości wody- Poziom zadowolenia ze sposobu informowania o planowanych wyłączenia bądź o awariach- Poziom zadowolenia z niezawodności dostaw wody- Poziom zadowolenia z dostępu do informacji o jakości wody
Rozpatrywanie skarg klientów:- Ilość skarg rozpatrzonych pozytywnie i negatywnie
Przygotowanie procedury zarządzania (moduł 8)
Niektóre procedury zarządzania:PR-01 Prowadzenie i utrzymywanie ruchu sieci PR-02 Monitorowanie realizacji usług i nadzór nad wyrobem niezgodnym• Karty wyrobu niezgodnego• Instrukcja postępowania w przypadku przekroczenia jakości wodyPR-03 Gotowość i reagowanie na zagrożenia i awariePR-05 Procedura zgłaszania potencjalnych zagrożeń dla bezpieczeństwa wody
Procedury zarządzania stanowią integralną część Planów Bezpieczeństwa Wody, które opisują działania podejmowane w warunkach normalnej pracy, a także w sytuacji gdy wystąpi jakiś incydent, bądź też sytuacja awaryjna. Plany i procedury powinny być napisane przez doświadczonych pracowników i powinny być zrozumiałe, oraz czytelne dla wszystkich odpowiednich pracowników.
Włamanie na studnie głębinową
(potencjalne skażenie studni
głębinowej)
Natychmiastowe wyłączenie studni
głębinowej
Potwierdzenie włamania przez
pracowników spółki (w razie
konieczności wezwać
odpowiednie służby)
Zachlorować studnie głębinową
roztworem podchlorynu sodu i pozostawić na 24h
Intensywne płukanie studni
głębinowej i pobór próbek wody do
badania
Po uzyskaniu pozytywnych
wyników badań powrót studni do
pracy, ewentualnie powtórzyć
chlorowanie i płukanie studni
Przykładowe działanie operacyjne, które można zaliczyć do procedury postępowania po incydencie:
Podstawowe założenia:• Procedury zarządzania powinny być (standardowe procedury operacyjne SPO oraz plany reagowania kryzysowego)
jasno udokumentowane;• SPO powinny opisywać wszystkie główne działania operacyjne;• Procedury zarządzania powinny zostać napisane i złożone przez odpowiednio wykwalifikowany personel;• Procedury zarządzania powinny być regularnie przeglądane i aktualizowane, w szczególności w sytuacji
wprowadzania ulepszeń, po incydentach i niebezpiecznych sytuacjach;• Powinny być wyraźnie określone, które wersje są najbardziej aktualne; • Procedury zarządzania powinny być łatwo dostępne dla wszystkich w przedsiębiorstwie;• Ustanowione procedury dla sytuacji awaryjnych i po wystąpieniu incydentu powinny być wykonalne i możliwe do
zrealizowane w odpowiednim czasie;
Procedury zarządzania (moduł 8)
Opracowanie programy wsparcia (moduł 9)
Programy wsparcia to dziania, które wspierają rozwój umiejętności i wiedzy personelu, przywiązanie do podejścia PBW oraz zdolność zarządzania systemami w celu dostarczenia wody bezpiecznej do spożycia. Programy te często wiążą się ze szkoleniami,badaniami i rozwojem. Programy wsparcia mogą również zawierać działania, które pośrednio wspierają bezpieczeństwo wody, np. zwiększenie kontroli jakości w laboratoriach (wdrożenie akredytacji), ciągłe doskonalenie pracowników, prewencyjna konserwacja, utrzymanie reżimu sanitarnego .
Opracowanie programów wsparcia nie zawsze musi się wiązać z planowaniem nowych programów. Organizacje powinny ocenić aktualne stosowane programy w celu rozpoznania jakichkolwiek luk, które wymagają uzupełnień, uwzględniając aktualizację istniejących programów.
Kluczowe działania:- Rozpoznać programy wsparcia wspierające
podejście oparte na PBW- Dokonać przeglądu i w razie konieczności
dokonać ulepszeń- Opracować dodatkowe programy wsparcia
Program Cel Przykłady
Program szkoleń Zapewnienie, że pracownicy podczas codziennych czynności przestrzegają podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny.
- Przestrzeganie Dobrej Praktyki Wodociągowej- Opracowanie programu szkoleń okresowych dla operatorów
(Pełny szkolenie co trzy lata, lub gdy pojawi się nowy pracownik; uproszczony szkolenie antyrutynowe co roku)
Zewnętrze programy kontroli jakości wody
Zapewnienie, że działania podejmowane na etapie poboru, produkcji i dystrybucji wody przebiegły prawidłowo.
- Badania jakości wody wykonywane przez instytucje zewnętrzne (np. monitoring prowadzony przez PSSE w Słupsku)
System jakości ISO (9001, 14001, 18001)
Zapewnienie poprzez podejście procesowe i opisanie przebiegu procesów powtarzalności świadczonych usług i wyrobów o wymaganej bądź oczekiwane jakości.
- Audyty wewnętrzne i zewnętrzne- Ogólny dostęp pracowników do zintegrowanego systemu
zarządzania poprzez wewnętrzną sieć komputerową (intranet)- Przegląd zarządzania ZSZ
Akredytowane laboratorium z wewnętrznymi i zewnętrznymiprogramami kontroli
Zapewnienie, że monitoring jakości wody jest akceptowalnej jakości i daje wiarygodne wyniki.
- Szkolenie pracowników z zakresu pobierania próbek wody- Harmonogram wzorcowania/legalizacji sprzętu- Wewnętrzne i zewnętrzne audyty- Badania międzylaboratoryjne
Okresowe przeglądy (moduł 10)
Przeglądy po incydentach (moduł 11)
Zespół ds. PBW powinien się okresowo spotkać w celu dokonania przeglądu ogólnego planu oraz wyciągnięcia wniosków z doświadczeń i nowych procedur.
Przykładowa lista kontrolna dla przeglądu PBW:Notatki z ostatniego przeglądu;Zmiany wśród członków zespołu ds. PBW;Zmiany w obrębie terenu zlewni, uzdatniania, dystrybucji;Przegląd tendencji danych operacyjnych;Walidacja nowych środków bezpieczeństwa;Przegląd działań weryfikacyjnychRaporty z wewnętrznych i zewnętrznych audytów;
Informacje dla interesariuszyData następnego spotkania
Przykładowa lista kontrolna dla przeglądu PBW:Notatki z ostatniego przeglądu;Zmiany wśród członków zespołu ds. PBW;Zmiany w obrębie terenu zlewni, uzdatniania, dystrybucji;Przegląd tendencji danych operacyjnych;Walidacja nowych środków bezpieczeństwa;Przegląd działań weryfikacyjnychRaporty z wewnętrznych i zewnętrznych audytów;
Informacje dla interesariuszyData następnego spotkania
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Polecane pozycje:- The Water safety plan manual: Step-by-step risk management for drinking-water suppliers (WHO/IWA, 2009);- Think big, start small, scale up: A road map to support country-level implementation of WSPs (WHO/IWA, 2010);- The WSP Quality Assurance Tool (WHO/IWA, 2013);- The WSP training package (WHO/IWA, 2012);- The web-based Water Safety Portal (www.wsportal.org)- Water safety planning for small community water supplies (WHO, 2012)- Water safety plan: A field guide to improving drinking-water safety in small communities (WHO, 2014a)- Protecting groundwater for health: Managing the quality of drinking-water sources (WHO/IWA, 2006)- Water safety in distribution systems (WHO, 2014)- Water safety in buildings (WHO, 2011a)- A practical guide to Auditing water safety plans (WHO/IWA, 2015)
Czy chcieliby Państwo być zaopatrywani w wodę z tak zarządzanego przedsiębiorstwa wodociągowego?