Post on 11-Aug-2020
OMGAAN
MET HOOGSENSITIVITEIT
Sofie De Jaegere
psychotherapeute
IN BALANS Praatkaffee 2 oktober 2018
1
Hoogsensitief?
De laatste tijd alomtegenwoordig
Belang van goede onderbouwde informatie!
Gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek
Goed weten waar het precies over gaat
2
Hoogsensitief?
GEEN diagnose – dus geen diagnostisch onderzoek mogelijk
GEEN ziekte GEEN stoornis
GEEN zoveelste label – WEL een persoonlijkheidskenmerk
Vragenlijst van Prof. Dr. Elke Van Hoof (VUB) ea
verder bouwend op de vragenlijst van Elaine Aron
= een indicatie.
3
Hoogsensitief:
Gevoeliger centraal zenuwstelsel
waardoor ervaringen makkelijker en diepgaand worden verwerkt
Algemene bedachtzaamheid
De tijd nemen om beslissingen te nemen
Consciëntieusheid (= gewetensvolheid, plichtsbewust)
Rijke verbeelding / fantasie / levendige dromen
Openheid voor ervaringen
4
Hoogsensitief:
Sensorische Sensitiviteit
Nemen meer zintuiglijke prikkels waar
op dieper verwerkingsniveau
Sterk bewust van subtiliteiten in omgeving
Moeite met stimuli van hoge intensiteit
Sneller geïrriteerd door stimuli
Lagere pijngrens
5
Hoogsensitief: Gemak waarmee men overweldigd raakt (mate van excitatie)
Gemakkelijk opschrikken
Zich opgejaagd voelen als men veel moet doen in korte tijd
Geërgerd zijn als mensen proberen te veel tegelijk te laten doen
Verstoorde concentratie of gemoedstoestand door sterke honger
Lage sensorische drempel
Tijdens drukke dagen behoefte hebben zich terug te trekken in bed, verduisterde kamer, ...
Gemakkelijk overweldigd worden door fel licht, sterke geur, grove weefsels, sirenes, ....
Op onaangename manier geprikkeld worden als er veel rondom zich gebeurt
Bewust niet kijken naar gewelddadige films
Esthetische sensitiviteit
Omgeving gewaarworden in al zijn nuances
Rijke en complexe innerlijke belevingswereld hebben
Diep geraakt worden door kunst of muziek
Fijne neus hebben voor delicate of fijne geuren, smaken, geluiden, ... En ervan genieten
6
‘Mogelijke gevolgen’ van hoogsensitiviteit Overprikkeling!!
Uit zich op verschillende manieren:
Terugtrekgedrag
Heftige emoties: woede-uitbarstingen, irritatie, opvliegendheid, …
Overstimulatie (reactie + coping)
Sterke autonome arousal
Cognitieve capaciteit neemt af
Prestaties worden slechter
Neiging tot vermijding
Emotionele intensiteit
Intensere emotionele reacties
Sterke positieve emoties
Sterke negatieve emoties
Koppeling met jeugd en opvoeding
7
8
Wat te doen bij overprikkeling?
EHBO: ‘cool down’ – bewust worden dat er sprake is van overprikkeling
= niet evident
= leerproces: herkenning bij jezelf of bij de ander (partner, kinderen, ...)
Praat erover! Merk het op.
Zo geef je erkenning aan de overprikkeling, zo voelt de ander zich gehoord, gezien, ...
Geen oeverloos geruzie → escalatie
! Nodig de ander uit om uit te drukken wat hij/zij nodig heeft: rust, even tijd alleen, ...
Herkennen én erkennen van emoties: belangrijke signaalfunctie!
Belangrijk voor kinderen: leer hen om uit te drukken wat er in hen omgaat.
Leren anticiperen op overprikkeling
Hersteltijd inbouwen!
Bij overprikkeling nagaan wat aan de basis kan liggen: leren om in vervolg in die situatie iets anders te doen: wat
nodig, hulpmiddelen
≠ vermijden van situaties!
9
Overprikkeld?
Hoe weet je dat je overprikkeld bent?
Vaak ‘weet’ je dit pas wanneer het
‘te laat’ is
Regelmatig tijd maken om even bij jezelf stil te staan:
‘hoe gaat het met mij op dit moment?
Hoe voel ik mij?
10
Hoe voorkom je overprikkeling?
≠ aan vermijden van situaties!
Ademen (Mindfulness, Yoga, meditatie, relaxatie, ...)
Tot rust komen – tijdig hersteltijd inbouwen
Wat kan ik doen in situatie die risicovol is: oordoppen, geregeld afzonderen (toilet, even naar buiten, ...)
Grenzen!
Ken jezelf: waar geniet je van, wat doe je graag, waar liggen je talenten
Wandelen, lezen, slapen, muziek (actief of passief), fotografie, gewoon nietsdoen – lummelen,
Plan dit actief in je agenda – maak hier tijd voor!!!!
Zelfs in drukte: belang van overgangen: even tijd nemen om te ademen.
11
11
Hoe voorkom je overprikkeling?
Herontdek je hobby’s en talenten!
Waar genoot je van als kind, favoriete spel of bezigheid, ...
Belang van goede nachtrust, goede voeding, beweging!
Praat met je omgeving – vraag waar zij helpend kunnen zijn vb om
je te helpen motiveren voor het goede te kiezen: samen wandelen,
avondwandeling aan zee en genieten van een mooie
zonsondergang, ...
12
Het goede nieuws !
Ook wat mooi, goed en waarachtig is, komt diep binnen!
Een hoogsensitieve persoon bloeit op bij:
13 Eerlijkheid Respect
authenticiteit
Idealisme Openheid
Creativiteit
13
14
15
Verder lezen – meer weten
Verenigingen:
Vereniging HSP Vlaanderen – vereniging voor hoogsensitieve personen
www.hspvlaanderen.be
Tijdschrift, vormingen, praatcafés, …
Komend najaar samenwerking met Te Gek !?
Vereniging vzw Sensitief
www.sensitief.be
Boeken:
• ‘Eerste hulp bij Hoogsensitiviteit’ – Elke VAN HOOF
• ‘Eerste hulp bij Stress en burn-out’ – Elke VAN HOOF
• ‘Hoogsensitiviteit @work’ – Elke VAN HOOF
• ‘Mijn kind is hooggevoelig’ – Ilse VAN DEN DAELE en Linda T’KINDT
• Elaine Aron
• Susan Marletta-Hart
...
16
16