Post on 19-Jun-2018
255
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 47 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2560)
¡ÒÃÊíÒÃǨËÒÍÐ᤹·ÒÁÕºÒã¹áËÅ‹§¹éíÒ¸ÃÃÁªÒµÔ¨Ò¡ªØÁª¹ÃͺÁËÒÇÔ·ÂÒÅѾÐàÂÒ
¨Ñ§ËÇÑ´¾ÐàÂÒ »ÃÐà·Èä·Â
¨ÔµÃ¡ØÅ ÊØÇÃóà¨ÃÔÞ* ÇѪþ§É� ÈÃÕªØÁ*
บทคดยออะแคนทามบาเปนอะมบาอสระทพบไดตาม
ธรรมชาต ซงเปนเชอฉวยโอกาสทกอโรคกระจกตา
อกเสบและสมองอกเสบชนดแกรนโลมาในมนษย
การศกษานมวตถประสงคเพอสำารวจความชกของ
อะแคนทามบาจากแหลงนำาธรรมชาตรอบมหาวทยาลย
พะเยาจงหวดพะเยาสำารวจหาอะแคนทามบาจากนำา
60ตวอยางโดยการเพาะเลยงและจำาแนกกลมโดย
ลกษณะทางสณฐานวทยาของซสตตามวธการของ
PussardและPonsผลการทดลองพบอะแคนทามบา
รอยละ48.3ซงความชกไมมความแตกตางกนในพนท
เกบตวอยางระหวางแหลงนำาในหมบานและทงนา
(p>0.05) เมอจดจำาแนกซสตพบอะแคนทามบา
ทงกลม1กลม2และกลม3รอยละ1.7,16.7,
และ21.6ตามลำาดบบางตวอยางพบกลม2และ
กลม3รวมกนรอยละ8.3ซสตทพบมลกษณะสอดคลอง
กบA. castellani, A. polyphaga, A. triangularis,
และA. culbertsoni ซงจดอยในกลม2และกลม3
ทมรายงานความสมพนธกอใหเกดโรคกระจกตาอกเสบ
ในประเทศไทย สงผลใหประชาชนในพนทมโอกาส
ตดเชอจากแหลงนำานน ในเบองตนนยมใชลกษณะ
ของซสตในการจำาแนกกลมแตอาจยงไมแมนยำาและ
เพยงพอตอการจำาแนกชนดของอะแคนทามบาทม
ความสมพนธกอโรคในมนษยจงควรมการศกษาเพมเตม
โดยใชสตวทดลองและเทคนคระดบโมเลกลตอไป
¤íÒÊíÒ¤ÑÞ: อะแคนทามบา, สณฐานวทยา, โรค
กระจกตาอกเสบ, แหลงนำาธรรมชาต,
พะเยา
วารสารสาธารณส¢ศาสตร 2560; 47(3): 255-263
* สาขาวชาจลชววทยาและปรสตวทยาคณะวทยาศาสตรการแพทยมหาวทยาลยพะเยา
256
Journal of Public Health Vol.47 No.3 (Sep-Dec 2017)
บทนำา อะแคนทามบาเปนโปรโตซวฉวยโอกาสและ
กอโรคในมนษยชนดรายแรงในชวง20ปทผานมา
อะแคนทามบามความสำาคญและพบอบตการณเพมขน
อยางตอเนองโดยกอโรคทสำาคญในมนษยไดแกโรค
กระจกตาอกเสบ(Acanthamoebakeratitis:AK)
ทเกดจากการแทรกตวของเชอเขาสกระจกตาทำาให
มอาการตาแดงมานตาและลกตาอกเสบอาจทำาให
ผปวยตาบอดได1,2และสมองอกเสบชนดแกรนโลมา
(GranulomatousAmoebicEncephalitis:GAE)
ซงเชอเขาสรางกายทางบาดแผลทผวหนง ทางตา
หรอทางการหายใจแพรไปตามกระแสเลอดและขน
สสมองทำาใหเกดการอกเสบของสมองผปวยมการบวม
ของเนอสมอง ความดนในสมองเพมขน ชก และ
เสยชวตในทสด3ประเทศไทยเรมมรายงานการพบAK
ในผปวยทรกษาในโรงพยาบาลจฬาลงกรณ 2 ราย
ในป พ.ศ. 2531 และ พ.ศ. 2533 ตามลำาดบ4
นอกจากนGAEถกรายงานครงแรกในปพ.ศ.2535
ซงผปวยเสยชวตจากการตดเชออะแคนทามบาทสมอง
ในโรงพยาบาลศรราช5
อะแคนทามบาสามารถดำารงชพอสระไดใน
สงแวดลอมตางๆ เชนแหลงนำาตามธรรมชาตแมนำา
ลำาคลองบอนำาแองนำาสระนำาสระวายนำาทะเลสาบ
นำาจดหรอนำาเคมบอบำาบดนำาเสยนำาจากเครองปรบ
อากาศหรอแมแตในอากาศและ½นละอองตามวงจร
ชวตของอะแคนทามบาเจรญเปน 2 ระยะ ไดแก
ระยะโทรโฟซอยตและระยะซสตโดยระยะโทรโฟซอยต
มขนาด 12-35 ไมโครเมตร มนวเคลยส 1 อน
ใชขาเทยมทมลกษณะคลายหนาม(Acanthopodia)
ในการเคลอนทสวนระยะซสตมขนาด10-20ไมโครเมตร
มผนง2ชนไดแกผนงชนนอก(Ectocyst)และ
ผนงชนใน (Endocyst) ทมองเหนแยกออกจากกน
ไดชดเจนซงลกษณะของผนงซสตสามารถใชในการ
จดจำาแนกกลมของอะแคนทามบาออกเปน 3 กลม
ตามการจดจำาแนกของ Pussard และ Pons6
ระยะซสตพบไดในอากาศจงเปนสอกลางในการแพร
กระจายเชอไปสสงแวดลอม7,8ในปพ.ศ.2548มการ
สำารวจอะมบาทดำารงชพอสระในนำาพรอนตามธรรมชาต
พบอะแคนทามบารอยละ13.29และเมอไมนานมาน
ในปพ.ศ.2550มรายงานสำารวจอะแคนทามบาใน½น
จากสงแวดลอมจากเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล
พบอะแคนทามบารอยละ26.110นอกจากนยงมการ
สำารวจพบอะมบาทดำารงชพอสระในแหลงนำาธรรมชาต
ถงรอยละ71.4และเปนอะแคนทามบารอยละ14.3
ในจงหวดเชยงใหม11
อยางไรกตามอะแคนทามบาพบไดทวไปแตใน
ประเทศไทยการศกษาถงความชกและการกระจายตว
ของอะแคนทามบาในสงแวดลอมยงมไมมากนก
การศกษาครงนจงมวตถประสงคเพอสำารวจและ
หาความชกของอะแคนทามบาในแหลงนำาธรรมชาต
จากชมชนรอบมหาวทยาลยพะเยา จงหวดพะเยา
ซงยงไมเคยมรายงานมากอนและจดจำาแนกกลมของ
อะแคนทามบาโดยอาศยลกษณะทางสณฐานวทยา
ของระยะซสตตามการจดจำาแนกของPussardและ
Pons6
วธการศกษา ประชากรและกลมตวอยาง
การวจยครงนเปนเชงสำารวจแบบตดขวาง
โดยกลมตวอยางมาจากแองนำาตามธรรมชาตในหมบาน
และบรเวณทงนาจำานวน4หมบานรอบๆ มหาวทยาลย
พะเยาไดแกบานแมกาหวยเคยนบานแมกาโทกหวาก
บานหมอแกงทอง และบานโซ ทำาการเกบตวอยาง
ระหวางเดอนกนยายนพ.ศ.2557ถงเดอนมกราคม
257
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 47 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2560)
พ.ศ. 2558 ขนาดของตวอยางคำานวณจากสตร
เพองานสำารวจและไมทราบจำานวนประชากร จง
ประมาณการณขนาดตวอยางทตองเกบอยางนอย
46ตวอยาง
n=Z 2a/2(p)(1–p)
e2
n=(1.96)2(0.14)(0.86
0.12=46ตวอยาง
เมอ
n=ขนาดประชากรทตองการ
Z=คาคงทกำาหนดระดบความเชอมนทรอยละ
95=1.96
p=ความชกจากการสำารวจอะแคนทามบาจาก
แหลงนำาธรรมชาตในประเทศไทยครงลาสดของ
วรรณสารและคณะ11=รอยละ14.3
e=ความคลาดเคลอนทยอมรบรอยละ10=0.10
ตวอยางนำาทงหมดจำานวน 60 ตวอยางจาก
หมบานตางๆตวอยางละ500มลลลตรเกบใสใน
ภาชนะป�ดทปราศจากเชอพรอมระบตำาแหนงสถานท
และวน/เดอน/ปนำาสงตวอยางภายในเวลา1-2ชวโมง
มาทหองปฏบตการจลชววทยาและปรสตวทยา
คณะวทยาศาสตรการแพทย มหาวทยาลยพะเยา
และตรวจวดอณหภมและpHของตวอยางนำาทนท
การเพาะเลยงเชออะแคนทามบา
นำาแตละตวอยางนำามาป˜นเหวยงทความเรว
750gนาน15นาทแลวนำาตะกอนทไดหยดลงบน
กงกลางของจานอาหารNon-nutrientAgar(NNA;
1.5%HiMediaAgarPowderในPage’sSaline
pH 7.0)12, 13 ทฉาบผวหนาวนดวย Inactivated
Escherichia coli(60องศาเซลเซยสนาน15นาท)14
นำาจานอาหารไปเพาะเลยงทอณหภม37องศาเซลเซยส
เปนเวลา7-10วนเตมInactivatedE. coliทกวน
และตรวจจานอาหารเลยงเชอภายใตกลองจลทรรศน
แบบสองกลบ(InvertMicroscope)ซงจะปราก®
ระยะซสตหรอโทรโฟซอยตของอะแคนทามบาบนผวหนา
อาหารวนทำาการSub-cultureตวอยางทพบอะมบา
บนNNAจานใหมเพอใหไดซสตเพยงลกษณะเดยว
การจำาแนกกลมของอะแคนทามบาตาม
ลกษณะสณฐานวทยา
ตวอยางทตรวจพบเชอใหนำาจานอาหารมาลาง
ผวหนาดวยPage’sSalineแลวนำาสารละลายทได
หยดลงบนสไลดป�ดทบดวยกระจกป�ดสไลด ตรวจด
ลกษณะของซสตและโทรโฟซอยตและถายภาพภายใต
กลองจลทรรศนแบบใชแสง (Light Microscope)
ทกำาลงขยาย100xจดจำาแนกชนดของอะแคนทามบา
โดยการวดขนาดและพจารณาลกษณะของผนงซสต
ตามวธการของPussardและPons6
การวเคราะหขอมลทางสถต
การวเคราะหขอมลทางสถตใชโปรแกรมสำาเรจรป
SPSSversion20.0โดยใชสถตเชงพรรณนาเชน
คาเฉลยและรอยละการวเคราะหความสมพนธของ
ตวแปรใชChi-squareTestกำาหนดα=0.05
ผลการศกษาความชกของอะแคนทามบาจากแหลงนำาตาม
หมบาน
ตวอยางนำาจากแหลงนำาธรรมชาตททำาการศกษา
ทงหมด60ตวอยางจาก4หมบานมอณหภมเฉลย
เทากบ24องศาเซลเซยสและpHเฉลยเทากบ6.5
จำาแนกเปนตวอยางจากแหลงนำาในหมบาน27ตวอยาง
(รอยละ 45.0) และตวอยางจากแหลงนำาบรเวณ
ทงนา33ตวอยาง(รอยละ55.0)พบความชกของ
อะแคนทามบาจำานวน29ตวอยางคดเปนรอยละ48.3
258
Journal of Public Health Vol.47 No.3 (Sep-Dec 2017)
จากตวอยางนำาทงหมด นอกจากนพบวา ความชก
ของอะแคนทามบาในตวอยางนำาจากทงนาสงกวา
ตวอยางนำาจากในหมบาน(รอยละ48.5และรอยละ
48.1, p>0.05) และเมอเปรยบเทยบความชกของ
อะแคนทามบาในหมบานตาง ๆ พบความชกของ
อะแคนทามบาจากบานโซสงทสดคดเปนรอยละ69.2
เมอพจารณาบรเวณทเกบตวอยางพบวา แหลงนำา
ในหมบานทบานหมอแกงทองพบความชกของอะแคน
ทามบาสงทสดคดเปนรอยละ25.9(7/27ตวอยาง)
สวนบรเวณทงนาพบความชกของอะแคนทามบา
สงสดคดเปนรอยละ27.3(9/33ตวอยาง)ทบานโซ
ดงแสดงในตารางท1
Table 1PrevalenceofAcanthamoeba FromDifferentVillagesandNaturalWaterSources.
VillagesWater source within villages Watersourceinricefields
No. positive/Total (%) No. positive/Total (%) No. positive/Total (%)
BanMaeKaHuaiKhian
BanMaeKaThokWak
BanMoKaengThong
BanZou
4/11(36.7%)
2/4(50.0%)
7/8(87.5%)
0/4(0.0%)
2/5(40.0%)
1/7(14.3%)
4/12(33.3%)
9/9(100.0%)
6/16(37.5%)
3/11(27.3%)
11/20(55.0%)
9/13(69.2%)
Total 13/27(48.1%)a 16/33(48.5%)a 29/60(48.3%)
a.Fisher’sExactTest:χ2=0.001,p=0.979
การจำาแนกกลมของอะแคนทามบา
การจำาแนกกลมของอะแคนทามบาโดยใช
ลกษณะของซสตตามวธการของPussardและPons6
ซงสงเกตจากผนงซสตทง 2 ชน ภายในนวเคลยส
สงเกตเหน Karyosome รปรางกลมขนาดใหญ
พบชองวาง(Halo)ระหวางKaryosomeกบขอบ
นวเคลยส จากผลการทดลองพบอะแคนทามบา
ทง3กลมไดแกอะแคนทามบากลม1มขนาด
มากกวาหรอเทากบ18ไมโครเมตรผนงชนนอกบาง
และเรยบจะแยกออกจากผนงชนในชดเจนพบแขน
ของผนงทง 2 ชนมาสมผสกนตงแต 4-14 แขน
(ภาพ1A,B)กลม2มขนาดนอยกวา18ไมโครเมตร
ผนงทง2ชนอยชดและตดกนมากผนงชนนอกเปน
หยกรวผนงชนในรปรางเปนหลายเหลยมหรอเปนมม
(ภาพ 1 C, D) และกลม 3 มขนาดนอยกวา
18ไมโครเมตรผนงชนในกลมและอาจหนากวาผนง
ชนนอกทบางและเปนหยกรว (ภาพ 1E) เมอเตม
InactivatedE. coliถงวนท10ระยะโทรโฟซอยต
จะออกจากซสตเปนจำานวนมากสงเกตเหนขาเทยม
มลกษณะคลายหนามแหลมดงภาพท1
259
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 47 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2560)
Figure1MorphologicalObservationofAcanthamoeba CystandTrophozoiteinWetSmear.
(AandB)GroupIofCyst;(CandD)GroupIIofCyst;(E)GroupIIIofCyst;
(F)Trophozoite;ScaleBar=20µm. (ec:Ectocyst,en:Endocyst,nu:Nucleus,
ac:Acanthopodia).
ความชกของอะแคนทามบาจำาแนกตามการจดกลม
ของระยะซสต
จากการทดลองพบอะแคนทามบาทง 3 กลม
โดยพบกลม3สงทสดรองลงมาคอกลม2และ
กลม1คดเปนรอยละ21.6,16.7และ1.7ตามลำาดบ
ซงพบซสตกลม 1 ในตวอยางนำาจากบานโซเทานน
คดเปนรอยละ 7.7 (1/13 ตวอยาง) นอกจากน
บางตวอยางนำาพบซสตกลม2และ3รวมกนคอ
บานแมกาหวยเคยนพบรอยละ12.5และบานหมอ
แกงทองพบรอยละ15.0ดงแสดงในตารางท2
Table 2PrevalenceofAcanthamoeba AccordingtoMorphologyofCyst.
Acanthamoeba
group
NumberofAcanthamoeba cyst (%)
MaeKaHuaiKhian
(n = 16)
MaeKaThokWak
(n = 11)
MoKaengThong
(n = 20)
Ban Zou
(n=13)
Total
(n = 60)
GroupI
GroupII
GroupIII
GroupIIandIII
0(0.0%)
0(0.0%)
4(25.0%)
2(12.5%)
0(0.0%)
0(0.0%)
3(27.3%)
0(0.0%)
0(0.0%)
2(10.0%)
6(30.0%)
3(15.0%)
1(7.7%)
8(61.5%)
0(0.0%)
0(0.0%)
1(1.7%)
10(16.7%)
13(21.6%)
5(8.3%)
Total 6/16(37.5%) 3/11(27.3%) 11/20(55.0%) 9/13(69.2%) 29/60(48.3%)
260
Journal of Public Health Vol.47 No.3 (Sep-Dec 2017)
อภปรายผล ผลการศกษาครงนสำารวจพบความชกของ
อะแคนทามบาในแหลงนำาธรรมชาตรอยละ48.3ซงม
อตราความชกสงกวาการสำารวจในประเทศไทยทผานมา
ในป พ.ศ. 2544 พบความชกของอะแคนทามบา
ในแหลงนำาตางๆจาก14จงหวดในประเทศไทย
รอยละ36.715ปพ.ศ.2548พบอะแคนทะมบาใน
นำาพรอนตามธรรมชาตรอยละ13.29และปพ.ศ.2552
พบอะแคนทะมบาในแหลงนำาธรรมชาตจากจงหวด
เชยงใหมรอยละ14.311การพบความชกทแตกตางกน
อาจเนองมาจากพนทสำารวจ สภาพแวดลอม และ
ภมประเทศทแตกตางกนแมวาซสตของอะแคนทะมบา
สามารถทนตอสภาพแวดลอมทแหงแลงและทนตอ
อณหภมระหวาง-20ถง42องศาเซลเซยสไดแตเชอ
จะแบงตวและเพมจำานวนไดอยางรวดเรวในบรเวณ
ทมความชนสงและมแบคทเรยเปนอาหาร7, 8 ซงก
สอดคลองกบพนทสำารวจในงานวจยนทมภมประเทศ
เปนภเขา สภาพแวดลอมเปนดนชนและมแหลงนำา
ตามธรรมชาตจงทำาใหพบความชกของอะแคนทะมบา
สงกวาบรเวณอนๆ
อะแคนทามบาสามารถพบไดทวไปในสงแวดลอม
ทงในอากาศ½นละอองและแหลงนำาตางๆจาก
ผลการทดลองพบเชอจากแหลงนำาตามธรรมชาต
ทงในบรเวณหมบานและบรเวณทงนาโดยความชกของ
อะแคนทามบาทพบไมแตกตางกน(p>0.05)แตรายงาน
การศกษาครงน พบความชกของอะแคนทามบา
ตำากวาและแตกตางจากการรายงานของประเทศญปน
ในปพ.ศ.2550ทสำารวจอะแคนทามบาจากแมนำา
ตามธรรมชาตและนำาตก51แหลงมความชกของ
อะแคนทามบาสงถงรอยละ61.016
จากการจดจำาแนกกลมของอะแคนทามบาพบเชอ
ทง3กลมโดยกลม1สอดคลองกบลกษณะซสตของ
A. astronyxisสวนกลมท2และกลม3สอดคลอง
กบลกษณะซสตของA. castellanii, A. polyphaga,
A. triangularis และ A. culbertsoniซงอะแคน
ทามบาทอยในกลม2และกลม3เปนกลมหลกทม
ความสมพนธกบการกอใหเกดAK17โดยมอบตการณ
สงขนในประเทศตางๆ เชนประเทศองกฤษและอเมรกา1
และยงเคยมรายงานกอใหเกด AK ในประเทศไทย
อกดวย4,5จงเปนเหตผลทมการรายงานการกอโรค
จากอะแคนทามบาทง2กลมนสงกวากลมอน
การศกษาครงนแสดงใหเหนวาการพบอะแคน
ทามบากลม2และกลม3จากแหลงนำาตามธรรมชาต
ในหมบาน ทำาใหประชาชนมโอกาสไดรบเชอจาก
การสมผสและลงเลนนำาซงอาจกอใหเกดAKและ
GAEไดและประชาชนยงมโอกาสเสยงตอการตดเชอ
รวมกบหนอนพยาธทตดตอผานทางดนเมอสมผส
ดนทชนแฉะตามแหลงนำานนๆ อกดวยเชนพยาธ
ไสเดอนพยาธเสนดายหรอพยาธปากขอเปนตน18
นอกจากนการพบอะมบาทดำารงชพอสระตามธรรมชาต
จะกลายเปนบรเวณสบพนธและเพมจำานวนของเชอ
เปนจำานวนมากและอาจกอโรคทรายแรงในมนษยได
ทงนการจำาแนกกลมของอะแคนทามบาในเบองตน
นยมใชลกษณะทางสณฐานวทยาของซสตแตอาจยง
ไมเพยงพอและจำาเพาะกบชนดของอะแคนทามบา
ทสมพนธกบการกอโรคในมนษยไดอยางชดเจนจงควร
มการจำาแนกชนดของอะแคนทามบาทมความสมพนธ
ในการกอโรคในระดบชวโมเลกล รวมถงการศกษา
ความสามารถในการกอโรคในสตวทดลองตอไป
กตตกรรมประกาศ ผวจยขอขอบคณทนสนบสนนการศกษาอสระจาก
สาขาวชาจลชววทยาและปรสตวทยาคณะวทยาศาสตร
การแพทยมหาวทยาลยพะเยาประจำาปพ.ศ.2557
261
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 47 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2560)
ขอขอบคณอาจารยนพดลยศบญเรองสาขาวชาสถต
คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยพะเยาทใหคำาปรกษา
ดานสถตการวจยและขอขอบคณนายวทยาสนสะด
นกวชาการคอมพวเตอรคณะวทยาศาสตรการแพทย
มหาวทยาลยพะเยาสำาหรบการเตรยมภาพเพอการ
ตพมพผลงานวจย
เอกสารอางอง1.Lorenzo-Morales J, Martin-Navarro CM,
Lopez-ArencibiaA,Arnalich-MontielF,
PeneroJE,ValladaresB.Acanthamoeba
keratitis:anemergingdiseasegathering
importanceworldwide?.TrendsParasitol
2013;29(4):181-87.
2.Lorenzo-MoralesJ,KhanNA,WalochnikJ.
An update on Acanthamoeba keratitis:
diagnosis,pathogenesisandtreatment.
Parasite2015;22:1-20.
3.KhanNA.Acanthamoeba andtheblood-
brainbarrier:thebreakthrough.JMed
Microbiol2008;57:1051-7.
4.JongwutiwesS,PariyakanokL,Charoenkorn
M,YagitaK,EndoT.Heterogeneity
incystmorphologywithinisolatesof
Acanthamoeba fromkeratitispatients
inThailand.TropMedIntHealth2012;
5:335-40.
5.Jariya P, Lerlaituan P, Warachoon K.
Acanthamoeba spp.: a cause of
chronic granulomatous amoebic
meningoencephalitis.SirirajHospGaz
1992;44:148-53.
6.PussardM,PonsR.Morphologiede la
paroikystiqueettaxonomiedugenre
Acanthamoeba. (Protozoa, Amoebida).
Protistologica1997;13:557-98.
7.Khan NA. Acanthamoeba: biology and
increasingimportanceinhumanhealth.
FEMSMicrobiolRev2006;30:564-95.
8.SiddiquiR,KhanNA.Biologyandpatho-
genesis ofAcanthamoeba. Parasite
&Vectors2012;5:1-13.
9.LekklaA,SutthikornchaiC,BovornkittiS,
Sukthana Y. Free-living amebae
contaminationinnaturalhotsprings
inThailand.SoutheastAsianJTrop
MedPublicHealth2005;36:5-9.
10.YaicharoenR,NgrenngarmlertW,Thongmee
P,DamsamanW.SurveyofAcan-
thamoeba spp.industfromBangkok
andsuburbanareas.BullChiangMai
AssocMedSci2007;40(1):46-53.
11.WannasanA,ChaiwongP,BunchooM,
MorakoteN.Occurrenceofthermo-
tolerant Naegleria and Acanthamoeba
in some natural water sources in
ChiangMai.ChiangMaiMedJ2009;
48:117-24.
12.GarciaLS.DiagnosticMedicalParasitology.
5th ed.Washington:ASMPress;2007.
13.Schuster FL. Cultivation of pathogenic
andopportunisticfree-livingamebas.
ClinMicrobiolRev2002;15:342-54.
262
Journal of Public Health Vol.47 No.3 (Sep-Dec 2017)
14.Lek-UthaiU,PassaraR,Roongruangchai
K.Morphological featuresofAcan-
thamoeba causingkeratitiscontami-
natedfromcontactlenscases.JMed
AssocThai2009;92:156-63.
15.NacapunchaiD,KinoHideto,Ruangsittichai
C,SriwichaiP, IshihA, TeradaM.
Abriefsurveyoffree-livingamoebae
inThailandandHamamatsudistrict,
Japan.2001;32(2):179-82.
16.KawaguchiK,MatsuoJ,OsakiT,Kamiya
S,YanaguchiH.PrevalenceofHeli-
cobacter and Acanthamoeba in natural
encironment.LettApplMicrobiol2009;
48:465-71.
17.KilvingtonS,WhiteDG.Acanthamoeba:
biology,ecologyandhumandisease.
RevMedMicrobiol1994;5:12-20.
18.Seangpraw K, Nakai W, Pawan V.
Prevalence and factors related to
preventionbehaviorofsoiltransmitted
helminthes among primary school
studentsinborderpatrolpoliceschools,
MaeHongSon province, Thailand.
JournalofPublicHealth2016;46(1):
16-30.
263
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 47 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2560)
Survey of Acanthamoeba in Natural Water Sources
in Communities Around the University of Phayao,
Phayao Province, Thailand
Chittakun Suwancharoen* Watcharapong Srichoom*
ABSTRACTAcanthamoeba isafree-livingamoeba
foundinthenaturalenvironment.Thisparasite
causes opportunistic infection in humans
knownasAcanthamoebakeratitis(AK)and
granulomatousamoebicencephalitis(GAE).
Thisstudyaimedtosurveytheprevalence
of Acanthamoeba cysts in natural water
sources around the University of Phayao,
Phayao Province, Thailand. A total of 60
watersampleswereculturedandobserved
formorphologicalcystsusingPussardand
Ponscriteria.Accordingtotheexperiments,
Acanthamoebawasfoundin48.3%ofthe
totalwatersamples.Nosignificantdifference
was found between natural water sources
withinthevillagesandricefieldsregarding
thecystdetectionrate(p>0.05).Basedon
PussardandPonscriteria, Acanthamoebacysts
wereclassifiedasgroupI,IIandIIIat1.7%,
16.7% and 21.6% respectively, and some
sampleswerefoundtobeamixeddetection
ofgroupsIIandIIIat8.3%.Inthissurvey,
detectedcysts weremorphologicallysimilar
to A. castellani, A. polyphaga, A. triangularis
and A. culbertsoniasgroupsIIandIIImembers,
which are associated with Acanthamoeba
keratitiscases inThailand.Thus, the local
peopleareoccasionallyinfectedwithAcan-
thamoebafromnaturalwatersources.However,
themorphologyandidentificationofcystsis
commonlyaninitialclassification,andinaccurate
and insufficient identificationofpathogenic
Acanthamoeba haveoccurred.Furtherstudies
onmouseinoculationforpathogenicityand
moleculartechniquesforspeciesidentification
arevital.
Keywords: Acanthamoeba,morphology,
keratitis,naturalwatersources,
PhayaoProvince
J Public Health 2017; 47(3): 255-263
Correspondence:ChittakunSuwancharoen.DivisionofMicrobiologyandParasitology,SchoolofMedical
Sciences,UniversityofPhayao,Phayao56000Thailand.E-mail:chittakuns@gmail.com* DivisionofMicrobiologyandParasitology,SchoolofMedicalSciences,UniversityofPhayao.