Post on 29-Sep-2020
Uitbreiding en hernieuwing van een bestaande varkenshouderij te Kluisbergen
MER
TEKSTGEDEELTE
eco-scan bvba Lauwers nv
Industrieweg 114H Scheldestraat 17
9032 Wondelgem 9690 Kluisbergen
eco-scan bvba M13LAUW1_ MER 2
titel: Uitbreiding en hernieuwing van een bestaande varkenshouderij te
Kluisbergen
rapportnummer: M13LAUW1_kennisgeving / ontwerp-MER
projectcode: M13LAUW1
trefwoorden: uitbreiding, hernieuwing, vleesvarkens, Kluisbergen
opdrachtgever: Lauwers nv
projectlocatie: Scheldestraat 17
9690 Kluisbergen
opdrachtnemer: eco-scan bvba
Industrieweg 114H
B – 9032 Gent
België
Tel.: +32 9 265 74 06
Fax: +32 9 265 74 05
info@eco-scan.be
auteur(s): Toon Van Elst
goedgekeurd: voor eco-scan bvba door
ir. Toon Van Elst
datum: juni 2014
copyright: © 2014, eco-scan bvba
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 3
Colofon
Opdrachtgever: Lauwers nv
Scheldestraat 17
9690 Kluisbergen
KBO: 0460.844.723
VE: 2.167.035.923
Opstellers rapport:
Studiebureau eco-scan bvba
Industrieweg 114H
9032 Gent (Wondelgem)
M.e.r.-deskundigen
Discipline lucht en coördinatie
Toon Van Elst (Olfascan nv)
Disciplines bodem en grondwater
Peter Hermans (DLV Belgium CVBA)
Discipline oppervlaktewater
Erik Meers (DLV-InnoVision)
Discipline fauna en flora
Marjan Speelmans (eco-scan bvba)
Medewerker(s) MER
Christophe Debonne (eco-scan bvba), medewerker discipline geluid
Stephanie Van Giel, (DLV Belgium CVBA), medewerkster discipline bodem en grondwater
Gwynet Leyre (eco-scan bvba), medewerkster coördinatie
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 4
Inhoudsopgave
Colofon ................................................................................................................... 3
Inhoudsopgave .......................................................................................................... 4
Lijst van tabellen ...................................................................................................... 9
Verklarende woordenlijst .......................................................................................... 12
Afkortingenlijst ....................................................................................................... 14
Voorwoord ............................................................................................................. 16
1 Inleiding ........................................................................................................... 17
1.1 Beknopte beschrijving van het project ................................................................ 17
1.2 Toetsing aan m.e.r.-plicht ................................................................................ 18
1.3 Relevante gegevens uit vorige rapportages ........................................................... 18
1.4 Betrokken partijen ......................................................................................... 18 1.4.1 Initiatiefnemer – uitbater .............................................................................18 1.4.2 Samenstelling en taakverdeling van team van deskundigen ......................................18 1.4.3 Taakverdeling ...........................................................................................19
2 Situering project ................................................................................................ 21
2.1 Ruimtelijke situering ....................................................................................... 21
2.2 Vergunningstoestand ....................................................................................... 21
2.3 Administratieve voorgeschiedenis ...................................................................... 22
2.4 Randvoorwaarden .......................................................................................... 25 2.4.1 Juridische randvoorwaarden ..........................................................................25 2.4.2 Beleidsmatige randvoorwaarden .....................................................................29
3 Projectbeschrijving ............................................................................................. 36
3.1 Historiek ...................................................................................................... 36
3.2 Verantwoording project ................................................................................... 36
3.3 Bedrijfsinfrastructuur ...................................................................................... 37
3.4 Capaciteit..................................................................................................... 39
3.5 Afbraak- en aanlegfase .................................................................................... 39
3.6 Exploitatie- en productiecyclus .......................................................................... 39
3.7 Grondstoffen en residuen ................................................................................. 40
4 Alternatieven en ontwikkelingsscenario’s ................................................................ 44
4.1 Beschrijving alternatieven ................................................................................ 44 4.1.1 Nulalternatief ...........................................................................................44 4.1.2 Doelstellingsalternatieven .............................................................................44 4.1.3 Locatiealternatieven ...................................................................................44 4.1.4 Uitvoeringsalternatieven ..............................................................................44
4.2 Ontwikkelingsscenario’s ................................................................................... 45
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 5
4.2.1 Autonome ontwikkeling ................................................................................45 4.2.2 Gestuurde ontwikkeling ................................................................................45
4.2.2.1 Ruimtelijke ordening ...................................................................................... 45 4.2.2.2 Mestdecreet ................................................................................................ 46 4.2.2.3 Ammoniakemissie ......................................................................................... 46
5 Ingreep-effect-schema en effectbeoordeling ............................................................. 47
6 Disciplinegerichte aanpak ..................................................................................... 49
7 Discipline lucht .................................................................................................. 51
7.1 Geur ........................................................................................................... 51 7.1.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentiesituatie ...............51 7.1.2 Afbakening studiegebied...............................................................................52 7.1.3 Methodiek ................................................................................................52
7.1.3.1 Evaluatie van het project op basis van afstandsregels ............................................... 52 7.1.3.2 Evaluatie van het project door middel van modellering van geuremissie en -immissie ......... 53 7.1.3.3 Geuremissie door kadaveropslag ........................................................................ 56 7.1.3.4 Significantiekader voor geur ............................................................................. 56
7.1.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten...............................................57 7.1.4.1 Evaluatie van het project op basis van afstandsregels ............................................... 57 7.1.4.2 Evaluatie van het project door middel van modellering van geuremissie en -immissie ......... 58 7.1.4.3 Geuremissie door andere bronnen ...................................................................... 65
7.1.5 Synthese van de milieu-effecten voor geur .........................................................65
7.2 Stof ............................................................................................................ 66 7.2.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentiesituatie ...............66 7.2.2 Afbakening studiegebied...............................................................................68 7.2.3 Methodiek en significantiekader ......................................................................68
7.2.3.1 Evaluatie van het project door middel van modellering van stofemissie uit de stallen ......... 68 7.2.3.2 Andere bronnen ............................................................................................ 69 7.2.3.3 Significantiekader voor stof .............................................................................. 69
7.2.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten...............................................70 7.2.4.1 Evaluatie van het project door middel van modellering van stofemissie uit de stallen ......... 70 7.2.4.2 Andere bronnen ............................................................................................ 74
7.2.5 Synthese van de milieu-effecten voor stof ..........................................................75
7.3 Verzuring en vermesting .................................................................................. 75 7.3.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentiesituatie ...............75 7.3.2 Afbakening studiegebied...............................................................................77 7.3.3 Methodiek en significantiekader ......................................................................77
7.3.3.1 Bepaling van de verzurende en vermestende emissie ................................................ 78 7.3.3.2 Modellering van verzurende en vermestende emissies ............................................... 78 7.3.3.3 Toetsing van de verzurende en vermestende depositie .............................................. 78 7.3.3.4 Significantiekader voor verzuring en vermesting ..................................................... 79
7.3.4 Beschrijving van de emissies ..........................................................................79
7.4 Broeikasgas ................................................................................................... 81
7.5 Globale synthese van de milieu-effecten voor de discipline lucht ............................... 82
7.6 Milderende maatregelen .................................................................................. 83
8 Discipline bodem ................................................................................................ 85
8.1 Problematiek en toelichting referentiesituatie en beschrijving referentie-situatie ......... 85
8.2 Afbakening studiegebied .................................................................................. 86
8.3 Methodiek en significantiekader......................................................................... 86 8.3.1 Bodemverontreiniging door opslag risicostoffen ...................................................87 8.3.2 Effecten op bodemprocessen door verzuring en vermesting .....................................87 8.3.3 Bodemverstoring door aanleg verhardingen, graafwerkzaamheden .............................88 8.3.4 Significantiekader voor de discipline bodem .......................................................88
8.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten ................................................ 89
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 6
8.4.1 Bodemverontreiniging en -onderzoek door opslag risicostoffen .................................89 8.4.2 Effecten op bodemprocessen door verzuring en vermesting .....................................89
8.4.2.1 Mestafzet ................................................................................................... 89 8.4.2.2 Mestopslag .................................................................................................. 89
8.4.3 Bodemverstoring door aanleg verhardingen, graafwerkzaamheden .............................91
8.5 Synthese van de milieu-effecten ........................................................................ 92
8.6 Milderende maatregelen .................................................................................. 92
9 Discipline water ................................................................................................. 93
9.1 Grondwater .................................................................................................. 93 9.1.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentiesituatie ...............93 9.1.2 Afbakening studiegebied...............................................................................94 9.1.3 Methodiek en significantiekader ......................................................................94
9.1.3.1 Effecten veroorzaakt door de aanlegfase .............................................................. 95 9.1.3.2 Effecten veroorzaakt door de bedrijfsexploitatie .................................................... 95 9.1.3.3 Significantiekader voor grondwater ..................................................................... 97
9.1.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten...............................................98 9.1.4.1 Effecten veroorzaakt door de aanlegfase .............................................................. 98 9.1.4.2 Effecten veroorzaakt door de bedrijfsexploitatie .................................................... 99
9.2 Oppervlaktewater ........................................................................................ 105 9.2.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentie-situatie............. 105 9.2.2 Afbakening studiegebied............................................................................. 106 9.2.3 Methodiek en significantiekader .................................................................... 106
9.2.3.1 Watertoets ................................................................................................ 106 9.2.3.2 Oppervlaktewaterverontreiniging ...................................................................... 106 9.2.3.3 Significantiekader voor oppervlaktewater ............................................................ 107
9.2.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten............................................. 107
9.3 Globale synthese van de milieu-effecten voor de discipline water ............................ 107
9.4 Milderende maatregelen ................................................................................ 108
10 Discipline geluid en trillingen ............................................................................... 109
10.1 Problematiek .............................................................................................. 109
10.2 Toelichting gegevensgebruik ........................................................................... 109
10.3 Afbakening studiegebied ................................................................................ 109
10.4 Toelichting referentiesituatie .......................................................................... 109 10.4.1 Verkeer ................................................................................................. 109 10.4.2 Industrie ............................................................................................... 109 10.4.3 Woningen .............................................................................................. 110
10.5 Methodiek en significantiekader....................................................................... 110
10.6 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten .............................................. 110
10.7 Synthese van de milieu-effecten ...................................................................... 114
10.8 Milderende maatregelen ................................................................................ 114
11 Discipline fauna en flora ..................................................................................... 115
11.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentie-situatie ............ 115
11.2 Afbakening studiegebied ................................................................................ 118
11.3 Methodiek en significantiekader....................................................................... 118 11.3.1 Direct ecotoopverlies ................................................................................ 119 11.3.2 Verzurende depositie ................................................................................ 119 11.3.3 Vermestende depositie .............................................................................. 121 11.3.4 Verdroging ............................................................................................. 123 11.3.5 Rustverstoring ......................................................................................... 123
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 7
11.3.6 Significantiekader voor de discipline fauna en flora ............................................. 123
11.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten .............................................. 124 11.4.1 Direct ecotoopverlies ................................................................................ 124 11.4.2 Verzurende depositie ................................................................................ 124 11.4.3 Vermestende depositie .............................................................................. 132 11.4.4 Verdroging ............................................................................................. 140 11.4.5 Rustverstoring ......................................................................................... 140
11.5 Synthese van de milieu-effecten ...................................................................... 141
11.6 Milderende maatregelen ................................................................................ 141
12 Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie .......................................... 142
12.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentie-situatie ............ 142
12.2 Afbakening studiegebied ................................................................................ 143
12.3 Methodiek en significantiekader....................................................................... 143 12.3.1 Het landschap als relatiesysteem .................................................................. 144 12.3.2 Erfgoedaspecten ...................................................................................... 144 12.3.3 Perceptieve aspecten ................................................................................ 144 12.3.4 Significantiekader voor de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie ..... 144
12.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten .............................................. 145 12.4.1 Het landschap als relatiesysteem .................................................................. 145 12.4.2 Erfgoedaspecten ...................................................................................... 145
12.4.2.1 Landschap ................................................................................................. 145 12.4.2.2 Bouwkundig erfgoed ..................................................................................... 146 12.4.2.3 Archeologie ................................................................................................ 146
12.4.3 Perceptieve aspecten ................................................................................ 146
12.5 Synthese van de milieu-effecten ...................................................................... 147
12.6 Milderende maatregelen ................................................................................ 147
13 Discipline mens ................................................................................................. 148
13.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentie-situatie ............ 148
13.2 Afbakening studiegebied ................................................................................ 148
13.3 Toelichting referentiesituatie .......................................................................... 148 13.3.1 Woonfunctie ........................................................................................... 148 13.3.2 Recreatie .............................................................................................. 148 13.3.3 Landbouw .............................................................................................. 148 13.3.4 Industrie ............................................................................................... 149 13.3.5 Verkeer ................................................................................................. 149
13.4 Methodiek en significantiekader....................................................................... 149
13.5 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten .............................................. 150 13.5.1 Klachtenregistratie ................................................................................... 150 13.5.2 Verkeershinder ........................................................................................ 151
13.6 Synthese van de milieu-effecten ...................................................................... 151
13.7 Milderende maatregelen ................................................................................ 152
14 Bedrijfsspecifieke toelichting in het kader van de Watertoets ...................................... 153
14.1 Algemene toelichting Watertoets ..................................................................... 153
14.2 Bedrijfsspecifieke aandachtspunten met betrekking tot de Watertoets ...................... 153
15 Natura 2000-toets ............................................................................................. 155
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 8
16 Overzicht en toetsing van de Best Beschikbare Technieken ......................................... 160
17 Monitoring en evaluatie ...................................................................................... 163
17.1 Controle .................................................................................................... 163
17.2 Geurhinder – klachtenopvolging op gemeentelijk niveau ........................................ 163
17.3 Verzuring – sectorale opvolging op gewestelijk niveau ........................................... 163
17.4 Verstoring van de waterhuishouding – debietsmeter grondwater .............................. 163
17.5 Bodemverontreiniging – controle petroleum- en stookolietanks................................ 163
17.6 Vermesting en oppervlaktewaterverontreiniging – MAP-meetpunten ......................... 163
17.7 Luchtverontreiniging – luchtwassers .................................................................. 164
17.8 Vermesting en bodemverontreiniging - peilbuizen ................................................ 164
18 Grensoverschrijdende effecten ............................................................................. 165
18.1 Geur ......................................................................................................... 165
18.2 Stof .......................................................................................................... 165
18.3 Verzuring en vermesting ................................................................................ 166
18.4 Bodem en grondwater ................................................................................... 167
18.5 Overige aspecten ......................................................................................... 167
19 Leemten in de kennis ......................................................................................... 168
20 Tewerkstelling- en investeringsrapport ................................................................... 169
20.1 Tewerkstelling ............................................................................................. 169
20.2 Investeringen .............................................................................................. 169
20.3 Duurzaam gebruik van grondstoffen en goederen ................................................. 169
21 Conclusie ......................................................................................................... 170
Literatuurlijst ........................................................................................................ 173
Bijlagen ............................................................................................................... 177
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 9
Lijst van tabellen
Tabellen
Tabel 1 m.e.r.-deskundigen die hun medewerking aan dit project verlenen ................................ 19
Tabel 2 Bestemmingen volgens het gewestplan in de omgeving van de inrichting (binnen 1 km rond de stalcontouren) ............................................................................................................. 21
Tabel 3 Vergunningsplichtige inrichtingen op het bedrijf ........................................................ 22
Tabel 4 Exploitatie- en milieuvergunningen ......................................................................... 22
Tabel 5 Stedenbouwkundige vergunningen .......................................................................... 24
Tabel 6 Juridische randvoorwaarden ................................................................................. 25
Tabel 7 Beleidsmatige randvoorwaarden ............................................................................. 29
Tabel 8 Bedrijfsinfrastructuur .......................................................................................... 37
Tabel 9 Overzicht van relatie tussen activiteiten en mogelijke effecten op het milieu (ingreep-effect-matrix) ....................................................................................................................... 48
Tabel 10 Significantiekader voor de geur ............................................................................ 56
Tabel 11 Toetsing inrichting aan de Vlarem II afstandsregels .................................................... 57
Tabel 12 Geuremissiefactoren voor de verschillende op het bedrijf van toepassing zijnde stalsystemen ................................................................................................................................ 58
Tabel 13 Geuremissie ten gevolge van de bedrijfsexploitatie ................................................... 59
Tabel 14 Bedrijven die mee opgenomen worden in de modellering van de bronnencluster .............. 60
Tabel 15 Aantal woningen dat zich in de verschillende geurconcentratiezones bevindt in Vlaanderen (a.d.h.v. huispunten) ..................................................................................................... 61
Tabel 16 Aantal woningen dat zich in de verschillende geurconcentratiezones bevindt in Wallonië (a.d.h.v. luchtfoto) ....................................................................................................... 61
Tabel 17 Geurconcentratie ter hoogte omliggende woningen in Vlaanderen (in een straal van 300 m rondom het bedrijf) ....................................................................................................... 63
Tabel 18 Geurconcentratie ter hoogte omliggende woningen in Wallonië (in een straal van 300 m rondom het bedrijf) ....................................................................................................... 64
Tabel 19 Samenvatting effecten voor geur .......................................................................... 65
Tabel 20 Significantiekader voor stof ................................................................................. 69
Tabel 21 Stofemissiefactoren voor de verschillende op het bedrijf van toepassing zijnde stalsystemen ................................................................................................................................ 70
Tabel 22 Stofemissie (zowel PM2,5 als PM10) ten gevolge van de bedrijfsexploitatie (opgedeeld in het aantal bronnen dat in de modellering gebruikt wordt) ............................................................ 71
Tabel 23 Resultaten van de stofconcentratiemodelleringen (de stofnormen en bijdragen waaraan getoetst moet worden, en het aantal woningen waarvoor effecten te verwachten zijn) .................. 73
Tabel 24 Samenvatting effecten voor stof ........................................................................... 75
Tabel 25 Verzurende depositie in 2011 (Zeq/ha.j) ................................................................ 77
Tabel 26 NH3-emissie door veeteelt voor 2011 voor Kluisbergen (ton/j) (VMM, 2012a) ................... 77
Tabel 27 Gemiddelde depositiesnelheden in Vlaanderen ......................................................... 78
Tabel 28 Ammoniakemissiefactoren voor de verschillende op het bedrijf van toepassing zijnde stalsystemen ................................................................................................................ 79
Tabel 29 Ammoniakemissie ten gevolge van de bedrijfsexploitatie ............................................ 80
Tabel 30 Emissie van broeikasgassen door brandstofverbruik in land- en tuinbouw voor Kluisbergen in 2010, en ter vergelijking de uitstoot aan broeikasgassen in het Vlaamse gewest (VMM, 2012a) ........ 82
Tabel 31 Samenvatting effecten voor de discipline lucht ........................................................ 82
Tabel 32 Geologische opbouw .......................................................................................... 86
Tabel 33 Significantiekader voor de discipline bodem ............................................................ 88
Tabel 34 Mengmestopslagcapaciteit van het bedrijf (nummering volgens plannen uit Bijlage 10) ...... 89
Tabel 35 Samenvatting effecten voor de discipline bodem ...................................................... 92
Tabel 36 Significantiekader voor grondwater ....................................................................... 97
Tabel 37 Bepaling grondwatertafeldaling ............................................................................ 99
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 10
Tabel 38 Bepaling verbruik drink- en reinigingswater door de dieren op de inrichting ................... 100
Tabel 39 Significantiekader voor oppervlaktewater .............................................................. 107
Tabel 40 Samenvatting effecten voor de discipline water ....................................................... 107
Tabel 41 Overzicht toetsingskader discipline geluid en trillingen ............................................. 110
Tabel 42 Overzicht diverse geluidsbronnen en richtwaarden .................................................. 111
Tabel 43 Toetsing bijkomende continue bronnen in de vergunde situatie .................................. 112
Tabel 44 Toetsing bijkomende continue bronnen in de gewenste situatie fase 1 .......................... 112
Tabel 45 Toetsing bijkomende continue bronnen in de gewenste situatie fase 2 .......................... 112
Tabel 46 Toetsing incidentele bronnen .............................................................................. 113
Tabel 47 Samenvatting effecten voor de discipline geluid en trillingen ...................................... 114
Tabel 48 (potentiële) habitattypen en regionaal belangrijke biotopen binnen een straal van 2 kilometer rondom de inrichting in Vlaanderen .................................................................... 116
Tabel 49 KL verzuring (Zeq/ha.j) voor een aantal ecosystemen ............................................... 120
Tabel 50 KL verzuring (Zeq/ha.j) voor bosecosystemen (Staelens et al., 2006) ............................ 120
Tabel 51 KL vermesting (kg N/ha.j) en mogelijke gevolgen van een overschrijding voor een aantal vegetatietypes ............................................................................................................ 122
Tabel 52 Significantiekader voor de discipline fauna en flora .................................................. 123
Tabel 53 Te onderzoeken elementen in de omgeving, die niet in beschermingszones gelegen zijn (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) en de maximale verzurende depositie ........ 125
Tabel 54 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het habitatrichtlijngebied en de maximale verzurende depositie ..................... 127
Tabel 55 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het VEN-gebied en de maximale verzurende depositie .................................. 129
Tabel 56 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (Zeq/ha.j) ................................................ 130
Tabel 57 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale verzurende depositie ............................. 131
Tabel 58 Te onderzoeken elementen in de omgeving, die niet in beschermingszones gelegen zijn (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) en de maximale vermestende depositie ...... 133
Tabel 59 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het habitatrichtlijngebied en de maximale vermestende depositie ................... 135
Tabel 60 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het VEN-gebied en de maximale vermestende depositie................................. 137
Tabel 61 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (kg N/ha.j) ............................................... 138
Tabel 62 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale vermestende depositie............................ 139
Tabel 63 Samenvatting effecten voor de discipline fauna en flora ............................................ 141
Tabel 64 Significantiekader voor de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie ........ 144
Tabel 65 Samenvatting effecten voor de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie .. 147
Tabel 66 Significantiekader voor de discipline mens ............................................................. 150
Tabel 67 Aantal verkeersbewegingen per jaar ten gevolge van de bedrijfsexploitatie ................... 151
Tabel 68 Samenvatting van de effecten voor de discipline mens .............................................. 151
Tabel 69 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het habitatrichtlijngebied en de maximale verzurende depositie ..................... 156
Tabel 70 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (Zeq/ha.j) ................................................ 156
Tabel 71 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale verzurende depositie ............................. 157
Tabel 72 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het habitatrichtlijngebied en de maximale vermestende depositie ................... 157
Tabel 73 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (kg N/ha.j) ............................................... 158
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 11
Tabel 74 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale vermestende depositie............................ 158
Tabel 75 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (kg N/ha.j) ............................................... 159
Tabel 76 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale vermestende depositie............................ 159
Tabel 77 Overzicht Best Beschikbare technieken voor de veeteeltsector en de mestverwerking ...... 160
Tabel 78 Aantal woningen dat zich in de verschillende geurconcentratiezones bevindt in Wallonië (a.d.h.v. luchtfoto) ...................................................................................................... 165
Tabel 79 Geurconcentratie ter hoogte omliggende woningen in Wallonië (in een straal van 300 m rondom het bedrijf) ...................................................................................................... 165
Tabel 80 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (Zeq/ha.j) ................................................ 166
Tabel 81 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale verzurende depositie ............................. 166
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 12
Verklarende woordenlijst
abiotisch milieu de niet-levende materie
aerodynamische diameter de aerodynamische diameter van een stofdeeltje is gelijk aan de diameter van een
bolvormig deeltje dat in de omgevingslucht hetzelfde gedrag vertoont als dat
stofdeeltje
afvalstoffendecreet het afvalstoffendecreet vormt de wettelijke basis voor het realiseren van het
afvalstoffenbeleid binnen het Vlaamse Gewest. Het omvat de belangrijkste
bepalingen die verder uitgevoerd worden door de Vlaamse Regering in
uitvoeringsbesluiten zoals o.a. het VLAREA
alluviaal behorend tot het alluvium, dat ontstaan is door aanslibbing van rivierklei
ammoniak NHз, scherpriekend gas (= ammoniakgas)
ammonium het ion NH4+, waarvan ammoniumbasen en –zouten afgeleid worden
antropogeen ontstaan door menselijke activiteit
aquifer ondergrondse verzadigde watervoerende zandafzettingen, (deels) omgeven door
ondoordringbare lagen zoals kleipakketten
autonome ontwikkeling de ontwikkeling die het studiegebied zou doormaken zonder gestuurde beïnvloeding
van buitenaf
Belgisch Biotische Index een systeem om via de bepaling van de aanwezigheid van een aantal groepen macro-
invertebraten in een waterloop de biologische waterkwaliteit van deze waterloop te
beoordelen
biotisch met betrekking tot de levende materie
bodemkaart geeft de verspreiding aan van bodemseries, die elk gekenmerkt worden door hun
grondsoort, natuurlijke drainageklasse en horizontenopvolging; ze geeft ook de
blijvende landbouwwaarde van de verschillende bodems aan
bronnencluster twee (of meer) bronnen met een gelijkaardig geurkarakter vormen een cluster
wanneer de ene bron binnen het 98-percentiel voor het nuleffectniveau (0,5 ouE/m³)
van de ander bron is gelegen
denitrificatie proces waarbij bepaalde micro-organismen nitraat en nitriet omzetten in vrije
stikstof en distikstofoxide, veelal onder anaerobe omstandigheden
depositie afzetting vanuit de lucht naar een ecosysteem, het is een hoeveelheid per tijds- en
oppervlakte-eenheid (vb. 10 kg SO2/dag.ha)
discipline milieuaspect dat in het kader van m.e.r. onderzocht wordt, door de regelgeving
vastgelegd als de disciplines ‘mens’, ‘fauna en flora’, ‘bodem’, ‘water’, ‘lucht’,
‘licht’, ‘warmte en straling’, ‘geluid en trillingen’, ‘klimaat’, ‘landschap, bouwkundig
erfgoed en archeologie’
drainageklasse ontwateringstoestand van het bodemprofiel uitgedrukt volgens het Belgisch
bodemclassificatiesysteem
ecosysteem geheel van abiotische en biotische componenten en onderlinge relaties
ecotoop ruimtelijke eenheid die homogeen is ten aanzien van de vegetatie en de abiotische
standplaatsfactoren (water, bodem) die voor de vegetatie bepalend zijn
effecten veranderingen in het abiotische milieu ten gevolge van (vooral) antropogene
activiteiten
emissie uitstoot van stoffen in de omgevingslucht
geurdrempel concentratie van een gasvormige stof of van een mengsel van gasvormige stoffen die
door de helft van een panel waarnemers wordt onderscheiden van geurvrije lucht; de
geurdrempel heeft per definitie een geurconcentratie van één ouE/m³; de individuele
geurdrempel is de geurdrempel die voor een individu werd vastgesteld
grondwaterkwetsbaarheid hiermee wordt aangegeven in welke mate een watervoerende laag beschermd is
tegen verontreiniging in het algemeen vanaf het maaiveld
immissie de concentratie van een bepaalde stof/contaminant in de omgevingslucht
indelingslijst de aan het Vlarem als bijlage I toegevoegde alfabetische lijst en indeling van de als
hinderlijk beschouwde inrichtingen
ingreep-effect-schema schema of netwerk dat de relaties tussen de milieu-effecten onderling en met de
afgeleide ingrepen van de activiteit aanduidt
initiatiefnemer de natuurlijke of rechtspersoon die een vergunning voor het project wenst te
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 13
bekomen
kritische last de maximaal toegelaten depositiewaarde van een bepaald ecosysteem per
oppervlakte- en tijdseenheid die onbeperkt kan getolereerd worden zonder dat er
nadelige effecten optreden op basis van de huidige kennis
matrialendecreet het materialendecreet regelt het duurzaam beheer van materiaal-kringlopen en
afvalstoffen. Eén van de basisprincipes in het Materialendecreet is een duidelijke
prioriteitsvolgorde voor de omgang met materialen, en niet alleen afvalstoffen. De
voorkeur gaat uit naar hergebruik, recyclage en nuttige toepassing; het storten van
afval wordt als laatste optie gezien
m.e.r.-plicht de verplichting tot het opstellen van een MER voor hinderlijke en andere dan
hinderlijke inrichtingen
m.e.r.-deskundige natuurlijke of rechtspersoon door de Vlaamse minister bevoegd voor het leefmilieu als
deskundige voor het opstellen van een MER in één of meerdere disciplines ‘mens’,
‘fauna en flora’, ‘bodem’, ‘water’, ‘lucht’, ‘licht, warmte en straling’, ‘geluid en
trillingen’, ‘klimaat’, ‘landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie’
mestverwerking het behandelen en/of verwerken van dierlijke mest derwijze dat de nutriënten vervat
in de dierlijke mest ofwel worden gemineraliseerd en de vaste residu’s, die na de
mineralisatie overblijven, niet op in het Vlaamse Gewest gelegen cultuurgrond
worden opgebracht, tenzij deze residu’s eerst zijn behandeld tot kunstmest; ofwel
worden gerecycleerd en het gerecycleerde eindproduct niet op in het Vlaamse
Gewest gelegen grond wordt gebracht
milderende maatregelen maatregelen die voorgesteld worden om nadelige milieu-effecten van het geplande
project te vermijden, te beperken en zoveel mogelijk te verhelpen
milieu de fysieke, niet-levende en levende omgeving van de mens waarmee deze in een
dynamische en wederkerige relatie staat
nulalternatief toestand wanneer er niets aan de bestaande toestand verandert
olfactorisch betreft de geur
ontwikkelingsscenario beschrijft de evolutie van het studiegebied in de toekomst, rekening houdend met de
autonome evolutie van het gebied en met de evolutie o.i.v. plannen en beleidsopties
OPS-model Operationeel Prioritaire Stoffen model is een rekenprogramma om de verspreiding van
verontreinigde stoffen in de lucht te simuleren
peilbuizen tot op het grondwater geboorde putten, voorzien van een kunststof buis zodat hieruit
grondwaterstalen genomen kunnen worden
percentielwaarde percentage van de tijd dat een zekere concentratie niet wordt overschreden
projectgebied het gebied waarin een voorgenomen activiteit gepland is
referentiesituatie de toestand van het studiegebied, waarnaar gerefereerd wordt in functie van de
effectvoorspelling
studiegebied het gebied dat bestudeerd wordt in functie van het vaststellen van de milieu-effecten
en afhankelijk is van de invloedssfeer van de milieu-effecten
vaste mest dierlijke mest met een droge stofgehalte hoger dan 20 %
vegetatie ruimtelijke massa van de plantenindividuen in samenhang met de plaats waar zij
groeien en in de rangschikking die zij spontaan en door onderlinge concurrentie
hebben ingenomen
waarnemingsdrempel laagste gehalte of concentratie voor de betrokken parameter die kan worden
waargenomen
watertoets een beoordeling waarbij wordt nagegaan of een initiatief schadelijke effecten
veroorzaakt als gevolg van een verandering in de toestand van het oppervlaktewater,
het grondwater of de waterafhankelijke natuur
zuurequivalent eenheid om de verzuringsgraad van een polluent te meten, deze eenheid staat toe om
de verschillende verzurende polluenten met elkaar te vergelijken. Eén zuurequivalent
komt overeen met 32 gram SO2, 46 gram NO2 en 17 gram NH3
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 14
Afkortingenlijst
ABS Algemeen Boerensyndicaat
a.d. aerodynamische diameter
ANB Agentschap Natuur en Bos
APA Algemeen Plan van Aanleg
BB Boerenbond
BBI Belgisch Biotische Index
BBT Beste Beschikbare Technieken
BD Bestendige Deputatie
BPA Bijzonder Plan van Aanleg
BREF Best Available Techniques Reference Documents
B.S. Belgisch Staatsblad
BWK biologische waarderingskaart
CBS College van Burgemeester en Schepenen
dB decibel
DOV Databank Ondergrond Vlaanderen
EU Europese Unie
GNOP Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan
GPBV Geïntegreerde Preventie en Bestrijding van Verontreiniging
GRSP Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan
GRUP Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan
IFDM Immissie Frequentie Distributie Model
IPPC Integrated Pollution Prevention and Control
KB Koninklijk Besluit
KL kritische last
LAT lange afstandstransport
LNE Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
MAP Mestactieplan
m.e.r. milieueffectrapportage
MER milieueffectrapport
MINA Milieu- en Natuurraad Vlaanderen
MIRA Milieurapport Vlaanderen
MLTD middellange termijndoelstelling
MTC maximaal toelaatbare concentratie
NEC National Emissions Ceiling
NER nutriëntenemissierechten
OPS Operationeel Prioritaire Stoffen
ouE geureenheid (European Odour Unit, EN13725)
OVAM Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij
PM Particulate Matter
PRSP Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan
PRUP Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan
RSV Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen
SBZ Speciale Beschermingszone
se snuffeleenheid
VEN Vlaams Ecologisch Netwerk
VHA Vlaamse Hydrografische Atlas
VITO Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek
VLAREA Vlaams Reglement voor Afvalvoorkoming en –beheer
Vlarem Vlaams Reglement op de Milieuvergunningen
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 15
VLM Vlaamse Landmaatschappij
VMM Vlaamse Milieumaatschappij
VOS vluchtige organische stoffen
Zeq zuurequivalenten
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 16
Voorwoord Een milieueffectrapport (MER) is een openbaar document, waarin van een voorgenomen activiteit en van
redelijkerwijs in beschouwing te nemen alternatieven, de te verwachten gevolgen voor het milieu in hun
onderlinge samenhang op een systematische en zo objectief mogelijk wijze beschreven worden. Een MER
is een informatief, beslissingsondersteunend instrument en geen beslissingsinstrument. De beslissing die
genomen wordt door de bevoegde overheid omtrent het al dan niet toelaten of vergunnen van een
m.e.r.-plichtig project, houdt ook rekening met andere sectoren (sociale, economische en technische
belangen) en met openbare inspraak.
Het m.e.r.-proces is toegankelijk voor publieke inspraak. Dit gebeurt in de beginfase van het m.e.r.-
proces door middel van een kennisgevingsdossier. De initiatiefnemer heeft er bij de start van de m.e.r. -
procedure expliciet voor gekozen om de in de kennisgeving voorgestelde methodologie reeds verder uit
te werken tot ontwerp-MER en beide gebundeld in te dienen als één document.
Dit dossier bevat naast de beschrijving van het project zelf, eveneens een beschrijving van de
ruimtelijke situering, van de bestaande vergunningstoestand en van de toestand zoals die bij de
uitbreiding zal worden aangevraagd. Daarnaast worden ook reeds de mogelijke milieu-effecten
beschreven en geëvalueerd.
Het gekoppelde kennisgevingsdossier/ontwerp-MER voor de inrichting is door de dienst Mer van de Afdeling
Milieu-, Natuur- en Energiebeleid van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) volledig
verklaard op 22 januari 2014. De terinzagelegging bij het stadsbestuur van Kluisbergen liep van 11 februari
2014 tot en met 12 maart 2014. Er werden drie inspraakreacties ontvangen. Parallel werden de adviezen
bij de administraties en openbare besturen gevraagd. Deze adviezen en inspraakreacties werden mee
verwerkt in de bijzondere richtlijnen voor dit MER, opgesteld door de dienst Mer op 14 april 2014.
Door de keuze voor een gekoppeld kennisgevingsdossier/ontwerp-MER worden in deze bijzondere
richtlijnen dan ook zowel methodologische aandachtspunten en vereisten opgenomen als opmerkingen met
betrekking tot de concrete uitwerking van de door de initiatiefnemer voorgestelde methodologie. Beide
aspecten samen bakenen de inhoud van het uiteindelijke MER af.
Nadat alle door de Dienst Mer geformuleerde opmerkingen op voldoende wijze werden ingevuld en het
eigenlijke MER goedgekeurd verklaard werd, wordt het rapport openbaar gemaakt. Vanaf dan kunnen het
project-MER-verslag, de beslissing omtrent de volledigverklaring van de kennisgeving en in voorkomend
geval de aanvullende bijzondere richtlijnen, ten allen tijde geraadpleegd worden bij de Afdeling Milieu-,
Natuur- en Energiebeleid, Dienst Mer.
Na het doorlopen van de m.e.r.-procedure is inspraak opnieuw mogelijk. Tijdens de periode van
openbaarheid voorzien bij een milieuvergunningsaanvraag heeft de burger inzage in het MER en het
aanvraagdossier (30 kalenderdagen voor een MER bij een milieuvergunningsaanvraag). De burger kan
schriftelijk of mondeling bezwaren indienen bij het College van Burgemeester en Schepenen (CBS). Indien
de bezwaren binnen de gestelde termijn ingediend zijn, worden ze ontvankelijk verklaard. Na afsluiting
van het openbaar onderzoek maakt het CBS een procesverbaal op van de ontvangen meningen en
schriftelijke bezwaren. Mits motivatie kan het CBS een bezwaar echter ongegrond verklaren.
De burger kan dus het MER gebruiken om zijn bezwaren te staven, de beslissende overheid (gemeente of
provincie) kan het MER gebruiken o.a. om een bezwaar te weerleggen maar ook en vooral om haar
beslissing te ondersteunen (zowel in geval van vergunning als weigering).
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 17
1 Inleiding
1.1 Beknopte beschrijving van het project
Het bedrijf Lauwers nv beschikt momenteel over een proefvergunning voor het houden van 3.448
vleesvarkens. Deze vleesvarkens worden gehuisvest in zes stallen. In de proefvergunning werd
opgenomen dat twee stallen dienen aangesloten te worden op één luchtwasser. Omdat hiervoor een
bouwvergunning noodzakelijk is, en deze niet verleend kan worden aan de hand van de proefvergunning,
is dit momenteel nog niet gerealiseerd. Hoewel het bedrijf in principe vergund is voor het houden van
3.448 vleesvarkens (met een luchtwasser op stal 3 en 4), worden momenteel slechts 3.000 vleesvarkens
gehuisvest (in zes traditionele stallen). Het bedrijf kiest er namelijk zelf voor om de stallen niet volledig
op te vullen zolang er geen luchtwassysteem voorzien is op de stallen, en dit om hinder naar
omwonenden zoveel mogelijk te beperken.
Het bedrijf wenst de proefvergunning om te zetten in een vergunning voor 20 jaar voor het houden van
4.228 mestvarkens. Hiertoe werd een masterplan opgesteld over een periode van 10 jaar. Onmiddellijk
na het verkrijgen van een ‘vaste’ vergunning zal het bedrijf een luchtwasser voorzien, waarop twee
stallen (stal 3 en 4) aangesloten zijn. In totaal zouden dan 3.448 dieren gehouden worden. Dit is dus de
situatie zoals ze nu vergund is in de proefvergunning. Binnen een periode van 5 jaar zou het bedrijf een
tweede luchtwasser voorzien op twee stallen (stal 5 en 6). Na het realiseren van deze tweede
luchtwasser wenst het bedrijf 3.840 mestvarkens te houden in de zes stallen. De laatste stap is
gesitueerd binnen een periode van 10 jaar. In deze laatste stap wordt tevens een luchtwasser voorzien
op de twee laatste traditionele stallen (stal 1 en 2). Na de realisatie van deze laatste luchtwasser
zouden 4.228 mestvarkens worden gehouden op het bedrijf. De gebruikte luchtwassers zullen de
geuremissie met minimaal 75 % reduceren, de ammoniakemissie met minimaal 85 % en de stofemissie
met minimaal 80 %. Gezien de gewenste situatie in verschillende stappen zal verlopen, zal voor elke stap
geëvalueerd worden of er intussen nieuwe, minstens evenwaardige, technieken voorhanden zijn die
kunnen toegepast worden op het bedrijf.
Er wordt geopteerd voor dit stappenplan omdat de plaatsing van de luchtwassers een grote investering
met zich meebrengt. Daarnaast dienen alle stallen tevens technisch aangepast te worden om de lucht
centraal te kunnen afzuigen naar de luchtwasser. Hierdoor is het wenselijk om de aanpassingen in
verschillende stappen door te voeren.
In het verleden werd reeds een MER (PR0448) opgesteld en goedgekeurd voor dit bedrijf. Hierin werd
een uitbreiding van 3.000 andere varkens naar 4.000 andere varkens in de zes traditionele stallen
besproken. De milieuvergunningsaanvraag, waarbij dit MER werd toegevoegd, werd echter slechts
gedeeltelijk op proef (2 jaar) en voor 3.448 mestvarkens goedgekeurd. Dit omdat zowel de geuremissie
van het bedrijf als de lekdichtheid van de mestkelders verder dienden onderzocht te worden. Relevante
gegevens uit het vorig MER zullen opgenomen worden in het nieuwe MER. De modelleringen zullen echter
niet volledig onderling vergelijkbaar zijn, gezien in het vorig MER rekening werd gehouden met een 90 %
dierbezetting. In voorliggend MER zal rekening gehouden worden met een maximale dierbezetting.
In het MER zal een evaluatie gemaakt worden van de huidige (werkelijke) situatie en de gewenste
situaties van dit project. Omdat het een hernieuwing betreft, dient ook het nulalternatief in overweging
genomen te worden. Het bedrijf is momenteel vergund tot 2015. Indien de vergunning niet verleend
wordt, dan kan het bedrijf niet verder exploiteren. Het nulalternatief betreft aldus de situatie zonder
bedrijf.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 18
1.2 Toetsing aan m.e.r.-plicht
Het “Besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende de vaststelling van de
categorieën van projecten onderworpen aan de milieueffectrapportage” werd op 17/02/2005 in het
Staatsblad gepubliceerd als uitvoeringsbesluit bij het decreet van 18/12/2002 (B.S. 13/02/2003) tot
aanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid met een
titel betreffende de milieueffect- en veiligheidsrapportage. Dit besluit bevat een bijlage I en een bijlage
II met lijsten van m.e.r.-plichtige categorieën van projecten. Voor de projecten uit bijlage II kan de
initiatiefnemer een gemotiveerd verzoek tot ontheffing indienen bij de bevoegde administratie. Naar
aanleiding van het uitvoeringsbesluit van 1 maart 2013 (B.S. 29 april 2013) is eveneens een bijlage III-
lijst met projecten die m.e.r.-screeningsplichtig zijn.
De initiatiefnemer vraagt een wijziging, uitbreiding en vroegtijdige hernieuwing aan voor een bedrijf
met in totaal 4.228 vleesvarkens. Het project valt daardoor in de categorie 21 c) (Intensieve
veeteeltbedrijven) uit de lijst van bijlage I: ‘Installaties voor intensieve pluimvee- of varkenshouderij
met meer dan: 3.000 plaatsen voor mestvarkens (van meer dan 20 kg)’. Deze inrichting is dan ook
m.e.r.-plichtig.
1.3 Relevante gegevens uit vorige rapportages
Voor de betrokken partij werd in het verleden reeds een MER opgesteld (PRMER 0448). In dit MER werd
met een dierbezetting van 90 % gewerkt. De aanvullende geurstudie op dit MER werd tevens uitgevoerd
met een dierbezetting van 90 %. In voorliggend MER zullen de berekeningen en modelleringen uitgevoerd
worden met een maximale bezetting. Relevante informatie uit het voorgaand MER kan aangewend
worden in dit MER.
Daarnaast wordt ook uitgebreid onderzoek gedaan naar de lekdichtheid van de mestkelders op de
inrichting. Uit dit onderzoek bleek reeds dat 4 mestkelders lekdicht zijn. De overige twee worden
momenteel nog onderzocht. Relevante gegevens uit dit onderzoek worden mee opgenomen in het MER.
1.4 Betrokken partijen
1.4.1 Initiatiefnemer – uitbater
Initiatiefnemer: Lauwers nv
Knijffelingstraat 15
8850 Koolskamp (Ardooie)
Exploitatieadres: Scheldestraat 17
9690 Kluisbergen
1.4.2 Samenstelling en taakverdeling van team van deskundigen
De initiatiefnemer die de m.e.r.-plichtige activiteit wil ondernemen laat het MER opstellen door een
werkgroep van deskundigen van verschillende disciplines, het zogenaamde team van deskundigen. De
betrokkenheid van onafhankelijke, erkende deskundigen moet de wetenschappelijke waarde en de
objectiviteit van het MER waarborgen. Deze deskundigen zijn door de Vlaamse minister, bevoegd voor het
leefmilieu, erkend voor één of meerdere disciplines.
De initiatiefnemer kiest de deskundigen uit een lijst van erkende onafhankelijke specialisten in één of
andere milieudiscipline, zodat in de werkgroep de milieu-effecten, eigen aan het geplande project
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 19
doeltreffend onderzocht kunnen worden. Voor dit project werd een deskundige voor de discipline lucht,
bodem, water en fauna en flora in het team van deskundigen opgenomen.
Tabel 1 m.e.r.-deskundigen die hun medewerking aan dit project verlenen
discipline erkend deskundige erkenning coördinaten
bodem en water Peter Hermans geohydrologie: EDA/708/V1
onbeperkt geldig
pedologie: EDA/708-B/V1
onbeperkt geldig
DLV Belgium CVBA
Biezeweg 15a
9230 Wetteren
oppervlaktewater Erik Meers EDA/784
onbeperkt geldig
DLV-Innovision
Stationsstraat 100
3360 Bierbeek
fauna en flora Marie-Alix
Vandenabeele
EDA/728/V-2
onbeperkt geldig
eco-scan BVBA
Industrieweg 114H
9032 Wondelgem (Gent)
lucht Toon Van Elst EDA/553/V-2
geldig tot 05/12/2014
Olfascan nv
Industrieweg 114H
9032 Wondelgem (Gent)
coördinatie Toon Van Elst erkenning als coördinator
bestaat niet als dusdanig,
maar de coördinator wordt
gekozen uit m.e.r.-
deskundigen (EDA/553/V-2,
geldig tot 05/12/2014)
Olfascan nv
Industrieweg 114H
9032 Wondelgem (Gent))
De overige relevante aspecten (effecten op de mens en zijn omgeving, geluidsaspecten en landschap)
worden behandeld door de coördinator van het team van deskundigen. Het is tevens zijn taak om van de
deelonderzoeken een coherent geheel te maken en de eindconclusies in samenspraak met de andere
deskundigen te formuleren. Hij treedt tevens op als aanspreekpunt voor alle betrokken partijen.
De erkende deskundigen worden verder bijgestaan door
Gwynet Leyre, medewerkster van eco-scan bvba
Christophe Debonne, eco-scan bvba, medewerker discipline geluid
Stephanie Van Giel, DLV Belgium CVBA, medewerkster bodem en grondwater
Interne deskundigen:
Lauwers nv, initiatiefnemer
Mireille Collanbeen, milieuverantwoordelijke
1.4.3 Taakverdeling
De coördinator is belast met de inhoudelijke coördinatie van het MER. Zijn taak bestaat uit:
het coördineren van het interdisciplinaire overleg in elke fase van het m.e.r.-proces, in het
bijzonder tijdens de voorfase;
het opstellen van een analyseschema met de hoofdingreep en de deelingrepen;
het uitwerken van de impactmatrices, de ingreep-effect-schema’s en de netwerkrelaties;
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 20
het opstellen van een interdisciplinaire referentiesituatie;
het coördineren van de fasering van de uit te voeren deelonderzoeken;
het bepalen van de volgorde van de in het rapport te bespreken milieufactoren;
het op elkaar afstemmen van de inhoud en de structuur van de deelrapporten;
het opstellen van de eindbespreking;
de redactie van de niet-technische samenvatting;
de eindredactie van het rapport.
De initiatiefnemer dient de nodige projectinformatie aan te reiken aan het team van deskundigen. Hij stelt
hiertoe de bedrijfsdeskundige aan.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 21
2 Situering project
2.1 Ruimtelijke situering
Het bedrijf is gelegen in de Scheldestraat 17 te Kluisbergen op de kadastrale percelen, 1ste
afdeling,
sectie A, perceelsnummer 640F. Een kopie van het kadasteruittreksel wordt weergegeven in Bijlage 1.
Een uittreksel van de topografische kaart van België wordt weergegeven in Bijlage 2. In Bijlage 3 wordt
het stratenplan in de omgeving van de inrichting weergegeven en op Bijlage 4a wordt een luchtfoto van
de inrichting weergegeven. Op de luchtfoto in Bijlage 4b wordt de ruimere omgeving van het bedrijf
weergegeven.
Rekening houdend met het gewestplan (Bijlage 5) ligt het bedrijf volledig in landschappelijk waardevol
agrarisch gebied. De voornaamste gewestplanbestemmingen in de omgeving van het bedrijf (afstanden
bepaald ten opzichte van de bedrijfscontour (stallen en/of mestopslag)) worden weergegeven in Tabel 2.
Tabel 2 Bestemmingen volgens het gewestplan in de omgeving van de inrichting (binnen 1 km rond de stalcontouren)
kortste afstand (m)* windrichting
agrarisch gebied 300 (Vl) ZO
woongebied met landelijk karakter 250 (W); 710 (Vl) ZO; NO
woonuitbreidingsgebied 900 (Vl) NO
natuurgebied 330 (W); 340 (Vl) NW; NW
zone voor milieubelastende industrieën 740 (Vl) ZW
bosgebied 330 (W) NW
groengebied 765 (W) Z
*(W): gelegen in Wallonië; (Vl): gelegen in Vlaanderen
Het dichtstbijzijnde woongebied (met landelijk karakter) is gelegen op ongeveer 250 m ten W van het
bedrijfsterrein. Het betreft het woongebied met landelijk karakter ‘Ruien’. Binnen een straal van 1 km
rondom het bedrijf zijn geen hindergevoelige gebieden zoals woongebied, natuurreservaat, bosreservaat
en gebied voor verblijfsrecreatie gelegen. De dichtstbijzijnde woning is gelegen op ongeveer 50 m ten
NW van de stallen op Vlaams grondgebied.
Het bedrijfsperceel is volledig gelegen op het grondgebied van Kluisbergen en grenst onmiddellijk aan de
gewestgrens met Wallonië. De gemeente Kluisbergen grenst in het zuiden aan de stad Ronse (5 km van
bedrijfsperceel) en de gemeente Mont-de-l’Enclus (0 km van bedrijfsperceel), in het noorden en westen
aan de gemeente Avelgem (0,6 km van bedrijfsperceel), in het noorden aan de gemeente Wortegem-
Petegem (6 km van bedrijfsperceel) en in het oosten aan de stad Oudenaarde (7 km van bedrijfsperceel)
en de gemeente Maarkedal (8 km van bedrijfsperceel). Gezien het bedrijfsperceel onmiddellijk aan
Wallonië grenst zullen er hoogstwaarschijnlijk grensoverschrijdende effecten optreden. Deze worden
besproken onder het hoofdstuk ‘Grensoverschrijdende effecten’.
2.2 Vergunningstoestand
De initiatiefnemer wenst een uitbreiding en hernieuwing aan te vragen voor zijn varkenshouderij. Een
overzicht van de huidige en de gewenste vergunningssituatie wordt gegeven in Tabel 3.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 22
Tabel 3 Vergunningsplichtige inrichtingen op het bedrijf
rubrieknr. omschrijving klasse huidig gewenst aanvraag
9.4.1.c)2° varkensstal in agrarisch gebied met
plaatsen voor meer dan 1.000 varkens
ouder dan 10 weken, met inbegrip van
installaties voor de bewerking of
verwerking van dierlijke mest
afkomstig van de op die plaats
geproduceerde dierlijke mest zonder
bijmenging van afval
1 3.448 vleesvarkens
4.228 vleesvarkens
uitbreiding
hernieuwing
9.4.1.d)1°
intensieve varkenshouderij met meer
dan 2.000 plaatsen voor mestvarkens
van meer dan 30 kg
1, X* 3.448 vleesvarkens 4.228 vleesvarkens uitbreiding
hernieuwing
17.3.5.1. opslagplaatsen voor ontvlambare
vloeistoffen van 100 l tot 5.000 l
3 3.600 l petroleum 3.600 l petroleum hernieuwing
17.4 opslagplaatsen van gevaarlijke stoffen
in verpakkingen met een
inhoudsvermogen van maximaal 25 l of
25 kg, met een totaal van 50 kg of 50 l
tot maximaal 5.000 kg of 5.000 l
3 75 l 75 l hernieuwing
28.2.c)1° opslagplaats van dierlijke mest in
agrarische gebieden met een
opslagcapaciteit van 10 m³ tot 5.000
m³
3 3.724 m³ 3.724 m³ hernieuwing
53.8.2° boren van grondwaterwinningsputten
en grondwaterwinning met een
opgepompt debiet van meer dan 500
m³ tot en met 30.000m³/jaar
2 7.448 m³/j
(30 m³/d)
8.700 m³/jaar
(35 m³/d) na
uitvoering fase I
11.000 m³/j
(44 m³/d) na
uitvoering fase II
uitbreiding
hernieuwing
* X = inrichting die een GPBV-installatie betreft zoals gedefinieerd door sub 16° van artikel 1 van titel I van het Vlarem en die
als dusdanig tevens onder de toepassing valt van de bepalingen van de titels I en II van het Vlarem inzake geïntegreerde
preventie en bestrijding van verontreiniging als bedoeld in de EU-richtlijn 96/61/EEG van 24 september 1996. Dergelijke
inrichting omvat telkens de vaste technische eenheid waarin de in de overeenkomstige tweede kolom vermelde activiteiten en
processen alsmede andere daarmee rechtstreeks samenhangende activiteiten plaatsvinden, die technisch in verband staan met
de op die plaats ten uitvoer gebrachte activiteiten en die gevolgen kunnen hebben voor de emissies en de verontreiniging (zie
ook artikel 5, § 7 van titel I van het Vlarem). De EU-richtlijn verplicht de lidstaten van de EU om grote milieuvervuilende
bedrijven te reguleren middels een integrale vergunning gebaseerd op de beste beschikbare technieken (BBT)
Zoals blijkt uit de indelingsrubrieken wordt de inrichting ingedeeld als een klasse 1 bedrijf. De procedure
houdt in dat de vergunning dient aangevraagd te worden bij de Bestendige Deputatie (BD) van de
provincie Oost-Vlaanderen.
2.3 Administratieve voorgeschiedenis
Voor de exploitatie van de landbouwinrichting zijn de volgende exploitatie- en milieuvergunningen (Tabel
4) en stedenbouwkundige vergunningen (Tabel 5) bekend.
Tabel 4 Exploitatie- en milieuvergunningen
begindatum einddatum onderwerp overheid
24/09/1991 13/07/2012 Vergunning voor 4.000 mestvarkens, weigering 800 mestvarkens BD**
16/05/1997 31/12/2003 Ministerieel MIN*
31/07/2003 nvt Beslissing niet-verlening van de door NV VOEDERS LAUWERS aangevraagde
hernieuwing, uitbreiding en wijziging van de milieuvergunning voor het
exploiteren van een varkenshouderij, gelegen aan de Scheldestraat 17 te
Kluisbergen
BD
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 23
begindatum einddatum onderwerp overheid
04/02/2004 03/02/2024 Ministerieel besluit houdende enerzijds hernieuwing, uitbreiding en wijziging
van een varkenshouderij omvattende 4 000 ‘andere’ varkens, opslag van 3 274
m³ dierlijke mest, opslag van 6 200 liter mazout (1 400l + 5 000l),
brandstofverdeelinstallatie, lozen van 150 m³/j NHA in oppervlaktewater, voor
een termijn verstrijkende op 3 februari 2024 en anderzijds weigering van
grondwaterwinning max. debiet van 30 m³/d en 9 280 m³/j (sokkel)
MIN
15/04/2004 03/02/2024 Melding tot uitbreiding van de inrichting met een mobiele Greenfield
mestverwerkinstallatie met een capaciteit van 4 800 m³/j
BD
19/04/2004 nvt Indienen van verzoekschrift door Eliëtte Laga, Daniël Herreman en Milieufront
Omer Wattez vzw ter nietigverklaring van het besluit van de Vlaamse Minister
van Leefmilieu, Landbouw en Ontwikkelingssamenwerking van 4 februari 2004
RvSt***
11/06/2004 nvt Indienen van verzoekschrift tot tussenkomst door Lauwers nv RvSt
12/08/2004 - Aktenaming van de melding van overname van de inrichting vergund op naam
van NV Voeders Lauwers door NV Lauwers
BD
09/12/2004 - Melding van onontvankelijkheid van een proefpomping en een
grondwaterwinning
BD
08/12/2005 03/02/2024 Vergunning voor het uitbreiden van een varkenshouderij met een
grondwaterwinning
BD
26/03/2009 nvt Beslissing vernietiging van het besluit van de Vlaamse minister van Leefmilieu,
Landbouw en Ontwikkelingssamenwerking van 4 februari 2004
RvSt
08/09/2009 nvt Bevestiging van de beslissing dd. 31/07/2003 van het weigeren van verlening
van de vergunning door de provincie Oost-Vlaanderen
MIN
04/02/2010 04/02/2013 Vergunning voor het verder exploiteren en veranderen van een vergunde
grondwaterwinning tot een varkenshouderij van 3.000 varkens
BD
17/03/2010 - Beroep door Milieufront Omer Wattez vzw tegen de milieuvergunning voor het
verder exploiteren en veranderen van een vergunde grondwaterwinning tot een
varkenshouderij
MIN
25/05/2010 - Hoorzitting betreffende Beroep door Milieufront Omer Wattez vzw tegen de
milieuvergunning voor het verder exploiteren en veranderen van een vergunde
grondwaterwinning tot een varkenshouderij
MIN
18/02/2011 - Bevestigen vergunning voor het verder exploiteren van een varkenshouderij van
3.000 varkens na beroep omwonenden
MIN
31/01/2013 31/01/2015 Proefvergunning voor de exploitatie van een varkenshouderij met 3.448
vleesvarkens en uitbreiding grondwaterwinning tot 30 m³/dag en 7.448 m³/jaar
BD
19/08/2013 Weigering proefvergunning MIN
28/08/2013 Intrekking weigering proefvergunning MIN
08/05/2014 Arrest Raad van State 227306 -> Raad van State is van oordeel dat hier geen
versnelde rechtspleging van toepassing is en verwijst de zaak naar de gewone
rechtspleging
RvSt
* MIN = Minister van Leefmilieu, Landbouw en Ontwikkelingssamenwerking ** BD = Bestendige Deputatie *** RvSt = Raad van State.
Naast de algemene en sectorale vergunningsvoorwaarden van Vlarem II, die van toepassing zijn voor het
bedrijf, werden er voor het bedrijf volgende bijzondere vergunningsvoorwaarden opgelegd:
In de proefvergunning gelden volgende, voor het MER relevante, bijzondere milieuvoorwaarden:
het eerstvolgende plantseizoen dient in overleg met en volgens de richtlijnen van het
gemeentebestuur een winterharde en landschappelijk geïntegreerde groenaanleg gerealiseerd.
Deze aanplant moet voldoende dicht zijn van structuur en bestaan uit streekeigen hoogstammige
bomen, struiken en heersters;
het hemelwater afkomstig van het dak van de veestallen dient opgevangen te worden in
hemelwaterputten voor minstens 75 m³ en gebruikt worden voor onder meer reinigen van de
stallen;
het aanvoeren van voeders en laden en lossen van varkens is verboden tussen 22 uur en 7 uur;
om geluidshinder en luchtverontreiniging te voorkomen, moeten de motoren van
bedrijfsvoertuigen tijdens wachtperioden en laad- en losoperaties stilgelegd worden, tenzij het
noodzakelijk is voor de aandrijving van pompen, kranen, hefbruggen, e.d.;
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 24
ter beperking van de ammoniak- en geuremissie worden op de twee grootste stallen (stal 3 en 4)
een combiluchtwasser met nageschakeld biobed geplaatst (volgens verder specificaties in
bijzondere voorwaarden);
de standaardmaatregelen A-V1, A-V2, A-V3 en A-V5, zoals opgenomen in de omzendbrief LNE
2012/1 omtrent geurreductie, dienen toegepast te worden op de stallen (optimalisatie
ventilatiesysteem, intensief en regelmatig reinigen van de stallen, voederen naar behoefte
dieren en beperken voederverliezen);
elke boorput dient voorzien te zijn van een peilbuis;
regenwater of recupwater dient prioritair gebruikt te worden voor laagwaardige toepassingen;
er dient jaarlijks één kwaliteitsanalyse van het grondwater uitgevoerd te worden, volgens de
bepalingen opgenomen in de bijzondere voorwaarden. De resultaten hiervan moeten
overgemaakt worden aan de VMM;
binnen de 3 maanden na het verlenen van de vergunning dienen alle peilputten en de pompput
topografisch ingemeten te worden zowel de positie als de hoogteligging. Deze metingen worden
binnen de 18 maanden gerapporteerd samen met de eerste rapportage van de
grondwateranalyses op de peilputten;
elke 3 maanden dient van elke peilput een grondwaterstaal genomen te worden en geanalyseerd
te worden. Deze metingen worden binnen de 18 maanden gerapporteerd;
de mestkelders van de stallen dienen gecontroleerd te worden op lekken. De resultaten dienen
gerapporteerd te worden aan afdeling milieu-inspectie;
er wordt een opvolgingscommissie opgericht.
Tabel 5 Stedenbouwkundige vergunningen
begindatum onderwerp
03/04/1985 bouwen van 2 mestvarkensstallen
05/11/1986 bouwen van een dienstwoning
09/01/1992 regularisatie gebouwen: mestvarkensstallen – staldeel 5/6 en 7/8:groter en staldeel 9/10:kleiner
13/09/1999 bouwen van een tuinhuisje
De overige stallen werden gebouwd vóór het van kracht worden van de wet van 29 maart 1962 houdende
organisatie van Ruimtelijke ordening en van de Stedenbouw.
eco-scan bvba M13LAUW1_ MER 25
2.4 Randvoorwaarden
2.4.1 Juridische randvoorwaarden
Tabel 6 Juridische randvoorwaarden
juridische randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
Gewestplan geeft de bestemming en het gebruik van
de gronden in Vlaanderen weer
ja zie punt 2.1 (Ruimtelijke situering project)// (referentiesituatie, discipline
lucht, mens, geluid en trillingen)
Bijzonder Plan van Aanleg (BPA) geeft de bestemming en het gebruik van
de gronden in bepaalde delen van
Vlaanderen weer
neen er is geen BPA van kracht ter hoogte van de inrichting
Vlarem I bepaalt de modaliteiten met betrekking
tot exploitatie en/of verandering van
meldings- en vergunningsplichtige
inrichtingen
ja zie punt 2.2 (Vergunningstoestand) // (vergunningstoestand)
Vlarem II bevat milieukwaliteitsnormen en
algemene en sectorale
milieuvoorwaarden met betrekking tot
o.a. ligging en exploitatie van
inrichtingen
ja voor de landbouwinrichting zijn al de relevante voorwaarden gerelateerd aan
de gevraagde en vergunde rubrieken (Vlarem I) belangrijk. Deze zullen meer
specifiek behandeld worden verder in het MER // (algemeen relevant: alle
disciplines)
EU kaderrichtlijn 96/62 inzake
beoordeling en beheer van
luchtkwaliteit +
dochterrichtlijnen 1999/30,
2000/69, 2002/3, 2004/107. De
voorgaande richtlijnen zitten
vanaf 21 mei 2008 vervat in de
Europese Richtlijn Lucht
2008/50/EG
vormt de basis voor een nieuw
luchtkwaliteitsbeleid binnen de Europese
Unie. Globaal kader waarmee EU
luchtkwaliteit beoordeelt en beheert
ja een veestal kan een aanzienlijke stofemissie met zich meebrengen. In het MER
zal nagegaan worden in welke mate er stofhinder ten gevolge van het bedrijf
te verwachten valt // (discipline lucht en mens)
Mestdecreet en
uitvoeringsbesluiten
heeft tot doel de bescherming van het
leefmilieu tegen verontreiniging als
gevolg van productie en gebruik van
meststoffen
ja het bedrijf dient de regels van het Mestdecreet na te leven // (discipline
lucht, water, bodem en fauna en flora)
Wetgeving grondwater (sinds 1999 opgenomen in Vlarem-
wetgeving)
ja het bedrijf beschikt over een grondwaterwinning en dient aldus de geldende
wetgeving na te leven // (discipline water)
Bescherming oppervlaktewater (waterkwaliteitsdoelstellingen en
lozingsvoorwaarden opgenomen in Vlarem
II)
ja voorliggend bedrijf kan een risico inhouden naar
oppervlaktewaterverontreiniging // (discipline water)
Bestemming en
milieukwaliteitsnormen
duidt bestemming oppervlaktewater aan
(milieukwaliteitsnormen zie Vlarem II)
ja binnen een straal van 1 km rondom het bedrijf zijn de Bovenchelde (300 m ten
N), de Rhosnes (365 m ten W) en de Sortbeek (565 m ten NO) gelegen (Bijlage
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 26
juridische randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
oppervlaktewater 6). Voor deze waterlopen geldt de basiskwaliteit als kwaliteitsdoelstelling //
(discipline water)
Decreet integraal waterbeleid
(incl. de Watertoets)
bevat bepalingen betreffende het
gecoördineerd en geïntegreerd
ontwikkelen, beheren en herstellen van
watersystemen. Het decreet reikt tevens
een aantal instrumenten aan die een
sleutelrol moeten spelen in het Vlaamse
waterbeleid, o.a. de Watertoets
ja het project moet getoetst worden aan de bepalingen opgenomen in de
Watertoets (art. 8) // (bedrijfsspecifieke toelichting in kader van de
Watertoets, discipline water)
Uitvoeringsbesluit van de
Watertoets (B.S. 31/10/2006)
het besluit geeft de lokale, provinciale en
gewestelijke overheden, die een
vergunning moeten afleveren, richtlijnen
voor de toepassing van de Watertoets.
Het besluit gepubliceerd in het Belgisch
Staatsblad van 31 oktober 2006 treedt in
werking op 1 november 2006
ja de Watertoets heeft als doel mogelijke schadelijke effecten van plannen,
programma’s en vergunningen op het watersysteem in een vroeg stadium te
beoordelen en daarover te adviseren // (bedrijfsspecifieke toelichting in kader
van de Watertoets, discipline water)
Besluit van de Vlaamse regering
van 1 oktober 2004 houdende
vaststelling van een gewestelijke
stedenbouwkundige verordening
inzake hemelwaterputten,
infiltratievoorzieningen,
buffervoorzieningen en
gescheiden lozing van afvalwater
en hemelwater
de verordening bevat minimale
voorschriften voor de lozing van niet-
verontreinigd hemelwater, afkomstig van
verharde oppervlakken. Het algemeen
uitgangsprincipe hierbij is dat
hemelwater in eerste instantie zoveel
mogelijk gebruikt wordt. In tweede
instantie moet het resterende gedeelte
van het hemelwater worden geïnfiltreerd
of gebufferd, zodat in laatste instantie
slechts een beperkt debiet vertraagd
wordt afgevoerd. Ook de plaatsing van de
overloop van de hemelwaterput en de
infiltratievoorziening dient aan dit
principe te beantwoorden
ja Bij het voorliggende project worden geen stallen opgericht, uitgebreid of
vernieuwd, maar in het kader van de bouwvergunning van 1992, is het bedrijf
verplicht een hemelwaterput van minstens 75 m³ aan te leggen// (discipline
water)
Natuurbeheerrecht
- Decreet betreffende het
natuurbehoud en het natuurlijk
milieu
centraal staan een planmatige aanpak
(natuurbeleidsplan), een horizontaal
beleid (‘stand-still’ principe) en een
gebiedsgericht beleid
ja Op Vlaams grondgebied ligt op 330 m ten W het VEN-gebied ‘De West-Vlaamse
Scheldevallei’. In dit gebied zijn enkele gebieden aangeduid als
natuurreservaat ‘West-Vlaamse Scheldemeersen’. Verder is op 975 m ten ZO
tevens het VEN-gebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere
Zuidvlaamse bossen’ gelegen. Dit VEN-gebied overlapt gedeeltelijk met het
gelijknamige habitatrichtlijngebied die op minimaal 995 m van het bedrijf
gelegen is. In Wallonië is op minimaal 360 m ten W van het bedrijf het
natuurreservaat en Natura 2000-gebied ‘Pays Des Collines’ gelegen. //
(discipline lucht, fauna en flora)
- Vlaamse en/of erkende terreinen, van belang voor behoud en ja op ongeveer 1 km ten N van het bedrijf komen onderdelen van het
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 27
juridische randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
natuurreservaten ontwikkeling van natuur(lijk milieu), die
aangewezen of erkend zijn door Vlaamse
regering
reservaatsgebied ‘West-Vlaamse Scheldemeersen’ voor // (discipline fauna en
flora)
- Ramsargebieden overeenkomst inzake watergebieden die
van internationale betekenis zijn. In het
bijzonder als woongebied voor
watervogels
neen binnen een straal van 5 km rond het bedrijf bevinden zich geen
Ramsargebieden // (discipline lucht, fauna en flora)
- Regionale Landschappen duurzaam samenwerkingsverband gericht
op behoud van streekeigen karakter,
bevorderen natuureducatie, recreatief
medegebruik, ontwikkeling kleine
landschapselementen, …
ja De gemeente Kluisbergen maakt onderdeel uit van het Regionaal Landschap
‘Vlaamse Ardennen’. Het Regionaal Lanschap Vlaamse Ardennen engageert zich
om de natuurlijke troeven van deze streek te beschermen. Dat doen ze door
overheid, bewoners en bezoekers van de streek te betrekken in concrete
projecten die in een duurzame streekontwikkeling passen. Op Waals
grondgebied maakt Mont de l’Enclus deel uit van het ‘Parc naturel du Pays des
Collines’ // (discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie)
Beschermde monumenten,
landschappen en/of stads– of
dorpsgezichten: decreet van
03/03/1976 tot bescherming van
Monumenten en Stads- en
Dorpsgezichten; decreet van
16/04/1996 betreffende
landschapszorg; conventie van
Malta en decreet
erfgoedlandschappen
ter bescherming van monumenten en
stads- en/of dorpsgezichten en
landschappen; instandhouding, herstel en
beheer van beschermde landschappen
ja Binnen een straal van 1 km zijn er geen beschermde monumenten,
landschappen en/of stads- of dorpsgezichten gelegen. Het bedrijf ligt evenwel
op 380 m van de relictzone R34001 ‘Scheldevallei van Berchem tot
Oudenaarde’ die zich uitstrekt van het zuidwesten tot noordoosten van het
studiegebied. Op 170 m, gesitueerd in dezelfde zone dan de relictzone R34001,
bevindt zich de landschappelijke ankerplaats A34002 ‘Scheldemeanders
Avelgem’. Tenslotte bevinden zich twee lijnrelicten binnen het projectgebied,
nl. L13401 ‘Schelde’ en L30055 ‘Spoorlijn 85 Avelgem-Herseaux’,
respectievelijk op 350 m en 790 m gelegen van het bedrijfscentrum //
(discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie)
Decreet op het archeologisch
patrimonium van 30/06/1993
regelt de bescherming, het behoud en de
instandhouding, het herstel en het
beheer van het archeologisch
patrimonium
neen voor de gevraagde uitbreiding zijn geen grondwerken verreist. De kans op
archeologische vondsten is bijgevolg nihil // (discipline landschap, bouwkundig
erfgoed en archeologie)
Decreet betreffende voorkoming
en beheer van afvalstoffen
decreet ter voorkoming, beheer en
verwijdering of nuttige toepassing van
afvalstoffen, met als doel de gezondheid
van mens en milieu te vrijwaren tegen
schadelijke invloeden van afvalstoffen en
verspilling van grondstoffen en energie
tegen te gaan
ja de regels met betrekking tot de opslag en de ophaling van krengen dienen
gerespecteerd te worden // (discipline lucht)
Bodemdecreet decreet dat moet toelaten beslissingen
inzake bodemsanering op systematische
wijze te treffen, prefinanciering ervan te
verzekeren en kosten daarvan te verhalen
neen volgens Vlarebo Artikel 61 en 62 dient al dan niet, rekening houdend met de
categorie waarin de inrichting ingedeeld wordt, een oriënterend
bodemonderzoek uitgevoerd te worden. Voor de inrichting zijn geen
bodemonderzoeksplichtige rubrieken aanwezig. // (discipline bodem)
Verordening (EG) 1069/2009:
Gezondheidsvoorschriften inzake
verordening met als doel vaststelling van
gezondheidsvoorschriften voor niet voor
menselijke consumptie bestemde
ja implementatie via Mest- en Afvalstoffendecreet
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 28
juridische randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
niet voor menselijke consumptie
bestemde dierlijke bijproducten
dierlijke producten, dit met het oog op
het verzekeren van een hoog niveau van
gezondheid en veiligheid in de gehele
voedselketen
Bosdecreet het bosdecreet heeft tot doel het
behoud, de bescherming, de aanleg en
het beheer van de bossen te regelen. Het
behandelt alle bossen in Vlaanderen
neen binnen een straal van 1,5 km bevinden zich volgens het gewestplan geen
bosgebieden // (discipline lucht, fauna en flora)
Koninklijk besluit betreffende de
bescherming van varkens in
varkenshouderijen
bepaalt o.a. de verplichting van
groepshuisvesting voor dragende zeugen
vanaf 2013 en de minimum oppervlakte
per dier
ja Het bedrijf dient zich te houden aan de verplichtingen opgenomen in het KB
Wet betreffende bescherming en
welzijn van dieren en betreffende
bescherming van voor
landbouwdoeleinden gehouden
dieren
verdeelt dieren in 5 categorieën, met
hieraan verbonden een aantal
voorwaarden voor bescherming van
dierenwelzijn
ja varkens behoren tot de groep van de landbouwhuisdieren. De hierop volgens de
wet op het dierenwelzijn van toepassing zijnde voorwaarden, dienen
gerespecteerd te worden (voldoende bewegingsvrijheid voorzien, goede
klimaatregeling, goede voedingswijze, ...) door de inrichting // (beschrijving
bedrijf, ontwikkelingsscenario’s)
Zoneringsplan geeft weer in welke zuiveringszone een
woning gelegen is en werd opgesteld in
samenwerking tussen de gemeente en de
VMM in de periode 2006 – 2008
ja de inrichting is gelegen in collectief te optimaliseren buitengebied. Dit wil
zeggen dat er op termijn een collectieve afvalwaterzuivering (via riolering)
voorzien wordt// (discipline water)
NEC-richtlijn impliceert het opnemen van bindende
emissieplafonds voor SO2, NOх, VOS en
NHз in Vlarem II (emissie-
reductieprogramma’s, zie Vlarem II)
ja de emissies ten gevolge van de landbouwinrichting zullen specifiek beschouwd
worden in het MER // (discipline lucht)
Nitraatrichtlijn heeft als doel waterverontreiniging
veroorzaakt door nitraten uit agrarische
bronnen te verminderen en verdere
verontreiniging van die aard te
voorkomen
ja implementatie via Mestdecreet
Ministerieel besluit van
19/03/2004, bijlage 1, BS
14/10/2004
lijst van stalsystemen voor
ammoniakreductie, nieuwe stallen die
gebouwd worden of grondig gerenoveerd
worden, dienen ammoniakemissiearm
uitgevoerd te worden
ja hoewel het project geen uitbreiding in infrastructuur betreft voorziet het
luchtwassers op de bestaande stallen // (beschrijving bedrijf, discipline lucht,
fauna en flora)
Decreet van 16/04/1996
betreffende de Landschapszorg,
gewijzigd bij decreet van
18/051999, 8/12/2000,
21/12/2001, 19/07/2002 en
13/02/2004)
regelt de bescherming van de in het
Vlaamse Gewest gelegen landschappen,
de instandhouding, het herstel en het
beheer van beschermde landschappen,
ankerplaatsen en erfgoedlandschappen
en stelt maatregelen vast voor de
ja de uitbreiding kan, door het plaatsen van de luchtwassers, een visuele impact
hebben en een invloed uitoefenen op het omliggende landschap // (discipline
landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 29
juridische randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
bevordering van de algemene
landschapszorg
2.4.2 Beleidsmatige randvoorwaarden
Tabel 7 Beleidsmatige randvoorwaarden
beleidsmatige randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
Ruimtelijk Structuurplan
Vlaanderen (RSV)
geeft een visie op de ruimtelijke
ontwikkeling van Vlaanderen en legt de
krachtlijnen vast van het ruimtelijk
beleid naar de toekomst
ja om de verstedelijkingsdruk op het buitengebied af te remmen dienen de
functies die kenmerkend zijn voor dit gebied gevrijwaard te worden, met name
de landbouw, het bos en de natuur en in zeker mate ook het wonen en werken.
Met betrekking tot intensieve veeteelt wordt gesteld dat verdere exploitatie
en/of uitbreiding van bestaande bedrijven kan, doch dat voor nieuwe
bedrijven dient gestreefd te worden naar het bundelen ervan in speciale
agrarische bedrijfszones // (alle disciplines)
Provinciaal Ruimtelijk
Structuurplan (PRSP)
geeft een visie op de ruimtelijke
ontwikkeling van de provincie en legt de
krachtlijnen vast van het ruimtelijk
beleid naar de toekomst
ja algemeen relevant // (alle milieuthema’s)
Het PRSP Oost-Vlaanderen vermeldt een aantal doelstellingen:
- realiseren van gebiedsgebonden potenties in de land- en tuinbouw: via
gebiedsgerichte en sectorgerichte maatregelen moet de agrarische
macrostructuur versterkt worden. Door te komen tot een proactief
ontwikkelingsmodel voor de land- en tuinbouw, kan voldoende tegengewicht
worden gegeven aan de externe druk op het land- en tuinbouwareaal;
- strategie voor het behoud van de landbouw in de valleigebieden: de
landbouw moet rekening houden met de beperkingen die in het kader van
natuurontwikkeling aan de bedrijfsvoering gesteld worden (bemesting,
mestafzet, ...). Binnen de valleigebieden is het wenselijk dat de (provinciale)
overheid maatregelen neemt waarbij de landbouwers ondersteund en begeleid
worden bij het inpassen van (natuur)doelstellingen in de agrarische
bedrijfsvoering;
- coherent beleid t.a.v. de verbrede taakstelling van de land- en tuinbouw: een
coherent beleid t.a.v. het multifunctionele takenpakket moet de land- en
tuinbouwer de kans geven zich als economisch leefbare entiteit te ontwikkelen
in functie van de nieuwe behoeften. In dit verband is het belangrijk dat er een
afstemming gebeurt tussen de verschillende beleidsdomeinen die een impact
hebben op de land- en tuinbouw;
- creëren van ontwikkelingsmogelijkheden voor land- en tuinbouwbedrijven
gelegen in gebieden waar land- en tuinbouw niet de hoofdfunctie is en voor
aan de land- en tuinbouw aanverwante activiteiten: voor de toekomstgerichte
land- en tuinbouwbedrijven die gelegen zijn in gebieden waar land- en
tuinbouw niet de hoofdfunctie is, moeten binnen bepaalde randvoorwaarden
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 30
beleidsmatige randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
ontwikkelingsmogelijkheden voorzien worden
Gemeentelijk Ruimtelijk
Structuurplan (GRSP)
beschrijft de ruimtelijke structuur en
visie op de gewenste ruimtelijke
ontwikkeling, enz. op gemeentelijk
niveau
ja algemeen relevant // (alle disciplines)
Het GRSP van Kluisbergen werd op 4 maart 2010 definitief vastgesteld
Gemeentelijk Ruimtelijk
Uitvoeringsplan (GRUP)
ruimtelijk uitvoeringsplan opgemaakt in
uitvoering van het GRSP
neen er zijn geen GRUP’s die betrekking hebben op het bedrijf of de
bedrijfsomgeving
Vlaams milieubeleidsplan 2011 –
2015
bepaalt het milieubeleid dat het Vlaams
Gewest, alsmede provincies en
gemeenten in aangelegenheden van
gewestelijk belang, dient te voeren
ja in het nieuwe Vlaamse milieubeleidsplan 2011 – 2015 (goedgekeurd op 27 mei
2011) worden acht grote uitdagingen onderscheiden, die op lange termijn
richtinggevend zullen zijn voor Vlaanderen. De langetermijnuitdagingen
worden verder gedetailleerd en omgezet in plandoelstellingen, themabeleid en
vernieuwende maatregelen, waarbij een aantal prioritaire onderwerpen aan
bod komen. Specifiek voor landbouw, worden landbouwers verder gestimuleerd
om milieukundige randvoorwaarden, in aanvulling op deze bepaald in de
regelgeving (m.i.v. Europese Verordeningen en Richtlijnen), mee in overweging
te nemen bij het nemen van operationele beslissingen in de bedrijfsvoering
(zoals teeltkeuze, bodembewerking, bemesting, …). Hiertoe wordt ook gezocht
naar een groter draagvlak voor dit soort van landbouwpraktijken bij de land-
en tuinbouwers. Ook anderen (consumenten, natuursector, …) dienen
geïnformeerd en gesensibiliseerd te worden over duurzame landbouw- en
voedselsystemen. Een geïntegreerde aanpak wordt voorzien met aandacht voor
bodem (organische stof, verdichting, erosie, versnippering, biodiversiteit,
bestrijdingsmiddelen, fosfaataanrijking, nitraatresidu’s en verzuring, …), water
(nitraat, fosfaat, bestrijdingsmiddelen, …), lucht (ammoniakverliezen, fijn
stof, …) en natuur (instandhouding van biodiversiteit en natuurwaarden, …).
Hoewel relevante instrumenten en samenwerking tussen landbouw en
leefmilieu zowel op beleidsmatig vlak als op het terrein op zich al bestaan, zit
hier het vernieuwende in een verruimde en verbeterde doorwerking ervan in
Vlaanderen. Hiertoe zullen initiatieven genomen en ondersteund worden voor
het ontwikkelen en verder laten doorwerken van voorbeeldpraktijken en (eco-
)innovaties. Daarbij worden partnerschappen opgezet (landbouwers-
consumenten, landbouwers-natuurbeschermers, …). Het geheel moet tevens
bijdragen tot een versnelling in de omschakeling naar een meer duurzame
landbouw en voedselproductie in Vlaanderen, en dit in de verschillende
deelsectoren en ketens. Hierbij zal ook ingespeeld worden op opportuniteiten
en uitdagingen die het huidig en toekomstig Europees landbouwbeleid biedt of
zal bieden (bv. inzake klimaatadaptatie, biodiversiteit, …) // (alle disciplines)
Provinciaal Milieubeleidsplan bepaalt het milieubeleid dat de provincie
dient te voeren, binnen de beleidslijnen
van het gewestelijk plan
ja algemeen relevant // (alle milieuthema’s)
Het provinciale land- en tuinbouwbeleid draagt duurzaamheid hoog in het
vaandel en tracht een evenwicht te vinden tussen economie en ecologie. Een
nieuwe generatie landbouwers staat immers open voor nieuwe initiatieven. De
provincie wil hen stimuleren, ondersteunen en met hen samenwerken, onder
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 31
beleidsmatige randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
meer bij het beheren van de open ruimte, het herstel en de bescherming van
het landschap en het creëren van natuurverbindingen.
Diverse acties en projecten zijn opgenomen in het milieubeleidsplan die
rechtstreeks of onrechtstreeks op de land- en tuinbouw mikken. Zo wordt de
sector betrokken bij het integraal waterbeleid, meer bepaald bij de opmaak
van deelbekkenbeheerplannen. Er zullen ook ondersteunende en sensibilisatie-
acties worden opgezet rond afvalwater op het landbouwbedrijf, het gebruik
van pesticiden, de verzurende effecten van ammoniakemissies en de
erosieproblematiek.
Vooral voor natuur en landschap is een goede samenwerking met de land- en
tuinbouw belangrijk, want in de natuurverbindingsgebieden die de provincie
moet afbakenen en inrichten is landbouw de hoofdfunctie. Onder meer door
het afsluiten van beheersovereenkomsten en het stimuleren van de aanleg en
het onderhoud van kleine landschapselementen kan de provincie
natuurverbindingen creëren. In het kader van het project “agrarisch
natuurbeheer” zullen landschapsbedrijfsplannen worden opgemaakt om de
landbouwbedrijven beter in het landschap in te passen
Gemeentelijk Milieubeleidsplan bepaalt het milieubeleid dat de
gemeente dient te voeren, binnen de
beleidslijnen van het gewestelijk en
provinciaal plan
ja algemeen relevant // (alle disciplines)
Gemeentelijk
Natuurontwikkelingsplan (GNOP)
beoogt een doorgedreven natuurbeleid in
de gemeente op zowel korte als lange
termijn; het actieplan vormt daarbij de
uitvoering
ja algemeen relevant // (alle disciplines)
(Deel)bekkenbeheerplan in Vlaanderen zijn de stroomgebieden
onderverdeeld in elf bekkens, waarbij de
waterbeheersplanning vorm krijgt in de
bekkenbeheersplannen. Dit vormt een
allesomvattend plan, die aandacht heeft
voor de kwaliteits- en
kwantiteitsaspacten van zowel
oppervlakte- als grondwater. Ook de
gebruiksfuncties van water en de
ecologie komen aan bod
Ja Voorliggend varkensbedrijf ligt in het stroomgebied van de Schelde //
(discipline water)
Ruimtelijke visie voor landbouw,
natuur en bos – regio Leiestreek
om het buitengebied te vrijwaren voor de
essentiële functies landbouw, natuur en
bos. Om dit doel te bereiken wordt er in
Vlaanderen 750.000 ha agrarisch gebied,
150.000 ha natuurgebied, 53.000 ha
bosgebied en 34.000 ha andere
groengebieden vastgelegd in
ja algemeen relevant // (alle disciplines)
de inrichting is gelegen in de deelruimte ‘Scheldevallei Ruien”. In het gebied
waar het bedrijf gelegen is, wordt gestreefd naar het behoud en versterking
van gevarieerde (open/halfopen) valleilandschappen met ruimte voor
waterberging
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 32
beleidsmatige randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
bestemmingsplannen
Natuurinrichtingsproject het doel is een gebied optimaal inrichten
in functie van behoud van bestaande
natuur, maar ook herstel en ontwikkeling
van natuur en het beheer nadien (zie
natuurdecreet)
neen in de omgeving van het bedrijf komen geen natuurinrichtingsprojecten voor
Landinrichtingsproject het doel is de inrichting van landelijke
gebieden te realiseren overeenkomstig de
bestemmingen toegekend door
ruimtelijke ordening
neen in de omgeving van het bedrijf komen geen landinrichtingsprojecten voor
Ruilverkavelingsproject ruilverkavelingsprojecten beogen meer
dan een eenvoudige
perceelshergroepering. Zij zorgen voor de
herstructurering van het landbouwgebied
passend in een multi-functionele
inrichting van het buitengebied
neen in de omgeving van het bedrijf komen geen ruilverkavelingsprojecten voor
Landschapsatlas geeft aan waar historisch gegroeide
landschapsstructuur tot op vandaag
herkenbaar gebleven is en duidt deze aan
als relicten en/of ankerplaatsen
ja het bedrijf ligt op 380m van de relictzone R34001 ‘Scheldevallei van Berchem
tot Oudenaarde’ die zich uitstrekt van het zuidwesten tot noordoosten van het
studiegebied. Op 170m, gesitueerd in dezelfde zone dan de relictzone R34001,
bevindt zich de landschappelijke ankerplaats A34002 ‘Scheldemeanders
Avelgem’. Tenslotte bevinden zich twee lijnrelicten binnen het projectgebied,
nl. L13401 ‘Schelde’ en L30055 ‘Spoorlijn 85 Avelgem-Herseaux’,
respectievelijk op 350 m en 790 m gelegen van het bedrijfscentrum (bijlage
7).// (discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie).
Visiedocument voor
administratief overleg: “De weg
naar een duurzaam geurbeleid”,
nieuwe versie september 2008.
Samen met het Advies van de
Mina-raad van 29 april 2009 vormt
dit de basis voor de
implementatie van het geurbeleid
tracht geurnormen op te stellen voor
nieuwe en bestaande veeteeltbedrijven.
Implementatie in de Vlaamse wetgeving
wordt verwacht
ja het veeteeltbedrijf produceert door de aanwezige dieren een geuremissie die
eventueel hinder kan veroorzaken voor omwonenden. In de discipline lucht
(hoofdstuk 7) zal nagegaan worden hoe de inrichting voldoet aan de
beschermingsniveaus die in dit visiedocument worden voorgedragen //
(discipline lucht)
Saneringsplan fijn stof voor de
zones met overschrijding in 2003
en aanpak fijn stofproblematiek
in Vlaanderen
focus op luchtkwaliteitsnormen voor PM10
en PM2,5
ja de inrichting draagt bij aan de uitstoot van fijn stof // (discipline lucht)
Omzendbrief LNE/2001/1:
milieueffectbeoordeling en
vergunningverlening voor
bepaalde projecten
verduidelijking van het juridisch kader
van de milieueffectbeoordeling en
vergunningverlening voor bepaalde types
van projecten ten gevolge rechtspraak
van het Hof van Justitie over richtlijn
85/337/EEG
neen het voorliggende project valt onder 21 c) uit de lijst van bijlage I “installaties
voor intensieve pluimvee- of varkenshouderij”.
Het voorliggende project valt dus niet onder het toepassingsgebied van de
genoemde omzendbrief
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 33
beleidsmatige randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
Vlaams Klimaatsbeleidsplan 2013
– 2020
het Vlaams Klimaatsbeleidplan 2013 –
2020 bestaat uit een Vlaams
Mitigatieplan en een Vlaams
Adaptatieplan. De eerste heeft als
doelstelling de uitstoot van
broeikasgassen te verminderen. Hierbij
wordt vooral gefocust op sectoren die
niet onder het Europees
emissiehandelsysteem voor bedrijven
vallen, zoals landbouw. Het
Adaptatieplan heeft als doelstelling om
voor te bereiden op
klimaatsveranderingen. Hierbij wordt
vooral gefocust op waterbeheer in
natuur- en landbouwgebieden.
ja door de uitbating zal een bijdrage geleverd worden aan de uitstoot van
broeikasgassen // (discipline lucht)
het bedrijf verbruikt eveneens water // (discipline water)
BBT’s en BREF’s geven op Vlaams en Europees niveau aan
welke best beschikbare technieken
(BBT’s) vanuit milieuoogpunt bestaan
voor een aantal specifieke
productieprocessen
ja in het MER zal rekening gehouden worden met de BBT’s en BREF’s uit studies
voor de veeteeltsector (o.a. BBT ‘Veeteelt’ en het BREF-document ‘Intensive
Livestock Farming’)
de meeste aandacht gaat hierbij uit naar ammoniak, de voornaamste
luchtverontreinigende stof, omdat dit de stof is die in de grootste
hoeveelheden wordt uitgestoten. In vrijwel alle informatie over de reductie
van emissies vanuit stallen werd de reductie van de ammoniakuitstoot
genoemd. Er wordt van uitgegaan dat technieken die de uitstoot van ammoniak
beperken, ook de uitstoot van de andere gasvormige stoffen zullen
verminderen. Andere milieu-effecten hebben te maken met stikstof- en
fosforemissies naar de bodem, het oppervlaktewater en het grondwater als
gevolg van de bemesting van het land. Bij het terugdringen van deze emissies
gaat het niet alleen om het opslaan, verwerken en uitrijden van eenmaal
geproduceerde mest, maar om maatregelen ten aanzien van een hele keten
van activiteiten, inclusief stappen om de mestproductie zo veel mogelijk te
beperken // (alle disciplines)
RIE (Richtlijn Industriële Emissies) verplicht de lidstaten van de EU om grote
milieuvervuilende bedrijven te reguleren
middels een integrale vergunning
gebaseerd op de beste beschikbare
technieken (BBT). Deze verplichting is
overgenomen in titel I van VLAREM,
Artikel 41bis
ja algemeen relevant
deze richtlijn is de opvolger van de huidige Integrated Pollution Prevention and
Control(IPPC)-richtlijn op. De RIE-richtlijn omvat naast de IPPC- richtlijnen nog
zes andere richtlijnen (de Richtlijn grote stookinstallaties, de
Afvalverbrandings-richtlijn, de Oplosmiddelenrichtlijn en drie Richtlijnen voor
de titaniumdioxide-industrie). De IPPC-richtlijn verplicht de EU-lidstaten om
grote emissies naar water, lucht en bodem van bedrijven te reguleren.
voor inrichtingen die in de vierde kolom van de indelingslijst met de letter X
zijn aangeduid gelden bijkomend de volgende bepalingen :
1° de vergunningsvoorwaarden worden door de bevoegde overheden geregeld
getoetst en zo nodig ambtshalve overeenkomstig de procedure vermeld in
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 34
beleidsmatige randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
artikel 45 bijgesteld; voor de bestaande GPBV-installaties gebeurt een eerste
toetsing uiterlijk vóór 30 oktober 2007;
2° een toetsing vindt in ieder geval plaats als :
a) de door de installatie veroorzaakte verontreiniging van dien aard is
dat de bestaande emissiegrenswaarden in de vergunning gewijzigd of
nieuwe emissiegrenswaarden opgenomen moeten worden;
b) belangrijke veranderingen in de beste beschikbare technieken een
significante beperking van de emissies zonder buitensporige kosten
mogelijk maken;
c) bedrijfsveiligheid van het proces of de activiteit de toepassing van
andere technieken vereist;
d) nieuwe wettelijke bepalingen zulks vereisen
Door de herziening van de IPPC-richtlijn zullen de vergunningen moeten
aangepast worden aan de BBT-conclusies opgenomen in een BREF binnen een
periode van 4 jaar na de publicatie van een herziene BREF. Of bestaande
stallen al dan niet zouden moeten aangepast of omgebouwd worden naar
emissiearme stallen zal dus bepaald worden door wat deze BREF definieert als
zijnde BBT en met name of een emissiearme stal BBT is in alle gevallen of
enkel bij nieuwbouw
Waterbeleidsnota de waterbeleidsnota werd op 8 april 2005
goedgekeurd door de Vlaamse Regering
en is van wezenlijk belang voor de
uitvoering van het decreet Integraal
Waterbeleid. In de waterbeleidsnota
tekent de Vlaamse Regering de krijtlijnen
uit van haar visie op het waterbeleid in
Vlaanderen. De waterbeleidsnota streeft
naar een evenwicht tussen de
ecologische, sociale en economische
functies van watersystemen
ja de waterbeleidsnota bevat vijf krachtlijnen:
- terugdringen van risico’s die de veiligheid aantasten; het
voorkomen, het herstellen en waar mogelijk het ongedaan maken
van watertekort;
- water voor de mens: de scheepvaart bevorderen, duurzame
watervoorziening, water voor landbouw en industrie, onroerend
erfgoed, watergebonden recreatie, water voor de huishoudens;
- de kwaliteit van water verder verbeteren;
- duurzaam omgaan met water: sluitend voorraadbeheer, zuinig en
efficiënt watergebruik;
- voeren van een meer geïntegreerd waterbeleid: integrale aanpak
waterketen; geïntegreerd waterlopenbeheer; juridische,
organisatorische, financiële en wetenschappelijke onderbouwing
versterken; verregaande afstemming van het waterbeleid met de
ruimtelijke ordening; maatschappelijk aanvaard waterbeleid
voeren, meewerken aan een internationaal waterbeleid //
(discipline water)
Omzendbrief LNE 2012/1:
milderende maatregelen voor
geuremissies die afkomstig zijn
van bestaande varkens- en
pluimveestallen in Vlaanderen
oplijsting van de actuele en economisch
haalbare technische en organisatorische
maatregelen ter beperking van de
geuremissie bij bestaande varkens- en
pluimveestallen. Deze omzendbrief geldt
ja gezien op het bedrijf momenteel traditionele stallen aanwezig zijn , kunnen de
milderende maatregelen voorgesteld in de omzendbrief toegepast worden
//(discipline lucht)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 35
beleidsmatige randvoorwaarden inhoudelijk relevant bespreking relevantie // (locatiebespreking MER)
enkel voor stallen die nog niet
ammoniakemissiearm zijn uitgevoerd én
waartegen klachten inzake geurhinder
werden geuit
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 36
3 Projectbeschrijving
3.1 Historiek
De eerste vergunning voor het houden van varkens op de inrichting dateert van 21 maart 1980 voor het
houden van 2.400 andere varkens. In 1992 werd een vergunning verleend voor het houden van 4.000
varkens, maar na beroep van omwonenden wordt de verleende vergunning beperkt tot 31 december
2003 en wordt gesteld dat m.b.t. de geurhinder de BBT moet worden toegepast. In 2003 werd een
hervergunningsaanvraag ingediend en geweigerd, wegens te grote negatieve impact op mens en
leefmilieu. Na beroep van de exploitant wordt in 2004 een hervergunning voor 4.000 andere varkens
bekomen. Op 26 maart 2009 werd de milieuvergunning voor dit bedrijf, verkregen in 2004, vernietigd
door de Raad van State, omwille van het ontbreken van een MER. Het bedrijf moet volledig gestopt
worden tegen 15 januari 2010. Er wordt een nieuwe milieuvergunningsaanvraag ingediend onder de
MER-drempel voor het houden van 3.000 varkens. Deze wordt verkregen op 8 oktober 2009 voor een
termijn van 3 jaar, in afwachting van het MER.
In 2010-2011 werd een MER opgesteld voor dit bedrijf (PRMER-0448). Dit MER kaderde in de
milieuvergunningsaanvraag voor het houden van 4.000 andere varkens. Nadat het MER werd
goedgekeurd, werd een milieuvergunningsaanvraag ingediend voor het houden van 4.000 andere
varkens. Bij de vergunningsaanvraag werd naast het goedgekeurde MER tevens een bijkomende
geurstudie toegevoegd, met verschillende scenario’s om de geuremissie en stof- en ammoniakemissie
van het bedrijf te reduceren. Er werd, op 31 januari 2013, een proefvergunning verleend voor het
houden van 3.448 andere varkens. Deze vergunning is geldig tot 31 januari 2015. In de proefvergunning
werd opgenomen dat een luchtwasser voorzien moest worden op stal 3 en 4. Voor deze luchtwasser te
plaatsen is echter een bouwvergunning nodig, wat niet verleend kan worden met een proef-
milieuvergunning. Momenteel worden dus 3.000 andere varkens gehouden op het bedrijf in zes
traditionele stallen.
3.2 Verantwoording project
Het bedrijf Lauwers nv beschikt momenteel over een proefvergunning voor het houden van 3.448
vleesvarkens. Deze vleesvarkens worden gehuisvest in zes stallen. In de proefvergunning werd
opgenomen dat twee stallen dienen aangesloten te worden op één luchtwasser. Omdat hiervoor een
bouwvergunning noodzakelijk is, en deze niet verleend kan worden aan de hand van de
proefvergunning, is dit momenteel nog niet gerealiseerd. De verdere opvulling tot 3.448 dieren door
extra dieren te huisvesten in de desbetreffende twee stallen wordt, zolang de luchtwasser niet
voorzien kan worden, niet uitgevoerd, waardoor het totaal dieraantal in de huidige situatie beperkt
blijft tot 3.000 vleesvarkens, gehuisvest in zes traditionele stallen.
Het bedrijf wenst de proefvergunning om te zetten in een vergunning voor 20 jaar voor het houden van
4.228 mestvarkens. Hiertoe werd een masterplan opgesteld over een periode van 10 jaar. Onmiddellijk
na het verkrijgen van een ‘vaste’ vergunning zal het bedrijf een luchtwasser voorzien, waarop twee
stallen (stal 3 en 4) aangesloten zijn. In totaal zouden dan 3.448 dieren gehouden worden. Dit is dus de
situatie zoals ze nu vergund is in de proefvergunning. Binnen een periode van 5 jaar zou het bedrijf
een tweede luchtwasser voorzien op twee stallen (stal 5 en 6). Na het realiseren van deze tweede
luchtwasser wenst het bedrijf 3.840 mestvarkens te houden in de zes stallen. De laatste stap is
gesitueerd binnen een periode van 10 jaar. In deze laatste stap wordt tevens een luchtwasser voorzien
op de twee laatste traditionele stallen (stal 1 en 2). Na de realisatie van deze laatste luchtwasser
zouden 4.228 mestvarkens worden gehouden op het bedrijf.
De gebruikte luchtwassers zullen de geuremissie met minimaal 75 % reduceren, de ammoniakemissie
met minimaal 85 % en de stofemissie met minimaal 80 % (zie bijlage 8). De gewenste situatie zal in
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 37
verschillende stappen en over een tijdspanne van 10 jaar gerealiseerd te worden. Voor elke stap zal
geëvalueerd worden of er nieuwe, minstens evenwaardige, technologieën ter beschikking zijn die
kunnen toegepast worden op het bedrijf.
Er wordt geopteerd voor dit stappenplan omdat de plaatsing van de luchtwassers een grote investering
met zich meebrengen. Daarnaast dienen alle stallen tevens technisch aangepast te worden om de lucht
centraal te kunnen afzuigen naar de luchtwasser. Hierdoor is het wenselijk om de aanpassingen in
verschillende stappen door te voeren.
Om een luchtwasser te voorzien op stal 1 en 2 dient er parallel aan deze stallen een luchtkanaal
voorzien te worden en dit ten zuidwesten van de stallen. Het luchtkanaal zal dus deels op de oprit
gelegen zijn. In eerdere procedures werd berekend dat het kanaal 2 m breed zou moeten zijn.
Hierdoor werd de toegankelijkheid van het bedrijf gehypothekeerd en deze optie werd dus als niet
technisch haalbaar geacht. Nu zal getracht worden om het kanaal 1,5 m breed te maken, waardoor er
net voldoende ruimte zal zijn voor vrachtwagens om (weliswaar achteruit) het bedrijf op te rijden.
Draaien ter plaatse zal niet langer mogelijk zijn op het bedrijf zelf.
De belangrijkste wijzigingen inzake vergunningsplichtige rubrieken betreffen de uitbreiding in dieraantal
en de grondwaterwinning. Voor het overige zijn er geen wijzigingen gepland inzake vergunningsplichtige
rubrieken. Er wordt tevens een hernieuwing van alle rubrieken aangevraagd.
Het bedrijf Lauwers (met verschillende afdelingen) beschikt in totaal over 446.560,36 NER-Dv. Van deze
NER’s werden er in 2013 324.560,77 toegekend en was er dus een overschot 122.257,67 NER’s. Rekening
houdend met het feit dat de NER-Dv voor andere varkens 18,33 bedraagt, is er bijgevolg nog ruimte voor
6.670 mestvarkens extra. Het bedrijf heeft dus voldoende NER’s voorhanden om de uitbreiding te
verwezenlijken.
In het MER zal een evaluatie gemaakt worden tussen de huidige (werkelijke) situatie en de gewenste
situaties van dit project. Omdat het een vroegtijdige hernieuwing betreft, dient ook het nulalternatief
in overweging genomen te worden. Het bedrijf is momenteel echter nog vergund tot 2015. Indien de
vergunning niet verleend wordt, dan kan het bedrijf niet verder exploiteren.
3.3 Bedrijfsinfrastructuur
Foto’s van de inrichting en de omgeving zijn terug te vinden in Bijlage 9. Grondplannen van het bedrijf
worden gegeven in Bijlage 10. In Tabel 8 wordt de bedrijfsinfrastructuur in deze situaties weergegeven.
Tabel 8 Bedrijfsinfrastructuur
huidige situatie vergunde situatie fase 1 fase 2
verdeling dieren:
stal 1 440 mestvarkens 440 mestvarkens 440 mestvarkens 644 mestvarkens
stal 2 460 mestvarkens 460 mestvarkens 460 mestvarkens 644 mestvarkens
stal 3 600 mestvarkens 840 mestvarkens 840 mestvarkens 840 mestvarkens
stal 4 520 mestvarkens 728 mestvarkens 728 mestvarkens 728 mestvarkens
stal 5 500 mestvarkens 500 mestvarkens 700 mestvarkens 700 mestvarkens
stal 6 480 mestvarkens 480 mestvarkens 672 mestvarkens 672 mestvarkens
TOTAAL 3.000 mestvarkens 3.448 mestvarkens 3.840 mestvarkens 4.228 mestvarkens
mestopslag:
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 38
huidige situatie vergunde situatie fase 1 fase 2
stal 1 581 m³ 581 m³ 581 m³ 581 m³
stal 2 581 m³ 581 m³ 581 m³ 581 m³
stal 3 727 m³ 727 m³ 727 m³ 727 m³
stal 4 645 m³ 645 m³ 645 m³ 645 m³
stal 5 606 m³ 606 m³ 606 m³ 606 m³
stal 6 584 m³ 584 m³ 584 m³ 584 m³
spuiopslag 0 m³ 1.226 m³ 1.226 m³ 1.226 m³
opslag brandstof
3 x 1.200 l petroleum
(bovengronds,
dubbelwandig)
3 x 1.200 l petroleum
(bovengronds,
dubbelwandig)
3 x 1.200 l petroleum
(bovengronds,
dubbelwandig)
3 x 1.200 l petroleum
(bovengronds,
dubbelwandig)
silo’s
12 torensilo’s met
totale
opslagcapaciteit 138
ton
12 torensilo’s met
totale
opslagcapaciteit 138
ton
12 torensilo’s met
totale
opslagcapaciteit 138
ton
12 torensilo’s met
totale
opslagcapaciteit 138
ton
grondwaterwinning
boorput: 7.448 m³/j
en 30 m³/d
quartair
boorput: 7.448 m³/j
en 30 m³/d
quartair
boorput: 8.700m³/j
en 35 m³/d
quartair
boorput: 11.000 m³/j
en 44 m³/d
quartair
opvang regenwater 75 m³ 75 m³ 629 m³ 629 m³
De bestaande stallen zijn momenteel allen traditionele stallen, die alle natuurlijk verlucht worden.
In de vergunde situatie (proefvergunning) wordt een combiwasser voorzien die de lucht van stal 3 en
stal 4 behandelt. Deze luchtwasser is momenteel nog niet aanwezig, om de eerder vermelde reden. In
de gewenste situatie fase 1 wordt één bijkomende luchtwasser voorzien die de stallucht van stal 5 en
stal 6 behandelt. In de gewenste situatie fase 2 wordt nog een bijkomende luchtwasser voorzien die de
stallucht van stal 1 en 2 behandelt, waardoor de stallucht van alle stallen behandeld zal worden in
deze fase. Gezien het plaatsen van deze luchtwassystemen op dergelijke stallen technische
aanpassingen en een grote investering met zich meebrengt, wordt geopteerd om de vergunde situatie
zo snel mogelijk uit te voeren, fase 1 binnen 5 jaar en fase 2 binnen 10 jaar.
Als luchtwassysteem wordt, na onderzoek van de leverancier, geopteerd voor een gecombineerd
luchtwassysteem 85 % ammoniakemissiereductie met watergordijn en biologische wasser (zie Bijlage
8). Er dient bijgevolg geen zuur aangewend te worden. Het spui van deze wassers mag in principe
opgeslagen worden in de mestkelder. Hier wordt, vanwege de beperkte capaciteit van de mestkelders,
geopteerd om het spui in een aparte opvang op te slaan.
Alle mest wordt, samen met het reinigingswater, opgeslagen in de onderliggende mestkelders. De mest
wordt gedeeltelijk verwerkt (ongeveer 35 %) en gedeeltelijk uitgereden via burenregeling (ongeveer 65
%). De percentages van verwerking en uitrijden verschillen van jaar tot jaar. Dit is afhankelijk van de
weersomstandigheden en de hoeveelheid beschikbaar land om de mest uit te rijden.
In de bedrijfswoning zijn vier personen woonachtig. Huishoudelijk afvalwater wordt via een septische
put geloosd in de gracht.
In de huidige situatie zijn drie petroleumtanks aanwezig (3 x 1.200 l). De petroleum wordt toegepast
als brandstof voor de mobiele verwarmingstoestellen. De tanks zijn alle dubbelwandig en bovengronds.
Dit blijft zo in de gewenste situatie.
Het bedrijf beschikt momenteel over een niet-gekoelde kadaversopslag. Dit blijft zo in de gewenste
situatie. De kadavers worden op geregelde tijdstippen opgehaald door Rendac.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 39
Het bedrijf pompt water uit één put, en dit uit het quartair aquifersysteem en van op een diepte van
10 m (7.448 m³/j, 30 m³/d). Naar de toekomst toe wenst de exploitant de winning uit te breiden tot
een totaal van 11.000 m³/j (44 m³/d). Dit zal binnen dezelfde pompput gebeuren.
Momenteel wordt op het bedrijf regenwater, grondwater en leidingswater toegepast op het bedrijf.
Het grondwater wordt in de huidige situatie toegepast als drinkwater voor de dieren. Het regenwater
wordt aangewend als reinigingswater. Het leidingswater wordt toegepast in het huishouden. In de
gewenste situatie zal het grondwater in eerste plaats toegepast worden als drinkwater voor de dieren.
Als reinigingswater zal gebruik gemaakt worden van regenwater. Als waswater voor de luchtwassers zal
zo veel mogelijk regenwater toegepast worden. Er is echter onvoldoende regenwater beschikbaar om
aan de dagelijkse waterbehoefte van alle laagwaardige toepassingen te voldoen (zelfs indien het water
van alle staldaken wordt opgevangen). Het regenwater zal bijgevolg waar nodig aangevuld worden met
grondwater.
Rondom het bedrijf is een groenscherm aanwezig. Dit wordt verderop bij de discipline Landschap,
Bouwkundig Erfgoed en Archeologie (hoofdstuk 12) verder in detail besproken.
3.4 Capaciteit
Het Koninklijk besluit betreffende de bescherming van varkens in varkenshouderijen dd. 15/05/2003
bepaalt dat de minimum oppervlakte voor vleesvarkens 0,65 m² per dierplaats bedraagt. Het
hokoppervlak per dier in de verschillende situatie wordt weergegeven in onderstaande tabel.
Tabel 9 Hokoppervlak per dier in de verschillende situaties
stal
huidige situatie vergunde situatie fase 1 fase 2
# dieren hokopp/dier
(m²/dier) # dieren
hokopp/dier
(m²/dier) # dieren
hokopp/dier
(m²/dier) # dieren
hokopp/dier
(m²/dier)
stal 1 440 1 – 1,1 440 1 – 1,1 440 1 – 1,1 644 0,71
stal 2 460 1,05 460 1,05 460 1,05 644 0,75
stal 3 600 1,05 840 0,75 840 0,75 840 0,75
stal 4 520 1,05 728 0,75 728 0,75 728 0,75
stal 5 500 1,05 500 1,05 700 0,75 700 0,75
stal 6 480 1,05 480 1,05 672 0,75 672 0,75
Uit bovenstaande tabel kan afgeleid worden dat in alle situaties de minimumoppervlakte voor
vleesvarkens gerespecteerd wordt.
3.5 Afbraak- en aanlegfase
De gevraagde uitbreiding tot 4.228 vleesvarkens zal gebeuren door de hokken maximaal op te vullen.
Er is aldus geen bijkomende stalinfrastructuur nodig. Voor de plaatsing van de luchtwassers zijn er
evenwel enkele technische ingrepen noodzakelijk. In de gewenste situatie zal wel bijkomende
regenwateropvang en een spuiopvang voorzien worden. Hiertoe zullen wel grondwerken noodzakelijk
zijn.
De werkzaamheden zullen ongeveer één jaar in beslag nemen.
3.6 Exploitatie- en productiecyclus
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 40
Het bedrijf is gespecialiseerd in het houden van vleesvarkens. De productiecyclus begint met de
aanvoer van gespeende biggen (op leeftijd van ongeveer 8 weken). Op het bedrijf worden de biggen
verder afgemest tot een gewicht van 100 tot 110 kg. Één ronde duurt ongeveer 4 maanden en 24
dagen, er zijn dus ongeveer 2,5 rondes per jaar. Op het einde van de mestronde worden de slachtrijpe
varkens geladen en afgevoerd naar het slachthuis. Hierna volgt 2 à 3 dagen leegstand. Tijdens het
afmesten wordt rekening gehouden met 3 % uitval. Momenteel worden jaarlijks bijgevolg ongeveer
8.620 vleesvarkens geproduceerd. In fase 1 zullen er dit 9.312 zijn en in fase 2 10.253.
De stallen werden vroeger om de 2 rondes door de exploitant zelf ontsmet (na natte reiniging), dit om
water te besparen.Tevens werd na elke ronde de gang afgespoten om het grof vuil te verwijderen.
Dagelijks werden èn worden de bevuilde vloeroppervlakken ontdaan van overtollige mest. Naar
aanleiding van de omzendbrief geur (LNE/2012) werd beslist om de stallen na elke ronde grondig te
reinigen teneinde de eventuele geurhinder voor omwonenden zoveel mogelijk te beperken.
De mest geproduceerd door de varkens wordt op het bedrijf Lauwers nv opgevangen in de
mengmestkelders gelegen onder de stallen. Ook het reinigingswater van de stallen komt in deze
mengmestkelder terecht. In de gewenste situatie zal het spui van de luchtwassers in een aparte opvang
opgevangen worden.
3.7 Grondstoffen en residuen
Aangezien het voederverbruik een belangrijke parameter is voor wat betreft de uiteindelijke
bedrijfsresultaten, wordt het verbruik opgevolgd door de exploitant. De varkens worden gevoederd
met droogvoer. Het betreft een multifasig (driefasig) voederproces. Het voeder wordt dus aangepast
aan de noden van het varken. Op basis van het gemiddelde voederverbruik per dier (jaarlijks
gemiddeld 700 kg/vleesvarken) en rekening houdend met het werkelijk aantal dieren (huidige situatie)
en maximale vergunde dierhoeveelheid (gewenste situaties), wordt het voederverbruik van de varkens
geschat op 6.034 ton/j in de huidige situatie, 6.720 ton/j in de gewenste situatie fase 1 en 7.399 ton/j
in de gewenste situatie fase 2.
In de huidige situatie wordt grondwater aangewend voor drinkwater van de dieren. Voor het reinigen
van de stallen wordt regenwater toegepast. Enkel in het huishouden wordt leidingwater aangewend.
Het reinigingswater wordt opgevangen in de mestkelders en samen met de mest afgevoerd, er wordt
aldus geen bedrijfsafvalwater geloosd. Aan de hand van de LNE-cijfers kan een berekening gemaakt
worden van het geschatte drinkwaterverbruik (een gedetailleerde afweging t.o.v. de VMM-cijfers en de
BBT-cijfers kan teruggevonden worden in 9.1.4.2.2). Op basis van de LNE-cijfers blijkt dat in de
vergunde situatie 7.448 m³ drinkwater per jaar noodzakelijk is. Naar de toekomst toe zou dit in fase 1
8.294 m³ worden en in fase 2 9.132 m³. Hierbij is de huidige grondwaterwinning ontoereikend, en
daarom wordt een uitbreiding van de capaciteit van de winning aangevraagd. Verder is er in de
vergunde situatie 414 m³ reinigingswater per jaar nodig. In de gewenste situatie fase 1 en fase 2 wordt
dit respectievelijk 461 m³/jaar en 507 m³/jaar. In de aanpalende bedrijfswoning, die bewoond wordt
door vier personen, wordt er jaarlijks ongeveer 120 m³ leidingwater verbruikt. Het huishoudelijk
afvalwater wordt via een septische put geloosd in de gracht. In de huidige situatie is er een
regenwateropvang van 75 m³ aanwezig. Hierin wordt het regenwater dat op de staldaken van de twee
voorste stallen valt opgevangen. Op deze manier kan jaarlijks zo’n 650 m³ regenwater opgevangen
worden. Voor het overige wordt in de huidige situatie regenwater dat op de verharde oppervlakten
valt, afgevoerd naar de nabijgelegen gracht. In de gewenste situatie zal alle regenwater dat op de
staldaken, de externe ventilatiekanalen en de bijkomende wassers valt opgevangen en hergebruikt
worden. In dit geval is er een bijkomende regenwater opvang van 554 m³ nodig en kan jaarlijks zo’n
2.722 m³ regenwater opgevangen worden.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 41
grondwater
7.488
drinkwater 7.448 m³/j
septische put
regenwater
650 m³/j
oppervlaktewater
luchtwassers: 1.234 m³/jaar
reinigingswater: 414 m³/jaar
resten met mest afgevoerd
spuiopslag: 605 m³/jaar
leidingwater 120 m³/j
huishouden
Op basis van leveranciersgegevens zou er jaarlijks voor de werking van de voorziene combi-biologische
luchtwasser in de vergunde situatie zo’n 1.234 m³ waswater nodig zijn, en is er een spuiproductie van
minimaal ongeveer 606 m³ per jaar. In de gewenste situatie fase 1 zal jaarlijks 2.313 m³ waswater
nodig zijn en een minimale spuiproductie van 1.137 m³. In de gewenste situatie fase 2 zal er 3.326
m³/jaar waswater nodig zijn en zal er een minimale spuiproductie van 1.635 m³/jaar zijn.
Als waterbron voor de luchtwasser zal in de eerste plaats gebruik gemaakt worden van regenwater. Dit
wordt, bij nood, aangevuld met grondwater om de goede werking van de luchtwassers te verzekeren.
Een schematische voorstelling van het waterverbruik is te vinden in onderstaande figuren.
enkel bij tekort aan regenwater
Figuur 2 Waterbalans voor de inrichting in de vergunde situatie, berekend op basis maximaal verbruik volgens LNE-cijfers
enkel bij tekort aan regenwater
grondwater
7.448 m³/j
drinkwater 6.480 m³/j
septische put
regenwater
650 m³/j
oppervlaktewater
reinigingswater: 360 m³/jaar
resten met mest afgevoerd
leidingwater 120 m³/j
huishouden
Figuur 1 Waterbalans voor de inrichting in de huidige situaite, berekend op basis maximaal verbruik volgens LNE-cijfers
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 42
grondwater
8.700 m³/j
drinkwater 8.294 m³/j
septische put
regenwater
2.722 m³/j
oppervlaktewater
luchtwassers: 2.313 m³/jaar
reinigingswater: 461m³/jaar
resten met mest afgevoerd
spuiopslag: 1.137 m³/jaar
leidingwater 120 m³/j
huishouden
riolering
Figuur 3 Waterbalans voor de inrichting na realisatie fase 1, berekend op basis maximaal verbruik volgens LNE-cijfers
enkel bij tekort aan regenwater
Figuur 4 Waterbalans voor de inrichting na realisatie fase 2, berekend op basis maximaal verbruik volgens LNE-cijfers
enkel bij tekort aan regenwater
Het voornaamste aandeel van het elektrisch verbruik wordt aangewend voor de aandrijving van de
voederinstallatie. In de huidige situatie wordt jaarlijks ongeveer 25.000 kWh verbruikt. Het
energieverbruik van het bedrijf is in de huidige situatie dus zeer laag. Dit kan verklaard worden door
de afwezigheid van ventilatie in de stallen. Bij bedrijven met een vergelijkbaar aantal varkens en met
mechanische ventilatie is het energiegebruik namelijk grootte-orde 4 tot 5 maal groter. In de gewenste
situatie zullen echter luchtwassers geplaatst worden. Om de lucht door het waspakket te sturen zijn
ventilatoren nodig. Dit zal zorgen voor een groter energieverbruik. Het energieverbruik wordt voorlopig
ingeschat op zo’n 100.000 kWh/j. Er zal zo energie-efficiënt mogelijk gewerkt worden met ondermeer
frequentiegestuurde (energiezuinige en geluidsarme) ventilatoren. Daarnaast zullen de wassers
voldoende groot gedimensioneerd worden, zodat gewerkt kan worden met een kleine tegendruk en de
ventilatoren dus minder energie verbruiken.
De verwarming van de stallen gebeurt met mobiele verwarmingstoestellen die branden op de fossiele
brandstof petroleum. Het jaarlijks verbruik wordt door de exploitant ingeschat ongeveer 6.000 l
petroleum. Dit zal iets minder zijn in de gewenste situaties (ongeveer 5.000 l), omdat de dieren dan
dichter bij elkaar zullen zitten.
Het verbruik van ontsmettingsmiddelen, reinigingsmiddelen en medicijnen is zeer laag. Medicijnen
worden bij noodzaak aangeleverd door de bedrijfsdierenarts en worden bewaard in een koelkast. De
bestrijding van ongedierte gebeurt door een verdelgingsbedrijf d.m.v. rattenvergif. Het
verpakkingsmateriaal wordt verzameld en op gepaste wijze afgevoerd.
Onder de vleesvarkens dient rekening gehouden te worden met een jaarlijkse sterfte van maximaal 3
%. De kadavers worden opgeslagen in een niet-gekoelde opslag en ongeveer twee-wekelijks opgehaald
door Rendac. Het aantal kadavers wordt beperkt door een goede bedrijfsvoering.
Alle mest en het reinigingswater wordt in de mestkelders opgevangen. Mest wordt afgevoerd naar een
externe mestverwerkingsinstallatie (ongeveer 35 %) en deels afgezet via burenregeling (ongeveer 65 %).
Zoals eerder vermeld kunnen deze percentages wijzigen naar gelang de weersomstandigheden en de
hoeveelheid beschikbaar land.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 43
In hoofdstuk 7 (discipline lucht) wordt een inschatting gemaakt van de geur-, stof- en
ammoniakemissies ten gevolge van de inrichting. De geluidsproductie van het bedrijf wordt
weergegeven in hoofdstuk 10 (discipline geluid en trillingen).
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 44
4 Alternatieven en ontwikkelingsscenario’s
4.1 Beschrijving alternatieven
4.1.1 Nulalternatief
Het nulalternatief is het scenario waarbij geen vergunning verleend wordt voor het m.e.r.-plichtige
project. In dit geval kan het bedrijf niet langer uitgebaat worden. De huidige proefvergunning is nog
geldig tot 31 januari 2015.
4.1.2 Doelstellingsalternatieven
Het bedrijf zal gespecialiseerd blijven in het afmesten van vleesvarkens.
4.1.3 Locatiealternatieven
De gewenste uitbreiding zal verwezenlijkt worden binnen de bestaande stallen. Er zullen bijgevolg
geen locatiealternatieven onderzocht worden.
4.1.4 Uitvoeringsalternatieven
Onder uitvoeringsalternatieven wordt verstaan: technische ingrepen of maatregelen op het vlak van
bedrijfsvoering.
De stallen zullen, in verschillende fases, alle voorzien worden van een combiwasser. Een combiwasser
brengt in principe een geurreductie van minimaal 75 % met zich mee en een ammoniakreductie van
minimaal 85 %, alsook een stofreductie van minimaal 80 %. Het plaatsen van een combiwasser brengt
een hoge kost met zich mee. In eerste instantie dient de combiwasser zelf aangekocht te worden.
Vermits het hier gaat om bestaande stallen en de beschikbare ruimte vrij beperkt is, kan er ook geen
gebruik gemaakt worden van standaardmodellen, maar dienen de wassers op maat gemaakt te
worden. Daarnaast worden de stallen in de huidige situatie natuurlijk geventileerd. Elke stal dient dus
voorzien te worden van mechanische ventilatie, wat de bouw van ventilatiekanalen impliceert, het
voorzien van ventilatoren, regelkasten…. Bij dit alles moet ook een aparte spuiwateropslag naast een
bijkomende regenwateropslag voorzien te worden, wat uiteraard ook extra kosten met zich
meebrengt.
Een voorzichtige berekening leidt tot een extra kost van 500.000 euro voor het voorzien van wassers op
alle stallen. Door het nu gefaseerd plaatsen van die wassers wordt er rekening gehouden met de
zwaarste afschrijvingskosten die gelden in de eerste jaren. Na 5 jaar zijn deze kosten sterk verminderd
wat maakt dat er ruimte vrijkomt voor een bijkomende investering voor de volgende wassers.
Wat duurzaamheid betreft zijn de bestaande stallen gebouwd volgens de code van goede praktijk en
met de nodige gedegen vakmanschap, waarbij gebruik werd gemaakt van degelijke materialen en
technieken. Ze zijn opgebouwd uit baksteen en beton. De technieken die werden gebruikt worden
vandaag de dag nog steeds toegepast en hebben reeds hun nut bewezen. Gezien het lage
energieverbruik in de huidige situatie werd het gebruik van alternatieve energiebronnen zoals
zonnepanelen niet eerder onderzocht. In het kader van voorliggend project werd wel een onderzoek
ingesteld naar het eventueel gebruik van zonnepanelen, gezien het zuiveren van de ventilatielucht
d.m.v. luchtwassers een aanzienlijk hoger energieverbruik met zich mee zal brengen. Uit het
onderzoek bleek echter dat de oriëntatie van de stallen niet gunstig is, waardoor het plaatsen van
zonnepanelen weinig meerwaarde zou betekenen. De ventilatoren die bij de luchtwasser voorzien
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 45
worden zullen energiezuinig (frequentiegestuurd) en geluidsarm uitgevoerd worden. De luchtwassers
zullen voldoende groot gedimensioneerd worden, zodat bij lage tegendruk gewerkt kan worden en het
erergieverbruik dus ook lager zal zijn. Daarnaast zal op het bedrijf optimaal gebruik gemaakt worden
van regenwater. Inzake nieuwe constructies en bedrijfsvoering wordt zo duurzaam mogelijk gewerkt op
het bedrijf.
Indien dit nodig blijkt uit de effectbespreking, zullen uitvoeringsalternatieven onderzocht worden. Dit
betreft dan het onderzoeken van het toepassen van bijkomende emissiereducerende maatregelen,
bovenop de reeds genomen maatregelen.
In het MER zal, naast aandacht voor het type stalsysteem, eveneens ingegaan worden op andere
mogelijke milderende maatregelen voor de beperking van de ammoniak- en geuremissie (o.a.
meerfasenvoeding, ...). Indien enkele van deze maatregelen technisch en economisch haalbaar zouden
blijken, zal ernstig in overweging genomen worden of ze niet toegepast kunnen worden. M.a.w. een
inschatting van de relevantie voor emissiereducerende toepassingen zal gemaakt worden, rekening
houdend met de significantie van de in het MER bepaalde effecten en de geschiktheid van de
maatregel als Best Beschikbare Techniek (BBT).
Er zal eveneens een evaluatie gebeuren ten opzichte van de relevante passages uit de Lijst van Best
Beschikbare Technieken (BBT) en de BREF-documenten. Dit is ook een vereiste voor het verlenen van
een vergunning aan een GPBV-bedrijf. Dit wordt verder besproken in hoofdstuk 16.
4.2 Ontwikkelingsscenario’s
4.2.1 Autonome ontwikkeling
Volgens een autonome ontwikkeling worden er voor het voorliggende studiegebied geen relevante
wijzigingen verwacht ten opzichte van de toekomstige situatie. Dezelfde effecten worden van
toepassing geacht zoals deze die in het MER worden beschreven voor de huidige en toekomstige
situatie.
Op 5,4 km ten NW van het bedrijf is het natuurverwervingsgebied ‘Vaarttaluds Moen en Orveytbos’
gelegen. In natuurverwevingsgebieden kan de natuur duurzaam in stand gehouden worden zonder dat
dit zware gevolgen heeft voor andere functies zoals landbouw, bosbouw of recreatie. Deze functies
verdringen op hun beurt de bestaande natuurwaarden niet. In natuurverwevingsgebieden is de natuur
dus evenwaardig aan de andere functies. Voorbeelden hiervan zijn recreatiebossen,
overstromingsgebieden, weidevogelgraslanden en kleinschalige landbouwlandschappen met verspreide,
meestal kleinere natuurgebieden. Gezien de afstand van het bedrijf tot dit gebied, zal het bedrijf
geen invloed hebben op de autonome ontwikkeling van dit gebied.
4.2.2 Gestuurde ontwikkeling
4.2.2.1 Ruimtelijke ordening
De basisprincipes van de ruimtelijke ordening voor de toekomst worden momenteel uitgezet in het
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV). Stedelijke gebieden dienen selectief uitgebouwd te worden
om de uitgroei van kernen in het buitengebied af te remmen. Het buitengebied dient verder
beschermd te worden tegen versnippering en afkalving. Daarvoor dienen de kenmerkende functies van
het buitengebied zoals landbouw, bos, natuur en in zekere mate ook wonen en werken, gevrijwaard te
worden.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 46
4.2.2.2 Mestdecreet
Naast het Mestdecreet van 22 december 2006, werd een visienota “Naar een nieuw mestbeleid in
Vlaanderen” opgesteld (goedgekeurd door de Vlaamse regering op 22.07.2005). Er zal met het
Mestdecreet en de visienota rekening gehouden worden en met de mogelijke implicaties hiervan voor
de invulling van de toekomstige situatie.
4.2.2.3 Ammoniakemissie
Als Vlaanderen de ammoniakdoelstellingen – Protocol van het Verdrag over Grensoverschrijdende
Luchtverontreiniging ter bestrijding van Verzuring, Eutrofiëring en Ozon in de omgevingslucht, EU-
richtlijn Nationale Emissiemaxima, Milieubeleidsplan 2011-2015 – wil realiseren, zijn maatregelen
inzake stalbeheer noodzakelijk. Zoniet is een structurele en verregaande afbouw van de veestapel
nodig.
In het kader van het ammoniakreductieplan is een wetenschappelijke werkgroep opgericht die zowel
de Groen Labellijst van emissiearme stallen uit Nederland als de lijst van Europese BBT naar de
Vlaamse situatie heeft vertaald. De verschillende ammoniakreductietechnieken werden hiervoor
getoetst aan de aspecten dierenwelzijn, geur, veiligheid en energie. Een eerste lijst voor varkens en
pluimvee werd opgesteld. Deze lijst is terug te vinden in bijlage I van het Ministerieel Besluit van
19.03.2004. Deze werd op 31.05.2011 en 16.08.2012 aangevuld. Opname van nieuwe stalsystemen in
deze lijst kan gebeuren volgens de procedure voor de beoordeling van emissiearme stalsystemen, zoals
beschreven in bijlage II van dit Ministerieel Besluit. Als gevolg van deze ammoniakdoelstellingen werd
een wijziging van het Vlarem II goedgekeurd (19 september 2003; B.S. 10 oktober 2003; Art. 1.1.2, Art.
5.9.2.1bis en Art 5.9.4.1).
Door de NEC-richtlijn zijn reducties van NH3, SO2 en NOx te verwachten, waardoor de
achtergrondwaarden op het vlak van verzurende en vermestende deposities zullen afnemen.
eco-scan bvba M13LAUW1_ MER 47
5 Ingreep-effect-schema en effectbeoordeling
De voornaamste effecten zullen weergegeven worden in functie van de verschillende disciplines en per
deelactiviteit van het bedrijf. Bijzondere aandacht zal hierbij uitgaan naar de effecten van stof,
vermesting, verzuring en geur omdat deze als de meest relevante beschouwd worden. De gebruikte
bedrijfstechnieken die een weerslag hebben op deze effecten, zowel in positieve als negatieve zin,
zullen de nodige aandacht krijgen.
Het te onderzoeken project omvat de wijziging, uitbreiding en hernieuwing van een varkenshouderij.
De effecten, zowel in de huidige als in de gewenste situatie, zullen onderzocht en beschreven worden
in het MER. De exploitatiefase kan opgedeeld worden in een aantal deelfasen:
transport: aanvoer grondstoffen, biggen en afvoer eindproducten en residuen;
eigenlijke “productieproces” = afmesten van vleesvarkens.
Elke deelfase heeft zijn specifieke emissies, residuen en gevolgen voor de onderscheiden
deelcomponenten van het milieu. Daarnaast zal ook de aanlegfase de nodige emissies veroorzaken. De
hinder die aan deze fase gerelateerd kan worden, zal echter van korte, voorbijgaande aard zijn. De
ingreep-effect-matrix (Tabel 10) geeft ons een elementair overzicht van het verband tussen de
verschillende projectactiviteiten (of ingrepen) en mogelijke effecten op de diverse
milieucomponenten. De gebruikte bedrijfstechnieken die een weerslag hebben op de effecten, zowel
positief als negatief, zullen de nodige aandacht krijgen.
eco-scan bvba M13LAUW1_ MER 48
Tabel 10 Overzicht van relatie tussen activiteiten en mogelijke effecten op het milieu (ingreep-effect-matrix)
activiteit
mogelijke effecten
bodem water lucht mens landschap fauna & flora
AANLEGFASE
bouw luchtwassers profielverstoring verspreiding stof
geluidshinder
verkeershinder
stofhinder
visuele hinder ecotoopverlies
rustverstoring
aanleg regenwaterkelder en
spuiopslag profielverstoring bronbemaling verspreiding stof
geluidshinder
verkeershinder
stofhinder
ecotoopverlies
rustverstoring
EXPLOITATIEFASE
aanvoer grondstoffen,
afvoer eindproducten en
nevenproducten
verspreiding stof
geluidshinder
verkeershinder
stofhinder
productieproces verzuring
vermesting
verdroging
vermesting
verspreiding stof en
ammoniak (verzuring)
verspreiding
broeikasgassen
geluidshinder
stofhinder
geurhinder
verdroging (winning)
visuele hinder
bedrijfsgebouwen
en bedrijfs-
infrastructuur
verzuring
vermesting
verdroging
opslag, verwerken en
afvoer mest vermesting vermesting
verspreiding ammoniak
(verzuring)
verspreiding
broeikasgassen
verspreiding stof
geurhinder
geluidshinder
verkeershinder
visuele hinder
bedrijfs-
infrastructuur
verzuring
vermesting
onderhoud (reiniging en
ontsmetting) en opslag
brandstof
verontreiniging verontreiniging verspreiding
broeikasgassen
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 49
6 Disciplinegerichte aanpak
Afhankelijk van de te verwachten effecten zal een keuze gemaakt worden in welke mate de
verschillende disciplines uitgewerkt moeten worden. Zoveel als mogelijk zal hierbij rekening gehouden
worden met de cumulatieve effecten, meer specifiek de cumulatieve effecten die ontstaan door
andere landbouwuitbatingen in de directe omgeving. Waar mogelijk en/of relevant zullen tevens bij de
effectbespreking milderende maatregelen worden voorgesteld.
De verschillende disciplines zullen steeds op een vergelijkbare manier uitgewerkt worden:
problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentiesituatie;
afbakening studiegebied;
methodiek en significantiekader;
beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten;
synthese van de milieu-effecten;
milderende maatregelen.
Eerst dient de opdrachtgever (initiatiefnemer) alle projectspecifieke gegevens door te geven zodat een
duidelijk beeld wordt bekomen van de huidige en geplande situatie. Deze gegevens bevatten een
beschrijving van de huidige bedrijfsinfrastructuur, de capaciteit en een beschrijving van de
exploitatiefase van het bedrijf en een beschrijving van de nieuwe bedrijfsinfrastructuur. Vervolgens
zal een beknopte beschrijving opgesteld worden van de abiotische en biotische referentiesituatie van
het studiegebied, zodat een eerste beeld bekomen wordt van de bestaande toestand binnen het
studiegebied. Voor de beschrijving van de referentiesituatie wordt naast het gebruik van de
standaardbronnen ook getracht gebruik te maken van bijkomende bronnen indien beschikbaar. Voor de
visuele weergave van de referentiesituatie (en de milieu-effecten) met inbegrip van de situering van
het project wordt hoofdzakelijk gebruik gemaakt van GIS. Daarna zal een inschatting gemaakt worden
van de mogelijke effecten die het project op het studiegebied zal veroorzaken, en dit voor alle
situaties. Op basis van deze effectvoorspelling kan een eindconclusie opgemaakt worden, en waar
noodzakelijk bijkomende milderende maatregelen uitgewerkt worden.
De beoordeling van de effecten van de wijziging van het bedrijf gebeurt in het MER per discipline,
waarbij volgens het te verwachten effect een beoordeling als volgt wordt gegeven:
negatief of positief effect;
matig negatief of matig positief effect;
gering negatief of gering positief effect;
geen of verwaarloosbaar effect.
Het is echter niet steeds zo dat alle tussenstappen in dit beoordelingskader steeds gedefinieerd zullen
worden. Zo is het goed mogelijk dat er slechts een mogelijkheid bestaat tussen twee (bijvoorbeeld
negatief effect en geen of verwaarloosbaar effect).
Dikwijls zal de beoordeling echter ook gaan gebeuren op basis van de bijdrage die door het bedrijf
geleverd wordt. Dan gebeurt de beoordeling als volgt:
belangrijke bijdrage door het bedrijf: dit maakt het noodzakelijk dat milderende maatregelen
gezocht worden;
relevante bijdrage door het bedrijf: in dit geval moet gezocht worden naar milderende
maatregelen, eventueel te koppelen aan lange termijn;
beperkte bijdrage door het bedrijf: onderzoek naar milderende maatregelen is minder
dwingend.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 50
De inpassing in dit beoordelingskader wordt voor zover mogelijk gekwantificeerd in de beschrijvingen
van de te volgen methodologie per discipline.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 51
7 Discipline lucht
Het ventileren van agrarische gebouwen leidt tot de emissie van zowel gassen zoals ammoniak (NH3), SO2,
NOx, CO2, methaan (CH4) en lachgas (N2O), als fijn stof, geur en warmte. Deze ongewenste emissies zijn
onvermijdelijk voorwerp van debat rond de respectievelijke bijdragen van de sector in de verzuring van
het leefmilieu, de klimaatverandering en de algemene gezondheidsproblematiek. Rond deze
maatschappelijke aspecten werden er diverse internationale afspraken gemaakt (o.a. EU kaderrichtlijnen
en klimaatplannen) welke uiteindelijk resulteerden in Vlaamse regelgeving.
De belangrijkste emissies naar de lucht die een veeteeltbedrijf met zich meebrengt zijn:
emissies die rechtstreeks veroorzaakt worden door de aanwezigheid van dieren of door
mestopslag in de stallen;
emissies door verbranding van fossiele brandstoffen;
emissies afkomstig van de op- en overslag van producten, dieren en afvalstoffen;
emissies afkomstig van transporten.
In grote lijnen worden deze emissies onderverdeeld in vier categorieën, namelijk geuremissies,
stofemissies, verzurende (en vermestende) emissies en broeikasgasemissies.
7.1 Geur
7.1.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentiesituatie
Reeds sinds lange tijd wordt dierlijke productie geassocieerd met geurhinder. Geuren bij veestallen
ontstaan hoofdzakelijk bij de afbraak van proteïne-bevattende afvalproducten. Deze afvalproducten
worden teruggevonden in de faeces, urine, huid, haar, voedsel en, indien deze aanwezig is, de
bodembedekkende onderlaag (O’Neill & Phillips, 1991). De geur van het voedsel en de dieren zelf wordt
over het algemeen niet aanzien als sterk hinderlijk. De stank, ontstaan uit de mest en de mestafbraak
gedurende de verzameling, bewerking, opslag en spreiding van de mest, wordt wel als hinderlijk ervaren.
Mest is een complex mengsel van onverteerde voedselresten, endogene uitscheidingen, bacteriële cellen
en hun metabolische eindproducten. Mest wordt anaeroob afgebroken onder verschillende vocht- en
temperatuurcondities, resulterend in vluchtige geurcomponenten (Mackie et al., 1998). Deze
componenten komen vrij in de stal, bij de opslag van de mest en tijdens het uitrijden van de mest.
Geuremissies verspreiden zich in de omgeving, waarbij bronhoogte, weersomstandigheden en afstand tot
de bron bepalend zijn voor de hoeveelheid geur die in de leefomgeving rond de bronnen, de zogenaamde
immissie, aanwezig is. De waarneming van geur wordt zowel bepaald door geureigenschappen
(geurconcentratie, aard en intensiteit van de geur) als door de fluctuatie van de geurconcentratie
doorheen de tijd, de frequentie en de duur van de gewaarwording.
De omgang met geurhinder wordt ingewikkelder indien inrichtingen gelegen zijn in complexen of in het
geval van inrichtingen waarvan de geurverspreiding overlapt met deze van andere gelijkaardige
inrichtingen (zogenaamde bronnenclusters). Interferentie tussen geurbronnen is moeilijk in te schatten.
Uit onderzoek van Bongers et al. (2001) en van PRG Odournet nv et al. (2004) bleek immers dat in
situaties waar geurhinder door meerdere bronnen met eenzelfde karakter werd veroorzaakt (bvb.
agrarisch karakter), de gecumuleerde geuren minder hinder veroorzaken dan indien de geurbelasting zou
worden verspreid door één bron. Dit wijst erop dat voor impactberekening van agrarische
bronnenclusters, de bronnen binnen de cluster niet zonder meer gesommeerd kunnen worden. Sterker
nog, deze overschatting neemt toe naarmate het aantal bronnen binnen de cluster toeneemt.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 52
Voor de referentiesituatie voor de discipline lucht wordt een algemeen beeld geschetst van Vlaanderen
op basis van de informatie voortkomend uit VMM-rapporten (o.a. Lozingen in de lucht 1990-2010, ‘Zure
regen’ in Vlaanderen, zwevende stof in Vlaanderen 2007-2008, ...) en milieu- en natuurrapporten (MIRA
en NARA).
Volgens het gewestplan is het bedrijf gelegen in landschappelijk waardevol agrarisch gebied. Binnen een
straal van 300 m rondom de stallen bevinden zich 21 woningen. Het dichtstbijgelegen woongebied is
woongebied met landelijk karakter en is gelegen op zo’n 250 m ten ZO van de inrichting.
7.1.2 Afbakening studiegebied
Het studiegebied wordt bepaald door de zones beïnvloed door de rechtstreekse emissie uit de stallen.
Voortgaand op emissies van vergelijkbare bedrijven kan veiligheidshalve gesteld worden dat de
voornaamste effecten voornamelijk plaatsvinden binnen een straal van ongeveer 2 km. Indien blijkt dat
deze straal niet voldoende groot gekozen is, zal een groter gebied (afhankelijk van de hindereffecten)
onderzocht worden.
7.1.3 Methodiek
Toetsingsnormen zijn al dan niet wettelijke randvoorwaarden waaraan de optredende effecten kunnen
getoetst worden om te zien of er een normoverschrijding voorkomt.
Er bestaan drie belangrijke soorten toetsingsnormen in verband met het beperken van geurhinder:
1. emissiebeperking (aanpak aan de bron): dit houdt een beperking in van de hoeveelheid
uitgestoten stoffen;
2. afstandsregels: geven de afstanden weer die dienen gerespecteerd te worden om geurhinder te
beperken tot “aanvaardbare” waarden;
3. immissiebeperking: dit wordt meestal gereglementeerd door overschrijdingspercentages (d.i.
gedurende hoeveel procent van de tijd een opgegeven concentratie of geurdrempel niet
overschreden mag worden).
De toetsing van dit project aan de hand van de verschillende bestaande beoordelingssystemen wordt
uitgevoerd om een indicatie te bekomen van de reikwijdte van het effect van geurverspreiding.
Omwille van de complexiteit van het geurmengsel en het moeilijk beheersen ervan, is toepassing van een
emissiebeperkende regelgeving voor de veehouderij echter vrijwel onmogelijk. Het tot nu toe meest
gehanteerd beoordelingssysteem is het systeem van afstandsregels. Daarnaast zal met behulp van een
verspreidingsmodel een inschatting gemaakt worden van de geuremissie in de omgeving van het project.
Dit kan getoetst worden aan de hand van overschrijdingspercentages, zoals deze voorgesteld worden in
het visiedocument “De weg naar een duurzaam geurbeleid” (LNE, 2008) en het geactualiseerde
Richtlijnenboek “Landbouwdieren” (Willems et al., 2011). Indien uit deze toetsing blijkt dat er door het
voorziene project sprake zal zijn van onaanvaardbare geurhinder, dan zal er worden gezocht naar
beschikbare en technisch haalbare maatregelen die de geproduceerde geurhinder tot een aanvaardbaar
niveau terugbrengen.
7.1.3.1 Evaluatie van het project op basis van afstandsregels
Afstandsregels worden veelal gebruikt als instrument bij het vergunningsbeleid zonder dat een echte
normering gegeven wordt met betrekking tot de geurkwaliteit in de omgeving. Afstandsregels berusten
deels op ervaring met klachten, anderzijds op empirisch geuronderzoek bij verschillende types van
bedrijven. Dit is het tot nu toe meest gehanteerd systeem bij de beoordeling van landbouwexploitaties in
het kader van toekenning van vergunningen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 53
Bij de bepaling van de werkelijk optredende effecten, in dit geval de geurkwaliteit, dienen we echter
behoedzaam te zijn niet de omgekeerde weg te bewandelen. Het is niet omdat een bedrijf voldoet aan
afstandsregels, dat er geen geurhinder kan optreden. Omgekeerd is het eveneens niet zo dat er
geurhinder optreedt wanneer niet voldaan is aan de wettelijk vastgelegde regels.
De reden waarom afstandsregels geen garantie bieden voor het correct inschatten van de geurkwaliteit
kan bijvoorbeeld zijn dat er bepaalde versoepelingen zijn toegepast bij het vaststellen van de
afstandsregels of omdat afstandsregels een sterke vereenvoudiging zijn van de reëel optredende
effecten. Denken we maar aan het feit dat geurverspreiding afhankelijk is van klimatologische
parameters als stabiliteit van het weer, windrichtingsverdeling, enz.
Vlarem II vermeldt in afdeling 5.9.4 bijkomende voorwaarden met betrekking tot de ligging van varkens-
en pluimveestallen. In functie van het type stalsysteem en wijze van inrichting van de mestopslag wordt
aan de inrichting een aantal waarderingspunten toegekend. Op basis van deze waarderingspunten, samen
met het aantal dieren op de inrichting (eventueel omgerekend naar varkenseenheden), dient het bedrijf
te voldoen aan een bepaalde minimumafstand tussen elke stal (en elke opslagplaats voor mengmest of
vaste mest) en een aantal op het gewestplan aangegeven gevoelige gebieden (woonuitbreidingsgebied,
natuurgebied met wetenschappelijke waarde of natuurreservaat, gebied voor verblijfsrecreatie,
woongebied ander dan woongebied met landelijk karakter en bosreservaten).
Op basis van deze minimumafstand tussen het bedrijf en de gevoelige gebieden kan een
effectbeoordeling opgemaakt worden.
7.1.3.2 Evaluatie van het project door middel van modellering van geuremissie en -immissie
7.1.3.2.1 Inleiding
Geurconcentraties in de buitenlucht worden veelal door overschrijdingspercentages gereglementeerd.
Hierbij wordt het percentage van de tijd gegeven gedurende welke er geen overschrijding mag zijn van
een gegeven geurconcentratie.
Geurconcentraties kunnen weergegeven worden in snuffeleenheden per volume-eenheid (se/m³). Eén
se/m³ komt per definitie overeen met de geurconcentratie in het veld waar de geur van de bron door een
snuffelploeg nog net kan waargenomen worden, d.i. ter hoogte van de maximale waarnemingsafstand.
Geurconcentraties kunnen ook weergegeven worden in geureenheden per volume-eenheid (ouE/m³
volgens de EN13725). Eén ouE/m³ is per definitie de concentratie die nog net kan onderscheiden worden
van geurvrije lucht door 50 % van de personen van een geurpanel. Deze concentratie noemt men de
geurdrempel.
Teneinde de geuremissie van een veeteeltbedrijf in te schatten, kan dus ofwel gewerkt worden met een
sensorisch onderzoek, dat de emissie weergeeft in een aantal se, ofwel kan er gerekend worden op basis
van emissiekengetallen (uitgedrukt in ouE/s) die afgeleid werden voor verschillende diersoorten en
huisvestingssystemen. In dit dossier wordt verder uitgegaan van emissiekengetallen (uitgedrukt in ouE).
De emissie wordt op basis van deze kengetallen uitgedrukt als vracht (ouE/s). Bij het uitstoten van de
lucht naar de omgeving wordt de vracht verdeeld over een groot oppervlak en verdund door de
omgevingslucht. Hierdoor is het zinloos om bij de immissie van vrachten te spreken. Om de impacten op
de omgeving te bepalen wordt daarom gewerkt met concentratie (ouE/m³) in plaats van vrachten. De
concentratie in de omgeving wordt bepaald door enerzijds de vracht/concentratie bij emissiepunt, en
verdunning/dispersie met de omgevingslucht. De omrekening gebeurt door het IFDM-model.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 54
Omdat hinderniveaus evenwel uitgedrukt worden in se/m³, en wij werken met ouE/m³, moet het verband
tussen beide eenheden bepaald worden. Uit het onderzoek van De Bruyn et al. (2001) en een studie van
de Universiteit Gent in opdracht van het LNE kon afgeleid worden dat 1 se/m³ ≈ 1 ouE/m³.
De geurconcentratie die op een bepaald ogenblik in de omgevingslucht kan waargenomen worden, is
gelijk aan de verdunningsfactor die moet toegepast worden op de met geur belaste lucht, opdat 50 % van
de proefpersonen dit mengsel nog net kan onderscheiden van zuivere lucht en 50 % geen onderscheid
meer kan maken. Indien bijvoorbeeld de met geur belaste lucht 10 keer moet verdund worden om nog
onderscheiden te kunnen worden door 50 % van het proefpanel, dan bevat deze lucht initieel 10 ouE/m³.
De geurverspreiding door de inrichting kan echter overlappen met deze van andere gelijkaardige
inrichtingen uit de omgeving. Dit zijn dan de zogenaamde bronnenclusters. De vroeger vermelde
basisbeschermingsniveaus van geurhinder houden echter geen rekening met effecten van verschillende
bronnen. Verschillende studies wezen uit dat in situaties waar geurhinder wordt veroorzaakt door
meerdere bronnen met eenzelfde geurkarakter (bronnencluster), de gecumuleerde geuren minder hinder
veroorzaken dan ingeval eenzelfde hoeveelheid geur zou worden verspreid door één bron.
7.1.3.2.2 Bepaling van geuremissie en –immissie
Voor de inschatting van de geuremissie ten gevolge van het bedrijf wordt gebruik gemaakt van in de
literatuur beschikbare geuremissiewaarden. Voor veebedrijven wordt gebruik gemaakt van Vlaamse
meetwaarden (varkens; Van Langenhove en Defoer, 2002) en Nederlandse meetwaarden (pluimvee en
rundvee; VROM, Regeling geurhinder en veehouderij, 2006). Vlaamse geuremissiewaarden zijn voor deze
laatste twee diercategorieën namelijk niet beschikbaar.
Metingen van de geuremissie uit varkensstallen werden uitgevoerd in Nederland (o.a. Ogink & Groot
Koerkamp, 2001) en Vlaanderen (Van Langenhove & Defoer, 2002). Hier zullen de Vlaamse cijfers
gebruikt worden. De Vlaamse cijfers zijn enkel geldig voor traditionele varkensstalsystemen, en niet
voor emissiearme stalsystemen. In de Nederlandse studie worden wel cijfers voor emissie-arme stallen
teruggevonden, maar deze kunnen niet zomaar overgenomen worden. De Vlaamse emissiewaarden zijn
namelijk afgeleid op basis van metingen in praktijkstallen en gelden per dier, terwijl de Nederlandse
waarde per dierplaats gelden. Hierdoor liggen de Nederlandse emissiewaarden voor traditionele
stalsystemen merkelijk lager dan de Vlaamse emissiewaarden voor traditionele stalsystemen. Hetzelfde
wordt verwacht voor de emissiewaarden voor ammoniakemissiearme stalsystemen. Daarom zal eerst
het geurreductiepercentage bepaald worden van de Nederlandse geuremissiewaarden voor
ammoniakemissiearme ten opzichte van traditionele stalsystemen. Het bekomen
geurreductiepercentage kan vervolgens gebruikt worden om uit de Vlaamse emissiewaarden voor
traditionele stalsystemen de emissiewaarden te berekenen voor ammoniakemissiearme stalsystemen.
De geuremissiefactoren die op het bedrijf van toepassing zijn, zullen bij de effectbespreking
weergegeven worden.
Indien het bedrijf behoort tot een bronnencluster zullen de vergunningen van de andere bedrijven die
zich eveneens in de bronnencluster bevinden, bij de gemeente opgevraagd worden. De geuremissie van
deze bedrijven wordt dan bepaald door het aantal vergunde dieren te vermenigvuldigen met de
geuremissiefactor voor de overeenkomstige diersoort. Hierbij wordt uitgegaan van traditionele
stalsystemen.
7.1.3.2.3 Modellering van de geuremissie
Voor het maken van een bedrijfsspecifieke evaluatie van de emissies wordt gebruik gemaakt van het
Immissie Frequentie Distributie Model (IFDM) van het VITO. Hierbij wordt het bedrijf opgedeeld in een
aantal geurbronnen (puntbronnen) rekening houdend met de specifieke bedrijfssituatie. Meestal wordt
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 55
iedere stal als een afzonderlijke geurbron aanzien, en wordt aan iedere stal een zekere emissie (op
basis van het aantal dieren en bijhorende emissiefactor). Indien het bedrijf behoort tot een
bronnencluster, wat voornamelijk van belang is voor geur, dan worden de omliggende bedrijven
eveneens mee opgenomen in het model.
Met betrekking tot de modellering (niet enkel voor geur, maar eveneens van stof en ammoniak) dienen
een aantal inputparameters gedefinieerd te worden. Enkele van de belangrijkste inputparameters zijn
o.a. de temperatuur, de schouwhoogte en het ventilatiedebiet. Deze parameters dienen zodanig
gedefinieerd te worden dat een realistische pluimstijgingshoogte bekomen wordt. Bijlage 11 vermeldt de
in- en output van de modellering voor de verschillende situaties, en hierbij wordt eveneens een overzicht
van de pluimstijgingshoogte (per bron) weergegeven.
Hierbij dienen eveneens een aantal bemerkingen weergegeven te worden met betrekking tot het
model. IFDM is in werkelijkheid niet gemaakt om emissies van landbouwbedrijven te modelleren, maar
was in eerste instantie opgesteld om luchtemissies vanuit hoge schouwen in kaart te brengen. Het
model is dan ook niet gemaakt om geurconcentraties ter hoogte van individuele woningen te bepalen.
Deze vergelijking is dan ook niet volledig betrouwbaar. De betrouwbaarheid van het model daalt
naarmate dichter bij de bron gekeken wordt. Dit is net de zone waar de invloed van het bedrij f het
grootst is. Hierdoor is het van belang om extra te benadrukken dat het er in principe geen conclusies
getrokken mogen worden op basis van het geurconcentratieniveau (absolute cijfers). Wel is het
mogelijk om bepaalde indicatieve conclusies uit de gegenereerde IFDM-resultaten te extraheren.
Bovendien omvat het model diverse onzekerheden, en wordt als input van het model gewerkt met
diverse aannames. Deze aannames (100 % bezetting, gemiddeld ventilatiedebiet, gemiddelde
temperatuur) zullen een invloed hebben op de output van het model, waardoor deze output in het
merendeel van de gevallen een overschatting van de werkelijkheid zullen zijn. De resultaten van het
model dienen dan ook met de nodige omzichtigheid behandeld worden
De gemodelleerde geuremissie wordt gebruikt om te kijken hoeveel bedrijven er zich in de
bronnencluster bevinden. Hiervoor wordt de grootste contour (gewenste of huidige situatie) van 0,5
ouE/m³ bepaald. De vergunde dieraantallen van de veeteeltbedrijven die zich hierin bevinden, worden
bij de gemeente opgevraagd. Indien de geuremissie van een omliggend bedrijf kleiner is dan 5 % van de
geuremissie van het m.e.r.-plichtige bedrijf, dan zal dit bedrijf niet mee opgenomen worden in het
cumulatief model. Dit wordt dan namelijk beschouwd als achtergrondgeur.
De geselecteerde bedrijven worden dan mee opgenomen in het cumulatief geurmodel. Als puntbron
van elk bedrijf wordt het bedrijfsmiddelpunt genomen.
Kort samengevat zijn de modelsettings (optiebestand) de volgende:
- gebruik van puntbronnen;
- Briggs finale pluimstijging;
- uitmiddeling over 1 uur;
- concentratieberekeningen zonder depositie.
7.1.3.2.4 Toetsing van de geuremissie
Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen een individueel bedrijf en een bronnencluster.
Individueel bedrijf
In een onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Gent in opdracht van LNE (deel I (2002a), deel II
(2002b), deel III (2002c)) werden drie beschermingsniveaus vastgelegd voor de sector van
varkenshouderijen, uitgedrukt in immissieconcentratie als 98-percentiel.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 56
het nuleffectniveau (= streefwaarde) wordt gedefinieerd als ‘het achtergrondniveau, het
hinderniveau in een controlegroep buiten de invloedsfeer van de bron gelegen’. Bij concentraties
lager dan dit niveau, wordt dus geen effect van de bron waargenomen. Het nuleffectniveau
wordt vastgelegd op 0,5 ouE/m³ als 98-percentiel, d.w.z. dat op het nuleffectniveau een
uurgemiddelde geurconcentratie van 0,5 ouE/m³ in niet meer dan 2 % van de tijd wordt
overschreden;
de richtwaarde is gelinkt aan het ervaren van hinder door de omwonenden en wordt vastgelegd
op 1 ouE/m³ als 98-percentiel, d.w.z. dat op de richtwaarde een uurgemiddelde
geurconcentratie van 1 ouE/m³ in niet meer dan 2 % van de tijd wordt overschreden;
de grenswaarde wordt vastgelegd op 1,5 ouE/m³ als 98-percentiel, d.w.z. dat op de grenswaarde
een uurgemiddelde geurconcentratie van 1,5 ouE/m³ in niet meer dan 2 % van de tijd wordt
overschreden. Vanaf deze grenswaarde kunnen structureel klachten optreden zodat dit niveau,
behoudens in geval van overmacht, niet mag overschreden worden ter hoogte van het
dichtstbijzijnde geurgevoelig object (meestal de meest nabijgelegen bedrijfsvreemde woning).
Het gehanteerde significantiekader is gebaseerd op het geactualiseerde richtlijnenboek voor de
activiteitengroep landbouwdieren (Willems et al., 2011).
Bronnencluster
De geurverspreiding door de inrichting kan overlappen met deze van andere gelijkaardige inrichtingen uit
de omgeving. Dit zijn dan de zogenaamde bronnenclusters. De vroeger vermelde
basisbeschermingsniveaus van geurhinder houden echter geen rekening met effecten van verschillende
bronnen. Verschillende studies wezen uit dat in situaties waar geurhinder wordt veroorzaakt door
meerdere bronnen met eenzelfde geurkarakter (bronnencluster), de gecumuleerde geuren minder hinder
veroorzaken dan ingeval eenzelfde hoeveelheid geur zou worden verspreid door één bron.
In het onderzoek van PRG Odournet nv et al. (2004) wordt voorgesteld om voor inwonenden van
bronnenclusters – op basis van de inschatting van praktijksituaties – het 98-percentiel voor 10 ouE/m³ als
grenswaarde, 5 ouE/m³ als richtwaarde en 3 ouE/m³ als streefwaarde te hanteren. Er wordt verondersteld
dat deze waarden algemeen van toepassing zijn op clusters van veestallen. Het gehanteerde
significantiekader is gebaseerd op het geactualiseerde richtlijnenboek voor de activiteitengroep
landbouwdieren (Willems et al., 2011).
7.1.3.3 Geuremissie door kadaveropslag
Inzake geuremissie door kadaveropslag zijn geen kwantitatieve gegevens beschikbaar. Daardoor kan de
mogelijke geurverspreiding van de kadaveropslag niet in de eerdere beoordelingen (afstandsregels en
modellering) verwerkt worden. Praktijkervaring leert echter dat geuremissie uit gekoelde kadaveropslag
te verwaarlozen valt in vergelijking met andere geurbronnen.
7.1.3.4 Significantiekader voor geur
Tabel 11 Significantiekader voor de geur
deelaspect omschrijving beoordelingskader
geur
afstandsregels
bronnencluster
negatief effect: verbod of overschrijding
geen of verwaarloosbaar effect: geen overschrijding
WOONGEBIED
negatief effect: woning in zone met overschrijding 3 ouE/m³ (=
grenswaarde)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 57
deelaspect omschrijving beoordelingskader
geen of verwaarloosbaar effect: woningen in zone < 3 ouE/m³
WOONGEBIED MET LANDELIJK KARAKTER
negatief effect: woning in zone met overschrijding 5 ouE/m³ (=
grenswaarde)
matig negatief effect: woning in zone van 3 - 5 ouE/m³ (= richtwaarde tot
grenswaarde)
geen of verwaarloosbaar effect: woningen in zone < 3 ouE/m³
OVERIG
negatief effect: woning in zone met overschrijding 10 ouE/m³ (=
grenswaarde)
matig negatief effect: woning in zone van 5 – 10 ouE/m³ (= richtwaarde tot
grenswaarde)
gering negatief effect: woning in zone van 3 – 5 ouE/m³ (= streefwaarde
tot richtwaarde)
geen of verwaarloosbaar effect: woningen in zone < 3 ouE/m³
7.1.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten
7.1.4.1 Evaluatie van het project op basis van afstandsregels
Voor het aantal waarderingspunten van de betrokken inrichting wordt verwezen naar Bijlage 12. In
Tabel 12 wordt enerzijds de vereiste minimumafstand weergegeven die volgens Vlarem II (art. 5.9.4.4)
in acht genomen moet worden tussen elke stal, elke opslag van mengmest en/of vaste mest en de op
het gewestplan aangegeven gevoelige gebieden, rekening houdende met het aantal waarderingspunten
van de inrichting en het aantal varkenseenheden. Anderzijds wordt de afstand tot het dichtst
bijgelegen gevoelig gebied weergegeven. De afstandsregels worden bepaald op basis van het aantal
dieren die op het bedrijf gehouden worden. Hierbij wordt een zeug als 2,5 varkenseenheden
beschouwd. Ieder ander varken (van meer dan 20 kg) wordt gelijkgesteld aan één varkenseenheid.
Tabel 12 Toetsing inrichting aan de Vlarem II afstandsregels
omschrijving gewenste situatie fase 2
aantal waarderingspunten 151
aantal varkenseenheden 4.228
vereiste minimumafstand (m) 300
dichtst bijgelegen gevoelig gebied (m) 495
Het meest nabijgelegen ‘gevoelig gebied’ wordt aangetroffen op 495 m ten W van de inrichting en
betreft een erkend natuurreservaat. Er wordt dan ook voldaan aan de afstandsregels (geen effect).
Er kan opgemerkt worden dat het hier een hernieuwing betreft van een bestaande varkenshouderij met
een verhoging van minder dan 100 % t.o.v. datgene wat conform de bepalingen van art 1.1.2 van
Vlarem II als bestaand kan beschouwd worden. Ingevolge de algemene overgangsregels van art. 3.2.2.
zijn in dat geval de afstandsregels niet van toepassing. Op 01/01/1993 waren er 4.000 varkens
vergund. Er dient bijgevolg in principe niet voldaan te worden aan de afstandregels.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 58
7.1.4.2 Evaluatie van het project door middel van modellering van geuremissie en -immissie
De geuremissiefactoren die van toepassing zijn voor het bedrijf, worden gegeven in Tabel 13. Voor
varkens worden de Vlaamse geuremissiecijfers gebruikt uit het geactualiseerde richtlijnenboek
Landbouwdieren (Willems et al., 2011). Omdat het combi-biologische luchtwassysteem nog niet
opgenomen is in het richtlijnenboek Landbouwdieren, wordt hiervoor verwezen naar de Nederlandse
literatuur (www.infomil.be). Door het toepassen van de combi-biologische luchtwassystemen kan een
geurreductie van minimaal 75 % doorgevoerd worden.
Tabel 13 Geuremissiefactoren voor de verschillende op het bedrijf van toepassing zijnde stalsystemen
diersoort stalsysteem geuremissie (ouE/s.dier)
vleesvarkens traditioneel 29,2
combiwasser 7,3
De jaarlijkse geuremissie op een landbouwbedrijf is gerelateerd aan het gebruikte stalsysteem en het
aantal dieren. Tabel 14 geeft de geuremissie weer voor de diverse kwantificeerbare geurbronnen op het
bedrijf.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 59
Tabel 14 Geuremissie ten gevolge van de bedrijfsexploitatie
stal
huidig huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
dieren reductie geuremissie
(ouE/s) dieren reductie
geuremissie
(ouE/s) dieren reductie
geuremissie
(ouE/s) dieren reductie
geuremissie
(ouE/s)
1 440 mestvarkens / 12.848
440 mestvarkens
/ 12.848 440
mestvarkens /
12.848 644
mestvarkens 75 % 9.402
2 460 mestvarkens / 13.432
460 mestvarkens
/ 13.432 460
mestvarkens /
13.432 644
mestvarkens
3 600 mestvarkens / 17.520
840 mestvarkens
75 % 11.446
840 mestvarkens
75 % 11.446
840 mestvarkens
75 % 11.446 4 520 mestvarkens
/ 15.184 728
mestvarkens 728
mestvarkens 728
mestvarkens
5 500 mestvarkens / 14.600
500 mestvarkens
/ 14.600 700
mestvarkens 75 % 10.016
700 mestvarkens
75 % 10.016
6 480 mestvarkens / 14.016
480 mestvarkens
/ 14.016 672
mestvarkens 672
mestvarkens
TOTAAL 3.000mestvarkens
87.600 3.448
mestvarkens 61.028
3.840 mestvarkens
47.742 4.228
mestvarkens
30.864
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 60
Ondanks een hoger dierenaantal zal de geuremissie afnemen (tot bijna 1/3 van de huidige geuremissie) in
de gewenste situatie. Dit kan verklaard worden door het plaatsen van de combiwassers.
Het bedrijf bevindt zich in een bronnencluster. Daarom wordt enkel het cumulatief geurmodel verder in
beschouwing genomen. Wel worden op de bijlagen van de cumulatieve modellering extra contouren
indicatief weergegeven, namelijk de geurcontour van 3 en 20 ouE/m³ die door het bedrijf (dus niet door
de bronnencluster) bekomen wordt. Om de vergunde dieraantallen van de omliggende veeteeltbedrijven
te bekomen, werd contact opgenomen met de milieudiensten van Avelgem,Kluisbergen en Mont de
l’Enclus. Op basis van deze vergunde dieraantallen, verstrekt door de aangeschreven gemeenten, werd
een geuremissie bepaald. Hierbij wordt verder geen rekening meer gehouden met bedrijven die minder
dan 5 % uitstoten van de geuremissie (vergunde situatie) van het bedrijf, aangezien deze geur beschouwd
kan worden als achtergrondgeur. In totaliteit is er dan nog één bedrijf dat mee opgenomen moet worden
in de cumulatieve geurmodellering (Tabel 15) (bijlage 13a, Bijlage 13b, Bijlage 13c en Bijlage 13d).
Tabel 15 Bedrijven die mee opgenomen worden in de modellering van de bronnencluster
nummer (zie Bijlage 13) aard bedrijf geuremissie (ouE/s)
1 rundveebedrijf 3.560
Al de bronnen worden ingegeven in IFDM en een modellering wordt uitgevoerd. De inputparameters van
het model kunnen teruggevonden worden in Bijlage 11a (huidige situatie), Bijlage 11b (vergunde
situatie), Bijlage 11c (gewenste situatie fase 1) en Bijlage 11d (gewenste situatie fase 2), dit voor de
bronnen van de inrichting zelf. Deze gegevens gelden niet enkel voor de geurmodellering, maar worden
ook als basis gebruikt voor stof- en ammoniakmodellering. De output van de bronnenclustersimulatie
wordt gegeven in Bijlage 13a (huidige situatie), Bijlage 13b (vergunde situatie), Bijlage 13c (gewenste
situatie fase 1) en Bijlage 13d (gewenste situatie fase 2).
Tabel 16 toont het aantal woningen dat zich in de verschillende geurconcentratiezones bevindt. Hierbij
wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende gewestplanbestemmingen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 61
Tabel 16 Aantal woningen dat zich in de verschillende geurconcentratiezones bevindt in Vlaanderen (a.d.h.v. huispunten)
effectbeoordeling huidig vergund fase 1 fase 2 verschil*
woongebied
> 3 ouE/m³ negatief effect 0 0 0 0 0
woongebied met landelijk karakter
3 – 5 ouE/m³ matig negatief effect 0 0 0 0 0
> 5 ouE/m³ negatief effect 0 0 0 0 0
overige gewestplanbestemmingen
3 - 5 ouE/m³ gering negatief effect 11 8 9 8 + 1/- 1/0/- 3
5 - 10 ouE/m³ matig negatief effect 12 9 4 7 - 5/+ 3/ - 5/- 5
> 10 ouE/m³ negatief effect 18 14 12 1 - 2/- 11/- 13/- 17
*fase 1 – vergund/fase 2 – fase 1/fase 2 – vergund/fase 2 - huidig
Tabel 17 Aantal woningen dat zich in de verschillende geurconcentratiezones bevindt in Wallonië (a.d.h.v. luchtfoto)
effectbeoordeling huidig vergund fase 1 fase 2 verschil*
woongebied
> 3 ouE/m³ negatief effect 0 0 0 0 0
woongebied met landelijk karakter
3 – 5 ouE/m³ matig negatief effect 0 0 0 0 0
> 5 ouE/m³ negatief effect 0 0 0 0 0
overige gewestplanbestemmingen
3 - 5 ouE/m³ gering negatief effect 5 6 5 4 - 1/- 1/- 2/- 1
5 - 10 ouE/m³ matig negatief effect 9 5 0 0 - 5/0/- 5/- 9
> 10 ouE/m³ negatief effect 5 4 4 0 0/- 4/- 4/- 5
*fase 1 – vergund/fase 2 – fase 1/fase 2 – vergund/fase 2 - huidig
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 62
Door de exploitatie van het bedrijf is geen enkele woning binnen woongebied of woongebied met
landelijk karakter binnen een zone van de ingedeelde effectklassen gelegen. In de huidige situatie
ondervinden volgens de modellering elf woningen een gering negatief effect in Vlaanderen. Ter hoogte
van 12 woningen geldt een matig negatief effect en ter hoogte van 18 woningen geldt een negatief
effect.
Wat Vlaanderen betreft wordt in de vergunde situatie ter hoogte van 14 woningen een negatief effect
verwacht. Ter hoogte van negen woningen geldt in de vergunde situatie een matig negatief effect en ter
hoogte van acht woningen een gering negatief effect. Na uitvoering van fase één wordt ter hoogte van 12
woningen een negatief effect verwacht .Vier woningen worden in deze fase ingedeeld in de effectklasse
‘matig negatief effect’ en negen woningen in de effectklasse ‘gering negatief effect’.
Na de realisatie van de gewenste situatie fase 2 (binnen de 10 jaar na het verkrijgen van een vergunning)
wordt uiteindelijk nog één woning ingedeeld in de effectklasse ‘negatief effect’ (13 minder dan in de
vergunde situatie). Het betreft de woning gekoppeld aan het ander veeteeltbedrijf opgenomen in de
bronnencluster. Daarnaast wordt ter hoogte van zeven woningen een matig negatief effect verwacht (vijf
minder dan in de vergunde situatie). Acht woningen zullen in deze situatie ingedeeld worden in de
effectklasse ‘gering negatief effect’ (evenveel als in de vergunde situatie).
Wat Wallonië betreft, geldt in de huidige situatie ter hoogte van vijf woningen een negatief effect, een
matig negatief effect ter hoogte van negen woningen en een gering negatief effect ter hoogte van vijf
woningen.
Het aantal woningen dat een negatief effect ondervindt zal in de eerste fase gelijk blijven ten opzichte
van de vergunde situatie, namelijk vier woningen. Er zullen evenwel vijf woningen minder in een matig
negatief effect ondervinden, waardoor er na de uitvoering van fase 1 geen enkele woning een matig
negatief effect ondervindt. In de vergunde situatie ondervinden zes woningen een gering negatief effect.
Na uitvoering van de eerste fase zullen dit er nog vijf zijn.
Na de realisatie van de gewenste situatie fase 2 zal geen enkele woning nog een negatief of matig
negatief effect ondervinden. Er zal nog ter hoogte van vier woningen een gering negatief effect gelden.
Het totaal aantal gehinderde woningen daalt dus reeds in de gewenste situatie fase 1 en zal nog sterker
dalen in de gewenste situatie fase 2. Door de huidige situatie aan te passen aan de vergunde situatie zal
reeds een daling optreden in aantal gehinderden.
De ervaring leert dat de invloed van een uitbreiding veel belangrijker is ter hoogte van de woningen in de
directe omgeving van het bedrijf zelf. Dit zijn woningen die in vele gevallen reeds in de huidige situatie
boven de grenswaarde liggen, en waarvoor de effecten niet blijken uit Tabel 16. Daarom is het zinvol om
bijkomend een detailonderzoek ter hoogte van de omliggende woningen uit te voeren. Hierbij dient
nogmaals benadrukt te worden dat bij het detailonderzoek niet de absolute waarden als dusdanig
gehanteerd kunnen worden, maar dat het detailonderzoek wel als een indicator van belangrijke
geurconcentratietoenames kan fungeren. De onderzochte woningen worden gesitueerd in Bijlage 14.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 63
Tabel 18 Geurconcentratie ter hoogte omliggende woningen in Vlaanderen (in een straal van 300 m rondom het bedrijf)
nr, (zie Bijlage 14)
nulalternatief (= bronnenculster zonder bedrijf
Lauwers) (ouE/m³)
concentratie huidige situatie (ouE/m³)
concentratie vergunde situatie (ouE/m³)
concentratie fase 1 (ouE/m³) concentratie fase 2 (ouE/m³)
individueel cumulatief individueel cumulatief individueel cumulatief individueel cumulatief
1 0,1 8,2 8,2 5,6 5,6 3,7 3,7 2,1 2,1
2 0,1 8,5 8,5 6,4 6,4 4,2 4,2 2,4 2,4
3 0,1 8,3 8,3 6,4 6,4 4,1 4,1 2,3 2,3
4 0,1 10,1 10,1 7,1 7,1 4,6 4,6 2,6 2,6
5 0,1 10,1 10,1 7,1 7,1 4,6 4,6 2,6 2,6
6 0,1 11,6 11,6 8,1 8,1 5,2 5,2 3,0 3,0
7 0,2 31,4 31,4 23,3 23,3 10,7 10,7 4,7 4,7
8** 15,7 8,1 19,5 6,4 18,4 4,0 16,4 2,2 15,9
9 0,1 56,3 56,3 37,0 37,0 13,5 13,5 5,8 5,8
10 0,1 56,3 56,3 37,0 37,0 13,5 13,5 5,8 5,8
11* 0,3 220,4 220,4 159,2 159,2 70,9 70,9 4,3 4,3
12 0,2 48,0 48,0 32,7 32,7 23,9 23,9 5,8 5,8
13 0,3 37,4 37,4 26,5 26,5 17,4 17,4 7,2 7,2
14 0,4 21,4 21,4 15,9 15,9 10,8 10,8 5,6 5,6
15 0,5 17,6 17,6 12,5 12,5 8,9 8,9 4,7 4,7
16 0,5 13,2 13,2 9,9 9,9 7,1 7,1 3,8 3,8
17 0,1 28,3 28,3 19,2 19,2 12,8 12,8 4,8 4,8
18 0,1 28,3 28,3 19,2 19,2 12,8 12,8 4,8 4,8
19 0,2 27,5 27,5 21,3 21,3 13,6 13,6 5,2 5,2
20 0,2 27,5 27,5 21,3 21,3 13,6 13,6 5,2 5,2
21 0,4 14,4 14,4 10,6 10,6 7,6 7,6 3,9 3,9
*bedrijfswoning
**verbonden aan een veeteeltbedrijf, geurimmissie zal hoofdzakelijk bepaald worden door het bedrijf waaraan het verbonden is
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 64
Tabel 19 Geurconcentratie ter hoogte omliggende woningen in Wallonië (in een straal van 300 m rondom het bedrijf)
nr, (zie Bijlage 14)
nulalternatief (= bronnenculster zonder bedrijf
Lauwers) (ouE/m³)
concentratie huidige situatie (ouE/m³) concentratie vergunde situatie
(ouE/m³) concentratie fase 1 (ouE/m³) concentratie fase 2 (ouE/m³)
individueel cumulatief individueel cumulatief individueel cumulatief individueel cumulatief
2 0,1 9,4 9,4 6,7 6,7 4,2 4,2 2,4 2,5
3 0,1 9,4 9,4 6,7 6,7 4,2 4,2 2,4 2,5
4 0,1 24,8 24,8 16,8 16,8 10,3 10,3 4,4 4,4
5 0,1 24,8 24,8 16,8 16,8 10,3 10,3 4,4 4,4
6 0,1 24,8 24,8 16,8 16,8 10,3 10,3 4,4 4,4
7 0,1 24,8 24,8 16,8 16,8 10,3 10,3 4,4 4,4
8 0,1 7,2 7,3 5,0 5,1 3,2 3,2 1,8 1,9
9 0,1 7,2 7,3 5,0 5,1 3,2 3,2 1,8 1,9
10 0,1 4,6 4,7 3,2 3,4 2,2 2,2 1,2 1,3
11 0,1 5,1 5,2 3,7 3,8 2,5 2,6 1,4 1,5
16 0,1 11,1 11,3 7,2 7,4 4,5 4,5 2,6 2,7
*bedrijfswoning
**verbonden aan een veeteeltbedrijf, geurimmissie zal hoofdzakelijk bepaald worden door het bedrijf waaraan het verbonden is
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 65
Door de geplande aanpassingen zal telkens ter hoogte van alle omliggende woningen een daling in
geurconcentratie waar te nemen zijn (zowel in Vlaanderen als in Wallonië). Deze positieve evolutie
ondanks de uitbreiding in dieraantal, kan verklaard worden door het plaatsen van combiwassers.
Wordt het nulalternatief in beschouwing genomen (situatie zonder bedrijf), dan zal enkel de woning
gerelateerd aan het andere veeteeltbedrijf in de effectzone gelegen zijn (Bijlage 13e).
7.1.4.3 Geuremissie door andere bronnen
Kadavers worden verzameld gedurende de dagelijkse controle, en opgeslagen in een niet gekoelde
kadaveropslag. De kadavers worden na telefonisch contact opgehaald (2 maal per week). Er wordt
geprobeerd om het aantal kadavers, ook vanuit economisch perspectief, zo beperkt mogelijk te houden
door een goede bedrijfsvoering.
Inzake geuremissie door kadaveropslag zijn geen kwantitatieve gegevens beschikbaar. Verwacht wordt
evenwel dat, niettegenstaande het aantal kadavers zal toenemen door de bedrijfsuitbreiding, de
mogelijke hindereffecten ten gevolge van kadaveropslag niet noemenswaardig zullen zijn.
7.1.5 Synthese van de milieu-effecten voor geur
Tabel 20 Samenvatting effecten voor geur in de huidige situatie
deelaspect onderdeel effectbeoordeling
geur afstandsregels
bronnencluster
geen of verwaarloosbaar effect
WOONGEBIED
geen of verwaarloosbaaar effect
WOONGEBIED MET LANDELIJK KARAKTER
geen of verwaarloosbaar effect
OVERIGE GEWESTPLANBESTEMMINGEN
11 gering negatief gehinderen in Vlaanderen, 5 in Wallonië
12 matig negatief gehinderden in Vlaanderen, 9 in Wallonië
18 negatief gehinderden in Vlaanderen, 5 in Wallonië
Tabel 21 Samenvatting effecten voor geur in de vergunde situatie
deelaspect onderdeel effectbeoordeling
geur afstandsregels
bronnencluster
geen of verwaarloosbaar effect
WOONGEBIED
geen of verwaarloosbaaar effect
WOONGEBIED MET LANDELIJK KARAKTER
geen of verwaarloosbaar effect
OVERIGE GEWESTPLANBESTEMMINGEN
8 gering negatief gehinderen in Vlaanderen, 6 in Wallonië
9 matig negatief gehinderden in Vlaanderen, 5 in Wallonië
14 negatief gehinderden in Vlaanderen, 4 in Wallonië
Tabel 22 Samenvatting effecten voor geur na uitvoering eerste fase (binnen 5 jaar)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 66
deelaspect onderdeel effectbeoordeling
geur afstandsregels
bronnencluster
geen of verwaarloosbaar effect
WOONGEBIED
geen of verwaarloosbaaar effect
WOONGEBIED MET LANDELIJK KARAKTER
geen of verwaarloosbaar effect
OVERIGE GEWESTPLANBESTEMMINGEN
9 gering negatief gehinderen in Vlaanderen, 5 in Wallonië
4 matig negatief gehinderden in Vlaanderen, 0 in Wallonië
12 negatief gehinderden in Vlaanderen, 4 in Wallonië
Tabel 23 Samenvatting effecten voor geur na uitvoering tweede fase (binnen 10 jaar)
deelaspect onderdeel effectbeoordeling
geur afstandsregels
bronnencluster
geen of verwaarloosbaar effect
WOONGEBIED
geen of verwaarloosbaaar effect
WOONGEBIED MET LANDELIJK KARAKTER
geen of verwaarloosbaar effect
OVERIGE GEWESTPLANBESTEMMINGEN
8 gering negatief gehinderen in Vlaanderen, 4 in Wallonië
7 matig negatief gehinderden in Vlaanderen, 0 in Wallonië
1 negatief gehinderden in Vlaanderen, 0 in Wallonië
7.2 Stof
7.2.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentiesituatie
Zwevend stof is een mengsel van afzonderlijke deeltjes (vloeibaar of vast) met uiteenlopende
samenstelling en afmetingen. Een gas met daarin rondzwevende deeltjes wordt een aerosol genoemd.
Er kan hierbij een onderscheid gemaakt worden tussen primaire en secundaire aerosolen. Primaire
aerosolen worden rechtstreeks uitgestoten in de atmosfeer door verschillende bronnen. De mechanisch
gevormde deeltjes die ontstaan door de verkleining van grover materiaal en terecht komen in de
atmosfeer worden als primaire aerosolen beschouwd. Secundaire aerosolen daarentegen ontstaan in de
atmosfeer door chemische reacties uit gasvormige componenten (zoals o.a. ammoniak, zwaveldioxide,
stikstofoxiden en organische verbindingen). Momenteel wordt zwevend stof gezien als één van de
belangrijkste luchtverontreinigende stoffen die leiden tot nadelige gezondheidseffecten. Deze treden
zowel op bij kortstondige blootstelling aan hoge concentraties als bij langdurige blootstelling aan lage
concentraties. De kleinere deeltjes dringen het diepst door in de longen. De afzetting van zwevend stof
leidt tevens tot vervuiling en verwering van gebouwen.
De deeltjes worden ingedeeld in fracties op basis van hun grootte. Een onderscheid wordt gemaakt tussen
PM10, PM2,5 en PM0,1 (Particulate Matter = PM). De grovere fractie (PM10, deeltjes met een aerodynamische
diameter (a.d.) kleiner dan 10 µm) bestaat vooral uit mechanisch gevormde deeltjes die in de lucht
gebracht worden door de wind of door antropogene activiteiten, zoals opwaaiend stof bij verkeer en bij
opslag en overslag van bulkgoederen. Zwarte rook, voornamelijk bestaande uit roet afkomstig van
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 67
verbrandingsprocessen, vormt een specifieke fractie van PM10. De fijne fractie (PM2,5, deeltjes met een
a.d. kleiner dan 2,5 µm) bestaat vooral uit deeltjes ontstaan bij verbrandingsprocessen en secundaire
reacties. Momenteel bestaan er sterke aanwijzingen dat fijne deeltjes (< 2,5 µm) schadelijker zijn dan de
grovere deeltjes. Daarom verschuift de aandacht dan ook meer en meer naar PM2,5 of zelfs naar de
ultrafijne deeltjes (met a.d. < 0,1 µm).
Voor het meten van de hoeveelheid zwevend stof, wordt o.a. gebruik gemaakt van PM2,5- en PM10-
concentraties. Grof stof met een a.d. groter dan 10 μm komt o.a. in de lucht terecht door opwaaien en
verwaaien bij wegverkeer, op- en overslag van ertsen en afbraakwerken. In 2010 levert de sector verkeer
(27%) de grootste bijdrage aan de primaire PM10-emissies. Twee derde van deze fractie bestaat uit
uitlaatemissies, één derde uit niet-uitlaatemissies. Deze laatste fractie bestaat onder meer uit deeltjes
afkomstig van slijtage van de remmen, banden en wegdek. Ook land- en tuinbouw (21%), industrie (18%)
en resuspensie (opwaaiend stof door verkeer en bewerken van landbouwgronden - 17%) leveren een
substantiële bijdrage. De bevolking (verwarming, bakken, roken) staat in voor 12% van de PM10-uitstoot.
De laatste 20 jaar is de PM10-uitstoot gehalveerd. Deze halvering is grotendeels te danken aan
inspanningen vanuit de industrie (afname van 68% op 20 jaar tijd) en reducties van de uitlaatemissies
door verkeer (daling met 55% ten opzichte van 1990). Voor de primaire PM2,5-uitstoot levert het verkeer
een nog grotere bijdrage, namelijk 35%. Hierbij bestaat driekwart van deze fractie uit uitlaatemissies,
wat meer is dan in PM10-stof. De sectoren industrie (24%), land- en tuinbouw (17%) en bevolking (19%)
leveren ook grote bijdragen aan de PM2,5-emissies (VMM, 2012b).
Bij de beschouwing van een intensief veeteeltbedrijf dient ook rekening gehouden te worden met de
productie van zwevend stof gerelateerd aan de veeteeltactiviteiten. Enerzijds dient rekening gehouden
te worden met de stofproductie in de stallen. Door de activiteit van de dieren en de ventilatie in de
stallen waait immers heel wat stof op (voederdeeltjes, huidschilfers, …). Dit stof wordt via de ventilatie
uit de stallen getrokken en komt zo in de omgeving terecht. Anderzijds ontstaat stofemissie ten gevolge
van het vullen van de voedersilo´s en de transportbewegingen ten behoeve van het bedrijf. Bijkomend
vindt eveneens emissie plaats van zwarte rook, gerelateerd aan de verbranding van fossiele brandstoffen
(verwarming van de stallen, gebruik van landbouwvoertuigen, transporten ten behoeve van de aan- en
afvoer van grondstoffen, gebruik van een noodstroomgroep, …).
Op 21 mei 2008 werd de Europese richtlijn Lucht (2008/50/EG) definitief goedgekeurd. De nieuwe
richtlijn bundelt alle vorige richtlijnen in verband met de kwaliteit van de omgevingslucht, stroomlijnt de
wetgeving en stelt nieuwe normen voor met betrekking tot fijn stof (PM2,5). De reeds bestaande grens- en
streefwaarden zijn niet veranderd. Deze zijn de volgende voor PM10: een jaargemiddelde grenswaarde
van 40 µg/m³ en een daggemiddelde grenswaarde van 50 µg/m³, die op jaarbasis maximaal 35 keer mag
overschreden worden. Voor PM2,5 werd nu ook het volgende vastgelegd: op hun volledig grondgebied
moeten de lidstaten een PM2,5-grenswaarde van 25 µg/m³ in acht nemen. Deze grenswaarde moet
uiterlijk in 2015 gerespecteerd worden. Tot slot wordt een indicatieve grenswaarde ingevoerd voor PM2,5
tegen 2020. Dan zou deze tot 20 µg/m³ moeten zijn teruggebracht. In 2013 is een herziening van deze
indicatieve grenswaarde voorzien. De richtlijn werd van kracht op de dag van publicatie in het
Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen (juni 2008). Ten laatste 2 jaar nadien moet de richtlijn
naar nationale en/of regionale wetgeving zijn omgezet.
Voor de referentiesituatie voor de discipline lucht wordt een algemeen beeld geschetst van Vlaanderen
op basis van de informatie voortkomend uit VMM-rapporten (o.a. Lozingen in de lucht 1990-2011, ‘Zure
regen’ in Vlaanderen 2011, zwevende stof in Vlaanderen 2007-2008, ...) en milieu- en natuurrapporten
(MIRA en NARA). De referentiesituatie wordt hieronder onderzocht inzake zwevend stof. Bij de eigenlijke
effectbespreking wordt voornamelijk dieper ingegaan op effecten ten gevolge van stofemissie.
Het meest nabij gelegen VMM-meetpunt met betrekking tot het bedrijf waar PM10 opgemeten wordt, is
gelegen te Zwevegem/Hinnestraat (code: 44N052), op ongeveer 11,5 km ten NW van het bedrijf. In 2011
werd daar een jaargemiddelde PM10-concentratie van 31 µg/m³ vastgesteld. Volgens EU richtlijn
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 68
2008/50/EG mag de jaargemiddelde concentratie vanaf 1/1/2005 niet hoger zijn dan 40 µg/m³, wat dus
niet overschreden wordt. In de onmiddellijke nabijheid van het bedrijf zijn geen VMM-meetpunten. Een
interpolatiekaart, opgesteld door de VMM, van de beschikbare PM10-meetpunten geeft de jaargemiddelde
PM10-concentraties in het kalenderjaar 2011 in Vlaanderen weer (VMM, 2012b). Op basis van deze kaart
vinden we ter hoogte van het studiegebied een jaargemiddelde PM10-concentratie die zich situeert in de
range van 20,1 - 25 µg/m³. Gezien de grote afstand tot het VMM-meetpunt, zal in het MER verder
gewerkt worden met de maximale PM10-concentratie volgens de interpolatiekaart, namelijk 25 µg/m³.
Wat PM2,5 en zwarte rook betreft, is er in een straal van 30 km rondom het bedrijf geen meetpunt
gelegen in Vlaanderen. Er kunnen bijgevolg geen representatieve concentratie voor het bedrijf afgeleid
worden uit de metingen in Vlaanderen. Voor PM2,5 werd evenwel een interpolatiekaart opgesteld op basis
van beschikbare meetgegevens. Op basis van deze kaart vinden we ter hoogte van het studiegebied een
jaargemiddelde PM2,5-concentratie van die zich situeert in de range van 11 – 15 µg/m³ (VMM, 2012b).
Een interpolatiekaart van de jaargemiddelde zwarte rookconcentraties is niet beschikbaar. Gezien de
grote afstand van het bedrijf tot de verschillende meetpunten, zijn de concentraties niet representatief
als achtergrondwaarde ter hoogte van het bedrijf.
7.2.2 Afbakening studiegebied
Het studiegebied wordt bepaald door de zones beïnvloed door de rechtstreekse emissie uit de stallen. De
effecten met betrekking tot lucht beperken zich vaak tot één kilometer, hoewel een verdere dispersie
uiteraard niet uitgesloten kan worden. Indien blijkt dat deze straal niet voldoende groot gekozen is, zal
een groter gebied (afhankelijk van de hindereffecten) onderzocht worden. In het MER zal gebruik
gemaakt worden van IFDM voor het modelleren van de stofconcentraties in de omgeving van het bedrijf,
zowel in de huidige als in de gewenste situatie.
7.2.3 Methodiek en significantiekader
7.2.3.1 Evaluatie van het project door middel van modellering van stofemissie uit de stallen
7.2.3.1.1 Bepaling van stofemissie
De voornaamste stofbron op het bedrijf, met name de emissielucht van de stallen, wordt zoveel mogelijk
kwantitatief besproken. Voor het inschatten van de effecten wordt gebruik gemaakt van
literatuurgegevens.
Het stof dat uit de stallen geëmitteerd wordt bestaat voornamelijk uit huid-, mest-, voer- en
strooiseldeeltjes die met de ventilatielucht uit de stallen worden geblazen. Deze stofuitstoot kan
beschouwd worden als een permanente bron waarbij de stofconcentratie functie is van het
ventilatiedebiet en de leeftijd van de dieren. De stofconcentratie uit de stallen wordt in de
buitenlucht snel verdund, zodat mogelijke hogere stofconcentraties in de omgevingslucht beperkt
blijven tot de onmiddellijke omgeving van de stallen.
Voor het maken van een inschatting stofemissies vanuit de stallen (zowel PM2,5 als PM10) wordt, net als
bij ammoniak, aangeraden om gebruik te maken van studies uit Nederland, en dit tot er Vlaamse
cijfers beschikbaar zullen zijn. De gebruikte emissiecijfers zullen bij de effectbeoordeling
weergegeven worden.
7.2.3.1.2 Modellering van stofemissie
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 69
Op basis van IFDM zal een modellering voor het bedrijf in kwestie uitgevoerd worden. Als basis voor het
model wordt dezelfde bronnenconfiguratie gebruikt als bij het geurmodel. Enkel de emissies dienen
aangepast te worden (in plaats van de geuremissies dienen de stofemissies ingevuld te worden).
Kort samengevat zijn de modelsettings (optiebestand) de volgende:
- gebruik van puntbronnen;
- Briggs finale pluimstijging;
- uitmiddeling over 24 uur;
- concentratieberekeningen zonder depositie.
7.2.3.1.3 Toetsing van stofemissie
Rekening houdende met de gemeentelijke achtergrondconcentratie (bepaald aan de hand van de
interpolatiekaart)(waarbij deze bij de bedrijfsconcentratie opgeteld wordt), zal er een toetsing
uitgevoerd worden ten opzichte van de jaargemiddelde grenswaarde voor PM10 gelijk aan 40 µg/m³
(grenswaarde van toepassing vanaf 1 januari 2005 volgens Europese richtlijn 1999/30/EG). Tevens zal een
toetsing uitgevoerd worden ten opzichte van de jaargemiddelde PM2,5-grenswaarde van 25 µg/m³, die
uiterlijk in 2015 dient gerespecteerd te worden (Europese richtlijn Lucht, 2008/50/EG).
Daarnaast zal onderzocht worden wat de procentuele bijdrage van het project/bedrijf zelf bedraagt (dus
geen rekening meer houden met de gemeentelijke achtergrondconcentratie) ten opzichte van de
milieukwaliteitsnorm of richtwaarde. Door de Dienst Mer wordt hierbij het volgende significantiekader
voorgesteld in functie van de berekende immissiewaarde X (Richtlijnenboek Lucht, Dermaux et al.,
2012):
3 ≥ X > 1 % van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde beperkte bijdrage
10 ≥ X > 3 % van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde belangrijke bijdrage
X > 10 % van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde zeer belangrijke bijdrage
De toetsing zal enkel toegepast worden op de jaargrenswaarden van 40 µg/m³ (PM10) en 25 µg/m³ (PM2,5)
en niet op de daggemiddelde waarden (Willems et al., 2011).
7.2.3.2 Andere bronnen
Naast de emissielucht uit stallen, kunnen ook nog een aantal andere bronnen (vb. mestscheider, vullen
van voedersilo’s, laden en lossen van dieren, ...) verantwoordelijk zijn voor stofemissie. De
stofproductie van deze activiteiten is moeilijk kwantificeerbaar. Bovendien is zij in grote mate
afhankelijk van de gebruikte werkmethodes en preventieve maatregelen genomen door de uitbater.
Een korte bespreking van deze stofbronnen wordt gegeven bij de effectbeoordeling. De grootste
stofproductie op een veeteeltbedrijf is echter afkomstig uit de emissie van de stallucht.
7.2.3.3 Significantiekader voor stof
Tabel 24 Significantiekader voor stof
deelaspect omschrijving beoordelingskader
stof PM10 (jaargemiddeld):
individueel bedrijf
X > 10 % van de norm of richtwaarde: zeer belangrijke bijdrage (negatief effect)
10 ≥ X > 3 % van de norm of richtwaarde: belangrijke bijdrage (matig negatief
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 70
deelaspect omschrijving beoordelingskader
PM10 (jaargemiddeld):
cumulatief (gemeente +
bedrijf)
PM2,5 (jaargemiddeld):
individueel bedrijf
PM2,5 (jaargemiddeld):
cumulatief (gemeente +
bedrijf)
effect)
3 ≥ X > 1 % van de norm of richtwaarde: beperkte bijdrage (gering negatief effect)
X ≤ 1 % van de norm of richtwaarde: verwaarloosbare bijdrage (geen of
verwaarloosbaar effect)
X > de norm of richtwaarde: negatief effect
X > 10 % van de norm of richtwaarde: zeer belangrijke bijdrage (negatief effect)
10 ≥ X > 3 % van de norm of richtwaarde: belangrijke bijdrage (matig negatief
effect)
3 ≥ X > 1 % van de norm of richtwaarde: beperkte bijdrage (gering negatief effect)
X ≤ 1 % van de norm of richtwaarde: verwaarloosbare bijdrage (geen of
verwaarloosbaar effect)
X > de norm of richtwaarde: negatief effect
7.2.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten
7.2.4.1 Evaluatie van het project door middel van modellering van stofemissie uit de stallen
De stofemissiefactoren die van toepassing zijn voor het bedrijf, worden gegeven in Tabel 25. Hiervoor
worden de emissiecijfers uit het geactualiseerde richtlijnenboek Landbouwdieren (Willems et al., 2011)
gebruikt. Deze cijfers zijn gebaseerd op de Nederlandse stofemissiecijfers, terug te vinden op InfoMil
(www.infomil.nl). Gezien deze recentelijk herzien en aangepast werden, worden de meest recente
cijfers gebruikt. De PM2,5-emissie wordt berekend op basis van de PM10-emissie, waarbij de PM2,5-
emissiecijfers ongeveer 18 % bedragen van de PM10-emissiecijfers. Indien er gebruik gemaakt wordt van
een combi-biologische wasser, kan er een reductie van 80 % doorgevoerd worden.
Tabel 25 Stofemissiefactoren voor de verschillende op het bedrijf van toepassing zijnde stalsystemen
diersoort stalsysteem PM10- PM2,5- stofemissie (kg/d.j)
vleesvarkens traditioneel 0,153 – 0,028
combiwasser 0,031 – 0,006
Tabel 26 geeft een overzicht van de stofemissie van de inrichting.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 71
Tabel 26 Stofemissie (zowel PM2,5 als PM10) ten gevolge van de bedrijfsexploitatie (opgedeeld in het aantal bronnen dat in de modellering gebruikt wordt)
stal
huidig huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
dieren kg PM10/j kg
PM2,5/j dieren kg PM10/j kg PM2,5/j dieren kg PM10/j kg PM2,5/j dieren kg PM10/j kg PM2,5/j
1 440 mestvarkens 67 12 440 mestvarkens 67 12 440 mestvarkens 67 12 644 mestvarkens 40 8
2 460 mestvarkens 70 13 460 mestvarkens 70 13 460 mestvarkens 70 13 644 mestvarkens
3 600 mestvarkens 92 16 840 mestvarkens 49 9
840 mestvarkens 49 9
840 mestvarkens 49 9
4 520 mestvarkens 80 14 728 mestvarkens 728 mestvarkens 728 mestvarkens
5 500 mestvarkens 77 14 500 mestvarkens 77 14 700 mestvarkens 43 8
700 mestvarkens 43 8
6 480 mestvarkens 73 13 480 mestvarkens 73 13 672 mestvarkens 672 mestvarkens
TOTAAL 3.448
mestvarkens 459 82
3.448 mestvarkens
336 61 3.840
mestvarkens 229 42
4.228 mestvarkens
132 25
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 72
Door de aangevraagde uitbreiding en omvorming zal de stofemissie afnemen met 75 % ten opzichte van
de huidige situatie. Dit kan verklaard worden door het toepassen van combiwassers.
Om een indicatief beeld te krijgen van de stofconcentratie (PM2,5 en PM10) ter hoogte van het
veeteeltbedrijf worden modellen opgemaakt met behulp van IFDM. De resultaten van deze modellering
zijn terug te vinden in Tabel 27. Hierbij worden de stofnormen en bijdragen waaraan getoetst moet
worden, evenals het aantal woningen waarvoor effecten te verwachten zijn, weergegeven.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 73
Tabel 27 Resultaten van de stofconcentratiemodelleringen (de stofnormen en bijdragen waaraan getoetst moet worden, en het aantal woningen waarvoor effecten te verwachten zijn)
effectbeoordeling
huidige situatie vergunde situatie gewenste situatie fase I gewenste situatie fase II
zone van
overschrijding
aantal
woningen
zone van
overschrijding
aantal
woningen
zone van
overschrijding
aantal
woningen
zone van
overschrijding
aantal
woningen
PM10-jaargemiddelde
1 – 3 % van de norm gering negatief effect ja 6 ja 3 ja 3 neen /
3 – 10 % van de norm matig negatief effect ja 0 ja 0 ja 0 neen /
10 % van de norm - norm negatief effect ja 1** ja 1** neen / neen /
> norm* negatief effect neen / neen / neen / neen /
PM2,5-jaargemiddelde
1 – 3 % van de norm gering negatief effect ja 1** ja 0 ja 0 neen /
3 – 10 % van de norm matig negatief effect ja 0 ja 1** neen / neen /
10 % van de norm - norm negatief effect neen / neen / neen / neen /
> norm* negatief effect neen / neen / neen / neen /
* toetsing cumulatieve stofconcentratie, rekening houdend met gemeentelijke achtergrondconcentratie
**bedrijfswoning
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 74
De maximale PM10-stofconcentratie door het bedrijf zelf bedraagt respectievelijk 8,4 µg/m³ voor de
huidige situatie, 7,1 µg/m³ voor de vergunde situatie, 3,5 µg/m³ voor de gewenste situatie fase I en
0,2 µg/m³ voor de gewenste situatie fase II, Voor PM2,5 is dit respectievelijk 1,5 µg/m³, 1,3 µg/m³, 0,7
µg/m³ en 0,04 µg/m³.
Bijlage 15a (huidige situatie), Bijlage 15b (vergunde situatie) en Bijlage 15c (gewenste situatie) tonen
een weergaven van de PM10-modellering. Bij de toetsing van de bedrijfsbijdrage aan de PM10-
stofconcentratie blijkt dat zowel in de huidige als in de vergunde situatie een zone aanwezig is waar er
een negatief effect geldt. In deze zone is enkel de bedrijfswoning gelegen. In de zone waar een matig
negatief effect geldt, zijn in beide situaties geen woningen gelegen. In de zone waar een gering
negatief effect geldt, zijn in de huidige situatie zes woningen gelegen en in de vergunde situatie zijn
dit er drie. In de gewenste situatie fase I is nog een zone aanwezig waar een matig negatief effect
geldt. In deze zone zijn echter geen woningen gelegen. In de zone waar een gering negatief effect
geldt zijn drie woningen gelegen in deze situatie. In de gewenste situatie fase II zijn geen zones meer
aanwezig die ingedeeld worden in effectklassen.
Bijlage 16a (huidige situatie), Bijlage 16b (vergunde situatie) en Bijlage 16c (gewenste situatie) tonen
een weergaven van de PM2,5-modellering. Inzake PM2,5-concentratie is zowel in de huidige situatie als in
de vergunde situatie een zone aanwezig waar een matig negatief effect geldt. In deze zone is enkel de
bedrijfswoning gelegen. In de zone waar een gering negatief effect geldt, zijn geen woningen gelegen.
In de gewenste situatie fase I is er enkel nog een zone aanwezig waar een gering negatief effect geldt.
In deze zone zijn geen woningen gelegen. In de gewenste situatie fase II zijn ook inzake PM2,5-
concentratie geen zones meer aanwezig die ingedeeld worden in effectklassen. Door de aangevraagde
uitbreiding zal er dus een verbetering optreden ten opzichte van de huidige en vergunde situatie.
In de gemeente Kluisbergen bedraagt de achtergrondstofconcentratie voor PM10 tussen 21 en 25 µg/m³
(bron: interpolatiekaart VMM). Binnen de regio waar de bedrijfseigen stofconcentratie hoger is dan 15
µg/m³ kan de norm van 40 µg/m³ overschreden worden. Aangezien de maximale PM10-concentratie in
de slechtste situatie (= huidige situatie) 8,4 µg/m³ bedraagt, is dit hier in geen enkele situatie het
geval. Ook inzake PM2,5 wordt in geen enkele situatie de norm overschreden door de bijdrage van het
bedrijf.
7.2.4.2 Andere bronnen
Tijdens het vullen van de silo’s wordt het droogvoer via een persleiding onder druk in de voedersilo’s
geblazen. Om overdruk in de silo te vermijden is er een uitlaatopening voorzien om een teveel aan
statische luchtdruk te laten ontsnappen naar de buitenlucht. Via de uitlaatopening kunnen stofdeeltjes
in de omgevingslucht terecht komen. Het vullen neemt normaliter maximaal 1 uur in beslag. Het gaat
hier dus om een tijdelijke stofbron. De uitbater verplicht het gebruik van een stofzak bij het vullen van
de voedersilo’s. Hierdoor zal praktisch geen stof vrijgesteld worden.
Naast de stofemissie ten gevolge van de dieren op zich dient voor het bedrijf eveneens rekening
gehouden te worden met de stofemissies ten gevolge van de verbranding van fossiele brandstoffen (vnl.
mazout). Het jaarlijkse verbruik (zowel huidige als toekomstige situaties) wordt door de
initiatiefnemer ingeschat op 12.000 liter petroleum (= 0,41 TJ). Voor de verbranding van petroleum
wordt gerekend met een stofemissie van 5 kg per TJ zowel voor PM10 als voor PM2,5 (Goovaerts et al.,
2002, BBT Stookinstallaties en stationaire motoren). Reden is dat fijn stof dat vrijkomt bij verbranding
van fossiele brandstoffen bijna uitsluitend kleine stoffracties betreft. De PM10 en PM2,5-emissie
gerelateerd aan dit verbruik bedraagt 2,05 kg. Dit is verwaarloosbaar ten opzichte van de stofemissie
van de stallen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 75
Andere mogelijke bronnen van stofemissie op voorliggend bedrijf zijn het transport en het uitmesten
en droogborstelen van de stallen. Deze emissies zijn zeer moeilijk kwantitatief in te schatten, maar
zullen beperkt zijn in vergelijking met de stofemissie uit de stallucht.
7.2.5 Synthese van de milieu-effecten voor stof
Tabel 28 Samenvatting effecten voor stof
deelaspect onderdeel effectbeoordeling
stof PM10 (jaargemiddeld):
individueel bedrijf
PM10 (jaargemiddeld):
cumulatief
(gemeente + bedrijf)
PM2,5
(jaargemiddeld):
individueel bedrijf
PM2,5
(jaargemiddeld):
cumulatief
(gemeente + bedrijf)
negatief effect ter hoogte van de bedrijfswoning in de huidige en vergunde
situatie,
gering negatief effect ter hoogte van 6 woningen in de huidige situatie en
ter hoogte van 3 woningen in de vergunde situatie en gewenste situatie
fase I,
verwaarloosbaar effect in de gewenste situatie fase II
verwaarloosbaar effect ter hoogte van woningen, in alle situaties
matig negatief effect ter hoogte van de bedrijfswoning in de huidige en
vergunde situatie,
verwaarloosbaar effect in de gewenste situatie fase II
verwaarloosbaar effect ter hoogte van woningen, in alle situaties
7.3 Verzuring en vermesting
7.3.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentiesituatie
Twee toestandsindicatoren geven een beeld van de verzuring in Vlaanderen. Allereerst worden gemeten
concentraties van verzurende stoffen opgevolgd om een idee te krijgen van de luchtkwaliteit (immissie)
en de droge depositie. Een tweede indicator behandelt de (totale) verzurende deposities.
De gezamenlijke effecten van zwavel- en stikstofhoudende verbindingen die via de atmosfeer aangevoerd
worden, en waaruit zwavel- en salpeterzuur gevormd kunnen worden kaderen binnen verzuring. De
emissies van zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NO en NO2, samen NOx) en ammoniak (NH3) dragen bij
aan de vorming van deze verbindingen. Om verzurende emissies van SO2, NOx en NH3 vergelijkbaar te
maken wordt de som van de potentieel verzurende emissies uitgedrukt in ‘zuurequivalenten’ (Zeq). De
term ‘potentieel’ wordt gebruikt omdat de actuele verzuring sterk afhangt van de processen die zich in
de bodem en in het (oppervlakte)water afspelen, alsook van de grensoverschrijdende emissies. Vanuit
het gezichtspunt van de verzurende inwerking op het milieu worden de emissies van SO2, NOx en NH3 bij
elkaar opgeteld om de som te vormen van de potentieel verzurende emissies.
De gevolgen van deze verzurende emissies gaan veel verder dan enkel een toename van de zuurtegraad
van het regenwater. De verwijdering van deze componenten uit de atmosfeer verzuren de bodem en het
oppervlaktewater, wat zorgt voor de aantasting van ecosystemen. Verzuring kan leiden tot verhoogde
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 76
nitraatgehalten in het grondwater en de uitloging van metalen uit de bodem naar het grondwater
veroorzaken. Verzurende deposities oefenen niet enkel een invloed uit op ecosystemen, maar tasten ook
gebouwen en monumenten aan en kunnen na inademing of onrechtstreeks na opname van verontreinigd
grondwater schadelijk zijn voor de mens. Zwaveldioxiden en stikstofoxiden in combinatie met ozon
kunnen door hun negatieve impact op de gewasopbrengst voor aanzienlijke economische schade zorgen in
de landbouwsector (MIRA-T, 2004, 2006 en 2007).
Het beleid inzake verzuring is erop gericht om ecosystemen te beschermen. Op lange termijn wordt
ernaar gestreefd dat alle bevolkingsgroepen, inclusief de meest gevoelige, niet meer blootgesteld
worden aan concentratieniveaus die schadelijk zijn voor de gezondheid. Daarnaast wordt ernaar
gestreefd dat geen enkel ecosysteem nog zou blootgesteld worden aan een verzurende depositie hoger
dan zijn kritische last (KL). Dit is de maximaal toelaatbare depositie per oppervlakte-eenheid voor een
bepaald ecosysteem zonder dat er volgens de huidige kennis schadelijke effecten optreden.
Wat depositie betreft, vertonen SO2, NOx en NH3 een verschillend gedrag in de atmosfeer. Omdat NH3
sneller verwijderd wordt (geringe emissiehoogte en hoge depositiesnelheid), beperkt de invloed van NH3
zich voornamelijk tot op enkele kilometers van de bron. Lange verblijftijden in de atmosfeer (van enkele
dagen voor SO2 tot nog langer voor NOx) zorgen ervoor dat beide verzurende componenten tot over
afstanden van wel duizend kilometer kunnen getransporteerd worden. Verzuring is dan ook een
grensoverschrijdend probleem, waardoor het resultaat in Vlaanderen niet enkel afhangt van reductie-
inspanningen in Vlaanderen, maar ook van dat in andere gewesten en omringende landen. Momenteel
gaat er meer uitstoot van Vlaanderen over de grens dan omgekeerd (Milieubeleidsplan 2011; MIRA, 2006).
Ammoniakvorming vindt plaats bij de anaerobe afbraak van eiwitten en urinezuur in mest. De microbiële
afbraakprocessen zijn sterk afhankelijk van de waterconcentratie. Ammoniak (NH3) wordt in de lucht
omgezet in ammonium(NH4+)-houdende deeltjes zoals ammoniumsulfaat en ammoniumnitraat. Door de
wind wordt de ammoniak vervolgens getransporteerd en verspreid, waardoor de concentratie door
verdunning met andere lucht gaandeweg afneemt. Ammoniak en ammonium kunnen via de atmosfeer op
de bodem of op de vegetatie terecht komen. Dit heet depositie, en is voornamelijk belangrijk (naar
effecten toe) voor de discipline fauna en flora.
Vermesting is de ophoping (“aanrijking”) van nutriënten in het milieu door menselijke activiteiten. De
belangrijkste nutriënten betrokken bij vermesting zijn stikstof, fosfor en in mindere mate kalium. Deze
elementen zijn van nature al aanwezig in de bodem en het grond- en oppervlaktewater, maar menselijke
activiteiten veroorzaken een zeer grote toevoer ervan naar het milieu. Hierdoor worden de ecologische
processen en natuurlijke kringlopen in de compartimenten bodem, water en lucht verstoord. De
belangrijkste gevolgen van deze verstoring zijn:
de kwalitatieve achteruitgang van vegetaties op voedselarme en matig voedselarme gronden en
de daarmee verbonden daling van de biodiversiteit;
de kwalitatieve achteruitgang van oppervlaktewater (eutrofiëring) en de watergebonden planten
en dierengemeenschappen;
de kwalitatieve achteruitgang van grondwater en de grondwaterafhankelijke terrestrische
ecosystemen, evenals de aanvoer van nutriëntrijk grondwater naar het oppervlaktewater;
een bedreiging van en hogere kostprijs voor de drinkwatervoorziening, zowel uit
oppervlaktewater als uit grondwater, voornamelijk als gevolg van verhoogde
nitraatconcentraties;
nadelige invloed op de landbouwactiviteit: door een onevenwichtige aanvoer van nutriënten op
de bodem kan de kwaliteit van de gewassen verminderen of daalt de opbrengst.
Het aandeel van de landbouw in de vermestende emissie (stikstof en fosfor samen) bedroeg 53,8 % in
2006 (MIRA, 2011). Daardoor is landbouw de belangrijkste sector in de vermestingsproblematiek. Om het
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 77
leefmilieu te beschermen tegen de verontreiniging door meststoffen werd het gebruik ervan strikt
gereglementeerd via het Mestdecreet. Vermesting is ook van belang voor de disciplines fauna en flora,
bodem en water.
Voor de referentiesituatie voor de discipline lucht werd een algemeen beeld geschetst van Vlaanderen op
basis van de informatie voortkomend uit VMM-rapporten (o.a. Lozingen in de lucht 1990-2011, “Zure
regen” in Vlaanderen 2011, zwevende stof in Vlaanderen 2007-2008, ...) en milieu- en natuurrapporten
(MIRA en NARA). De referentiesituatie werd beschouwd inzake verzuring. Bij de eigenlijke
effectbespreking wordt voornamelijk dieper ingegaan op effecten ten gevolge van de effectieve
verzurende en vermestende belasting.
Uit het document “Zure regen” in Vlaanderen, depositiemeetnet verzuring (VMM, 2013) kunnen de
volgende gegevens i.v.m. de verzurende depositie geëxtrapoleerd worden (Tabel 29). Deze gegevens
werden berekend op basis van het Operationeel Prioritaire Stoffen model, voor de betrouwbaarheid van
het model wordt verwezen naar het achtergronddocument “thema verzuring” uit het MIRA-T (MIRA,
2006).
Tabel 29 Verzurende depositie in 2011 (Zeq/ha.j)
SO2 totale depositie NOx totale depositie NH3 totale depositie totaal
Kluisbergen 441 554 1.053 2.047
Vlaanderen (in 2010, op
basis van MIRA (2012)) 184 569 674 2.027
In Tabel 30 wordt de NH3-emissie door de veeteelt voor 2011 weergegeven voor Kluisbergen. Op basis van
deze cijfers werd voor de gemeente een totale emissie bepaald van 75.464 kg NH3 in 2011 (VMM, 2012a).
In 2011 was de totale vermestende depositie 22,48 kg N/ha.j (VMM, 2013).
Tabel 30 NH3-emissie door veeteelt voor 2011 voor Kluisbergen (ton/j) (VMM, 2012a)
stal weide externe opslag uitrijden op land kunstmest
Kluisbergen 38,8 3,6 0,1 24,5 8,5
7.3.2 Afbakening studiegebied
Het studiegebied wordt bepaald door de zones beïnvloed door de rechtstreekse emissie uit de stallen.
Voortgaand op emissies van vergelijkbare bedrijven kan veiligheidshalve gesteld worden dat de
voornaamste effecten plaatsvinden binnen een straal van ongeveer 1,5 km (verzuring en vermesting).
Indien blijkt dat deze straal niet voldoende groot gekozen is, zal een groter gebied (afhankelijk van de
hindereffecten) onderzocht worden. In het MER zal gebruik gemaakt worden van IFDM voor het
modelleren van de verzurende en vermestende deposities in de omgeving van het bedrijf, zowel in de
huidige als in de gewenste situatie.
7.3.3 Methodiek en significantiekader
Op landbouwbedrijven zal voornamelijk ammoniakemissie voor verzurende en vermestende emissies
zorgen. Toch valt niet uit te sluiten dat ook nog andere verbindingen (SO2, NOx, ...) van belang kunnen
zijn. Indien dit zo is, dan zal dit zeker mee opgenomen worden in het MER. In voorliggend geval zijn de
ammoniakemissies evenwel de belangrijkste bron van verzurende en vermestende effecten.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 78
7.3.3.1 Bepaling van de verzurende en vermestende emissie
De ammoniakemissie van het bedrijf zal berekend worden aan de hand van een rekenmethode uit de
Nederlandse regelgeving (Regeling en Wet Ammoniak en Veehouderij (Wav), VROM, 2002a en 2002b,
laatste update dateert van 18 oktober 2011). Hierbij wordt de totale ammoniakemissie van de inrichting
berekend door vermenigvuldiging van het aantal dieren met de emissiefactor behorend bij de
betreffende diercategorie en het huisvestingssysteem. Deze emissiefactor (kg NH3/dierplaats.j) wordt
bekomen uit literatuurgegevens. De emissiefactor voor berekening van de totale emissie omvat de totale
stalemissie inclusief de emissie van de mest die in de stal is opgeslagen of bewerkt is in de
mestverwerkingsinstallatie. Dit laatste is hier niet van toepassing. Het geheel wordt kwantitatief
ingeschat. De emissiefactoren die van toepassing zijn voor het bedrijf worden weergegeven bij de
effectbeoordeling. Indien van toepassing, zullen ook nog andere verzurende (en in mindere mate
vermestende) emissies bepaald worden.
7.3.3.2 Modellering van verzurende en vermestende emissies
Er worden modellen (op basis van IFDM) opgesteld om de verzurende en vermestende depositie door het
bedrijf te simuleren. Omdat hier met depositie gewerkt wordt, dienen in het model puntbronnen
ingegeven te worden. Opnieuw kan het geurinputmodel gebruikt worden als basis van de
depositieberekening.
Wel zal het optiebestand, waarin de modelsettings gedefinieerd worden, enigszins anders zijn. Er dienen
namelijk droge depositiesnelheden ingegeven te worden. Afhankelijk van het vegetatietype, zal meer of
minder uit de lucht gevangen worden. In het Richtlijnenboek Lucht (Dermaux et al., 2012) worden
volgende depositiefactoren aangehaald (Tabel 31).
Tabel 31 Gemiddelde depositiesnelheden in Vlaanderen
gras (cm/s) loofbos (cm/s) naaldbos (cm/s) heide (cm/s) bebouwing (cm/s)
SO2 1,39 1,17 1,98 0,80 1,47
NOx 0,28 0,31 0,24 0,30 /
NH3 0,73 1,95 3,06 1,61 0,50
Kort samengevat zijn de modelsettings de volgende:
- gebruik van puntbronnen;
- Briggs finale pluimstijging;
- uitmiddeling over 24 uur;
- depositie;
- source depletion (bronverarming).
7.3.3.3 Toetsing van de verzurende en vermestende depositie
De gemodelleerde deposities zullen gebruikt worden om de verzurende en vermestende effecten op de
omliggende fauna en flora in te schatten. Dit zal verder uitgewerkt worden in de discipline fauna en flora
(hoofdstuk 11). Specifiek zal hierbij gekeken worden naar de waardevolle vegetaties. Vervolgens worden
de kritische lasten van de verzurings- en vermestingskwetsbare vegetatietypes in de omgeving vergeleken
met de berekende ammoniak- of stikstofdeposities.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 79
7.3.3.4 Significantiekader voor verzuring en vermesting
Onder de discipline lucht wordt er geen beoordelingskader inzake verzuring en vermesting toegepast. De
verzurende en vermestende effecten zullen bij de discipline fauna en flora bepaald en beoordeeld
worden. Voor een effectbeoordeling inzake verzuring en vermesting wordt dan ook verwezen naar dit
desbetreffende hoofdstuk (hoofdstuk 11).
7.3.4 Beschrijving van de emissies
In de Nederlandse regelgeving wordt een rekenmethode voorgeschreven om de ammoniakemissie door
uitbating van veestallen te berekenen (Regeling en Wet Ammoniak en Veehouderij, VROM (2002a;
2002b)). De totale ammoniakemissie van de inrichting wordt berekend door vermenigvuldiging van het
aantal dieren met de emissiefactor behorend bij de betreffende diercategorie en het huisvestingsysteem.
De emissiefactor (Tabel 32) voor berekening van de totale emissie omvat de totale stalemissie inclusief
de emissie van de mest die in de stal is opgeslagen. Deze emissiefactoren zijn terug te vinden in het
geactualiseerde richtlijnenboek Landbouwdieren (Willems et al., 2011); indien er recentere factoren
teruggevonden werden (www.infomil.nl), dan worden deze gehanteerd. Door het toepassen van een
combiwasser kan een ammoniakreductie van 85 % in rekening gebracht worden.
Tabel 32 Ammoniakemissiefactoren voor de verschillende op het bedrijf van toepassing zijnde stalsystemen
diersoort stalsysteem NH3-emissie
(kg/j)
vleesvarkens traditioneel – hokoppervlak max. 0,8 m² 2,50
traditioneel - hokoppervlak groter dan 0,8 m² 3,50
combiwasser – hokoppervlak max. 0,8 m² 0,375
De jaarlijkse ammoniakemissie op een landbouwbedrijf is dus gerelateerd aan het gebruikte stalsysteem
en het aantal dieren. Tabel 33 geeft de ammoniakemissie weer voor het bedrijf.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 80
Tabel 33 Ammoniakemissie ten gevolge van de bedrijfsexploitatie
stal huidig huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
dieren kg NH3/j dieren kg NH3/j dieren kg NH3/j dieren kg NH3/j
1 440 mestvarkens 1.100 440 mestvarkens 1.100 440 mestvarkens 1.100 644 mestvarkens 483
2 460 mestvarkens 1.150 460 mestvarkens 1.150 460 mestvarkens 1.150 644 mestvarkens
3 600 mestvarkens 2.100 840 mestvarkens 588
840 mestvarkens 588
840 mestvarkens 588
4 520 mestvarkens 1.820 728 mestvarkens 728 mestvarkens 728 mestvarkens
5 500 mestvarkens 1.750 500 mestvarkens 1.750 700 mestvarkens 515
700 mestvarkens 515
6 480 mestvarkens 1.200 480 mestvarkens 1.200 672 mestvarkens 672 mestvarkens
TOTAAL 3.000 mestvarkens 9.120 3.448 mestvarkens 5.788 3.840 mestvarkens 3.353 4.228 mestvarkens 1.586
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 81
Door de uitbreiding en omvorming van het bedrijf, en de toepassing van combiwassers op de nieuwe
stallen, zal de ammoniakemissie in de uiteindelijk gewenste situatie dalen met 82 % ten opzichte van de
huidige situatie.
Er worden modellen (op basis van IFDM) opgesteld om de verzurende en vermestende depositie door het
bedrijf te simuleren. De gemodelleerde deposities zullen gebruikt worden om de verzurende en
vermestende effecten op de omliggende fauna en flora in te schatten. Dit zal verder uitgewerkt worden
in de discipline fauna en flora (hoofdstuk 11). Specifiek zal hierbij gekeken worden naar de verzurings-
en vermestingskwetsbare vegetaties. Vervolgens worden de kritische lasten van deze kwetsbare
vegetatietypes in de omgeving vergeleken met de berekende ammoniakdeposities.
7.4 Broeikasgas
In de atmosfeer zijn gassen aanwezig die de invallende zonnestraling doorlaten, maar de teruggekaatste
straling van het opgewarmde aardoppervlak opnemen. Dit fenomeen heet het broeikaseffect naar
analogie met de werking van glas in een serre. Het leven op aarde dankt zijn bestaan aan dit
broeikaseffect: de gemiddelde temperatuur zou anders -18 °C bedragen in plaats van de huidige +15 °C.
De voornaamste broeikasgassen zijn waterdamp (H2O), koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas
(N2O). De concentratie van deze gassen in de atmosfeer is het resultaat van talrijke dynamische
processen en cycli die op elkaar ingrijpen.
De laatste 100 jaar heeft de mens grote hoeveelheden broeikasgassen in de atmosfeer geloosd door
verbranding van fossiele brandstoffen (CO2 en N2O), veeteelt (CH4 en N2O), afvalverwerking (CH4) en
chemische processen in de industrie (CO2). Door de wereldwijde ontbossing en de daarmee gepaard
gaande verbranding worden grote koolstofreservoirs in het hout en de bodem omgezet naar
broeikasgassen (voornamelijk CO2). Daarnaast dragen ook nieuwe stoffen zoals de
chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK’s), hun vervangproducten (HCFK’s, HFK’s en PFK’s) en
zwavelzuurhexafluoride (SF6) bij tot het broeikaseffect.
Door die antropogene uitstoot is de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer verhoogd. Deze
verhoogde concentratie versterkt het natuurlijke broeikaseffect en leidt bijgevolg tot een verhoging van
de gemiddelde aardtemperatuur en een globale klimaatverandering (MIRA, 2008).
Energiegebruik speelt hierbij een belangrijke rol. CO2, waarvan de emissies praktisch volledig te wijten
zijn aan de verbranding van fossiele brandstoffen, is met een aandeel van 85 % veruit het belangrijkste
broeikasgas in Vlaanderen. N2O was lange tijd het tweede belangrijkste broeikasgas in Vlaanderen. In
2006 daalde het belang van N2O (5,8%) voor het eerst sinds 1996 onder dat van methaan (6,3%). De
overige fractie (ongeveer 1,5 %) wordt ingevuld door de uitstoot van gefluoreerde broeikasgassen.
Doordat hun opwarmend effect honderd tot duizend keer sterker is dan voor CO2, zijn ze echter niet
onbelangrijk.
De sector landbouw is verantwoordelijk voor 11,4 % van de uitstoot van broeikasgassen in 2006. De
landbouw levert dus een grote bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen, maar ze is de enige sector
die een absolute emissiereductie heeft gerealiseerd in de periode 1990 - 2005 (MIRA, 2008). In de
industrie is er ook een reductie opgetreden, maar deze daling is volledig te wijten aan de maatregelen
tegen F-gasemissies in de chemische sector.
De emissie van broeikasgassen uit de landbouw is een gevolg van methaanvergisting (CH4) in de dierlijke
spijsvertering en in mestopslag, van de productie van lachgas (N2O) uit biologische processen, van het
gebruik van fossiele brandstoffen (CO2- en N2O-emissies) en van CO2-emissie door daling van de
bodemkoolstofvoorraad. Het inkrimpen van de veestapel leidt tot een reductie van de CH4- en N2O-
uitstoot.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 82
De bijdrage van het brandstofverbruik van de land- en tuinbouwsector te Kluisbergen aan de
broeikasgasemissie wordt weergegeven in Tabel 34. De totale broeikasgasemissie in het Vlaamse Gewest
wordt eveneens weergegeven zodat men de bijdrage van de betrokken gemeente aan de
broeikasgasemissie op Vlaams niveau kan inschatten.
Tabel 34 Emissie van broeikasgassen door brandstofverbruik in land- en tuinbouw voor Kluisbergen in 2010, en ter vergelijking de uitstoot aan broeikasgassen in het Vlaamse gewest (VMM, 2012a)
CO2 (kton) CH4 (ton) N2O (ton)
Kluisbergen 1,308 0,344 0,011
Vlaanderen 1.929 447 140
Hierbij dient opgemerkt te worden dat de effecten zich niet op lokaal niveau gaan afspelen, maar eerder
op regionaal niveau of zelfs continentaal of mondiaal niveau. In het kader van een MER zullen ze dus
zelden of nooit op een zinvolle manier gekwantificeerd kunnen worden. In uitzonderlijke gevallen (o.a.
aanwezigheid van een co-vergistingsinstallatie) kan het wel zinvol zijn, maar in voorliggend project is dit
niet het geval. Daarom wordt het hoofdstuk met betrekking tot de broeikasgassen niet verder uitgewerkt.
7.5 Globale synthese van de milieu-effecten voor de discipline lucht
Voorgaande hoofdstukken geven een uitgebreide beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten die
optreden op de verschillende deelgebieden van de discipline lucht. De effecten worden nog eens
samengevat in Tabel 35.
Tabel 35 Samenvatting effecten voor de discipline lucht
deelaspect onderdeel effectbeoordeling
geur
stof
afstandsregels
bronnencluster
PM10 (jaargemiddeld):
individueel bedrijf
PM10 (jaargemiddeld):
cumulatief (gemeente +
bedrijf)
geen of verwaarloosbaar effect
WOONGEBIED
geen of verwaarloosbaaar effect
WOONGEBIED MET LANDELIJK KARAKTER
geen of verwaarloosbaar effect
OVERIGE GEWESTPLANBESTEMMINGEN
12 gering negatief gehinderden (4 minder dan de huidige situatie)
7 matig negatief gehinderden (14 minder dan de huidige situatie)
1 negatief gehinderde (22 minder dan de huidige situatie)
negatief effect ter hoogte van de bedrijfswoning in de huidige en
vergunde situatie,
gering negatief effect ter hoogte van 6 woningen in de huidige situatie
en ter hoogte van 3 woningen in de vergunde situatie en gewenste
situatie fase I,
verwaarloosbaar effect in de gewenste situatie fase II
verwaarloosbaar effect ter hoogte van woningen, in alle situaties
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 83
deelaspect onderdeel effectbeoordeling
PM2,5 (jaargemiddeld):
individueel bedrijf
PM2,5 (jaargemiddeld):
cumulatief (gemeente +
bedrijf)
matig negatief effect ter hoogte van de bedrijfswoning in de huidige en
vergunde situatie,
verwaarloosbaar effect in de gewenste situatie fase II
verwaarloosbaar effect ter hoogte van woningen, in alle situaties
7.6 Milderende maatregelen
Op de inrichting wordt reeds gebruik gemaakt van meerfasige voeders. Door het voeder zoveel mogelijk
te gaan aanpassen aan de voedingsbehoefte van de dieren, zal ook de voederconversie optimaal gaan
gebeuren, waardoor er een efficiënter N-gebruik zal zijn en er een reductie in de uitscheiding van
stikstof en geurcomponenten zal optreden. Deze voeders zijn beter afgestemd op de specifieke behoefte
van het dier in die bepaalde periode. Het toepassen van precisievoeding wordt ook als Best Beschikbare
Techniek beschouwd. Hier kunnen dan ook geen bijkomende maatregelen voorgesteld worden, want de
inrichting maakt hiervan reeds gebruik.
Om de emissie van ammoniak naar de lucht te beperken worden ammoniakemissiearme stalsystemen
toegepast (terug te vinden in de ‘lijst van stalsystemen voor ammoniakemissiereductie’ – Ministerieel
besluit van 19/03/2004 – bijlage I. Belgische Staatsblad 14.10.2004). Hierbij blijft een goede
bedrijfsvoering echter nog steeds van essentieel belang. Op alle stallen worden combi-biologische
luchtwassystemen voorzien die de geuremissie met 75 %, de ammoniakemissie met 85 % en de stofemissie
met 80 % reduceren.
In de huidige situatie bestaat het bedrijf uit zes traditionele stallen. Deze zullen in verschillende fasen
allen voorzien worden van een luchtwasser. In tussentijd kunnen enkel standaardmaatregelen om
geuremissie te beperken toegepast worden op het bedrijf. Volgende maatregelen kunnen toegepast
worden:
intensief en regelmatig reinigen van de stal bij all-in of alloutsystemen;
voederen naar behoefte van de dieren;
voederverliezen beperken en ze regelmatig verwijderen.
Deze maatregelen worden, in het kader van een goede bedrijfsvoering, reeds zo veel mogelijk toegepast.
Conform de omzendbrief LNE 2012/1 ‘Milderende maatregelen voor geuremissies die afkomstig zijn van
bestaande varkens- en pluimveestallen in Vlaanderen’ dienen voor enkele van deze maatregelen
standaardprocedures te worden opgesteld. Voor de eerste maatregelen dient eveneens een logboek
bijgehouden te worden. Indien aan bovenstaande maatregelen voldaan wordt, kan een
inschattingscoëfficiënt in rekening worden gebracht van 10 %. (Gezien de stallen natuurlijk verlucht
worden en er geen brijvoer wordt toegepast, kunnen de maatregelen omtrent optimalisatie van ventilatie
en brijvoer niet toegepast worden.)
In de gewenste situatie zullen alle stallen, in een tijdspanne van 10 jaar, voorzien worden van een
combi-biologisch luchtwassysteem of gelijkwaardig systeem. Het is financieel niet haalbaar om
onmiddellijk alle stallen van een luchtwassysteem te voorzien. Door telkens een tijdspanne van ongeveer
5 jaar tussen te laten, krijgt het bedrijf ademruimte alvorens opnieuw in een luchtwassysteem te
investeren. Naast de hoge investeringskosten (luchtwasser, wateropvang, spuiopvang…), brengt een
luchtwasser namelijk ook relatief hoge werkingskosten met zich mee (onderhoud, elektriciteitsverbruik
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 84
pompen en ventilatoren, spuiafzet…). Zolang de stal niet voorzien is van een combiwasser, wordt de stal
niet maximaal opgevuld, dit om eventuele hinder naar de omgeving zoveel mogelijk te beperken.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 85
8 Discipline bodem
8.1 Problematiek en toelichting referentiesituatie en beschrijving referentie-situatie
Bodem kan gedefinieerd worden als het vaste deel van de aarde met inbegrip van het grondwater en de
andere bestanddelen en organismen die er zich in bevinden. Bodemverontreiniging wordt omschreven
als de aanwezigheid van stoffen of organismen, veroorzaakt door menselijke activiteiten, op of in de
bodem, die de kwaliteit van de bodem op rechtstreekse of onrechtstreekse wijze nadelig (kunnen)
beïnvloeden.
Samen met de lucht en het water vormt de bodem de belangrijkste basis voor het bestaan van leven op
onze planeet. De bodem regelt de natuurlijke cycli van materie en energie en is uiterst gevoelig voor
de effecten van klimaatverandering, maatschappelijke en ecologische functies die cruciaal zijn voor
het leven in het algemeen.
In het kader van duurzaam landgebruik hebben land- en tuinbouw alle belang bij een gewaarborgde
bodemkwaliteit en een duurzaam bodembeheer. Vele land- en bosbouwactiviteiten zijn overigens van
essentieel belang voor het behoud van de bodem en de afschaffing ervan kan ernstige erosie
veroorzaken. Binnen de landbouw hebben de grondgebonden sectoren een directe invloed, terwijl de
niet-grondgebonden sectoren zoals de intensieve veehouderij een indirecte invloed hebben op de
bodemkwaliteit. Bij een indirecte invloed valt bijvoorbeeld te denken aan afdichting van de bodem en
verontreinigingen als gevolg van mestproductie en –gebruik.
Sedert enkele jaren is het duidelijk dat de bodem op diverse plaatsen in Vlaanderen verontreinigd is met
milieugevaarlijke stoffen. Een vervuilde bodem kan de kwaliteit van het leven bedreigen: mensen, dieren
en planten kunnen in contact komen met schadelijke stoffen of het grondwater kan erdoor aangetast
worden. De aandacht voor bodemverontreiniging als belangrijk milieuprobleem is vrij recent. Met het
bodemsaneringsdecreet van 1995 werd een wettelijk kader gecreëerd voor de aanpak van
bodemverontreiniging. Dit decreet is gewijzigd door het Decreet van 27 oktober 2006 betreffende de
bodemsanering en de bodembescherming, kortweg het Bodemdecreet.
Of een grond al dan niet verontreinigd is, wordt bepaald aan de hand van een oriënterend
bodemonderzoek. Gronden die worden opgenomen in het register zijn niet langer multifunctioneel, maar
hoeven niet noodzakelijk te worden gesaneerd.
Bodemverontreiniging kan zich doorzetten naar het grondwater. Beide verontreinigingen zijn dan ook in
belangrijke mate gerelateerd. Stookolietanks, opslag van zwavelzuur of andere risico-elementen kunnen
bij slecht onderhoud of onoordeelkundig gebruik ook grondwaterverontreiniging veroorzaken.
Voor de bespreking van de referentiesituatie voor de discipline bodem wordt er dieper ingegaan op de
geologie en de pedologie in het studiegebied. Hierbij wordt gebruik gemaakt van volgend
gegevensbronnen:
Geologische kaart van België;
Bodemkaart van België;
Topografische kaart;
Databank Ondergrond Vlaanderen.
Er wordt een beschrijving gegeven van de geologie ter hoogte van het studiegebied. De geologische
informatie (diepte tertiair, verschillende voorkomende formaties, dikte quartair, …) wordt afgeleid uit de
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 86
Geologische kaart van België (enerzijds kaartmateriaal, anderzijds aangevuld met informatie uit het
bijhorende verklarende tekstgedeelte).
In het studiegebied hebben de quartaire afzettingen een dikte van ongeveer 20 m. De tertiaire
afzetting, die onmiddellijk onder het quartair dek ter hoogte van het bedrijf wordt aangetroffen, is de
Formatie van Kortrijk (op basis van boringen (DOV-website) in de buurt van de inrichting). De
geologische opbouw ter hoogte van het studiegebied wordt samengevat in Tabel 36.
Tabel 36 Geologische opbouw
diepte (m onder het maaiveld) textuur heterogeniteit, bijmengingen stratigrafie
0 - 10 leem, silt zandhoudend, kalkhoudend Quartair
10 - 18 grof zand leemhoudend, fossielen Quartair
18 - 19 grind leemhoudend, kalkhoudend Quartair
19 - 20 leem, silt kalkhoudend Quartair
20 - 21 grind kleihoudend, zandhoudend Quartair
21 - 44 klei zandhoudend Formatie van Kortrijk
44 - 49 fijn zand / Groep van Landen (zand)
49 - 70 leem, silt / Groep van Landen (klei)
70 - 72 zandsteen glauconiethoudend Krijt
72 – 81,5 zand mergelhoudend Krijt
81,5 - 82 klei / Sokkel
82 - schalie zandhoudend, glauconiethoudend Sokkel
Een uittreksel uit de bodemkaart van België wordt weergegeven in Bijlage 17. Het bedrijf is gelegen in
de zandleemstreek. De zone waar de projectlocatie gelegen is, wordt aangeduid als een bebouwde
zone (OB, grijs ingekleurd). Rond de projectlocatie zijn voornamelijk matig droge lemig zandbodem
zonder profiel (Scp), matig droge zandbodem (Zcp) en matig droge lemig zandbodem met een sterk
gevlekte R-horizont en een verbrokkelde structuur (Scc).
8.2 Afbakening studiegebied
De directe ingrepen op de bodem binnen het projectgebied kunnen, afhankelijk van de situatie,
enerzijds plaatsvinden door afgraven van de bodem in functie van de aanleg van de nieuwe
infrastructuur, grondverontreiniging door lekkage van een opslagtank, ... Anderzijds dient ook rekening
gehouden te worden met de effecten op de bodem door processen zoals o.a. depositie van verzurende
stoffen.
Het studiegebied is dan ook ruimer te zien dan het projectgebied. Bij de bespreking van de
referentietoestand wordt eveneens aandacht besteed aan de bodemgeografische situering op
macroniveau (tot ± 1 km) teneinde de samenhang met de ruimere landschapsecologische structuren te
toetsen.
8.3 Methodiek en significantiekader
Effecten op de bodem ten gevolge van de bedrijfsuitbating kunnen zijn:
- bodemverontreiniging door opslag risicostoffen;
- effecten op bodemprocessen door verzuring en vermesting;
- bodemverstoring door aanleg verhardingen, graafwerkzaamheden, ...
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 87
8.3.1 Bodemverontreiniging door opslag risicostoffen
De opslag van gevaarlijke producten, fossiele brandstoffen, reinigings- en bestrijdingsmiddelen en de
aanwezigheid van brandstofverdeelinstallaties op een veeteeltbedrijf kunnen aanleiding geven tot
verontreiniging van de bodem.
Stookolietanks en opslagtanks voor zwavelzuur vormen zeer frequent puntbronnen van
bodemverontreiniging. Overvulling en corrosie van (voornamelijk ondergrondse) tanks zijn de oorzaak
van calamiteiten met bodemverontreiniging tot gevolg. Het risico bij bovengrondse tanks is beperkter.
Ook het morsen bij vervoer of bij op- of overslag van producten kan aanleiding geven tot
bodemverontreiniging.
Indien er daarenboven grond wordt weggevoerd in kader van het project, dan kan deze op andere
plaatsen aanleiding geven tot bodemverontreiniging. Het Vlarebo regelt in hoofdstuk XIII het afvoeren
en hergebruik van grond. Voor een niet-risico grond dient een technisch verslag ter bepaling van de
kwaliteit van de te verzetten grond uitgevoerd te worden indien het grondverzet meer dan 250 m³
bedraagt. Voor een risico-grond geldt die vrije toelating tot 250 m³ niet.
Bij de effectbespreking zal nagegaan worden of de opslag voldoet aan de voorgeschreven voorwaarden
(Vlarem II). Eveneens wordt nagegaan of er reeds in het verleden bodemonderzoeken hebben
plaatsgevonden op de betreffende terreinen en wordt aangegeven of verdere opvolgingsonderzoeken in
de toekomst noodzakelijk worden geacht.
8.3.2 Effecten op bodemprocessen door verzuring en vermesting
Vermesting is de aanrijking van bodem en water met nutriënten (vnl. stikstof, fosfor en kalium)
waardoor ecologische processen en natuurlijke kringlopen verstoord worden. Deze verstoringen leiden
tot verhoogde stikstof- en fosfaatconcentraties in grond- en oppervlaktewater. Dit veroorzaakt mede
de achteruitgang van biodiversiteit en de kwalitatieve achteruitgang van voedingsgewassen. Ook de
kwaliteit van de drinkwatervoorziening wordt onder druk gezet.
Vermesting kan gebeuren door het uitrijden van mest op het land, depositie van nutriënten die door
het bedrijf werden uitgestoten (de zogenaamde vermestende depositie) of calamiteiten (o.a. lek in de
mestopslag).
Hierbij zal enkel gekeken worden naar bodemverontreiniging ten gevolge van de bedrijfsuitbating op
het terrein zelf (en niet op cultuurgronden). Hoe het bedrijf zijn mest afzet, kan jaarlijks verschillen.
Jaarlijks dient het bedrijf aan de Mestbank een aangifte te doen van zijn mestafzet. De geproduceerde
mest wordt uitgereden op het land (op eigen gronden, op gepachte gronden, via burenregeling of via
lange afstandstransport), wordt getransporteerd naar het buitenland of wordt verwerkt in een (al dan
niet externe) mestverwerkingsinstallatie. Intensieve veehouderijen die zelf over cultuurgronden
beschikken, zullen deze maximaal bemesten. Indien de mest niet afkomstig is van het eigen bedrijf,
dan zal hierop mest van andere bedrijven afgezet worden. In de praktijk dient vermesting door
mestafzet dus eerder op niveau van Vlaanderen bekeken te worden dan op bedrijfsniveau. Dit wordt
geregeld in het Mestactieplan III. Er zal een beschrijving gegeven worden op welke manier de mest
werd afgezet in het referentiejaar. Op deze manier wordt een inzicht gekregen in de werking van het
bedrijf. Effecten worden hier echter niet aan gekoppeld.
Ten gevolge van de ammoniakuitstoot zal het bedrijf aanleiding geven tot verzurende en vermestende
deposities. Voor een beschrijving van het werkingsmechanisme van verzuring en vermesting op de
bodem wordt verwezen naar gespecialiseerde literatuur (bv. MIRA, 2006). De effecten van deze
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 88
verzuring/vermesting zullen zich vooral uiten door indirecte effecten op de aanwezige vegetatie.
Bijgevolg wordt de impact van de verzurende en vermestende depositie ten gevolge van de
bedrijfsuitbating besproken bij de discipline fauna en flora.
De mestopslag kan tot vermestende effecten leiden. Zo kunnen lekken in de mestkelders en verlies van
reinigingswater leiden tot vermesting. Op een aantal bedrijven zijn peilputten aanwezig die het
toelaten de vermestende invloed van het bedrijf op het grondwater na te gaan. Omdat het hierbij over
grondwaterverontreiniging gaat, wordt voor een verdere behandeling van deze problematiek
doorverwezen naar de discipline water.
Wat de mestopslagcapaciteit betreft moet er voldoende capaciteit zijn voor het opslaan van de
hoeveelheid mest die gedurende negen maanden geproduceerd wordt, tenzij het bedrijf over andere
afzetmogelijkheden beschikt. De effectbeoordeling zal hier gebeuren op basis van de grootte van de
opslagcapaciteit, waarbij rekening gehouden wordt met eventuele andere afzetmogelijkheden
waarover het bedrijf beschikt.
8.3.3 Bodemverstoring door aanleg verhardingen, graafwerkzaamheden
Door de aanleg van nieuwe infrastructuren kan er bodemverstoring optreden. Een beoordeling kan
gemaakt worden op basis van de landbouwtyperingskaart. Deze kaart heeft als doel een éénduidige
differentiatie van het agrarisch gebied te bekomen. Hiervoor wordt een waardering toegekend aan
individueel geregistreerde landbouwpercelen.
8.3.4 Significantiekader voor de discipline bodem
Tabel 37 Significantiekader voor de discipline bodem
deelaspect omschrijving beoordelingskader
bodemverontreiniging door opslag risicostoffen
opslag negatief effect: niet voldaan aan de voorgeschreven voorwaarden van Vlarem II
geen of verwaarloosbaar effect: voldaan aan de voorgeschreven voorwaarden van Vlarem II
bodemonderzoek
negatief effect: uitgevoerd, waarbij een negatieve invloed waar te nemen is, ofwel niet uitgevoerd, alhoewel een bodemonderzoek noodzakelijk is. Op zich kan dit dan niet als milieu-effect als dusdanig beschouwd worden, maar het niet in regel zijn met de wetgeving wordt als een negatief effect geklasseerd
geen of verwaarloosbaar effect: bodemonderzoek uitgevoerd (conform de wetgeving), waarbij geen negatieve invloed terug te vinden is, of geen bodemonderzoek noodzakelijk (strikt genomen kan bij dit laatste geen uitspraak gedaan worden over de bodemkwaliteit)
mestafzet geen effectbeoordeling
mestopslagcapaciteit negatief effect: niet voldoende mestopslagcapaciteit volgens huidige wetgeving (9 maanden opslag noodzakelijk)
geen of verwaarloosbaar effect: voldoende mestopslagcapaciteit
effecten op bodemprocessen door verzuring en vermesting
verzurende en vermestende depositie
zie discipline fauna en flora
bodemverstoring door aanleg verhardingen, graafwerkzaamheden
bodemverlies negatief effect: zeer hoge waardering volgens landbouwtyperingskaart
matig negatief effect: hoge waardering volgens landbouwtyperingskaart
gering negatief effect: matige waardering volgens landbouwtyperingskaart
geen of verwaarloosbaar effect: zeer lage tot lage waardering volgens landbouwtyperingskaart
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 89
8.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten
8.4.1 Bodemverontreiniging en -onderzoek door opslag risicostoffen
Momenteel zijn op het bedrijf drie opslagtanks voor petroleum aanwezig met een opslagcapaciteit van
elk 1.200 l. Het gaat om drie bovengrondse, dubbelwandige opslagtanks. Dit blijft ongewijzigd in de
gewenste situatie.
De aanwezige tanks voldoen aan de nodige veiligheidsvoorschriften en worden periodiek gecontroleerd.
Bijgevolg is er weinig kans op bodem- en grondwaterverontreiniging.
Volgens Vlarebo Artikel 61 en 62 dient al dan niet, rekening houdend met de categorie waarin de
inrichting wordt ingedeeld, een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd te worden. Op het
voorliggende bedrijf zijn er geen rubrieken die ingedeeld zijn volgens de indelingslijst van Vlarebo.
8.4.2 Effecten op bodemprocessen door verzuring en vermesting
8.4.2.1 Mestafzet
In de huidige situatie wordt er ongeveer 4.137 m³ mest per jaar geproduceerd. In de gewenste situatie
fase I zal er ongeveer 4.608 m³ mest per jaar geproduceerd worden en in de gewenste situatie fase II
5.073 m³. De mest wordt deels afgezet door burenregeling en deels afgevoerd naar een externe
mestverwerker.
De stallen worden na iedere ronde nat gereinigd. Kuiswater wordt in de onderliggende mestkelders
opgevangen en samen met de mest afgevoerd.
8.4.2.2 Mestopslag
In Tabel 38 wordt een overzicht gegeven van de verschillende mestopslagmogelijkheden op het bedrijf.
Tabel 38 Mengmestopslagcapaciteit van het bedrijf (nummering volgens plannen uit Bijlage 10)
huidige situatie gewenste situatie
stal 1 581 m³ 581 m³
stal 2 581 m³ 581 m³
stal 3 727 m³ 727 m³
stal 4 645 m³ 645 m³
stal 5 606 m³ 606 m³
stal 6 584 m³ 584 m³
TOTAAL 3.724 m³ 3.724 m³
Wat de mestopslagcapaciteit betreft moet er voldoende capaciteit zijn voor het opslaan van de
hoeveelheid mest die gedurende negen maanden geproduceerd wordt. Aan deze bepalingen wordt
eveneens geacht voldaan te zijn wanneer de exploitant van de inrichting aantoont op een andere
reglementaire manier gedurende de beschouwde periode te kunnen voorkomen dat de mest of een
gedeelte ervan op landbouwgrond wordt gebracht. Rekening houdende met de vergunde dieraantallen
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 90
dient er in de huidige (werkelijke) situatie opslag voorzien te worden voor 3.103 m³, en wordt er aldus
voldaan aan de vereiste inzake mestopslagcapaciteit (huidige opslag 3.724 m³). In de gewenste situatie
fase I dient er 3.456 m³ voorzien te worden. Hieraan wordt eveneens voldaan. In de gewenste situatie
fase II dient er 3.805 m³ voorzien te worden. Het bedrijf heeft echter een contract met een
mestverwerker, waarbij op regelmatige basis mest wordt weggehaald. Dit geldt tevens als bewezen
mestopslagcapaciteit en bijgevolg wordt voldaan aan de wetgeving inzake mestopslagcapaciteit.
Het spui van de combiwassers zal apart opgevangen worden. In de vergunde situatie wordt jaarlijks 606
m³ spui geproduceerd, in de gewenste situatie fase I zal dit 1.137 m³ zijn en in de gewenste situatie
fase II 1.635 m³. Er zal een opvang voorzien worden om spui gedurende negen maanden op te vangen.
De opvang zal waarschijnlijk in een (afgesloten) foliebassin gebeuren op een van percelen ten westen
van de stallen 3, 4 en 5. Deze percelen grenzen echter niet aan de straat, waardoor nog onderzocht
dient te worden hoe het bassin kan leeggemaakt worden (hoe het transport kan verlopen). Een andere
locatieoptie, die reeds onderzocht is, was om het bassin tussen stal 2 en 3 te voorzien. Er is op deze
locatie voldoende ruimte om voldoende opslag te voorzien voor de huidig vergund situatie. Er kan
echter onvoldoende opslag voorzien worden op deze locatie om te voldoen aan de opslagbehoefte in de
gewenste situatie. Het is financieel niet interessant om twee opslagplaatsen te voorzien en er wordt
aldus geopteerd om de opslag te voorzien op één van de naastgelegen percelen. Door het spui niet in
de mestkelders op te vangen wordt dit niet aanzien als dierlijke mest. Dit spui kan apart afgevoerd
worden of uitgereden worden op het land. Rekening houden met een inhoud van 4,9 kg N/m³ (zie Tabel
39) en een bemestingsnorm van 170 kg N/ha, is er bij afzet op het land nood aan ongeveer 47 ha
landbouwgrond. Wordt het spui bovenop de klassieke dierlijke mest toegediend, dan moet er,
afhankelijk van de teelt, op zoek gegaan worden naar circa 100 ha. Het brengen naar de
mestverwerking van dergelijke waterige fractie is zowel vanuit economisch als ecologisch oogpunt niet
wenselijk, gezien er in dit geval een grote hoeveelheid waterige massa vervoerd dient te worden. Het
is voor het bedrijf dan ook een must om spui in te dikken.
De samenstelling van het spui van dergelijke luchtwasser wordt weergegeven in onderstaande tabel.
Tabel 39 Samenstelling spui combi-biologisch luchtwassysteem
eenheid concentratie
ammonium-N g/l 2,0
nitraat-N g/l 0,6
nitriet-N g/l 2,4
N-Kjeldahl g/l 2,0
N-totaal g/l 4,9
pH (bij 25 °C) 7,1
geleidbaarheid µS/cm 21.000
ijzer mg/l 1,4
sulfaat g/l 0,4
CZV mg O2/l 1.700
arseen mg/l < 0,05
cadmium mg/l < 0,02
chroom mg/l < 0,05
koper mg/l 0,07
kwik µg/l < 0,10
lood mg/l < 0,10
nikkel mg/l < 0,10
zink mg/l 0,42
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 91
Er worden door het bedrijf diverse systemen geëvalueerd om het spui verder in te dikken om zo de
benodigde spuiopslagcapaciteit te beperken en het water te hergebruiken. Hierbij wordt het spui over
een verticaal doek in de wasser gepompt waardoor het water verdampt wordt (dit kan eventueel
gecondenseerd worden en hergebruikt) en er een opconcentratie van nutriënten in het overgebleven
water gebeurd. Het spui bevat gemiddeld 4,9 kg N/m³, door het spui in te dikken zou dit 8,2 kg N/m³
worden. Gezien de indamping/opconcentratie in de wasser zelf gebeurt, zullen eventuele emissies die
tijdens het opconcentreren vrijkomen opnieuw opgevangen worden door de wasser. Er dient echter nog
een kosten/baten-analyse gemaakt te worden van de verschillende mogelijke technieken hiervoor.
Voordeel van indikken is dus een beperktere benodigde opslagcapaciteit (40 %-reductie, dus in de
gewenste situatie fase II 981 m³ spui per jaar of een spuiopslag van 736 m³) en de mogelijkheid tot
hergebruik van water. Hierdoor zou minder grondwater moeten opgepompt worden. Gezien er in de
gewenste situatie fase II jaarlijks zo’n 1.635 m³ spuiproductie is, en er ongeveer 40 % reductie
optreedt, kan er, er vanuit gaand dat alle ‘verdampte’ water opnieuw gecondenseerd kan worden, zo’n
654 m³ water per jaar uit het spui ‘gewonnen’ worden. Nadeel is de hoge kostprijs, meer
energieverbruik en de kans op verstopping. Indien niet ingedikt wordt zal echter een grotere
opslagcapaciteit nodig zijn, wat eveneens een behoorlijke kostprijs met zich meebrengt. Het systeem
staat tot op vandaag (mei 2014) nog niet volledig op punt.
Een andere optie om minder spui te creëren is denitrificatie toepassen in de luchtwasser. Denitrificatie
zorgt ervoor dat het opgeloste ammoniak/ammonium in het spuiwater omgezet wordt naar stikstofgas
(N2), via nitraat. Het stikstofgas gaat naar de atmosfeer. Zo is het spuiwater minder snel verzadigd en
dient er dus minder gespuid te worden. Met toepassing van denitrificatie bedraagt de hoeveelheid spui
121 m³/jaar in de vergunde situatie, 227 m³/jaar in de gewenste situatie fase 1 en 327 m³/jaar in de
gewenste situatie fase 2. Het systeem van denitrificatie wordt reeds door veel leveranciers
aangeboden. In de praktijk blijkt deze denitrificatie echter nog niet helemaal op punt te staat.
Rekening houdend met de aanwezigheid van mestkelders bestaat er steeds een potentieel risico op
verspreiding van mest naar de omgeving. De stallen en de mestopslaglocaties op het bedrijfsterrein
dienen zodanig geconstrueerd te zijn dat er geen inspoeling naar het grondwater of afspoeling van
mestdeeltjes naar het oppervlaktewater of de openbare riolering mogelijk is. Door het rein houden van
de verharde oppervlakken op de inrichting wordt voorkomen dat het afspoelingswater (na regenval)
bevuild wordt met mestresten. Om te onderzoeken of er bepaalde vermestende invloeden van het
bedrijf waar te nemen zijn, kunnen peilputmetingen een indicatie geven. Peilbuizen dienen
geïnstalleerd te worden vanaf 2.500 varkens. Gezien reeds in de huidige situatie meer dan 2.500
varkens gehuisvest worden, dienen deze peilputten reeds aanwezig te zijn. Op het bedrijf zijn 8
peilbuizen aanwezig. De analyseresultaten worden besproken onder discipline Grondwater.
8.4.3 Bodemverstoring door aanleg verhardingen, graafwerkzaamheden
In de huidige situatie is reeds een regenwateropvang van 75 m³ voorzien. In de gewenste situatie dient
een bijkomende regenwateropslag voorzien te worden van 554 m³, zodat de totale regenwateropvang
629 m³ bedraagt. Deze opvang wordt waarschijnlijk voorzien bij stal 6 en zal uitgevoerd worden in een
ronde bassin met een diameter van ongeveer 12,5 m en een hoogte van 4,5 m. Om het spui van de
luchtwassers te kunnen opvangen zal tevens een aparte opslag voor spuiopslag voorzien worden. Er wordt
hiervoor gedacht aan een foliebassin. Deze zal gesitueerd zijn op één van de percelen ten westen van
stallen 3, 4 en 5 en zal een diameter hebben van ongeveer 20 m en een hoogte van ongeveer 4 m. De
bassin zal ongeveer 1 m ingegraven worden. Hiervoor zal een grondverzet van meer dan 250 m³
noodzakelijk zijn. Er dient bijgevolg een technisch verslag ter bepaling van de kwaliteit van de te
verzetten grond opgemaakt te worden. Bij het grondverzet dient voldaan te worden aan de code van
goede praktijk. Daarnaast zal tevens bronbemaling noodzakelijk zijn. Dit wordt verder besproken onder
de discipline water.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 92
8.5 Synthese van de milieu-effecten
Hoofdstuk 8.6 geeft een uitgebreide beschrijving en beoordeling van de mogelijke milieu-effecten die
kunnen optreden op de verschillende deelgebieden van de discipline bodem. De effecten worden nog
eens kort opgelijst in onderstaande tabel.
Tabel 40 Samenvatting effecten voor de discipline bodem
deelaspect omschrijving effectbeoordeling
bodemverontreiniging door opslag risicostoffen
effecten op bodemprocessen door verzuring en vermesting
bodemverstoring door aanleg verhardingen,
graafwerkzaamheden
opslag
bodemonderzoek
mestafzet
mestopslagcapaciteit
verzurende en
vermestende depositie
bodemverlies
geen of een verwaarloosbaar
effect
geen uitspraak mogelijk
geen beoordeling
geen effect
zie discipline fauna en flora
geen of verwaarloosbaar
effect
8.6 Milderende maatregelen
Er is geen bodemonderzoek noodzakelijk voor dit bedrijf. Door het rein houden van de verharde
oppervlakken op de inrichting wordt voorkomen dat het afspoelingswater (na regenval) bevuild wordt
met mestresten.
Enkele maatregelen zijn getroffen om de risico’s op bodemverontreiniging tot een absoluut minimum te
beperken:
er zijn gecontroleerde opslagtanks (stookolie, ...) op het bedrijf aanwezig;
ter hoogte van de bovengrondse tanks is de ondergrond gebetonneerd.
Het wordt niet nodig geacht bijkomende milderende maatregelen voor te stellen.
Indien calamiteiten optreden die een impact kunnen hebben op de bodem, dienen zo snel mogelijk de
nodige acties ondernomen te worden om de verontreiniging weg te nemen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 93
9 Discipline water
Onder deze discipline wordt zowel grondwater als oppervlaktewater beschouwd.
9.1 Grondwater
9.1.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentiesituatie
Het grondwater wordt in de kaderrichtlijn Water gedefinieerd als ‘al het water dat zich onder het
bodemoppervlak in de verzadigde zone bevindt en dat in direct contact met de bodem of ondergrond
staat’. Bij landbouwbedrijven worden verstoring van de waterhuishouding en verstoring van de
waterkwaliteit als de belangrijkste effectgroepen voor grondwater beschouwd. Onder de noemer
verstoring van de waterhuishouding komen zowel verdroging (verstoring van de waterinhoud en –cyclus
van de grondwaterlagen), als overstroming (verstoring van de waterinhoud van het waterlopenstelsel)
aan bod. Beleidsmatig wordt het volledig kwantitatieve waterbeleid onder de noemer van verdroging
geplaatst. Zowel het waterverbruik, de zuiver kwantitatieve aspecten van het waterbeheer als de
aspecten die betrekking hebben op het natuurlijk milieu die rechtstreeks aan die kwantitatieve
aspecten gekoppeld zijn, worden hierbij voor ogen gehouden.
Er is een sterke interactie tussen verstoring van de waterhuishouding, verzuring en vermesting.
Verstoring van het grondwater heeft een belangrijke invloed op de bodemeigenschappen. Een
verlaagde grondwaterstand versnelt de mineralisatie van het organisch materiaal en kan dus
vermesting in de hand werken.
Klimatologische veranderingen zijn essentieel bij de interpretatie van grondwaterpeilveranderingen
(verdroging) en overstroming. In droge en warme periodes van het jaar kan de neerslag aanzienlijk
terugvallen en zelfs lager worden dan de gewasverdamping. In dat geval spreken we over natuurlijke
verdroging. In periodes van hoge neerslag kan de bodem verzadigd geraken, waardoor de kans op
oppervlakkige afvoer van water en overstromingen toeneemt.
In het begin van de jaren ’90 bedroeg het watergebruik in Vlaanderen ongeveer 910 miljoen m³. Dit
gebruik daalde tot ongeveer 780 miljoen m³ in 2003. Vanaf 1996 valt een duidelijk afname van het
totale verbruik op te merken (MIRA, 2012). Deze afname is terug te brengen tot een daling in
oppervlaktewatergebruik, het grondwatergebruik is daarentegen vrij constant gebleven.
Wordt specifiek naar de landbouwsector gekeken, dan kan gesteld worden dat er in deze sector een
toename is van het waterverbruik. In 2009 werd ongeveer 68 miljoen m³ water verbruikt, t.o.v. 50
miljoen m³ in 1991. Toch kan gesteld worden dat het waterverbruik in 2009 al met 10 % gedaald is in
vergelijking met 2000 (MIRA, 2012).
De watervoerende laag wordt gedefinieerd als de verzadigde zone van een formatie die een dikte en
een uitbreiding heeft die voldoende groot is om er op een economisch verantwoorde wijze water te
winnen. Verdergaand op de beschrijving van de geologie (bodem) wordt een bespreking gegeven van de
hydrogeologie. De hydrogeologische informatie wordt bekomen uit de
grondwaterkwetsbaarheidskaarten opgesteld voor Vlaanderen (kaartmateriaal met inbegrip van
begeleidende nota) en de Geologische kaart. Hierbij wordt nagegaan waar zich de eerste
watervoerende lagen (= de verzadigde zone van een formatie die een dikte en een uitbreiding heeft die
voldoende groot is om er op een economisch verantwoorde wijze water te winnen) bevinden en in
welke mate deze eventueel worden afgeschermd door bovenliggende formaties (doorlaatbaarheid van
de verschillende lagen, grondwaterkwetsbaarheid, ...). Verder worden de openbare
drinkwatervoorzieningen en/of grondwaterwinningen die zich bevinden in het projectgebied, alsook de
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 94
eventuele winningen van het bedrijf zelf, beschreven en gesitueerd. De voornaamste gegevensbronnen
die gehanteerd zullen worden zijn:
Grondwaterkwetsbaarheidskaart van het grondwater in Vlaanderen;
DOV-Vlaanderen;
Geologische kaart van België;
Gegevens vergunde grondwaterwinningen;
Ligging waterwingebieden en beschermingszones;
De grondwaterkwaliteit kan bij landbouwbedrijven beïnvloed worden door emissies van mestsappen,
bestrijdingsmiddelen en andere calamiteiten. Verder kan het oppompen van verzilt of vervuild water
eveneens de grondwaterkwaliteit beïnvloeden. De grondwaterkwetsbaarheidskaart geeft de risicograad
aan van verontreiniging van het grondwater in de bovenste watervoerende laag door stoffen die vanop
de bodem de grond indringen. De grondwaterkwetsbaarheidskaart van de regio rondom het bedrijf
omschrijft deze zone als weinig kwetsbaar (code Cc).
In de huidige situatie is het bedrijf vergund voor het oppompen van 7.448 m³ grondwater per jaar en
30 m³ per dag. Dit gebeurt vanuit één winning met een diepte van 10 m. Het water wordt opgepompt
uit het quartair aquifersysteem, die als een freatische grondwaterlaag aanzien worden. In de gewenste
situatie wordt een vergunning aangevraagd voor het oppompen van 11.000 m³ per jaar of 44 m³/dag,
uit dezelfde grondwaterwinning. Binnen een straal van 1 km vanuit het bedrijfscentrum is nog 1 andere
grondwaterwinning gelegen (Bijlage 18) in Vlaanderen. Deze winning pompt eveneens grondwater uit
het Quartair aquifersysteem en is vergund voor het oppompen van 15.000 m³/jaar. In Wallonië zijn er
op ongeveer 900 m van het bedrijf twee grondwaterwinningen gelegen. Beide winningen worden
aangewend voor huishoudelijk gebruik en sanitair. De vergunde debieten zijn niet gekend.
9.1.2 Afbakening studiegebied
De invloed van de grondwaterwinning aanwezig op een landbouwbedrijf is meestal beperkt in
oppervlakte. De impact van de grondwaterwinning zal in het MER nagegaan worden.
Het voorkomen van grondwaterverontreiniging door eventuele lekkage uit ondergrondse of
bovengrondse opslagtanks en/of het gebruik van bepaalde schadelijke reinigings-, ontsmettings- en
bestrijdingsmiddelen zijn veelal meer van belang. Ook het uitrijden van mest of reinigingswater kan
belangrijk zijn.
Teneinde toch een volwaardige beschrijving te geven van de bedrijfsomgeving met betrekking tot
grondwater, wordt er in de referentiesituatie aandacht besteed aan de beschrijving van de
grondwaterkwetsbaarheid, de watervoerende lagen en eventuele andere grondwaterwinningen in de
ruime omgeving van het bedrijf. De beschrijving omvat aldus het eigenlijke projectgebied en de
ruimere omgeving. Deze invloedstraal zal normaal beperkt zijn tot minder dan 1 km rondom het
bedrijf, maar zal sterk afhankelijk zijn van de bedrijfssituatie. Moest blijken dat deze straal niet
voldoende groot gekozen is, zal een groter gebied (afhankelijk van de hindereffecten) onderzocht
worden.
9.1.3 Methodiek en significantiekader
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen effecten veroorzaakt door de aanlegfase en effecten door de
exploitatie van het bedrijf.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 95
9.1.3.1 Effecten veroorzaakt door de aanlegfase
Voor de verstoring door de aanlegfase zullen enkel de effecten die veroorzaakt worden door een
eventuele bronbemaling, beoordeeld worden. Bronbemaling is een proces waarbij grondwater wordt
opgepompt. Dit kan noodzakelijk zijn om het waterpeil in de bodem van de bouwput zodanig te
verlagen dat droog gewerkt kan worden bij o.a. de aanleg van stallen.
Door het onttrekken van het grondwater aan de bodem, kan de grondwatertafel in de directe omgeving
van de bouwput zakken. Dit kan zorgen voor verdroging van aanpalende gronden, verstoring van
omliggende grondwaterwinningen en het verspillen van zuiver grondwater.
Voor de bepaling van de invloedstraal van de bemaling (R) wordt gebruik gemaakt van de formule van
Sichardt:
R = 3000 φ √k
met: φ = gewenste grondwaterstandsverlaging (m)
k = doorlatendheidscoëfficiënt (m/s)
9.1.3.2 Effecten veroorzaakt door de bedrijfsexploitatie
De exploitatie van het bedrijf kan ook voor een aantal effecten op het grondwater veroorzaken:
daling grondwatertafel door grondwaterwinning;
overmatig waterverbruik;
beperking van de infiltratiecapaciteit;
vermestende invloed op het grondwater.
9.1.3.2.1 Daling grondwatertafel door grondwaterwinning
Veel landbouwbedrijven met een groot waterverbruik hebben een eigen watervoorziening. Aanleiding
tot deze investering zijn de vaak hoge prijzen die de watermaatschappijen aanrekenen. Afhankelijk
van het dagelijkse debiet voor de grondwaterwinning en het waterpakket waaruit het water gewonnen
wordt, kan er al dan niet relevante (verdrogende) beïnvloeding plaatsvinden van het omliggende
studiegebied. Belangrijk hierbij is het in rekening brengen van verdrogingsgevoelige vegetatietypes
binnen de bemalingskegel (grondwatertafeldaling > 5 cm) (Van den Broeck et al., 2011). Ook een
eventuele beïnvloeding van nabijgelegen grondwaterwinningen kan relevant zijn.
In eerste instantie dient een verschil gemaakt te worden indien de grondwaterwinning water pompt uit
een watervoerende laag die in contact staat met de luchtdruk (“freatische laag”) dan wel uit een
afgeschermde laag (“gespannen laag” waarbij er een overdruk heerst). Indien er water gepompt wordt
uit een gespannen laag, dan kan de verdrogende invloed op de omliggende vegetatie als
verwaarloosbaar beschouwd worden. Wel dient dan nog gekeken te worden of er beïnvloeding kan
optreden van omliggende grondwaterwinningen die uit dezelfde laag water onttrekken. Hierbij worden
de grondwaterwinningen in kaart gebracht die binnen de bemalingskegel (grondwatertafeldaling > 50
cm) waarin de grondwatertafel onder het dak van de artesische laag daalt, gelegen zijn (Van den
Broeck et al., 2011).
Het verschil tussen freatisch en gespannen grondwater is niet enkel van belang om te weten welke
effecten beschouwd dienen te worden, maar dit heeft ook een invloed op de berekeningswijze. De
invloed van de grondwaterwinning op de watervoerende laag kan berekend worden met behulp van:
de formule van Theis voor een afgesloten watervoerende laag (“gespannen laag”):
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 96
de formule van Dupuit voor een ongespannen watervoerende laag (“freatisch grondwater”):
9.1.3.2.2 Overmatig waterverbruik
De drinkwaterbehoefte is sterk afhankelijk van het vochtgehalte in het voeder, de luchtvochtigheid,
het productieniveau en de omgevingstemperatuur. Ook de hoeveelheid reinigingswater voor de stallen
varieert sterk van bedrijf tot bedrijf.
Het gebruik van grondwater dient echter beperkt te blijven. Grondwater kan alleen toegelaten worden
voor drinkwater- en voedselvoorziening en andere doeleinden waarvoor uit het oogpunt van volks- en
dierengezondheid grondwater met een betrouwbare kwaliteit nodig is. Er dient op gewezen te worden
dat het grondwater zo min mogelijk gebruikt mag worden voor andere toepassingen waar geen
kwaliteitsvol water noodzakelijk is (zoals reinigingswater, irrigatiewater, ...). In het MER zal dan ook
steeds nagegaan worden of er alternatieve waterbronnen beschikbaar zijn.
Het waterverbruik kan bepaald worden op basis van literatuurgegevens en/of een debietsmeter. Er kan
een toetsing aan de BBT-cijfers (uit Derden et al., 2006) uitgevoerd worden, alsook aan de VMM–cijfers
(VMM, 2004) en LNE-cijfers. Er kan zo onderzocht worden of de grondwaterwinningsaanvraag (indien
aanwezig) overeenstemt met de waterbehoefte. Indien blijkt dat er een buitensporig verschil tussen
beide optreedt, zal dit aangeduid en geëvalueerd worden in het MER.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 97
9.1.3.2.3 Beperking van de infiltratiecapaciteit
Hedendaagse veeteeltbedrijven vormen veelal grote infrastructuurcomplexen (stallen,
terreinverharding, bedrijfsloodsen, enz.). Dit kan bijdragen tot een aanzienlijke vermindering van de
hoeveelheid infiltrerend hemelwater.
De invloed van het bedrijf op de beperking van de infiltratiecapaciteit wordt voornamelijk kwalitatief
beschreven. Hierbij zal nagegaan worden of er infiltratiemogelijkheden zijn op het bedrijf zelf en de
direct omliggende percelen. Er zal ook gekeken worden naar het potentiële overstromingsrisico. Ook
wordt getoetst aan de gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten,
infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater.
9.1.3.2.4 Vermestende invloed op het grondwater
Rekening houdende met de aanwezigheid van mestkelders en mestopslagplaatsen bestaat er steeds een
potentieel risico op verspreiding van mest naar de omgeving. Als indicatief middel van deze
vermestende invloed op het grondwater, beschikken verschillende bedrijven over peilputten. Indien
deze beschikbaar zijn, zullen de analyseresultaten van deze putten in het MER gebruikt worden om een
indicatie te geven van de vermestende invloed van het bedrijf op het grondwater.
9.1.3.3 Significantiekader voor grondwater
Tabel 41 Significantiekader voor grondwater
deelaspect onderdeel beoordelingskader
bronbemaling
daling grondwatertafel
door
grondwaterwinning
waterverbruik
beperking
infiltratiecapaciteit
verdroging
verstoring
omliggende
grondwaterwinningen
verdroging
verstoring
omliggende
grondwaterwinningen
overmatig
waterverbruik
soort water
zie discipline fauna en flora
negatief effect: grondwatertafeldaling t.h.v. winningen buiten de
bedrijfsterreinen veroorzaakt door bemaling op het onderzochte
bedrijf
geen of verwaarloosbaar effect: geen grondwatertafeldaling t.h.v.
winningen buiten bedrijfsterreinen door bemaling op het onderzochte
bedrijf
zie discipline fauna en flora
negatief effect: grondwatertafeldaling t.h.v. winningen buiten de
bedrijfsterreinen veroorzaakt door grondwaterwinning van het
onderzochte bedrijf
geen of verwaarloosbaar effect: geen grondwatertafeldaling t.h.v.
winningen buiten bedrijfsterreinen door grondwaterwinning van het
onderzochte bedrijf
negatief effect: overschrijding van de BBT-cijfers
matig negatief effect: overschrijding van de LNE-cijfers
gering negatief effect: overschrijding van de VMM-cijfers
geen of verwaarloosbaar effect: geen overschrijding BBT-cijfers
negatief effect: grondwater voor laagwaardige toepassingen
geen of verwaarloosbaar effect: grondwater enkel voor hoogwaardige
toepassingen
negatief effect: hoog risico tot overstromingsproblemen
matig negatief effect: directe afleiding regenwater naar riolering
gering negatief effect: vrije infiltratie mogelijk
geen of verwaarloosbaar effect: vrije infiltratie mogelijk +
buffervoorzieningen
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 98
deelaspect onderdeel beoordelingskader
vermestende invloed peilputten
vermestende
depositie
door opslag
negatief effect: duidelijk negatieve vermestende invloed van bedrijf
in vergelijking met aanwezige getuigenput(ten) of niet volgens de
voorschriften opgerichte stalinrichtingen met mengmest
gering negatief effect: volgens de voorschriften opgerichte stallen
met mengmest waarbij geen gegevens (over al dan niet voorkomende
verontreiniging) beschikbaar zijn
geen of verwaarloosbaar effect: volgens de voorschriften opgerichte
stallen en waarbij recente gegevens beschikbaar zijn waarvan de
resultaten erop wijzen dat er geen verontreiniging optreedt
indien er geen peilbuizen aanwezig zijn, ook al is het wettelijk
verplicht: negatief effect (wel kan hierbij geen uitspraak gedaan
worden over een al dan niet vermestende invloed van het bedrijf)
zie discipline fauna en flora
zie discipline bodem
9.1.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten
9.1.4.1 Effecten veroorzaakt door de aanlegfase
De gewenste uitbreidingen zullen binnen de bestaande stalinfrastructuur plaatsvinden. Er zal wel een
extra regenwaterput en spuiopslag voorzien worden in de toekomst (vergunde situatie). De
grondwatertafel bevindt zich, in de omgeving van het bedrijf, tussen de 10,8 en 11 mTAW diepte. Ter
hoogte van het bedrijf zal het grondwater zich bijgevolg op een diepte van ongeveer 3 m bevinden. De
diepte van de regenwaterkelder en spuiopslag wordt op ongeveer 3 m ingeschat. Er zal bijgevolg
bronbemaling nodig zijn.
Voor de bepaling van de invloedstraal van de bemaling (R) wordt gebruik gemaakt van de formule van
Sichardt:
R= 3.000 φ √k
met : φ = gewenste grondwaterstandverlaging (m)
k = doorlatendheidscoëfficiënt (m/s)
Er wordt vanuit gegaan dat de grondwatertafel moet dalen tot 0,5 m onder de bouwput. Aangezien
deze ongeveer 3 m zal zijn, moet de grondwatertafel zakken tot op een maximale diepte van 3,5 m.
Dit komt overeen met een daling van 0,5 m (=φ). De doorlatendheidscoëfficiënt is afhankelijk van de
bodemsoort. Omdat het onmogelijk is om van iedere specifieke bodemsoort deze parameter
afzonderlijk te bepalen, worden standaardwaarden gebruikt afhankelijk van de bodemtextuur (Meyus
et al., 2004). In dit rapport worden richtwaarden gegeven voor iedere bodemtextuur op basis van
onderzoek verricht door Saxton et al. (1986). De regenwaterkelder en spuiopslag zullen gebouwd
worden op een zandleembodem (S) met een doorlatendheidscoëfficiënt van 1,59 x 10-5 m/s. Hieruit
volgt dat de invloedsstraal van deze bemaling ingeschat kan worden op 6 m. Binnen deze zone zijn
geen bedrijfsvreemde grondwaterwinningen gelegen. De gronden waarover de bemalingskegel zich
uitstrekt worden omschreven als niet of weinig kwetsbaar voor verdroging. Dit wordt verder besproken
in de discipline fauna en flora (hoofdstuk 11).
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 99
9.1.4.2 Effecten veroorzaakt door de bedrijfsexploitatie
9.1.4.2.1 Daling grondwatertafel door grondwaterwinning
Het bedrijf pompt water uit één put, dit uit de Quartair aquifersysteem en van op een diepte van 10 m
(7.488 m³/j, 30 m³/d). Naar de toekomst toe wenst de exploitant de winning uit te breiden tot een
totaal van 8.700 m³/j (35 m³/d) na uitvoering van fase I en 11.000 m³/j (44 m³/dag) na uitvoering van
fase II.
Om de invloed van deze grondwaterwinningen op de watertafel te voorspellen wordt er gebruik
gemaakt van de formule van Dupuit. Het Quartair aquifersysteem is namelijk freatisch. Er wordt een
hydraulische conductiviteit van 2 m/dag gehanteerd (VMM (2008)). Deze hydraulische conductiviteit
werd ingeschat rekening houdend met grond die uit leemhoudend zand bestaat. Verder wordt voor de
dikte van de watervoerende laag uitgegaan van een dikte van 10 m. De berekende invloedstraal zal een
worst-case scenario zijn en de werkelijke invloedstraal zal kleiner zijn. Tabel 42 geeft een overzicht
van de grondwatertafeldaling en de straal van de spreidingskegel voor de huidige en gewenste situatie.
Tabel 42 Bepaling grondwatertafeldaling
vergunde situatie gewenste situatie
vergund jaardebiet (m³/j) 7.448 11.000
vergund dagdebiet (m³/dag) 30 44
diepte grondwaterwinning (m) 10 10
straal spreidingskegel met grondwatertafeldaling > 50 cm (m) 15 35
straal spreidingskegel met grondwatertafeldaling > 5 cm (m) (verdroging) 95 123
De straal waarbinnen het grondwater met meer dan 50 cm zal dalen bedraagt in de huidig vergunde
situatie 15 m en in de gewenste situatie 35 m. In beide situaties zijn geen andere grondwaterwinningen
binnen deze invloedsstraal gelegen. De grondwaterwinning zal bijgevolg in alle situaties een
verwaarloosbare invloed uitoefenen op omliggende grondwaterwinningen. Voor het mogelijk verdrogend
effect van de bedrijfseigen winning op de vegetatie wordt verwezen naar de discipline fauna en flora (zie
11.4.4).
9.1.4.2.2 Overmatig waterverbruik
Momenteel wordt op het bedrijf grondwater en regenwater gebruikt. Het grondwater wordt toegepast als
drinkwater voor de dieren, het regenwater als reinigingswater. Naar de toekomst toe worden
voorzieningen getroffen om meer regenwater op te vangen en te hergebruiken. Het regenwater zal dan
aangewend worden als reinigingswater en voor de luchtwassers. Het drinkwaterverbruik van de varkens
en de waterbehoefte om te reinigen kan geschat worden op basis van VMM, LNE en BBT-verbruikscijfers
(VMM, 2004) (Tabel 43). Bij deze cijfers wordt echter nog geen rekening gehouden met het benodigde
waswater voor de luchtwassers. In Tabel 44 wordt een overzicht gegeven van alle waterverbruik op het
bedrijf in de verschillende situaties. Hierbij wordt voor het drink- en reinigingswater rekening gehouden
met de LNE-verbruikscijfers. Voor het benodigde waswater voor de luchtwassers wordt rekening
gehouden met gegevens aangeleverd door de fabrikant van de luchtwassystemen (Inno+).
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 100
Tabel 43 Bepaling verbruik drink- en reinigingswater door de dieren op de inrichting
huidig vergund gewenst fase I gewenst fase II
hoogwaardig laagwaardig hoogwaardig laagwaardig hoogwaardig laagwaardig hoogwaardig laagwaardig
VMM 6.480 m³/j 360 m³/j 7.488 m³/j 414 m³/j 8.294 m³/j 461 m³/j 9.132 m³/j 507 m³/j
LNE 6.480 m³/j 360 m³/j 7.488 m³/j 414 m³/j 8.294 m³/j 461 m³/j 9.132 m³/j 507 m³/j
BBT (min. – max.) 4.800 m³/j – 8.100 m³/j 360 m³/j 5.517 m³/j – 9.310 m³/j 414 m³/j 6.144 m³/j – 10.368 m³/j 461 m³/j 6.764 m³/j – 11.416 m³/j 507 m³/j
Tabel 44 Overzicht waterverbruik op de bedrijf in de verschillende situaties
huidig vergund gewenste situatie fase 1 gewenste situatie fase 2
drinkwater 6.480 m³/jaar 7.448 m³/jaar 8.294 m³/jaar 9.132 m³/jaar
reinigingswater 360 m³/jaar 414 m³/jaar 461 m³/jaar 507 m³/jaar
waswater 0 m³/jaar 1.234 m³/jaar 2.313 m³/jaar 3.326 m³/jaar
totaal 6.840 m³/jaar 9.096 m³/jaar 11.068 m³/jaar 12.965 m³/jaar
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 101
Het benodigde drinkwater en reinigingswaterverbruik stemt overeen met de cijfers vooropgesteld door de
VMM en LNE. Voor de waswaterbehoefte van de luchtwassers zal in de eerste plaats gebruik gemaakt
worden van regenwater. Aanvullend zal gebruik gemaakt worden van grondwater. Hierdoor zal de
gevraagde uitbreiding van de grondwaterwinning tot 11.000 m³/j in de gewenste situatie fase II hoger
zijn dan het hoogwaardig waterverbruik berekend aan de hand van de LNE-cijfers. De gevraagde
uitbreiding is evenwel nog steeds gesitueerd binnen de range van de BBT-cijfers.
In de gewenste situatie zullen alle staldaken aangesloten worden op een (bijkomende)
regenwateropvang. Het totaal dakoppervlak bedraagt 3.700 m². Rekening houdend met de dakcoëfficient
(0,9) en filtratiecoëfficiënt (0,9) bedraagt het toevoerend dakoppervlak 2.997 m². De gemiddelde
neerslag in België bedraagt 800 mm/j. Er kan dus maximaal 2.398 m³ regenwater per jaar opgevangen
worden of 6,4 m³/d, ongeacht de grootte van de regenwateropvang. Bij voorliggend bedrijf wenst men
zoveel mogelijk gebruik te maken van regenwater en dus zoveel mogelijk regenwater op te vangen.
Hiertoe dient een totale regenwateropvang van 629 m³ voorzien te worden (rekening houden met een
leegstand van 2 %, zie Waterwegwijzer voor Architecten, VMM). In de vergunde/huidige situatie is reeds
een regenwateropvang van 75 m³ voorzien, dus er dient bijkomend nog 554 m³ opvang voorzien te
worden. Alle regenwater die kan opgevangen worden, zal in de gewenste situatie opgevangen worden en
tevens aangewend worden. Er is echter onvoldoende oppervlakte beschikbaar om voldoende regenwater
op te vangen om te voldoen aan de volledige laagwaardige waterbehoefte.
Andere alternatieve waterbronnen zijn:
diep grondwater -> dit dient zoveel mogelijk vermeden te worden;
leidingswater -> dit is een zeer duur alternatief en er zouden bijkomende leidingen moeten
voorzien worden op het bedrijf;
recupwater (effluent IBA) -> gezien het bedrijf in ‘collectief te optimaliseren buitengebied’
gelegen is, zal er geen IBA geplaatst moeten worden;
drainagewater -> hiervoor is veel oppervlakte nodig, wat niet beschikbaar is in dit geval.
Gezien er jaarlijks ‘slechts’ 2.398 m³ regenwater opgevangen kan worden en er geen
duurzamere/financieel haalbare alternatieve waterbronnen aanwezig zijn in de onmiddellijke
omgeving, zal het regenwater voor de laagwaardige toepassingen bij tekort aangevuld worden door
grondwater. Er wordt ingeschat dat er in de gewenste situatie fase II ongeveer 1.435 m³ grondwater zal
moeten aangewend worden voor laagwaardige toepassingen. In de gewenste situatie fase I zou dit 376
m³ zijn. Hierbij kan opgemerkt worden dat het om ondiep grondwater gaat, wat een duurzamer
alternatief is dan diep grondwater.
In het huishouden wordt leidingwater aangewend, dit door vier personen. Er kan een totaal verbruik
van 120 m³/j in rekening gebracht worden.
Gezien er zowel in de gewenste situaties (ondiep) grondwater wordt aangewend voor laagwaardige
toepassingen, geldt er in principe voor deze situaties een negatief effect inzake soort water. Hierbij
kan opgemerkt worden dat er geen alternatieven voor handen zijn. Inzake overmatig waterverbruik
geldt een gering negatief effect. Het aangevraagde waterdebiet ligt hoger dan de LNE-cijfers maar
lager dan het maximaal waterverbruik volgens BBT-cijfers. Hierbij kan opgemerkt worden dat bij deze
cijfers geen rekening gehouden wordt met het waswater voor de luchtwassers.
9.1.4.2.3 Beperking van de infiltratiecapaciteit
Het bedrijf is gelegen op gronden die niet infiltratiegevoelig zijn, mogelijk overstromingsgevoelig en
matig tot zeer gevoelig zijn aan grondwaterstroming (type 2 tot type 1). In de huidige en vergunde
situatie is een regenwateropslag van 75 m³ voorzien. In de gewenste situatie wordt een regenwateropslag
van in totaal 629 m³ voorzien. Er worden geen bijkomende verhardingen aangelegd. Op het bedrijf zelf
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 102
en ter hoogte van de omliggende akkers zijn er voldoende infiltratiemogelijkheden. Er is bijgevolg geen
of een verwaarloosbaar effect.
9.1.4.2.4 Vermestende invloed op het grondwater
Uit de analyseresultaten van de peilbuizen in juli 2009 blijkt een duidelijke verontreiniging van het
grondwater. Het is echter niet duidelijk van waar de verontreiniging komt, aangezien de hoogste
waarden van verontreiniging aangetroffen werd in de getuigeput. Dit kan wijzen op verhoogde
concentraties van bv. stroomopwaarts gelegen bronnen (zoals akkers), maar dit kan ook betekenen dat
de stal het meest nabij de getuigeput gelegen, een lek vertoont in de omgeving van de peilput. Echter
bij dit laatste wordt er opgemerkt dat vier van de zes stallen (alsook de stal bij de getuigeput) in 2005
gerenoveerd werden. Daarbij werd de vloer van de mestkelders vernieuwd en werden de aalputmuren
verstevigd met een ter plaatse gegoten voorzetmuur van 12 cm. De kans dat dus effectief een lek
aanwezig is, is daardoor kleiner, maar niet verwaarloosbaar. Feit is dat de resultaten ten opzichte van
de eerste metingen niet verslecht zijn. Er werden nieuwe analyses aangevraagd, zodat nauwgezet kan
opgevolgd worden of er een verslechtering merkbaar is. In de proefvergunning werd opgelegd dat de
mestkelders gecontroleerd moesten worden op lekdichtheid. Dit is intussen gebeurd voor alle stallen.
Uit onderzoek van deze stallen is gebleken dat deze mestkelders lekdicht zijn (zie Bijlage 19).
In maart 2013 werd, in navolging van de bijzondere voorwaarden, alle peilputten en de pompput
topografisch ingemeten door een landmeter-expert. Hierbij werden zowel de positie (X/Y in
Lambertcoördinaten) als de hoogteligging (referentiepunt van de peilmetingen) en hoogte van het
referentiepunt boven/onder maaiveld ingemeten (Bijlage 30). Daarnaast werd in mei 2013 een nieuw
rapport opgesteld door het studiebureau ABO ‘Opvolging peilputten Lauwers nv’. Volgens dit rapport is
peilput 1 wel degelijk stroomopwaarts van het bedrijf gelegen (bevestigd door peilmetingen, die een
noordoostelijke stromingsrichting aangeven) en kan peilput 1 dus als getuigeput aanzien worden.
Mogelijks is deze peilput wel te dicht bij de stallen gesitueerd om als echte getuigeput te fungeren. Er
werd dan ook een nieuwe getuigeput voorzien, namelijk peilput 9. Deze is verder weg van de stallen
gelegen.
In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de diepte van de verschillende peilbuizen en
de recente gemeten nitraatgehaltes in de peilbuizen. De ligging van de peilbuizen wordt aangeduid in
Bijlage 28. Een overzicht van alle opgemeten parameters wordt weergegeven in Bijlage 29.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 103
Tabel 45 Overzicht nitraatgehaltes ter hoogte van de verschillende peilbuizen bij verschillende metingen
peilbuis diepte (m) 03/2003 07/2009 01/2010 03/2011 03/05/2013 04/10/2013 05/12/2013 05/02/2014 02/04/2014
getuigeput-pb1 3,98 350 453 808 208 480 260 290 220 150
peilbuis 2 3,48 853 395 309 250 340 420 330 330 280
peilbuis 3 5,96 350 220 254 240 280 250 220 240 260
peilbuis 4 5,93 330 181 / / 300 230 190 180 200
peilbuis 5 4,00 585 225 478 360 320 280 310 390 400
peilbuis 6 4,06 667 453 341 360 370 210 250 290 240
peilbuis 7 4,05 442 175 349 270 620 / 530 570 320
peilbuis 8 4,04 712 181 263 430 530 480 480 440 480
peilbuis 9 / / / / / / 190 180 170 120
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 104
In 2010 werden er in de getuigeput uitzonderlijk hoge waarden voor nitraat opgemeten. Sinds mei 2013 vertonen de regelmatige analyses een dalende trend
met betrekking tot nitraatgehalte in de getuigeput. Wat de andere peilputten betreft, vertonen de meeste een stab iele of dalende trend gedurende 2013 –
2014. Ter hoogte van peilput 5 (gesitueerd naast stal 1) en peilput 8 (gesitueerd naast stal 2) blijven de nitraatconcentraties echter hoog. De lekdichtheid van
stal 1 werd echter bevestigd door een deurwaarder (zie Bijlage 19). Uit proeven van het bedrijf zelf bleek ook stal 2 lekdicht te zijn. De overige stallen werden
tevens lekdicht bevonden. De verhoogde nitraatconcentraties ter hoogte van peilput 5 en peilput 8 worden mogelijks veroorzaakt door bemesting van de
naastgelegen akker.
Er kan opgemerkt worden dat gedurende de periode van januari 2013 tot januari 2014 de stallen gedeeltelijk leeg stonden om de kelders op mestdichtheid te
testen. Dit kan mogelijk een invloed gehad hebben op de analysemetingen van de peilputten.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 105
9.2 Oppervlaktewater
9.2.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentie-situatie
Afvalwater van huishoudens en bedrijven, evenals verliezen van nutriënten en bestrijdingsmiddelen uit
de landbouw en andere bronnen, tasten de kwaliteit van het oppervlaktewater aan. Deze aantasting uit
zich onder andere in ongunstige zuurstofcondities, te hoge nutriëntenconcentraties en de aanwezigheid
van allerlei gevaarlijke stoffen in het aquatische milieu. Dit alles leidt tot een algemene daling van de
ecologische kwaliteit. Fysische verstoringen, zoals het ondoordringbaar maken van infiltratiegebieden,
rechttrekkingen van waterlopen, natuuronvriendelijke oeververstevigingen en de demping van
grachtenstelsels tasten niet alleen de leefomgeving van aquatische organismen aan. Ze leiden ook tot
een vermindering van de zelfzuiverende processen die het oppervlaktewater toelaten een deel van de
verontreiniging zelf te verwerken.
De vuilvrachten van huishoudelijke oorsprong in de Vlaamse oppervlaktewateren zijn in de periode
1995-2007 duidelijk afgenomen. Zo daalde de vuilvracht aan chemische zuurstofvraag (CZV), N en P
met respectievelijk 50 %, 42 % en 44 %. De sectoren van industrie, energie en handel & diensten
realiseerden de meest opvallende daling. Vergeleken met 1995 waren de industriële vuilvrachten in
2007 gedaald met 48 % voor CZV en N en met 64 % voor N. In 2008 bedroeg de belasting van stikstof
door de huishoudens 30 % en door de sectoren 9 %, voor fosfor zijn deze respectievelijk 44 % en 13 %.
Het overige percentage is te wijten aan de landbouwsector (MIRA, 2012).
De landbouwactiviteiten zijn in Vlaanderen dus nog steeds een bron van zeer grote hoeveelheden
fosfor en stikstof. Het Mestdecreet en de opeenvolgende aanpassingen, in het algemeen het
Mestactieplan (MAP) genoemd, hebben onder meer tot doel de verontreiniging van grond- en
oppervlaktewater door nitraat terug te dringen tot een niveau van maximaal 50 mg NO 3-/l. (MIRA,
2010).
In een hydrografische beschrijving van de bedrijfsomgeving worden de relevante waterlopen in de
nabijheid van het bedrijf weergegeven en besproken. Voor de bespreking en ligging van de waterlopen
wordt er gebruik gemaakt van de Vlaamse Hydrografische Atlas (VHA). De kwaliteit van de waterlopen,
waarnaar het bedrijf ontwatert, worden beschreven op basis van metingen van de Biotische Index en
de Prati Index (gegevens meetpunten VMM). Naast de VMM-meetpunten wordt er ook gebruik gemaakt
van eventueel aanwezige MAP-meetplaatsen voor een inschatting van de oppervlaktewaterkwaliteit
(gegevens VMM). De voornaamste gegevensbronnen zijn:
Ligging waterwingebieden en beschermingszones;
VHA-bestanden: digitale vectoriële bestanden van de Vlaamse Hydrografische Atlas;
Gegevens meetpunten VMM;
Zoneringsplannen VMM
Topografische kaart.
Het bedrijf is gelegen op percelen die volgens de watertoetskaarten (hoofdstuk 14) mogelijk
overstromingsgevoelig, niet-infiltratiegevoelig en matig gevoelig voor grondwaterstroming (type 2) zijn.
Mogelijke schadelijke effecten op het watersysteem zouden kunnen ontstaan als gevolg van
veranderingen in de afvoer van oppervlaktewater, structuurverandering van de waterlopen, infiltratie
van hemelwater, kwaliteitsverlies van oppervlaktewater en grondwater en de wijziging in
grondwaterstroming.
Hydrogeografisch situeert het studiegebied zich in het “Boven-Scheldebekken”. Binnen een straal van 1
km rondom het bedrijf zijn de Bovenchelde (300 m ten N), de Rhosnes (365 m ten W) en de Sortbeek (565
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 106
m ten NO) gelegen (Bijlage 6). Voor deze waterlopen geldt de basiskwaliteit als kwaliteitsdoelstelling Het
bedrijf is gelegen op een punt dat afstroomt naar de Sortbeek.
Op ongeveer 340 m ten W van de inrichting, in de Sortbeek, bevindt zich een VMM-meetpunt (meetpunt
739.000). Omtrent dit meetpunt zijn geen recente meetgegevens beschikbaar op de site van de VMM. Er
zijn wel meetgegevens beschikbaar over het meetpunt 177.300 (730 m ten NW van het bedrijf), dat
verderop in de Bovenschelde gelegen is. In 2010 gaf de Prati-index hier een matige verontreiniging aan.
De BBI gaf in 2004 (laatst gemeten op dit punt) aan dat het water op deze plaats van slechte kwaliteit
was. De waterlopen en de meetpunten worden weergegeven op Bijlage 6. Het dichtstbijzijnde MAP-
meetpunt bevindt zich op 3 km ten N van het bedrijf en is gelegen in Beek Ter Poele. In het meetpunt
zijn in het verleden reeds enkele overschrijdingen opgemeten van de 50 mg/l nitraatnorm. De laatste
overschrijding dateert van februari 2010. Sindsdien werden geen overschrijdingen meer opgemeten
(laatste meetdata: 23/10/2013). Dit meetpunt wordt, gezien de ligging, echter weinig representatief
geacht voor het bedrijf.
9.2.2 Afbakening studiegebied
Het studiegebied (straal van ongeveer 1 km rond het bedrijf) beperkt zich tot de oppervlaktewateren die
rechtstreeks kunnen beïnvloed worden door het project, meer bepaald door verontreiniging van
oppervlaktewater door lozing van het huishoudelijk afvalwater, vermesting, door gebruik van reinigings-
en ontsmettingsmiddelen, eventuele lekkages, ….
9.2.3 Methodiek en significantiekader
9.2.3.1 Watertoets
In het MER dient steeds een waterbalans opgesteld te worden. Daarnaast moeten steeds voldoende
gegevens aangereikt worden met betrekking tot de Watertoets. Deze gegevens voor de Watertoets zijn
terug te vinden in hoofdstuk 14.
9.2.3.2 Oppervlaktewaterverontreiniging
Mogelijke bronnen van oppervlaktewaterverontreiniging op een landbouwbedrijf zijn:
opslag en uitspreiden van mest;
verontreiniging door brandstoffen, reinigings- en bestrijdingsmiddelen;
lozing van afvalwater (huishoudelijk en bedrijfsafvalwater).
Het risico van vermesting door mestopslag zal in de discipline bodem en discipline water (grondwater)
besproken worden. De mogelijke verontreiniging door brandstoffen, reinigings- en bestrijdingsmiddelen is
terug te vinden in de discipline bodem.
Bijgevolg wordt hier enkel dieper ingegaan op de lozing van afvalwater. Hierbij wordt zowel het
huishoudelijk als het bedrijfsafvalwater beschouwd. Het Mestdecreet en de opeenvolgende aanpassingen,
in het algemeen het Mestactieplan (MAP) genoemd, hebben onder meer tot doel de verontreiniging van
grond- en oppervlaktewater door nitraat terug te dringen tot een niveau van maximaal 50 mg NO3-/l
(MIRA, 2011).
Op basis van literatuurcijfers (BBT Veeteelt (Derden et al., 2006) en VMM Waterwegwijzer (2004)) zal een
inschatting gemaakt worden van de hoeveelheid afvalwater die op het bedrijf geproduceerd wordt.
Hierbij zal ook geduid worden wat met dit afvalwater zal gebeuren.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 107
Op basis van de zoneringsplannen kan aangegeven worden of het bedrijf in de toekomst al dan niet
aangesloten zal worden op het rioleringsnet.
9.2.3.3 Significantiekader voor oppervlaktewater
Tabel 46 Significantiekader voor oppervlaktewater
deelaspect onderdeel beoordelingskader
lozing afvalwater bedrijfsafvalwater
huishoudelijk
afvalwater
negatief effect: lozing bedrijfsafvalwater op oppervlaktewater
matig negatief effect: lozing bedrijfsafvalwater op oppervlaktewater
na behandeling
geen of verwaarloosbaar effect: uitrijden reinigingswater zoals
voorgeschreven volgens het Mestdecreet of verwerking
bedrijfsafvalwater samen met mest
negatief effect: lozing huishoudelijk afvalwater zonder voorbezinking
in septische put op open gracht of infiltratie
gering negatief effect: lozing huishoudelijk afvalwater na
voorbezinking in septische put
geen of verwaarloosbaar effect: lozing huishoudelijk afvalwater op
oppervlaktewater via IBA of rechtstreeks op riolering
9.2.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten
Er wordt geen bedrijfsafvalwater geloosd in het oppervlaktewater. Reinigingswater van de stallen komt
terecht in de onderliggende mestkelders en wordt samen met de mest afgevoerd. Het spui van de
luchtwassers wordt opgevangen in een aparte opvang van ongeveer 1.226 m³. Uitrijden gebeurt volgens
de regels van het mestdecreet. Er is sprake van een verwaarloosbaar effect.
Het bedrijf is volgens het zoneringsplan gelegen in te optimaliseren buitengebied. Er zal dus een riolering
voorzien worden die in verbinding staat met een operationele waterzuiveringsinstallatie. Het
huishoudelijk afvalwater wordt momenteel via een septische put geloosd in de gracht.
9.3 Globale synthese van de milieu-effecten voor de discipline water
Hoofdstuk 9.1.4 en 9.2.4 geeft een uitgebreide beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten die
optreden op het gebied van de discipline water. De effecten worden nog eens kort samengevat in Tabel
47.
Tabel 47 Samenvatting effecten voor de discipline water
deelaspect onderdeel effectbeoordeling
bronbemaling
daling grondwatertafel door
grondwaterwinning
overmatig waterverbruik
verstoring omliggende grondwaterwinningen
verstoring omliggende grondwaterwinningen
overmatig waterverbruik
geen of verwaarloosbaar effect
geen of verwaarloosbaar effect
gering negatief effect
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 108
deelaspect onderdeel effectbeoordeling
beperking infiltratiecapaciteit
vermestende invloed
lozing afvalwater
soort water
peilputten
lekdichtheid mestkelders
bedrijfsafvalwater
huishoudelijk afvalwater
negatief effect in vergunde en gewenste
situaties
geen of verwaarloosbaar effect
negatief effect
geen of verwaarloosbaar effect
geen of verwaarloosbaar effect
gering negatief effect
verwaarloosbaar effect na voorziening
van openbare riolering en collectieve
waterzuivering
9.4 Milderende maatregelen
Op het bedrijf zijn er een aantal maatregelen genomen of zullen er een aantal maatregelen getroffen
worden om de verstoring van de waterhuishouding tot een minimum te beperken:
het hemelwater kan vrij infiltreren op de onverharde stukken naast het bedrijfsterrein;
de stallen worden gereinigd met een hogedrukreiniger, wat het waterverbruik gevoelig laat
dalen;
het regenwater op de staldaken wordt allemaal opgevangen en aangewend voor laagwaardige
toepassingen.
Volgende ‘tips’ kunnen ook belangrijk zijn voor een duurzaam watergebruik op bedrijfsniveau:
herstel lekken zo snel mogelijk en laat het water niet onnodig lopen;
gebruik goede drinkbakken, -nippels en dergelijke. Vermijd mors- en lekverliezen, ...
Deze maatregelen van goede praktijk worden ook op de inrichting zo veel mogelijk toegepast.
Inzake soort water geldt een negatief effect, gezien er grondwater wordt aangewend voor laagwaardige
toepassingen. Er wordt echter reeds optimaal gebruik gemaakt van de mogelijke alternatieven (=
regenwater). Andere alternatieven voor dit bedrijf zijn diep grondwater en leidingwater. Het aanwenden
van diep grondwater dient echter zoveel mogelijk vermeden te worden. Het toepassen van leidingswater
is financieel niet haalbaar.
Uit testen blijkt dat de kelders mestdicht zijn. Er worden hiervoor dan ook geen bijkomende milderende
maatregelen voorgesteld. Er dient wel voldaan te worden aan de periodieke meetplicht van de
peilputten. Deze verplicht een driejaarlijkse bemonstering van de peilputten. Gelet op de specifieke
omstandigheden wordt een zesmaandelijkse opvolging voorgesteld. Dit wordt voldoende geacht om de
situatie te kunnen controleren en op te volgen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 109
10 Discipline geluid en trillingen
10.1 Problematiek
Landbouwbedrijven kunnen o.a. door het gebruik van landbouwwerktuigen, door de aanwezigheid van
dieren en door het gebruik van ventilatoren geluidshinder veroorzaken.
10.2 Toelichting gegevensgebruik
Voornaamste gegevensbronnen:
Eigen terreinbezoek + informatie opgevraagd bij de gemeente;
Gewestplan;
Wegenatlas;
Orthofoto;
Topografische kaart.
Op basis van kaartmateriaal (topografische kaart, gewestplan, orthofoto, …), terreinbezoek en
algemeen bekomen informatie wordt de geluidshinder in de nabijheid van het bedrijf beschreven.
10.3 Afbakening studiegebied
Het studiegebied voor geluid wordt enerzijds bepaald door op het bedrijf aanwezige
geluidsproducerende infrastructuren en activiteiten (o.a. ventilatoren, voedervijzels, laden en lossen,
...), alsook door transporten die noodzakelijk zijn voor de bedrijfsvoering. In de meeste gevallen kan
het studiegebied beperkt worden tot 1 km rondom het bedrijfscentrum. In uitzonderlijke gevallen is
het mogelijk dat dit studiegebied niet voldoende groot genomen is. In deze gevallen zal het
studiegebied gekozen worden naargelang de effecten.
10.4 Toelichting referentiesituatie
Ter beschrijving van de referentiesituatie voor de discipline geluid en trillingen is het belangrijk om
een inschatting te kunnen maken van het omgevingsgeluid. Geluidsmeetnetten zijn echter afwezig. De
referentiesituatie bestaat dan ook voornamelijk uit een kwalitatieve beschrijving van de omgeving,
waarbij voornamelijk aandacht dient besteed te worden aan belangrijke geluidsbronnen in de omgeving
(transportwegen, industrie, ...).
10.4.1 Verkeer
De verkeersbewegingen gerelateerd aan activiteiten op de inrichting zelf zullen bij de discipline mens
besproken worden.
10.4.2 Industrie
Het dichtstbijzijnde industriegebied betreft een zone voor milieubelastende industrieën en is op 740 m
ten ZW van het bedrijf gelegen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 110
10.4.3 Woningen
De dichtstbijgelegen woning bevindt zich op 50 m ten N van de bedrijfscontour.
10.5 Methodiek en significantiekader
Om het geluidsniveau bij de geluidsbronnen in te schatten, wordt gebruik gemaakt van eerdere
metingen bij vergelijkbare bedrijven, literatuurgegevens of technische fiches (voor bijvoorbeeld het
geluidsniveau van ventilatoren). Eerst zal aangegeven worden aan welke geluidsnormen het bedrijf
getoetst moet worden. Daarna zullen de diverse aanwezige geluidsbronnen onderzocht en getoetst
worden. Het toetsingskader inzake geluid is terug te vinden in het Richtlijnenboek discipline Geluid en
Trillingen (van Hooydonk et al., 2011). Hierbij wordt gewerkt met een score, en de bekomen score kan
gekoppeld worden aan milderende maatregelen, zijnde:
- 1: matig negatief effect: onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend, maar
indien de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden aangeven dat er zich een probleem kan
stellen, dient overgegaan te worden tot het voorstellen van milderende maatregelen. Het
ontbreken ervan dient gemotiveerd te worden;
- 2: significant negatief: onderzoek naar milderende maatregelen is noodzakelijk, en dit te
koppelen aan de langere termijn;
- 3: zeer significant negatief: onderzoek naar milderende maatregelen is noodzakelijk, en dit te
koppelen aan de korte termijn. Het ontbreken ervan dient gemotiveerd te worden;
0, + 1, + 2, + 3: respectievelijk verwaarloosbaar, positief, zeer positief en uitgesproken positief.
Deze scores worden bekomen door een evaluatie te maken van het specifieke geluid (Lsp) t.o.v. de
richtwaarde (RW, uit bijlage 4.5.4 van Vlarem II, waarbij rekening gehouden wordt met de
gewestplanbestemming), de grenswaarde (GW, voor nieuwe inrichtingen of veranderingen bij
bestaande inrichtingen, zijnde RW – 5 dB(A)), en het verschil in omgevingsgeluid voor en nadat het
project uitgevoerd zal worden (Lna-Lvoor) (zie Tabel 40).
Tabel 48 Overzicht toetsingskader discipline geluid en trillingen
Lna-Lvoor (Δ) tussenscore
(effectscore)
eindscore nieuw of verandering eindscore bestaand
Lsp ≤ GW Lsp > GW Lsp ≤ RW RW < Lsp ≤ RW
+ 10 Lsp > RW + 10
Δ > + 6 - 3 - 1 - 3 - 1 - 2 - 3
+ 3 < Δ ≤ + 6 - 2 - 1 - 3 - 1 - 2 - 3
+ 1 < Δ ≤ + 3 - 1 - 1 - 3 - 1 - 1 - 3
- 1 ≤ Δ ≤ + 1 0 0 - 1 / - 2 0 - 1 - 3
- 3 ≤ Δ < - 1 + 1 + 1 / + 1 + 1 /
- 6 ≤ Δ < - 3 + 2 + 2 / + 2 + 2 /
Δ < - 6 + 3 + 3 / + 3 + 3 /
RW = richtwaarde; GW = grenswaarde; Lsp = specifiek geluid; Δ = LAX,T (verschil in omgevingsgeluid in dB(A) voor en nadat
een project zal zijn uitgevoerd, met T = duur in seconden en X = N (zijnde parameter van statistische analyse) of eq
(equivalente geluidsdrukniveau van het omgevingsgeluid);
bij hervergunning dient Lvoor gebruikt te worden alsof het bestaande bedrijf er niet was;
voor niet-Vlarem punten wordt enkel de tussenscore gebruikt en geen eindscore.
10.6 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten
Het bedrijf is gelegen in agrarisch gebied. De normen waaraan getoetst moet worden voor continue
bronnen zijn 45 dB(A) voor overdag (periode tussen 7 en 19 u), 40 dB(A) voor ’s avonds (periode tussen
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 111
19 en 22 u), en 35 dB(A) voor ’s nachts (periode tussen 22 en 7 u). Hierbij kan een zekere
achtergrondwaarde mee in rekening gebracht worden, zijnde 35 dB(A) voor overdag, 30 dB(A) voor ’s
avonds en 25 dB(A) voor ’s nachts.
Een aantal bronnen op het bedrijf kunnen verantwoordelijk zijn voor geluidshinder. Op voorliggend
bedrijf zullen in de huidige situatie voornamelijk het vullen van voedersilo’s, het transport en de
dieren geluid produceren. In de gewenste situatie zullen tevens ventilatoren voorzien worden bij de
luchtwassers. Gezien de ventilatoren zich voor het waspakket bevinden, zal de geluidsemissie van deze
ventilatoren gedempt zijn. Voor de verschillende bronnen kunnen geluidsdrukniveaus vanuit de
literatuur gebruikt worden. Het vullen van de voedersilo’s (compressor) en het geluid dat de dieren
(voornamelijk bij laden en lossen + laadklep vrachtwagen) zullen produceren kunnen beschouwd
worden als incidenteel geluid. Hiervoor kan een toetsing uitgevoerd worden t.o.v. de geluidsnormen
voor incidenteel geluid. De ventilatoren zullen een continue bron van geluid zijn. Hierbij moet getoetst
worden aan de richtwaarde voor een nieuwe inrichting. In beide gevallen dient hierbij rekening
gehouden te worden met de gewestplanbestemming. De toetsing dient te gebeuren t.o.v. een 200-
metergrens rond de bedrijfscontouren, en ter hoogte van de dichtstbijzijnde (niet-
bedrijfsgerelateerde) woning. De dichtstbijzijnde bedrijfsvreemde woning bevindt zich op 50 m van de
bedrijfscontour.
In de huidige situatie zijn er geen ventilatoren aanwezig op het bedrijf en bijgevolg geen continue
bronnen aanwezig. In de vergunde situatie zullen er 5 ventilatoren aanwezig zijn voor het waspakket
van de luchtwasser. Deze ventilatoren zullen geluidsarm zijn. Het waspakket zorgt voor een
bijkomende demping van het geluid. Hierover zijn echter nog geen meetgegevens beschikbaar en dit
wordt dus niet in rekening gebracht. In de gewenste situatie fase 1 zullen er in totaal 10 ventilatoren
aanwezig zijn op het bedrijf (5 bijkomende in de tweede luchtwasser) en in de gewenste situatie fase 2
zullen dit er 15 zijn (opnieuw 5 bijkomende in de derde luchtwasser).
Een overzicht van de diverse geluidsbronnen (met geluidsdrukniveau) en de af te toetsen richtwaarden
wordt weergegeven in Tabel 49.
Tabel 49 Overzicht diverse geluidsbronnen en richtwaarden
RICHTWAARDEN BRONNEN
tijdstip richtwaarde
CONTINU GELUID
ventilator 85 dB(A)
geluidsarme ventilator: 77 dB(A)
dag 45 dB(A)
avond 40 dB(A)
nacht 35 dB(A)
INCIDENTEEL GELUID
laden dieren (varkens) 115 dB(A)
laadklep 115 dB(A)
vullen voedersilo 111 dB(A)
dag 60 dB(A)
avond 50 dB(A)
nacht 45 dB(A)
Een toetsing van de continue bronnen, zijnde de ventilatoren (5 stuks in de vergunde situatie, 10 stuks
in de gewenste situatie fase 1 en 15 stuks in de gewenste situatie fase 2), wordt gegeven in Tabel 50
(vergunde situatie), Tabel 51 (gewenste situatie fase 1) en Tabel 52 (gewenste situatie fase 2). In de
huidige situatie zijn geen continue bronnen aanwezig.
Uit deze tabel blijkt dat de maximale score in alle situaties – 1 bedraagt (matig negatief effect). Deze
maximale scores worden genoteerd ter hoogte van de dichtstbijzijnde woning, en dit tijdens de avond-
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 112
en nachtperioden. De verkregen waarden zijn een overschatting van de werkelijk situatie, gezien alle
ventilatoren zich voor het waspakket bevinden. Het waspakket zorgt voor een dempende werking.
Tabel 50 Toetsing bijkomende continue bronnen in de vergunde situatie
grenswaarde
(GW) *
referentie-
waarde
omgevings-
geluid
(Lvoor)
geluidsdrukniveau
nieuwe bronnen
(Lsp)
geluidsdrukniveau
gewenste situatie
(Lna)
Lna-Lvoor
Lsp
t.o.v.
GW
score
op 200 m van de perceelsgrens
dag 40 dB(A) 35,0 dB(A) 19,0 dB(A) 35,1 dB(A) + 0,1
dB(A) < GW 0
avond 35 dB(A) 30,0 dB(A) 19,0 dB(A) 30,3 dB(A) + 0,3
dB(A) < GW 0
nacht 30 dB(A) 25,0 dB(A) 16,8 dB(A) 25,6 dB(A) + 0,6
dB(A) < GW 0
bij dichtstbijzijnde woning
dag 40 dB(A) 35,0 dB(A) 27,7 dB(A) 35,7 dB(A) + 0,7
dB(A) < GW 0
avond 35 dB(A) 30,0 dB(A) 27,7 dB(A) 32,0 dB(A) + 2,0
dB(A) < GW -1
nacht 30 dB(A) 25,0 dB(A) 25,5 dB(A) 28,3 dB(A) + 3,3
dB(A) < GW -1
* grenswaarde (GW) = richtwaarde – 5 dB(A)
Tabel 51 Toetsing bijkomende continue bronnen in de gewenste situatie fase 1
grenswaarde
(GW) *
referentie-
waarde
omgevings-
geluid
(Lvoor)
geluidsdrukniveau
nieuwe bronnen
(Lsp)
geluidsdrukniveau
gewenste situatie
(Lna)
Lna-Lvoor
Lsp
t.o.v.
GW
score
op 200 m van de perceelsgrens
dag 40 dB(A) 35,1 dB(A) 19,0 dB(A) 35,2 dB(A) + 0,1
dB(A) < GW 0
avond 35 dB(A) 30,3 dB(A) 19,0 dB(A) 30,6 dB(A) + 0,3
dB(A) < GW 0
nacht 30 dB(A) 25,6 dB(A) 16,8 dB(A) 26,1 dB(A) + 0,5
dB(A) < GW 0
bij dichtstbijzijnde woning
dag 40 dB(A) 35,7 dB(A) 27,7 dB(A) 36,4 dB(A) + 0,7
dB(A) < GW 0
avond 35 dB(A) 32,0 dB(A) 27,7 dB(A) 33,4 dB(A) + 1,4
dB(A) < GW -1
nacht 30 dB(A) 28,3 dB(A) 25,5 dB(A) 30,1 dB(A) + 2,8
dB(A) < GW -1
* grenswaarde (GW) = richtwaarde – 5 dB(A)
Tabel 52 Toetsing bijkomende continue bronnen in de gewenste situatie fase 2
grenswaarde
(GW) *
referentie-
waarde
omgevings-
geluid
(Lvoor)
geluidsdrukniveau
nieuwe bronnen
(Lsp)
geluidsdrukniveau
gewenste situatie
(Lna)
Lna-Lvoor
Lsp
t.o.v.
GW
score
op 200 m van de perceelsgrens
dag 40 dB(A) 35,2 dB(A) 19,0 dB(A) 35,3 dB(A) + 0,1
dB(A) < GW 0
avond 35 dB(A) 30,6 dB(A) 19,0 dB(A) 30,9 dB(A) + 0,3
dB(A) < GW 0
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 113
grenswaarde
(GW) *
referentie-
waarde
omgevings-
geluid
(Lvoor)
geluidsdrukniveau
nieuwe bronnen
(Lsp)
geluidsdrukniveau
gewenste situatie
(Lna)
Lna-Lvoor
Lsp
t.o.v.
GW
score
nacht 30 dB(A) 26,1 dB(A) 16,8 dB(A) 26,6 dB(A) + 0,5
dB(A) < GW 0
bij dichtstbijzijnde woning
dag 40 dB(A) 36,4 dB(A) 27,7 dB(A) 36,9 dB(A) + 0,7
dB(A) < GW 0
avond 35 dB(A) 33,4 dB(A) 27,7 dB(A) 34,4 dB(A) + 1,4
dB(A) < GW -1
nacht 30 dB(A) 30,1 dB(A) 25,5 dB(A) 31,4 dB(A) + 2,8
dB(A) < GW -1
* grenswaarde (GW) = richtwaarde – 5 dB(A)
Een toetsing van de incidentele bronnen wordt gegeven in Tabel 53. Gezien het aanvoeren van voeders
en laden en lossen van varkens verboden is tussen 22 uur en 7 uur (bijzondere voorwaarde
proefvergunning), is de toetsing aan de nachtperiode hier niet relevant. Deze wordt enkel ter informatie
meegegeven.
Uit Tabel 53 blijkt dat de richtwaarde op 200 m van de perceelsgrenzen overschreden wordt gedurende
de avondperiode voor alle incidentele bronnen. Het leveren van voeders gebeurt overdag (tussen 7u en
19 u). Ook het lossen van de biggen gebeurt steeds overdag. Het laden van slachtrijpe varkens gebeurt in
de mate van het mogelijke tussen 7 u en 22 u. Dit is namelijk afhankelijk van de slachthuizen waaraan
geleverd wordt en niet altijd te bepalen door de exploitant. Voor zowel het vullen van de voedersilo’s als
het laden en lossen van de dieren wordt ter hoogte van de dichtstbijzijnde woning de richtwaarde voor
incidenteel geluid gedurende ’s avonds en ’s nachts overschreden. Daarnaast wordt ook de richtwaarde
voor incidenteel geluid overdag overschreden voor de laadklep en de dieren. Er kan evenwel ook een
kanttekening gemaakt worden, en dat is dat het hier een berekende situatie is, en dit voor de meest
ongunstige situatie.
Tabel 53 Toetsing incidentele bronnen
richtwaarde (RW)
geluidsdrukniveau
incidentele bron -
voedersilo
geluidsdrukniveau
incidentele bron -
dieren
geluidsdrukniveau
incidentele bron –
laadklep
op 200 m van bedrijfsperceel
dag 60 dB(A) 50,8 dB(A) 54,8 dB(A) 54,8 dB(A)
avond 50 dB(A) 50,8 dB(A) 54,8 dB(A) 54,8 dB(A)
nacht 45 dB(A) 50,8 dB(A) 54,8 dB(A) 54,8 dB(A)
bij dichtstbijzijnde woning
dag 60 dB(A) 59,5 dB(A) 63,5 dB(A) 63,5 dB(A)
avond 50 dB(A) 59,5 dB(A) 63,5 dB(A) 63,5 dB(A)
nacht 45 dB(A) 59,5 dB(A) 63,5 dB(A) 63,5 dB(A)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 114
10.7 Synthese van de milieu-effecten
Hoofdstuk 12.6 geeft een uitgebreide beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten die optreden op
het gebied van de discipline geluid en trillingen. De effecten worden nog eens kort samengevat in Tabel
54.
Tabel 54 Samenvatting effecten voor de discipline geluid en trillingen
deelaspect omschrijving effectbeoordeling
geluidshinder
continue bronnen
incidentele bronnen
matig negatief effect (score – 1) ter hoogte van de dichtstbijzijnde woning
in de avond en nachtperiode
overschrijding van de norm tijdens ’ s avonds en ’s nachts ter hoogte van
de dichtstbijzijnde woning en overdag voor het laden en lossen van
varkens
overschrijding van de norm gedurende avond- en nachtperiode op 200 m
van de perceelsgrenzen
10.8 Milderende maatregelen
Voor de continue bronnen wordt het niet nodig geacht bijkomende milderende maatregelen voor te
stellen. De ventilatoren zullen immers reeds geluidsarm uitgevoerd worden. Daarnaast wordt in de
berekeningen geen rekening gehouden met het geluidsdempend effect van het waspakket.
Om de geluidsoverlast van de incidentele bronnen voor omwonenden zoveel mogelijk te vermijden heeft
de exploitant momenteel al een aantal maatregelen getroffen:
het vullen van de voedersilo’s vindt overdag plaats;
het laden en lossen van de varkens gebeurt zoveel mogelijk overdag of ’s avonds;
het laden en lossen van de varkens gebeurt tussen de stallen, die een afschermende werking
hebben. Dit kan echter niet opgenomen worden in de vereenvoudigde berekening.
Daarnaast wordt aangeraden om bij het laden en lossen van de varkens gebruik te maken van een
elektrische lift en rubberen stootkussens. Hierdoor kan het geluidsvermogen van de laadklep
teruggebracht worden op ongeveer 85 dB(A). Het maximale geluidsdrukniveau van deze bron ter hoogte
van de dichtbijzijnde woning bedraagt dan 33,5 dB(A). Op 200 m van de perceelsgrens zal dit nog 24,8
dB(A) zijn. De normen voor incidenteel geluid worden hierbij niet meer overschreden. In samenspraak
met de exploitant blijkt dit een haalbaar voorstel.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 115
11 Discipline fauna en flora
11.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentie-situatie
Emissies die landbouwbedrijven met zich meebrengen kunnen een belangrijke invloed gaan uitoefenen op
de omliggende fauna en flora. De voornaamste effecten zullen afkomstig zijn van verzurende en
vermestende deposities, rustverstoring en verdroging.
Het beleid inzake verzuring is er op gericht om ecosystemen te beschermen. Op lange termijn wordt
ernaar gestreefd dat alle bevolkingsgroepen, inclusief de meest gevoelige, niet meer blootgesteld
worden aan concentratieniveaus die schadelijk zijn voor de gezondheid. Daarnaast wordt ernaar
gestreefd dat geen enkel ecosysteem nog zou blootgesteld worden aan een verzurende depositie hoger
dan zijn kritische last (KL). Dit is de maximaal toelaatbare depositie per oppervlakte-eenheid voor een
bepaald ecosysteem zonder dat er volgens de huidige kennis schadelijke effecten optreden.
Een belangrijke indicator voor verzuring is de som van de potentiële verzurende emissies: SO2, NOx en
NH3, uitgedrukt in zuurequivalenten (Zeq). Modelberekeningen op basis van het Operationeel Prioritaire
Stoffen model (OPS-model) geven aan dat de totale verzurende depositie daalde in Vlaanderen met 25 %
tussen 2000 en 2010. NHx, grotendeels afkomstig uit de landbouw, levert de grootste bijdrage met 39 %
van de totale verzurende depositie in 2010 (MIRA, 2012).
Wanneer de bodem verzuurt, gaat ook de kwaliteit van het grondwater achteruit en wordt zo het
drinkwater aangetast. Verzurende stoffen die stikstof bevatten (ammoniak en stikstofoxiden) worden
omgezet in nitraten. Op zich zijn dit essentiële voedingsstoffen voor planten en dieren, zoals bacteriën,
algen en insecten. Maar door een grote uitstoot van NOx en NH3, bijvoorbeeld door overbemesting en het
lozen van afvalwater, krijgt grond– en oppervlaktewater een overschot aan deze voedingsstoffen te
verwerken. Deze verzuring van water betreft aldus een vorm van vermesting.
Het biotisch milieu in de nabijheid van de inrichting kan besproken worden op basis van de Biologische
Waarderingskaart (BWK) en de habitatkaart, alsook op basis van kaartenmateriaal van volgende
aandachtsgebieden:
Natura 2000;
Ramsar-gebieden;
erkende/Vlaamse natuurreservaten en bosreservaten;
VEN/IVON-netwerk;
groene of ecologisch belangrijke gewestplanbestemmingen (natuurgebieden (met
wetenschappelijke waarde), bosgebieden, valleigebieden en brongebieden en agrarische
gebieden met ecologische waarde).
De biologische waarderingskaarten (BWK) geven een inventarisatie weer van de aanwezige vegetatie.
Hierin worden eveneens de belangrijkste kleine landschapselementen mee opgenomen. Per vegetatie-
element wordt een waardering uitgesproken over zijn biologische waarde. Een uittreksel uit de BWK voor
de omgeving van de inrichting wordt gegeven in Bijlage 20. De habitatkaart geeft weer welke habitats,
regionaal belangrijke biotopen en potentiële habitats voorkomen in het studiegebied en is gekoppeld aan
de BWK-kaart. Een uittreksel van de habitatkaart wordt weergegeven in Bijlage 21. Een samenvatting van
alle voorkomende habitattypen (HAB1), regionaal belangrijke biotopen (RBB) en potentiële habitats
(HAB2) in de omgeving van het bedrijf (binnen een straal van 2 km) met de overeenkomstige BWK-
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 116
elementen, waardering en afstand, wordt in onderstaande tabel weergegeven, ongeacht de ligging ervan
(binnen agrarisch gebied of aandachtsgebied).
Tabel 55 (potentiële) habitattypen en regionaal belangrijke biotopen binnen een straal van 2 kilometer rondom de inrichting in Vlaanderen
Element* verklaring BWK-
code**
BWK-
waardering
6510u,gh Laaggelegen schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba
officinalis) of geen habitattype uit de Habitatrichtlijn kd, hu- w
rbbsf regionaal belangrijk biotoop moerasbos van breedbladige wilgen sf z
gh,3150
van nature eutrofe meren met vegetaties van het type
Magnopotamion of Hydrocharition' of geen habitattype uit de
Habitatrichtlijn: misschien habitatwaardig, gebaseerd op Flora-
atlas
ae z
rbbhc / rbbmr regionaal belangrijk biotoop dotterbloemgrasland / regionaal
belangrijk biotoop rietland en andere Phragmition-vegetaties hc, mr z
gh/rbbhc geen habitattype uit Habitatrichtlijn en geen regionaal biotoop/
regionaal belangrijk biotoop dotterbloemgrasland
hpr, hc,
mr- wz
9130 Beukenbossen van het type Asperulo-Fagetum, subtype Atlantisch
neutrofiel beukenbos fe z
rbbmr regionaal belangrijk biotoop rietland en andere Phragmition-
vegetaties mru w
rbbsp regionaal belangrijk biotoop doornstruwelen van leemhoudende
gronden ks, sp+, sz+ z
9130/9120
Beukenbossen van het type Asperulo-Fagetum, subtype Atlantisch
neutrofiel beukenbos / Atlantische zuurminnende beukenbossen
met Ilex en soms ook Taxus in de ondergroei (Quercion robori-
petraeae of Ilici-Fagenion)
qe, qs z
gh_ae geen habitattype uit de Habitatrichtlijn (eutrofe plas, potentieel
habitat) ae z
rbbmc/rbbmr regionaal belangrijk biotoop grote zeggenvegetaties / regionaal
belangrijk biotoop rietland en andere Phragmition-vegetaties mc, mr z
6510u,gh/rbbmr/rbbsf
glanshaverhooilanden (Arrhenaterion) / regionaal belangrijk
biotoop rietland en andere Phragmition-vegetaties / regionaal
belangrijk biotoop moerasbos van breedbladige wilgen
kd, hu-,
mr, sf wz
9120
Atlantische zuurminnende beukenbossen met Ilex en soms ook
Taxus in de ondergroei (Quercion robori-petraeae of Ilici-
Fagenion)
fs z
91E0_va beekbegeleidend vogelkers-essenbos en essen-iepenbos (Pruno-
Fraxinetum), zwak ontwikkeld va z
91E0 Bossen op alluviale grond met Alnion glutinosa en Fraxinus
excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae) vn- z
gh/6510
geen habitattype uit Habitatrichtlijn en geen regionaal biotoop/
laaggelegen schraal hooiland (Alopercurus pratensis, Sanguisorba
officinalis)
ks, ku, hu wz
9130/91E0_vc
Beukenbossen van het type Asperulo-Fagetum, subtype Atlantisch
neutrofiel beukenbos / goudveil-essenbos (Carici-Remotae
fraxinetum)
fe, vc- z
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 117
Element* verklaring BWK-
code**
BWK-
waardering
3150 Van nature eutrofe meren met vegetaties van het type
Magnopotamion of Hydrocharition aev+, kha z
9120/9130
Atlantische zuurminnende beukenbossen met Ilex en soms ook
Taxus in de ondergroei (Quercion robori-petraeae of Ilici-
Fagenion) / Beukenbossen van het type Asperulo-Fagetum,
subtype Atlantisch neutrofiel beukenbos
fs, fe z
gh/9130/9120
geen habitattype uit Habitatrichtlijn en geen regionaal biotoop /
Beukenbossen van het type Asperulo-Fagetum, subtype Atlantisch
neutrofiel beukenbos / Atlantische zuurminnende beukenbossen
met Ilex en soms ook Taxus in de ondergroei (Quercion robori-
petraeae of Ilici-Fagenion)
un, qe, qs mz
gh/rbbmr
geen habitattype uit Habitatrichtlijn en geen regionaal biotoop /
regionaal belangrijk biotoop rietland en andere Phragmition-
vegetaties
hp, mr mz
gh/rbbsp
geen habitattype uit Habitatrichtlijn en geen regionaal biotoop /
regionaal belangrijk biotoop doornstruwelen van leemhoudende
gronden
ks, sz, sp wz
gh/6510u,gh
geen habitattype uit Habitatrichtlijn en geen regionaal biotoop /
Laaggelegen schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba
officinalis) of geen habitattype uit de Habitatrichtlijn
ks, hu- w
gh/9120
geen habitattype uit Habitatrichtlijn en geen regionaal biotoop /
Atlantische zuurminnende beukenbossen met Ilex en soms ook
Taxus in de ondergroei (Quercion robori-petraeae of Ilici-
Fagenion)
un, fs mz
* eerste opgegeven element = HAB1, tweede opgegeven element = HAB2, derde opgegeven element = HAB3
** Verklaring: zie Bijlage 22
Op 995 m ten ZO van het bedrijf is het habitatrichtlijngebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en
andere Zuidvlaamse bossen’ (BE2300007) gelegen (zie Bijlage 23). Dit habitatrichtlijngebied, dat een
totale oppervlakte van 5.548 ha omvat, is aangemeld voor volgende habitattypes:
2310: Psammofiele heide met Calluna- en Genista-soorten;
3140: Kalkhoudende oligo-mesotrofe wateren met benthische Characeeënvegetatie;
3150: Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamium of
Hydrocharition;
4030: Droge heide (alle subtypen);
6210: Gebieden waar zeldzame orchideeën groeien (Festuco-Brometalia), prioritair indien
belangrijke orchideeënsites;
6430: Voedselrijke ruigten;
9110: Beukenbossen van het type Luzulo-Fagetum;
9120: Beukenbossen van het type met Ilex- en Taxus-soorten, rijk aan epifyten (Ilici-Fagetum);
9130: Beukenbossen van het type Asperulo-Fagetum;
9160: Eikenbossen van het type Stellario-Carpinetum;
9190: Oude zuurminnende bossen met Quercus robur op zandvlakten;
91E0: Overblijvende of relictbossen op alluviale grond (Alnion glutinose-incanae), prioritair.
Binnen het studiegebied en richtlijngebied komen enkel de habitattypes 9120, 9130 en 91E0 voor.
Daarnaast is het habitatrichtlijngebied aangemeld voor de Beekprik, Rivierdonderpad, Kamsalamander,
Meervleermuis en Ingekorven vleermuis.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 118
Op Waals grondgebied is op minimaal 360 m van het bedrijf het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des
Collines’ (BE32003) gelegen (zie Bijlage 23). Dit habitatrichtlijngebied, dat een oppervlakte van
ongeveer 133 ha omvat, is aangemeld voor volgende habitattypes:
3150: Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamium of
Hydrocharition;
3260: Submontane en laagland rivieren met vegetaties behorend tot het Ranunculion fluitantis
en het Callitricho-Batrachion;
6430: Voedselrijke ruigten;
9130: Beukenbossen van het type Asperulo-Fagetum;
91E0: Overblijvende of relictbossen op alluviale grond (Alnion glutinose-incanae), prioritair.
Daarnaast is dit Natura 2000-gebied eveneens aangemeld voor Wespendief, Wintertaling, Watersnip,
Bruine Kiekendief, Blauwe Kiekendief, Blauwborst, Visarend, IJsvogel, Zwarte Specht, Kamsalamander
en Meervleermuis
Nemen we de VEN- en IVON-gebieden in beschouwing, dan kan vastgesteld worden dat op een afstand
van 330 m ten W het VEN-gebied ‘De West-Vlaamse Scheldevallei’ voorkomt. Daarnaast is op een
afstand van 975 m ten ZO van de inrichting het VEN-gebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en
andere Zuidvlaamse bossen gelegen. Dit gebied overlapt met het gelijknamige habitatrichtlijngebied.
Het gewestplan (zie Bijlage 5) geeft aan dat op zo’n 330 m ten W van het perceel natuurgebied (code
701) voorkomt. Dit natuurgebied valt samen met het VEN-gebied.
Binnen het VEN-gebied ‘West-Vlaamse Scheldevallei’ zijn eveneens enkele onderdelen van het
natuurreservaat ‘West-Vlaamse Scheldemeersen gelegen. Binnen ditzelfde VEN-gebied zijn tevens
onderdelen van de reservaten ‘Reytmeersen’ en ‘Avelgemse Scheldemeersen’ gelegen (zie Bijlage 23).
In het habitatrichtlijngebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen’ is het
bosreservaat ‘Kluisbos’ gelegen. Deze komt op een minimale afstand van 1,8 km ten O van de
inrichting voor.
In de omgeving van het bedrijf is geen Ramsar-gebied gelegen.
11.2 Afbakening studiegebied
Verzuring, geluidshinder, vermesting en verontreiniging van oppervlaktewater worden beschouwd als
de meest relevante invloeden ten gevolge van de inrichting op de fauna en de flora. Het studiegebied
met betrekking tot fauna en flora wordt bepaald door de afbakening van het studiegebied bij de
disciplines lucht, bodem en water. De afbakening van deze invloedssfeer is vooral afhankelijk van het
aantal dieren en de infrastructuur en situeert zich veelal tot 400 à 1.000 meter rondom het centrum
van de inrichting. In de referentiesituatie wordt echter steeds een iets ruimer beeld van de
groenelementen in de omgeving weergegeven tot 2 km rondom het centrum. Moest blijken dat deze
straal niet voldoende groot gekozen is, zal een groter gebied (afhankelijk van de hindereffecten)
onderzocht worden.
11.3 Methodiek en significantiekader
De verschillende emissies worden in de overige disciplines bepaald. In dit hoofdstuk is het enkel de
bedoeling om de effecten op de omliggende fauna en flora te karakteriseren en evalueren.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 119
Deze discipline is dus een integrerende discipline, waar effecten op de fauna en flora onderzocht en
geëvalueerd worden op basis van gegevens die in de overige disciplines bepaald worden.
Volgende effectgroepen kunnen onderscheiden worden:
direct ecotoopverlies;
verzurende depositie (op basis van discipline lucht);
vermestende depositie (op basis van discipline lucht);
verdroging (op basis van discipline grondwater);
rustverstoring (op basis van discipline geluid).
11.3.1 Direct ecotoopverlies
Direct ecotoopverlies is het gevolg van direct ruimtelijk beslag en is dus gemakkelijk te kwantificeren
door de oppervlakte in combinatie met het al dan niet waardevol karakter van het verloren ecotoop. Het
waardevol karakter van de ecotoop wordt weergegeven op de biologische waarderingskaart. Op basis van
het waardevol karakter en de gevoeligheid voor verdwijnen worden kwetsbaarheidsgetallen voor de
ecotopen toegekend. De zeldzaamheid van de ecotoop geeft een extra dimensie aan de toekenning van
de kwetsbaarheden. De kwetsbaarheidsgetallen variëren van 1 (niet kwetsbaar) tot 4 (zeer kwetsbaar).
11.3.2 Verzurende depositie
In de discipline lucht werden de verzurende emissies bepaald, en werd de berekeningswijze (IFDM) voor
het bekomen van verzurende deposities weergegeven.
Door de wind worden de verzurende emissies getransporteerd en verspreid, waardoor de concentratie
door verdunning met andere lucht gaandeweg afneemt. Er zijn twee manieren waarop de verzurende
emissies (voornamelijk ammoniak) via de atmosfeer op de bodem of op de vegetatie terecht kunnen
komen:
droge depositie: vooral vlakbij de bron, waar de concentratie in de lucht nog hoog is, wordt
relatief veel gedeponeerd. Ammonium, NOx en SO2 slaan minder snel neer dan ammoniak.
Hierdoor kan ammonium over grote afstanden worden getransporteerd;
natte depositie: verzurende emissie komen in regen of sneeuw terecht en kunnen ook op die
manier op bodem of vegetatie terecht komen.
Wegens de relatief lage bronhoogten en de veel grotere depositiesnelheid levert NH3, in tegenstelling tot
bijvoorbeeld SO2 en NOx zijn bijdrage tot de zure depositie op relatief korte afstand van de bron, en dit
voornamelijk onder de vorm van rechtstreekse droge depositie van ammoniak. Deze depositie is dan ook
verreweg het meest bepalend voor de bijdrage van een individueel veeteeltbedrijf aan de totale
ammoniakbelasting in gevoelige gebieden. Bij de droge depositie speelt het oppervlak waarop de
depositie terecht komt een grote rol. Door hoge vegetaties (zoals bossen) wordt meer ammoniak uit de
lucht ‘opgevangen’ dan door lage vegetaties (zoals heide). Bij de natte depositie speelt het oppervlak
nauwelijks een rol.
Algemeen gezien kan gesteld worden dat de verzurende en vermestende depositie in agrarisch gebied ten
gevolgen van ammoniakemissie meestal verwaarloosbaar in vergelijking met de verzurende en
vermestende invloed van bemesting van de akkers in de omgeving. Dit is niet het geval in gebieden met
een hoge natuurwaarde, waar specifieke beperkingen gelden inzake bemesting. Om deze reden worden
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 120
enkel de verzurende en vermestende deposities uitvoerig beschouwd bij aanwezigheid van
aandachtsgebieden in het studiegebied.
Om te weten hoeveel terrestrische natuur (bos, heide en soortenrijk grasland) tegen verzuring door
atmosferische depositie beschermd is, is het nodig de draagkracht tegen verzuring te kennen. Deze
draagkracht wordt uitgedrukt als de KL verzuring. Deze KL verzuring wordt uitgedrukt als
‘zuurequivalenten per hectare en per jaar (Zeq/ha.j)’. Effectieve verzuring treedt pas op indien de zure
depositie uitstijgt boven een bepaald niveau (men spreekt van critical load of duurzaam
depositieniveau). Een overzicht van de berekende KL verzuring (mediaanwaarde) per onderscheiden bos-,
heide-, en graslandecosysteem is weergegeven in Tabel 56 (naar Langouche et al., 2002; Janssen &
Mensink, 2002; Meykens & Vereecken, 2001). Bijkomend wordt eveneens de KL voor rietland, bepaald in
een buitenlandse studie (Albers et al., 2001), vermeld, alsook de MINA-plan 2000 grenswaarde voor
oligotroof water. Voor heide op arme zandgronden wordt een waarde van 1.600 zeq/ha.j gehanteerd.
Tabel 56 KL verzuring (Zeq/ha.j) voor een aantal ecosystemen
type ecosysteem BWK-type mediaan (Zeq/ha.j)
zuur grasland ha, hm, hn 2.288
neutraal – zuur- grasland hc, hf, hj, hp*, hu 2.157
kalkgrasland hd, hk 2.679
cultuurgrasland hp, hpr, hr, hx 1.961
natte heide ce 2.168
droge heide cd, cg, cm, cp, cv 2.343
ven (oligotroof water) aoo 400
rietland mr 2.400
Staelens et al. (2006) bepaalde nieuwe kritische lasten voor verzuring voor bosecosystemen (Tabel 57).
Hierbij werd een onderscheid gemaakt tussen de verschillende bodemtypes, en werden kritische lasten
bepaald waarbij wel en geen rekening gehouden werd met denitrificatie. Omdat het niet zeker is in
hoeverre denitrificatie al dan niet zal optreden (afhankelijk van diverse factoren), zal een toetsing
gebeuren ten opzichte van de kritische lasten waarbij geen rekening gehouden werd met de
denitrificatie.
Tabel 57 KL verzuring (Zeq/ha.j) voor bosecosystemen (Staelens et al., 2006)
bodemtype (code volgens bodemkaart) loofhout naaldhout
zandig (Z +S) 1.906 2.230
lemig (A + P + L) 2.712 2.835
kleiig (E + U) 2.417 3.113
veen 5.274 /
Hier kan aan toegevoegd worden dat in MINA-plan 4 wordt gestreefd naar een waarde van 1.400 Zeq/ha.j
als maximale gemiddelde waarde tegen 2030. Voor de meest verzuringsgevoelige ecosystemen (vennen
en heiden op kalkarme zandgronden) worden waarden tussen 300 en 700 Zeq/ha.j vermeld. Ook zijn een
aantal plandoelstellingen opgenomen in dit MINA-plan 4, nl. totale NOx-emissie verminderen tot max.
52,3 kton, totale SO2-emissie verminderen tot max. 49,4 kton en de totale NH3-emissie verminderen tot
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 121
max. 45 kton, die er zullen toe leiden dat in 2015 een berekende zuurdepositie van 1.800 Zeq/ha.j
gehaald wordt.
Voor speciale beschermingszones (o.a. habitat- en vogelrichtlijngebieden) zal onderzocht worden voor
welke habitattypes het betreffende gebied aangemeld is of wat de beschermde biotopen zijn. Aan de
hand van de overeenstemmende BWK-elementen (zie Sterckx & Paelinckx (2004)) kunnen vervolgens, via
bovenstaande tabellen, de kritische lasten bepaald worden.
Het volgende toetsingskader zal gebruikt worden:
3 % < bedrijfsbijdrage ≤ 5 % van KL beperkte bijdrage
5 % < bedrijfsbijdrage ≤ 10 % van KL relevante bijdrage
10 % < bedrijfsbijdrage < 50 % van KL belangrijke bijdrage
50 % van KL < bedrijfsbijdrage significant negatief effect
De keuze voor 10 % wordt gemaakt omdat ongeveer 50 % van de depositie afkomstig is van het buitenland
en de rest van Vlaanderen. Dit geeft nog ruimte aan minimaal 4 andere bedrijven voordat de KL bereikt
wordt. Indien meer dan 10 % van de KL door de inrichting zelf geleverd wordt, is het noodzakelijk dat
milderende maatregelen voorgesteld worden.
De keuze voor dit toetsingskader zorgt ervoor dat er eigenlijk cumulatief getoetst wordt. Er wordt
namelijk rekening gehouden met de mogelijkheid dat er andere bedrijven in de omgeving aanwezig zijn
die ook een verzurende depositiebijdrage zullen hebben.
11.3.3 Vermestende depositie
Naast een verzurende depositie, zal een landbouwbedrijf ook een vermestende depositie op zijn
omgeving veroorzaken. In de discipline lucht werden de vermestende emissies bepaald, en werd de
berekeningswijze (IFDM) voor het bekomen van vermestende deposities weergegeven.
Vermestende deposities beïnvloeden de natuur en de biodiversiteit. De vermestende invloed zal zich
uiten in verschillende fases. Gedurende de eerste fase zal er een verhoogde biomassaproductie en
bedekkingsgraad van bepaalde plantensoorten optreden. Indien de verhoogde input van stikstof aanhoudt
zal er dominantie optreden van stikstofminnende plantensoorten, hierdoor zal de vegetatiestructuur
wijzigen en zullen er andere soorten verdwijnen. Indirect hebben zulke vegetatiewijzigingen ook een
invloed op de aanwezige fauna: wanneer waardplanten verdwijnen, zullen de daarvan afhankelijk zijnde
insecten ook verdwijnen. Sommige soorten zullen baat hebben bij de dichtere vegetatie die ontstaat
door de verhoogde biomassaproductie, andere soorten zullen er daarentegen niet meer in gedijen.
Zoals hoger gesteld, zal de vermestende depositie in agrarisch gebied ten gevolgen van ammoniakemissie
meestal verwaarloosbaar zijn in vergelijking met de vermestende invloed van bemesting van de akkers in
de omgeving. Dit is niet het geval in gebieden met een hoge natuurwaarde, waar specifieke beperkingen
gelden inzake bemesting. Om deze reden worden enkel de vermestende deposities op dit soort
waardevolle gebieden binnen het studiegebied beschouwd.
In de Vries (2008), Kros et al. (2008) en van Dobben en van Hinsberg (2008) werden de kritische lasten
voor vermesting voor verschillende vegetatietypes beschreven alsook de mogelijke gevolgen van een
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 122
overschrijding van deze kritische last. De gegevens voor naaldbos werden overgenomen uit Albers et al.
(2001). Een overzicht van de verschillende KL voor vermestende depositie worden gegeven in Tabel 58.
Tabel 58 KL vermesting (kg N/ha.j) en mogelijke gevolgen van een overschrijding voor een aantal vegetatietypes
type vegetatie kritische last (kg N/ha.j) effect bij overschrijding
naaldbos
14
- achteruitgang terrestrische korstmossen en ectomycorrhiza, toename stikstofminnende soorten
- verstoring nutriëntenbalans, verhoogde stress voor droogte, vorst ziekten en plagen
loofbos:
- bos van arme zandgronden
- eiken- en beukenbos van lemige zandgronden
- bos van voedselrijke, vochtige gronden
- bos van bron en beek
- eiken-haagbeukenbos van zandgronden
- wilgenstruweel
- ooibos (rivierbegeleidende bossen)
- laagveenbos
18
20
29
26
20
34
35
34
- achteruitgang terrestrische korstmossen en ectomycorrhiza, toename stikstofminnende soorten
- verstoring nutriëntenbalans, verhoogde stress voor droogte, vorst ziekten en plagen
vennen:
- mesotrofe vennen – trilveen
- zuur ven
- zwak gebufferd ven
16,8
5,8
5,8
- daling soortenrijkdom moslaag
- verdwijning van gevoelige soorten, overheersing van Knolrus
moerassen:
- galigaanmoerassen
15
heiden:
- natte heide
- droge heide
18
15
- vergrassing door Pijpestrootje
- vergrassing door Bochtige smele
graslanden:
- nat schraalgrasland
- droog schraalgrasland
- kalkgrasland
- bloemrijk grasland
- dotterbloemgrasland van beekdalen
- dotterbloemgrasland van veen en klei
- nat, matig voedselrijk grasland
- heischraal grasland
- laaggelegen schraal hooiland (glanshaververbond)
15
14
21,1
20
20
20
22
11,6
20
- vergrassing en afname diversiteit
- vergrassing en afname diversiteit
- toename van Gevinde kortsteel
- afname diversiteit
- afname diversiteit
- afname diversiteit
eutrofe plas 30
Voor speciale beschermingszones (habitatrichtlijngebieden) kan in het rapport van T’jollyn et. al (2009)
een KL vermesting teruggevonden worden per habitatcode. Voor deze zones zal dan ook getoetst worden
aan deze laatste KL.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 123
Het volgende toetsingskader zal gebruikt worden, gelijkaardig zoals bij verzuring:
3 % < bedrijfsbijdrage ≤ 5 % van KL beperkte bijdrage
5 % < bedrijfsbijdrage ≤ 10 % van KL relevante bijdrage
10 % < bedrijfsbijdrage < 50 % van KL belangrijke bijdrage
50 % van KL < bedrijfsbijdrage significant negatief effect
11.3.4 Verdroging
De verdrogende invloed van de inrichting op natuurwaarden in de omgeving van de inrichting werd reeds
kort aangehaald bij de discipline water. Het verdrogingseffect kan beoordeeld worden op basis van een
kwetsbaarheidsbenadering. Er bestaat een verdrogingskwetsbaarheidskaart voor Vlaanderen die werd
opgesteld op basis van de gevoeligheid en de waardering van een ecotoop. De kwetsbaarheidsgetallen
variëren van 1 (niet kwetsbaar) tot 4 (zeer kwetsbaar).
11.3.5 Rustverstoring
Het voorspellen en beoordelen van de effecten door rustverstoring is niet eenduidig. Net zoals bij
mensen is verstoring voor dieren een ‘subjectieve’ ervaring. Ook bij dieren kan gewenning optreden, en
gegevens over schuwheid en aanpassingsvermogen van een diersoort zijn er nauwelijks. De
drempelwaarde algemeen geldend voor bosvogels bedraagt 42 dB(A), voor weidevogels is de
drempelwaarde 47 dB(A). Als gemiddelde waarde kan de 45 dB(A)-contour genomen worden. Dit wordt
verder besproken onder de discipline geluid (hoofdstuk 12).
11.3.6 Significantiekader voor de discipline fauna en flora
Tabel 59 Significantiekader voor de discipline fauna en flora
deelaspect onderdeel beoordelingskader
direct ecotoopverlies
permanent of tijdelijk
directe aantasting
negatief effect: permanent verlies zeer kwetsbaar ecotoop
matig negatief effect: permanent verlies kwetsbaar ecotoop
gering negatief effect: verlies weinig kwetsbaar ecotoop of tijdelijk verlies ecotoop
geen of verwaarloosbaar effect: geen aantasting ecotoop of verlies niet kwetsbaar ecotoop
verzurende depositie
X > 50 % van de kritische last: significant negatief effect
50 % > X > 10 % van de kritische last: belangrijke bijdrage (negatief effect)
5 < X ≤ 10 % van de kritische last: relevante bijdrage (matig negatief effect)
3 < X ≤ 5 % van de kritische last: beperkte bijdrage (gering negatief effect)
X ≤ 3 % van de kritische last: verwaarloosbare bijdrage (geen of verwaarloosbaar effect)
vermestende depositie
X > 50 % van de kritische last: significant negatief effect
50 % > X > 10 % van de kritische last: belangrijke bijdrage (negatief effect)
5 < X ≤ 10 % van de kritische last: relevante bijdrage (matig negatief effect)
3 < X ≤ 5 % van de kritische last: beperkte bijdrage (gering negatief
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 124
deelaspect onderdeel beoordelingskader
effect)
X ≤ 3 % van de kritische last: verwaarloosbare bijdrage (geen of verwaarloosbaar effect)
verdroging
door bemaling en/of grondwaterwinning
negatief effect: > 5 cm grondwatertafeldaling t.h.v. zeer verdrogingskwetsbare eenheid
matig negatief effect: > 5 cm grondwatertafeldaling t.h.v. verdrogingskwetsbare eenheid
gering negatief effect: > 5 cm grondwatertafeldaling t.h.v. weinig verdrogingskwetsbare eenheid
geen of verwaarloosbaar effect: grondwatertafeldaling ≤ 5 cm
rustverstoring zie discipline geluid
11.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten
11.4.1 Direct ecotoopverlies
Het plaatsen van de regenwaterkelder en spuiopslag zal in de onmiddellijke omgeving van het bedrijf
gebeuren. De onmiddellijke omgeving van het bedrijf wordt aanschouwd als biologisch minder waardevol
en niet tot weinig kwetsbaar voor ecotoopverlies. Er is bijgevolg een gering negatief effect.
11.4.2 Verzurende depositie
De deposities worden hoofdzakelijk in beschouwing genomen voor de aanwezige aandachtsgebieden in
het studiegebied. Dit betreft de habitattypen volgens de habitatkaart, de regionaal belangrijke
biotopen en potentiële habitats binnen het studiegebied (2 km), alsook specifiek voor voorliggend
project het habitatrichtlijngebied, VEN, Vlaams / niet-erkend reservaat en natuurgebied volgens
gewestplan. Voor de aftoetsing van de verzurende depositie ter hoogte van de habitats, regionaal
belangrijke biotopen en potentiële habitats wordt een onderscheid gemaakt tussen elementen gelegen
in habitatrichtlijngebied, VEN-gebied, reservaat, natuurgebied volgens gewestplan en elementen
gelegen buiten deze speciale beschermingszones. In Tabel 53 wordt een overzicht gegeven van de
habitattypes die in het studiegebied gelegen zijn maar niet in de aandachtsgebieden. De verzurende
deposities worden weergegeven in Bijlage 26. De weergave van de verzurende depositie in de bijlage
gebeurt op basis van de depositiesnelheid van gras, omdat dit het meest voorkomende element is. Voor
de berekeningen in onderstaande tabellen werd, naargelang het type element, rekening gehouden met
de depositiesnelheid van gras, loof- of naaldbos.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 125
Tabel 60 Te onderzoeken elementen in de omgeving, die niet in aandachtsgebieden gelegen zijn (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) en de maximale verzurende depositie
Element verklaring KL
(Zeq/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
6510u,gh laaggelegen schraal
hooiland 2.157 1.002 46 577 27 349 16 86 4
gh,3150 van nature eutrofe
meren / 197 / 129 / 68 / 26 /
rbbsp
regionaal belangrijk
biotoop doornstruwelen
van leemhoudende
gronden
1.906 138 7 90 5 52 3 22 1
rbbhc
regionaal belangrijk
biotoop
dotterbloemgrasland
2.157 23 1 15 1 8 0 4 0
rbbmr
regionaal belangrijk
biotoop rietland en
andere Phragmition-
vegetaties
2.400 23 1 15 1 8 0 4 0
gh_ae
geen habitattype uit de
Habitatrichtlijn (eutrofe
plas, potentieel habitat)
/ 19 / 12 / 7 / 3 /
91E0 Bossen op alluviale
grond 1.906 31 2 20 1 12 1 6 0
rbbsf
regionaal belangrijk
biotoop moerasbos van
breedbladige wilgen
1.906 29 2 19 1 11 1 5 0
6510 laaggelegen schraal
hooiland 2.157 8 0 5 0 3 0 1 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (Zeq/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL (significant negatief effect)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 126
Er kan vastgesteld worden dat de bijdrage aan de kritische last zal dalen gedurende de verschillende
fasen. In de huidige situatie geldt ter hoogte van het habitattype 6510u,gh een belangrijke bijdrage
(negatief effect) en ter hoogte van het regionaal belangrijk biotoop rbbsp relevante bijdrage (matig
negatief effect). De bijdrage neemt af gedurende de verschillende fasen en in de gewenste situatie
fase 2 geldt er uiteindelijk nog een beperkte bijdrage (gering negatief effect) ter hoogte van 6510u,gh
en een verwaarloosbare bijdrage ter hoogte van rbbsp. Ter hoogte van alle andere habitattypes in
Vlaanderen geldt een verwaarloosbaar effect in alle situaties.
Voor het habitatrichtlijngebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen’
worden de habitats, regionaal belangrijke biotopen en potentiële habitats in beschouwing genomen,
zoals besproken onder 11.1. De voorkomende te onderzoeken elementen, de bijhorende kritische lasten,
de verzurende depositie en de bijdrage aan de KL worden in onderstaande tabel samengevat:
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 127
Tabel 61 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het habitatrichtlijngebied en de maximale verzurende depositie
Element verklaring KL
(Zeq/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
9120
Atlantische
zuurminnende
beukenbossen
2.712 54 2 34 1 21 1 10 0
9130 Beukenbossen 2.712 54 2 34 1 20 1 10 0
91E0_va
beekbegeleidend
vogelkers-essenbos en
essen-iepenbos
2.712 28 1 18 1 11 0 5 0
91E0_vc goudveil-essenbos 2.712 22 1 14 1 8 0 4 0
rbbhc
regionaal belangrijk
biotoop
dotterbloemgrasland
2.157 11 1 7 0 4 0 2 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (Zeq/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL (significant negatief effect)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 128
Er kan vastgesteld worden dat de bijdrage aan de kritische last in alle situaties (dus ook in de huidige) en
ter hoogte van alle habitattypes en regionale belangrijk biotoop in het richtlijngebied verwaarloosbaar
zal zijn. Er geldt bijgevolg een verwaarloosbaar effect. De bijdrage zal in de verschillende fases telkens
dalen.
Nemen we het VEN-gebied in beschouwing en de aangemelde habitattypes en regionaal belangrijke
biotopen voor dit gebied, dan worden de verzurende effecten in onderstaande tabel samengevat:
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 129
Tabel 62 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het VEN-gebied en de maximale verzurende depositie
Element verklaring KL
(Zeq/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
6510u,gh laaggelegen schraal
hooiland 2.157 107 5 69 3 40 2 17 1
rbbmr
regionaal belangrijk
biotoop rietland en
andere Phragmition-
vegetaties
2.400 107 4 69 3 40 2 17 1
rbbsf
regionaal belangrijk
biotoop moerasbos van
breedbladige wilgen
1.906 234 12 153 8 91 5 42 2
gh,3150 van nature eutrofe
meren / 76 / 49 / 27 / 11 /
rbbsp
regionaal belangrijk
biotoop doornstruwelen
van leemhoudende
gronden
1.906 46 2 28 1 16 1 7 0
3150 Van nature eutrofe
meren / 40 / 25 / 14 / 6 /
rbbhc
regionaal belangrijk
biotoop
dotterbloemgrasland
2.157 22 1 14 1 8 0 4 0
gh_ae
geen habitattype uit de
Habitatrichtlijn (eutrofe
plas, potentieel habitat)
/ 11 / 7 / 4 / 2 /
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (Zeq/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL (significant negatief effect)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 130
Er kan vastgesteld worden dat de bijdrage aan de kritische last verzuring daalt in de verschillende
fasen. In de huidige situatie geldt ter hoogte van rbbsf een belangrijke bijdrage (negatief effect). In de
vergunde situatie is dit nog een relevante bedrage (matig negatief effect), in de gewenste situatie fase
1 een beperkte bijdrage (gering negatief effect) en in de gewenste situatie fase 2 een verwaarloosbare
bijdrage. In de huidige situatie geldt er daarnaast ter hoogte van 6510u,gh en rbbmr een beperkte
bijdrage (gering negatief effect). Ter hoogte van de andere elementen geldt in alle situaties een
verwaarloosbare bijdrage.
Gezien het natuurgebied volgens gewestplan en de natuurreservaten in het VEN-gebied gelegen zijn,
worden deze niet meer apart in beschouwing genomen. Ook het bosreservaat Kluisbos wordt niet meer
apart in beschouwing genomen, gezien dit reservaat volledig in het habitatrichtlijngebied ‘Bossen van
de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen’ gelegen is.
In Wallonië zijn binnen het studiegebied drie onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des
Collines’ gelegen. De verzurende depositie ter hoogte van de grens van deze onderdelen wijzigt als
volgt:
Tabel 63 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (Zeq/ha.j)
ligging huidig vergund huidig gewenst fase 1 gewenst fase 2
ten NW van bedrijf 143 92 49 18
ten Z van bedrijf 17 11 6 3
ten O van bedrijf 10 6 3 2
Er kan algemeen gezien vastgesteld worden dat de verzurende depositie afneemt ter hoogte van het
habitatrichtlijngebied.
In Tabel 64 wordt een aftoetsing weergegeven van de verzurende depositie ten opzichte van de kritische
last ter hoogte van de waardevolle tot zeer waardevolle BWK-eenheden gelegen in de verschillende
onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des Collines’.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 131
Tabel 64 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale verzurende depositie
Element verklaring KL
(Zeq/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
ae eutrofe plas / 78 / 50 / 27 / 11 /
hp soortenarm permanent
cultuurgrasland 1.961 17 1 10 1 6 0 3 0
kbs
bomenrij met
dominantie van (al dan
niet geknotte) wilg
2.712 34 1 21 1 12 0 6 0
kbp bomenrij met
dominantie van populier 2.712 34 1 21 1 12 0 6 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (Zeq/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL (significant negatief effect)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 132
De bijdrage tot de kritische last is in alle situaties (dus ook in de huidige) verwaarloosbaar ter hoogte
van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines. De bijdrage daalt gedurende de verschillende fases.
Algemeen kan vastgesteld worden dat de verzurende depositie overal zal afnemen gedurende de
uitvoering van het project. In de gewenste situatie fase 2 wordt maximaal een beperkte bijdrage
verwacht ter hoogte van één element.
In de onmiddellijke omgeving van het bedrijf kunnen een aantal bomenrijen, houtkanten, … gelegen in
agrarisch gebied bepaalde effecten ondervinden door het project. Gezien hun ligging in agrarisch
gebied kan er echter vanuit gegaan worden dat de verzurende depositie ten gevolge van de
ammoniakuitstoot meestal verwaarloosbaar is in vergelijking met de invloed van bemesting van de
akkers in de omgeving.
Hierbij kan nog vermeld worden dat de gemeentelijke achtergrondconcentratie aan verzurende
depositie in de gemeente 2.047 Zeq/ha/j bedraagt. De verzurende depositie, afkomstig van
ammoniakemissie, bedraagt 1.053 Zeq/ha/j in deze gemeente.
11.4.3 Vermestende depositie
De deposities worden hoofdzakelijk in beschouwing genomen voor de aanwezige aandachtsgebieden in
het studiegebied. Er wordt in eerste instantie gekeken naar alle habitats, regionaal belangrijke
biotopen en potentiële habitats in de bedrijfsomgeving (binnen het studiegebied, straal van 2 km),
zowel in agrarisch gebied als in aandachtsgebieden zoals groene gewestplanbestemmingen, speciale
beschermingszones, …. Voor de aftoetsing van de vermestende depositie ter hoogte van de habitats,
regionaal belangrijke biotopen en potentiële habitats wordt eveneens een onderscheid gemaakt tussen
elementen gelegen in habitatrichtlijngebied, VEN-gebied en elementen gelegen buiten deze speciale
beschermingszones. In Tabel 65 wordt een overzicht gegeven van de habitattypes die in het
studiegebied gelegen zijn maar niet in de beschermingszones. De vermestende deposities worden
weergegeven in Bijlage 27.
De weergave van de vermestende depositie in de bijlage gebeurt op basis van de depositiesnelheid van
gras, omdat dit het meest voorkomende element is. Voor de berekeningen in onderstaande tabellen
werd, naargelang het type element, rekening gehouden met de depositiesnelheid van gras, loof- of
naaldbos.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 133
Tabel 65 Te onderzoeken elementen in de omgeving, die niet in beschermingszones gelegen zijn (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) en de maximale vermestende depositie
Element verklaring KL
(kg N/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
6510u,gh laaggelegen schraal
hooiland 20 14,03 70 8,08 40 4,88 24 1,21 6
gh,3150 van nature eutrofe
meren 30 2,76 9 1,81 6 0,95 3 0,36 1
rbbsp
regionaal belangrijk
biotoop doornstruwelen
van leemhoudende
gronden
/ 1,94 / 1,26 / 0,73 / 0,31 /
rbbhc
regionaal belangrijk
biotoop
dotterbloemgrasland
20 0,32 2 0,21 1 0,12 1 0,05 0
rbbmr
regionaal belangrijk
biotoop rietland en
andere Phragmition-
vegetaties
> 34 0,32 < 1 0,21 < 1 0,12 0 0,05 0
gh_ae
geen habitattype uit de
Habitatrichtlijn (eutrofe
plas, potentieel habitat)
30 0,26 1 0,17 1 0,09 0 0,04 0
91E0 Bossen op alluviale
grond 26,1 0,44 2 0,28 1 0,17 1 0,08 0
rbbsf
regionaal belangrijk
biotoop moerasbos van
breedbladige wilgen
26,1 0,41 2 0,19 1 0,15 1 0,08 0
6510 laaggelegen schraal
hooiland 20 0,11 1 0,07 0 0,04 0 0,02 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (kg N/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL (significant negatief effect)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 134
Net zoals bij de verzurende depositie kan vastgesteld worden dat de bijdrage aan de kritische last
vermesting daalt doorheen de verschillende fasen. Voor het habitattype 6510u,gh geldt in de huidige
situatie een sterk negatief effect. In de vergunde situatie en gewenste situatie fase 1 is dit nog een
belangrijke bijdrage (negatief effect). In de gewenste situatie fase 2 geldt nog een relevante bijdrage ter
hoogte van dit element (matig negatief effect). Verder geldt ter hoogte van het element gh,3150 een
relevante bijdrage in de huidige en vergunde situatie (matig negatief effect). Vanaf de gewenste situatie
fase 1 geldt een verwaarloosbaar effect ter hoogte van dit element. Voor de overige elementen geldt in
alle situaties een verwaarloosbaar effect.
Voor het habitatrichtlijngebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen’
worden de habitats, regionaal belangrijke biotopen en potentiële habitats in beschouwing genomen,
zoals besproken onder 11.1. De voorkomende te onderzoeken elementen, de bijhorende kritische lasten,
de vermestende depositie en de bijdrage aan de KL worden in onderstaande tabel samengevat:
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 135
Tabel 66 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het habitatrichtlijngebied en de maximale vermestende depositie
Element verklaring KL
(kg N/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
9120
Atlantische
zuurminnende
beukenbossen
20 0,76 4 0,48 2 0,29 1 0,14 1
9130 Beukenbossen 20 0,75 4 0,48 2 0,28 1 0,14 1
91E0_va
beekbegeleidend
vogelkers-essenbos en
essen-iepenbos
26,1 0,39 2 0,25 1 0,15 1 0,07 0
91E0_vc goudveil-essenbos 26,1 0,31 1 0,19 1 0,12 0 0,06 0
rbbhc
regionaal belangrijk
biotoop
dotterbloemgrasland
20 0,16 1 0,10 1 0,06 0 0,03 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (kg N/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL (significant negatief effect)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 136
Er kan vastgesteld worden dat er een beperkte bijdrage geldt in de huidige situatie ter hoogte van de
elementen 9120 en 9130 (gering negatief effect). In de overige situaties zal de bijdrage verwaarloosbaar
zijn. Ter hoogte van de overige habitattypes en regionaal belangrijke biotopen geldt in alle situaties een
verwaarloosbare bedrage. De bijdrage tot de kritische last zal ter hoogte van alle elementen dalen
gedurende de verschillende fasen.
Nemen we het VEN-gebied in beschouwing en de habitattypes en regionaal belangrijke biotopen voor dit
gebied, dan worden de vermestende effecten in onderstaande tabel samengevat:
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 137
Tabel 67 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het VEN-gebied en de maximale vermestende
depositie
Element verklaring KL
(kg N/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
6510u,gh laaggelegen schraal
hooiland 20 1,49 7 0,97 5 0,56 3 0,24 1
rbbmr
regionaal belangrijk
biotoop rietland en
andere Phragmition-
vegetaties
> 34 1,49 < 4 0,97 < 3 0,56 < 2 0,24 < 1
rbbsf
regionaal belangrijk
biotoop moerasbos van
breedbladige wilgen
26,1 3,27 13 2,15 8 1,27 5 0,59 2
gh,3150 van nature eutrofe
meren 30 1,06 4 0,68 2 0,38 1 0,16 1
rbbsp
regionaal belangrijk
biotoop doornstruwelen
van leemhoudende
gronden
/ 0,64 / 0,39 / 0,22 / 0,10 /
3150 Van nature eutrofe
meren 30 0,56 2 0,35 1 0,19 1 0,08 0
rbbhc
regionaal belangrijk
biotoop
dotterbloemgrasland
20 0,31 2 0,20 1 0,11 1 0,05 0
gh_ae
geen habitattype uit de
Habitatrichtlijn (eutrofe
plas, potentieel habitat)
30 0,16 1 0,10 0 0,06 0 0,03 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (kg N/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL (significant negatief effect)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 138
We kunnen vaststellen dat de bijdrage aan de kritische last vermesting afneemt. In de huidige situatie
geldt ter hoogte van rbbsf een belangrijke bijdrage (negatief effect). In de vergunde situatie is dit nog
een relevante bedrage (matig negatief effect), in de gewenste situatie fase 1 een beperkte bijdrage
(gering negatief effect) en in de gewenste situatie fase 2 een verwaarloosbare bijdrage. In de huidige
situatie geldt er daarnaast ter hoogte van 6510u,gh een relevante bijdrage (matig negatief effect). Ter
hoogte van rbbmr geldt in deze situatie een beperkte bijdrage (gering negatief effect). In de andere
situaties en ter hoogte van de andere elementen geldt een verwaarloosbare bijdrage.
Gezien het natuurgebied volgens gewestplan en de natuurreservaten in het VEN-gebied gelegen zijn,
worden deze niet meer apart in beschouwing genomen. Ook het bosreservaat Kluisbos wordt niet meer
apart in beschouwing genomen, gezien dit reservaat volledig in het habitatrichtlijngebied ‘Bossen van
de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen’ gelegen is.
In Wallonië zijn binnen het studiegebied drie onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des
Collines’ gelegen. De vermestende depositie ter hoogte van de grens van deze onderdelen wijzigt als
volgt:
Tabel 68 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (kg N/ha.j)
ligging huidig vergund huidig gewenst fase 1 gewenst fase 2
ten NW van bedrijf 2,00 1,29 0,69 0,25
ten Z van bedrijf 0,24 0,15 0,08 0,04
ten O van bedrijf 0,14 0,08 0,04 0,03
Er kan algemeen gezien vastgesteld worden dat de vermestende depositie afneemt ter hoogte van het
habitatrichtlijngebied.
In Tabel 69 wordt een aftoetsing weergegeven van de verzurende depositie ten opzichte van de
kritische last ter hoogte van de waardevolle tot zeer waardevolle BWK-eenheden gelegen in de
verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des Collines’.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 139
Tabel 69 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale vermestende depositie
Element verklaring KL
(kg N/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
ae eutrofe plas 30 1,09 4 0,71 2 0,38 1 0,15 1
hp soortenarm permanent
cultuurgrasland 22 0,24 1 0,14 1 0,08 0 0,04 0
kbs
bomenrij met
dominantie van (al dan
niet geknotte) wilg
20 0,47 2 0,29 1 0,17 1 0,09 0
kbp bomenrij met
dominantie van populier 20 0,47 2 0,29 1 0,17 1 0,09 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (kg N/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL (significant negatief effect)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 140
In de huidige situatie geldt een beperkte bijdrage aan de kritische last vermesting ter hoogte van het
element ae (gelegen in de oude Scheldearm). In de overige situaties is bijdrage tot de kritische last
verwaarloosbaar. Wat de andere elementen betreft is de bijdrage tot de kritische last in alle situaties
verwaarloosbaar ter hoogte van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines. De bijdrage daalt
gedurende de verschillende fases.
Algemeen kan vastgesteld worden dat de vermestende depositie overal zal afnemen gedurende de
uitvoering van het project. In de gewenste situatie fase 2 wordt maximaal een relevante bijdrage
verwacht ter hoogte van één element.
In de onmiddellijke omgeving van het bedrijf kunnen een aantal bomenrijen, houtkanten, … gelegen in
agrarisch gebied bepaalde effecten ondervinden door het project. Gezien hun ligging in agrarisch gebied
kan er echter vanuit gegaan worden dat de vermestende depositie ten gevolge van de ammoniakuitstoot
meestal verwaarloosbaar is in vergelijking met de vermestende invloed van bemesting van de akkers in
de omgeving.
11.4.4 Verdroging
In het hoofdstuk met betrekking tot de discipline Water (hoofdstuk 9.1.4.1) werd bepaald dat de
invloedstraal door de bronbemaling zich zou uitstrekken over niet tot weinig kwetsbare gebieden voor
verdroging. Er geldt bijgevolg een gering negatief effect tijdens de aanlegfase van de regenwaterkelder
en spuiopslag. Dit is echter van korte duur.
Momenteel is het bedrijf vergund voor het oppompen van 7.448 m³/j. De straal waarbinnen de
grondwatertafel met 5 cm zal dalen bedraagt maximaal 95 m in deze situatie. In de gewenste situatie
wordt een vergunning aangevraagd voor het oppompen van 11.000 m³/j. De invloedstraal waarbinnen de
grondwatertafel met 5 cm zal dalen bedraagt dan maximaal 123 m. De grondwaterwinning zelf is gelegen
in gebied dat aangeduid wordt als niet kwetsbaar voor verdroging. Op een minimale afstand van 48 m ten
O van de grondwaterwinning komt gebied voor dat aangeduid wordt als ‘kwetsbaar’ voor verdroging. Er
geldt bijgevolg een matig negatief effect in de gewenste situatie. Hierbij kan opgemerkt worden dat de
berekeningen een worst-case scenario schetsen, gezien de berekende invloedstraal de worst-case
invloedstraal is (zie Discipline Oppervlaktewater).
11.4.5 Rustverstoring
Het dichtstbijgelegen habitatrichtlijngebied, “Pays Des Collines” is op 360 m ten NW van de inrichting
gelegen (Bijlage 23). Tussen de inrichting en deze gebieden bevindt zich een agrarisch gebied. Er wordt
niet verwacht dat het geluidsklimaat ter hoogte van dit gebied bepaald zal worden door de
geluidsemissie van het bedrijf.
Wordt gekeken naar de geluidskwetsbaarheidskaart dan kan vastgesteld worden dat de inrichting deels
gelegen is in een zone die niet tot weinig kwetsbaar is voor geluidsverstoring en deels in een zone die
kwetsbaar is voor geluidsverstoring. De zone onmiddellijk rondom het bedrijf wordt aangeduid als zeer
kwetsbaar voor geluidsverstoring.
In de huidige situatie zijn er geen continue geluidsbronnen aanwezig op het bedrijf. In de gewenste
situatie zullen de ventilatoren in de luchtwasssystemen als continue geluidsbronnen aanschouwd worden.
Hierbij kan opgemerkt worden dat het geluid van deze ventilatoren zal gedempt worden door het
waspakket. Er wordt bijgevolg niet verwacht dat er significante rustverstoring voor avifauna ten gevolge
van de bedrijfsactiviteiten zal optreden. Voor de inrichting zelf is het ook van belang dat de dieren zo
weinig mogelijk gestoord worden waardoor geluid op de inrichting beperkt wordt.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 141
11.5 Synthese van de milieu-effecten
Hoofdstuk 10.6 geeft een uitgebreide beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten die optreden op
het gebied van de discipline fauna en flora. De effectbeoordeling wordt nog eens samengevat in Tabel
70.
Tabel 70 Samenvatting effecten voor de discipline fauna en flora
deelaspect onderdeel effectbeoordeling
direct ecotoopverlies
permanent of tijdelijk
gering negatief effect
verzurende depositie
huidige situatie: negatief effect
gewenste situatie (fase 2): gering negatief effect
vermestende depositie
huidige situatie: sterk negatief effect
gewenste situatie (fase 2): matig negatief effect
verdroging
door bemaling en/of grondwaterwinning gering negatief effect door aanlegfase
matig negatief effect door exploitatie
rustverstoring verwaarloosbaar effect
11.6 Milderende maatregelen
Door het plaatsen van de luchtwassers zal de verzurende en vermestende depositie ter hoogte van
natuurelementen verder afnemen tot een verwaarloosbaar bijdrage. Het wordt niet nodig geacht om
bijkomende milderende maatregelen voorstellen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 142
12 Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
12.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentie-situatie
Een veeteeltbedrijf is meestal gelegen in een agrarisch landschap, gekenmerkt door min of meer weidse
zichten. Gezien de grootschaligheid van een intensief veeteeltbedrijf kan deze een sterke impact hebben
op de omgeving. Een drietal effectgroepen kunnen afgelijnd worden vanuit het richtlijnenboek
“landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie” (Schute et al., 2006):
het landschap als relatiesysteem;
erfgoedaspecten;
perceptieve aspecten.
De referentiesituatie voor het landschap wordt besproken op basis van het terreinbezoek, foto’s van de
omgeving (zicht naar de inrichting en van de inrichting weg vanuit de verschillende relevante richtingen),
de Landschapsatlas en de algemene literatuur, zoals onder andere: Traditionele Landschappen in
Vlaanderen (Antrop et al., 2002), … Hierbij wordt een algemeen beeld van het landschap geschetst.
Tevens wordt dieper ingegaan op eventuele ankerplaatsen, relictplaatsen, lijnelementen, ... typerend
voor de bedrijfsomgeving. De voornaamste gegevensbronnen die hiervoor gebruikt worden, zijn:
Eigen terreinwaarnemingen + foto’s;
Lijst van beschermde monumenten en landschappen;
Landschapsatlas (GIS-Vlaanderen);
Traditionele landschappen Vlaanderen (Antrop et al., 2002);
Centraal Archeologische Inventaris;
Topografische kaart.
Het bedrijf is gelegen in het traditionele landschap ‘Scheldevallei van Gent tot Doornik’ (code 921020,
Antrop et al., 2002). Structureel kenmerkend voor deze regio is de vallei met gekanaliseerde rivier. Het
reliëf van de valleiranden is sterk uitgesproken en structuurbepalend voor de skyline en perceptief
ruimtelijke begrenzing van de eenheid. Het landschap wordt gekenmerkt door sterk afwisselende,
meestal gerichte zichten met wisselende kijkdiepte. Bebouwing komt zowel gegroepeerd als verspreid
voor en is plaatselijk ruimte-begrenzend. De afgesneden meanders met lineair groen zijn sterk
structurerend. Daarnaast zijn talrijke geïsoleerde elementen aanwezig met monumentwaarde.
In het kader van de versterking van de traditionele landschappen in Vlaanderen werden een aantal
wenselijkheden voor de toekomstige ontwikkeling gedefinieerd (Antrop et al., 2002) voor het traditionele
landschap, namelijk:
vrijwaren van bebouwing van om het even welke aard in de valleigebieden;
bijzondere aandacht voor de gradiënten en toposequenties in het landschap;
accentueren van de waardevolle sites (kastelen, meanders, donken) in hun omgeving;
gedifferentieerde aanpak voor de verschillende riviersegmenten.
Met zijn aanduiding van de verschillende relictzones kan de landschapsatlas beschouwd worden als een
landschappelijk referentiekader voor Vlaanderen. Voor het gehele Vlaamse grondgebied werden relicten
gekarteerd en beoordeeld op basis van hun gaafheid, samenhang en herkenbaarheid. Een relict dient
hierbij beschouwd te worden als een overblijfsel uit vroegere tijd dat nog getuigt van de toestand die er
vroeger was.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 143
Bijlage 7 toont de elementen van de landschapsatlas in de omgeving van de inrichting. Het bedrijf zelf is
gelegen op 380 m van de relictzone ‘Scheldevallei van Berchem tot Oudenaarde’ (R34001) die zich
uitstrekt van het zuidwesten tot noordoosten van het studiegebied. Op 170 m bevindt zich de
landschappelijke ankerplaats ‘Scheldemeanders Avelgem’ (A34002). Tenslotte bevinden zich twee
lijnrelicten binnen het projectgebied, nl. ‘Schelde’ (L13401) en ‘Spoorlijn 85 Avelgem-Herseaux’
(L30055), respectievelijk op 350 m en 790 m gelegen van het bedrijfscentrum.
Daarnaast bevinden zich binnen een straal van 1 km rondom de inrichting ook nog enkele gebouwen die
op de lijst van bouwkundig erfgoed opgenomen zijn:
Gebouw, gemeentehuis (765 m NO);
“Cabaret De Roocatte”, hoevegebouwen (360 m N);
Boerenhuis en stallen (755 m O);
Hoevegebouwen (825 m O);
Gebouwen, “Hoeve Den Doove” (920 m O);
Woonhuis (310 m N);
Gebouwen, semi-gesloten hoeve (255 m N);
Voormalige semi-gesloten hoeve (810 m NO).
De ligging van deze gebouwen is terug te vinden in Bijlage 24.
12.2 Afbakening studiegebied
Het studiegebied omvat vooreerst het projectgebied (= de locatie van het project). Het wordt daarna
lateraal uitgebreid om de eventuele zichtbaarheidszone rond het project te vatten. Die wordt bepaald
door de afstand van waarop het project als dominante beelddrager in het landschapsbeeld nog zichtbaar
is. Mocht deze zone kleiner zijn dan de invloedssfeer voor andere disciplines zoals bodem en water, dan
wordt het studiegebied verder uitgebreid om ook deze invloedssferen te omvatten. Tenslotte wordt het
uitgebreid totdat alle landschappelijke structuren die gedeeltelijk binnen de effectenzone vallen,
volledig in het studiegebied opgenomen zijn. In praktijk wordt meestal een straal van 1 km beschouwd.
Het landschap wordt in eerste instantie gesitueerd in een ruime omgeving (macro-landschap). Vervolgens
worden de voornaamste landschappelijke eenheden (relicten, ankerplaatsen, punt- en lijnrelicten) in de
nabijheid van de projectlocatie beschreven (± 1 km). Hierbij wordt eveneens aandacht besteed aan
aanwezige monumenten, stads- en dorpsgezichten van cultuurhistorische waarde. Moest blijken dat deze
straal niet voldoende groot gekozen is, zal een groter gebied (afhankelijk van de hindereffecten)
onderzocht worden. De visuele waarnemingsaspecten, waaronder het uitzicht van de inrichting alsook de
waarneming van de inrichting vanuit nabijgelegen woningen, worden mee opgenomen in de
effectbeschrijving. Verder wordt eveneens indien relevant aandacht besteed aan het bouwkundig erfgoed
en archeologie. Als studiegebied wordt de omgeving binnen een straal van 1 km rondom het
bedrijfscentrum beschouwd.
12.3 Methodiek en significantiekader
De impact die een intensief veeteeltbedrijf heeft op het landschap is niet kwantitatief in te schatten.
Effectvoorspelling dient bijgevolg kwalitatief te gebeuren.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 144
12.3.1 Het landschap als relatiesysteem
Er zal worden nagegaan of het project relatie- of structuurwijzigingen met zich mee brengt. Hierbij
wordt zowel rekening gehouden met zowel de horizontale als verticale relaties. Dergelijke impact zal
voornamelijk een rol spelen bij de inplanting van een nieuwe inrichting.
12.3.2 Erfgoedaspecten
Hierbij wordt onderzocht of het project aanleiding geeft tot een verlies van erfgoedwaarde. Er dient
rekening gehouden te worden met drie soorten ‘erfgoedwaarden’:
landschap;
bouwkundig erfgoed;
archeologie.
Tot het bouwkundig erfgoed behoren de historische gebouwen. Een bijzondere categorie binnen het
bouwkundig erfgoed vormen de monumenten. Onder landschap worden de beschermde landschappen,
beschermde archeologische monumenten en zones, beschermde monumenten en beschermde stads- en
dorpsgezichten gerekend. Als archeologisch erfgoed worden alle overblijfselen, voorwerpen en andere
sporen van de mens uit het verleden beschouwd. Voorts worden de ankerplaatsen vermeld.
Voorspelling van de effecten op gekende erfgoedelementen en voor archeologische erfgoed verborgen
erfgoedelementen (monumenten, relicten, zichten, ensembles, …) impliceert het inschatten van het
mogelijk waardeverlies.
12.3.3 Perceptieve aspecten
Het wijzigen van de visuele kenmerken van zijn omgeving is evenwel de belangrijkste effectgroep binnen
de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie.
Het is belangrijk om na te gaan in welke mate de inrichting een invloed zal hebben op zijn omgeving. De
impact van een landbouwinrichting (met loodsen, stallen, voedersilo’s, ...) op het landschap kan immers
groot zijn, aangezien het platteland niet alleen door land- en tuinbouwers wordt gebruikt, maar ook door
plattelandsbewoners en recreanten. Hierbij is een goede integratie van de landbouwconstructies ten
zeerste aangewezen, rekening houdend met een goede ruimtelijke bundeling, aangepaste
volumewerking, vormgeving, materiaalgebruik en kleurstelling van de bedrijfsgebouwen en een integraal
landschapsplan met streekeigen beplantingen.
12.3.4 Significantiekader voor de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
Tabel 71 Significantiekader voor de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
deelaspect omschrijving beoordelingskader
het landschap als relatiesysteem
inschatting van effecten veroorzaakt door aanwezigheid stallen (bedrijf)
negatief effect: grote verstoring landschappelijke erfgoedwaarde en/of beschermde entiteit
matig negatief effect: matige verstoring landschappelijke erfgoedwaarde en/of beschermde entiteit
gering negatief effect: geringe verstoring landschappelijke erfgoedwaarde en/of beschermde entiteit
geen of verwaarloosbaar effect: geen verstoring landschappelijke erfgoedwaarde en/of beschermde entiteit
erfgoedaspecten
bouwkundig erfgoed
negatief effect: aantasting bouwkundig erfgoed
geen of verwaarloosbaar effect: geen aantasting bouwkundig erfgoed
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 145
deelaspect omschrijving beoordelingskader
archeologie
negatief effect: grondwerkzaamheden t.h.v. gekende archeologische site
matig negatief effect: grondwerkzaamheden of werkzaamheden t.h.v. gekende historische elementen
gering negatief effect: grondwerkzaamheden beperkt in omvang en in diepte
geen of verwaarloosbaar effect: geen grondwerkzaamheden of grondwerkzaamheden t.h.v. reeds verstoorde bodemzones
perceptieve aspecten inschatting effect groenscherm
negatief effect: geen groenscherm
matig negatief effect: gedeeltelijk groenscherm (< 50 %)
gering negatief effect: gedeeltelijk groenscherm (≥ 50 %)
geen of verwaarloosbaar effect: volledig groenscherm
gering negatief effect: groenscherm bestaande uit niet-streekeigen beplanting
geen of verwaarloosbaar effect: groenscherm bestaande uit streekeigen beplanting
12.4 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten
12.4.1 Het landschap als relatiesysteem
Het bedrijf bestaat in totaal uit zes stallen. Er bevinden zich vier stallen parallel aan elkaar, die NO-
ZW georiënteerd zijn. De twee overige stallen zijn in de lengte na elkaar gebouw en NW-ZO
georiënteerd. Deze stallen staan dus loodrecht op de andere stallen. De NW-georiënteerde stallen (stal
1 en 2) zijn volledig opgebouwd uit lichtgrijze materialen met grijze staldaken, evenals twee van de
NO-georiënteerde stallen (stal 3 en 4). De andere NO-georiënteerde stallen (stal 5 en 6) bestaan uit
rode baksteen muren en grijze staldaken. Gezien er geen bijkomende gebouwen voorzien worden,
wordt er uitgegaan van geen of een verwaarloosbaar effect.
12.4.2 Erfgoedaspecten
12.4.2.1 Landschap
De inrichting is gelegen in het traditionele landschap “Scheldevallei van Gent tot Doornik”. In het
kader van de versterking van de traditionele landschappen in Vlaanderen werden een aantal
wenselijkheden voor de toekomstige ontwikkeling gedefinieerd (Antrop et al., 2002) voor dit
traditionele landschap, namelijk:
vrijwaren van bebouwing van om het even welke aard in de valleigebieden;
bijzondere aandacht voor de gradiënten en toposequenties in het landschap;
accentueren van de waardevolle sites (kastelen, meanders, donken) in hun omgeving;
gedifferentieerde aanpak voor de verschillende riviersegmenten.
Bijlage 7 toont de relictzones, ankerplaatsen, puntrelicten, lijnrelicten en beschermingen in de
omgeving van de inrichting. In de onmiddellijke omgeving van de inrichting zijn verder geen dergelijke
onderdelen van de landschapsatlas gelegen. Aangezien de gewenste uitbreiding binnen de bestaande
stallen zal gebeuren, zal er weinig verstoring van de landschappelijke erfgoedwaarde en/of de
beschermde entiteiten optreden door de uitbreiding van de inrichting.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 146
12.4.2.2 Bouwkundig erfgoed
In de ruime omgeving van de inrichting (binnen een straal van 1 km vanuit het bedrijfscentrum) bevinden
zich 9 elementen die op de lijst van bouwkundig erfgoed opgenomen zijn. Het project zal hierop geen
invloed uitoefenen.
12.4.2.3 Archeologie
Voor de aanleg van de regenwaterkelder en spuiopslag zullen graafwerken uitgevoerd moeten worden.
In Kluisbergen werden in het verleden reeds een grafheuvel en crematie-urnes uit de Romeinse tijd
opgegraven. In de onmiddellijke omgeving van het bedrijf werden nog geen archeologische vondsten
gedaan. Echter, het gekende archeologisch erfgoed is slechts een fractie van het bestaande
archeologisch erfgoed. Het ongekende erfgoed is vele malen groter. Opdat geen archeologisch erfgoed
verloren zou gaan, biedt het archeologiedereet en bijhorende uitvoeringsbesluiten enige garantie. Het
melden van archeologische vondsten is namelijk verplicht via artikel 8 van het decreet houdende de
bescherming van het archeologisch patrimonium. Dit artikel bepaalt dat archeologische vondsten
moeten gemeld worden binnen de drie dagen nadat ze zijn aangetroffen; en dat ze tot 10 dagen na het
vinden moeten bewaard, beschermd en toegankelijk gesteld worden voor onderzoek. Archeologische
vondsten dienen gemeld te worden bij het agentschap Onroerend Erfgoed.
12.4.3 Perceptieve aspecten
Belangrijk is om ook na te gaan in welke mate de inrichting een invloed heeft en zal hebben op zijn
omgeving. De impact van een landbouwinrichting (met loodsen, stallen, voedersilo’s, ...) op het
landschap kan immers groot zijn. De locatie van de inrichting in zijn ruimere omgeving wordt
geïllustreerd aan de hand van foto’s (Bijlage 9).
In de huidige situatie staan alle stallen van Lauwers nv vrij geordend opgesteld. Er is een volledig
groenscherm aanwezig rond het bedrijf. Deze bestaat uit een haag met inheemse soorten als hazelaar,
zwarte els en haagbeuk. Het bedrijfsterrein wordt aan de noordoostelijke zijde d.m.v. een gracht
gescheiden van het langsliggende perceel. Tussen de gracht en de stal bevindt zich een haag van
haagbeuk met hiertegen een haag van hazelaar afgewisseld met zwarte els. Ten zuidoosten staat een
haagbeuken haag, aangevuld met een haag van hazelaar afgewisseld met zwarte els. Aan de
zuidwestelijke kant van de stallen en aan de voorkant van het bedrijf bevindt zich een beukenhaag over
de volledige lengte van het terrein. Gezien de uitbreiding binnen de bestaande stallen gebeurt, kan het
bestaande groenscherm behouden blijven (Bijlage 25).
De bestaande gebouwen werden geconstrueerd volgens een aantal tips zoals beschreven in de brochure
‘Agrarische architectuur, technisch bekeken’ (Boussery et al., 2006):
streven naar gesloten, compact geheel: de stallen zijn vrij compact en als gesloten geheel
opgesteld;
geordende plaatsing van de gebouwen: dit zorgt voor rust en evenwicht in het ontwerp.
Bovendien zorgt een overzichtelijke inplanting voor samenhorigheid van de gebouwen op de
inrichting;
torensilo’s binnen bebouwing houden: de silo’s bevinden zich allen binnen de bebouwing.
Naast de inplantingsplaats kunnen ook de vormgeving en materialen van de gebouwen een voorname rol
spelen in het visuele aspect. Op de inrichting worden een aantal ‘tips’ (Boussery et al., 2006) gebruikt:
gelijke dakhelling gebruiken: alle stallen hebben min of meer een gelijke dakhelling;
donkere dakstructuur: de staldaken zijn allen grijs uitgevoerd;
neutraal kleurgebruik torensilo’s: de silo’s zijn uitgevoerd met een neutrale kleur;
versieringen vermijden: er zijn geen onnodige versieringen aanwezig op de stallen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 147
Bovenstaande zorgt ervoor dat het bedrijf goed geïntegreerd is in het landschap.
12.5 Synthese van de milieu-effecten
Hoofdstuk 11.6 geeft een uitgebreide beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten die optreden op
het gebied van de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie. De effecten worden nog
eens kort samengevat in
Tabel 72.
Tabel 72 Samenvatting effecten voor de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
deelaspect omschrijving effectbeoordeling
het landschap als relatiesysteem inschatting van effecten veroorzaakt door aanwezigheid stallen (bedrijf)
geen of verwaarloosbaar effect
erfgoedaspecten
bouwkundig erfgoed geen of verwaarloosbaar effect
archeologie geen of verwaarloosbaar effect
perceptieve aspecten inschatting effect groenscherm geen of verwaarloosbaar effect
12.6 Milderende maatregelen
Het bedrijf is zo goed mogelijk geïntegreerd in het landschap. Het wordt dan ook niet nodig geacht
bijkomende milderende maatregelen voor te stellen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 148
13 Discipline mens
13.1 Problematiek, toelichting gegevensgebruik en beschrijving referentie-situatie
Landbouwbedrijven kunnen een grote invloed uitoefenen op hun omgeving. Dit kan leiden tot hinder voor
de omwonenden, zoals stofhinder, geluidshinder en transport.
Op basis van kaartmateriaal (topokaart, gewestplan, orthofoto, …), terreinbezoek en algemeen bekomen
informatie wordt het antropogeen milieu in de nabijheid van het bedrijf beschreven. Hierbij wordt het
bedrijf beschreven in de omgeving waarbij rekening gehouden wordt met de woonfunctie, recreatie,
landbouw, overige bedrijven, voorname verkeersverbindingen en industrie. De voornaamste
gegevensbronnen die hiervoor gebruikt zullen worden zijn:
Eigen terreinbezoek + informatie opgevraagd bij de gemeente en milieudienst;
Gewestplan;
Wegenatlas;
Orthofoto;
Topografische kaart.
13.2 Afbakening studiegebied
Het studiegebied wordt voornamelijk bepaald door de grens waar relevante geurwaarneming voorkomt.
Effecten zoals geluids- of stofhinder reiken veelal minder ver. De effecten naar verkeer kunnen zich
echter verder uitstrekken, zodat de voornaamste antropogene elementen in de ruimere omgeving (circa 1
km) worden beschreven (meest nabijgelegen woonkernen, recreatieve locaties en elementen,
landbouwactiviteiten, verkeer en industriële activiteiten).
13.3 Toelichting referentiesituatie
Hierbij wordt voornamelijk de ligging van het bedrijf ten opzichte van zijn omgeving beschreven.
13.3.1 Woonfunctie
Volgens het gewestplan is het bedrijf volledig gelegen in landschappelijk waardevol agrarisch gebied.
Het dichtste woongebied (met landelijk karakter) bevindt zich op 250 m ten ZO van de inrichting.
13.3.2 Recreatie
In de onmiddellijke omgeving van het bedrijf bevinden zich geen recreatiegebieden.
13.3.3 Landbouw
De omgeving van het landbouwbedrijf wordt gekenmerkt door een agrarisch grondgebruik,
voornamelijk akkers en weilanden.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 149
13.3.4 Industrie
Op 740 m ten ZW van het bedrijf is een zone voor milieubelastende industrieën gelegen.
13.3.5 Verkeer
De verkeersbewegingen gerelateerd aan activiteiten op de inrichting zelf zullen in detail bij de
effectbespreking besproken worden.
13.4 Methodiek en significantiekader
De discipline mens is meer een integrerende discipline. Omdat de effecten inzake geluidshinder,
stofhinder en geurhinder al in de andere disciplines besproken worden, wordt hier niet meer dieper op
ingegaan. De geluidshinder inzake leveren en lossen van goederen wordt in de discipline geluid en
trillingen (hoofdstuk 10) onderzocht. Stof- en geurhinder werden reeds in de discipline lucht
beschreven (hoofdstuk 7).
In deze discipline zullen echter wel eventuele klachten, die ooit tegen het bedrijf geuit zijn,
besproken worden. Bij eventuele klachtenhistoriek, zal vermeld worden welke maatregelen er
eventueel in het verleden getroffen zijn om deze op te lossen of te voorkomen. Deze historiek wordt
opgevraagd bij het gemeentebestuur en eventueel bij milieu-inspectie. Naast de beoordeling van de
klachtenregistratie, zal ingezoomd worden op de verkeershinder.
De belangrijkste transporten op een landbouwbedrijf worden veroorzaakt door:
aan- en afvoer dieren;
aanvoer grondstoffen;
afvoer eindproducten;
afvoer afvalstoffen (mest, kadavers, ...).
Er zal een inschatting en evaluatie gemaakt worden van het aantal transporten dat noodzakelijk is in
het productieproces van het bedrijf.
De transportafstanden kunnen heel sterk variëren. Het is bijgevolg onmogelijk om alle aan- en
afvoerroutes volledig te beschrijven. De nadruk ligt bijgevolg voornamelijk op de afstand tussen het
bedrijf en de meest nabij gelegen grote afvoerroute (autostrade, gewestweg). Bij de bespreking van de
weginfrastructuur van de voornaamste aan- en afvoerroute(s) wordt ook het wegtype (autosnelweg,
gewestweg, ringweg, lokale ontsluitingsweg voor (niet-) doorgaand verkeer, etc.) vermeld.
Bij de bepaling van de invloed van de transportstromen op de verkeersleefbaarheid is de ligging van de
inrichting ten opzichte van de omgeving (nabijheid woonwijken, nabijheid ontsluitingswegen, kanalen,
…), alsook de staat van de gebruikte wegen en de capaciteit en geschiktheid van de gebruikte wegen
bepalend. Ook worden eventuele bewegwijzerde wandel- en fietsroutes die langs het bedrijf of de
voornaamste aan- en afvoerroutes liggen aangegeven. Bijgevolg wordt voor de beoordeling van de
verkeershinder/verkeersleefbaarheid de ontsluitingsinfrastructuur in de nabijheid van de inrichting
onder de loep genomen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 150
Tabel 73 Significantiekader voor de discipline mens
deelaspect omschrijving beoordelingskader
klachten
klachtenregistratie gemeente
negatief effect: gegronde klachten met betrekking tot hinder
verwaarloosbaar effect: geen of ongegronde klachten met betrekking tot
hinder
transport verkeerssituatie (tot eerste
grote weg)
negatief effect: transporten langsheen lokale, niet-aangepaste wegen en
doorheen gevoelig gebied (woongebied, ...)
matig negatief effect: transporten langsheen lokale, niet-aangepaste wegen
en niet doorheen gevoelig gebied
gering negatief effect: transporten op grote wegen en doorheen gevoelig
gebied
geen of verwaarloosbaar effect: transporten op grote wegen en niet
doorheen gevoelig gebied
13.5 Beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten
13.5.1 Klachtenregistratie
Uit navraag bij milieu-inspectie Oost-Vlaanderen blijkt dat in het verleden af en toe klachten werden
ingediend voor geurhinder. Sinds 2009 zijn er echter geen klachten inzake dit bedrijf genoteerd bij
milieu-inspectie. Ook bij de gemeente Kluisbergen waren anno 2011 geen klachten opgenomen in het
register over het bedrijf Lauwers nv. Anno 2014 geeft de gemeente aan dat er voornamelijk
bezwaarschriften en inspraakreacties werden opgetekend in kader van respectievelijk de
milieuvergunningsaanvraag en MER-procedures. De laatste maanden (dd. juni 2014) werden geen
klachten tegen het bedrijf opgetekend bij de gemeente. Zowel bij milieu-inspectie West-Vlaanderen
als bij milieu-inspectie Oost-Vlaanderen werden de voorbije 3 jaar (2011 – 2014) geen klachten
opgetekend. Navraag bij Mons leert dat ook daar geen klachten gekend zijn omtrent dit bedrijf. In de
vergunningsprocedures werden evenwel wel bezwaarschriften opgetekend. Bij de laatste
vergunningsaanvraag (volgend op het MER PRMER 448) werden 22 bezwaarschriften ingediend. In de
bezwaarschriften werden ondermeer volgende argumenten aangehaald:
invloed van het bedrijf op de landschappelijke waarde;
o Het groenscherm werd in januari 2010 aangepast, waardoor het bedrijf beter
geïntegreerd is in het landschap.
het effect van de verzurende en vermestende deposities op het nabijgelegen
habitatrichtlijngebied;
o In de huidige aanvraag zullen de verzurende en vermestende deposities dalen
doorheen de verschillende fasen. Ter hoogte van het habitatrichtlijngebied geldt nu
maximaal een beperkte bijdrage door het bedrijf. In de gewenste situatie zal deze
bijdrage verwaarloosbaar zijn.
geurhinder door het bedrijf;
o Door het plaatsen van de combiwassers in de verschillende fasen zal de geurimmissie
ter hoogte van de omliggende woningen sterk gereduceerd worden.
bodemvervuiling door het bedrijf (lekken in mestkelder?);
o De lekdichtheid van de mestkelders wordt momenteel nagegaan. Reeds vier van de zes
stallen werden gecontroleerd en lekdicht bevonden. De resultaten van de lekdichtheid
van de overige twee stallen zullen opgenomen worden in het definitief MER. Indien
blijkt dat deze mestkelders niet lekdicht zijn, zullen de nodige maatregelen getroffen
worden.
overlast van ratten voor omwonenden;
o Het bedrijf werkt samen met een externe firma ter bestrijding van ongedierte.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 151
stofemissies.
o Door het toepassen van de luchtwassers zal de stofemissie ook gereduceerd worden. In
de uiteindelijk gewenste situatie zal geen enkele woning in een zone gelegen zijn die
effect-geklasseerd is.
13.5.2 Verkeershinder
Op het bedrijf worden allerhande producten aan- en afgevoerd. Meestal gebeurt dit met vrachtwagens.
Voor de afvoer van mest wordt tevens gebruik gemaakt van tractoren. Voor transport op lange afstand
wordt gebruik gemaakt van de Scheldestraat en de Ruggestraat om vervolgens via de N8 en de N36 de
E17 op te rijden. Dit is de meest aangewezen route.
De Scheldestraat betreft een lokale (smalle) weg zonder wegmarkeringen. Er zijn geen aparte fiets - of
voetpaden. De Ruggestraat bestaat uit een tweevaksbaan, die buiten de bebouwde kom voorzien van
wegvakscheidende markeringen. Er wordt tevens aan beide zijden een fietspad afgescheiden door
dubbele onderbroken witte markeringen. Deze weg gaat doorheen de bebouwde kom van Rugge. De
Ruggestraat valt volledig samen met een onderdeel van het fietsknooppuntnetwerk. Daarnaast valt ook
een klein onderdeel van de Scheldestraat en de N8 samen met het fietsknooppuntnetwerk. Bijgevolg
geldt een matig negatief effect.
Tabel 74 geeft een inschatting van de jaarlijkse transportbewegingen die noodzakelijk zullen zijn ten
behoeve van het bedrijf.
Tabel 74 Aantal verkeersbewegingen per jaar ten gevolge van de bedrijfsexploitatie
huidige situatie gewenste situatie fase 1 gewenste situatie fase 2
aanvoer biggen 40 44 48
aanvoer voeder vleesvarkens 200 224 247
aanvoer stookolie 4 4 4
afvoer vleesvarkens 46 51 56
afvoer kadavers 104 104 104
afvoer mest 207 230 300
totaal 601 657 759
12 per week 13 per week 15 per week
Wordt gekeken naar het aantal vrachttransporten, dan kan vastgesteld worden dat het aantal
wekelijkse transporten toeneemt van 12 naar 15.
13.6 Synthese van de milieu-effecten
Hoofdstuk 13.4 geeft een uitgebreide beschrijving en beoordeling van de milieu-effecten die optreden op
het gebied van de discipline Mens. Tabel 75 geeft een samenvattend overzicht van deze effecten.
Tabel 75 Samenvatting van de effecten voor de discipline mens
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 152
deelaspect omschrijving beoordelingskader
Klachten
klachtenregistratie negatief effect
transport verkeerssituatie matig negatief effect
13.7 Milderende maatregelen
In het verleden werden reeds klachten opgetekend tegen het bedrijf. Deze betroffen meestal aspecten
gekoppeld aan geurhinder. Door een goede bedrijfsvoering en het toepassen van basismaatregelen
zoals het zoveel mogelijk binnen of overdekt opstellen van mogelijke geurbronnen, kan al heel wat
geurhinder vermeden worden. De exploitant neemt in de gewenste situatie maatregelen om de
geurhinder in te perken. In verschillende fasen zal de stallucht van alle stallen behandeld worden met
een luchtwassysteem. Hierdoor zullen ook de ammoniak- en stofemissie ingeperkt worden. Bijgevolg
zal de verzurende en vermestende depositie door het bedrijf eveneens dalen.
Inzake het aantal transporten worden zoveel mogelijk nodeloze transporten vermeden. Inzake de
gebruikte transportroute is er sprake van een matig negatief effect. Hiervoor zijn geen alternatieven
voorhanden.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 153
14 Bedrijfsspecifieke toelichting in het kader van de Watertoets
14.1 Algemene toelichting Watertoets
Telkens wanneer er op beleidsterreinen andere dan water een beslissing wordt genomen, moet deze
beslissing in het kader van het decreet ‘integraal waterbeheer’ aan een Watertoets worden
onderworpen. De Watertoets omvat door de koppeling aan het begrip “schadelijke effecten” een reeks
evaluatie-items, zoals veiligheid tegen overstromingen, (grond)wateroverlast, riolering, watervoorziening
voor huishoudens en economische actoren, bodemdaling, volksgezondheid, oppervlakte– en
grondwaterkwaliteit, verdroging en (natte) natuur. Enkel betekenisvolle nadelige effecten worden
beoogd, om te vermijden dat de Watertoets wordt misbruikt als vrijgeleide om vergunningen te weigeren
of de goedkeuring van plannen te obstrueren. Deze Watertoets kan in het algemeen opgevat worden als
het proces van vroegtijdig informeren, adviseren en uiteindelijk beoordelen van mogelijke schadelijke
effecten van plannen op het watersysteem. Daarmee fungeert de Watertoets als een belangrijk
preventief instrument.
De uitvoering van de Watertoets wordt geregeld in het besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling
van nadere regels voor de toepassing van de Watertoets, tot aanwijzing van de adviesinstantie en tot
vaststelling van nadere regels voor de adviesprocedure bij de Watertoets, vermeld in artikel 8 van het
decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid (besluit van de Vlaamse Regering van 20
juli 2006 (B.S. 31/10/2006), in werking vanaf 1/11/06). Op 14 oktober 2011 werd een wijzigingsbesluit
inzake de watertoets goedgekeurd. Deze trad in werking op 1 maart 2012. In het wijzigingsbesluit werd
de aanbeveling om advies te vragen aan een waterbeheerder omgezet in adviesvraagplicht. Verder werd
met een samenvattend artikel in het besluit zelf de beoordelingsschema’s sterk vereenvoudigd en werd
de kaart van de overstromingsgevoelige gebieden geactualiseerd en uitgebreid. Er werd een aanvullende
lijst met vergunningen en plannen die aan de watertoets moeten onderworpen worden opgenomen. De
inhoud van de waterparagraaf en het wateradvies werden afgestemd op de wijzigingen aan het decreet
Integraal Waterbeleid van 2007.
14.2 Bedrijfsspecifieke aandachtspunten met betrekking tot de Watertoets
Onderstaand worden de voornaamste bedrijfsspecifieke aandachtspunten aangegeven met betrekking tot
de milieudoelstellingen zoals weergegeven in artikel 4 van de Kaderrichtlijn water. Deze
aandachtspunten dienen door de vergunningverlenende overheid in rekening gebracht te worden bij de
uitvoering van de Watertoets.
Bijlage I: De vergunningsaanvraag heeft betrekking op het verkavelen van een stuk grond, het oprichten
van een constructie, al dan niet gedeeltelijk of volledig ondergronds, of het aanleggen van een
verharding. In de gewenste situatie zal een nieuwe regenwaterkelder aangelegd worden.
gewijzigd overstromingsregime: volgens de overstromingskaarten (www.gisvlaanderen.be) ligt
het bedrijf op mogelijk overstromingsgevoelig gebied.
gewijzigde afstromingshoeveelheid: alle regenwater dat op de staldaken terecht komt, wordt
opgevangen in de voorziene regenwateropvang van in totaal 629 m³
gewijzigde infiltratie naar het grondwater: het bedrijf is gelegen in niet infiltratiegevoelig
gebied (kaart met infiltratiegevoelige gronden: www.gisvlaanderen.be).
gewijzigd grondwaterstromingspatroon: het bedrijf is gelegen in gebied die aangeduid wordt als
matig tot zeer gevoelig aan grondwaterstroming (type 2 tot type 1) (gevoeligheidskaart voor
grondwaterstroming: www.gisvlaanderen.be).
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 154
Bijlage II: De vergunningsaanvraag heeft betrekking op de opslag van, het storten van bodemvreemd
materiaal of de wijziging van de vegetatie.
Niet van toepassing.
Bijlage III: De vergunningsaanvraag heeft betrekking op een reliëfwijziging.
Niet van toepassing.
Bijlage IV: De vergunningsaanvraag heeft betrekking op het aanleggen van een buffer- of
infiltratievoorziening voor de opvang van oppervlakte- of hemelwater.
buffering en infiltratie van oppervlakte- en hemelwater: op het bedrijf zal in totaal 629 m³ aan
regenwateropvang voorzien worden.
Bijlage V: De vergunningsaanvraag heeft betrekking op een lozing op een rioleringsstelsel, het
oppervlaktewater of het grondwater.
niet van toepassing.
Bijlage VI: De vergunningsaanvraag heeft betrekking op een grondwaterwinning.
wijzigen van de grondwaterwinning: men wenst de grondwaterwinning uit te breiden. Deze
winning is een ingedeelde ingreep.
Bijlage VII: De vergunningsaanvraag heeft betrekking op een wijziging van de bedding en de
structuurkwaliteit van de waterloop.
Niet van toepassing.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 155
15 Natura 2000-toets
Op 995 m ten ZO van het bedrijf is het habitatrichtlijngebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en
andere Zuidvlaamse bossen’ gelegen (zie Bijlage 23). Dit habitatrichtlijngebied, dat een totale
oppervlakte van 5.548 ha omvat, is aangemeld voor volgende habitattypes:
2310: Psammofiele heide met Calluna- en Genista-soorten;
3140: Kalkhoudende oligo-mesotrofe wateren met benthische Characeeënvegetatie;
3150: Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamium of
Hydrocharition;
4030: Droge heide (alle subtypen);
6210: Gebieden waar zeldzame orchideeën groeien (Festuco-Bromertalia), prioritair indien
belangrijke orchideeënsites;
6430: Voedselrijke ruigten;
9110: Beukenbossen van het type Luzulo-Fagetum;
9120: Beukenbossen van het type met Ilex- en Taxus-soorten, rijk aan epifyten (Ilici-Fagetum);
9130: Beukenbossen van het type Asperulo-Fagetum;
9160: Eikenbossen van het type Stellario-Carpinetum;
9190: Oude zuurminnende bossen met Quercus robur op zandvlakten;
91E0: Overblijvende of relictbossen op alluviale grond (Alnion glutinose-incanae), prioritair.
Binnen het studiegebied en richtlijngebied komen enkel de habitattypes 9120, 9130 en 91E0 voor.
Daarnaast is het habitatrichtlijngebied aangemeld voor de Beekprik, Rivierdonderpad, Kamsalamander,
Meervleermuis en Ingekorven vleermuis.
Op Waals grondgebied is op minimaal 360 m van het bedrijf het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des
Collines’ (BE32003) gelegen (zie Bijlage 23). Dit habitatrichtlijngebied, dat een oppervlakte van
ongeveer 133 ha omvat, is aangemeld voor volgende habitattypes:
3150: Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamium of
Hydrocharition;
3260: Submontane en laagland rivieren met vegetaties behorend tot het Ranunculion fluitantis
en het Callitricho-Batrachion;
6430: Voedselrijke ruigten;
9130: Beukenbossen van het type Asperulo-Fagetum;
91E0: Overblijvende of relictbossen op alluviale grond (Alnion glutinose-incanae), prioritair.
Daarnaast is dit habitatrichtlijngebied eveneens aangemeld voor Wespendief, Wintertaling, Watersnip,
Bruine Kiekendief, Blauwe Kiekendief, Blauwborst, Visarend, IJsvogel, Zwarte Specht, Kamsalamander
en Meervleermuis
Voor het habitatrichtlijngebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen’
worden de habitats, regionaal belangrijke biotopen en potentiële habitats in beschouwing genomen. De
voorkomende te onderzoeken elementen, de bijhorende kritische lasten, de verzurende depositie en de
bijdrage aan de KL worden in onderstaande tabel samengevat:
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 156
Tabel 76 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de
inrichting) binnen het habitatrichtlijngebied en de maximale verzurende depositie
Element verklaring KL
(Zeq/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
9120
Atlantische
zuurminnende
beukenbossen
2.712 54 2 34 1 21 1 10 0
9130 Beukenbossen 2.712 54 2 34 1 20 1 10 0
91E0_va
beekbegeleidend
vogelkers-essenbos
en essen-iepenbos
2.712 28 1 18 1 11 0 5 0
91E0_vc goudveil-essenbos 2.712 22 1 14 1 8 0 4 0
rbbhc
regionaal belangrijk
biotoop
dotterbloemgrasland
2.157 11 1 7 0 4 0 2 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (Zeq/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL
(significant negatief effect)
Er kan vastgesteld worden dat de bijdrage aan de kritische last in alle situaties en ter hoogte van alle
habitattypes en regionale beschermingszones in het richtlijngebied verwaarloosbaar zal zijn. Er geldt
bijgevolg een verwaarloosbaar effect. De bijdrage zal in de verschillende fases telkens dalen.
In Wallonië zijn binnen het studiegebied drie onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des
Collines’ gelegen. De verzurende depositie ter hoogte van de grens van deze onderdelen wijzigt als
volgt:
Tabel 77 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (Zeq/ha.j)
ligging huidig vergund huidig gewenst fase 1 gewenst fase 2
ten NW van bedrijf 143 92 49 18
ten Z van bedrijf 17 11 6 3
ten O van bedrijf 10 6 3 2
Er kan algemeen gezien vastgesteld worden dat de verzurende depositie afneemt ter hoogte van het
habitatrichtlijngebied.
In Tabel 64 wordt een aftoetsing weergegeven van de verzurende depositie ten opzichte van de kritische
last ter hoogte van de waardevolle tot zeer waardevolle BWK-eenheden gelegen in de verschillende
onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des Collines’.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 157
Tabel 78 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale verzurende depositie
Element verklaring KL
(Zeq/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
ae eutrofe plas / 78 / 50 / 27 / 11 /
hp
soortenarm
permanent
cultuurgrasland
1.961 17 1 10 1 6 0 3 0
kbs
bomenrij met
dominantie van
(al dan niet
geknotte) wilg
2.712 34 1 21 1 12 0 6 0
kbp
bomenrij met
dominantie van
populier
2.712 34 1 21 1 12 0 6 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (Zeq/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL
(significant negatief effect)
De bijdrage tot de kritische last is in alle situaties (dus ook in de huidige situatie) verwaarloosbaar ter
hoogte van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines. De bijdrage daalt gedurende de verschillende
fases.
Voor het habitatrichtlijngebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen’
worden de habitats, regionaal belangrijke biotopen en potentiële habitats in beschouwing genomen. De
voorkomende te onderzoeken elementen, de bijhorende kritische lasten, de vermestende depositie en de
bijdrage aan de KL worden in onderstaande tabel samengevat:
Tabel 79 Te onderzoeken elementen in de omgeving (straal van 2 km vanuit het centrum van de inrichting) binnen het habitatrichtlijngebied en de maximale vermestende depositie
Element verklaring
KL
(kg N/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
9120
Atlantische
zuurminnende
beukenbossen
20 0,76 4 0,48 2 0,29 1 0,14 1
9130 Beukenbossen 20 0,75 4 0,48 2 0,28 1 0,14 1
91E0_va
beekbegeleidend
vogelkers-essenbos
en essen-iepenbos
26,1 0,39 2 0,25 1 0,15 1 0,07 0
91E0_vc goudveil-essenbos 26,1 0,31 1 0,19 1 0,12 0 0,06 0
rbbhc
regionaal belangrijk
biotoop
dotterbloemgrasland
20 0,16 1 0,10 1 0,06 0 0,03 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (kg N/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL
(significant negatief effect)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 158
Er kan vastgesteld worden dat er een beperkte bijdrage geldt in de huidige situatie ter hoogte van de
elementen 9120 en 9130 (gering negatief effect). In de overige situaties zal de bijdrage verwaarloosbaar
zijn. Ter hoogte van de overige habitattypes en regionaal belangrijke biotopen geldt in alle situaties een
verwaarloosbare bedrage. De bijdrage tot de kritische last zal ter hoogte van alle elementen dalen
gedurende de verschillende fasen.
In Wallonië zijn binnen het studiegebied drie onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des
Collines’ gelegen. De vermestende depositie ter hoogte van de grens van deze onderdelen wijzigt als
volgt:
Tabel 80 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (kg N/ha.j)
ligging huidig vergund huidig gewenst fase 1 gewenst fase 2
ten NW van bedrijf 2,00 1,29 0,69 0,25
ten Z van bedrijf 0,24 0,15 0,08 0,04
ten O van bedrijf 0,14 0,08 0,04 0,03
Er kan algemeen gezien vastgesteld worden dat de vermestende depositie afneemt ter hoogte van het
habitatrichtlijngebied.
In Tabel 69 wordt een aftoetsing weergegeven van de verzurende depositie ten opzichte van de
kritische last ter hoogte van de waardevolle tot zeer waardevolle BWK-eenheden gelegen in de
verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des Collines’.
Tabel 81 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale vermestende depositie
Element verklaring
KL
(kg N/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
ae eutrofe plas 30 1,09 4 0,71 2 0,38 1 0,15 1
hp
soortenarm
permanent
cultuurgrasland
22 0,24 1 0,14 1 0,08 0 0,04 0
kbs
bomenrij met
dominantie van
(al dan niet
geknotte) wilg
20 0,47 2 0,29 1 0,17 1 0,09 0
kbp
bomenrij met
dominantie van
populier
20 0,47 2 0,29 1 0,17 1 0,09 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (kg N/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL
(significant negatief effect)
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 159
In de huidige situatie geldt een beperkte bijdrage aan de kritische last vermesting ter hoogte van het
element ae (gelegen in de oude Scheldearm). In de overige situaties is bijdrage tot de kritische last
verwaarloosbaar. Wat de andere elementen betreft is de bijdrage tot de kritische last in alle situaties
verwaarloosbaar ter hoogte van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines. De bijdrage daalt
gedurende de verschillende fases.
De vermestende depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van Pays Des
Collines wijzigt als volgt:
Tabel 82 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (kg N/ha.j)
ligging huidig vergund huidig gewenst fase 1 gewenst fase 2
ten NW van bedrijf 2,00 1,29 0,69 0,25
ten Z van bedrijf 0,24 0,15 0,08 0,04
ten O van bedrijf 0,14 0,08 0,04 0,03
Er kan algemeen gezien vastgesteld worden dat de vermestende depositie afneemt ter hoogte van het
habitatrichtlijngebied.
In Tabel 69 wordt een aftoetsing weergegeven van de verzurende depositie ten opzichte van de
kritische last ter hoogte van de waardevolle tot zeer waardevolle BWK-eenheden gelegen in de
verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pay Des Collines’.
Tabel 83 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale vermestende depositie
Element verklaring
KL
(kg N/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
ae eutrofe plas 30 1,09 4 0,71 2 0,38 1 0,15 1
hp
soortenarm
permanent
cultuurgrasland
22 0,24 1 0,14 1 0,08 0 0,04 0
kbs
bomenrij met
dominantie van
(al dan niet
geknotte) wilg
20 0,47 2 0,29 1 0,17 1 0,09 0
kbp
bomenrij met
dominantie van
populier
20 0,47 2 0,29 1 0,17 1 0,09 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (kg N/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL
(significant negatief effect)
In de huidige situatie geldt een beperkte bijdrage aan de kritische last vermesting ter hoogte van het
element ae (gelegen in de oude Scheldearm). In de overige situaties is bijdrage tot de kritische last
verwaarloosbaar. Wat de andere elementen betreft is de bijdrage tot de kritische last in alle situaties
verwaarloosbaar ter hoogte van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines. De bijdrage daalt
gedurende de verschillende fases.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 160
16 Overzicht en toetsing van de Best Beschikbare Technieken
Strikt genomen dienen op voorliggend bedrijf de relevante BBT’s toegepast te worden (want GPBV-
inrichting). In Tabel 84 wordt een overzicht gegeven van de mogelijke BBT die voor de veeteeltsector
gekend zijn. Ook wordt getoetst of het al dan niet op het voorliggend bedrijf gebruikt zal worden.
Tabel 84 Overzicht Best Beschikbare technieken voor de veeteeltsector en de mestverwerking
discipline omschrijving wanneer BBT op bedrijf toegepast?
sector: veeteelt
water
opstellen van een
waterbalansschema
nieuwe en bestaande
installaties
ja, zie figuur 1
grof vuil verwijderen door droog
reinigen
nieuwe en bestaande
installaties
ja, wordt toegepast
goed gebruik van de
drinkwatervoorziening
nieuwe en bestaande
installaties
ja, past in een goede
bedrijfsvoering
optimaliseren van de
spoelwaterhuishouding van de
melkinstallatie
melkveebedrijven niet van toepassing
gebruik maken van alternatieve
waterbronnen
nieuwe en bestaande
installaties
er wordt zoveel mogelijk gebruik
gemaakt van regenwater
afvalwater
beperken van sapverliezen nieuw en bestaand,
veeteeltbedrijven die gebruik
maken van kuilvoeder
niet van toepassing
vervuiling van de run-off van de
kuilplaat beperken
BBT voor alle veeteeltbedrijven
die een nieuwe kuilplaat
aanleggen
het proper houden van de
kuilplaat door schoonvegen en
het goed afsluiten van de kuil
na gebruik is BBT voor alle
veeteeltbedrijven met een
kuilplaat
niet van toepassing
perssappen en first flush van de
kuilplaat opvangen en uitrijden
op het land
BBT bij nieuwbouw kuilplaten
BBT bij bestaande kuilplaten,
tenzij kan worden aangetoond
dat het scheidingssysteem in
het concrete geval niet
economisch haalbaar is
niet van toepassing
afvalwater dat mestdeeltjes
bevat opvangen en uitrijden op
het land
nieuwe en bestaande
installaties
reinigingswater van de stallen
wordt opgevangen en mee met de
mest mee uitgereden op het land of
afgevoerd naar de mestverwerking
melkspoelwater opvangen in de
mestkelder
nieuwe en bestaande
installaties bij
melkveebedrijven
niet van toepassing
afvalwater dat geen
mestdeeltjes bevat, lozen op
riool
BBT indien aansluiting op riool
technisch haalbaar is en
toegestaan is door de bevoegde
overheid
er wordt geen bedrijfsafvalwater
geloosd
verdunde fractie van de run-off nieuwe en bestaande niet van toepassing
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 161
discipline omschrijving wanneer BBT op bedrijf toegepast?
van de kuilplaat en run-off van
niet met mest bevuilde
materialen beregenen op de
weide
installaties
verdunde fractie van de run-off
van de kuilplaat en run-off van
niet met mest bevuilde
materialen vertraagd afvoeren
naar het oppervlaktewater
nieuwe en bestaande
installaties
niet van toepassing
emissie van nutriënten naar water, bodem en lucht
opstellen van een
nutriëntenbalans
nieuwe en bestaande
installaties
er wordt een nutriëntenbalans
opgesteld bij de mestbankaangifte
toepassen van precisievoeding nieuwe en bestaande
installaties
het bedrijf maakt gebruik van
meerfasenvoeding en van voeders
die fosforarm zijn en met een laag
eiwitgehalte
vloerbevuiling zoveel mogelijk
voorkomen
nieuwe en bestaande
installaties
mestresten worden zo veel mogelijk
opgeruimd, na iedere ronde wordt
gereinigd
toepassen van
ammoniakemissiearme
stalsystemen varkens/pluimvee
BBT bij nieuwbouwstallen,
volgens de specificaties gegeven
in bijlage I van het Ministerieel
Besluit van 19/03/2004
alle stallen worden uiteindelijk
voorzien van een luchtwassysteem
voldoende mestopslagcapaciteit
voorzien
nieuwe en bestaande
installaties
in de huidige situatie en gewenste
situatie fase 1 is er voldoende
mestopslagcapaciteit om 9
maanden mest op te slaan. In de
gewenste situatie fase 2 zal een
contract afgesloten worden met
een externe mestverwerking om
regelmatig mest af te voeren
afvloeiing van mest en/of
mestsappen voorkomen bij
externe mestopslag –
optimalisatie van de mestopslag
nieuwe en bestaande
installaties
er is geen externe mestopslag
mestaanwending afstemmen op
de betrokken landbouwgrond,
gewasbehoefte en
klimatologische omstandigheden
nieuwe en bestaande
installaties
ja
mest emissiearm aanwenden,
nauwkeurig doseren en
gelijkmatig verspreiden
nieuwe en bestaande
installaties
ja
stof
optimaliseren van stallen en/of
mestopslagplaatsen binnen de
bedrijfslocatie
BBT voor nieuwe stallen en/of
nieuwe opslagplaatsen
niet van toepassing
stallucht afzuigen en
behandelen met een gaswasser
BBT bij mechanisch
geventileerde nieuwbouwstallen
voor diercategorieën waarvoor
nog geen AEA-stalsystemen in
bijlage I van het Ministerieel
Besluit van 19/03/2004 zijn
opgenomen en indien naast de
emissie vanuit de stal nog
bijkomende emissiebronnen
ja, er worden combiwassers
voorzien op alle stallen
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 162
discipline omschrijving wanneer BBT op bedrijf toegepast?
aangepakt worden
energie
opstellen van
energiebalans/uitvoeren van
een energieaudit
nieuwe en bestaande
installaties
het uitvoeren van een energieaudit
wordt aangeraden
optimaliseren van het ontwerp
van het ventilatiesysteem in
mechanisch geventileerde
stallen
bij nieuwbouwstallen ja
regelmatige controle en
reiniging van leidingen en
ventilatoren in mechanisch
geventileerde stallen
nieuwe en bestaande
installaties
ja, periodieke controles zullen
uitgevoerd worden
gebruik maken van een
melkpomp/vacuümpomp met
een toerentalregeling
melkbedrijven met een nieuwe
melkinstallatie
niet van toepassing
gebruik maken van een
voorkoeler
melkbedrijven met een nieuwe
melkinstallatie
niet van toepassing
warmte recupereren uit de
melkkoeler
nieuwe en bestaande
installaties bij
melkveebedrijven
niet van toepassing
afval
afvalstromen minimaliseren en
volgens de meest aangewezen
opties afvoeren
nieuwe en bestaande
installaties
ja, het is in ieders voordeel dat de
afvalstroom zo minimaal mogelijk
gehouden wordt, en zo optimaal
mogelijk afgevoerd wordt
Momenteel gebeurt de exploitatie van het bedrijf energie-arm, gezien er geen ventilatoren aanwezig
zijn. In de gewenste situatie zullen echter luchtwassers geplaatst worden. Om de lucht door het
waspakket te sturen zijn ventilatoren nodig. Dit zal zorgen voor een groter energieverbruik. Er zal zo
energie-efficiënt mogelijk gewerkt worden met onder meer frequentiegestuurde ventilatoren.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 163
17 Monitoring en evaluatie
17.1 Controle
Door de overheid en door de geldende wetgevingen zijn er verschillende maatregelen opgelegd en
gegevens opgemeten en/of gerapporteerd, die het (gedeeltelijk) mogelijk maken om op te volgen hoe
het bedrijf ten opzichte van bepaalde milieu-effecten evolueert. Hier worden verschillende relevante
elementen aangehaald en bondig toegelicht.
17.2 Geurhinder – klachtenopvolging op gemeentelijk niveau
Met betrekking tot geurhinder worden eventuele klachten geregistreerd op de gemeentelijke milieudienst
te Kluisbergen. Indien noodzakelijk worden de klachten doorgegeven aan de milieu-inspectie, die deze
klachten verder onderzoekt.
17.3 Verzuring – sectorale opvolging op gewestelijk niveau
Voor de opvolging van de verzuringsproblematiek wordt er specifiek op bedrijfsniveau geen monitoring
voorgesteld. De verzuringsproblematiek dient eerder sectoraal en op gewestelijk niveau opgevolgd te
worden (MINA-plan 2011-2015).
17.4 Verstoring van de waterhuishouding – debietsmeter grondwater
Sinds 1 juli 1997 moet iedere heffingsplichtige grondwaterwinning uitgerust zijn met een debietsmeter,
die het opgepompte volume grondwater bepaalt. De teller moet geplaatst worden vóór het eerste
aftappunt van het gewonnen grondwater. Vlarem II bepaalt de voorwaarden waaraan deze meetinrichting
moet voldoen (afd. 5.53.3). Deze maatregel en de vergunningsplicht hebben tot doel de kwaliteit en de
kwantiteit van de grondwaterreserves en de omgeving van de waterwinning (waterpomp) voor schade te
behoeden.
17.5 Bodemverontreiniging – controle petroleum- en stookolietanks
Momenteel is het bedrijf vergund voor de opslag van 3.600 l petroleum. Dit blijft zo in de gewenste
situatie. De opslagtanks dienen periodiek gecontroleerd worden.
17.6 Vermesting en oppervlaktewaterverontreiniging – MAP-meetpunten
Dit meetnet laat toe de nitraatconcentratie in het oppervlaktewater te monitoren. Voor ieder
deelbekken waarvoor een representatief meetpunt bestaat kan globaal een conclusie gesteld worden met
betrekking tot de gemeten concentraties. Deze conclusie geldt echter voor het gehele deelbekken.
Enerzijds kan bij een eventuele overschrijding van de nitraatnorm (50 mg NO3-/l) niet specifiek
aangegeven worden welke percelen of bedrijven verantwoordelijk zijn, anderzijds wil het niet
overschrijden van de norm in het meetpunt ook niet zeggen dat de bemesting op al de percelen
reglementair is verlopen. Ze geven echter een richtinggevend beeld voor het gehele deelbekken. In de
omgeving van het bedrijf zijn geen representatieve MAP-meetpunten gelegen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 164
17.7 Luchtverontreiniging – luchtwassers
Om de goede werking van de luchtwassers te verzekeren dient een logboek bijgehouden te worden
waarin metingen, onderhoud, analyseresultaten van waswater en storingen bijgehouden worden.
17.8 Vermesting en bodemverontreiniging - peilbuizen
Gezien er op het bedrijf meer dan 2.500 varkens gehouden worden dienen er peilbuizen aanwezig te
zijn. Deze dienen om de 3 jaar geanalyseerd te worden. In het verleden werden reeds verhoogde
concentratie in het grondwater aangetroffen, wat aanleiding gaf tot het opleggen van
lekdichtheidstesten voor de mestkelders. Uit deze lekdichtheidstesten werd geconcludeerd dat alle
mestkelders lekdicht zijn. De verhoogde concentraties in het grondwater dienen verder opgevolgd te
worden. Een 6-maandelijkse opvolging zou hiertoe voldoende zijn om de situatie te controleren en op
te volgen.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 165
18 Grensoverschrijdende effecten
Het bedrijf is onmiddellijk aan de grens met het Waals gewest gelegen. De mogelijke
grensoverschrijdende effecten werden doorheen het MER aangehaald en worden hier kort samengevat.
18.1 Geur
Tabel 85 Aantal woningen dat zich in de verschillende geurconcentratiezones bevindt in Wallonië (a.d.h.v. luchtfoto)
effectbeoordeling huidig vergund fase 1 fase 2 verschil*
woongebied
> 3 ouE/m³ negatief effect 0 0 0 0 0
woongebied met landelijk karakter
3 – 5 ouE/m³ matig negatief
effect
0 0 0 0 0
> 5 ouE/m³ negatief effect 0 0 0 0 0
overige gewestplanbestemmingen
3 - 5 ouE/m³ gering negatief
effect
5 6 5 4 - 1/- 1/- 2/- 1
5 - 10
ouE/m³
matig negatief
effect
9 5 0 0 - 5/0/- 5/- 9
> 10 ouE/m³ negatief effect 5 4 4 0 0/- 4/- 4/- 5
*fase 1 – vergund/fase 2 – fase 1/fase 2 – vergund/fase 2 - huidig
Tabel 86 Geurconcentratie ter hoogte omliggende woningen in Wallonië (in een straal van 300 m rondom het bedrijf)
nr, (zie Bijlage
14)
concentratie huidige situatie (ouE/m³)
concentratie vergunde situatie (ouE/m³)
concentratie fase 1 (ouE/m³)
concentratie fase 2 (ouE/m³)
individueel cumulatief individueel cumulatief individueel cumulatief individueel cumulatief
2 9,4 9,4 6,7 6,7 4,2 4,2 2,4 2,5
3 9,4 9,4 6,7 6,7 4,2 4,2 2,4 2,5
4 24,8 24,8 16,8 16,8 10,3 10,3 4,4 4,4
5 24,8 24,8 16,8 16,8 10,3 10,3 4,4 4,4
6 24,8 24,8 16,8 16,8 10,3 10,3 4,4 4,4
7 24,8 24,8 16,8 16,8 10,3 10,3 4,4 4,4
8 7,2 7,3 5,0 5,1 3,2 3,2 1,8 1,9
9 7,2 7,3 5,0 5,1 3,2 3,2 1,8 1,9
10 4,6 4,7 3,2 3,4 2,2 2,2 1,2 1,3
11 5,1 5,2 3,7 3,8 2,5 2,6 1,4 1,5
16 11,1 11,3 7,2 7,4 4,5 4,5 2,6 2,7
*bedrijfswoning
**verbonden aan een veeteeltbedrijf, geurimmissie zal hoofdzakelijk bepaald worden door het bedrijf waaraan het
verbonden is
Er zal zowel op vlak van aantal negatief beoordeelde woningen als op vlak van geurconcentratie ter
hoogte van de omliggende woningen een verbetering optreden in de gewenste situaties.
18.2 Stof
Wat betreft stof zullen binnen de verschillende effectzones geen woningen gelegen zijn in Wallonië. Er
geldt dus ter hoogte van de woningen in alle situaties een verwaarloosbaar effect.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 166
18.3 Verzuring en vermesting
In Wallonië zijn binnen het studiegebied drie onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des
Collines’ gelegen. De verzurende depositie ter hoogte van de grens van deze onderdelen wijzigt als
volgt:
Tabel 87 Maximale verzurende depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (Zeq/ha.j)
ligging huidig vergund huidig gewenst fase 1 gewenst fase 2
ten NW van bedrijf 143 92 49 18
ten Z van bedrijf 17 11 6 3
ten O van bedrijf 10 6 3 2
Er kan algemeen gezien vastgesteld worden dat de verzurende depositie afneemt ter hoogte van het
habitatrichtlijngebied.
In Tabel 64 wordt een aftoetsing weergegeven van de verzurende depositie ten opzichte van de kritische
last ter hoogte van de waardevolle tot zeer waardevolle BWK-eenheden gelegen in de verschillende
onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des Collines’.
Tabel 88 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale verzurende depositie
Element verklaring KL
(Zeq/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
ae eutrofe plas / 78 / 50 / 27 / 11 /
hp
soortenarm
permanent
cultuurgrasland
1.961 17 1 10 1 6 0 3 0
kbs
bomenrij met
dominantie van
(al dan niet
geknotte) wilg
2.712 34 1 21 1 12 0 6 0
kbp
bomenrij met
dominantie van
populier
2.712 34 1 21 1 12 0 6 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (Zeq/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL
(significant negatief effect)
De bijdrage tot de kritische last verzuring is in alle situaties verwaarloosbaar ter hoogte van het
habitatrichtlijngebied Pays Des Collines. De bijdrage daalt gedurende de verschillende fases.
De vermestende depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van ‘Pays des
Collines’ wijzigt als volgt:
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 167
Tabel 89 Maximale depositie ter hoogte van de grens van de verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines in Wallonië (kg N/ha.j)
ligging huidig vergund huidig gewenst fase 1 gewenst fase 2
ten NW van bedrijf 2,00 1,29 0,69 0,25
ten Z van bedrijf 0,24 0,15 0,08 0,04
ten O van bedrijf 0,14 0,08 0,04 0,03
Er kan algemeen gezien vastgesteld worden dat de vermestende depositie afneemt ter hoogte van het
habitatrichtlijngebied.
In Tabel 69 wordt een aftoetsing weergegeven van de verzurende depositie ten opzichte van de
kritische last ter hoogte van de waardevolle tot zeer waardevolle BWK-eenheden gelegen in de
verschillende onderdelen van het habitatrichtlijngebied ‘Pays Des Collines’.
Tabel 90 Te onderzoeken elementen binnen het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines (binnen een straal van 1,5 km rondom het bedrijf) en de maximale vermestende depositie
Element verklaring
KL
(kg N/ha.j)
huidig vergund gewenst fase 1 gewenst fase 2
mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL** mbb* %KL**
ae eutrofe plas 30 1,09 4 0,71 2 0,38 1 0,15 1
hp
soortenarm
permanent
cultuurgrasland
22 0,24 1 0,14 1 0,08 0 0,04 0
kbs
bomenrij met
dominantie van
(al dan niet
geknotte) wilg
20 0,47 2 0,29 1 0,17 1 0,09 0
kbp
bomenrij met
dominantie van
populier
20 0,47 2 0,29 1 0,17 1 0,09 0
*mbb = maximale bijdragen bedrijf (kg N/ha.j)
** > 3 % (beperkte bijdrage); > 5 % (relevante bijdrage); > 10 % (belangrijke bijdrage); > 50 % (sterk negatief effect); > KL
(significant negatief effect)
In de huidige situatie geldt een beperkte bijdrage aan de kritische last vermesting ter hoogte van het
element ae (gelegen in de oude Scheldearm). In de overige situaties is bijdrage tot de kritische last
verwaarloosbaar. Wat de andere elementen betreft is de bijdrage tot de kritische last in alle situaties
verwaarloosbaar ter hoogte van het habitatrichtlijngebied Pays Des Collines. De bijdrage daalt gedurende
de verschillende fases.
18.4 Bodem en grondwater
Na analyse van de peilbuizen op de inrichting, werden verhoogde waarden aan stikstof vastgesteld in
het grondwater. Er werd opgelegd dat de lekdichtheid van de mestkelders moest gecontrolleerd
worden. Uit onderzoek blijkt dat allemestkelders lekdicht zijn.
18.5 Overige aspecten
Wat betreft de overige aspecten worden geen grensoverschrijdende effecten verwacht.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 168
19 Leemten in de kennis
Over de gehanteerde emissiecoëfficiënten van zowel geur, ammoniak als stof bestaat nog
wetenschappelijke onzekerheid. De emissiefactoren die gebruikt worden om de situatie op het bedrijf te
bepalen zijn algemene waarden. Bedrijfsspecifieke metingen zijn niet beschikbaar. Ook inzake
kadaveropslag zijn geen kwantitatieve geuremissiecijfers bekend. Daarnaast is er nog onzekerheid over
het werkelijk rendement van de wassystemen.
Kwantitatieve inschatting van cumulatieve (geur)effecten is moeilijk wegens de betrokkenheid van veel
verschillende elementen (met verschillende onbekende parameters) in eenzelfde bronnencluster. Bij
omliggende bedrijven is de exacte bedrijfssituatie namelijk niet gekend. Daarom wordt er voor deze
bedrijven steeds vertrokken van traditionele stalsystemen. De gemaakte cumulatieve inschattingen
zullen dan ook eerder beschouwd worden als ruwe aanwijzingen.
Op het bedrijf is geen bodemonderzoek uitgevoerd. Dit is ook niet verplicht. Hierdoor is het evenwel niet
mogelijk om een uitspraak te doen over het al dan niet voorkomen van verontreinigingen (afkomstig van
het bedrijf) op de bodem.
De geluidsniveaus van de geluidsbronnen op het bedrijf zelf zijn niet gemeten, maar zijn gebaseerd op
literatuurgegevens, technische brochures en eerdere metingen (op gelijkaardige bedrijven). In
combinatie met de mathematische wetmatigheden zal zo een vrij realistisch beeld van de geluidsniveaus
bekomen worden.
Om de mogelijke effecten te kunnen voorspellen, wordt gebruik gemaakt van het verspreidingsmodel
IFDM. De resultaten die dit model genereert, kunnen als indicatie gebruikt worden om aan te duiden of er
al dan niet (bijkomende) hindereffecten zullen optreden, maar kunnen niet als absoluut geïnterpreteerd
worden. Het betreft hier namelijk een model, waarbij diverse aannames gehanteerd worden om tot een
zo correct mogelijke inschatting te komen van de te verwachten effecten, maar waarbij de nodige
voorzichtigheid gehanteerd moet worden bij de interpretatie van de bekomen resultaten.
Samenvattend kan echter gesteld worden dat, hoewel er een aantal leemten en onzekerheden zijn, deze
geen wezenlijke invloed hebben gespeeld op de besluitvorming van de verschillende milieu-effecten.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 169
20 Tewerkstelling- en investeringsrapport
20.1 Tewerkstelling
Momenteel wordt het bedrijf uitgebaat door één persoon. In de gewenste situatie zal dit zo blijven.
20.2 Investeringen
Doordat er drie luchtwassystemen, een regenwaterkelder en een spuiopslag gebouwd zullen worden,
zal een aanzienlijke investering noodzakelijk zijn.
20.3 Duurzaam gebruik van grondstoffen en goederen
Het bedrijf evalueert zelf de productie en de hiervoor gebruikte methodes aan de hand van een
technische boekhouding en op basis van ervaring. De resultaten hiervan laten de bedrijfsleider toe om
zijn productiemethode en de keuze van de grondstoffen (dieren en voeders) te evalueren.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 170
21 Conclusie Het bedrijf Lauwers nv beschikt momenteel over een proefvergunning voor het houden van 3.448
vleesvarkens. Deze vleesvarkens worden gehuisvest in zes stallen. In de proefvergunning werd
opgenomen dat twee stallen dienen aangesloten te worden op één luchtwasser. Omdat hiervoor een
bouwvergunning noodzakelijk is, en deze niet verleend kan worden aan de hand van de
proefvergunning, is dit momenteel nog niet gerealiseerd. Momenteel worden 3.000 vleesvarkens
gehuisvest in zes traditionele stallen. Zolang er namelijk geen luchtwasser op de stal voorzien is, wordt
deze ook niet volledig opgevuld.
Het bedrijf wenst de proefvergunning om te zetten in een vergunning voor 20 jaar voor het houden van
4.228 mestvarkens. Hiertoe werd een masterplan opgesteld over een periode van 10 jaar. Onmiddellijk
na het verkrijgen van een ‘vaste’ vergunning zal het bedrijf een luchtwasser voorzien, waarop twee
stallen (stal 3 en 4) aangesloten zijn. In totaal zouden dan 3.448 dieren gehouden worden. Dit is dus de
situatie zoals ze nu vergund is in de proefvergunning. Binnen een periode van 5 jaar zou het bedrijf
een tweede luchtwasser voorzien op twee stallen (stal 5 en 6). Na het realiseren van deze tweede
luchtwasser wenst het bedrijf 3.840 mestvarkens te houden in de zes stallen. De laatste stap is
gesitueerd binnen een periode van 10 jaar. In deze laatste stap wordt tevens een luchtwasser voorzien
op de twee laatste traditionele stallen (stal 1 en 2). Na de realisatie van deze laatste luchtwasser
zouden 4.228 mestvarkens worden gehouden op het bedrijf. De gebruikte luchtwassers zullen de
geuremissie met minimaal 75 % reduceren, de ammoniakemissie met minimaal 85 % en de stofemissie
met minimaal 80 %. Gezien de gewenste situatie in verschillende stappen zal verlopen, zal voor elke
stap geëvalueerd worden of er intussen nieuwe, minstens evenwaardige, technieken voorhanden zijn
die kunnen toegepast worden op het bedrijf.
In het MER zal een evaluatie gemaakt worden tussen de huidige (werkelijke) situatie en de gewenste
situaties van dit project. Omdat het een hernieuwing betreft, dient ook het nulalternatief in
overweging genomen te worden. Het bedrijf is momenteel vergund tot 2015. Indien de vergunning niet
verleend wordt, dan kan het bedrijf niet verder exploiteren. Het nulalternatief betreft aldus de
situatie zonder bedrijf.
Bij uitbreiding van het bedrijf dient er met de volgende effecten rekening gehouden te worden:
door de gewenste omvorming zal de geuremissie wijzigen van 87.600 ouE/s (huidige situatie)
tot 30.864 ouE/s (gewenste situatie fase II). In de vergunde situatie bedraagt de geuremissie
61.028 ouE/s;
door de exploitatie van het bedrijf is geen enkele woning binnen woongebied of woongebied
met landelijk karakter binnen een zone van de ingedeelde effectklassen gelegen. Binnen de
overige gewestplanbestemmingen (agrarisch gebied) neemt het aantal woningen dat in de
gewenste situatie fase II een matig of negatief effect ondervindt, af met respectievelijk 5 en
13 woningen ten opzichte van de vergunde situatie. Het aantal woningen dat een gering
negatief effect ondervindt blijft gelijk. Nemen we het nulalternatief in beschouwing, dan
kunnen we vaststellen dat enkel de woning gerelateerd aan het andere veeteeltbedrijf in de
bronnencluster in de effectzone gelegen is;
door de gewenste omvorming zal de ammoniakemissie uit de stallen wijzigen van 9.120 kg/jaar
(huidige situatie) naar 1.586 kg/jaar (gewenste situatie fase II);
Nemen we de verzurende en vermestende effecten in beschouwing door de emissie van NH 3,
dan kan vastgesteld worden dat de bijdrage aan de kritische lasten verzuring overal afneemt in
de gewenste situatie. Deze afname wordt verklaard door de aanzienlijke daling inzake
ammoniakemissie. Er is aldus sprake van een positieve evolutie. In de gewenste situatie fase II
zal de bijdrage zich beperken tot een beperkte bijdrage tot de kritische last verzuring ter
hoogte van één element. Inzake vermesting zal de bijdrage tot kritische last zich beperking tot
maximaal een relevante bijdrage ter hoogte van één element;
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 171
tijdens de aanlegfase zal bronbemalig nodig zijn. Dit is een tijdelijk effect. De invloedsstraal
van de bemaling ingeschat kan worden op 6 m. Binnen deze zone zijn geen bedrijfsvreemde
grondwaterwinningen gelegen. De gronden waarover de bemalingskegel zich uitstrekt worden
omschreven als niet kwetsbaar tot weinig kwetsbaar voor verdroging. Uit de berekening kan
vastgesteld worden dat de uitbreiding van de grondwaterwinning (11.000 m³/j) aanvaardbaar
is. Gezien er bij tekort aan regenwater in de gewenste situaties grondwater gebruikt wordt
voor laagwaardige toepassingen, is er sprake van een negatief effect. Momenteel is er één
regenwaterkelder aanwezig van 75 m³. Dit regenwater wordt aangewend als kuiswater. In de
toekomst zal het regenwater van alle staldaken opgevangen worden. In de toekomst zal
regenwater aangewend worden de stallen te reinigen en voor de luchtwassers. Er kan echter
onvoldoende regenwater opgevangen worden om in alle waterbehoefte te voorzien. Gezien er
dan nog steeds grondwater zal aangewend worden, blijft er sprake van een negatief effect;
op het bedrijf zijn reeds peilbuizen geïnstalleerd om het grondwater te analyseren. Uit de
analyseresultaten blijkt dat er een duidelijke verontreiniging van het grondwater is. De
lekdichtheid van de mestkelders werd gecontroleerd en de mestkelders werden lekdicht
bevonden;
het bedrijf is niet gelegen binnen een relictzone of ankerplaats. Het project zal aldus geen
invloed hebben op dergelijke zones. Ook zal geen bouwkundig erfgoed aangetast worden;
uit de toetsing van de bijkomende continue geluidsbronnen, zijnde de ventilatoren, blijkt dat
de score in de vergunde en gewenste situaties ter hoogte van de dichtstbijgelegen woning
maximaal – 1 is (matig negatief effect). Hierbij werd geen rekening gehouden met demping
door het waspakket;
uit de toetsing van de incidentele bronnen blijkt dat de richtwaarde op 200 m van de
perceelsgrenzen overschreden wordt gedurende de avond- en nachtperiode voor het leveren
van voeders, door het geluid van de dieren en door het geluid van de laadklep. Ter hoogte van
de dichtstbijzijnde woning wordt ook tijdens de dagperiode de normen overschreden door het
geluid van de dieren en door het geluid van de laadklep;
door de gewenste omvorming zal de stofemissie wijzigen, waarbij de PM10-emissie zal wijzigen
van 459 kg/jaar (huidige situatie) naar 132 kg/jaar (gewenste situatie fase II);
de maximale PM10-stofconcentratie door het bedrijf zelf bedraagt respectievelijk 8,4 µg/m³ in
de huidige en 0,2 µg/m³ in de gewenste situatie fase II. Voor PM2,5 is dit 1,5 µg/m³ in de
huidige situatie en 0,04 µg/m³ in de gewenste situatie fase II;
uit de toetsing blijkt dat er inzake PM10 enkel in de huidige en de vergunde situatie negatieve
effecten (zullen) optreden en dit ter hoogte van de bedrijfswoning. In de huidige situatie
bevinden zich 6 woningen in de zone waar een gering negatief effect geldt. In de gewenste
situatie fase II zijn geen zones meer aanwezig die ingedeeld worden in effectklassen.
Cumulatief gezien, rekening houdend met de gemeentelijke achtergrondconcentratie, zullen
geen overschrijdingen van de normen optreden;
wordt gekeken naar het aantal transporten, dan kan vastgesteld worden dat het aantal
wekelijkse transporten toeneemt van 12 naar 15;
de transporten voor Lauwers maken gebruik van de meest aangewezen route en vermijden
gevoelig gebied zoveel als mogelijk. De transportroute valt evenwel gedeeltelijk samen met
een fietsroute. Dit wordt beoordeeld als matig negatief effect;
Door toepassing van een aantal milderende maatregelen worden de mogelijke effecten gekoppeld aan
de gewenste situatie te Kluisbergen zo goed als mogelijk volgens de best beschikbare technieken
beperkt tot de aanvaardbare hinder door zulke inrichtingen teweeg gebracht.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 172
De belangrijkste maatregelen zijn:
op termijn worden alle stallen voorzien van een combiwasser of evenwaardige technologie.
Een combiwasser brengt in principe een geurreductie van minimaal 75 % met zich mee en een
ammoniakreductie van minimaal 85 %, alsook een stofreductie van minimaal 80 %;
in de gewenste situatie zal zoveel mogelijk regenwater opgevangen en toegepast worden;
de lekdichtheid van de mestkelders wordt opgevolgd. Voorgesteld wordt om zesmaandelijks de
peilputten op te volgen. Indien nodig zullen maatregelen getroffen worden;
eventuele geluidsemissie wordt zoveel mogelijk beperkt. Activiteiten die incidentele
geluidsemissie met zich meebrengen worden zoveel mogelijk overdag uitgevoerd;
Met de volledige uitwerking van dit dossier werd getracht om voldoende en volledige informatie aan te
reiken om het aspect milieu een volwaardige plaats te geven bij de besluitvorming.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 173
Literatuurlijst
Albers, R., Beck, J., Bleeker, A., van Bree, L., van Dam, J., van den Eerden, L., Freijer, J., van Hinsberg,
A., Marra, M., Van de Salm, C., Tonneijck, A., de Vries, W., Wesselink, L. & Wortelboer, F. (2001).
Evaluatie van de verzuringsdoelstellingen: de onderbouwing. RIVM Rapport 725501001.
Antrop M., Van Eetvelde V., Janssens J., Martens I. & Van Damme S. (2002). Traditionele landschappen
van het Vlaamse Gewest, Universiteit Gent, Vakgroep Geografie.
Bongers, M., Vossen, F., van Harreveld, T. (2001). Geurhinderonderzoek stallen intensieve veehouderij.
Onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie VROM. Eindrapport, maart 2001.
Boussery, K., Calus, A., Cocquyt, M., Degloire, T., Demeulemeester, M., Desmet, K., Desmyter, L.,
Mahieu, J., Martens, I., Masquelin, B., Storme, K., Vanbecelaere, D., Van Winghem, J., Verhoest, K., &
Wauters, E. (2006). Agrarische architectuur, technisch bekeken. Provincie West-Vlaanderen. 71 pp.
De Bruyn, G., Hendriks, J., Baron, M., Van Langenhove, H. Andries, A., Saevels, P., Leribaux, C.,
Vranken, E., Vinckier, C. & Berckmans, D. (2001). Ontwikkeling van een eenvoudige procedure voor de
bepaling van stof- en ammoniakemissies van agrarische constructies ten behoeve van een aangepaste
milieureglementering in Vlaanderen. Onderzoeksproject uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van de
Vlaamse Gemeenschap.
de Vries, W. (2008). Verzuring: oorzaken, effecten en kritische belastingen en monitoring van de
gevolgen van ingezet beleid. Alterra-rapport 1699, Wageningen. 89 pp.
Derden, A., Meynaerts, E., Vercaemst, P. & Vrancken K. (2006). Beste Beschikbare Technieken (BBT) voor
de veeteeltsector. Gent, Academia Press. 289 pp.
Dermaux, D., Vervaet, C., Arts, P., Lefebre, F. (2012). Geactualiseerd richtlijnenboek Lucht. 212 pp.
Janssen, L. & Mensink, C. (2002). Aanpassing van de GIS User Interface voor het berekenen van de
overschrijdingen van kritische lasten op basis van gevoeligheidskaarten en OPS-depositieberekeningen,
Rapport 2002/TAP/R044. VITO Mol.
Kros, J., de Haan, B.J., Bobbink, R., van Jaarsveld, J.A., Roelofs, J.G.M., & de Vries, W. (2008). Effecten
van ammoniak op de Nederlandse natuur: achtergrondrapport. Alterra-rapport 1698, Wageningen. 134
pp.
Langouche, D., Wiedemann, T., Van Ranst, E., Neirynck, J. & Langohr, R. (2002). Berekening en kartering
van kritische lasten en overschrijdingen voor verzuring en eutrofiëring in bosecosystemen in Vlaanderen.
In: Neirynck, J. et al. Bepaling van de verzuring- en vermestingsgevoeligheid van Vlaamse bossen met
gemodelleerde depositiefluxen, eindverslag van project VLINA 98/01, INBO, Geraardsbergen, Studie
uitgevoerd voor rekening van de Vlaamse Gemeenschap binnen het kader van het Vlaams
Impulsprogramma Natuurontwikkeling.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 174
LNE (2008). Visiedocument voor administratief overleg “De weg naar een duurzaam geurbeleid”, versie
6.7.
Mackie, R.I., Stroort, P.G. & Varel, V.H. (1998). Biochemical identification and biological origin of key
odor components in livestock waste. Journal of Animal Science, 76(5), 1.331-1.342.
Meykens, J. & Vereecken, H. (2001). Ontwikkeling en integratie van gevoeligheidskaarten voor verzuring
en vermesting van ecosystemen in Vlaanderen, BDB, KULeuven, VMM.
Meyus, Y., Woldeamlak, S., Batelaan, O. & De Smedt, F. (2004). Opbouw van een Vlaams
Grondwatervoedingsmodel. Deelrapport 1: Centraal Vlaams Grondwatersysteem. Onderzoeksopdracht
voor het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Leefmilieu en Infrastructuur,
Administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer, AMINAL, Afdeling Water. 51 pp.
Milieubeleidsplan 2011-2015 (2011), 167 pp.
MIRA (2006). Milieurapport Vlaanderen, Achtergronddocument 2006, Verzuring, Van Avermaet, P., Van
Hooste H. & Overloop, S. Vlaamse Milieumaatschappij, www.milieurapport.be. 74 pp.
MIRA (2008) Milieurapport Vlaanderen, Achtergronddocument Klimaatverandering 2007. Brouwers J., De
Nocker L., Schoeters K., Moorkens I., Jespers K., Aernouts K., Beheydt D., Vanneuville W.. Vlaamse
Milieumaatschappij, april 2008. www.milieurapport.be. 224 pp.
MIRA (2010) Milieurapport Vlaanderen, MIRA Achtergronddocument 2010, Kwaliteit oppervlaktewater,
Peeters B., De Cooman W., Theuns I., Vos G., Lammens S., Pelicaen J., Maeckelberghe H., Gabriels W.,
Kestens S., Debbaudt W., Timmermans G., Barrez I., Van den Broeck S., D’Heygere T., Soetaert H.,
Martens K., Baten I., Haustraete K., Breine J., Van Thuyne G., Smis A., Vlaamse Milieumaatschappij,
http://www.milieurapport.be. 121 pp
MIRA (2011) Milieu- en natuurrapport Vlaanderen, Achtergronddocument 2011 Vermesting. Overloop S.,
Bossuyt M., , Claeys D., Elsen A., Eppinger R., Wustenberghs H., D’hooghe J., Vlaamse
Milieumaatschappij, www.milieurapport.be. 111 pp.
MIRA (2012). Milieurapport Vlaanderen, Indicatorrapport 2011. Marleen Van Steertegem (eindred.), ,
Vlaamse Milieumaatschappij, 171 pp.
MIRA-T (2004). Milieu- en Natuurrapport Vlaanderen. 456 pp.
MIRA-T (2006). Milieu- en Natuurrapport Vlaanderen. 271 pp.
MIRA-T (2007). Milieu- en Natuurrapport Vlaanderen. 274 pp.
Ogink, N.W.M. & Groot Koerkamp, P.W.G. (2001. Comparison of odour emissions from animal housing
systems with low ammonia emissions. Water Science and technology, 9, 245-252.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 175
O’Neill, D.H. & Phillips, V.R. (1991). A review of the Odour Nuisance from Livestock buildings: Part 1,
Influence of the techniques for Managing Waste Within the Building. Journal of Agricultural Engineering
and Research, 50, 1-10.
PRG Odournet nv, Universiteit Gent, PRA Odournet nv (2004). Voorstellen van een aanpak om
beschermingsniveaus voor stofhinder vast te stellen rondom bronnencomplexen en bronnenclusters.
Studie uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Algemeen
Milieu- en Natuurbeleid. Eindrapport mei 2004. 93 pp.
Saxton, K.E., W.J. Rawls, J.S. Romberger & Papendick, R.I. (1986). Estimating generalized soil-water
characteristics from texture. Soil Sci. Soc. Amer. J., 50(4): 1031-1036.
Schute et al., 2006 Schute, I., Vansina, F. & Wauters, E. (2006). Geactualiseerd project-MER-
richtlijnenboek Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie. 188 pp.
Staelens, J., Neirynck, J., Genouw, G., Roskams, P. (2006). Dynamische modellering van streeflasten
voor bossen in Vlaanderen. [INBO.R.2006.12]. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek,
2006 (12). Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel. 156 pp.
Sterckx, G. & Paelinckx, D. (2004). Beschrijving van de habitattypes van Bijlage I van de Europese
Habitatrichtlijn. 108 pp.
T’jollyn, F., Bosch, H., Demolder, H., De Saeger, S., Leyssen, A., Thomaes, A., Wouters, J., Palinck, D.&
Hoffman, M. (2009). Criteria voor de beoordeling van de lokale staat van instanthouding van de NATURA-
2000-habitattypen, versie 2.0. Rapport van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2009 (46).
Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel.
Universiteit Gent, Project Research Gent nv, PRA Odournet bv, Eco2 bvba (2002a). Voorstellen van een
geschikte methode om nuleffectniveaus van stofhinder te vertalen naar normen en toepassing op 5
pilootsectoren. Deel I: Evaluatie van het Nederlandse normeringsstelsel. Studie uitgevoerd in opdracht
van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid. Eindrapport
november 2001.
Universiteit Gent, Project Research Gent nv, PRA Odournet bv, Eco2 bvba (2002b). Voorstellen van een
geschikte methode om nuleffectniveaus van stofhinder te vertalen naar normen en toepassing op 5
pilootsectoren. Deel II: Uitwerken methode toepasbaar op de Vlaamse situatie. Studie uitgevoerd in
opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid.
Eindrapport juni 2002.
Universiteit Gent, Project Research Gent nv, PRA Odournet bv, Eco2 bvba (2002c). Voorstellen van een
geschikte methode om nuleffectniveaus van stofhinder te vertalen naar normen en toepassing op 5
pilootsectoren. Deel III: Formulering voorstel voor de 5 pilootsectoren. Studie uitgevoerd in opdracht van
het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid. Eindrapport
juni 2002.
Van den Broeck, S., Heirman, S., Van Haecke, K., Goessens, X., Antierens, A. (2011). Geacualiseerd
richtlijnenboek voor de discipline water. 175 pp.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 176
van Dobben, H.F., & van Hinsberg, A. (2008). Overzicht van de kritische depositiewaarden voor stikstof,
toegepast op habitattypen en Natura 2000-gebieden. Alterra-rapport 1654, Wageningen. 79 pp.
Van Hooydonk, D., De Winter, S., Claes, S., Putzeys, G. & Busschots, C. (2011). Richtlijnenboek discipline
geluid en trillingen. 118 pp.
Van Langenhove, H. & Defoer, N. (2002). Valideren van de meetprocedure voor de bepaling van stof-en
ammoniakemissies van referentieveestallen als voorbereiding op de implementatie van de
beoordelingsrichtlijn voor emissiearme stalsystemen.
VMM (2004). Water. Elke druppel telt. Varkenshouderij, 25 pp.
VMM (2008). Grondwater in Vlaanderen: het Centraal Vlaams Systeem. Vlaamse Milieumaatschappij,
Aalst. 111 p.
VMM (2010). Zwevend stof in Vlaanderen, periode 2007 en 2008. Vlaamse Milieumaatschappij. 176 pp. +
bijlagen.
VMM (2012a). Lozingen in de lucht 1990-2011 (+ bijlagen). Vlaamse Milieumaatschappij, Aalst.
VMM (2012b). Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest 2011. Vlaamse Milieumaatschappij, Aalst.
VMM (2013), ‘Zure regen’ in Vlaanderen, Depositiemeetnet verzuring 2011
VROM (2002a). Regeling ammoniak en veehouderij.
VROM (2002b). Wet ammoniak en veehouderij.
VROM (2006a). Regeling geurhinder en veehouderij.
VROM (2006b). Wet geurhinder en veehouderij.
Willems, E., Monseré, T., Dierckx, J. (2011). Geactualiseerd richtlijnenboek milieueffectrapportage
‘Basisrichtlijnen per activiteitengroep – Landbouwdieren’. Uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van
de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid, Departement Leefmilieu, Natuur
en Energie, Dienst Mer. Eindrapport juni 2011, 162 pp.
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 177
Bijlagen
Bijlage 1 Kadasterplan
Bijlage 2 Topografische kaart
Bijlage 3 Stratenplan
Bijlage 4a Luchtfoto bedrijf
Bijlage 4b Luchtfoto omgeving
Bijlage 5 a Gewestplan Vlaanderen
Bijlage 5b Gewestplan Wallonië
Bijlage 6 Ligging waterlopen in studiegebied + VMM-meetpunten
Bijlage 7 Landschapsatlas
Bijlage 8 Beschrijving luchtwassysteem
Bijlage 9 Foto’s omgeving van de inrichting
Bijlage 10a Grondplan huidige situatie
Bijlage 10b Grondplan gewenste situatie
Bijlage 11a IFDM in- en outputparameters huidige situatie
Bijlage 11b IFDM in- en outputparameters vergunde situatie
Bijlage 11c IFDM in- en outputparameters gewenste situatie fase 1
Bijlage 11d IFDM in- en outputparameters gewenste situatie fase 2
Bijlage 12 Stalwaarderingspunten
Bijlage 13a Cumulatieve geurimmissie huidige situatie
Bijlage 13b Cumulatieve geurimmissie vergunde situatie
Bijlage 13c Cumulatieve geurimmissie gewenste situatie fase 1
Bijlage 13d Cumulatieve geurimmissie gewenste situatie fase 2
Bijlage 13e Geurimmissie zonder Lauwers nv
Bijlage 14 Detailstudie geur
Bijlage 15a PM10-immissie huidige situatie
Bijlage 15b PM10-immissie vergunde situatie
Bijlage 15c PM10-immissie gewenste situatie fase 1
Bijlage 16a PM2,5-immissie huidige situatie
Bijlage 16b PM2,5-immissie vergunde situatie
Bijlage 16c PM2,5-immissie gewenste situatie fase 1
Bijlage 17 Uittreksel bodemkaart
Bijlage 18 Ligging omliggende GWW
Bijlage 19 Gegevens met betrekking tot lekdichtheid mestkelders
Bijlage 20 Uittreksel BWK-kaart
Bijlage 21 Uittreksel habitatkaart
Bijlage 22 Verklaring BWK-codes
Bijlage 23 Aanduiding speciale beschermingszones
Bijlage 24 Bouwkundig erfgoed
eco-scan bvba M13LAUW1_MER 178
Bijlage 25 Aanduiding groenscherm
Bijlage 26a Verzurende depositie huidige situatie
Bijlage 26b Verzurende depositie vergunde situatie
Bijlage 26c Verzurende depositie gewenste situatie fase 1
Bijlage 26d Verzurende depositie gewenste situatie fase 2
Bijlage 27a Vermestende depositie huidige situatie
Bijlage 27b Vermestende depositie vergunde situatie
Bijlage 27c Vermestende depositie gewenste situatie fase 1
Bijlage 27d Vermestende depositie gewenste situatie fase 2
Bijlage 28 Aanduiding locatie peilbuizen
Bijlage 29 Overzicht geanalyseerde parameters in peilbuizen
Bijlage 30 Rapport landmeter