Nám er eins og tími: Nám er eins og tími: Við vitum öll hvað það er Við vitum öll hvað það er þangað til við þurfum að þangað til við þurfum að

skilgreina þaðskilgreina það

11Erla Kristjánsdóttir Erla Kristjánsdóttir

Hvað er að læra?

Afla sér meiri þekkingar Muna og taka eftir Beita staðreyndum og aðferðum Skilja Sjá eitthvað í nýju ljósi Breytast sem persóna

1.9. 2008 2Erla Kristjánsdóttir

Hvenær byrjum við að læra?

1.9. 2008 3Erla Kristjánsdóttir

Hvenær hættum við að læra?

1.9.2008 4Erla Kristjánsdóttir

1.9. 2008 5Erla Kristjánsdóttir

Atferlisstefna (behaviorism)• John Broadus Watson• (1878 – 1958)• Nám er röð aðgerða af

áreiti og svörun þar sem hægt er að athuga orsakatengsl.

• Mannlega hegðun má skýra alfarið með orðunum: viðbrögð, áreiti – svörun og þeirra áhrifa sem styrking hefur. Algjörlega má útiloka andleg hugtök eins og óskir, markmið o.sfrv.

áreiti svörun

1.9. 2008 6Erla Kristjánsdóttir

Hugarhyggja (Mentalism)

• Margar kenningar.• Áherslan færist á það

sem gerist innra með manninum.

• Almenn sálarfræði, 2003

Hugræn úrvinnsla áreita hefur úrslitaáhrif á svörun – sem er háð vitrænni túlkun

áreiti svörun

1.9. 2008 7Erla Kristjánsdóttir

Hugsmíðahyggja

• Maðurinn getur aðeins skilið til hlítar það sem hann hefur sjálfur tengt fyrri reynslu eða þekkingu.

• Nemendur “smíða” sinn eiginn skilning

• Að skilja er að þekkja tengsl

• Að þekkja tengsl byggist á fyrri þekkingu

Jean Piaget (1896-1980)Hugsun barna er eðlislega ólík hugsun fullorðinna

John Dewey (1859-1952)Að læra með því að framkvæma

1.9. 2008 8Erla Kristjánsdóttir

Félagsleg hugsmíðahyggja• Við drekkum ekki í okkur

þekkingu – við byggjum hana upp. Við mótum skoðanir, setjum fram kenningar og komum skipan á. Við höfum áhrif á umhverfið – við bregðumst ekki bara við því – og við gerum það á eðlilegan hátt og stöðugt. Það er hluti af því sem við erum.

Lev Vygotsky (1896-1934)Áhrif menningar á þróun greindar

Jerome Bruner (1915-Hvað er mannlegt við manninn?Hvernig varð hann þannig?Hvernig getur hann orðið meira maður?

1.9. 2008 9Erla Kristjánsdóttir

Menning

• Til að skilja hvað felst í námi og þekkingu verður að setja það í samhengi við menningu.

1.9. 2008 10Erla Kristjánsdóttir

Lífvistfræði (Bioecology)

• Microsystem – nærkerfi

• Mesosystem – miðkerfi

• Exosystem – útkerfi• Macrosystem –

fjölkerfi• Chronosystem –

tímakerfi Urie Bronfenbrenner

1917 – 2005

1.9. 2008 11Erla Kristjánsdóttir

• Micro: Nánasta umhverfi (fjölskylda, skóli, félagar, nágrenni,

• Meso: Tengsl innan nánasta umhverfis (heimili, skóli)

• Exo: Ytra umhverfi sem hefur óbein áhrif (vinnustaður foreldra)

• Macro: Víðara menningarlegt samhengi (vestræn menning,

1.9. 2008 12Erla Kristjánsdóttir

1.9. 2008 13Erla Kristjánsdóttir

Heilarannsóknir

• Hægt er að rannsaka heilastarfsemi á annan og flóknari hátt en áður.

• Tilfinningar og líðan hafa mun meiri áhrif á nám en talið var.

• Reynsla og sú þekking sem fyrir er skipta miklu máli

1.9. 2008 14Erla Kristjánsdóttir

Hugur og heili

• Nám breytir náttúrulegri formgerð heilans• Þessar breytingar á formgerð breyta

starfsfyrirkomulagi heilans, m.ö.o. nám skipuleggur og endurskipuleggur heilann.

• Mismunandi hlutar heilans eru tilbúnir til að læra á mismunandi tímum.

• How People Learn. National Research Council. 2000:115

1.9. 2008 15Erla Kristjánsdóttir

Helstu niðurstöður

• Nemendur koma í skólann með sínar hugmyndir um heiminn. Ef sá skilningur þeirra er ekki virkjaður getur þeim mistekist að grípa nýjar hugmyndir og upplýsingar sem koma fram í kennslu – eða þeir læra þær til prófs og hverfa síðan aftur að fyrri hugmyndum utan veggja skólans.

• How People Learn. National Research Council. 2000:14

2.9 2008 16Erla Kristjánsdóttir

Helstu niðurstöður

• Sú nálgun í kennslu að láta nemendur nota þekkingu á eigin hugsun getur auðveldað þeim að hafa stjórn á eigin námi með því að skilgreina námsmarkmið sín og fylgjast með framförum sínum í að ná þeim.

• How People Learn. National Research Council. 2000:18

1.9. 2008 17Erla Kristjánsdóttir

Líkan Damasio

Tilfinningaleg hugsun

Grunnur náms, minnis, ákvarðanatöku bæði í félagslegu og ekki félagslegu samhengi

Líkamsskynjun hefur áhrif á tilfinningar sem hafa áhrif á hugsun

Hugsun getur vakið tilfinningar sem hafa áhrif á huga og líkama

Rökhugsun getur upplýst tilfinningahugsun. Þetta er ferli æðri félags- og siðferðilegra tilfinninga. Hefur einnig áhrif á sköpun.

Rök sótt til að styðja ákvörðun sem tekin er af tilfinningahugsun. Siðferðilegar ákvarðanir

Æðri rök /rökhugsun

tilfinningar vitsmunir

Ferlar sem tengjast líkama

1.9. 2008 18Erla Kristjánsdóttir

• Reynsla er eins og myndhöggvari sem mótar heilann.

Föstudag 5. sept.

Kl. 9:00 í Bratta