Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD

akgul.web.tr/yazilar/sunum, akgul.bilkent.edu.tr

blog.akgul.web.tr akgul@bilkent.edu.tr

Özgür Yazılım Yansımaları ve Özgür Yazılım Yansımaları ve Eğitim Eğitim

9-22 Nisan 2012 İnternet Haftası 2

Özet• İnterneti Nasıl Algılamalı ?

• Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu

• Özgür Yazılım Dünyasına bakış

• Yansımalar

• Eğitim ...

• Türkiye Değerlendirmesi

• Öneriler: Türkiye ve Üniversite

3

İnterneti Nasıl Algılamalı?

• Ağların Ağı: 2.4+ milyar insan, 908 M makina, 630M/70 web, 246M alan adı, 100+M video, 130+M blog, 30 trilyon sayfa

• • Face: 1G+, 612 günlük, 680 mobil(aylık)Akt 12-12

• Twitter: 500/140?, 340 tweet, 1.600 sorgu, 36M

• linkedin: 200, wp: 64M, 377M okuy. 4G sayfa ay

• Flicker da 6G, 70 kull. , 1.5M group

• Facebookta 500++ bin uygulama var

• Youtube da günde 1 milyar video izleniyor, %40

• Youtube 1 dk = 30 saatlik video yukleniyor

4

İnterneti Nasıl Algılamalı-II

• Sanayi devrimi boyutlarında bir gelişme • bilim teknoji ile sarmal ilişki• örgütsel yapı değişiyor• ağ etkisi, ağ ekonomisi, ağ toplumu• Birey öne çıkıyor: üretici ve tüketici • Rakipler işbirligi yapıyor: rekabirlik• Katılım ve saydamlık ortamı• Kitlesel örgütlenme, paylaşım ve üretim ortamı

5

İnterneti Nasıl Algılamalı-III

• Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanması

• Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması, işlenmesi, yayılması

• Ürünlerin marjinal maliyeti sıfır !

• tüm yaşamı değiştiren; süreç

• web2: soysal ağlar, sıradan insan söz sahibi wiki, rss

• web3: nesnelerin interneti;

• semantic web!

6

Katılım, Demokrasi ve İnternet

• Sosyal aglar - global

• Geniş kitlelere ulaşım – örgütlenme

• Kitleler, saydamlık, yönetime katılım, bilgiye erişim

• Bilgilenme, denetim ve refahtay pay istiyor

• Internet ifade özgürlüğü için temel bir araç

• Internete erişim ve bilişim okur yazarlığı anayasalara giren temel bir hak olarak görülmeye başlandı

7

Bilgi Ekonomisi ve Toplumu

• Information soc., knowledge, knowledge based, knowledge driven, knowledge econ

• Bilgi üretim faktörü, zenginlik kaynağı• Bilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent,

know how, inovasyon, örtük (tacit), enformasyon

• Bilgi işcisi: beyin işcileri, araştırmacı, eğitimli insanlar

8

Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II

• Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen ve Bilgi Üreten!

• Emek ve dogal kaynak yoğundan: Bilgi yoğun ekonomi ve topluma ..

• Kültür : bağımsız, sorgulayan, yaratıcı, girişimci bireyler

• Kurumlar ve Ortam gerekir

• Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!)

Bilgi Ekonomisi: Tekstil örneği• Pamuk’a gen düzeyinde müdahale

• Üretim düzeyi: toprak, sulama

• Kumaşa nanoteknoloji ...

• Kumaşın tasarımı

• Markalaşmak

• Moda, tasarım (zara )

• Pazarlama, dağıtım, üretim

10

Açık Kaynak-özgür yazılımlar

-imece üretim, insanlığın ortak malı

- özgürlük temalı, dağıtık, demokratik

- 1 M proje/yazılım, ~10M geliştirici

-yansımaları: wikipedia, crowd sourcing,

- açık{ erişim, ders malzemeleri, bilim, donanım, ..}

- openculture.com, opendata, opengov, ….

- internetle içice -sarmal

- tasarruf, istihdam, güvenlik, rekabet

- Pardus bir özgür yazılımdır!

11

Internet ve Açık Kaynak

• Açık kaynak İnternet Ortamında Gelişti

• İnternet açık standart ve büyük ölçüde açık kaynak ürünler üzerinde çalışıyor

• İnternet, insanların birlikte calışmasını destekliyor

• Böyle gelişen yazılımlar açık kaynak

• Sarmal , birbirini tetikleyen bir ilişki!

Mart 2008

12

Tarihçe

• 80 öncesi• Stallman, MIT, GNU (Gnu is Not Unix!)• Torvalds and Linux• Open Source – Raymond• OSL, Linux International

Aralık 2004 JGK - Açık Kaynak Dünyası

13

Özgürlükler

• 1. Kısıtsız kullanım • 2. Yazılımı gereksinimlere uyarlama • 3. Ücretli/ücretsiz dağıtım• 4. Değişiklikleri dağıtma

• Binanın planına sahip olma• Arabanın kaportasının kapalı olması

14

Lisans Farklılıkları

• Lisans yazılımın sahibi ile kullanıcısı arasında sözleşme

• Kapalı yazılım-”propriety “• 60+ lisans var: BSD, Açık kaynak, GPL• Değişiklikleri yayınlama/dağıtma• GPL, copyleft, “virutik”• GPL, LGPL 3. sürüm

15

Yazılım Üretim Modeli

• “Catedral and Bazaar” modeli• İnternet’in ürünü: dagıtık bir yapı• Tam zamanlı, gönüllü, pro/amatör• Demokratik, hiyararşik: tek model yok• Debian’da 1300 developer, kernel-l 2000• Çok sık çatallaşıyor, biraz kaotik

16

Yapılar!

• İnternet temelli, gönüllü, yarı kaotik• Kernel, standart,• OSL- open software Libraries• Linux İnternational• Open source initiative• LUG- Linux user groups• Ticari destek

17

Sayılar

• Blackduck soft: 1 M proje, 10M gelistirici• Sourceforge.net: 324K proje, 3.4M kayıtlı

geliştirici, 4.5M indirme/gün, 46M kullanıcı• Github.com: 3 M geliştirici• code.google.com• Freecode.com: katalog, kategori, tarama• Savannah: 3500, 59K geliştirici• FSF/Unesco: 7000+paket• Dagıtım: 320 aktif, 348 bekleyen, • TR: 10+: turkuaz, gelecek, pardus, truva ..

18

Yeni İş Modelleri

• Nasıl Para Kazanıyorlar ?• Destek: telefon, e-posta, fiziki ziyaret• Yazılım desteği, uyarlama• Danışmanlık• Farklı sürümler; sürümü “kapalı” da kullan• Niye yapıyorlar: paylaşmak, tanınmak,

saygı görmek, başka iş almak

19

Yazılım Örnekleri

• Web: Apache %50 (+)• Mail: postfix, qmail,

sendmail, ...• Samba: NT for unix!• PHP (+)• Mysql (+), postgresql• Squid, Dansguardian• Nagious

• Libre/Openoffice (+)• Mozilla, firefox,

thunderbird (+)• Gimp (+)• Tex/latex(+), Lynx• Gcc, dev (+)• Multimedia• Clamav (+)

20

Eğitim Yazılım Örnekleri

• Moodle,efront, ilias, atutor, claroline, sakai openlms,decobelms,canvas, chamilo, olat, tatara,webwork,dekeos, manhall

• Scribus, eadvanture• gcompris, jmol,

lenmus,qucs

• Italc, uberstudent, opensis, openschool, virtualX, itest, akura, kaldin, testmaker, fedena, schoolplay

• Gnuschool• xerte

21

EgitimYazılımı Merkezleri

• Schoolforge.net Oedb.org• Onlinecollegeclasses.com• Directory.fsf.org sf.net Freecode.com• Github.com Code.google.com• http://

www.opensourcesoftwaredirectory.com/Government/eLearning-software

http://www.opensourcesoftwaredirectory.com/Government/eLearning-software

22

Yazılım Örnekleri: II

• Perl, Python,Java, c++• Htdig, glimpse, z3950

harvest, yaz, ASF• Bind, dig• İptables, ...(firewall)• Zebra,quagga(routing)• Paralel, cluster• Zope, plone , drupal,

joomla,wordpress,wiki

• Octave, freemat• Jbass, tomcat, • Stat: R, DAP, StatistX• Grass, openGIS• GNU LP, C++ lib• İmage, crypto, visual• openSSL, openLDAP• Amavisd-new,amavis

23

Özgür Yazılım, Açık kaynak

• Kaynak kodu: açık - değiştirebilirsin

• Özgür: kullanma, değiştirme ve dağıtma

• Farklı lisans: kamu lisansı – kamuda kalır

• BSD: adımı tut, canın istedigi gibi

• İkili lisans: ticari ve kendi kullanımı, google

• Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek, takdir edilmek, meşhur olmak

• Farklı paradigma, farklı iş modelleri

24

Crowd Sourcing- wikipedia

- 4.2M (en, 30M sayfa, 19Muser), .207madde(tr), 1+M sayfa

- toplam 22M madde, 77K aktif yazar, 470M aylık

- insanlığın ortak malı

- britannica vs yarisir

- commons, wikinews, wikibooks(2670en),

- wikiquotes, wikisources(350K), wikispecies

- wikiversity(20K), wiktionary(3,4M en, 321ktr)

, wikidata(10M)

25

Açık Erisim -Open access

- bilimsel bilginin özgürce paylaşılması

- kütüphaneciler – bilim dernekleri

- Türkiye'de AB'06 – bildirge yayınladık

- freefullPDF.com (80M nesne), openaire.eu

- 2300 depo da 34 milyon makale?

- GOAP (Global Open Access Portal)

- Open Access Handbook, week (5.)

- DOAJ: 1100K makale, 8950 dergi, 4547 tarama

-ankara(24K),gazi(8,2K),hacettepe,atilim,atatürk,deu(15K)

/www.openaire.eu/

26

Açık Ders -Open Courseware

- MIT 2000 de ocw.mit.edu

- Rice, connections;

- ocwconsortium.org – 250 üye

- TR de Ankara, ODTÜ, Tuba-yok-40+ cons

- + gazi(7), hacettepe(9), baskent(7), atilim(4), EMU(33)

- ankara (10+), odtu (130) ders; bilkent 16+6 video

- DOAJ: 765K makale, 7500 dergi, 3600 tarama

- en:4486, es:1839, jp:264, ch:119, pl:86, cat:59

Il:38, ru:35, fr:28, endo: 1, nptel (260)

27

MOOC

- stanford bir kac ders: ai, 188K ogrenci

- hoca, ayrildi sirket kurdu: udacity.com

- coursera.org:62 Uni, 333 ders, 3 145K ogrenci

- edX: 13 Uni, 32 course, lab, research ortami

-

- khan academy: 4K micro kurs 240M ders indirme

- P2PU: peer2peer, croed sourcing, GPL, LGPL, Moz.

- udemy.com – cogu paralı, < 250$

- academic earth

28

Open Book

- openscience.org: 505 (+kitap)

- freescience.info : 2508 (kitap + )

- openculture.com: kitap, film, muzik, ++

- wikibooks

- directory open books - unesco

- open.umn.edu

- open textbooks, Flat World Knowledge

29

Open xyz

- openscience.org: özgür scientific software, 505 (+kitap)

- opensourcescience.com:oxford, mac-planc, cal(u,tec)

- openculture.com: kitap, film, muzik, ++

- opendata: data.gov, maps, genome, compound, ...

- science commons, creative commons

- openresearch.org: semantic wiki of research

- www.osdd.net- open source drug discovery

30

Creative commons - acik donanım

- her hakkısaklıdır – bazı hakları saklıdır

- fikir sanat eserleri: kitap, resim, muzik, film/video

- ticari, derivataive, sharealike, creativecommons.org

- facebook donanım tasarımını açtı, 3d yazıcı

- ardino

- raspeberrypie cilekli pasta)

-

Eğitim ve Teknoloji

• Her teknolojik gelişme sonrasında “Sıçrama” hayali var

• Karatahta – teknolojik devrim

• Edison- film

• TV, VCR- CD

Bilgisayar – ogretmen olmayan yere ..

Internet, tablet

• “techology can not fix education!”, s jobs

İnternetin etkisi

• 2.4 milyar insan, 30 trilyon sayfa, global ağ

• Özgür yazılımlar, acık ders, açık kitap, MOOC, wikipedia, khanacademy

• Sosyal aglar, creative commons

• Birey öne çıktı, zaman ve mekanın önemi aza.

• Her yerde eğlence, öğrenme, çalışma

• Iş birliği, akan öğrenmesi

• Yazılım/donanım çok gelişti

Deneyler

• Ufuk açıçı deneyler

• ABD'de Maine ve Tacikistan da

• Laptop'ı evine götür!

• Çocuk ve Ailede değişim

• “her çocuğa bir dizustu” projesi

• “Hole in the Wall” deneyi- hindistan

• Akran öğrenmesi, collobrative

Ulusal Egitim Derneği- 20 Nisan 201338

Fatih – 2010 Kasım• Öncesi: belediye'ce tahta ve laptop dagıtımı

• TT ve Sebit ikna etti(?)- Egitek sahiplendi

• Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyi. Hare.

• Öğretmen'e Laptop – ev götürebilecek

• Projector ve “akıllı tahta”, “vitamin etkisi!”

• Yazıcılar/döküman kamera

• İnternet

• Elektronik dokumanlar

TBMM Bilişim ve İnternet Komisyonu39

Bileşenler• Donanım ve yazilim altyapisi

• E-içerik (Saglanması/yönetilmesi)

• Öğretimde etkin BT kuıllanımı

• Öğretmen eğitimi

• Internet kullanımı (bilinçli, güvenli, denetimli)

•

40

Bilgi Eko./Toplumu İndexleri

• Pek çok göstergenin ağırlıklı ortalaması

• Ar-ge GDP, ar-ge calışanı, patent, yayın,

• Eğitim seviyesi, üniversite, lise bitirme oranı, gazete, kitap sayısı,

• Telefon, TV, Radyo, Kablo, fax

• Altyapı/Kurumsal, kullanım, kapasite

• Bilgisayar, internet yaygınlık, derinlik

• Özgürlükler, örgütlenme;

• kurumsal yapı (girişim, buluş, ar-ge, inov.)

41

Türkiye - Tarihçe

• 86 TUVAKA -89 tıkandı, 9.6Kps

• 12 nisan '93- TrNet - 64K

• '95 ihale, inet-tr, 09/96 Turnet, Enformasyon anaplanı

• '97 BTYK, ETKK, Kosgeb cafe, Internet Kurulu

• '98 kamunet, Internet haftası, Ttnet ihalesi, ADSL

• 2000 e-avrupa, 2001 e-avrupa+, E-turkiye, TK, EMP

• 2002 RTUK yasası, Bilisim Surasi, 2003 BTD, icra

• 2004 serbestleme, acil Eylem, 2006-2010 Strateji,

• 2006 TT Özelleşme, 2007 5651, 2008 e-devlet kapısı

42

Türkiye -I

• 35 milyon kull., 20M(6.6 adsl+1.9 Bilg Mobil 0.65 fiber+0.5 kablo, 10.2 cep ) genisbant , 7 M bilgisay.

• Kullanim(G:47.4, E: 58, K: 37)

• Kent (E:57, K:46.3) Kırsal( E:27, K:16.3)• Düz: 37.8;47.6;28.2

Kent(46,56,36)Kır(18.8,27.2,10.6)

• Alan adı: 333 + 1262K

• Evlerin %48'inde internet, Kırsalda: %28

• %35-40 geniş bant

• Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı!

• E-devlet: 10M, firma: 11.5M CV

43

Türkiye - II

• Uluslarasi indeksler: 40/55, 55-70 /192

• Gender gap: 120+, insani gelişmede: 80-90

• UN e-gov: 59, 76, 69/192, 80/192

• ITU – IDI eu 37/38

• ITU fiyat: 65/161, sabit 81/161, gsm 97/161 eu 31/38

• GITR: sira: : 55/127, 61/134, 69/133--> 52 ->45

• Rekabet:69/139, → 43, inovasyon 69 -> 74

• Demokrasi: 88 (130), insnai gelisme: 90 (82+)

• Gender: 120+

• Basin 138, 148, 154

44

Türkiye-III

• Rekabet: adil degil; TT, GSM, Türksat, Tübitak

• İnsan gücü açığı, bilişim kültürü sorunlu

• Araştırma çok az; İnternet enstitüsü yok

• Strateji/eylem planı sorunlu (yok), KIEM?

• Sansür ve yasaklama: yargısız infaz

• Sektörlere yönelik plan/proje yok; teknik çok konu ..

• Hakim/savci, yetişkin, veli eğitimi yok

• Yönetişim eksik !

45

Türkiye-IV

• Yasaklar: Donkişot, Devekuşu, Harakiri

• Çocukları korumanın yolu bu olmamalı

• Elinde Balyozla dolaşan bir BTK

• Gizlilik içinde, sayıları bile bilemiyoruz

• Kepçe, Adnan hoca, google, youtube faciaları

• Adalet Bakanlığı kayıp, yargısız infaz

• Filtre haktır, ama bürokratlar belirleyemez

• Ifade özgürlüğü

46

Türkiye-V

• Cok dağınık: DPT, BTK, Başbakanlık, Sanayi, Türksat, Ulaştırma ...

• Algılama sorunu: basit bir teknik gelişme ..

• Matbaa benzeri bakış açısı var

• “Ben İnterneti Kullanıyorum”, daha ne var ?

• “Saldım Çayıra, Mevlam Kayıra”

• Sahibi çok da, sorumlusu yok!

•

47

Bilişim Sektörü için:

• Yatay rolu çok önemli

• Yatay için de gelişmesi gerekir

• Tutarlı politikalar gerekli-sistem yaklaşımı

• Bilişim-internet olmazsa olmaz koşuldur

• Ama, Tek başına yetmez: tutarlı ulusal ...

• Kendi özel konumuza uygun politikalar gerekli: açık kaynak gibi

48

• Katılım, Demokrasi ve İnternet

• Anti-global hareket interneti çok etkin ...

• Dağıtık, küçük gruplar haberleşme ...

• Bilgilenme, alternatif oluşturma, karar ...

• Kitleleri harekete geçirme (ventura, oba..)

• Yolsuzlugu önleme, yönetime katılma ...

• Strateji oluşturma, yayma ve ikna ...

• “Long Tail !” - herkese erişim!!

49

• Katılım, Demokrasi ve İnternet II

• Sosyal aglar - global

• Geniş kitlelere ulaşım – örgütlenme

• Kitleler, saydamlık, yönetime katılım, bilgiye erişim

• Bilgilenme, denetim ve refahtay pay istiyor

• Internet bir araçlar topluluğu

• Strateji ve örgütlenme gerek

İnternet, Bilişim ve Bilgi Toplumu 50

E-democracy

• Extremedemocracy.com

• E-democracy.org

• Akgul.bilkent.edu.tr

• Berkman center, harvard law school

• Oxford Internet Instıtute oii.oxford.ca.uk?

• Cambridge, berkeley, harvard berkman

51

E-avrupa

• Web .eu de çıktı, 94'te hızlı başladılar

• !97 girdik dediler, 98'te sayısal uçurum

• 99'da e-avrupa “en dinamik ve rekabetçi”

• 2002'de biten eylem p, “herkes için bilgi T”

• 2001'de, e-avrupa+, e2005

• İ2010: growth and inclusion

• ABD, jp ve korenin gerisindeler

52

E-türkiye, e-devlet• Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye

• Devletin yeniden yapılanması: e-devlet

• E-devlet, e-türkiye için öncü güç

• Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz!

• Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir

• Bu bir süreçtir

• Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!

53

Ara Özet:

• Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil

• Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef

• Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli

• Açık kaynak öncelikli, ama tek değil

• Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar

• Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz

• Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart

54

Ne Yapılmalı?

• İnternet /Bilgi toplumu muasır medeniyetdir

• İnternet Kalkınma, demokratikleşme, bütünleşmenin merkezinde olmalıdır

• Bütünsel bir strateji gerekir!

• Ana cizgiler partiler üstü olmalıdır!

• Siyasal sahip/sorumlu : ana işi bu olan bir bakan

• Esnek, tüm paydaşları kapsayan bir yapı

• Katılımcı, saydam, çoklu, ortak akıl için bir yapı

• Bilişim stratejik/öncelikli sektör olmalı

55

Ne Yapılmalı - II

Somut Eylem Planları

• TBMM de sürekli bir komisyon

• Yıllık gözden geçirme konferansları

• Insan gücü yetiştirme planları

• Bilişim sektörünü geliştirme planları ...

• Ar-ge, inovasyone öne çıkarma

• Sektörlere özgü plan ve teşvikler

• Talebi artıracak önlemler

56

Ne Yapılmalı - III

• Bilişim/sayısal okur yazarlık tüm okullar,

• Yetişkinler, memurlar, ...

• Orta öğretimde bilgisayar bilimleri kavramları

• Özgür yazılımları ve markadan bağımsız eğitimler

• Öğretim üyesi yetiştirme planları

• Doktoralı araştırmacı yetiştirme, Enstitüler

• Geri besleme yapıları

• Ifade özgürlüğü, bireysel tercihler, veli eğitimi temelinde “zararlı içerik” sorunu

• İnternet Yaşamdır !

57

Özet:

• Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil

• Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef

• Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli

• Açık kaynak öncelikli, ama tek değil

• Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar

• Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz

• Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart

Universiteler

• internet araçlarını yoğun kullanmalı• wiki, blog, rss, chat, liste, forum• liberal/önder: öğrenci, eleman, özgür• e-öğrenme; deney, destek, karma• Açık erişim, açık ders malzemeleri • Topluma önderlik: stk, ticaret• yaratıcı, girişimci, araştırma , inovasyon kültürü• sanayi işbirliği, toplumun sorun.

Universiteler

• opencourse consorsium• academicearth.org• best video lectures• acik kaynak yazilimlar: 300K• gnu.org, directory.fsf.org 7K• sf.net, freecode.com• acik-kaynak.org.tr

Açık Kaynak Yansımaları

• 350-500 linux surumu, 2 milyon gelistirici• Bilişimi yeniden tanımlıyor, farklı bir model• Açık erişim• Acik-ders malzemeleri, OCW• Wikipedia, stanford felsefe sözlüğü• 100$ dizüstü, her çocuga dizüstü• Acik biyoloji, acik-donanim, facebook• Google, facebook, twitter, amazon, yahoo ...

61

e-öğrenme ...

• işin başındayız: ne kadar hazırız?

• paradigma değişikliği: aktif öğrenme

• zenginleştirici ---> degree program

• dinazor, göçmen, native

• “mass ...”, lab, öğrenme, katılım

• virtual classroom, atutor, moodle

• opencourseware, acik-ders malzeme

62

GITR- Bilgi Toplumu Indeksi

• 3 kategori, 9 altkategori, 68 temel gösterge

• Çevresel(ç), Hazırolma(H), Kullanım(K)

• Ç: pazar (14), siyasal/düzen.(9), altayapı(7)

• H: birey(9), iş dünyası(10), devlet(4)

• K: birey(5), iş dünyası(5), devlet(5)

• Türkiye: 61 <--- 55

• Ç: 56; 66, 56, 62

• H: 69; 64, 63, 87

• K: 54; 61, 48, 60

GITR -II

• bürokrasi 104• vergi (k)123, 78• adalet bagim 64• egitim sist k 77• okulda inet 55• firma arge 73• e-katilim 70• egitim harca 90

• basin özgür 106• adaletin etkin 82• ict önceligi 101• y.tekno alımı 106• vizyonda ict 85• edevlet haz. 70• dev ict teşvik 96• iş çalışan egit 90

64

Alan Adı

Kendi Alan adınız olsun

Adsoyad.com.tr

Com.tr biz.tr info.tr – sirketler için

Gen.tr web.tr herkes, org.tr STK

Gov.tr bel.tr pol.tr k12.tr

Name.tr tel.tr

Av.tr dr.tr (not.tr ecz.tr muhasebe.tr)

.tv.tr .fm.tr medya.tr

65

web önerileri:• Enformasyon/hizmet önemlidir !

• Flash, büyük resim, animasyondan uzak dur

• Platform bagımsız! Her tarayıcı, görme özü.

• Ana bilgi text, html olmalıdır (pdf, word.)

• Navigasyon ...

• Kurumsal bütünlük

• İletisim bilgileri, stil üzerine okuyun, düşünün

Tarama motorları

• Google, scholar.google, maps.google, print..

• Acik-erisim, creative commons

• Meta search , A9, de.li.cious,

• Firefox Search tools

• Wikipedia, free dictionary, webmaster, yahooligans

• Wikipedia, yahooligans, netscout

Bazı Web adresleri

• Wikipedia, tr.wikipedia.org

• Yahooligans – k12

• Netscout

• Dizin servisleri: directory.yahoo.com

• Directory.google.com, opendirectory

• E-posta listeleri

• Wiki, blog, rss!

Bazı Web adresleri

• Wikipedia, tr.wikipedia.org

• Yahooligans – k12

• Netscout

• Dizin servisleri: directory.yahoo.com

• Directory.google.com, opendirectory

• E-posta listeleri

• Wiki, blog, rss!

69

Sorular• Teşekkür ederim

• Blog.akgul.web.tr

• akgul.web.tr/yazilar/

• akgul.bilkent.edu.tr

• Akgul-duyuru, edu-net, tsiyase

• akgul@bilkent.edu.tr

Bilişim ...

• Bilgisayarlar her yerde: gömülü, cep, masa, süper, santral, ...

• Üretim aracı

• Kişisel/kurumsal verimlilik aracı

• Kişisel haberleşme, gelişme, eğlence, kültür aracı

• Yeni ilaç, malzeme, oto, uçak, güvenlik, bilim

• Elektrik gibi temel

• Bilgi sistemi kurmak zordur, ekip işi, insanı ikna

• Süreçtir, iş birliği ister

Yatay Sektör Olarak Bilişim

• İnternet ve Bilgisayar: “Her eve lazım!”

• Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamayın!)

• Verimlilik aracı: OECD doğruladı (Arrow)

• Tarım, KOBI, turizm, için gerekli

• Bilişim'in, işletme/iş nosyonları gerekli

• Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama

• e-ticaret, e-pazaryerleri

• Bilgiye erişim yurttaşlık hk. Sayısal böl.

72

Dikey Sektör Olarak Bilişim• Kendi içinde: yazılım, gömülü, Call center

• Elektronik, Telekom ile bütün - ICT

• Telekom -Media-eğlence – Internet yakın.

• Yatırım göreceli düşük: egitim gerek

• İhracat: yazılım, hizmet, müteathitlik

• İnsan gücü planlaması: meslek (lise, YO, U)

• Üniversiteleri yeniden yapılandırmak gerek

İ 73

Bilişim, Verimlik, tetikleyicilik• Arrow'un itirazi çözüldü

• İ2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik.

• Verimligin %40'ı sağlıyor, ABD'de %60

• Bilişim ar-ge 1/3 (.us, .jp, .kr), 1/5 .eu

• Değişimi yönetmek zor, başarısızlık var

• Elektrik motorlarında gecikme

• 96-97 50/55• İnsani gelişme: 82-96 / 196• Digital opportunity (05): 1 dk, 2, iceland, 3.se, 4 uk, 5 no, 6, nl, 7,

ch, 8 fi, 9, lu, 10 de, 11, estonya, 12slovenya, 16 fr, 22 cy, 26 gr, 31 ro, 32 tr 33 ru (Avrupa)

• Dünya: 58 tr, 60 rs, 53 ro, 9 nl, 7 us, us 21,3 dk, 2 jp, 1 kr• Economist 07 e-readiness: 1 dj, 2, us-se, 4 hk, 5ch, 6 sgş 7 uk, 8nl,9

australya, 10 fi, 11 au, 12no, 13 ca, 14 nz, 16 kr, 30 sili, 42 tr, 43 br,44 ar, 45 ro, 48 bg

• İnnovation: 46 bg, 53 br, 58 tr, 60 urdun, 54 cin,• Broadband indeks. itif.org (07), 1 kr, 2 jp, 3 iceland, 4 fi, 5 nl, 6 se,

7fr, 8dk,9 no, 10 ca, 12 us, 24 pl, 27 gr, 29 mx, 30 tr• Global comptetition index: (07) 59 tr, 1 ch, 2 fi, 3 se, 4 dk, 5 sg, 6

us, 7 jp, 8 de, 9 nl, 1o uk, 12 no, 26 ma, 66 br