MONO VE POLİARTRİTLER Hazırlayan: Dr. Fulya Aldinç

Danışman: Doç. Dr. Mine Karagülle Ekim 2009

AJANDA

A. Artritlere genel bakış

B. Artritle karışan durumlar

C. Monoartritler

D. Poliartritler

A. Artritlere genel bakış

• Belirgin olarak eklemi tutan ve o eklemde ağrı, şişlik, hassasiyet, ısı artışı, bazen kızarıklık ve eklem hareketlerinde kısıtlılığa yol açan eklem inflamasyonu

A. Artritlere genel bakış

• Ayırıcı tanıda önemli noktalar – Akut-Kronik?

– Mono-Oligo-Poli?

– Simetrik-Asimetrik?

– İnflamatuvar-Noninflamatuvar?

– Eşlik eden semptomlar-Organ tutulumları

B. Artritle karışan durumlar

1. Eklemin iç yapılarındaki bozukluklar

2. Kemik ağrısı

3. Tendinit ve bursit

4. Nöropatik ağrı

5. Yumuşak doku enfeksiyonları

6. Kas ağrısı sendromları

1.Eklemin iç yapılarındaki bozukluklar

• Menisküs ve ligamentlerin yırtılması – Kilitlenme, klik, boşalma hissi

– Semptomlar sıklıkla intermitan

– FM’ de tekrarlayan internal ve eksternal rotasyonda ağrı

• Asetabuler labrum yırtıklarına dikkat – Gözden kaçması kolay

– Tedavi artroskopik cerrahi

2.Kemik ağrısı

• Periost veya kemik iliğini tutan patolojiler sonucu kemik ağrısı oluşur

– Kırıklar

– Osteomiyelit

– Hematolojik malignensiler

– Primer yada sec. kemik tümörlerine bağlı periostitler

– Paget hastalığı

• FM’de etkilenen kemik periostu basmakla hassas

• Anormal radyografik bulgular en önemli ayırıcı tanı bulgusu

– Öncelikle direkt radyografi

– CT,MRG,radyonüklid tarama

• Paget hastalığında, subkondral kemik ve kıkırdak deformitesi (+)

– Özellikle kalça ve dizlerde kemik ağrısı ve artritik semptomlar

3.Tendinit ve Bursitler

• Bulgular eklem çevresinde lokalize • Lokal hassasiyet ve ağrı aktif eklem hareketiyle

artar – Lokal lidokain enjeksiyonu yararlı olabilir

• Enfeksiyöz bursitlerde ayırıcı tanı; – Enjeksiyon izi – Glukokortikoid enjeksiyonu öyküsü – Komşu enfeksiyon odağı

• Septik artriti taklit eden durumlar – Olekranon bursiti – Prepatellar bursit – Ayırıcı tanıda yüksek rezolüsyonlu USG kullanılabilir

4.Nöropatik ağrı

• Periferik sinirlerin kompresyonu ve irritasyonu sonucu yansıyan ağrı – Karpal tünel sendromu

• Elin palmar yüzünde ilk dört parmağa yayılan ağrı – Lumbosakral radikülopatiler

• Kalça bölgesinde ağrı – Brakial pleksopatiler

• Omuz ağrısı

• Artritten farklı bazı tanısal özelliklere sahiptir; – Ağrı, periferik sinir dağılımına uygun – Geceleri ani şiddetlenme atakları – Fm

• Düz bacak kaldırma, Tinel, Phalen testleri • Duyusal bozukluklar • Diffüz polinöropatilerde lokalize edilmesi zor ağrı

5.Yumuşak doku enfeksiyonları

• Derin yerleşimli eklemlerin çevresinde meydana gelmişse artriti taklit edebilir

• Akut başlangıçlı kalça ağrısı – Psoas absesi

– Retroperitoneal abse

• Sacroiliak ekleme yansıyan ağrı – Pararektal abse ?

• Ayırıcı tanı; – Ateş

– FM • Muskuler rijidite

• Lokal hassasiyet

• Drene sinüsler

– Sinovial sıvı bulgusu olmaması

– Sintigrafi, USG ,CT, MRG tanıda yararlı

6.Kas ağrısı sendromları

• Fibromyalji-myofasiyal ağrı – Diffüz ya da lokalize kas hassasiyeti – Baş, boyun, bel, omuz ağrısı sık – Yorgunluk, intermitan diffüz parestezi ve irritabl

kolon sendromu eşlik eden semptomlar – Basınca aşırı duyarlı noktalar – Monoartriküler ağrıya yol açması nadir

C. Monoartritler

• Tek bir eklemde lokalize inflamasyon

• Tanısı zor – Monoartrit olarak başlayan poliartritler

– Derin eklemlerde inflamasyon bulgularını tespit etmek güç

• Kalça, sakroiliak eklem

Monoartritli hastaya yaklaşım

• Artrit akut mu, kronik mi? – Akut

• Saniyeler içinde – Travma, kırık, serbest cisim

• Birkaç saat - iki gün arası – Akut bakteriyel enfeksiyon – Kristal artropatiler

– Kronik (>6 hft) • Artrit inflamatuvar mı, non inflamatuvar mı?

– Anamnez, FM – Öyküde inflamatuvar/non inflamatuvar ayırımı

• Sabah tutukluğu • Jel fenomeni • Sistemik semptomlar (ateş,halsizlik)

– Eklem muayenesi, karşılaştırmalı olmalı • Şişlik, kızarıklık, sıcaklık

– Sinovial sıvıda beyaz küre sayısı (en güvenilir) • Artrit gerçekten monoartiküler mi?

Monoartrit sınıflandırması

Akut Monoartritler Akut İnflamatuvar Monoartrit Akut Non inflamatuvar Monoartrit

Kronik Monoartritler

Kronik İnflamatuvar Monoartrit Kronik Non inflamatuvar Monoartrit

Monoartrit sınıflandırması

Akut monoartrit İnflamatuar

Septik artrit

Gut/Psödogut

Monoartiküler olarak ortaya çıkan sistemik romatik hastalık (RA, AS, JRA)

Sistemik otoimmün hast. (FMF, SLE,…)

Non-İnflamatuar Eklem çevresi kırık

Osteoartrit

Osteonekroz

Monoartritler

Kronik monoartrit İnflamatuar

Tbc artriti

Mantar enfeksiyonları

Monoartiküler olarak seyreden sistemik romatik hastalık

Non-İnflamatuar Osteoartrit

İskemik nekroz

Eklemi ilgilendiren Paget hastalığı

Akut monoartritler

Akut inflamatuvar monoartrit

a) Septik artrit b) Kristal artropatiler c) Diğer sebepler

Sistemik hastalık bulgusu olmayan inflamatuvar monoartritler RA, JRA, AS,… Lyme artriti

Sistemik hastalık bulguları olan inflamatuvar monoartritler Enteropatik artrit

Sistemik otoimmün inflamatuvar monoartritler SLE Sarkoidozis FMF Romatik ateş Still hastalığı

a-Septik artrit

• Monoartritli hastada ilk akla gelmesi gereken tanı

• En sık etken: S. aureus

• Sıklıkla büyük eklemlerde

• Geri dönüşümsüz kıkırdak ve kemik destrüksiyonu

• Sistemik risk faktörleri – İmmünsupresyon (ilaç, vb.) – DM – IV ilaç kullanımı – Pulmoner, kardiak ya da genitoüriner infeksiyon odağı – Lokal patolojiler (penetran travma, inf. artrit, steroid enj. öyküsü, effüzyon,

protez eklem)

a-Septik artrit

• Tanı – Fm

• Şiş, sıcak, kırmızı, aşırı duyarlı eklem

• Eklem hareket açıklığında belirgin kısıtlılık

• Sistemik bulgular

– Sinovial sıvı analizi • Gr boyama

• Lökosit sayımı

• Kültür

•Genellikle >50000/µL •Gonokokal artritte daha düşük olabilir

Septik artrit - enfektif ajanlar:

• S. aureus (en sık etken) • Gonokok • β hemolitik streptokok

• Pseudomonas aeruginosa • Streptokokkus pnömoniae • Borrelia • Fırsatçı (sporothrix schenkii, cryptococcus

neoformans, salmonella tipleri, ureoplasma urealyticum, campylobacter fetus)

• Diğer (hepatit B, EBV, parvovirüs, rubellla)

Gonokok

• Aşırı ağrılı monoartrit

• Bazen gezici poliartrit

• Diffüz tenosinovit

• Makül,püstül,vezikül benzeri cilt lezyonları

• Genç, cinsel olarak aktif bireyler

• Tanı:

– Anamnez, Fm,sinovial sıvı kültürü, deri lezyonlarından alınan kültür

– Sinovyal sıvıda lökosit nispeten daha düşük • Ortalama: 34000/µL

Borrelia (Lyme artriti)

• Kene ısırığıyla bulaş • Erken dönemde

– Ateş, atralji,lenfadenopati,kızarıklık • Haftalar-aylar sonra diz artriti • Öyküde endemik bölgeye seyahat • Beraberinde nörolojik ve kardiyak

bozukluklar • Vücutta döküntü • Kesin tanı;

– Borrelia burgdorferi’ye karşı gelişen antikorların serumda gösterilmesi

Pseudomonas

• IV ilaç kullanımının artışı

• Alışılmamış eklemler(fibrokartilojinoz eklemler) – Sternoklavikuler

– Sacroilak eklemler

– İntervertebral diskler

b-Kristal artropatiler

Aynı eklemin kendini sınırlayan

tekrarlayıcı inflamasyon öyküsünde akla gelmeli

1.Gut

2.Psödogut

Gut • Fulminan seyirli • Orta yaşlı erkeklerde sık (et, alkol) • Karakteristik olarak ayak 1. parmak MTF tutulumu (podagra) • Selülit görünümüne yol açabilir • Tanısı kolay

– Sinovial sıvı polarize ışık mikroskobunda incelenir (monosodyum ürat kristalleri %95 (+))

– Tofüste ürat kristalleri (+) – Akut atakta serum ürik asit düzeyi artabilir

Psödogut

• Diz veya el bileği tutulumlu akut monoartrit

• İleri yaş • Enfeksiyon belirtileri yok

• Kalsiyum pirofosfat dihidrat kristalleri

– Elektron mikroskobunda görülebilir (tanısı zor)

– Sinovial sıvı aspiratında lökositlerde rhomboid şekilli kristaller

– Kesin tanı koydurmaz – CPPD, akut-kronik inflamatuvar artritle

birlikte görülebilir. (nonspesifik)

İlk akla

gelen tanı

c-Akut inflamatuvar monoartritlerin diğer sebepleri

• Sistemik bulguları olmayan hastalar 1. Juvenil romatoid artrit 2. Romatoid artrit 3. Seronegatif spondiloartrit

• Sistemik bulguları olan hastalar 1. Enteropatik artrit

• Sistemik otoimmun hastalıklar 1. SLE 2. Sarkoidozis 3. FMF 4. Romatizmal ateş 5. Still hastalığı

c-Akut inflamatuvar monoartritlerin diğer sebepleri

• Sistemik bulguları olmayan hastalar 1. Juvenil romatoid artrit 2. Romatoid artrit 3. Seronegatif spondiloartrit

• Sistemik bulguları olan hastalar 1. Enteropatik artrit

• Sistemik otoimmun hastalıklar 1. SLE 2. Sarkoidozis 3. FMF 4. Romatizmal ateş 5. Still hastalığı

Juvenil RA

• Çocukta monoartiküler başlangıç

• Daha sonra ilave eklem tutulumları gelişebilir

• ANA pozitifliği RF’ye göre daha önemli

• Monoartiküler hastalık ve ANA (+) olması iritis gelişmesi ile ilgili

Romatoid artrit

Sinsi başlayabildiği gibi akut monoartrit tablosu ile de başlangıç yapabilir

Seronegatif spondiloartropatiler

• Monoartrite eşlik eden aksiyel iskelet ağrısı ve tutukluk

• Tipik olarak alt ekstremite eklemlerinde tutulum

• Üretrit, diyare, inflamatuvar göz hastalığı, tırnakta noktalanma, psöriazis gibi klinik bulgulara dikkat edilmeli

c-Akut inflamatuvar monoartritlerin diğer sebepleri

• Sistemik bulguları olmayan hastalar 1. Juvenil romatoid artrit 2. Romatoid artrit 3. Seronegatif spondiloartrit

• Sistemik bulguları olan hastalar 1. Enteropatik artrit

• Sistemik otoimmun hastalıklar 1. SLE 2. Sarkoidozis 3. FMF 4. Romatizmal ateş 5. Still hastalığı

Enteropatik artritler

• Whipple hastalığı

• Ülseratif kolit

• Çölyak hastalığı (RA ve SLE ile ilgili olabilir)

c-Akut inflamatuvar monoartritlerin diğer sebepleri

• Sistemik bulguları olmayan hastalar 1. Juvenil romatoid artrit 2. Romatoid artrit 3. Seronegatif spondiloartrit

• Sistemik bulguları olan hastalar 1. Enteropatik artrit

• Sistemik otoimmun hastalıklar 1. SLE 2. Sarkoidozis 3. FMF 4. Romatizmal ateş 5. Still hastalığı

Sistemik otoimmün hastalıklar

• SLE – Küçük eklem poliartriti sık – Nadiren monoartrit – Tenosinovitin eşlik ettiği el bileği şişliği – Ateş ve ciddi sistemik bulgular eşlik edebilir

• Sarkoidoz – EN + bilateral hiler LAP – Genelde bilateral ayak bilekleri, el bilekleri, dizlerde artrit

• HSP, Takayasu arteriti,polimyaljia romatika ,dev hücreli artrit – Genelde poliartrit – Monoartiküler başlangıç olabilir

• FMF – Çok ağrılı akut monoartrit

• Romatizmal ateş – Ateş + kaybolan döküntü

Akut non-inflamatuvar monoartrit

a) Travma/kırıklar

b) Osteoartrit

c) Osteonekroz

Kronik monoartritler

Kronik monoartrit sınıflandırması

• İnflamatuvar – Mikobakteri inf. – Fungal inf. – Romatoid artrit – Spondiloartritler – FMF – Behçet hastalığı – Lyme artriti – Sarkoid artriti – Pigmente villonodüler sinovit

• Non-inflamatuvar – Osteoartrit – Nöropatik artrit – Kemiğin avasküler nekrozu – Sinovyal kondromatozis

Kronik monoartritlere genel bakış

• Sinsi gelişen artritler – Mikobakteri – Mantar enfeksiyonları – Tümörler – Osteoartrit

• Geçmişte olan tavma öyküsü,kilitlenme – osteoartrit

• Daha önce bir eklemde artrit öyküsü – İnflamatuvar artritler

• Eklem içine kortikosteroid öyküsü – Osteonekroz

• Bel ağrısı, üretrit, diyare, konjonktivit, üveit, eritema nodozum benzeri lezyonların varlığı – Spondiloartritler

Kronik inflamatuvar monoartritler

– Mikobakteri inf. – Fungal inf. – Romatoid artrit – Spondiloartritler – FMF – Behçet hastalığı – Lyme artriti – Sarkoid artriti – Pigmente villonodüler sinovit

Tüberküloz

• Çocuklarda kalça ve diz

• Erişkinlerde vertebra

• Genelde tek bir eklem tutulumu

• Pozitif tüberkülin deri testi – Tanı için yeterli değil

– Testin negatifliği tanıyı dışlar

Mantar enfeksiyonları

• Candida, coccidioidomycosis, histoplasmosis, blastomycosis – Tüberküloz benzeri reaksiyon

• El eklemi tutulumu + penetran yaralanma

öyküsü + eklem çevresi yumuşak doku reaksiyonu – Sporotrikozis

Tümörler

• Pigmente villonodüler sinovitis – Kanlı effüzyon +

• Solid tümörlerin sinovia metastası nadir

Kronik non inflamatuvar monoartritler

– Osteoartrit

– Nöropatik artrit

– Kemiğin avasküler nekrozu (Osteonekroz)

– Sinovyal kondromatozis

Osteoartrit

• Diz, kalça, akromioklavikuler eklem, 1. metatarsofalangeal eklem osteoartriti sıklıkla monoartrit

• OA için risk faktörleri – Yaş – Konjenital kalça displazisi – Travma (eklem kırıkları) – Dizden ligament veya fibrokartilajın cerrahi olarak çıkarılması – Daha önceki inflamatuvar artrit, infeksiyon – Obezite, kronik yüklenme (sporcular)

• Hızlı ilerleyen OA

– Osteopeniye bağlı kırık – Metastatik tümör – Avasküler nekroz

Osteonekroz • Kanlanmadaki bozukluk sonucu • Tutulan eklemde ağrı ve dengesizlik • Sıklıkla monoartiküler • Femur başı tutulumu sık • Sıklıkla altta yatan hastalığa bağlı

– Travma, hiperkoagülabilite, polisitemi, hemoglobinopatiler SLE’de vaskülitin bir komplikasyonu olarak, kortikosteroid tedavisi alanlarda ,renal transplantasyon, alkolizm, siroz ve pankreatit

• Direkt grafi, MR – Kemik rezorpsiyon alanları ile birlikte artmış kemik dansitesi alanları

Nöropatik artropati • En sık nedeni DM • Periferik nöropatisi ve duyu kaybı

olan hastalarda (propriyosepsiyon kaybı)

• Ayak, ayak bileği, diz artritinde

akla gelmeli • Eklem sıcak ve ağrılı olabilir fakat

eklem sıvısı non inflamatuvar • Subakut ya da kronik monoartrit

tablosu

• Radyografik görünüm patognomonik

Monoartritlerde tanı

1. Sinovial sıvı analizi 2. Kültürler 3. Laboratuvar çalışmaları 4. Radyografi 5. Nükleer tıp 6. Manyetik rezonans görüntüleme 7. Ultrason 8. Sinovia ve kemik biyopsisi

1-Sinoviyal sıvı analizi

• Monoartrit için en önemli lab testi – İnflamatuvar mı?

– Enfekte mi?

– İntra-ekstra selüler kristal içeriği var mı?

• Sıvının yerini tespit etmek için USG eşliğinde uygulanabilir

2-Kültürler

• Septik artrit – Kan-sinoviyal sıvı-idrar kültürü

• Gonokkal artrit – Servikoüretral-rektal-faringeal

• Thayer-Martin besi yeri

– Sinoviyal kaviteden alınan kültür • Çikolata agar • Sinovial sıvı kültürleri genelde negatif

3-Laboratuvar çalışmalar

• Enfeksiyon-multisistem hastalığı – CBC, sedimentasyon, CRP, böbrek ve KC

fonksiyon testleri, TİT

• Ürik asit düzeyi

• RF

• ANA

• Serolojik testler – Lyme

4-Radyografi

• Semptomlar birkaç haftadan daha uzun zamandır devam ediyorsa

• Yararlı olduğu durumlar – OA – Kırıklar – Kristal artropatiler (CPPD) – Paget – Osteomyelit – Osseöz-hematolojik malignensiler

5-Nükleer tıp

• Diğer yöntemlerele saptanamamış infeksiyon bölgelerinin araştırılması – Muayenesi zor olan derin yerleşimli eklemler

– Eklem hareket açıklığı belirlenemeyen fibrokartilajinoz eklemler

• Sakroiliak eklem

– Omurga

6-MRG

• MRG ‘nin üstün olduğu durumlar – Erken olgularda kemiğin iskemik nekrozu

– Legg-Calve-Perthes

– Kalça ve pelvisteki gizli kırıklar

– Diz meniskopatileri

– Yumuşak doku patolojileri (psoas absesi)

– Tümör veya osteomyelit tarafından subkondral kemik ve kemik iliği tutulumu

• Tüm vücudu taramada radyonüklid incelemeler daha yararlı

7-Ultrasonografi

• Eklem aspirasyonları

• Eklemler, bursalar, periartiküler yapılardaki sıvı varlığı

8-Sinovia ve kemik biyopsisi

• Kronik açıklanamayan monoartritlerin tanısında – Tbc, fungal sinovit

• Akut inflamatuvar artritlerde – Sakroiliak, sternoklavikuler, simfizis pubis gibi

fibrokartilajinoz eklem infeksiyonları • Aspirasyon faydalı değilse yapılır

C. Poliartritler

• Dörtten fazla eklemde artrit olması

• Tanı koymak güç – Ayırıcı tanısı fazla

Poliartritlere genel bakış • Poliartrit tanısı koyarken anamnezde şunlara dikkat edilmeli

– Başlangıç – Süreç

• Hızlı seyir gösteren • İntermittan • Gezici

– Spesifik eklem yakınmaları • Kilitlenme • Boşalma hissi

– Sistemik yakınmalar • Ateş-gece terlemesi-kilo kaybı

– Deri bulguları • Psöriazis • Kelebek şeklinde döküntü • Raynaud fenomeni • Ülsere lezyonlar • Alopesi • Ağız-göz kuruluğu

– Geçmiş hikayesi • Geçirilmiş enfeksiyon,cinsel temas

– Aile öyküsü • Ankilozan spondilit

Poliartritlere genel bakış

• Fizik muayene – Eklem inflamasyon bulguları

– Aktif/pasif eklem açıklıkları

– Cilt muayenesi

– Göz muayenesi

– Periferik nabızlar

– Göğüs ekspansiyonu

Poliartritlere genel bakış

• Laboratuvar incelemesi – İnflamasyonun non-spesifik testleri

• ESR,CRP,CBC

– Sinovial sıvı analizi

• Radyoloji – Kartilaj kaybı – Periartiküler osteoporoz – Osteofitler – Periostit – Yumuşak doku değişiklikleri

Poliartrit sınıflandırması İnflamatuvar

Periferik poliartritler RA SLE Viral artritler Psöriatik artrit

Periferik pausiartiküler Psöriatik artrit Reiter sendromu Romatik ateş Poliartiküler gut Enteropatik artrit Behçet hastalığı Bakteriyel endokardit

Periferik ve aksiyel tutulum Ankilozan spondilit Reiter sendromu Enteropatik artrit Psöriatik artrit Whipple sendromu

Non inflamatuvar Kalıtsal

El osteoartriti

Primer jeneralize osteoartrit

Travmatik osteoartrit

Lokal yaralanmayı takiben

Obezite

Yoğun egzersiz

Yaşlılık

Metabolik hastalıklar

Hemokromatozis

Okronozis

Akromegali

İdiopatik

İnflamatuvar poliartritler

Periferik poliartritler

• RA • SLE • Viral artritler • Psöriatik artrit • Diğer

1-Romatoid artrit

• Romatologa başvuruların yaklaşık ¼’ü • Başlangıç tipik olarak el ve ayak küçük eklemlerinde • Simetrik tutulum • Klinik tablosu oturmadan önce

– Palindromik artrit

• DİF tutulumu nadir • Eklem dışı bulgular

– Subkutan nodüller – Plevral effüzyon

2-Sistemik lupus eritematozus

• İntermittan, simetrik, gezici karakterli poliartrit

• En sık elin küçük eklemlerinde

• Kemik destrüksiyonu ve erozyon yapmaz

• Yüzde karakteristik döküntü

3-Psöriatik artrit

• Tipik olarak pausiartiküler başlar

• Sonraki dönemde poliartiküler

4-Viral artrit

• HIV neden olur

• Ateş, döküntü, poliartrit, proteinüri,

hematolojik anormalliklerle beraber göründüğünde SLE ile ayırıcı tanı zor

Pausiartiküler periferik artrit

1. Psöriatik artrit 2. Reaktif artrit (Reiter sendromu) 3. Romatik ateş 4. Poliartiküler gut, psödogut 5. Enteropatik artrit 6. Behçet hastalığı 7. Bakteriyel endokardit

Pausiartiküler periferik artrit

• 4 veya daha az eklem etkilenmesi

• Poliartritlerin erken dönemi

• İlerde poliartrite dönüşüm

1-Psöriatik artrit

• Karakteristik olarak DİF tutulumu • Daktilit + periostit (sosis parmak) • Artrit asimetrik • Psöriatik artritin klinik paternleri

1. DIF eklem tutulumu ile karakterize distal artrit 2. Küçük orta büyüklükteki eklemleri tutan asimetrik oligoartrit 3. RA’e benzer simetrik poliartrit 4. Ağır destrüksiyona yola açan artritis mutilans 5. Spondiloartropati

2-Reaktif artrit (Reiter)

• Artrit + konjunktivit + deri veya mukozal lezyonlar

• Psöriatik artrite benzer fakat daha çok alt ekstremite tutulumu mevcut

• Asimetrik artrit • Entesit ve sakroiliak eklem

tutulumu

3-Erişkin romatizmal ateş

• Alt ekstremitenin büyük eklemleri • Çocukluk çağındaki gibi gezici değil

• Ateş yüksek

• Kardit, kore, döküntü, subkutan nodül nadir

• Birkaç gün veya 1-2 haftada gelişen sinsi seyirli

artrit

4-Gut

• Tanı konulamamış vakalar kronik poliartrit olarak romatologların karşısına çıkar

5-Enteropatik artrit

• Alt ekstremitedeki büyük eklemler

• Omurga tutulumu

• İnflamatuvar barsak hastalıkları ile beraber olabilir

6-Behçet hastalığı

• Birkaç eklemde sınırlı kalan poliartrit

• Eklemde kalıcı hasara yol açmaz

• Oral, genital,oftalmolojik belirtiler

• Alevlenmeler ile seyreder

7-Diğer

• Tekrarlayan polikondritis – Kulak, burun, sklera inflamasyonu

– Diz ve bileklerde tutulum

• Sarkoidozis – Diz ve ayak bileği tutulumu + – Eritema nodosum + – Bilateral hiler LAP – İleri dönemde romatoid artrite benzer kronik dekstrüktif

poliartrit

– İleri dönemde radyografilerde litik kemik lezyonları

7-Diğer

• Lyme hastalığı – Genelde mono ve oligoartrit fakat kronik simetrik poliartrit de tanımlanmış

• Bakteriyel endokardit

– Genelde alt ekstremitede mono veya oligoartrit – Poliatralji yaygın – RF (+) oluşu tanıyı güçleştirir

• Amiloid artropati

– Üst ekstremitede sık – Bilateral omuz hastalığına yol açar

• Eklem büyümesi durumu • Beraberinde karpal tünel sendromu ve deri kıvrımlarında purpura (+) ise primer

amiloidoz – Kronik dializ hastalarında β2 mikroglobulin birikimi

• Diz, omuz, kalça gibi büyük eklem tutulumu • Tutulan eklemlerde yoğun destrüktif artrit

Periferik ve aksiyel tutulumlu poliartritler

1. Ankilozan spondilit 2. Reiter sendromu 3. Enteropatik artrit 4. Psöriatik artrit 5. Whipple sendromu

1-Ankilozon spondilit

• 20’li yaşların başında sırt ağrısı ve tutukluk

• Diz ayak bileği gibi alt ekstremiteyi tutan periferik artrit

• Asimetrik eklem tutulumu

• Bilateral sacroilak eklem tutulumu

2-Reiter sendromu

• Genitoüriner veya gastrointestinal enfeksiyonu takiben steril sinovit

• En sık alt ekstremite

– Dizler, ayak bilekleri,MTF eklemlerinde tutulum

• Asimetrik eklem tutulumu • Asimetrik sacroiliak eklem tutulumu • Ekstra artiküler bulgular

– Üretrit – Konjunktivit – Kerotoderma blanerojika – Balanitis sirsinata

3-Enteropatik artrit

• İnflamatuvar barsak hastalıklarında • Non eroziv poliartrit • Büyük eklem tutulumu sık • Hastalık aktivitesi ile artrit arasında

doğrudan ilişki • Aksiyel artrit ankilozan spondilite benzer

4-Psöriatik artrit

• Aksiyel tutulum + periferik artrit

5-Whipple hastalığı

• Sakroileit + birkaç eklemi tutan periferik artrit

• Reiter sendromuna benzer

Noninflamatuvar poliartritler

• Osteoartrit – En sık görülen romatizmal hastalık

a-Kalıtsal

• El osteoartriti – Herediter – Kadınlarda sık – Menopoz ile beraber – İlk 1-2 yıl inflamasyon eşlik eder – En çok DIF eklemleri tutulur – DIF‘de Heberden nodülleri – PIF’de Bouchard nodülleri – Genelde simetrik tutulum

• Primer generalize osteoartrit – Orta yaşlarda başlangıç – El, diz, kalça eklemi tutulumu sık

b-Metobalik hastalıklara sekonder

• Hemokromatozis – 2. ve 3. metakarpofalengeal eklem tutulumu sık

• Kalsiyum pirofosfat depo hastalığı – Ayak bilekleri ve patellofemoral eklem gibi alışılmamış eklemlerin

ciddi tutulumu – Yaygın osteoartritle ilişkili

• Hipotiroidizm – Simetrik non inflamatuvar tutulum – Yüksek viskozitede effüzyon eşlik eder

• Akromegali

– Kalça ve omurgada ciddi tutulum – Kartilaj büyümesine bağlı poliartrit

Poliartritlerle karışan durumlar

1. Tendinit 2. Kas hastalıkları 3. Polimyaljia romatika 4. Vaskülitler 5. Vazo-oklüsiv hastalıklar 6. Nörolojik hastalıklar 7. Omurga hastalıkları 8. Primer kemik hastalıkları ve maligniteler 9. Periostit 10. Fibromyalji

1-Tendinit

• Ağrı aktivitenin başlangıcında şiddetli • Aktivite devam ettikçe şiddeti↓

• Tekrarlayıcı hareket yapmasını gerektiren iş yada spor hikayesi • Eklem dışında lokal hassasiyet • Şişlik minimal (tendon kılıfında ve bursada sınırlı) • Etkilenmiş yapıların hareketine karşı oluşturulan dirençle ağrı↑

• Bazı örnekler – Tenisçi dirseği (lateral epikondilit) – Golfçü dirseği (medial epikondilit) – Aşil tendiniti – De quervain (el bileğinin radial tarafında tendinit)

2-Kas hastalıkları

• Bazı kas hastalıklarında ilk şikayet periartriküler ağrı olabilir

• Güçsüzlük ön planda

3-Polimyaljia romatika

• Yaşlılarda görülür • Yaşlılıkta başlayan RA’den ayırmak güç • Proksimal kaslarda ağrı ve tutukluk • Erozyonun eşlik etmediği artrit tablosu • Yaygın kas ağrısı var ancak kas gücü doğal • Sedim ve CRP çok yüksek • Steroide dramatik yanıt

4-Vaskülitler

• Artrit, sistemik vaskülitlerin yaygın olmayan bir belirtisidir

5-Vazo-oklüziv hastalıklar

• Bazı örnekler – Ateroskleroz

– Miksoma

– Diabet

– Raynaud hastalığı

– Buerger hastalığı

– Antifosfolipid antikor sendromu

– Kolesterol embolisi

6-Nörolojik hastalıklar

• Ağrı genelde parestezi ile birlikte • Geceleri ağrıda şiddetlenme • Muayenede eklem anormalliği yok • Bazı örnekler

– Periferik nöropati – Tuzak nöropatileri

• Karpal tunel sendromu – İnfiltratif hastalıklar

• Amiloidoz • Waldenström makroglobulinemisi

7-Omurga hastalıkları

• Bazı örnekler – Spinal stenoz – Spondiloliztezis – Kord tümörleri – Kauda equina

• Ağrı genelde kalçada • Belirli postür ve aktivite ile ağrıda artış

– Spinal stenozda ağrı yokuş aşağı yürümekle artar

– Nörolojik kladikasyo

8-Primer kemik hastalıkları

• Metastatik tümörler • Myeloproliferatif hastalıklar

– Lösemi – Multiple myeloma

• Orak hücre anemisi • Osteonekroz • Stres fraktürleri

9-Periostit

• Hipertrofik pulmoner osteoartropati – Ciddi yaygın eklem

ağrısı görülebilir – Tutulan uzun kemik

boyunca hassasiyet – Çomak parmak

deformitesi