แผนภมูคิวามคดิ (MIND MAP) และซอฟตแ์วรท์ ีน่า่สนใจ

บญุเลศิ อรณุพบิลูย ์

หวัหนา้งาน งานพฒันาและบรกิารสือ่สาระดจิทิลั

ฝ่ายบรกิารความรูท้างวทิยาศาสตรแ์ละเทคโนโลย ี

ส านกังานพฒันาวทิยาศาสตรแ์ละเทคโนโลยแีหง่ชาต ิ

http://facebook.com/boonlert.aroonpiboon

MIND MAP : แผนภมูคิวามคดิ, ผังมโนทัศน ์

การถา่ยทอดความคดิ โดยการใชภ้าพ ส ีเสน้ และการโยงความสมัพันธแ์ทนการจดยอ่แบบเดมิทีเ่ป็นบรรทดัๆ เรยีงจากบนลงลา่ง

แผนภาพทีใ่ชแ้สดงการเชือ่มโยงขอ้มลูเกีย่วกบัเรือ่งใดเรือ่งหนึง่ระหวา่งความคดิหลกั ความคดิรอง และความคดิยอ่ยทีเ่กีย่วขอ้งสมัพันธก์นั

ไดอะแกรมทีแ่สดงใหเ้ห็นถงึความเชือ่งโยงของมโนภาพที่สมัพันธก์นัรปูแบบหนึง่ โดยปกตจิะใชร้ปูวงกลมแทนมโนภาพหรอืความคดิ และเสน้ลกูศรแทนลกัษณะและทศิทางของความสมัพันธนั์น้ มคี าก ากบัไวว้า่วงกลมแทนมโนภาพของอะไร เสน้ลกูศรแทนความสมัพันธใ์นลกัษณะและทศิทางใด ในบางครัง้มกีารใชก้ารเนน้และแจกแจงเนือ้ความดว้ยสแีละการวาดรปูประกอบ

ความส าคญั

แผนภมูคิวามคดิเป็นวธิหีนึง่ทีช่ว่ยบนัทกึความคดิเพือ่ให ้เห็นภาพความคดิทีห่ลากหลายมมุมองทีก่วา้งและชดัเจนกวา่การบนัทกึทีโ่ดยยงัไมจ่ัดระบบระเบยีบความคดิใดๆ อกีทัง้เป็นวธิกีารทีส่อดคลอ้งกบัโครงสรา้งทางการคดิของมนุษยท์ีบ่างชว่งมนุษยจ์ะสญูเสยีสมาธแิละความจดจอ่ไปโดยอตัโนมัตขิณะทีก่ าลงัคดิเรือ่งใดเรือ่งหนึง่ การท าให ้สมองไดค้ดิ ไดท้ างานตามธรรมชาตนัิน้ มลีกัษณะเหมอืนตน้ไมท้ีแ่ตกกิง่กา้นออกไปเรือ่ยๆ

การประยกุตใ์ชง้าน

บนัทกึขอ้มลูระหวา่ง การเรยีน/การประชมุ

ใชร้ะดมพลงัสมอง

ใชน้ าเสนอขอ้มลู

ใชจั้ดระบบความคดิ และชว่ยความจ า

ใชว้เิคราะหเ์นือ้หา หรอืงานตา่งๆ

ใชส้รปุหรอืสรา้งองคค์วามรู ้

ใชก้บัการบรหิาร

จดุเดน่

ทกุคนสามารถมสีว่นรว่ม ในการแสดงออก ทางความคดิ

สรา้งสมาธ ิ

ชว่ยจัดระเบยีบความคดิ และแสดงออกเป็นภาพ ทีช่ดัเจน

มองเห็นภาพรวม

เรา้ความสนใจ

ชว่ยในการจดจ า

ชว่ยในการน าเสนอ

HTTP://WWW.SHEF.AC.UK/LIBRARY/SERVICES/INSPIRATIONMINDMAP

หลกัการ

1 ผังตอ่ 1 ความคดิหลกั

รว่มระดมสมองแตกความคดิหลกั ออกเป็นขอ้ยอ่ยๆ

สรา้งความสมัพันธร์ะหวา่งความคดิ

Mind map ทีด่คีวรมกีารแตกแขนงเสมอืนดัง “ตน้ไมใ้หญ”่ ทีม่กี ิง่กา้นใบแตกแขนง โดยแบง่ล าดบัหวัขอ้อยา่งชดัเจน เปิดกวา้ง ไมว่กวน หวัขอ้ยอ่ยตอ้งสมัพันธเ์กีย่วขอ้งเป็นทอดๆ ซึง่กนัและกนั

การสรา้ง : เขยีน/วาดมอื

กระดาษเปลา่ๆ 1 ใบ ไมม่ีเสน้จะดทีีส่ดุ ขนาดอยา่งนอ้ยเทา่ A4

ปากกาหลากส ีหรอืสี

ดนิสอ ปากกาส ี(มหีลายๆ สยีิง่ด)ี

หวัสมองของคณุ

จนิตนาการของคณุ!

เริม่วาดประเด็นทีส่นใจที่จดุ "กึง่กลาง" ของกระดาษกอ่น ..

วาด "กิง่" ออกมาจากภาพตรงกลางแลว้แตกกิง่กา้นสาขาออกมาตามที่สมองเราจะคดิได ้ตอ้งให ้เสน้เชือ่มตอ่กนั

ใชเ้พยีงแค ่"คยีเ์วริด์"

วาดเสน้กิง่ให ้"โคง้"

ใชร้ปูภาพหรอืวาดรปูประกอบไอเดยี

ใชส้หีลากสสีนั

http://www.wikihow.com/Make-a-Mind-Map

แนวปฏบิตักิารแตกกิง่สาขา

แรกเริม่ไมต่อ้งคดิมากวา่จะแตกกิง่อะไรด ีจะถกูหรอืไม ่ให ้ใชห้ลกัการ Brainstorming คอื ใหพ้ยายามคดิออกมาเยอะๆ เนน้ปรมิาณกอ่น จากนัน้คอ่ยมาคดัทหีลงั

การคดัเลอืก ใหร้วบรวมกิง่ทีค่ลา้ยคลงึกนัเขา้ดว้ยกนั โดยใหม้อียา่งมากไมเ่กนิ 9 กิง่ใหญ ่ เทคนคิของการแตกหวัขอ้กิง่ใหญค่อื Concept ทีเ่รยีกวา่ No

Gap, No Overlap ซึง่หมายถงึ แตล่ะหวัขอ้ควรเป็นประเด็นที่ไมซ่ า้กนั และเมือ่ทกุหวัขอ้รวมกนั จะท าใหเ้ราเห็นทกุประเด็นของ Central Idea จนครบ การสรปุหนังสอื : หวัขอ้สารบญัในหนังสอืทีต่อ้งการสรปุ

การสรปุบทความ : ให ้Highlight ค าส าคญัทีพ่บในบทความ แลว้น ามาใชเ้ป็นกิง่ใหญ ่

การประชมุ : Agenda การประชมุ/สมัมนา

การท า Process ขัน้ตอนตา่งๆ : ใหเ้รยีงจาก กอ่นไปหลงั หรอืใช ้Framework จากเครือ่งมอือืน่ๆ : เชน่ SWOT, 4Ps, Decision Tree

รปูแบบพืน้ฐาน

Main Idea

Who

What

Where

When

Why

How

รปูแบบ KWL

Main Idea

Know about your topic

what you Want to

know about your topic

information you have Learned

about your topic

เครือ่งมอื

Commercial Software

Shareware

มักจะมอีายจุ ากดั

จ ากัดฟังกช์นั

Freeware

ไมจ่ ากดัอายกุารใชง้าน

จ ากัดฟังกช์นับางอยา่ง

ใชไ้ดฟ้รใีนบา้นหรอืสถานศกึษา

www.edrawsoft.com

Open Source Software

SW ทีเ่ปิดเผยตน้ฉบบัโปรแกรม

สทิธิก์ารใชไ้มจ่ ากดั

บางโปรแกรมตอ้งซือ้

Xmind.net

Freeplane mind map

iOS Apps

Android Apps

Online Services

HTTP://WWW.EDRAWSOFT.COM/FREEMIND.PHP

HTTP://FREEPLANE.SOURCEFORGE.NET

ปุ่ มควบคมุทีใ่ช ้Insert, Enter, Delete ทีเ่หลอืก็เป็นการตกแตง่

สง่ออก (Export) เป็น Word เพือ่ปรับแตง่เป็นรปูเลม่เอกสารไดส้ะดวก

.net

น าเขา้ (Import) ไฟลจ์าก Freeplane ไดง้า่ย

ผสมผสานความสามารถของแผนภาพไดห้ลากหลาย

HTTP://WWW.MIND-MAPPING.ORG/

HTTP://WWW.WIKIMINDMAP.ORG/

HTTP://WWW.MINDMEISTER.COM/

http://web.singnet.com.sg/~axon2000/index.htm