Post on 07-Jun-2015
&artarchitecture
nghệ thuật
46KD5 - 30009NGUYỄN TRẦN HIẾU
Đề tài : trình bày những ghi nhận về nghệ thuật tổng thể trong các mối quan hệ giữa Kiến trúc với các nghệ thuật tạo hình khác ( trong kiến trúc đương đại thế giới hoặc Việt Nam)
GVHD : KTS. ĐOÀN KHẮC TÌNH
SVTH : NGUYỄN TRẦN HIẾU 46KD5 - 30009
1. Hình thái ý thức xã hội đặc biệt, dùng hình tượng sinh động, cụ thể và gợi cảm để phản ánh hiện thực và truyền đạt tư tưởng, tình cảm. 2 Phương pháp, phương thức giàu tính sáng tạo.
( Kiến: xây dựng; trúc: xây đắp) Nghệ thuật xây dựng nhà cửa, thành lũy:
Nghệ thuật ( danh từ ) :
Kiến trúc (danh từ) :
Mở đầu
&Đ ôi khi, làm nghề kiến trúc chúng ta thường đứng trước vô số
các câu hỏi khác nhau về nghề nghiệp và bản thân. Kiến trúc là gì ,
chúng ta các kiến trúc sư phải chăng là một nghệ sĩ ? hay một kỹ
sư và ở danh giới nào thì một kiến trúc sư hoá thân thành một
nghệ sỹ?
Phải chăng kiến trúc là "một lãnh vực sản xuất vật chất đặc trưng?
Hay là một nghệ thuật kiến tạo không gian sống? Kiến trúc và xây
dựng , khác nhau ở chố nào ? Ở ranh giới nào thì xây dựng hoá thân
thành kiến trúc ? " *
Theo ghi nhận của bản thân tôi , Kiến trúc, từ khi ra đời đã là một
dạng hình của nghệ thuật, một kiến trúc sư phải đồng thời là một
nghệ sỹ. Bởi đứng trước mỗi công tr ình, ngoài các yếu tố công
năng, kỹ thuật thì người k iến trúc sư đã quan tâm rất nhiều đến tỷ
lệ, mầu sắc , sự hài hoà bố cục của công tr ình.. . Hay nói cách khác
lúc đó người nghệ sỹ đang đ i t ìm cái đẹp cho tác phẩm, cho đứa
con t inh thần của anh ta. Theo quan điểm r iêng của tôi , khi cái đẹp
đã xuất hiện, đó chính là nghệ thuật.
Vậy, ở lằn ranh giớ i mong manh nào xây dựng hoá thân thành kiến
trúc và ở đâu thì k iến trúc chính là nghệ thuật.
Và trong mối quan hệ của kiến trúc vớicác bộ môn nghệ thuật tạo
hình khác, thì nghệ thuẩt tổng thể như thế nào ?
Trong khuôn khổ ngắn ngủi của bài luận, SV mong muốn phân t ích
những ranh giới trong mối quan hệ chung của các nghệ thuật tạo
hình với k iến trúc.
(*) KTS. HOÀNG ĐẠO KÍNH
artarchitecture
Lằn ranh giới mong manh
T r o n g n g h ệ t h u ậ t m à đ ặ c b i ệ t l à t r o n g k i ế n
t r ú c , q u y h o ạ c h t h ì m ố i q u a n h ệ g i ữ a K i ế n t r ú c
m à c ụ t h ể l à c á c c ô n g t r ì n h k i ế n t r ú c v à c á c đ ố i
t ư ợ n g k i ế n t r ú c k h á c v ớ i c á c m ô n n g h ệ t h u ậ t
t ạ o h ì n h k h á c l à v ô c ù n g c h ặ t c h ẽ v à đ ã c ó t ừ
l â u , c á c t á c p h ẩ m n g h ệ t h u ậ t t ạ o h ì n h l u ô n
đ ó n g v a i t r ò q u a n t r ọ n g t r o n g b ố c ụ c v à t r a n g
t r í k i ế n t r ú c . c ô n g t r ì n h k i ế n t r ú c c ụ t h ể v à c á c
t á c p h ẩ m t ạ o h ì n h l u ô n b ổ x u n g c h o n h a u t ô n
t h ê m c á c g i á t r ị c ủ a n h a u l ê n . Đ ô i k h i c h ú n g l à
c ả m h ứ n g n g h ệ t h u ậ t đ ể t ạ o r a n h a u , c h ú n g l à
h a i n h ư n g k h ô n g t h ể t á c h r ờ i . N h ư n g ở đ ó t a
v ẫ n t h ấ y r õ r à n g s ự p h â n b i ệ t g i ữ a c á c n g h ệ
t h u ậ t t ạ o h ì n h v à k i ế n t r ú c , t u y k h ô n g t h ể t á c h
r ờ i n h ư n g v ẫ n c ó t h ể p h â n b i ệ t c h ú n g v ớ i n h a u .
N g à y n a y, k h o a h ọ c k ỹ t h u ậ t c ó n hữ n g bướ c p h á t t r i ể n
n h a n h c h ó n g ( K h o a h ọ c k ỹ t h u ậ t l u ô n l à đ ộ n g lự c h ậ u
t h u ẫ n c h o sự p h á t t r i ể n v à đ ổ i m ớ i c ủ a x ã h ộ i , v à n g h ệ
t h u ậ t c ũ n g v ậ y. ) K h o a h ọ c l à m c h o k i ế n t r ú c c ũ n g n hư
c á c n g h à n h n g h ệ t h u ậ t t h a y đ ổ i h o à n t o à n , n hữ n g h ì n h
t hứ c t h ể h i ệ n t rướ c đ â y l à k h ô n g t h ể t h ì n a y đ ã c ó t h ể
t hự c h i ệ n đượ c d ễ d à n g , m ộ t c á c h g i á n t i ế p h o ặ c t rự c
t i ế p k h o a h ọ c k ỹ t h u ậ t l à m t h a y đ ổ i c á c l o ạ i h ì n h n g h ệ
t h u ậ t v à t ạ o h ì n h . Trự c t i ế p đ ó l à t h a y đ ổ i c á c h t h ể h i ệ n ,
c á c c ô n g n g h ệ c h ế t ạ o . . . đ ó c h í n h l à n ề n t ả n g đ ể t hự c
h i ệ n c á c h ì n h t hứ c m ớ i t r o n g k i ế n t r ú c , n g h ệ t h u ậ t . ( đ ó
c h í n h l à c á c c ô n g n g h ệ g i ú p c h o k i ế n t r ú c c ó h ì n h t hứ c
t h ể h i ệ n tự d o h ơ n k h ô n g p h ụ t h u ộ c n h i ề u v à o c ấ u t r ú c ,
k ế t c ấ u c ủ a c ô n g t r ì n h h a y đ ó c h í n h l à c á c c á c h t h ể h i ệ n
m ớ i t r o n g n g h ệ t h u ậ t k h i ế n c h o n g h ệ t h u ậ t c ó t h ê m c á c
c h ấ t l i ệ u s á n g t á c m ớ i - m u l t i m e d i a , . . . ) N hư n g q u a n
t r ọ n g h ơ n l à t á c đ ộ n g g i á n t i ế p c ủ a sự t h a y đ ổ i v ề c ô n g
n g h ệ n ó l à m c h o c á c k h á i n i ệ m t r ở n ê n k h ô n g g i ớ i h ạ n ,
c á c q u a n n i ệ m t h a y đ ổ i h o à n t o à n v à l à m c á c h ì n h t hứ c
n g h ệ t h u ậ t m ớ i c hư a từ n g c ó x u ấ t h i ệ n . t r o n g n g h ệ
t h u ậ t đ ó l à n g h ệ t h u ậ t s ắ p đ ặ t , n g h ệ t h u ậ t t r ì n h d i ễ n
, v i d e o a r t . . . . t r o n g k i ế n t r ú c c á c k h á i n i ệ m m ớ i n hư
v i s u a l a r c h i t e c t u r e h a y v i t u r a l a r c h i t e c t u r e . V à c á c r a n h
g i ớ i p h â n b i ệ t g iữ a k i ế n t r ú c v à c á c n g h ệ t h u ậ t t ạ o h ì n h
k h á c đ a n g m ờ n h ạ t d ầ n đ ô i k h i v ô c ù n g k h ó p h â n b i ệ t . V à
l ằ n r a n h g i ớ i m o n g m a n h đ ó dườ n g n hư đ a n g k h ô n g c ò n
. . . k h i k h ô n g c ò n r a n h g i ớ i c ó n g h ĩ a l à k h á i n i ệ m v ề sự
k h á c b i ệ t , sự c ầ n t h i ế t p h ả i p h â n b i ệ t g iư a c c á c b ộ m ô n
n g h ệ t h u ậ t l à k h ô n g c ò n , m ộ t t á c p h ẩ m h ộ i h o ạ đ ô i k h i
c ũ n g l à m ộ t t á c p h ẩ m v i d e o a r t , m ộ t t á c p h ẩ m k i ế n t r ú c
h a y l à m ộ t t á c p h ẩ m đ i ê u k h ắ c . n g a y t r o n g b ả n t h â n k i ế n
t r ú c , đ i ề u g ì k h á c b i ệ t g iữ a m ộ t m á i n h à , tườ n g n h à v à
t r ầ n n h à . . . n g ô i n h à ở l i ệ u k h á c g ì v ớ i m ộ t b ả o t à n g , m ộ t
n g ô i n h à h a y m ộ t c á i ô t ô c ó t h ể d i c h u y ể n . v à t h ậ m c h í
m ộ t t h â n c â y. N g h ệ t h u ậ t đ a n g l e n d ầ n v à o c ả n hữ n g n ơ i
k h á i n i ệ m t rừ u tượ n g í t đượ c c h ấ p n h ậ n n h ấ t . . .
&artarchitecture
Sự liên hệ giữa kiến trúc và các nghệ thuật tạo hình được thể hiện ngay
trên bản thân các công trình kiến trúc, trong mối quan hệ giữa tổng thể
và các chi tiết kiến trúc
Ngay từ khi ra đời, kiến trúc và các nghệ thuật tạo hình đã có mối quan
hệ đặc biệt, Mối quan hệ này có được là do nhu cầu làm đẹp nhu cầu
nâng cao giá trị nghệ thuật của công trình kiến trúc. Theo cách này hay
cách khác, kiến trúc và các nghệ thuật tạo hình đã hình thành mối quan
hệ với nhau. Hữu cơ và khăng khít. Ngày nay kiến trúc và
nghệ thuật tạo hình nhiều lúc nhiều nơi đã hoà làm một.
&Kiến trúc nghệ thuật tạo hình +
N g a y t ừ t h ờ i x a x ư a , t r o n g d i
t à n g k i ế n t r ú c m à n h â n l o ạ i c ò n
c h i ê m n g h i ễ m đ ư ợ c đ ế n n g à y n a y
c á c t á c p h ẩ m t ạ o h ì n h đ ã h i ệ n
d i ệ n v à l à m ộ t p h ầ n k h ô n g t h ể
t h i ế u t r o n g c á c c ô n g t r ì n h k i ế n
t r ú c t ừ Đ ô n g s a n g T â y , T ừ Á s a n g
 u . . . t á c p h ẩ m t ạ o h ì n h t r o n g
m ọ i t h ể l o ạ i , t ừ m ộ t t h à n h p h ầ n
r ờ i r ạ c k h ô n g c ố đ ị n h c ó t h ể t á c h
r ờ i v ớ i p h ầ n c ô n g t r ì n h c h í n h
n h ư t r a n h , t ư ợ n g , p h ù đ i ê u . . .
đ ế n c á c t á c p h ẩ m đ i ê u k h ắ c ,
c h ạ m l ộ n g , t r a n h t ư ờ n g . . . m à
c h í n h c á c t á c p h ẩ m ấ y đ ã t r ở
t h à n h m ộ t p h ầ n c ủ a c ô n g t r ì n h
k i ế n t r ú c , t i ê u b i ể u t r o n g s ố c á c
c ô n g t r ì n h n à y c h í n h l à n h ữ n g d i
s ả n k i ế n t r ú c c ủ a n g ư ờ i H y l ạ p ,
L a m ã t r o n g c á c t h ờ i k ỳ c ổ đ ạ i v à
p h ụ c h ư n g h a y n h ư c á c c ô n g
t r ì n h ở p h ư ơ n g Đ ô n g n h ư A n g k o r
W a t , M ỹ S ơ n . . . h a y g ầ n g ũ i h ơ n
N gày nay, h ì nh t hức c húng t a hay bắ t gặp
nhấ t l à c á c t á c phẩm t ạo h ì nh đóng va i t r ò
t rang t r í t rực t i ế p hay g i án t i ế p c ho c ông t r ì n h ,
c ó t h ể đó l à t r ong mộ t không g i an c ông c ộng
c á c c ông t r ì n h , được đ i ểm t ô bằng c á c t á c
phẩm đ i ê u khắ c c á c t ấm phù đ i ê u , những bức
t r anh cỡ lớn . . . h ay t r ong c á c t o à nhà c á c c h i
t i ế t hoạ t i ế t được t r ang t r í bằng mộ t t á c phẩm
đ i ê u khắ c , h ay t rang t r í . . . t a h ay bắ t g ạp
t r ong t hực t ế đó l à c á c nhóm tượng đà i , c á c
phù đ i ê u t rang t r í c ho mặ t t r ong hoặ c mặ t
n goà i c ông t r ì n h , những t á c phẩm này được
c hú ý t h i ế t k ế đặc b i ệ t để kh i c húng đứng c ạnh
nhau t u y l à h a i v ậ t t h ể hoàn t o àn khá c nhau
nhưng l ạ i k hông t hể t á ch rờ i nhau . . . để kh i
t h i ế u nhau t h ì g i á t r ị c ủa chúng s ẽ g i ảm hẳn .
i trú K ến c
tạ
nghệ thuậto hình
=====
C ũ n g n h ư t ấ t c ả c á c b ộ m ô n
n g h ệ t h u ậ t k h á c , L ị c h s ử k i ế n
t r ú c v à c á c b ộ m ô n n g h ệ t h u ậ t
k h á c n h ư đ i ê u k h ắ c , h ộ i h o ạ , â m
n h ạ c đ ề u c ó c o n đ ư ờ n g p h á t t r i ể n
g i ố n g n h a u t r ê n c ù n g m ộ t k h o ả n g
đ ư ờ n g l ị c h s ử n h ư n h a u . D o p h á t
t r i ể n c ù n g n h a u t r ê n c ù n g m ộ t
q u ã n g đ ư ờ n g l ị c h s ử n ê n n h ữ n g
q u a n n i ệ m , n h ữ n g t i ế n t r ì n h p h á t
t r i ể n , s ự t ư d u y l à g i ố n g n h a u . V à
c h ú n g c h ị u ả n h h ư ở n g s â u s ắ c
c ủ a n h a u .
Ch ịu ch i phố i và ảnh hưởng sâu sắc của nhau nên nghệ thuậ t tạo h ình và k iến t rúc đương
đạ i đô i kh i hoà l ẫn vào nhau và có h ình thức thể h iện g iống nhau , đặc b iệ t ngày nay kh i
khoa học và kỹ thuậ t phá t t r i ển vượt t rộ i t ạo động lực và khả năng thực t i ễn cho những
h ình thức thể ngh iệm mớ i th ì đ i ều đó càng được thể h iện rõ ràng hơn.
Kiến rúc tn
hthuậ
tạhìn
gệ
t o
h
=
N h ữ n g m ặ t đ ứ n g n g ô i n h à h i ệ n
đ ạ i v à đ ư ơ n g đ ạ i c ó k h ả n ă n g
g i ố n g n h ư b ứ c t r a n h c ủ a P i e t
M o n d r i a n , n h ữ n g n é t c ắ t t á o b ạ o
c ủ a c á c b ứ c t r a n h t h e o p h o n g c á c h
l ậ p t h ể . K i ế n t r ú c đ ô i k h i k h ô n g
c ò n l à n h ữ n g g ì c ầ m n ắ m đ ư ợ c s ờ
t h ấ y đ ư ợ c m à c h ỉ c ò n l à n h ữ n g b ứ c
t ư ờ n g ả o , n h ũ n g h ì n h c h i ế u v i d e o
t ạ o n ê n m ộ t n g ô i n h à . . . v à n g ô i
n h à h i ệ n đ ạ i v à đ ư ơ n g đ ạ i s a u k h i
đ ã n h à n c h á n v ớ i c á c đ ư ờ n g t h ẳ n g
v à x i ê n v ớ i c á c k h ố i c ơ b ả n t h ì n a y
đ ã m ô p h ỏ n g n h ư n h ữ n g t h â n c â y ,
n h ữ n g c á c h c h i m , h a y n h ữ n g c o n
c á k h ổ n g l ồ . N h ư m ộ t t á c p h ẩ m c ủ a
t h i ê n n h i ê n v à h ơ n t h ế n ữ a n ó đ ã
t r ở t h à n h n h ữ n g h ì n h k h ố i c h ỉ c ó
t r o n g đ i ê u k h ắ c , n h ữ n g đ ư ờ n g
z i g z a c n h ữ n g k h ố i d ị h ì n h , n h ữ n g
đ ư ờ n g c o n g k h ô n g t ư ở n g , n h ữ n g
n é t c ắ t k h ô n g c ơ b ả n , n h ữ n g t á c
p h ẩ m đ i ê u k h ắ c đ ể ở . . .
N h ữ n g b ả o t à n g k h ô n g c ó v ậ t c ầ n
t r ư n g b à y b ở i b ả n t h â n n ó c ũ n g l à
m ộ t t á c p h ẩ m d ù n g đ ể t r ư n g b ầ y , ở
đ â y c ô n g t r ì n h k i ế n t r ú c đ ã b i ế n
t ừ c h ứ c n ă n g l à k h ô n g g i a n t r ư n g
b à y t h à n h c h í n h v ậ t t h ể t r ư n g
b à y . K i ế n t r ú c c ũ n g đ ã c ó p h ầ n
h ồ n , đ ã p h ả n á n h , đ ã g ợ i đ ư ợ c c h o
n g ư ờ i x e m n h ữ n g x ú c c ả m c ầ n
t h i ế t n h ư k h i x e m m ộ t t á c p h ẩ m
n g h ệ t h u ậ t .
i r K ến t úc
ì
nghệ thuật tạo h nh
=
Như vậy, trong nền kiến trúc đương đại thì nghệ thuật tạo hình và kiến trúc
có những mối liên hệ hữu cơ vô cùng đặc biệt, trong nghệ thuật tổng thể, nhiều lúc chúng bổ trợ cho nhau, là yếu tố không thể thiếu của nhau, hơn thế nữa chúng đã xoá đi lằn ranh giới mong manh giữa các môn nghệ thuật để nói cùng một ngôn ngữ, một ngôn ngữ mới đầy súc cảm của sáng tạo của cái đẹp, và như thế kiến trúc thực sự là nghệ thuật