Leren beleggen als Warren Buffett met ETF’s

Psychologie, indices en toepassingen

Duur: 40 minuten5/10/2018

Wie ben ik?

Martijn Rozemuller• Ruim 20 jaar actief in de financiële wereld• In 1995 gestart als arbitrage handelaar bij Optiver• 2008: oprichting Think ETF’s• Sinds 2018 Head of Europe Think ETF’s | VanEck.

Over Think ETF’s

0

2

1

Jaren

Eerste NL ETF issuer: lage kosten, laag risico, fiscaal

efficiënt Asse

ts U

nder

Man

agem

ent i

n m

iljar

den

euro

’s

Binck Bank koopt 60%

Afschaffing kickback-fee,

Beste Keuze Consumentenbond

2016Think ETF’s actief in België

Overname door VanEck

€ 2.0 miljard

Waar gaan we het over hebben?

• Beleggen• Even terugkijken: de weddenschap van Warren Buffett• De psychologie van het beleggen• Waarom passief beleggen met ETF?• Hoe pas je dit zelf toe?

Warren Buffett en de weddenschap van een miljoen dollar

Warren Buffett

De weddenschap in detailBuffett Protege partners

Hoogste rendement na kosten Hoogste rendement na kosten

$500,000 $500,000

10 jaar 10 jaar

0,07% 2,20%

S&P 500 index Fund 5 fondsen selecteren kosten en (a-e) welke fondsen is het geheim van de chef…

Geld naar Girls inc. Geld naar ARK (educatie)

Verloop van de weddenschap

Bron: https://www.businessinsider.nl/warren-buffett-letter-shows-results-of-hedge-fund-bet-2018-2/?international=true&r=USc

De weddenschap in detailBuffett Protege partners

Hoogste rendement na kosten Hoogste rendement na kosten

$500,000 $500,000

10 jaar 10 jaar

0,07% 2,20%

S&P 500 index Fund 5 fondsen selecteren kosten en (a-e) welke fondsen is het geheim van de chef…

Geld naar Girls inc. Geld naar ARK (educatie)

De psychologie van het beleggenDe coole Buffett

Bronhttps://www.brainyquote.com/quotes/warren_buffett_173493

“We simply attempt to be fearful when others are greedy and to be greedy only when others are

fearful. ” Warren Buffett

Kuddegedrag (herding bias)

Tijd

Koer

s

Optimisme

Opwinding

Kopen??

Koopmoment

EuforieAngst

Ontkenning

Paniek

Verkoop

Optimisme

Opwinding

Kopen??

Koopmoment

Euforie Angst

Ontkenning

Paniek

Verkoop Optimisme

Opwinding

Kopen??

Koopmoment

Euforie

“The concept of loss aversion is certainly the most significant

contribution of psychology to

behavioral economics”

Daniel Kahneman

Wat zou u doen?

1. Kans van 85% op het verliezen van 1000 euro (kans van 15% op geen verlies)?

2. 800 euro verlies nemen?

Verliesaversie

• Onderzoek door Terry Odeon onder 10K beleggers/ 163.000 transacties gedurende 7 jaar;

• Grootste deel behaalde een negatief rendement;• Gemiddeld negatief rendement van -3,2% per transactie per jaar;• Hoe actiever de handelaar hoe slechter het rendement;• Oorzaak: te vroeg verkopen (aandeel bleef in waarde stijgen) te lang

vasthouden (aandeel bleef in waarde dalen).

The investor’s chief problem—

and even his worst enemy—

is likely to be himself.

Benjamin Graham

De theorie

• Winst en verlies zijn normatief, niet absoluut. Een verlies van 100 op 200 weegt zwaarder dan een verlies van 100 op 1200;

• Verliezen wegen zwaarder dan winsten;• Mensen zijn geneigd de status quo hoger te

waarderen dan de kans op een nieuwe (betere) situatie;

• Bij verlies willen mensen meer risico’s nemen;• Bij winst zijn mensen juist meer risico avers.

Bron: Kahneman, Ons Feilbare denken; Thinking fast and slow, (Amsterdam 14de druk, 2014).

Beleggen voor de lange termijn loont

Beleggen voor de lange termijn loont

“Often the best thing to do is

nothing”

Bronhttps://www.brainyquote.com/quotes/warren_buffett_173493

Correcties zeggen niets over jaarrendement!

Het timen van de markt is lastig!

U ziet een grafiek uit een onderzoek van Morningstar (‘Mind the Gap’) naar de invloed van menselijk gedrag op rendementen. Het onderzoek vergeleek het rendement van verschillende assetclasses met het rendement dat de gemiddelde belegger daarin behaalde.

Bron: Mind the Gap 2016 Europe (Morningstar 2016)

Schakel emoties uit met periodiek beleggen

Tijd

Koer

s

Optimisme

Opwinding

Kopen??

Koopmoment

Slechtste koop moment!

EuforieAngst

Ontkenning

Paniek

Verkoop

Slechtste verkoop moment en beste

koop moment!

Optimisme

Opwinding

Kopen??

Koopmoment

Euforie Angst

Ontkenning

Paniek

Verkoop

Slechtste verkoop moment en beste

koop moment!

Optimisme

Opwinding

Kopen??

Koopmoment

Euforie

B Automatisch koopmoment

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

Passief beleggen (ook wel indexbeleggen)

Wat is in indexbeleggen?

Think AEX UCITS ETF

AEX index

Passief beleggen: twee componenten

Index

• Representeert een bepaalde markt zo goed mogelijk.

• Er zijn vele indices met verschillende berekeningen en doelen

• Enkele voorbeelden: markt-, prijs-, gelijk gewogen en thema’s indices.

ETF’s• Repliceert altijd het resultaat

van een index;• Verschillende wijzen van

repliceren van de index– Fysieke replicatiemethoden– Synthetische

replicatiemethoden• Omgang met dividenden vaak

anders dan de index. * ETF’s zijn niet de enige manier om passief te beleggen, maar hier als standaard gebruikt.

ETF = aandeel in dit mandje van aandelen

Mandje 25 aandelen AEX

Koers aandeel Think AEX

UCITS ETF = koers AEX/10

Waarom kiezen voor passief beleggen?

92%

80%

69%

57%

81%

73%66%

35%

85%

57% 60%

22%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Verenigde Staten Europa Australie Japan

Percentage Fondsen dat verliest van de index

5 jaar 3 jaar 1 jaar

Bron: Gecombineerde SPIVA consistencyreport research 2017.

Hoe volgt een ETF een index?

Twee manieren van indexreplicatie

Fysiek• Onderliggende waarde in bezit van het fonds;• Volledige replicatie of,• Optimalisatie

Synthetisch• Onderliggende waarde niet in bezit van het fonds;• Swap-based (met diverse vormen van onderpand);• Hierbij altijd sprake van tegenpartij risico’s.

Risico’s bij passief beleggen?

Marktrisico Iedereen heeft hiermee te maken.• Ben je naar op zoek als belegger. Het hoort bij het rendement dat je

beoogt te halen.Structuur- of productrisico Risico’s die uniek zijn voor een bepaalde structuur of specifiek product. • Vaak onnodig en dat wil je dus vermijden.

Fysiek of synthetische replicatie?

Iedere belegger streeft naar de optimale balans tussen rendement en risico • Kies indien mogelijk altijd voor fysieke replicatie zonder securities lending;• Kies alleen een synthetische replicatie voor een exposure die niet fysiek

beschikbaar is.

Verdeling synthetisch/ fysiek

Zelf een indexportefeuille maken

Hoe passen ETF’s in een portefeuille?

ETF’s zijn zeer geschikt als basisblokken in een portefeuille

• Veel spreiding

• Lage kosten

• Generieke exposure per asset categorie

• Asset allocatie bepaalt 90% van rendement.

Eventueel aanvullen met individuele aandelen of beleggingsfondsen

• Specifieke exposure

• Kans op het genereren van hoger rendement dan de index.

Welk risico past bij u?

Denk voordat u gaat beleggen na over:• Uw beleggingshorizon.• Uw beleggingsdoel.

• En of dit een noodzakelijk (pensioen, studerende kinderen, etc.) of niet noodzakelijk (bijvoorbeeld zeilboot of nieuwe auto) doel is.

• Uw huidige beleggingservaring.

Bepaal op basis van uw risicoprofiel de beleggingen:• Gespreid of geconcentreerd?• Nationaal of wereldwijd?• Eén of meerdere categorieën?

Basisblokken portefeuille met ETF’s

Think Global Equity ETFThink Global Real Estate

ETF

Think iBoxxGovernment

Bond ETF

Van Eck VectorsGold Minders

iShares Global High Yield

Corporate ETF

Cash

VanEck VectorsJ.P. Morgan EM Local Currencybond UCITS ETF

Think iBoxxCorporate Bond ETF

Think AMX ETFVanEck Vectors

Gold MinersUCITS ETF

SPDR MSCI World Energy

ETF

Basisblokken portefeuille met ETF’s

Think Global Equity ETFThink Global Real Estate

ETF

Think iBoxxGovernment Bond ETF

Think Morningstar High

Dividend ETF

iShares Global High Yield

Corporate ETF

Cash

Vanguard FTSEEmerging

Markets ETF

Think iBoxxCorporate Bond ETF

Think AMX ETF ETFS Gold ETF SPDR MSCI

World Energy ETF

Generieke exposure Think ETF’s

Specifieke exposure: VanEck

Gemaksoplossing: Total market ETF’s

Kijk voor belangrijke beleggersinformatie en onze disclaimer op www.thinketfs.nl/downloads.

Performance Think Total Market UCITS ETF (O)

Bron: https://thinketfs.nl/producten/Think-Total-Market-UCITS-ETF-Offensief/7/performance per 27/9/2018

Specifieke exposure? Buffett in een index?

Duurzaam concurrentievoordeel op basis van..

Kostenvoordeel

Patenten

Overstapkosten

Netwerk effect

Schaalvoordeel

Porter’s five forces

Bedrijven met een Moat

• Bedrijven met een moat zijn gunstig gepositioneerd; • Daarom hebben ze lange termijn potentie, doordat ze in

staat zijn de concurrentie van zich af te houden;• Hoe sterker het concurrentievoordeel, hoe breder de ‘

moat’ • Buffett populariseerde dit idee in 1999 tijdens een interview

met Fortune.

Performance

Index risico statistieken

Meer informatie over de Think ETF’s Van Eck?

• Kijk voor de VanEck wide Moat op https://www.vaneck.com/ucits/etf/equity/moat/overview/

• Kijk voor Think ETF’s op www.thinketfs.nl/producten• Kijk voor een uitleg over de five forces op

https://www.youtube.com/watch?v=mYF2_FBCvXw• Meer leren? Kijk op www.thinketfs.nl/academy• Bel of mail gerust naar info@thinketfs.nl

DisclaimerDisclaimer De informatie zoals opgenomen in deze brochure is samengesteld door Think ETF Asset Management B.V (een besloten vennootschap opgericht naar Nederlands recht, statutair gevestigd te Amsterdam en kantoorhoudende aan de Barbara Strozzilaan 310), hierna te noemen: “Think”. Think beschikt over een vergunning als bedoeld in artikel 2:69b van de Wet op het financieel toezicht en staat als zodanig geregistreerd bij de DNB en de AFM.

Producten worden niet aangeboden aan en zijn ook niet bedoeld voor Amerikaanse ingezetenen. “Amerikaanse ingezetene” betekent iedere persoon of entiteit die door de Securities Exchange Commission van tijd tot tijd geacht wordt een “Amerikaanse ingezetene” te zijn onder Regel 902(k) van de Wet van 1933 of andere personen of entiteiten die de directeuren van Think als zodanig kunnen aanwijzen.

Wij betalen geen partijen om onze ETF’s actief aan hun klanten te verkopen. Wij ontvangen geen vergoedingen van partijen die de transacties voor ons beleggingsbeleid uitvoeren.

Beleggingsrisico’sEen ETF garandeert geen veiligheid. Als de onderliggende index in waarde daalt, daalt de ETF ook in waarde. Het beleggen in ETF’s is niet per definitie geschikt voor alle beleggers. Think geeft geen garantie op de resultaten van de index/indices en de ETF’s. Het resultaat van de ETF’s is aan veranderingen onderhevig. De kans bestaat dat de belegger zijn ingelegd vermogen niet terugkrijgt. De waarde van beleggingen die zijn blootgesteld aan vreemde valuta worden beïnvloed door valutaschommelingen. De in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

Rechten van intellectuele eigendomThink ETF Asset Management B.V. is houder van het auteurs- en databankenrecht op de (samenstelling van) de genoemde fondsen. Openbaarmaking, verveelvoudiging en/of (her)gebruik hiervan is zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Think ETF Asset Management B.V. niet toegestaan en is inbreukmakend.

“THINK” en haar beeldmerken zijn geregistreerde merken van Think ETF Asset Management B.V. Think ETF Asset Management B.V. behoudt verder alle rechten (waaronder auteursrechten, databankrechten, merkrechten en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in deze brochure aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo’s) voor. Het is niet toegestaan deze informatie op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te verveelvoudigen zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Think ETF Asset Management B.V. De inhoud van deze brochure mag slechts worden gebruikt voor niet-commerciële privédoeleinden. In het bijzonder is het bezoekers uitdrukkelijk niet toegestaan informatie geheel of gedeeltelijk door te zenden naar newsgroups, mailingslists, electronic bulletin boards, chat boxes of daarmee vergelijkbare discussiefora zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Think. Deze brochure is door Think met zorg samengesteld.

“Euronext N.V. of één aan haar gelieerde ondernemingen ondersteunen op geen enkele wijze de uitgifte of zijn anderszins betrokken bij de uitgifte en het aanbod van het product. Zij sluiten jegens een ieder elke aansprakelijk uit voor elkeonnauwkeurigheid in de gegevens waarop de AEX-index® of de AMX-index® is gebaseerd, voor fouten, vergissingen of omissies in de berekening en/of verspreiding van de AEX-index® of de AMX-index® of voor de manier waarop deze wordt toegepast in verband met de uitgifte en het aanbod daarvan.” “AEX®” en “AEX-index®” zijn geregistreerde merken van Euronext N.V. of van de aan haar gelieerde ondernemingen” en “AMX®” en “AMX-index®” zijn geregistreerde merken van Euronext N.V. of van de aan haar gelieerde ondernemingen.

“iBoxx®” is een gedeponeerd handelsmerk van Markit Indices Limited en werd in licentie gegeven voor gebruik door Think ETF Asset Management B.V.. Think ETF Asset Management B.V. wordt niet goedgekeurd, onderschreven of aanbevolen door Markit Indices Limited. De Think ETF’s worden niet gesponsord, onderschreven, verkocht of gepromoot door Markit Indices Limited en Markit Indices Limited verleent geen enkele garantie, uitdrukkelijk of stilzwijgend, aan de eigenaars van de ThinkETF’s of personen uit het publiek inzake het verhandelen van of beleggen in de Think ETF’s.

© Think ETF Asset Management B.V. 2018

Bedankt voor uw aandacht!