Post on 17-Aug-2020
in Noorwegen
Uw socialezekerheidsrechten
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 2
De informatie in deze gids is opgesteld en bijgewerkt in nauwe samenwerking met de
nationale correspondenten van het EU-systeem voor informatie over de nationale
socialezekerheidsstelsels MISSOC (Mutual Information System on Social Protection).
Meer informatie over het MISSOC-netwerk is te vinden op:
http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=nl&catId=815.
Deze gids geeft een algemeen overzicht van de regelingen op het gebied van de
sociale zekerheid in de desbetreffende landen. Aanvullende informatie kan worden
verkregen uit andere MISSOC-publicaties, die allemaal op bovengenoemde MISSOC-
webpagina te vinden zijn. U kunt ook contact opnemen met de bevoegde autoriteiten
en instellingen die staan vermeld in de lijst van de bijlage bij deze gids.
De Europese Commissie noch enige namens de Commissie handelende persoon
aanvaardt welke aansprakelijkheid dan ook voor de wijze waarop de informatie in deze
publicatie wordt gebruikt.
© Europese Unie, 2012
Overneming met bronvermelding toegestaan.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 3
Inhoudsopgave
Hoofdstuk I: Inleiding, organisatie en financiering ................................................. 4 Inleiding ........................................................................................................ 4 Het sociale zekerheidsstelsel ............................................................................ 4 Financiering ................................................................................................... 5
Hoofdstuk II: Gezondheidszorg ........................................................................... 6 Wie komt in aanmerking voor gezondheidszorg? ................................................. 6 Wat wordt er gedekt? ...................................................................................... 6 Wat moet u doen om gezondheidszorg te verkrijgen? .......................................... 7
Hoofdstuk III: Uitkeringen bij ziekte .................................................................... 8 Wie komt in aanmerking voor een ziekte-uitkering? ............................................ 8 Wat wordt er gedekt? ...................................................................................... 8 Wat moet u doen om een ziekte-uitkering te krijgen? .......................................... 8
Hoofdstuk IV: Moeder- en vaderschapsuitkeringen ................................................ 9 Wie komt in aanmerking voor een moeder- of vaderschapsuitkering? .................... 9 Wat wordt er gedekt? ...................................................................................... 9 Wat moet u doen om een moeder- of vaderschapsuitkering te krijgen? ................10
Hoofdstuk V: Uitkeringen bij invaliditeit ...............................................................11 Wie komt in aanmerking voor een invaliditeitspensioen? .....................................11 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................12 Wat moet u doen om een invaliditeitspensioen te krijgen? ..................................13
Hoofdstuk VI: Ouderdomspensioenen en -uitkeringen ...........................................14 Wie komt in aanmerking voor een ouderdomspensioen? .....................................14 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................15 Wat moet u doen om een ouderdomsuitkering te krijgen? ...................................16
Hoofdstuk VII: Uitkeringen aan nabestaanden ......................................................17 Wie komt in aanmerking voor een nabestaandenpensioen? .................................17 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................17 Wat moet u doen om een nabestaandenpensioen te krijgen? ...............................19
Hoofdstuk VIII: Uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten ......................20 Wanneer hebt u recht op uitkeringen? ..............................................................20 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................20 Hoe kan er aanspraak worden gemaakt op uitkeringen? .....................................21
Hoofdstuk IX: Gezinstoelagen ............................................................................22 Wie komt in aanmerking voor een gezinstoelage? ..............................................22 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................22 Wat moet u doen om een gezinstoelage te krijgen? ............................................23
Hoofdstuk X: Werkloosheid ................................................................................24 Wie komt in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering? .................................24 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................24 Wat moet u doen om een werkloosheidsuitkering te krijgen? ...............................25
Hoofdstuk XI: Sociale minima ............................................................................26 Wie komt in aanmerking voor een bijstandsuitkering? ........................................26 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................27 Hoe vraagt u een bijstandsuitkering aan? .........................................................27
Hoofdstuk XII: Langdurige zorg ..........................................................................28 Wie komt in aanmerking voor langdurige zorg? .................................................28 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................28 Wat moet u doen om langdurige zorg te krijgen? ...............................................28
Bijlage : Nuttige adressen en sites ......................................................................30
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 4
Hoofdstuk I: Inleiding, organisatie en financiering
Inleiding
In Noorwegen wordt de algemene sociale bescherming hoofdzakelijk gewaarborgd
door het nationale verzekeringsstelsel, het stelsel van gezinsbijslagen en het stelsel
van uitkeringen aan gezinnen met kleine kinderen.
Wie valt in Noorwegen onder de sociale zekerheid?
Algemeen gesproken zijn alle personen die in Noorwegen of op permanente of mobiele
installaties op het Noorse continentale plat wonen of werken, verplicht verzekerd
onder het nationale verzekeringsstelsel. Bepaalde categorieën in het buitenland
werkzame Noren (bijv. ambtenaren) zijn eveneens verplicht verzekerd.
Zeevarenden uit de Europese Economische Ruimte die werken op schepen onder
Noorse vlag, zijn in alle opzichten onder het nationale verzekeringsstelsel verzekerd,
ongeacht hun verblijfplaats.
Personen die niet verplicht verzekerd zijn, maar in of buiten Noorwegen verblijven en
voldoen aan bepaalde voorwaarden met betrekking tot de verzekeringstijdvakken e.d.,
kunnen zich vrijwillig als verzekerde laten inschrijven.
Het basisbedrag
Een groot aantal uitkeringen van het nationale verzekeringsstelsel wordt berekend aan
de hand van het zogeheten basisbedrag. Dit bedrag wordt jaarlijks op 1 mei bij
koninklijk besluit bijgesteld op grond van wijzigingen in het algemene inkomensniveau
en de kosten van levensonderhoud. Op 1 mei 2012 bedroeg het basisbedrag 82 122
NOK (10 842 EUR).
Het sociale zekerheidsstelsel
Met uitzondering van uitkeringen in het kader van de gezondheidszorg worden alle
uitkeringen (met inbegrip van de gezinstoelagen en uitkeringen voor ouders met
kleine kinderen) gedaan door de Dienst Arbeid en Welzijn (Arbeids- og velferdsetaten
of NAV), een overheidsinstantie die valt onder het Directoraat Arbeid en Welzijn
(Arbeids- og velferdsdirektoratet).
De Dienst Arbeid en Welzijn gaat ook over kinderalimentatie.
Op regionaal niveau zijn er 19 NAV-districtskantoren (NAV fylkeskontorer), waaronder
arbeidslevencentra (NAV Arbeidslivssentre), die zijn opgezet om te helpen
ziekteverzuim terug te dringen en de deelname van ouderen en gehandicapten aan
het arbeidsproces te bevorderen. Op lokaal niveau biedt het NAV-kantoor (NAV-
kontoret), een vooruitgeschoven dienst met 457 vestigingen, het hele spectrum
geïntegreerde socialezekerheidsdiensten aan, alsmede financiële sociale bijstand. Het
nationale kantoor voor de sociale zekerheid in het buitenland van de NAV (NAV
Internasjonalt) behandelt individuele gevallen met betrekking tot verzekerden en
andere rechthebbenden in het buitenland, behalve individuele gevallen met betrekking
tot ouderdomspensioenen en nabestaandenpensioenen, die door het kantoor van de
NAV voor pensioenen in Oslo (NAV Pensjon Oslo) worden behandeld.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 5
De vergoeding van gezondheidszorgkosten wordt beheerd door het Directoraat
gezondheid (Helsedirektoratet) van het ministerie van Gezondheid en Zorg. Het
Bureau voor gezondheidseconomie HELFO (Helseøkonomiforvaltningen) behandelt de
individuele gevallen met betrekking tot gezondheidszorg. HELFO heeft een
hoofdkantoor en zes regiokantoren, waarbij het regiokantoor Oslo tevens een afdeling
heeft die de gevallen uit het buitenland behandelt (HELFO Utland).
Het ministerie van Arbeid (Arbeidsdepartementet) is verantwoordelijk voor het
algemene functioneren van de Dienst arbeid en welzijn en voor de meeste aspecten
van de sociale zekerheid, het ministerie van Gezondheid en Zorg (Helse- og
omsorgsdepartementet) is verantwoordelijk voor de gezondheidzorg, en het ministerie
of Kinderen, Gelijkheid en Sociale Insluiting (Barne- likestillings- og
inkluderingsdepartementet) is verantwoordelijk voor de gezinstoelagen, uitkeringen
voor de verzorging van kleine kinderen, zwangerschapsuitkeringen en de
kinderalimentatie (afgezien van terugvorderingen).
De verantwoordelijkheid voor de verlening van gezondheidzorg buiten ziekenhuizen
ligt vooral bij de gemeenten, terwijl de staat via vier regionale
gezondheidsondernemingen de verantwoordelijkheid draagt voor behandelingen in het
ziekenhuis. Beide vormen van gezondheidszorg worden voor het grootste deel uit de
belastingen gefinancierd.
De sociale bijstand valt niet onder het nationale verzekeringsstelsel. Deze valt centraal
onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Arbeid, maar komt financieel ten
laste van de gemeenten. De verstrekking van toelagen voor levensonderhoud (stønad
til livsopphold) is onderdeel van het hele pakket van door de NAV-kantoren geleverde
diensten.
Financiering
Het nationale verzekeringsstelsel wordt deels gefinancierd met
socialezekerheidspremies, van zowel werkgevers als verzekerden, en deels vanuit de
belastingen.
De premies van de werknemers en de zelfstandigen worden berekend op basis van het
bruto-inkomen uit arbeid.
Het premiepercentage voor werknemers bedraagt 7,8 % van de
pensioenberekeningsgrondslag (brutoloon). Het premiepercentage voor zelfstandigen
bedraagt 11 % van de pensioenberekeningsgrondslag (het inkomen dat als
zelfstandige is verworven). Het percentage voor de premies over andere vormen van
inkomsten (pensioenen e.d.) is 4,7 %.
De werkgeverspremies komen overeen met een bepaald percentage van de door de
werkgever betaalde lonen. De werkgeverspremies zijn in het algemeen 14,1 %. Er zijn
echter lagere tarieven van toepassing voor bedrijven die zijn gevestigd in bepaalde
delen van het land of actief zijn in bepaalde sectoren.
De sociale bijstand wordt vanuit de algemene belastingen gefinancierd.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 6
Hoofdstuk II: Gezondheidszorg
Wie komt in aanmerking voor gezondheidszorg?
Alle ingezetenen hebben recht op gezondheidszorg. Er geldt geen wachttijd voordat u
aanspraak kunt maken op gezondheidszorg.
Wat wordt er gedekt?
Intramurale zorg
Patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen hoeven hiervoor geen eigen
bijdrage te betalen. Dit geldt ook voor geneesmiddelen.
Voor poliklinische behandelingen in ziekenhuizen gelden de normale eigen bijdragen,
zie hieronder (“Overige medische zorg”).
De kosten voor behandeling in een privékliniek die geen regeling is overeengekomen
met het openbare gezondheidszorgstelsel, komen geheel voor rekening van de patiënt
zelf.
Overige medische zorg
Consulten
Voor een standaardconsult van een huisarts betaalt de patiënt een eigen bijdrage van
136 NOK (18 EUR); bij een specialist is dit bedrag 307 NOK (41 EUR).
Farmaceutische producten
Minder belangrijke geneesmiddelen worden geheel door de patiënt zelf betaald, ook
wanneer ze door een arts zijn voorgeschreven. Onder bepaalde voorwaarden is
restitutie van 90 % van de jaarlijkse kosten boven de 1 634 NOK (216 EUR) mogelijk.
Voor voorgeschreven geneesmiddelen op de lijst met belangrijke geneesmiddelen
betaalt de patiënt zelf 38 % van de kosten, tot een maximum van 520 NOK (69 EUR)
voor iedere gebruiksperiode van drie maanden.
Tandheelkundige zorg
Kinderen tot 20 jaar hebben recht op openbare tandheelkundige basiszorg – deze is
tot de leeftijd van 18 jaar gratis en kost de twee daaropvolgende jaren een beperkt
bedrag. Orthodontische behandelingen kunnen geheel of gedeeltelijk worden vergoed,
afhankelijk van de ernst van het probleem. Voor volwassenen is de dekking van
tandheelkundige zorg zeer beperkt.
Eigen bijdragen: maximumbedragen en vrijstellingen
Het parlement stelt jaarlijks een maximumbedrag vast voor de eigen bijdragen (1 980
NOK (261 EUR) in 2012). Deze eigen bijdrage geldt voor alle kosten van
behandelingen door een arts of een psycholoog, van bepaalde voorgeschreven
belangrijke of dure geneesmiddelen en van vervoer in verband met een behandeling
of onderzoek. Als de patiënt dit bedrag heeft betaald, krijgt hij een kaart die recht
geeft op kosteloze behandelingen en andere prestaties voor de rest van het
kalenderjaar.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 7
Er geldt een tweede maximumbedrag voor eigen bijdragen voor fysiotherapie,
tandheelkundige zorg die wordt vergoed, verblijfskosten in een revalidatiecentrum en
behandelingen in het buitenland. Dit tweede maximumbedrag wordt eveneens jaarlijks
vastgesteld door het parlement (2 560 NOK (338 EUR) in 2012).
Kinderen onder 16 jaar zijn vrijgesteld van alle kosten. Er zijn daarnaast speciale
vrijstellingen van eigen bijdragen voor een beperkt aantal ziekten en
patiëntengroepen. In geval van een arbeidsongeval of beroepsziekte worden er geen
kosten toegerekend.
Wat moet u doen om gezondheidszorg te verkrijgen?
Alle ingezetenen zijn, voor zover mogelijk, gekoppeld aan een reguliere huisarts van
hun eigen keuze. Men kan maximaal tweemaal per jaar van reguliere arts wisselen.
Voor een bezoek aan een specialist is een doorverwijzing van de reguliere arts nodig.
Wanneer u direct naar een specialist gaat, moet u zelf een hogere eigen bijdrage
betalen en bovendien is het mogelijk dat de specialist een lagere vergoeding krijgt.
De patiënt betaalt de eigen bijdrage direct aan de arts. Particuliere artsen krijgen het
deel dat wordt gedekt door het nationale verzekeringsstelsel betaald via het systeem
voor directe verrekening.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 8
Hoofdstuk III: Uitkeringen bij ziekte
Wie komt in aanmerking voor een ziekte-uitkering?
Voor de beroepsbevolking (werknemers en zelfstandigen) is een
ziekengeldverzekering verplicht.
Als verzekerde met een jaarinkomen van ten minste de helft van het basisbedrag
(41 061 NOK (5 421 EUR)) heeft u recht op ziekengeld als u door ziekte niet in staat
bent te werken (de inkomensgrens is niet van toepassing voor de periode waarin de
werkgever het ziekengeld betaalt). Over het algemeen moet u ten minste vier weken
hebben gewerkt.
Zie het gedeelte over invaliditeit voor revalidatietoelagen.
Wat wordt er gedekt?
Voor werknemers wordt de dagvergoeding berekend op basis van het laatste salaris
vóór de ziekte. Voor zelfstandigen wordt de dagvergoeding berekend op basis van het
inkomen dat als zelfstandige is verworven.
Het ziekengeld voor werknemers bedraagt 100 % van de
pensioenberekeningsgrondslag. Het wordt vanaf de eerste dag van de ziekte
uitgekeerd voor een periode van 260 dagen (52 weken). Inkomen boven het
zesvoudige van het basisbedrag (492 732 NOK (65 051EUR)) wordt niet in
aanmerking genomen.
Het ziekengeld wordt de eerste 16 dagen door de werkgever betaald en daarna door
het nationale verzekeringsstelsel. Voor de periode gedurende welke het ziekengeld
door de werkgever wordt betaald, geldt geen minimuminkomen.
Aan zelfstandigen wordt gedurende 248 dagen ziekengeld uitgekeerd ten bedrage van
65 % van de pensioenberekeningsgrondslag vanaf de zeventiende dag van ziekte.
Door vrijwillige betaling van een hogere premie kunnen zelfstandigen al vanaf de
eerste ziektedag 65 % van de pensioenberekeningsgrondslag of vanaf de zeventiende
dag 100 % ontvangen.
Wat moet u doen om een ziekte-uitkering te krijgen?
Aanvragen moeten rechtstreeks worden ingediend bij de werkgever die gedurende de
eerste 16 dagen verantwoordelijk is voor betaling van het ziekengeld (sykepenger).
Wanneer de werkgever na deze periode het salaris blijft betalen, wordt het ziekengeld
aan de werkgever uitbetaald.
Gevallen van arbeidsongeschiktheid moeten altijd door een arts worden bevestigd.
Werknemers mogen zich bij hun werkgever ziek melden voor drie kalenderdagen per
keer.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 9
Hoofdstuk IV: Moeder- en vaderschapsuitkeringen
Wie komt in aanmerking voor een moeder- of vaderschapsuitkering?
Uitkeringen in natura
Alle ingezetenen van Noorwegen hebben recht op gratis zwangerschapsdiensten en
ziekenhuiszorg (er is een vrijstelling van eigen bijdragen die overigens wel bestaan,
zie het gedeelte over gezondheidszorg). Er geldt geen wachttijd voordat u aanspraak
kunt maken op gezondheidszorg.
Ouderschapstoelage
Rondom de geboorte van een kind hebben ouders die zijn verzekerd en ten minste zes
van de laatste tien maanden voor het begin van de periode van betaald verlof hebben
gewerkt, recht op dagelijkse uitkeringen.
Zwangerschapsuitkering
Zwangere werkneemsters en zelfstandigen die moeten stoppen vanwege de risico's
van hun arbeidsomstandigheden of werkomgeving, hebben recht op betaald verlof
vanaf het moment waarop zij moeten stoppen met werken, zonder vermindering van
het recht op betaald verlof na de bevalling.
Moederschapstoelage
In Noorwegen woonachtige niet-werkende moeders hebben recht op een
moederschapstoelage.
Adoptietoelage
Ouders die een kind adopteren krijgen een uitkering vergelijkbaar met de
ouderschapsuitkering en de moederschapstoelage.
Wat wordt er gedekt?
Ouderschapstoelage
De ouderschapsuitkering is gelijk aan het ziekengeld (100 % van het inkomen) en
wordt gedurende 47 weken uitgekeerd. De moeder kan naar wens ook kiezen voor een
langere periode van betaald verlof van 57 weken, maar ze krijgt dan een lagere
toelage (80 % van het inkomen).
Ten minste drie weken van het verlof moeten worden opgenomen vóór de
uitgerekende datum. De uitkeringen worden toegekend vanaf de twaalfde week vóór
de bevalling.
De moeder is verplicht ten minste zes weken verlof na de bevalling te nemen. Als de
moeder haar werk hervat voor het verstrijken van de periode van betaald verlof, heeft
de vader voor de rest van de periode recht op een dagelijkse uitkering. De vader heeft
recht op twaalf weken van het totaal van de periode van dagelijkse uitkeringen. De
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 10
voorwaarde voor toekenning van de uitkering is dat hij thuis blijft om voor het kind te
zorgen. Ook moet de vader in dat geval voldoen aan de voorwaarden met betrekking
tot gewerkte dagen. Verzekerde vaders hebben recht op een dagvergoeding wegens
vaderschap gebaseerd op hun eigen inkomsten, ongeacht of de moeder in aanmerking
komt, mits zij na de bevalling haar werkzaamheden of opleiding hervat en de vader de
dagelijkse verzorging van het kind overneemt, of de moeder om gezondheidsredenen
niet in staat is voor het kind te zorgen. In deze gevallen bedraagt de periode van
betaald verlof respectievelijk 38 of 48 weken. Wanneer de moeder een
arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangt kan de vader twaalf weken lang een
dagvergoeding ontvangen, ongeacht de gezondheids-, arbeids- of opleidingsstatus van
de moeder.
Bij de geboorte van meerlingen wordt het verlof waarop ouders recht hebben, voor het
tweede en ieder volgend kind steeds met vijf weken (zeven weken bij verlaagd tarief)
verlengd.
Zwangerschapsuitkering
De zwangerschapsuitkering (svangerskapspenger) is gelijk aan het ziekengeld.
Moederschapstoelage
De moederschapstoelage van 35 263 NOK (4 655 EUR) wordt in één keer uitbetaald.
Indien de ouderschapstoelage voor de volledige periode lager is dan de
moederschapstoelage, wordt de ouderschapstoelage aangevuld met het verschil.
Adoptie
Bij de adoptie van een kind onder 15 jaar hebben de adoptieouders recht op een
dagvergoeding voor een periode van 44 weken, voor eenzelfde bedrag en onder
dezelfde voorwaarden als het ziekengeld. De periode kan worden verlengd tot 54
weken, met een lagere uitkering (80 % van het inkomen).
Een adoptietoelage is gelijk aan een moederschapstoelage.
Speciale deeltijdregeling
Werknemers die een kind krijgen of adopteren hebben ook de mogelijkheid korter te
gaan werken en de ouderschaps- of adoptietoelage gedeeltelijk op te nemen.
Wat moet u doen om een moeder- of vaderschapsuitkering te krijgen?
Toelagen kunnen worden aangevraagd bij het NAV-kantoor in de plaats waar u woont,
verblijft of werkt.
Zie het gedeelte over gezondheidszorg voor uitkeringen in natura.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 11
Hoofdstuk V: Uitkeringen bij invaliditeit
Wie komt in aanmerking voor een invaliditeitspensioen?
Invaliditeitspensioen
Het invaliditeitspensioen bestaat uit een basispensioen plus een aanvullend pensioen
(net als het ouderdomspensioen (oude regels) en/of een bijzondere toelage
(Særtillegg) die wordt toegekend als u verzekerd bent, maar geen of slechts een heel
klein aanvullend pensioen hebt.
Personen tussen 18 en 67 wier inkomenscapaciteit blijvend met ten minste 50 % is
verminderd als gevolg van ziekte, een verwonding of een handicap, hebben recht op
een arbeidsongeschiktheidspensioen als zij vdirect voorafgaand aan de
arbeidsongeschiktheid ten minste drie jaar verzekerd zijn geweest.
De voorwaarde van een verzekeringstijdvak van drie jaar geldt niet onder specifieke
omstandigheden. Zo kan een verzekerde bijvoorbeeld het recht op een pensioen
verwerven een jaar nadat hij of zij verzekerd is geraakt, mits hij of zij na het bereiken
van de leeftijd van 16 jaar niet langer dan in totaal vijf jaar onverzekerd is geweest.
Een bijkomende voorwaarde voor het aanvullend pensioen is dat de persoon in
kwestie drie jaar lang pensioenpunten moet hebben gekregen.
Arbeidsbeoordelingstoelage
Een arbeidsbeoordelingstoelage (arbeidsavklaringspenger) (een toelage in de plaats
van de revalidatietoelage, uitkeringen tijdens beroepsrevalidatie en de
arbeidsongeschiktheidsuitkering) wordt toegekend aan verzekerden van wie de
arbeidgeschiktheid met ten minste 50 % is afgenomen ten gevolge van ziekte,
verwondingen of handicaps.
Verzekerden boven 18 en onder 67 jaar hebben recht op een
arbeidsbeoordelingstoelage als zij permanent in Noorwegen zijn gevestigd en de
laatste drie jaar voor het indienen van de aanvraag verzekerd zijn geweest. Als de
aanvrager het laatste jaar voor de aanvraag geestelijk en lichamelijk normaal heeft
kunnen werken, is een tijdvak van verzekering van een jaar voldoende.
De arbeidsbeoordelingstoelage dient ertoe iemand van een inkomen te voorzien
tijdens de revalidatie na afloop van de periode waarin hij of zij recht heeft op
ziekengeld. Deze toelage wordt verstrekt wanneer de verzekerde daadwerkelijk onder
behandeling is of op actie onderneemt of ondergaat gericht op terugkeer naar het
werk, of wanneer hij of zij dergelijke maatregelen heeft geprobeerd, geacht wordt nog
een kans te maken weer werk te vinden en wordt gevolgd door het NAV-kantoor. Deze
toelage wordt tevens toegekend tijdens de periode in afwachting van de
behandeling/revalidatiemaatregelen en, als er niet onmiddellijk passend werk
beschikbaar is, na afloop van de behandeling/revalidatie.
Op voorwaarde dat de uitkering nodig is om de persoon in kwestie weer aan het werk
te krijgen, kan deze gedurende maximaal vier jaar worden verstrekt. In bepaalde
omstandigheden is verlenging mogelijk.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 12
Aanvullende toelagen kunnen worden toegekend ter (gedeeltelijke) vergoeding van
kosten gemaakt in verband met deze op terugkeer in het beroep gerichte
maatregelen.
Basisuitkering
De basisuitkering (grunnstønad) is bedoeld voor de extra uitgaven ten gevolge van
permanente ziekte, verwondingen of misvormingen.
Verzorgingstoelage
Een verzorgingstoelage (hjelpestønad) is bedoeld om de kosten te dekken die worden
gemaakt in verband met noodzakelijke bijzondere zorg of verpleging door een niet-
formele zorgverlener.
Wat wordt er gedekt?
Invaliditeitspensioen
De toekomstige tijdvakken van verzekering en pensioenpunten tot het jaar waarin de
betrokkene 66 jaar wordt, worden bij de berekeningen in aanmerking genomen. Bij
eerdere perioden van verblijf in het buitenland gelden enkele beperkingen. De
toekomstige pensioenpunten worden berekend op basis van het inkomen voordat de
arbeidsongeschiktheid werd vastgesteld. Het basis- en het aanvullend pensioen worden
echter berekend op dezelfde wijze als ouderdomspensioenen onder de oude regels. Voor
ongehuwde gepensioneerden en gepensioneerden die zijn getrouwd met iemand die
niet voor een pensioen onder het nationale verzekeringsstelsel in aanmerking komt, is
de bijzondere toelage gelijk aan het basisbedrag.
Voor de berekening van het aanvullend pensioen voor personen die met een handicap
geboren zijn of voor hun 26e arbeidsongeschikt raken, gelden speciale, gunstigere
regels. Deze toelagen zijn onafhankelijk van premieafdracht en worden met
overheidssubsidies gefinancierd.
Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid wordt het pensioen verhoudingsgewijs
verlaagd.
Onder bepaalde omstandigheden wordt een toeslag van ten hoogste 50 % van het
basispensioen toegekend voor echtgenoten ten laste. Een toeslag van maximaal 40 %
van het basisbedrag kan onder bepaalde voorwaarden worden toegekend voor ieder
kind onder 18 jaar ten laste.
Arbeidsbeoordelingstoelage
De toelage bedraagt ten minste tweemaal het basisbedrag, of 66 % van het inkomen
uit arbeid, tot maximaal zesmaal het basisbedrag van het voorgaande jaar. Wanneer
dit gunstiger is wordt in plaats hiervan uitgegaan van het gemiddelde van het inkomen
in de voorgaande drie jaren. Verder wordt een kindertoeslag van 27 NOK (3,56 EUR)
toegekend voor ieder kind onder 18 jaar ten laste. Deze toeslag wordt vijf dagen per
week betaald.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 13
Basisuitkering
De basisuitkering kent zes verschillende niveaus, die gerelateerd zijn aan de hoogte
van de extra kosten en lopen van 7 572 NOK (1 000 EUR) tot 37 860 NOK (4
998 EUR) per jaar.
Verzorgingstoelage
Het standaardbedrag van de verzorgingstoelage is 13 572 NOK (1 7992 EUR). Voor
gehandicapte kinderen jonger dan 18 jaar zijn er drie hogere uitkeringsniveaus,
waarvan de hoogste 81 432 NOK (10 751 EUR) bedraagt.
Wat moet u doen om een invaliditeitspensioen te krijgen?
Toelagen kunnen worden aangevraagd bij het NAV-kantoor in de plaats waar u woont,
verblijft of werkt.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 14
Hoofdstuk VI: Ouderdomspensioenen en -uitkeringen
Wie komt in aanmerking voor een ouderdomspensioen?
De regels voor ouderdomspensioenen zijn herzien. Met ingang van 1 januari 2011 zijn
er, los van de oude en nieuwe regels, mogelijkheden geschapen om het
ouderdomspensioen vanaf de leeftijd van 62 jaar op flexibele wijze te ontvangen
(specifieke vereisten betreffende de hoogte van het gespaarde pensioen) en er zijn
aanpassingen in verband met de levensverwachtingen geïntroduceerd voor alle nieuwe
ouderdomspensioenen. Pensioenen kunnen geheel of gedeeltelijk (20, 40, 50, 60 of 80
%) worden getrokken en het is mogelijk een pensioen te combineren met werk zonder
dat dit leidt tot kortingen op het pensioen.
Het ouderdomspensioen bestaat uit een woonplaatsgebonden basispensioen, een
inkomensafhankelijk aanvullend pensioen en een minimumpensioen (oude regels voor
personen geboren vóór 1954). en een inkomensafhankelijk pensioen en een
gegarandeerd pensioen (nieuwe regels voor personen geboren in of na 1963).
Personen die in de periode 1954-1962 zijn geboren ontvangen een pensioen dat wordt
berekend door te interpoleren tussen de oude en nieuwe regels.
Basispensioen
Personen die tussen hun 16e en 66e verjaardag ten minste drie jaar verzekerd
geweest zijn, hebben recht op een basispensioen.
Het basispensioen (grunnpensjon) wordt verstrekt onafhankelijk van het vroegere
inkomen of van de betaalde premies. Voor een volledig basispensioen is echter wel
een tijdvak van verzekering (d.w.z. van vestiging) van 40 jaar vereist en het pensioen
wordt verhoudingsgewijs verlaagd als het tijdvak korter is geweest.
Aanvullend pensioen
Voor een aanvullend pensioen (Tilleggspensjon) moet de persoon in kwestie drie jaar
lang pensioenpunten hebben gekregen, en voor een volledig aanvullend pensioen
moeten er gedurende veertig jaar pensioenpunten zijn vergaard. Is het aantal
pensioenopbouwende jaren kleiner dan veertig, dan wordt het pensioen
verhoudingsgewijs verlaagd.
Pensioenpunten worden vergaard vanaf het moment dat de verzekerde de leeftijd van
13 jaar bereikt tot het moment dat hij of zij 75 wordt. Er worden geen pensioenpunten
toegeschreven aan werkenden met een jaarinkomen onder het basisbedrag van
82 122 NOK (10 842 EUR).
Minimumpensioen
Verzekerden die geen of slechts een gering aanvullend pensioen ontvangen, hebben
recht op een minimumpensioen (Minste pensjonsnivå) van het nationale
verzekeringsstelsel. Een volledig minimumpensioen wordt toegekend bij een
verzekeringstijdvak van ten minste veertig jaar. Het minimumpensioen wordt
verhoudingsgewijs verlaagd als dat tijdvak korter is.
Inkomensafhankelijk pensioen
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 15
Het inkomensafhankelijk pensioen (Inntektspensjon) hangt af van het opgebouwde
pensioenkapitaal en is daarmee een afspiegeling van het door de betrokkene
gedurende zijn/haar leven verdiende inkomen.
Gegarandeerd pensioen
Personen die tussen hun 16e en 66e verjaardag ten minste drie jaar verzekerd
geweest zijn, hebben recht op een gegarandeerd pensioen. Gepensioneerden die 40
jaar verzekerd zijn geweest hebben recht op een volledig gegarandeerd pensioen. Het
gegarandeerd pensioen wordt naar rato verlaagd bij kortere verzekeringstijdvakken.
Wat wordt er gedekt?
Basispensioen
Voor ongehuwde gepensioneerden en gepensioneerden die zijn getrouwd met iemand
die niet voor een pensioen onder het nationale verzekeringsstelsel in aanmerking
komt, is het volledige basispensioen gelijk aan het basisbedrag voor het
desbetreffende jaar (82 122 NOK (10 842 EUR) op 1 mei 2012).
Onder bepaalde omstandigheden wordt een toeslag van ten hoogste 25 % van het
minimumpensioen toegekend voor echtgenoten ten laste. Een toeslag van maximaal
20 % van het minimumpensioen kan onder bepaalde voorwaarden worden toegekend
voor ieder kind onder 18 jaar ten laste.
Als beide echtelieden gepensioneerd zijn, bedraagt het volledige basispensioen 85 %
van het basisbedrag per persoon. Dit geldt ook voor samenwonenden die met elkaar
getrouwd zijn geweest of samen kinderen hebben.
Aanvullend pensioen
Bij de berekening van het aanvullend pensioen wordt uitgegaan van de twintig jaar
met de meeste pensioenpunten. Het bedrag is afhankelijk van het aantal
pensioenopbouwende jaren en van de jaarlijkse pensioenpunten. In het systeem zoals
dat sinds 1992 van kracht is, bedraagt het hoogst mogelijke pensioen voor een enkele
gepensioneerde van 67 jaar met al zijn inkomstenperioden (uitgaande van het
basisbedrag zoals dat op 1 mei 2012 geldt, en voor aanpassing voor
levensverwachting) 323 561 NOK (42 717 EUR) per jaar.
Minimumpensioen
Voor ongehuwde gepensioneerden die ten minste 40 jaar verzekerd zijn geweest enkel
gebaseerd op verblijfplaats, bedraagt het jaarlijkse minimumpensioen sinds 1 mei
2012 NOK 162 615 (21 469 EUR). Het minimumpensioen wordt bepaald op basis van
verschillende bedragen die afhangen van de burgerlijke staat van de betrokkene en
het inkomen van de eventuele echtgeno(o)t(e) of partner.
Inkomensafhankelijk pensioen
Het pensioen wordt bij elkaar gespaard uit jaarlijkse bijdragen van 18,1 % van de
pensioenberekeningsgrondslag, tot maximaal 7,1 maal het basisbedrag vanaf het
moment dat de verzekerde de leeftijd van 13 jaar bereikt tot het moment dat hij of zij
75 wordt. Het inkomensafhankelijk pensioen wordt bepaald aan de hand van het
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 16
gespaarde pensioen, de leeftijd van de betrokkenen en zijn/haar levensverwachting op
het moment dat er begonnen wordt met het trekken van het pensioen.
Gegarandeerd pensioen
Het gegarandeerd pensioen wordt uitgekeerd op een van twee verschillende niveaus,
afhankelijk van de burgerlijke staat van de betrokkene en het inkomen van de
eventuele echtgeno(o)t(e) of partner. Het gegarandeerd pensioen wordt bepaald aan
de hand van het verzekeringstijdvak en is onafhankelijk van zowel het voorheen
genoten inkomen als van de betaalde premies.
Wat moet u doen om een ouderdomsuitkering te krijgen?
Toelagen kunnen worden aangevraagd bij het NAV-kantoor in de plaats waar u woont,
verblijft of werkt.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 17
Hoofdstuk VII: Uitkeringen aan nabestaanden
Wie komt in aanmerking voor een nabestaandenpensioen?
Weduwenpensioen / weduwnaarspensioen
Weduwen en weduwnaars (of voormalige echtgenoten die met de overledene
samenwoonden of kinderen hebben) onder 67 jaar hebben recht op een pensioen als
zij verzekerd en pensioengerechtigd zijn en mits de overledene ten minste de laatste
drie jaar voor het overlijden verzekerd en arbeidsgeschikt was. De weduwe of
weduwnaar heeft ook recht op een uitkering als de overledene ten minste de laatste
drie jaar voor het overlijden een pensioen ontving. Indien de overledene een
aanvullend pensioen genoot, hoeft de weduwe/weduwnaar niet verzekerd te zijn. In
deze gevallen wordt een even hoog basispensioen uitgekeerd. Bovendien wordt het
basispensioen ook uitgekeerd als niet is voldaan aan de voorwaarde dat de
nabestaande verzekerd is, indien de nabestaande of de overledene ten minste twintig
jaar in Noorwegen woonachtig is geweest.
Een nabestaandenpensioen wordt toegekend aan weduwen, weduwnaars enz. als het
huwelijk ten minste vijf jaar heeft geduurd of als zij kinderen met de overledene
hebben of hebben gehad, dan wel voor de kinderen van de overledene zorgen, en de
duur van het huwelijk en de zorgperiode na het overlijden bij elkaar ten minste vijf
jaar bedragen.
Gescheiden echtgenoten enz. die ten tijde van het overlijden van de vroegere
echtgeno(o)t(e) nog niet hertrouwd zijn, hebben recht op uitkeringen volgens dezelfde
voorwaarden, mits het overlijden binnen vijf jaar na de scheiding plaatsvindt en het
huwelijk ten minste 25 jaar heeft geduurd, of 15 jaar als er kinderen zijn. Het recht op
uitkeringen komt te vervallen als de betrokkene hertrouwt.
Wezenpensioen
Kinderen onder 18 jaar die zijn verzekerd voor het pensioen, ontvangen een
wezenpensioen als een of beide ouders overlijden en als de overledene de laatste drie
jaar voor het overlijden arbeidsgeschikt en verzekerd is geweest. Wezen hebben ook
recht op een uitkering als de overledene gedurende ten minste de laatste drie jaar
voor zijn of haar overlijden een pensioen ontvangen heeft. De vereiste
minimumperiode van verzekering geldt niet als de overledene aanvullende
pensioenrechten had verworven of als een of beide ouders ten minste twintig jaar in
Noorwegen hebben gewoond. Kinderen die onderwijs volgen, krijgen het
wezenpensioen tot de leeftijd van 20 jaar als beide ouders zijn overleden.
Wat wordt er gedekt?
Weduwenpensioen / weduwnaarspensioen
Het nabestaandenpensioen bestaat uit een basispensioen en een aanvullend pensioen.
Het aanvullend pensioen komt overeen met 55 % van de rechten van de overledene
op aanvullende ouderdoms- en arbeidsongeschiktheidspensioenen. Zoals bij de
invaliditeitspensioenen wordt in voorkomende gevallen een bijzondere toelage
toegekend.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 18
Als de overledene op grond van het tijdvak van verzekering recht zou hebben of had
op een verminderd basispensioen, wordt het pensioen voor de nabestaanden
verhoudingsgewijs verlaagd.
Het nabestaandenpensioen is inkomensafhankelijk. Als de langstlevende echtgenote enz.
al een jaarlijks inkomen heeft of kan verwachten van meer dan 50 % van het
basisinkomen, zal het pensioen gelijk zijn aan het verschil tussen een volledig
pensioen en 40 % van dit overschotinkomen.
Er wordt een voorlopige uitkering toegekend aan de overlevende echtgeno(o)t(e) die
geen recht heeft op een nabestaandenpensioen en tijdelijk niet in zijn of haar eigen
levensonderhoud kan voorzien. De hoogte van dit voorlopige pensioen wordt bepaald
op dezelfde wijze als het nabestaandenpensioen.
Langstlevende echtgenoten kunnen ook in aanmerking komen voor een
kinderverzorgingstoelage.
Wanneer de langstlevende echtgeno(o)t(e) enz. moet verhuizen om een baan te
vinden, worden de verhuiskosten vergoed.
De onderwijstoelage, de kinderverzorgingstoelage en de verhuiskostenvergoeding
kunnen ook worden uitgekeerd als de overledene niet, zoals vereist, de laatste drie
jaar voor het overlijden verzekerd is geweest, mits de nabestaande verzekerd is en
aanspraak kan maken op pensioenuitkeringen.
Wezenpensioen
Als er één ouder komt te overlijden, is het volledige jaarlijks wezenpensioen voor het
eerste kind gelijk aan 40 % van het basisbedrag en 25 % van het basisbedrag voor
ieder volgend kind.
Als beide ouders komen te overlijden, ontvangt het eerste kind een wezenpensioen
gelijk aan het pensioen waarop de ouder met de hoogste pensioenrechten recht gehad
zou hebben. Het volledige wezenpensioen voor het tweede kind is gelijk aan 40 % van
het basisbedrag en 25 % van het basisbedrag voor ieder volgend kind.
Als er twee of meer kinderen zijn, worden de pensioenen bij elkaar opgeteld en
gelijkelijk onder de kinderen verdeeld.
Bij eventueel ontoereikende verzekeringstijdvakken wordt op een wezenpensioen
dezelfde verlaging toegepast als zou hebben gegolden voor een eventueel
basispensioen van de langstlevende echtgeno(o)t(e).
Overlijdensuitkering
In geval van overlijden kan het nationale verzekeringsstelsel een bedrag ineens van
maximaal 20 652 NOK (2 727 EUR) uitkeren. Dit is een vergoeding voor de
begrafeniskosten. Deze uitkering is inkomensonafhankelijk wanneer de overledene de
leeftijd van 18 jaar nog niet had bereikt.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 19
Wat moet u doen om een nabestaandenpensioen te krijgen?
Toelagen kunnen worden aangevraagd bij het NAV-kantoor in de plaats waar u woont,
verblijft of werkt.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 20
Hoofdstuk VIII: Uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten
Wanneer hebt u recht op uitkeringen?
Alle werknemers zijn middels een tweetal regelingen verzekerd tegen verlies van
inkomsten en tegen onkosten:
alle prestaties onder het nationale verzekeringsstelsel (folketrygden), met
bepalingen die in bepaalde opzichten gunstiger zijn. Deze regeling geldt ook voor
vissers (zelfs zelfstandig werkzame vissers), dienstplichtigen, studenten en
stagiairs;
een verplichte arbeidsongevallenverzekering (yrkesskadeforsikring) die beheerd
wordt door particuliere verzekeraars en voorziet in individuele vergoedingen en/of
eenmalige uitkeringen ter compensatie van dat verlies van inkomsten en die
onkosten die niet door het nationale verzekeringsstelsel worden gedekt.
Beide regelingen bieden ook vergoedingen voor niet-economische schade
(ménerstatning).
Zelfstandigen kunnen zich vrijwillig verzekeren bij het nationale verzekeringsstelsel
indien zij niet verplicht verzekerd zijn krachtens de toepasselijke voorschriften voor
specifieke groepen zelfstandigen.
Wat wordt er gedekt?
Nationale verzekeringsstelsel
De algemene regels betreffende medische behandelingen, ziekte-uitkeringen,
arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en -pensioenen alsmede nabestaandenuitkeringen
en -pensioenen kunnen ook van toepassing zijn. De begunstigde heeft dan recht op
dezelfde prestaties maar onder gunstiger voorwaarden, zoals hieronder aangegeven.
Zo worden pensioenen bij te korte tijdvakken van verzekering (onvoldoende inkomen
of onvolledige wachttijden) niet verminderd, maar steeds volledig uitgekeerd.
Een gehandicaptentoelage kan ook worden toegekend als de arbeidsongeschiktheid
nog geen 30 % bedraagt (als uitzondering op de algemene regel dat de minimale
beperking 50 % moet bedragen), enz.
Weduwenpensioenen/weduwnaarspensioenen worden uitgekeerd ongeacht de duur
van het huwelijk en kunnen ook worden toegekend aan personen die niet met de
overledene gehuwd waren of samenwoonden, mits hij of zij door de overledene werd
onderhouden en voor zijn of haar kinderen zorgt. Wezenpensioenen kunnen worden
toegekend aan kinderen tot hun 21e jaar mits zij nog onderwijs volgen (normaliter
wordt het pensioen toegekend tot het 18e levensjaar, of het 20e indien beide ouders
overleden zijn).
Bovendien hoeft de begunstigde geen eigen bijdrage te betalen voor behandelingen,
geneesmiddelen of hulpmiddelen.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 21
Om voor ziekengeld in aanmerking te komen, geldt bij arbeidsongevallen of
beroepsziekten geen wachttijd. Bovendien worden de uitkeringen in het algemeen ook
zo gunstig mogelijk berekend; de uitkeringen komen ten minste overeen met het
inkomensniveau van de begunstigde ten tijde van het ongeval of de vaststelling van
de beroepsziekte.
De begunstigde kan ook een vergoeding voor niet-economische schade toegewezen
krijgen, die maximaal 75 % van het basisbedrag per jaar bedraagt. De begunstigde
kan deze vergoeding ook als bedrag ineens laten uitbetalen.
Arbeidsongevallenverzekering
In gevallen van tijdelijke en blijvende arbeidsongeschiktheid worden de uitkeringen
van het nationale verzekeringsstelsel zo nodig aangevuld vanuit de
arbeidsongevallenverzekering om volledige compensatie te waarborgen.
Bij arbeidsongevallen met het overlijden van de verzekerde tot gevolg, worden
uitkeringen ineens uitbetaald aan de achterblijvende echtgenoten/samenwonenden en
wezen, afhankelijk van de leeftijd van respectievelijk de overledene en het kind.
Hoe kan er aanspraak worden gemaakt op uitkeringen?
Krachtens het nationale verzekeringsstelsel moeten werkgevers de Dienst Arbeid en
Welzijn zo snel mogelijk in kennis stellen van incidenten die mogelijk
arbeidsongevallen zijn. Het arbeidsgerelateerde karakter van het letsel moet worden
erkend door de Dienst Arbeid en Welzijn.
Claims voor vergoedingen op basis van de arbeidsongevallenverzekering
(yrkesskadeforsikring) moeten bij de verzekeringsmaatschappij worden ingediend
binnen drie jaar na het eind van het kalenderjaar waarin de verzekerde kennis nam
van zijn/haar claimmogelijkheid en in staat was de claim in te dienen.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 22
Hoofdstuk IX: Gezinstoelagen
Wie komt in aanmerking voor een gezinstoelage?
Kinderbijslag
Kinderbijslag (barnetrygd) wordt toegekend voor in Noorwegen woonachtige kinderen
onder 18 jaar.
Uitkeringen voor gezinnen met kleine kinderen
Deze uitkeringen in geld (kontantstøtte) worden toegekend voor in Noorwegen
woonachtige kinderen van 1 t/m 3 jaar. De belangrijkste voorwaarde om voor de
volledige uitkering in aanmerking te komen, is dat het kind niet in een
kinderdagverblijf verblijft dat overheidssteun ontvangt.
Wat wordt er gedekt?
Kinderbijslag
De kinderbijslag bedraagt 970 NOK (128 EUR) per maand per kind. In de noordelijkste
gebieden, waaronder Svalbard, wordt per kind een aanvulling
(finnmarkstillegg/Svalbardtillegg) van 320 NOK (42 EUR) uitbetaald.
Alleenstaande ouders hebben recht op kinderbijslag voor één extra kind, dat zij in
feite niet hebben.
Naast de normale kinderbijslag zijn er toeslagen voor werklozen, gepensioneerden
(inkomensafhankelijk) en wezen.
Uitkeringen voor gezinnen met kleine kinderen
De hoogte van de uitkering voor gezinnen met kleine kinderen hangt samen met de
overeengekomen tijd die het kind wordt opgevangen in een gesubsidieerd
kinderdagverblijf. Het volledige bedrag wordt uitbetaald wanneer het kind niet naar
een dergelijk kinderdagverblijf gaat, en een deel wordt uitbetaald wanneer het kind
minder dan 33 uur per week in een gesubsidieerd kinderdagverblijf verblijft. Wanneer
de overeengekomen tijd in een kinderdagverblijf dat overheidssubsidie ontvangt meer
is dan 33 uur per week, bestaat er geen recht op een dergelijke uitkering.
Andere uitkeringen
Een kinderverzorgingstoelage wordt toegekend wanneer iemand anders tijdens werk-
of lestijden voor het kind moet zorgen. Deze toelage is vastgesteld op 64 % van de
daadwerkelijke verzorgingskosten, tot een bepaald jaarplafond. Wie een inkomen uit
arbeid heeft dat groter is dan zesmaal het basisbedrag, komt niet in aanmerking voor
een kinderverzorgingstoelage.
Zie het gedeelte over gezinstoelagen voor ouderschapsuitkeringen en
moederschapstoelagen.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 23
Wat moet u doen om een gezinstoelage te krijgen?
Toelagen kunnen worden aangevraagd bij het NAV-kantoor in de plaats waar u woont,
verblijft of werkt.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 24
Hoofdstuk X: Werkloosheid
Wie komt in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering?
Ter compensatie van het inkomensverlies als gevolg van werkloosheid worden
dagelijkse uitkeringen verstrekt. De arbeidstijd moet met ten minste 50 % zijn
verminderd ten opzichte van voorheen.
Om voor een dagelijkse uitkering in aanmerking te komen moet men voorheen
inkomen uit arbeid hebben genoten. Een voorwaarde is ook dat de werkloze een
inkomen uit arbeid heeft gehad van ten minste 1,5 keer het basisbedrag in het
voorgaande kalenderjaar of een inkomen uit arbeid van minimaal driemaal het
basisbedrag over de laatste drie kalenderjaren.
De verzekerde moet een bonafide werkzoekende zijn, d.w.z. in staat zijn om te
werken en ingeschreven zijn bij het NAV-kantoor. Hij/zij moet ook op korte termijn en
overal in Noorwegen beschikbaar zijn voor elk soort part- of fulltime werk of
arbeidsmarktmaatregel waartoe hij/zij lichamelijk en geestelijk in staat is.
Ook als de betrokkene wegens omstandigheden als leeftijd, gezondheid of
zorgverplichtingen niet volledig aan de beschikbaarheidseis voldoet, heeft hij/zij recht
op een werkloosheidsuitkering. Een langere wachttijd kan verplicht zijn of de
werkloosheidsuitkeringen kunnen tijdelijk worden opgeschort als de betrokkene
werkloos is door eigen schuld, d.w.z. als hij/zij vrijwillig ontslag heeft genomen,
geweigerd heeft passend werk te aanvaarden of aan een arbeidsmarktinitiatief deel te
nemen, of zich na een oproep niet op het NAV-kantoor meldt.
Wat wordt er gedekt?
Dagvergoedingen worden uitgekeerd als de betrokkene tijdens de laatste vijftien
dagen ten miste drie dagen werkloos is geweest en bij het NAV-kantoor stond
ingeschreven.
De berekening van de dagelijkse uitkeringen is gebaseerd op inkomen uit arbeid en
inkomen uit dagelijkse uitkeringen wegens werkloosheid, ziekte, moederschap en
adoptie. Een werkloosheidsvergoeding bedraagt gewoonlijk ongeveer twee derde van
het voorheen genoten inkomen. Als berekeningsgrondslag wordt het inkomen van het
voorgaande kalenderjaar of, wanneer dat gunstiger is, het gemiddelde over de drie
voorgaande kalenderjaren gehanteerd. De uitkering bedraagt maximaal zesmaal het
basisbedrag (492 732 NOK (65 051 EUR)). De dagvergoeding bedraagt 0,24 % van de
berekeningsgrondslag en wordt vijf dagen per week uitgekeerd. Normaal gesproken
komt dit neer op een jaaruitkering van 62,4 % van de berekeningsgrondslag.
Voor ieder kind ten laste onder 18 jaar wordt een toeslag van 17 NOK (2,24 EUR) per
dag toegekend.
Als de begunstigde in het voorgaande kalenderjaar ten minste acht weken een
uitkering heeft ontvangen, wordt hem of haar een vakantietoeslag van 9,5 % van de
in dat jaar ontvangen werkloosheidsuitkeringen toegekend.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 25
De duur van de uitkering is afhankelijk van het vroegere inkomen uit arbeid. Bij een
inkomen uit arbeid van ten minste tweemaal het basisbedrag bedraagt de
uitkeringsduur 104 weken (twee jaar).
Bij een voormalig inkomen uit arbeid van minder dan tweemaal het basisbedrag
bedraagt de uitkeringsduur 52 weken (een jaar). Na afloop van de eerste uitkering
kan onmiddellijk een vervolguitkering worden toegekend, mits weer aan de
inkomenseis wordt voldaan.
Wat moet u doen om een werkloosheidsuitkering te krijgen?
Uitkeringen kunnen worden aangevraagd bij het NAV-kantoor.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 26
Hoofdstuk XI: Sociale minima
Wie komt in aanmerking voor een bijstandsuitkering?
Sociale financiële bijstand
De sociale financiële bijstand is bedoeld voor het levensonderhoud van mensen die uit
arbeid, uitkeringen of anderszins niet beschikken over voldoende financiële middelen
om te voorzien in hun eerste levensbehoeften.
Er worden geen eisen gesteld aan de nationaliteit, en er zijn geen
leeftijdsvoorwaarden, maar de begunstigde moet wel zijn of haar wettige verblijfplaats
in Noorwegen hebben. In de praktijk wordt deze uitkering echter slechts zelden
uitgekeerd aan kinderen onder 18 jaar, aangezien deze geacht worden onder de
ouderlijke verantwoordelijkheid te vallen.
Voor de sociale financiële bijstand wordt een middelentoets uitgevoerd: bij de
vaststelling van het bedrag worden alle soorten ontvangen inkomen uit arbeid en
inkomenssteun meegenomen. Er kan worden verzocht om de verkoop van zaken of
onroerende goederen die niet noodzakelijk zijn voor het levensonderhoud van de
begunstigde of die van zijn of haar gezin. Wanneer de woonkosten onevenredig hoog
zijn en hoger dan wat op de lange termijn betaalbaar is, kan worden geëist dat deze
worden verlaagd door verhuizing naar een bescheidener appartement of huis.
Verder moet de begunstigde werk zoeken of deelnemen aan werkgerichte activiteiten
(zoals het volgen van een opleiding) die aansluiten bij zijn of haar omstandigheden.
Het stelsel van aanvullende uitkeringen
Personen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt en permanent in
Noorwegen wonen, komen voor deze aanvullende uitkering in aanmerking. Doel
hiervan is financiële ondersteuning te bieden aan ouderen die slechts gedurende
beperkte perioden waren verzekerd krachtens het nationale verzekeringsstelsel.
Het algemene stelsel van sociale verzekering is doorgaans van toepassing op iedereen
die in Noorwegen woont. De regel is echter dat iemand vóór zijn 67e veertig jaar in
Noorwegen moet hebben gewoond om in aanmerking te komen voor een volledig
pensioen. Voor personen die korter in Noorwegen woonachtig zijn geweest, is het
ouderdomspensioen dan ook niet toereikend voor de kosten van levensonderhoud. Met
het stelsel wordt een minimuminkomen (bestaansminimum) gegarandeerd aan
personen die de leeftijd van 67 jaar hebben bereikt, niet over andere financiële
middelen beschikken en wier pensioen ontoereikend is omdat zij minder dan veertig
jaar in Noorwegen hebben gewoond.
De uitkering wordt gekort als de begunstigde of zijn/haar echtgeno(o)t(e) of partner
beschikt over andere inkomsten uit arbeid, kapitaal of andere Noorse of buitenlandse
pensioenen. Tevens kan er in principe ook rekening worden gehouden met kapitaal
zelf en andere bezittingen.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 27
Wat wordt er gedekt?
Sociale financiële bijstand
Er is geen vast minimumbedrag voor de bijstandsuitkering. De bijstand moet echter
worden vastgesteld op een niveau dat de ontvanger verzekert van "een menswaardig
bestaan" of een "behoorlijk minimum".
Er zijn overheidsrichtlijnen om te bepalen voor welke onkosten bijstand verleend moet
worden en op basis waarvan redelijke bedragen voor tegemoetkoming in het
levensonderhoud worden vastgesteld. Er wordt gekeken naar de meest gangbare
uitgaven in het dagelijks leven: levensmiddelen, kleding en schoeisel,
drogisterijartikelen, kijk- en luistergeld, kranten, telefoon en internet,
vrijetijdsactiviteiten en vervoer. Kosten voor huisvesting, verwarming/elektriciteit en
meubilair zijn niet standaard inbegrepen, maar worden per geval bekeken.
De uiteindelijke uitkering hangt af van de gezinssamenstelling, de gezinsinkomsten en
persoonlijke inschatting.
Sociale financiële bijstand wordt verstrekt voor onbeperkte duur, zo lang voldaan
wordt aan de desbetreffende voorwaarden.
Het stelsel van aanvullende uitkeringen
Het maximale uitkeringsbedrag is gelijk aan het minimumtarief van de
pensioenverzekering.
Hoe vraagt u een bijstandsuitkering aan?
De sociale financiële bijstand wordt beheerd door het NAV-kantoor, waar ook de
aanvragen moeten worden gedaan. Ieder geval moet afzonderlijk worden bekeken. Of
iemand recht heeft op een uitkering wordt bepaald aan de hand van een schriftelijke
aanvraag en de bijbehorende documentatie.
Begunstigden van aanvullende uitkeringen moeten hun aanvraag ieder jaar opnieuw
persoonlijk bij het NAV-kantoor indienen.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 28
Hoofdstuk XII: Langdurige zorg
Wie komt in aanmerking voor langdurige zorg?
Alle ingezetenen van wie is vastgesteld dat zij langdurige zorg nodig hebben, kunnen
hier aanspraak op maken. Er zijn geen voorwaarden op het vlak van
bestaansmiddelen, leeftijd of wachtperioden.
Voor langdurige gezondheidszorgdiensten moet er bij de patiënt sprake zijn van
“vereiste gezondheidszorg” die verder gaat dan onmiddellijke hulp.
Voor langdurige sociale diensten moet er bij de cliënt sprake zijn van een bijzondere
behoefte aan hulp ten gevolge van ziekte, een handicap, ouderdom, enz. De cliënt
moet bovendien volledig afhankelijk zijn van praktische of persoonlijke hulp bij de
activiteiten van het dagelijkse leven.
Er zijn uitkeringen beschikbaar voor gehandicapten die zorg behoeven (basisuitkering
en verzorgingstoelage) en voor bepaalde niet-formele zorgverleners (discretionaire
uitkering).
Wat wordt er gedekt?
Uitkeringen in natura
Langdurige gezondheidszorg wordt ofwel thuis geboden, ofwel in de vorm van een
plek in een verpleeginrichting of een serviceflat.
Langdurige sociale diensten zijn bijvoorbeeld persoonlijke en praktische hulp thuis,
kortdurend verblijf in een verpleeghuis om de gezinsleden van een patiënt die thuis
wordt verzorgd te ontlasten en woonzorg voor ouderen en gehandicapten.
Uitkeringen in geld
Uitkeringen in geld worden verstrekt in aanvulling op de uitkeringen in natura.
De gemeenten verstrekken discretionaire uitkeringen aan niet-formele zorgverleners
die een buitengewoon zware zorgtaak hebben. Het is aan de plaatselijke autoriteiten
om op individuele basis te bepalen of een zorgverlener “een buitengewoon zware
zorgtaak” verricht. De plaatselijke autoriteiten stellen ook de hoogte van de uitkering
vast.
Basisuitkering en verzorgingstoelage
Zie het gedeelte over invaliditeit.
Wat moet u doen om langdurige zorg te krijgen?
Aanvragen moeten bij de gemeente worden ingediend. De gemeente neemt normaal
gesproken de beslissingen met betrekking tot langdurige zorg op basis van een
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 29
inschatting van artsen en/of andere gekwalificeerde personen (zoals fysiotherapeuten)
van de noodzaak van diensten.
Thuisverpleging en persoonlijke hulp zijn gratis. Er moeten beperkte eigen bijdragen
worden betaald voor andere vormen van thuiszorg. Voor langdurige verpleegkundige
thuiszorg moet de patiënt 75 % betalen van zijn of haar inkomen tussen
6 800 NOK (898 EUR) en 82 122 NOK (10 842 EUR) en 85 % van het eventuele
inkomen daarboven, tot maximaal de volledige kosten van verblijf in een verpleeghuis.
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 30
Bijlage : Nuttige adressen en sites
Nadere inlichtingen over de voorwaarden en de persoonlijke
socialezekerheidsuitkeringen in Noorwegen zijn te krijgen bij tot de openbare
instanties die het stelsel van sociale bescherming beheren.
Voor socialezekerheidskwesties met betrekking tot meer dan één EU-land kunt u een
contactinstelling zoeken in de organendatabase die wordt bijgehouden door de Europese Commissie en staat op: http://ec.europa.eu/employment_social/social-
security-directory/welcome.seam?langId=nl.
Vragen om inlichtingen over uitkeringen bij verzekering in twee of meer lidstaten kunt
u richten tot:
Ministerie van Werkgelegenheid
Arbeidsdepartementet
PB 8019 Dep.
0030 OSLO
http://www.ad.dep.no
Ministerie van Gezondheid en Zorg
Helse- og Omsorgsdepartementet
PB 8011 Dep.
0030 OSLO
http://www.hod.dep.no
Ministerie van Kinderen, Gelijkheid en Sociale Insluiting
Barne-, Likestillings- og Inkluderingsdepartmentet
PB 8036 Dep.
0030 OSLO
http://www.bld.dep.no
Directoraat Arbeid en Welzijn
Arbeids- og Velferdsdirektoratet
PB 5 St. Olavs plass
0130 OSLO
Tel.: +47 21 07 00 00
http://www.nav.no
Directoraat Gezondheid
Helsedirektoratet
PB 7000 St. Olavs plass
0130 OSLO
http://www.helsedirektoratet.no
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie
Uw socialezekerheidsrechten in Noorwegen
Juli 2012 31
Nationaal NAV-kantoor voor de sociale zekerheid in het buitenland
NAV Internasjonalt
PB 8138 Dep.
0033 OSLO
Tel.: +47 23 31 13 00
Fax: +47 23 31 13 01
E-mail: nav.internasjonalt@nav.no
http://www.nav.no
NAV-kantoor voor pensioenen in Oslo
NAV Pensjon Oslo
PB 6600 Etterstad
0607 OSLO
Tel: +47 55 55 33 34
Fax: +47 21 06 91 01
E-mail:nav.pensjon.oslo@nav.no
http://www.nav.no
Bureau voor Gezondheidseconomie
Regiokantoor Oslo/buitenlandse zaken
HELFO Utland
P.O Box 6721 Etterstad
N-0609 Oslo
http://www.helfo.no