3ος Παγκύπριος Διαγωνισμός Εικαστικών Τεχνών Μέσης Γενικής

Εκπαίδευσης

«Κύπρος Ξανά! – Re-Cyprus!» Ζήνων ο Κιτιέας – Μια αρχαία μορφή

ξαναζωντανεύει με έναν καινούριο τρόπο!

Γενικά Θέματα και Προβληματισμοί:

• Ποια είναι η εικόνα του Κυπριακού πολιτισμού προς τα έξω;

• Πώς μας βλέπουν οι επισκέπτες και οι άλλοι λαοί γενικότερα;

• Με ποιους τρόπους επικοινωνούμε μεταξύ μας μέσω εικόνων, στοιχείων της ταυτότητας μας;

• Ποιοι είμαστε και τι προτείνουμε;

Κυπριακός Σύνδεσμος Αειφόρου ΤουρισμούCyprus Sustainable Tourism Initiative (C.S.T.I )

Πριν ακόμη αρχίσει η φετινή σχολική χρονιά, μας πλησίασαν από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Αειφόρου Τουρισμού (http://csti-cyprus.org/) και μας πρότειναν να χορηγήσουν τη δημιουργία ενός έργου τέχνης για το αεροδρόμιο Λάρνακας με θέμα τον Ζήνωνα τον Κιτιέα – αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο και ιδρυτή της Στωικής σχολής. Το έργο αυτό, έπρεπε να τηρεί τις ακόλουθες προδιαγραφές:

Από τη δική μας πλευρά, το έργο έπρεπε να ικανοποιεί κάποιο από τα προτεινόμενα θέματα του φετινού 3ου Διαγωνισμού Εικαστικών Τεχνών. Ευτυχώς για μας, φέτος μας είχαν δοθεί πολλά, ποικιλόμορφα, και ανοιχτά θέματα. Για να ικανοποιήσουμε λοιπόν και τις δύο πλευρές, διαλέξαμε το «Κύπρος Ξανά», γιατί θελήσαμε να παρουσιάσουμε με ένα νέο και ασυνήθιστο τρόπο τη μορφή του αρχαίου φιλόσοφου της Λάρνακας.

• Α) Να έχει ως θέμα τον Ζήνωνα τον Κιτιέα.

• Β) Να στέλλει περιβαλλοντικά μηνύματα και ειδικότερα να προωθεί την ανακύκλωση.

• Γ) Να γίνει με ανακυκλώσιμα υλικά.

• Δ) Να έχει διαστάσεις 3Χ3Χ3 μέτρα.

Η οικονομική κρίση και τα επακόλουθά της

• Η οικονομική κρίση είχε πολλές συνέπειες στο Δημόσιο Σχολείο. Μια απ’ αυτές τις συνέπειες ήταν και η σμίκρυνση των κονδυλίων για το μάθημα της Τέχνης. Λιγότερα λεφτά αυτόματα σήμαινε και λιγότερα υλικά για μεγάλα έργα. Γι’αυτόν τον λόγο έπρεπε κι εμείς να στραφούμε προς άλλες κατευθύνσεις:

• Ανακυκλώσιμα υλικά, άχρηστα υλικά, και γενικά υλικά που θα μπορούσαμε να βρούμε από μόνοι μας και μάλιστα δωρεάν έγιναν για μας προτεραιότητα.

• Εξεύρεση ΧΟΡΗΓΩΝ! Το γεγονός ότι τα στελέχη ενός μεγάλου οργανισμού μας πλησίασαν από μόνοι τους και πρότειναν να μας χορηγήσουν, ήταν μεγάλη τιμή και τύχη για μας. Φυσικά, λόγω των δύσκολων οικονομικά καιρών που διανύουμε, με μεγάλη ανακούφιση δεχτήκαμε. Το γεγονός ότι ένα έργο του σχολείου μας θα κοσμούσε το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας μας και θα είχε τόσο μεγάλη προβολή, ήταν αρκετό για να δουλέψουμε με υπέρμετρο ζήλο και να φτιάξουμε κάτι καλό, κάτι δημιουργικό, κάτι διαφορετικό!

Και μ’αυτά τα δεδομένα, ξεκινήσαμε δειλά-δειλά!

Εικόνα

• Το θέμα «εικόνα» έχει ιδιαίτερη σημασία για μας τους Κύπριους. Η μακρά ιστορία του τόπου μας αλλά και η σύγχρονη ιστορία μας, με τα γεγονότα του 1955 και του 1974 να μας σημαδεύουν, μαρτυρούν ότι οι Κύπριοι, και ιδιαίτερα οι τελευταίες γενεές, μεγάλωσαν με κάποιες εικόνες στο μυαλό τους. Κάποιες απ’αυτές αποτελούσαν και το ΜΟΝΟ σημείο αναφοράς. Η γενιά μας, για παράδειγμα, μεγάλωσε με τη δυσδιάστατη εικόνα του Μπέλλαπαϊς, με τις γοτθικού ρυθμού καμάρες και τα μεγάλα κυπαρίσσια - εικόνα που μόνο τα τελευταία χρόνια, αφότου άνοιξαν τα οδοφράγματα, μετουσιώθηκε σε τρισδιάστατη για όσους από μας επισκέφθηκαν το «αληθινό» Μπέλλαπαϊς και «μπήκαν» επιτέλους μέσα στην εικόνα αυτή των παιδικών μας χρόνων.

• Τέτοια τρανταχτά παραδείγματα υπάρχουν αμέτρητα, αφού η ιστορία του τόπου μας ήταν πάντοτε πολυτάραχη. Η εικόνα/μορφή του Ζήνωνα του Κιτιέα είναι αποτυπωμένη στο μυαλό μας κατά παρόμοιο τρόπο και πηγάζει από τη γνωστή προτομή, έργο άγνωστου Έλληνα γλύπτη, που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης στην Ιταλία.

Ταυτότητα

• Πέρα από τη γενικευμένη μας ταυτότητα «Είμαι Κύπριος», ως λαός, μας αρέσει να τασσόμαστε και σε μικρότερες «υπό-ομάδες», οι οποίες ενδυναμώνουν κάποιες πτυχές του χαρακτήρα, της προσωπικής μας ιστορίας και των πεποιθήσεών μας. Αυτές οι διάφορές μας υπό-ταυτότητες ενισχύονται πάντοτε με εικόνες και σύμβολα που τις εδραιώνουν, καθιστώντας τις πιο «αναγνωρίσιμες».

• Είμαι Κύπριος, είμαι Λευκωσιάτης, είμαι πρόσφυγας, είμαι δεξιός, είμαι Ομονοιάτης, είμαι…είμαι…είμαι…

• Με τον ίδιο τρόπο, ο Λαρνακέας ή ο Σκαλιώτης νιώθει ένα «δεσμό» με την μορφή του Ζήνωνα του Κιτιέα.

Επιλέξαμε να χρησιμοποιήσουμε σαν πρώτη ύλη, μεγάλες ξύλινες «παλέτες» για 2 λόγους:

• Α) Είχαμε πρόσβαση σε πολλές «παλέτες» από διάφορες βιοτεχνίες και βιομηχανίες της περιοχής.

• Β) Θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε ένα υλικό παλιό με τρόπο, ώστε να του δώσουμε «νέα ζωή» και να τονίσουμε το μήνυμα της ανακύκλωσης.

Μακέτες

Ιστορία της Τέχνης - Ι • Μελετήσαμε έργα αρκετών καλλιτεχνών, οι

οποίοι χρησιμοποιούν το ξύλο σαν πρώτη ύλη. Μας ενέπνευσαν καλλιτέχνες όπως :

• Λουίζ Νέβελσον

• Μάρκ Λάμπρεχτς

• Κουρτ Σβίτερς

Έργα μαθητών

Ιστορία της Τέχνης - ΙΙ

• Παράλληλα, άλλοι μαθητές μελέτησαν τα έργα των Γερμανών εξπρεσιονιστών, όπως

• Κάθε Κόλγουϊτς

• Εμίλ Νόλντε

και μετά προσπάθησαν να μεταφέρουν το «στυλ» και την ατμόσφαιρα του ωμού αυτού ρεύματος στη γνωστή σε όλους μορφή από την προτομή του Ζήνωνα.

Δημιουργική Πορεία:

Εξαγωγή των ξύλων από τις παλέτες:

Κατασκευή «πύργων»

• Επειδή το έργο μας είναι μεγάλο, διαστάσεων 3Χ3Χ3 μέτρα, και η τελική του θέση θα είναι στο αεροδρόμιο Λάρνακας, έπρεπε να προνοήσουμε να το κατασκευάσουμε σε κομμάτια για εύκολη μεταφορά και συναρμολόγηση. Γι’αυτό τον λόγο αποφασίσαμε να το χωρίσουμε σε εννιά ξεχωριστά κομμάτια, εκτός από τα κομμάτια της βάσης.

• Η κάθε μια από αυτές τις εννέα μικρότερες βάσεις θα φέρει τρεις με τέσσερεις πύργους που θα συμβολίζουν τα κτίρια της πόλης του Ζήνωνα.

Συναρμολόγηση έργου

Συντήρηση ξύλου

Ζωγραφική

«Κατά Φύσιν ζήν κατ' Αρετήν ζήν» Με την πιο πάνω ρήση, ο Ζήνων ο

Κιτιέας δίκαια κέρδισε τον τίτλο του Πρώτου Παγκόσμιου Οικολόγου!

• «Κατά Φύσιν ζήν κατ' Αρετήν ζήν» σημαίνει ότι ο άνθρωπος, για να έχει μια ενάρετη ζωή, πρέπει να ζει αρμονικά με τη φύση και το περιβάλλον του. Από το 334 π.Χ. ο Ζήνωνας δίδασκε και διατυμπάνιζε ένα μήνυμα που στις μέρες μας είναι πιο επίκαιρο όσο ποτέ.

Τα οικολογικά μηνύματα: • Κατόπιν συνεννόησης με τον Κυπριακό Σύνδεσμο

Αειφόρου Τουρισμού, αποφασίσαμε να συμπεριλάβουμε τις τέσσερεις λέξεις που στα αγγλικά ξεκινούν με το γράμμα «R» και προτρέπουν τον κόσμο να ξανασκεφτεί (rethink), να ξαναχρησιμοποιήσει (reuse), να ελαττώσει (reduce) και να ανακυκλώσει (recycle). Κρατήσαμε τις αγγλικές λέξεις, γιατί το έργο θα τοποθετηθεί στο Αεροδρόμιο Λάρνακας και σε σημείο, όπου περνάνε χιλιάδες ξένοι τουρίστες καθημερινά. Με αυτόν τον τρόπο ελπίζουμε ότι το έργο μας θα «αγγίζει» πιο πολλή κόσμο.

Εμπεριχάραξη λέξεων

(Stenciling):

Τελικό βάψιμο και φινίρισμα:

Το έργο μας (μπροστινή όψη)

Πλάγιες όψεις

Το έργο μας είναι φτιαγμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε η μορφή του Ζήνωνα να «εμφανίζεται» και να «εξαφανίζεται» από τα μάτια του θεατή καθώς αυτός κινείται γύρω απ’ αυτό. Για να «φανεί» ο Ζήνωνας λοιπόν, πρέπει ο θεατής να σταθεί σε δύο σημεία ακριβώς, μπροστά και πίσω από το έργο, ενώ στα πλάγια, δεξιά και αριστερά του έργου, θα εμφανίζονται τα οικολογικά μηνύματα.

Σημείωση: Το έργο θα τοποθετηθεί στην τελική του θέση στον Διεθνή Αερολιμένα Λάρνακας, στα τέλη Απριλίου, όταν θα έχουν ετοιμαστεί οι σχετικές άδειες. Την τελική τοποθέτηση ανέλαβαν οι μαθητές του σχολείου σε συνεργασία με τις αρχές του αεροδρομίου, οι οποίες ήταν πολύ συνεργάσιμες καθόλη τη διάρκεια της ετοιμασίας του έργου. Ευχαριστούμε την Εταιρία Hermes, γιατί βλέποντας την πορεία του, αποφάσισε να το τοποθετήσει σε περίοπτη θέση, όπου θα έχει τη μέγιστη προβολή και θα μπορούν να το βλέπουν όχι μόνο όσοι φθάνουν στην Κύπρο, αλλά και όσοι Κύπριοι πολίτες επιθυμούν. Αυτό μας τιμά και μας χαροποιεί ιδιαίτερα. Το έργο θα κοσμεί τον χώρο των αφίξεων, στο σημείο όπου βγαίνουν οι επιβάτες, μπροστά από το FLOCAFE. Ευχαριστούμε επίσης τον Σύνδεσμο Αειφόρου Τουρισμού Κύπρου που χορήγησε το έργο αυτό και που ήταν η αιτία να εμπλακούμε ως σχολείο σ’αυτή την όμορφη διαδικασία. Ήταν για τους μαθητές ένα υπέροχο ταξίδι δημιουργίας!

Τέλος