Post on 27-Nov-2020
1
EN-ISO14119
consequenties van de nieuwe
“anti-manipulatienorm”
ISO14119:2013
2
Introductie
• Vladimir Dragosavic
International Safety Trainer
Normcommissies veiligheid
Safety Engineer
Safetyplaza
Area Management Benelux
• Doelen
Kennis
Vereenvoudiging
Praktische toepassing
Slimme benadering
Motivatie
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
3
EN-ISO14119
• 00:00 – 00:02 Introductie spreker
• 00:02 – 00:05 Wat weet u na deze lezing
• 00:05 – 00:10 EN-ISO14119 Inleiding
• 00:10 – 00:25 EN-ISO14119 & Technische veiligheidsregels
• 00:25 – 00:40 EN-ISO14119 & Menselijk gedrag
• 00:40 – 00:45 EN-ISO14119 & Serieschakeling
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
4
Wat weet u na deze lezing
• …de reden waarom de nieuwe norm er is
• …voor wie hij is bedoeld
• …wanneer hij moet worden toegepast
• …hoe u eraan kunt voldoen
• …waar u hem kunt krijgen
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
5
EN-ISO14119
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
EN-ISO14119
Inleiding
DEEL 1 / 4
6
Eerst enkele begrippen
• Vergrendelingsinrichting Schakelaar en actuator █
• Vergrendelingsinrichting Schakelaar en actuator █
• Vergrendeling Borgende voorziening █
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
7
Eerst enkele begrippen
• Risiko
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Risiko = Gevaar + Blootstelling
Afwending
9
Basisinformatie
• EN-ISO14119
Opvolger van EN1088 (1995)
EN1088, EN1088+A1, EN1088+A2 (2008)
• Verschenen 10-2013
• Definitief 04-2015
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Veiligheid van machines – veiligheidssensoren
gekoppeld aan afschermingen –
Beginselen voor ontwerp en selectie
10
Belangrijkste wijzigingen
• Soorten sensoren
• Codering van actuatoren
• Manipulatie
• Relatie tot EN-ISO13849-1
• Markeringen van contacten
• Seriële verbinding van elektromechanische contacten
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
technische oplossingen
menselijk gedrag
11
Wat veiligheidsnormen gemeen hebben?
• Falen van menselijk handelen
1/100 tot 1/1.000
• Falen van gewone besturingen en circuits
1/100.000 tot 1/1.000.000
• Falen van veilige besturingen en circuits
1/1.000.000 tot 1/10.000.000
• Falen door menselijke manipulatie
1/100 tot 1/1.000
12
EN-ISO14119
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
EN-ISO14119
Technische veiligheidsregels
DEEL 2 / 4
13
Delen van een blokkeerinrichting
• 1 Scherm
• 2 Interlocking apparaat
• 3 Actuator
• 4 Positieschakelaar
• 5 Actuatorsysteem
• 6 Output systeem
• a Openingsrichting
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
14
Typen sensoren / Typen actuatoren
• Sensoren
Indeling in 4 groepen
• Actuatoren
Indeling in 5 groepen
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
15
Typen sensoren
• Type 1
3a Actuator
5 Actuatorsysteem
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
16
Typen sensoren
• Type 1
Ongecodeerde mechanisch bediende vergrendelingsinrichting.
Voorbeelden in Annex A & J.
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
17
Typen sensoren
• Type 2
3b Actuator
5 Actuatorsysteem
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
18
Typen sensoren
• Type 2
Gecodeerde mechanisch-bediende vergrendelingsinrichting.
Examples in Annex B
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
19
Typen sensoren
• Type 3
3c Actuator (Ongecodeerd)
5 Actuatorsysteem
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
20
Typen sensoren
• Type 3
Ongecodeerde contactloos-bediende vergrendelingsinrichting.
Voorbeelden in Annex H & I.
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
21
Typen sensoren
• Type 4
3c Actuator (Gecodeerd)
5 Actuatorsysteem
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
22
Typen sensoren
• Type 4
Gecodeerde contactloos-bediende vergrendelingsinrichting.
Voorbeelden in Annex H & I.
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
23
Typen sensoren
• Overzicht
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
24
Codering van actuatoren
• Low level coded actuator
Gecodeerde actuator, 1 tot 9 variaties
Voor alle elektromechanische veiligheidsschakelaars
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
25
Codering van actuatoren
• Low level coded actuator
Gecodeerde actuator, 1 tot 9 variaties
Magnetisch gecodeerd
Transpondergecodeerd zonder unieke code
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
26
Codering van actuatoren
• Medium level coded actuator
Gecodeerde actuator, 10 tot 1000 variaties
Trapped key systems
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
27
Codering van actuatoren
• High level coded actuator
Gecodeerde actuator, meer dan 1000 variaties
Alle transpondergecodeerde actuators
Met unieke codes
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
28
Codering van actuatoren
• Overzicht
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
29
Manipulatie
• Maatregelen tegen “redelijkerwijs voorzienbare manipulatie”
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Reduceer Motivatie
Reduceer Mogelijkheden
Reduceer Voordelen
Resultaat
30
Manipulatie
• Als slechts één Type 1 of Type 2 wordt gebruikt
Gedwongen bekrachtiging
Gedwongen verbreekcontact
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
31
Interlocking principes
• Veer bekrachtigd – Power ON released (power to unlock)
Voor beveiliging van personen
Mechanische vergrendeling
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Veer bekrachtigd Vergrendeld
Power-ON ontgrendeld Ontgrendeld
32
Interlocking principes
• Power-ON vergrendeld – Veer ontgrendeld (power to lock)
Niet voor beveiliging van personen
Elektrische vergrendeling
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Power-ON bekrachtigd Vergrendeld
Veer ontgrendeld Ontgrendeld
33
Interlocking principes
• Power-ON vergrendeld – Power-ON ontgrendeld (power to lock & unlock)
Voor beveiliging van personen
Bi-stable apparaten
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Power-ON bekrachtigd Vergrendeld
Power-ON ontgrendeld Ontgrendeld
34
Interlocking principes
• Power-ON vergrendeld – Power-OFF ontgrendeld
Niet voor beveiliging van personen
Elektromagnetisch
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Power-ON bekrachtigd Vergrendeld
Power-OFF ontgrendeld Ontgrendeld
35
Locking monitoring EM sensor
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
• De houdkracht moet gemonitord worden wanneer;
Houdkracht bereikt
Houdkracht behouden
• Gevaarlijke machinefuncties alleen mogelijk wanneer;
Monitoring gesloten positieve detecteert
Monitoring gespecificeerde houdkracht detecteert
• Als geopend door kracht;
Is er geen beschadiging aan de sensor
• Maatregelen;
Onmiddellijke herstart niet toegestaan
Herstart pas technisch mogelijk na >10 minuten
Herstart na procedure >10 minuten
36
Optionele ontgrendeling
• Functionele ontgrendeling
Procedure kost tijd
• Noodontgrendeling
Snelle toegang
• Vluchtontgrendeling
Onmiddellijk, intuïtief
Van binnen naar buiten
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
37
Wanneer vergrendeling verplicht is
• Stoptijd ≥ Toetredingstijd
• Moet berekend worden
Afstand
Naderingssnelheid
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
38
Manipulatie - Basismaatregelen
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
39
Manipulatie - Basismaatregelen
• Gedwongen bekrachtiging
• Geschikte plaatsing en bevestiging
Lassen, nieten, eenwegschroeven, uitboren, kogel in schroefkop
• Bestand tegen de verwachtte krachten
Statisch en dynamisch
• Sensor nooit de eindstop
Buffer, vanger, grendel
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
40
Manipulatie - Basismaatregelen
• Geschikte plaatsing en bevestiging
Sensoren
Actuatoren
• Verborgen bevestiging
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
41
EN-ISO14119
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
EN-ISO14119
Menselijk gedrag
DEEL 3 / 4
42
Manipulatie
• Maatregelen tegen “Redelijkerwijs voorzienbare manipulatie”
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Reduceer Motivatie
Reduceer Mogelijkheden
Reduceer Voordelen
Resultaat
43
Manipulatie - Basismaatregelen
• Ergernissen zijn belangrijkste oorzaak
Druk
Mentaliteit
Cultuur
• Maatregelen tegen ergernissen
Integratie van veiligheidssystemen
Elimineren van onnodige wachttijden
Feedback van gebruikers
Ergonomisch ontwerpen
• Creëer begrip
Informatie
Opleiding
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
44
Manipulatie - Gedrag
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Onbewust
Onveilig
Bewust
Onveilig
Bewust
Veilig
Onbewust
Veilig
bewustzijnsniveau
utopia ve
ilig
he
idsn
ive
au
45
Manipulatie - Cultuur
• Reguleren
Procedures
Verantwoordelijkheden
• Stimuleren
Gebruik van veiligheidssystemen vereenvoudigen
Nadelen van veiligheidssystemen reduceren
• Registreren
Vastleggen van veiligheidsrelevante acties
Autoriseren van onderhoudsacties
• Controleren
Periodieke controles
Sanctioneren bij overtredingen
• Belonen
Goed gedrag waarderen
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
R S
R C
B
46
Manipulatie - Voorbeeld
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
47
Manipulatie - Voorbeeld
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
48
Manipulatie - Voorbeeld
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
49
Manipulatie - Voorbeeld
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
50
Manipulatie - Voorbeeld
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
51
Manipulatie - Voorbeeld
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
52
Manipulatie - Voorbeeld
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
53
Manipulatie - Basismaatregelen
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Ontwerp & Gebruiksmodi
54
Manipulatie - Basis maatregelen
• Elimineren van motivatie 7.1c
Verander het ontwerp
Implementeer speciale gebruiksmodi
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
55
Manipulatie - Basismaatregelen
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Maatregelen Tabel 3
56
Manipulatie - Basis maatregelen
• Tabel 3 (7.1d)
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
57
Markeringen
• Gedwongen verbreekcontact
• Gedwongen verbreekcontact voor monitoring
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
58
EN-ISO14119 in relatie tot EN-ISO13849-1
• Foutuitsluiting: Schakelaar
Niet toegestaan voor PLe
Onderbouwing voor PL d
• Manuele testfrequentie veiligheidsdeuren
PLe = Minimaal 1x per maand
PLd = Minimaal 1x per jaar
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
59
EN-ISO14119 in relatie tot EN-ISO13849-1
• SRP/CS voor het opheffen van de vergrendeling
• Detectie van de vergrendelde positie
Contact in de schakelaar
• Detectie van de opheffingsvoorwaarden
Snelheid, positiemonitoring, tijdvertraging
• Verwerking van logische signalen voor ontgrendelen
Aansturing solenoid in schakelaar
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
60
EN-ISO14119
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
EN-ISO14119
Serieschakeling
DEEL 4 / 4
61
Technical regulation TR24119
• Parallel aan de EN-ISO14119 norm
• Seriële verbinding van elektromechanische contacten
• Limitering DC
Max DC = Low = 60%
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
62
Technical regulation TR24119
• Foutmaskering bij serieel verbonden contacten
Vereenvoudigde methode
• Waarschijnlijkheid afhankelijk van:
Frequentie van openen van elke deur
Aantal deuren in serie
Afstand tussen de deuren
Tegelijk openen van meerdere deuren door meerdere operators
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
63
Technical regulation TR24119
• Vereenvoudigde methode
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
Max DC = Medium = 60%
64
Technical regulation TR24119
• Foutmaskering bij serieel verbonden contacten
Gedetailleerde methode
• Waarschijnlijkheid afhankelijk van:
Frequentie van openen van elke deur
Aantal deuren in serie
Afstand tussen de deuren
Tegelijk openen van meerdere deuren door meerdere operators
+
Enkel of redundant
Structuur bekabeling
Schakelprincipe
Spanningsader in kabel
Afscherming kabel
Bescherming kabel
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
65
Verkrijgbaarheid
• NEN
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
66
EN-ISO14119
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
EN-ISO14119
Samenvatting
67
Overzicht
• Soorten sensoren (4)
• Codering van actuatoren (5)
• Manipulatie (Mens & Techniek)
• Relatie tot EN-ISO13849-1 (OK)
• Markeringen van contacten (2)
• Seriële verbinding van elektromechanische contacten (TR24119)
Safety Event 2014 EN-ISO14119 / 13-05-2014 / V. Dragosavic
technische oplossingen
menselijk gedrag &
68
technische oplossingen
menselijk gedrag
• Soorten sensoren (4)
• Codering van actuatoren (5)
• Manipulatie
• Relatie tot EN-ISO13849-1
• Aansturen van vergrendelingen
• Markeringen van contacten
• Seriële verbinding van elektromechanische contacten (TR24119)
Bedankt voor uw aandacht!
69