Post on 09-Jun-2022
Anti-hormonale therapie
Borstkanker symposium, 8 oktober 2016Emine Goker, internist-oncoloog
Anti-hormonale therapie
§ Verschillende types borstkanker§ 70-80% hormoongevoelig
Wanneer anti-hormonale therapie?
§ Voor de operatie
§ Na de operatie
§ Palliatief bij uitgezaaide borstkanker
Anti-hormonale therapie
§ Premenopauzaal • Tamoxifen (anti-oestrogeen)
§ Postmenopauzaal• Tamoxifen -> aromatase remmer
Tamoxifen
Premenopauzaal (voor de overgang)
Postmenopauzaal(na de overgang)
Hoe lang anti-hormoontherapie
§ In principe 5 jaar§ Bij hoog risico patiënten:• Patiënten die postmenopauzaal zijn: 7 jaar• Patiënten die premenopauzaal zijn: 10 jaar
Bijwerkingen van anti-hormonale therapie
§ Bijwerkingen komen grotendeels overeen met overgangsverschijnselen
De overgangsverschijnselen bij vrouwen zonder anti-hormonale therapie
§ Opvliegers en zweten bij 75-80 % van de vrouwen
§ Opvliegers continueren • > 1 jaar bij de meeste vrouwen • > 5 jaar bij 50 % van de vrouwen
§ Nachtelijk transpireren
Tamoxifen
§ Opvliegers§ Slapeloosheid§ Stemmingswisselingen§ Spier- en gewrichtsklachten§ Hoofdpijn§ Gewichtstoename§ Verminderd libido§ Kleine risico op trombose en baarmoederkanker
Opvliegers
§ Het mechanisme van opvliegers is onbekend§ Uitlokkende factoren • roken • warme dranken• voeding die nitriet of sulfiet bevat • pittig eten• alcohol • mogelijk ook cafeïne• stress
Wat kun je er zelf aan doen?
§ Gezonde leefstijl§ Kleding§ Beddengoed§ Matig alcoholgebruik§ Niet roken
Behandeling opvliegers?
§ Clonidine § Venlafaxine§ Gabapentine
Accupunctuur
Gewichtstoename
§ Multifactorieel- Bijwerking tamoxifen ?- Chemotherapie- Medicijnen zoals dexamethason- Jonge vrouwen die vervoegd overgang - Voeding- Leef gewoontes
Gewichtstoename
Overgewicht bij mammacarcinoom is een risicofactor voor een kortere overleving en een verminderde kwaliteit van leven.
Daarnaast vergroot overgewicht de kans op andere ziekten zoals diabetes mellitus, cardiovasculaire.
Voedingsconsulent
§ “Voorkomen is beterdan genezen”
§ Voor -tijdens en na de behandeling advies op maat
Bewegen
§ Vroeg beginnen met sporten
Aromatase remmers
§ Arimidex§ Letrozol§ Exemestane
Spier- en gewrichtsklachten
§ Bij aromataseremmers 10-20 % stopt t.g.v. spier- en gewrichtsklachten
Gewrichtsklachten
§ Artritis• Zwelling, warm en roodheid
§ Artralgie• Vaak bilaterale pijn aan handen, knieën, heupen,
enkels of voeten
§ Ochtendstijfheid§ Carpaal Tunnel Syndroom
Osteoporose
Behandeling spier- en gewrichtsklachten
§ Intensief sporten vermindert de klachten aanzienlijk• Gewichtsafname en conditieverbetering
§ Pijnstilling§ Uitsluiten reuma
Conclusie
§ 70-80 % hormoongevoelig§ Premenopauzaal: tamoxifen 5-10 jaar§ Postmenopauzaal: tamoxifen-->aromatase
remmer 5-7 jaar§ Bijwerkingen van anti-hormonale therapie
beïndvloeden kwaliteit van leven§ Integrale aanpak
Bedankt voor uw aandacht