ED3012Early childhood Policy

IssuesΔιαπολιτισμική Εκπαίδευση

Γερμανία-Αγγλία-Ελλάδα

Κυριακίδη Αικατερίνηkkiriakidi@metropolitan.edu.gr

Γενικά…

• Την τελευταία δεκαετία τονίζεται ιδιαίτερα η σημασία της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στην εκπαιδευτική πολιτική της Ελλάδας ως μέσο διευκόλυνσης της ένταξης και σχολικής ενσωμάτωσης (κοινωνικής – ψυχολογικής – μαθησιακής) των αλλοδαπών μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και ως τρόπος συνύπαρξης γηγενών και αλλοδαπών μαθητών.• Οι τελευταίες δεκαετίες χαρακτηρίζονται από την αύξηση των μεταναστών όχι

μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης• Τα στατιστικά εισόδου των μεταναστών στη χώρα μας μαρτυρούν την

αναγκαιότητα της αναπροσαρμογής του εκπαιδευτικού συστήματος ώστε να μπορέσει να ενσωματώσει εκπαιδευτικά και κοινωνικά τους μαθητές που προέρχονται από διαφορετική χώρα από αυτή της χώρας υποδοχής.

• Η σύντομη περιγραφή των εκπαιδευτικών μοντέλων που θα ακολουθήσει κάνει αντιληπτό κατά πόσο η εκπαιδευτική πολιτική ενθαρρύνει ή όχι μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος τη διατήρηση των γλωσσικών και πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων

Αφομοιωτικό μοντέλο (δεκαετία 60’)

Μοντέλο ενσωμάτωσης (2ο μισό του 60’)

Πολυπολιτισμικό μοντέλο (70’)

Αντιρατσιστικό μοντέλο (80’)

Διαπολιτισμικό μοντέλο (80’)

Αφομοιωτικό μοντέλο

• Κύριο χαρακτηριστικό η ανυπαρξία εθνικών ή φυλετικών χαρακτηριστικών των μελών των μεταναστευτικών ομάδων κατά την ολοκλήρωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων με πλήρη αποδοχή των πολιτισμικών προτύπων της κοινωνίας αποδοχής (Gordon, 1964)• Στόχος η γρήγορη απορρόφηση των παιδιών των

εθνοτικών/πολιτισμικών ομάδων από τον κυρίαρχο πολιτισμό• Μονογλωσσική και μονοπολιτισμική προσέγγιση • Προώθηση της πρωτοκαθεδρίας του κυρίαρχου πολιτισμού

Μοντέλο ενσωμάτωσης

• Συμπληρωματικό του αφομοιωτικού μοντέλου • Αναγνωρίζεται η πολιτισμική ετερότητα και ο σεβασμός και

ανεκτικότητα των άλλων • Αφορά πλευρές που δεν είναι ουσιαστικές στη διαμόρφωση της

κοινωνίας (θρησκεία, ήθη και έθιμα, παραδόσεις κτλ)• Σχεδιάζονται και εφαρμόζονται προγράμματα χωρίς ωστόσο να

υπάρχει ουσιαστική αλλαγή στη στάση και νοοτροπία της εκπαιδευτικής πολιτικής (Γεωργογιάννης, 1999)

Πολυπολιτισμικό μοντέλο (ΗΠΑ, Αυστραλία, Ευρώπη)• Βασική του αρχή είναι ότι η γνώση των πολιτισμών των άλλων θα

περιορίσει τις προκαταλήψεις και την άγνοια που οδηγούν στον ρατσισμό (Μάρκου, 1996α)

Αντιρατσιστικό μοντέλο

• Στηρίχτηκε στην έννοια του θεσμικού ρατσισμού (διαφορετική μεταχείριση των μελών των ομάδων μέσα από τους κρατικούς θεσμούς –νόμους και δόγματα)• Για την εξάλειψη του ρατσισμού κρίνεται απαραίτητη η αλλαγή των

δομών κράτους και κοινωνίας (Μάρκου, 1996α)

Διαπολιτισμικό μοντέλο

• Αποτελεί συνέχεια του πολυπολιτισμικού μοντέλου • Διαφέρει στο ότι δεν απευθύνεται μόνο στα διαφορετικά παιδιά

αλλά στο σύνολο του μαθητικού πληθυσμού (γηγενείς, αλλοδαπούς, παλιννοστούντες)• Ορίζεται ως μια διαλεκτική σχέση διαδικασία και αναγνώρισης και

συνεργασίας ανάμεσα σε άτομα διάφορων εθνικών/μεταναστευτικών ομάδων (Γεωργογιάννης, 1999)

Πρόνοια κοινωνικής-εκπαιδευτικής πολιτικής

Στόχοι της λειτουργίας των Τάξεων Υποδοχής (ΤΥ) και των Ενισχυτικών Φροντιστηριακών

Τμημάτων (ΕΦΤ ) είναι:

Η εξατομικευμένη γλωσσική και μαθησιακή υποστήριξη των μαθητών

Η γνωστική και συναισθηματική ενδυνάμωση όλων των μαθητών.

Η καλλιέργεια διαπολιτισμικού κλίματος στο σχολείο

Η εδραίωση της συνεργασίας σχολείου και οικογένειας.

Η σταθερή συνεργασία των εκπαιδευτικών των τάξεων της πρωινής ζώνης με τους

διδάσκοντες στις Τάξεις Υποδοχής και τα Ενισχυτικά Φροντιστηριακά Τμήματα είναι αναγκαία,

προκειμένου:

α) Η μαθησιακή υποστήριξη των μαθητών να χαρακτηρίζεται από συνέχεια και συνέπεια.

β) Παράλληλα με τη γλωσσική ανάπτυξη των μαθητών να διευκολύνεται και η κατάκτηση βασικών

γνώσεων που αντιστοιχούν στις τάξεις που οι μαθητές εντάσσονται.

γ) Οι μαθητές που φοιτούν στις Τάξεις Υποδοχής και τα Φροντιστηριακά Τμήματα να αναπτύξουν σχέσεις

συνεργασίας και αλληλοσεβασμού με τους συμμαθητές τους

δ) Οι εκπαιδευτικοί-διδάσκοντες του σχολείου να οργανώνουν τη διδασκαλία τους λαμβάνοντας υπόψη το

επίπεδο της τάξης καθώς και το γλωσσικό και πολιτισμικό υπόβαθρο των μαθητών τους.

ε) Η ετερότητα να αξιοποιείται ως πηγή ιδεών και δραστηριοτήτων ώστε όλοι οι μαθητές του σχολείου

να ωφελούνται από τη συνύπαρξη μαθητών με διαφορετικό γλωσσικό και πολιτισμικό υπόβαθρο.

• Η διαπολιτισμική εκπαίδευση είναι μια αρχή που βασίζεται στην ισοτιμία των πολιτισμών, ένα ουσιώδες και όραμα χωρίς σαφή όρια έτσι ώστε η εφαρμογή της να υλοποιείται από τους εκπαιδευτικούς φορείς ανάλογα με την εκάστοτε κρατική πολιτική• Αυτή η χαλαρή αντιμετώπιση έχει ως αποτέλεσμα διαφορετικά

εκπαιδευτικά μέτρα στον τομέα αυτό από τις τοπικές αρχές και τα σχολεία στα υπο μελέτη κράτη.

Εκπαιδευτικό σύστημα Γερμανίας

• 16 ομόσπονδα κρατίδια-κάθε κρατίδιο έχει τη δική του «πολιτισμική κυριαρχία» δηλαδή κάθε κρατίδιο έχει τη δική του αυτόνομη δομή και οργάνωση

Στοιχειώδης εκπαίδευση (από 6 ετών για 4 χρόνια)

Γενικό σχολείοΜέσο σχολείο

ΓυμνάσιοΕνιαίο Λύκειο

Ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα

Γερμανία και διαπολιτισμικότητα

• Ακολουθείται κυρίως το μοντέλο της ενσωμάτωσης (Νικολάου, 2000α)• Προπαρασκευαστικές τάξεις για παιδιά που δεν κατέχουν την

γερμανική γλώσσα• Διγλωσσικές τάξεις με παιδιά μεταναστών στο γερμανικό σχολείο• Τμήματα μητρικής γλώσσας (μάθημα έξω από το επίσημο

εκπαιδευτικό πρόγραμμα της χώρας υποδοχής)

Μεγάλη Βρετανία

• 3 εκπαιδευτικά συστήματα (Αγγλία &Ουαλία, Σκωτία, Β. Ιρλανδία)• Διαφέρουν μεταξύ τους καθώς αναπτύχθηκαν κάτω από

διαφορετικές πολιτικο-οικονομικές συνθήκες

• Το ζήτημα των διαφορετικών τίθεται ως κοινωνικό πρόβλημα τη δεκαετία του 1960• Την περίοδο αυτή τονίζεται η καθιέρωση της αγγλικής γλώσσας ως δεύτερης

για τις μειονότητες και τους μετανάστες • Ακολουθούν αφομοιωτική ιδεολογία• Το σχολείο είναι μονοπολιτισμικό και οφείλει να μεταδώσει σε όλους μια

κοινή γλώσσα και παιδεία διαμορφώνοντας πολίτες ικανούς να ενταχθούν σε μια κοινωνία όπου όλοι έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.• Σε ένα τέτοιο πλαίσιο οι ιδιαίτερες αξίες και πολιτισμικές αναφορές των

μαθητών δεν έχουν θέση στην επίσημη εκπαίδευση

Supporting cultural and linguistic diversity in early childhood• https://www.youtube.com/watch?v=XWg-ZrV3wPk

Ελλάδα…• Μοντέλο αφομοιωτικό • Από το 1995 ένταξη των μεταναστών στο κυρίαρχο σύστημα εκπαίδευσης

• https://www.youtube.com/watch?v=NhIaPWvW07o

Ας παίξουμε ένα παιχνίδι (παιχνίδι κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας)

• http://navid.gr/navid/navid.html