Post on 01-Mar-2019
Scenariusz lekcji z edukacji przyrodniczej
KlaSa I
Drzewa w naszym lesie
2
Drzewa w naszym lesie
Opracowanie Żaneta Szymczak-Pinkowska, Publiczna Szkoła Podstawowa w Wolinie
Konsultacja i redakcjaAndrzej Biderman, Mariusz Samołyk – Fundacja Edukacji Naturalnej
Szata graficznaSkład Liter Dariusz Grochal
WydawcaFundacja „Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej – Counterpart Fund”
Warszawa – Grodno, 2018
3
Drzewa w naszym lesie
Żaneta Szymczak-Pinkowska
WSTĘP
WprowadzenieBuk jest podstawowym gatunkiem lasów liściastych na wyspie Wolin. W wielu miejscach tworzy lasy
zwane buczynami. Z uwagi na wielką rolę lasotwórczą tego drzewa chcielibyśmy, by było one dobrze
znane dzieciom mieszkającym w okolicach Wolińskiego Parku Narodowego.
Cele ogólne1. Poznanie drzew rosnących w lesie.
2. Kształcenie umiejętności pracy w grupie.
3. Poznanie rodzajów lasu.
Cele szczegółowe 1. Będziemy rozpoznawać i nazywać drzewa w Wolińskim Parku Narodowym.
Odniesienie do Podstawy Programowej IV. Edukacja przyrodnicza
IV.1.1) rozpoznaje w swoim otoczeniu popularne gatunki roślin /…/, a także gatunki objęte ochroną,
IV.1.4) odszukuje w różnych dostępnych zasobach, w tym Internetowych, informacje dotyczące
środowiska przyrodniczego , potrzebne do wykonania zadania, ćwiczenia,
IV.1.6) planuje, wykonuje proste obserwacje, doświadczenia i eksperymenty dotyczące obiektów
i zjawisk przyrodniczych, tworzy notatki z obserwacji, wyjaśnia istotę obserwowanych zjawisk
według procesu przyczynowo-skutkowego i czasowego.
4
Metody pracy Działalności praktyczna, aktywna, poglądowa, słowna.
Środki• karty pracy
• atlas drzew
• miarki centymetrowe, lupy
• kolorowe kartki
• Kolorowe wstążki
• „zaczarowany worek”
• „leśny worek”
Miejsce zajęćTeren leśny w pobliżu Leśniczówki Dargobądz.
Uczniowie zostali wcześniej poinformowani o wycieczce do lasu i odpowiednio się do niej przygotowali:
mają odpowiednie obuwie i ubranie, zapoznali się zasadami, które należy przestrzegać w lesie.
Czas trwania zajęćOk. 2 godz.
PRZEBIEG ZAJĘĆ
Wprowadzenie w klasie1. Przygotowania
Na wcześniejszych lekcjach podajemy temat oraz cele sformułowane w języku ucznia:
„Poznasz różne gatunki drzew, które rosną w tym lesie oraz dowiesz się jakie są rodzaje lasów
i w jakim lesie rosną drzewa, o których zbierzesz wiele wiadomości”.
Podajemy termin i przewidywany czas trwania wycieczki. Przedstawia plan wycieczki.
Omawiamy z uczniami zasady zachowania się w lesie.
Zajęcia terenowe2. Wyjście do lasu
Uczniowie i opiekunowie spotykają się przed szkołą. Wspólnie jadą do Dargobądza,
gdzie przeprowadzone będą zajęcia.
3. Temat zajęć oraz jego cele
Przypominamy uczniom temat zajęć; przedstawiamy cele sformułowane w języku ucznia:
„Poznasz różne gatunki drzew, które rosną w tym lesie oraz dowiesz się jakie są rodzaje lasów
i w jakim lesie rosną drzewa, o których zbierzesz wiele wiadomości”.
5
4. Zabawa – „Mapa skojarzeń”
Przed wejściem do lasu nauczyciel pisze patykiem słowo las. Zadaniem uczniów jest podanie
różnych skojarzeń do tego słowa.
5. Zapoznanie uczniów z terenem do obserwacji
Przypominamy uczniom zasady zachowania się w lesie. Nawiązujemy do wcześniejszej lekcji
poświęconej temu tematowi. Zwracamy uwagę, że są z wizytą u mieszkańców lasu i środowisko
leśne muszą pozostawić nienaruszone.
6. Organizacja pracy w lesie
Podział na grupy (4 grupy po 4 osoby w jednej): losowanie kolorów. Każde dziecko losuje kolor,
powstają grupy. Rozdanie kart pracy oraz worka leśnego, w którym znajdują się przedmioty po-
trzebne do przeprowadzenia zadań.
7. Porównanie warunków panujących w lesie i poza nim
Wykonanie pierwszego zadania przez grupy. Przed wejściem do lasu każda grupa bada tem-
peraturę powietrza, siłę wiatru, nasłonecznienie - przed lasem i w głębi lasu. Pomiar zapisują na
karcie pracy (załącznik nr 2).
8. Zabawa „Zaczarowany worek”
Przed wejściem do lasu dzieci będą wyciągać z worka z zamkniętymi oczami po jednej rzeczy: np.
szyszki, nasiona, gałązkę z igłami, korę itp. I próbować zgadywać, co to skarb, nie otwierając oczu.
9. Jaki to las? (Leśne zagadki)
Po wejściu do lasu staramy się wspólnie z uczniami ustalić, w jakim lesie się znajdują. Zadajemy
im zagadkę poprzez opowiedzenie bajki:
• Wróżka przyszła na puste miejsce i powiedziała: Ele-mele-lewa niech wyrosną drzewa! I wyro-
sły sosny, jodły, świerki, modrzewie. Jaki las wyczarowała?
• Potem poszła w inne miejsce i znowu powiedziała zaklęcie: Ele-mele-lewa niech wyrosną drze-
wa! I wyrosły dęby, buki, brzozy. Jaki las wyczarowała?
• Gdy znudziły się jej wyczarowane lasy, pomieszała drzewa i powstał las
Następnie prosimy dzieci o rozejrzenie się dookoła, aby określić, w jakim lesie aktualnie przeby-
wają (liściastym, iglastym czy mieszanym)?
10. Prowadzenie obserwacji
Informujemy uczniów, iż w najbliżej okolicy, której się znajdują na drzewach, rozwieszone są
wstążki w kolorze ich grup. Dzieci odnajdują swoje drzewa i dokonują obserwacji. Odpowiedzi
odnotowują na kartach pracy. Zadaniem każdej grupy jest odnalezienie tego drzewa i wykonanie
zadań, które są przedstawione w kartach pracy (załącznik nr 3). Każda grupa:
• obrysowuje kształt liścia drzewa, które bada;
• określa cechy liści swojego drzewa
6
• określa charakter swojego drzewa
• określa pokrój drzewa; rysuje jego sylwetkę
• kalkuje na kartkę fakturę korę drzewa oraz określa je cechy
• określa nastrój panujący pod ich drzewem?
• określa nazwę gatunkową drzewa z wykorzystaniem albumu drzew (załącznik nr 1)
• dla każdego drzewa dzieci wymyślają nazwę własną lub jego imię
• Dodatkowo dzieci zbierają leśny materiał przyrodniczy, z którego po powrocie będą wykony-
wać pracę plastyczno-techniczną „Zwierzaki-Cudaki”.
11. Gry i zabawy w leśne
• Zabawa „Rzuty do celu”
• Dzieci rzucają szyszkami do celu (np. drzewa) – prawą i lewą ręką
• Zabawa „Skoki”
• Dzieci kolejno maszerują 5 kroków i robią wyskok, celem dotknięcia upatrzonej wcześniej gałęzi
drzewa
• Zabawa „Wyścigi”. Dzieci kolejno w parach, biegną do wskazanego przez nauczyciela drzewa
• Nasłuchiwanie odgłosów lasu
Uczniowie siadają po turecku i z zamkniętymi oczami nasłuchują odgłosów lasu (około 5 minut).
Dzieci udzielają odpowiedzi na pytania:
• Czy wśród dźwięków były takie, które słyszeliście pierwszy raz?
• Który odgłos był najmilszy?
• Który odgłos był nieprzyjemny?
• Kto usłyszał najwięcej dźwięków?
12. Zaproszenie na ognisko, pieczenie kiełbasek
13. Powrót do szkoły
POdSuMOWAnIE
14. Prezentacja wyników obserwacji przez grupy i podsumowanie zajęć.
Po wykonaniu wszystkich zadań następuje omówienie pracy poszczególnych grup. Grupy przed-
stawiają sprawozdanie z przeprowadzanych badań. Prezentują swój badany gatunek drzewa,
nazywają go i podają charakterystyczne cechy drzewa.
15. Wręczenie medali ,,Tropiciel roślin łąkowych ”. (zał.6)
Nagradzamy pracę wszystkich dzieci medalem Przyjaciel przyrody (załącznik nr 4)
16. Utrwalenie zebranej wiedzy i doświadczeń
Po powrocie do klasy dzieci wykonują pracę plastyczno-techniczną „Zwierzaki-Cudaki”.
7
8
Atlas popularnych drzew – Załącznik nr 1
Sosna
Świerk
Dąb Lipa
9
Klon Jawor
BrzozaBuk
10
ZAdAnIE 1 – KARTA PRACY i instrukcja – Załącznik nr 2
Zmierzcie temperaturę powietrza
przed lasem w głębi lasu
............................................... ...............................................
Określcie siłę wiatru (wskaż właściwą odpowiedź)
Silny Słaby Silny Słaby
Określcie natężenie światła w różnych miejscach
(wskaż właściwą odpowiedź)
Dużo (słonecznie)
Mało (cień)
Dużo (słonecznie)
Mało (cień)
Czy? Czy?
Zbadajcie warunki panujące w lesie. Wyniki wpiszcie do tabeli.
11
ZAdAnIE 2 – KARTA PRACY i instrukcja – Załącznik nr 3
1. Obrysujcie kształt liścia Waszego drzewaPrzyłóż liść na czymś twardym i równym; Połóż na nim tę kartkę; Pocieraj kartkę bokiem kredki świecowej aż uzyskasz odbicie całego liścia (nie zapomnij usunąć papierowej osłonki z kredki)
Tu kalkuj kształt liścia
2. Jakie są jego LIŚCIE? Zaznacz wybrane określenie
Duże Małe
Szerokie Wąskie
Brzeg gładki Brzeg ząbkowany
Brzeg wcięty
Liść pierzasty
Cienkie / miękkie Grube / sztywne
Gładkie Pokryte włoskami
Suche Wilgotne
Czy?
Czy?
Czy?
Czy?
Czy?
Czy?
Czy?
Czy?
12
3. Jakie jest Wasze drzewo? Podkreślcie właściwe wyrazy
małe duże
cienkie grube
wesołe smutne
iglaste liściaste
proste krzywe
ładne brzydkie
4. Jaka jest Sylwetka Waszego drzewa? Narysuj i podpisz je tutaj
13
Jaka jest kora drzewa?Zaznacz wybrane określenie Szorstka Gładka
Brązowa Szara Biała
Matowa Błyszcząca
Przyłóż kartkę do drzewa; Pocieraj kartkę bokiem kredki świecowej
(nie zapomnij usunąć papierowej osłonki z kredki)
5. Przekalkujcie na kartkę korę Waszego drzewa.
Czy?
Czy? Czy?
Czy?
14
6. Jak jest pod Waszym drzewem? Podkreślcie właściwe wyrazy
przyjemnie strasznie
chłodno ciepło
spokojnie niespokojnie
wesoło smutno
cicho głośno
ładne brzydko
7. Czy rozpoznajecie gatunek Waszego drzewa?
Napiszcie nazwę drzewa. Na podstawie albumu roślin, który znajduje się w leśnym worku rozpo-
znajcie gatunek obserwowanego przez Was drzewa. Weźcie pod uwagę wszystkie zgromadzone
wiadomości, które otrzymaliście na podstawie przeprowadzonych badań.
Nazwa drzewa
................................................................................................................................
8. Wymyślcie nazwę lub imię dla Waszego drzewa.
Zapiszcie ją tutaj:
Imię drzewa
................................................................................................................................
15
Odznaka „Przyjaciel przyrody”– Załącznik nr 4