SİNDİRİM SİSTEMİ DERS KURULUAĞIZ HİSTOLOJİSİ

Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker

Sindirim Sistemi Hakkında Genel Bilgi

Oral KaviteDudakDamakDilDiş

Tükrük BezleriFarenks

Anatomik bölgelere, organların yapı ve fonksiyonlarına göre sindirim sistemi 3 esas

bölümde incelenir

I- Oral Kavite (ağız boşluğu ve içindeki oluşumlar)

II- Gastrointestinal Kanal

III- Yardımcı Sindirim Bezleri (Karaciğer ve pankreas)

Sindirim sistemi mukozası özelleşmiş olup, pek çok işlevleri yerine getirir. Bunlar:

-Sekresyon.-Absorbsiyon.-Bariyer.-İmmünolojik koruma.

I-Oral kavite; vestibül ve ağız boşluğu olmak üzere ikiye ayrılır.Vestibül(Dudaklar,yanaklar ve diş

kavisleriyle sınırlı)Ağız boşluğu(Üstte sert ve yumuşak

damak,altta dil ve ağız tabanı ile)Oral kavitede yer alan oluşumlar :DilDişKüçük Tükrük BezleriTonsillalar

Ağız mukozası üç farklı bölgeye ayrılır

1- Çiğneme Mukozası2- Örtücü Mukoza3- Özel Mukoza

Keratinize epitel Parakeratinize epitel

1) Çiğneme mukozası(gingiva ve sert damak)

2) Örtücü veya toplayıcı mukoza (dudak, yanak,vestibüler forniks, alveoler mukoza, ağız tabanı ve yumuşak damak)

3) Özelleşmiş mukoza (dil sırtı ve tad tomurcukları)

Mukoza

Epitel ; derinin epiteline benzer,(keratinosit,melanosit,Langerhans ve merkel hüc.)

L.propria, kan damarları ve çıplak akson sonlanması

Örtücü mukozavestibülde,ağız tabanı,yumuşak damak ,dil altında daha

ince,Yanaklarda biraz daha kalın olan ÇKNKYE TİPİNDE.

Çiğneme mukozası ,dişeti ve sert damakta bulunur.

Epitel genellikle keratinizedir. Bazı alanlarda özellikle de gingivada epitel parakeratinize

bazende nonkeratinizedir. Ağız boşluğunda döşeyici mukoza ile döşeli alanların

çoğunda submukoza tabakası bulunur. Submukoza tabakası dilin alt yüzünde bulunmaz .

Özel mukoza dilin yüzeyinde.Dilin sulcus terminalisinin ön tarafındaki bölümü çok

sayıda papilla içerir ve bu alanlardaki mukoza özelleşmiş mukoza olarak adlandırılır. Bu alanda filiform,fungiform ve sirkumvallat papillalar,4.tip papilla dil kenarlarına yerleşiktir ve foliat papilla..

Oral Kaviteyi Çevreleyen Oluşumlar

1- Dudaklar2- Yanaklar3- Ağız tabanı ve dil4- Damak

Sert damakYumuşak damak

DUDAK

Üç yüzü bulunmaktadır. Bunlar:1- Dış yüzü2- Serbest yüzü3- İç yüzü

Submukozasında saf müköz salgı yapan glandula labialesler yer alır

Ağız boşluğu dış yüzü kıllı deri ile kaplı yağ bezleri ve ekrin ter bezlerini içeren dudaklar ile çevrelenir.

Kıllı dış deri ile nemli-sulu iç bölge arasındaki geçiş zonu pembe renginden dolayı vermilion olarak adlandırılır.

Burada epitel keratinizasyon göstermeyen çok katlı yassı tiptedir

Dudakların iç yüzü çok katlı yassı non-keratinize epitel ile döşelidir.

Papilla sayısı azdır. Küçük tükrük bezleri vardır ve bu bezler ürettikleri tükrüğü küçük boşaltım kanalları iç yüzeye bırakırlar.

Dudak Dış yüzü;

deri ile kaplı ,kıl folikülü,ter bezi,yağ bezi ( +).

Kırmızı bölge serbest kısım;Deri ile örtülü papiller yapı derin,kapillerler oldukça

yüzeyel o nedenle pembe.Kıl folikülü ve ter bezi yoktur. Bu nedenle sık sık kurur.

İç yüzü;Düzensiz sıkı bağ dokusu ve küçük müköz bezler( Gl.

Labiales) ve dudak iç yüzü ıslaktır.

DAMAK

-Sert damak-Yumuşak damak

Damak Burun boşluğu ile ağız boşluğunu birbirinden

ayırır.Önde sert arkada yumuşak damak.

Palatum DurumOrtada kemik iskelet, ağız boşluğu yüzü kısmen çok katlı keratinize epitel, yumuşak damağa doğru ise saf müköz bezler ( Gl. Palatina ) Nazal yüzü solunum epiteli( PSKGHE)

Palatum molle;İskelet kasından oluşur.Oral yüzü ÇKNKYE, Nazofarınks yüzü

PSKGHE

Uç kısmında uvula denen kassal yapı.

,

Yanaklar Dışı deri ile örtülü,kıl folikülü,ter bezi,yağ bezi

Orta da çiğneme kasları

Alltta bağ doku içinde Gl. Buccales.

Ağız boşluğu mukozası sert damak ta ÇKKYEBunun dışındaki yerlerde ÇKNKYE

Ağız mukozası sürekli ıslaktır(.Küçük tükrük bezlerinin salgısından dolayı).

DİL Konuşma ve tad alma

organıdır.

Dilin dorsal yüzü özel mukoza ile örtülüdür.

Papilla içerir.

Her dil papillası ÇKKYE ve bol damarlı bağ dokusundan oluşur.

DİL PAPİLLALARI

1- Papilla filiformis( ipliğimsi)2- Papilla fungiformis(mantarımsı)3- Papilla foliata ( yaprak)4- Papilla sirkumvallata

(hendeğimsi)

Papilla filiformis hariç, diğer üç papilla tat cisimciklerine sahiptirler.

Dil Mukoza Epitel ve l. Propriadan oluşur.

Dilin dorsalinde üst yüzünde özel yapılar vardır.

Epitel ve özel bağ dokusunun katılımıyle oluşan ---Papilla

Dorsal yüzde 2/3 ön arka sınırda açıklığı öne bakan V harfi şeklinde yerleşmiş

özel papiller yapıyla şekillenen “sulcus teminalis”

Sulcus terminalisin köşesi( foramen çekum) embriyonel yaşamda aşağıya doğru bir divertikül oluşturur ve troid bezini oluşturur.

Dil papillaları

Papilla filiformis Dilin uç kısmında ve en sık görülen

tip.Mukoza yüzeyinden ağız boşluğuna

doğru incelen uzun dar çıkıntılar.Tad cisimciği yok. Mekanik papilladır.Ateşli hastalıklarda keratinleşme

artar. Ve dil yüzeyi paslı görünür.

Papilla fungiformis;Mukoza yüzeyinden konik çıkıntılar yapan mantarımsı papilla.Dil ucunda ve yanlarda.Yan kısım tuzlu,ön kısım tatlı duyusunu.

Papilla sirkumvallata;Sulcus terminalis önünde yerleşmiştir.

Dil yüzeyine girinti yapan çevresel bir oluk vardır.Buraya Von Ebner bezlerinin salgısı açılır.Tad duyu

cisimciği yan yüz epitelindedir.

Papilla foliata; Dilin arka yan yüzünde.İnsanda az seçilir.Rudimenterdir.Tad duyu cisimciği kenardadır.Ekşi duyusunu

Filiform papillalar

Bağ dokusu

Çizgili kaslar

Bağ doku papillaları

Epitel

Dilde filiform papillalar

Dilde filiform papilla

P. Fungiformis

P. Folliata

Dil, sirkumvallat papilla

Tat cisimcikleri

Çok katlı yassı epitel

Bağ dokusu papillalar

Lenfatik nodül

Seröz (Von Ebner) bezler

Sirkumvallat papilla

Dil, sirkumvallat papilla

TAT CİSİMCİKLERİ Tat cisimcikleri ovalimsi ve

epitel içerisinde açık renkte boyanan yapılar olarak seçilir.

Tat cisimciklerinde üç tip hücre yer alır.1)Tad reseptör

hücreleri(NÖROEPİTEL)

2) Destek hücreler(Olgunlaşmamış hücreler)

3) Bazal hücreler( prekürsör

hücre)

Prekürsör hücreler ( Bazal hücreler),destek hücrelerini yada (olgunlaşmamış tat hücrelerini) verirler

Bir bakıma olgun tat reseptör hücresini verirler.

Tat cisimcikleri

Az sayıda yumuşak damakta, epiglotisde ve yutağın arka yüzünde de vardır.

Dar apikal yüzünde tad deliği .IM da hücrelerin boyanma özelliğine göre açık ve koyu ve

bazalde izlenen kök hücreler

EM da ise Tip 1,2,3,4 diye ayrılır.

Tip 1; Koyu hücreler,Silindirik yapılı.periferik ve sentrik olabilir.Apikal

stoplazmada yoğun salgı granülleri ve tad deliğine uzanan mikrovilluslar.,Destekleyici hücrede denir.

Tip 2; Açık hücreler.Tad cisimciğinin merkezinde.

İğ şekilli ve uzun mikrovillusludur.Salgı granülü yoktur.

Tip 3;Açık hücreler.Mikrovilluslar daha kalın ve uzun stoplazmik uzantılar .

Hücre bazalinde transmitter içeren veziküller bulunur.Tad hücreleri diye adlandırılan bu hücreler nöroepitel

türündedir.

Tip 4 hücreler;Tat cisimciğinin alt bazalinde.Diğer hücrelerin kök hücresi kabul edilir

Mitotik aktivite gösterir.Diğer tip hücreye dönüşebilir.

Tad duyusunun alınması hücre memb.

İyon kanalları ile…. tuzlu ve ekşi,özel reseptörler… ile acı ve tatlı

Dildeki papillalar farklı izlenebilir.

Dil ucu ;epitelindep.filiformis,fungiformis (+), altta

bağ dokuda bez ve lenfoid doku yok.P.sirkumvallata bölümü Dil V’ si(

burada seröz bez,von EBNER BEZLERİ

Dilin ventral yüzeyi Dorsale göre daha ince ve ÇKNKYE.

Ağız tabanı epitelinin devamı.Dilin gövdesi kaslardan oluşur ve 3 yönlü tertiplenme gösterir.

Dilin 1/ 3 arka kısmı dil kökü diye bilinir.Epitelinde papilla yok, l.propriada müköz bez ve lenfoid

doku belirgin.Dil kökü mukozasında lenfoid doku belirgin olduğu için

LİNGUAL TONSİL denir.

Dil, sirkumvallat papillada tat cisimcikleri

Tat cisimcikleri

Hendek

Von Ebner bezleri

Dil, tat cisimcikleri

*

*

*

*

DİL BEZLERİ Nuhnblandin Bezleri

(serö-müköz) Dil ucunda Salgısını dilin

alt yüzeyine

Von Ebner Bezleri (Saf seröz)Dil corpusunda,Salgısını sirkumvallat papilla oluklarına

Weber Bezleri (saf müköz)

Dil kökü,salgısını T.lingualais kriptalarına akıtır.

Dil

Dil (Von Ebner)bezleri

DİLİ İNNERVE EDEN SİNİRLER Genel Duyu

N. Trigeminus (ön 2/3)N. Glossofarengeus ve N. Vagus (arka 1/3)

Tat DuyusuN. Fasialis (ön 2/3)

N. Glossofarengeus ve N. Vagus (arka 1/3) Dil Kasları

N. Hypoglossus

Kan Damarları ve Dil BezleriSempatik ve parasempatik sinirler

DİŞLER

Besin maddelerinin çiğnenmesinde görev alan sert oluşumlardır.

Süt ve kalıcı dişler olmak üzere ikiye ayrılır.(kesici,canin ,premolar ve molar)

Süt dişleri her çenede 10 tane olmak üzere toplam 20 adet, kalıcı dişler ise her çenede 16 adet olmak üzere toplam 32 tanedir.

A) Dişin Sert Kısımları

1-Mine-%96 inorganik madde,-%4 organik madde

ihtiva eder.-Ektodermal kökenlidir.-Mine prizmalarından

oluşmuştur-Ameloblastlar tarafından

sentezlenir.-Retzius çizgileri

seçilir.Mineralizasyonun birikimine bağlı)

-Sentezlenmesi doğumla beraber sona erer.

DİŞ MİNESİ

Diş minesi vücudun en sert dokusudur.

Oblik çizgilenme Schreger( longitudinal kesitte)

Dişin enine kesitinde mineralizasyonun periodik birikimine bağlı Retzius çizgilenmesi..

Organik ara madde Enamelin aa.

2- Dentin

-%70 inorganik madde (hidroksiapatit)

-%30 Organik madde(kollagen içerikli yapı)

-Dentin tubülleri seçilir

-Owen çizgileri seçilir.

-Mezenşim orjinlidir.

-Odontoblastlar tarafından sentezlenir.

-Yapımı süreklidir.

-Sinir uzantılarına sahiptir.

-Sıcağa ve soğuğa duyarlıdır

DENTİN• Odontoblast uzantılarının başlangıcında

inorganik madde içermez ve predentin denir.

• Dentin sürekli yapılıp küçülür ve pulpa boşluğunda yığılır.

• Dentin içinde kıvrımlı seyirli kanal Dentin tübülleri

• Odontoblastların stoplazmik uzantısı ..THOMes lifleri.

• Ve dentinin ağrıya duyarlılığının nedeni.

• Yapısındaki kollagen teller hiroksiapatit kristali ile ilişkili olup mineralize bir ara madde oluşturur.

• Yapısında konsantrik yerleşimli OWEN çizgileri

• Pulpadaki myelinli sinir lifleri myelinini kaybedip odontoblast yapısına katılır.( bu nedenle sıcak soğuğa duyarlı)

• Avasküler ve hücresiz.

3- Sement-%50 inorganik,-%50 organik madde

ihtiva eder.-Lakuna ve

kanaliküllere sahiptir.-Sementoblastlar

tarafından sentezlenir.-Dentini örten sert

kısımdır.

Osteosite benzer sementosit denilen hücreyi içerir.(

Havers lameller sistemi içermez.)

Apekse doğru olan kısım hücresel sement içerir.

Sementositler lakuna içinde .

Dentine bitişik kısım hücre içermez.( hücresiz sement) (Boyun kısmına doğru)

Damarsiz ( avasküler.)

Mezenşim orjinli

Kolay rezorbe olmadığı için diş hekimliğinde apereylerle düzenleme yapılır.

B) DİŞİN YUMUŞAK KISIMLARI

Diş Pulpası( dentin iç kısmında)Gevşek bağ dokusu yapısındadırSempatik ve duysal liflerle innerve olurGlikozaminoglikan ve proteoglikanlardan

zengindir.Bol miktarda kan damarları ve sinirler içerir.

Üç konsantrik zona ayrılıra) Odontoblastik Zon,Dentine komşub) Hücreden fakir Zon, c) Hücreden zengin zon.Fibroblast ve

mezenşim hücresi.

Diş pulpası Özel tipte bir bağ doku.

Pulpa boşluğu ile kanalı doldurur.(Müköz bağ doku )Etrafı odontoblast hücresi ile sınırlıAkıcı ara madde ve yıldız biçimli hücreler.

Az sayıda makrofaj,lenfosit ve plazma hücresi.

Diğer elemanı diş kökünden giren arteriol ve sinir lifleridir.

Sinir uçları odontoblastlar arasında ve bunların uzantıları boyunca dentin tubullleri içine girer.

Bu yapı nedeniyle mine kaybı olunca ağrı duyusu olur.

Lenf damarı yok

C) DİŞİN DESTEK ELEMANLARI

Gingiva (diş eti)

Peridontal ligament

Alveol kemiği

Diş eti; ağız içindeki mukozanın dişlerin yuvalandığı alveoller etrafındaki bölümü.

Alveol kemik periostuna tutunur.

ÇKYE ve alttaki bağ dokusundan oluşurBağ doku ile periosta tutunur ve hareketsizdir.

Epitel dişin dış yüzüne bazal laminaya benzer hemidesmozomlarla tutunmuştur.Ve bakterilerin peridontal dokuya geçişini engeller.

Periodontal lig., Dişin kök kısmının çevresinde sıkı bağ dokudan oluşur.

Diş kökünün dişını örten sement ile alveoler kemik arasında uzanan kalın kollagen liflerden oluşur.( sharpey lifleri)

Fibröz yapı içeriği çiğneme esnasında mekanik basıya direnç sağlar.

Bu fibroblastlar diğer sıkı bağ dokusundaki liflerden daha aktif olup kollagen liflerin yenilenmesi daha hızlı olur.

Alveol kemiği İnce kompact kemik ,

periodontal lig.deki Kollagen teller buraya tutunur.

Alveol kemiği+ periodotal lig.+sement ve bağlayıcı epitel=Periodonsiyum,diş çevresi olarak bilinir.

Tükrük Bezleri

Dr.Sevda Söker

Tükrük

Ağız mukozasını ve üst solunum yollarını ağız yoluyla bulaşan patojenlere karşı korumakla vazifelidir.

immünglobulin A gibİ SALGISAL maddeleri ile lizozim gibi enzimler yerleştirilmiştir.

Minör Tükrük Bezleri Minör bezler, çok küçük olup ağız mukozasının içinde veya

altında bulunurlar. Sayıları 600-1000 olan bu müköz bezler, kendi küçük duktusları ile doğrudan doğruya ağız boşluğuna açılırlar. Bu bezler salgılarını bir kanalcık yardımıyla dışarı boşalttıklarından merokrin bezler grubuna dâhil edilirler. Oral kavitede, tonsil üst kutbunda (Weber glandı), tonsil plikalarında ve yaygın olarak yanak, dudak, damak ve dilde, farengeal, molar veya retromolar (Carmalt glandları) bölgelerde yer alırlar. Minör tükürük bezleri 4 grupta toplanır:

A. Glandulae labiales (Labial bezler): Dudak mukozası ile kasları arasındadır.

B. Glandulae buccales (Bukkal bezler): Yanak mukozasında yer alırlar.

C. Glandulae palatinae (Palatin bezler): Sert ve yumuşak damak mukozası altındadır.

D. Glandulae linguales, (Lingual bezler): Dil papillalarında, dil ucu, dil kökünde bulunurlar. Tükürük bezleri, tubuler ve tubuloalveoler bir yapı gösteren dış salgı bezleridir.

TÜKRÜK BEZLERİ

I- Minör Tükrük Bezleri : Oral kavitenin submukozasında yerleşiktirler. Kapsülaları yoktur.Organ stromasında boşaltım kanalı var.Pars striata ve intercallata yok.Gll. LabialesGll. BukkalesGll. Palatinae

Anatomi: Minor Tükrük Bezleri

600-1000 tane Basit kanallar Bukkal, Labial,

Palatal, Lingual Tonsilde (Weber

Glandı), Dil tabanında

(Von Ebner Glandı)

II- Majör Tükrük Bezleri :Oral kavitenin dışında yer alırlar. Kendilerine özgü kapsüla, kan damarı

ve sinirlere sahiptirler. Salgılarını kanallar vasıtasıyla ağız

boşluğuna boşaltırlar. Gl. Parotidea,Gl. Submandibularis,Gl. Sublingualis.

Majör Bezler– Parotis– Submandibular– Sublingual

Tükrük bezleriTükrük bezleri sinir uçları ve

kimyasal etkenlerle uyarılır.

Genel olarak bağ dokusu içeren bir kapsülle çevrili,ve kapsülden organa giren bağ doku bölmesi lob ve lobulusleri oluşturur.

Tipik birleşik tubuloalveoler bez yapısındadır.

Yine Ekzokrin bez gibi salgı ve boşaltım kanalları vardır.

YAPI STROMA VE PARANKİMADAN OLUŞUR.

GENEL YAPISI. Stroma organı çevreleyen kapsül ve kapsülden

araya giren bağ dokusu bölmeleri,

Parankiması ,Asinüs ve salgı yapan kanalllardan ,(Ductusların genişlemiş salgılayıcı son bölümüne =asinüs)

Asinüs lümen etrafına yerleşmiş tek sıra piramidal hücreden ve

piramidal hücrenin dış tarafında bazal lamina .

Bazal lamina ile asinüs arasında myoepitel hücresi.

Histoloji

Parankim–Asini–Salgı kanalı–Boşaltım kanalı

Stroma (Bağ doku)–Kan ve lenf damarları–Kanaliküller

Histoloji

Sekretuar Ünite– Asinüs (seröz,

müköz, miks)– Myoepitelyal

hücreler– Birleştirici kanal– Salgı kanal– Boşaltıcı kanal

Histoloji

Asiner hücreler

–Seröz bezlerde → Amilaz–Müköz bezlerde → Müsin

Histoloji Parotis: seröz & yağlı

Submandibular: miksseröz

Sublingual: miks müköz

ASİNÜSLER

Salgı yapan hücreler Seröz ve Müköz tip,SERÖMÜKÖZ olabilir.

Seröz protein içerikli..EM’’de stoplazmasında bol GER Ve serbest ribozom,iyi gelişmiş GolgiApikalinde tipik protein türü ( zimogen ) granül.

IM’da HE Apikal stoplazma salgı granül yoğunluğu ile asidofil.,bazal stoplazma ise ribozom bol old. İçin bazofil .

Hücrelerin yan ve bazalindekıvrımlar ve komşu hücreler arasında kanalcıklar yoktur.

Müköz tip salgı yapanlarda içerik mukus,

-- Çekirdek bazalde ve yassı-- Apikal stoplazmada musinojen granül bulunur.--Glikoprotein içerikli salgı sentezi yapan organeller,GER

ve Golgi kompleksi hücrenin bazalinde -- Apikal stoplazma salgı içeriğinden soluk ve bazofil.--Salgı yapan son kısımda salgı hücresi ile bazal lamina

arasında yassı kontraktil hücreler ( myoepitel )--Uzantıları yassı ve az belirgin,kontraksiyon yapar ve

salgının boşalmasında etkin.

Tükrük Bezlerinin Parankiması

Seröz Asini Müköz AsiniSerömüköz Asini

Histoloji

Seröz ,müköz asinüs Seröz ,müköz ve serömüköz özellikli hücreler BM üstüne

oturmuş ve arada yerleşik myoepitel hücreler .

Seröz hücreler koyu asidofilik,çekirdek sentrik ve hücre piramidal,Koyu zimogen granüller rutin tespitde görünür.Lümen dar.

Müköz hücreler soluk boyalı,kübik,çekirdek bazalde,musinojen granüller rutin tespitte kaybolur.Geniş lümenli.

Tükrük Bezi Kanallar Sistemi

Pars İnterkallata

Alçak yassı epiteldenkübik epitel dönüşen bir epitel.

Parotisde en UZUN

Pars ınterkallata

Salgı yapan kısmı salgı kanallarına birleştirir.

Alveolus tan sonraki daralmış kısım,lümen seçilemez.Myoepitel hücresi var.

İYON taşınımı olurHCO3 iyonları kanal epitel hücrelerinin içine ,CL iyonları ise epitelden lümene

Intralobulerdir.

Tükrük Bezi Kanallar SistemiPars Striata Kübik epitelden

başlayıp prizmatiğe dek değişen

Potasyum ve bikarbonat iyonlarını salgılar.

Sodyumu geri emer.

Bazal katlantılara sahiptir,

Asidofilik boyanır.

Pars striata Çizgili kanallar ,kübik epitelle başlar giderek

yükselen epitel boşaltım kanalı epiteliyle devam eder.

Lümen belirgindir.Apikalinde mikrovillus var,myoepitel hücresi yok.Hücrenin bazal stoplazma membranı hücre içine

kıvrımlar yapar.ve arada bol mit.Bezin parankim dokusu arasında yerleşimli.

Pars striata( çizgili kanal) SUBMANDİBULERDE en iyi gelişmiştir.

Pars ınterkallata ve pars striata Sublingualde daha az gelişmiştir.

Loba ait interlobuler ductuslar birleşir

lobar ductusu

boşaltma ductusu salgıyı ağız boşluğuna

Epitel giderek yükselen tek katlı kübik epitel

Sonra tek katlı prizmatik ve yalancı çok katlı prizmatik

Ductus excretorius (Boşaltım kanalı)

Bezin stromasında .interlobuler yerleşimli

GL. PAROTİS

Saf serözdür.

Pars interkallata çok uzundur.

Pars striata geniş ve belirgindir.

Tükrüğün %30’unu salgılar.

Yağ hücrelerinden zengindir.

Stenon kanalı ile salgısını ağıza boşaltır2.molar diş hizasında

GL.parotis

Pankreas ve lacrimal bezin farkı(parotisden farkı)

Pankreasda myoepitel hücre ve çizgili kanal yok,

langerhans adacığı ,centroasiner hücre var,interlobuler septum iyi gelişmiş,Yağ dokusu az.( parotisden farklı)

Lacrimal bez seröz ama asiniler müköz görünümlü,asinüsler az ve soluk

Gl. parotis

Lobül

İnterlobüler bağ dokusu

(septum)

Gl. parotis

Seröz asinuslar

Seröz asinuslar

İntralobüler duktuslar

İnterlobüler duktuslar

a

v

Bağ dokusu

Gl. parotis

Seröz asinus

İntralobülerduktus

Gl. parotis

Seröz asinus

Seröz asinus lümeni

Apikal sitoplazmada salgı granülleri

Çizgili duktus

Bazal çizgilenmeler

İnterkalar duktus

GL. SUBMANDİBULARİS Seröz asiniler

çoğunluktadır,

Tükrüğün %60’nın salgılar,

Pars striata çok uzun ve belirgindir

INTERKALLAT AZ,

Salgısını Wharton kanalı ile ağız boşluğuna akıtır.Dilin alt yüzünde frenilum linguanın iki yanına.

Seröz çok ve müköz az Seröz asiniler,müköz etrafında

ekzantrik yerleşimli Gianuzzi yarımayı oluşturur.

Ancak müköz asini az old, için çok seçilemez.

Gl.submandibularis

İnterlobuler duktus Lobül

İntralobuler duktus

Seröz asinuslar Müközasinus

Gl. submandibularis

Seröz yarımaylı bir müköz asinus

İntralobuler duktuslar (çizgili duktus)

Gl. submandibularis

İnterlobuler duktus

v

a vÇizgili duktus (intralobuler)

Müköz asinus

Seröz asinuslar

Gianuzzi (seröz) yarımayları

Müköz asinus

Gl. submandibularis

Gianuzzi (seröz) yarımayları ( )

Müköz asinus

Seröz asinus

Gl. submandibularis

Ma

Sa

İntralobuler duktus

GL.SUBLİNGUALİS

Müköz asiniler çoğunluktadır.

Tükrüğün %5’ini salgılar.

Pars interkallata ve striata kısadır.

Gianuzzi yarım ayları belirgindir.

Kesitlerde çok sayıda asinüs az sayıda ise ductus izlenir.

Boşaltıcı kanal var.Salgısını Bartholin kanalı ile dilin

tabanına akıtır. BELİRGİN KAPSÜL ÇERMEZ.

Gl. sublingualis

Lobüller

Wharton duktusu

Gl. sublingualis

İntralobuler duktus

Müköz asinusun lümeni

Seröz asinus

Müköz asinuslar

Seröz (Gianuzzi) yarımay

Gl. sublingualis

Seröz yarımaylar

M.a.

M.a.

Tükrük Fonksiyonu

Oral mukozanın nemlendirilmesi

Yemeklerin soğutulması & nemlendirme

Tat stimülasyonu Sindirim (Amilaz,

Lipaz)

Antibakteriyel (Lizozim, IgA, Peroksidaz, )

Mineralizasyon Koruyucu

tabaka(pelikül) Konuşmaya yardım

eder, Hormonal etki

Yaşlanma Etkileri

Total tükrük akımı yaştan bağımsızdır Aciner hücreler yaşla dejenere olur

Tükrük bezi regenerasyonu

Bez çıkarılınca regenerasyon ductus ve salgı hücresinin mitozu ile desteklenir. Ancak doku kaybı tamamen kapatılmaz,

FARENKS Hem solunum hem de

sindirim işlevinde görev alır.

Üç bölgeye ayrılır.1- Nazofaenks, 2- Orofarenks3- Laringofarenks.

Orofarinks ve larıngofarınks ÇKYE

Nazofarınks PSKPE

L.propriada serömüköz bez ve lenfosit topluluğu içerir.

LENF DOKUSU DÜZENSİZ DAĞILABİLİR YADA Tonsilla oluşturur.Tonsilla nazofarınksın arka duvarında,östaki borusunun nazofarınkse açılma bölgesindedir.

KAYNAKLAR Gartner LP, Hiatt JL. Color Textbook of Histology

W.B. Saunders Company, Philedelphia, 2006 Junqueira LC, Carneiro J. Basic Histology, Text &

Atlas. Lange Medical Books McGraw-Hill, New York, 2003

Tekelioğlu, M.: Genel Tıp Histolojisi, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.Himaye-i Etfal Sk.No:13-15 Cağaloğlu / İstanbul, 1993

Ross M.H., Pawlina W., Histology A Text and Atlas, Fourth Edition, Lippincott Williams & Wilkins Company, Baltimore, 2006

Young B, Heath JW. Wheater’s Functional Histology a Text and Colour Atlas, 4th edn. Edinburgh, Churchill Livingstone, 2000:133