Bilimsel sınıflandırma

Alem: Plantae

Bölüm: Magnoliophyta

Sınıf: Magnoliopsida

Takım: Salicales

Familya: Salicaceae

Cins: Populus

Morfolojik özellikleri• Bir cins iki evciklidir ve polenleri

rüzgar aracılığıyla taşınır (anemogam). Çiçek kurulları aşağıya sarkan kedicikler halindedir.

• Yazın yeşil , piramit veya geniş bir habitusa sahip boylu ağaçlardır.

• Gövde önce düzgün ileri yaşlarda kalın ve derin yarıklıdır.

• Terminal tomurcuklu ender olarak pseudoterminal tomurcukludurlar.

• Sürgünlere çok sıralı sarmal dizilmişlerdir.

• Tomurcuklar eşit büyüklükte olmayan çok sayıda pullarla örtülmüştür ve bazıları da yapışkan bir madde ile sıvanmıştır.

• Uzun ve kısa sürgünler belirgindir. Sürgünlerin özü beş kollu, yıldız şeklindedir.

• Çoğunlukla uzun saplı olan yaprakları üçgen, elips, yumurta-yürek biçiminde veya dar şerit halinde olmak üzere değişik formlarda ve boyuttadır.

• Yaprak ayasının kenarları tam, kaba veya ince dişlidir veya dilimli dişlidir. Kulakçıklar dikkati çekecek şekilde büyüktür. Yaprak sapları yandan basık, dört köşe veya silindiriktir

• Kavakların traheleri dağınıktır.Hafif ve yumuşak bir odunları vardır.

• Periant yapraktan oluştuğu kabul olunan testi şeklinde bir oluşum çiçekleri içine almıştır.

• Çiçekler yapraklanmadan önce açar.

Odununun kullanım alanları

• Kalın çaplı kavaklar genellikle kaplama ve kontrplak endüstrisinde değerlendirilmektedir. Kibrit yapımında kavak odunu kullanılmaktadır.

• Ayrıca çizim (tersimat) masaları, ambalaj sandıkları, kuru maddeler için fıçılar ile sunta ve yonga-lif levhalarının yapımında kavak odunları geniş ölçüde kullanılmaktadır.

Türkiye’de Ekilen Araziler

• Kavak ekimi ve üretimi Türkiye‘de hemen hemen her bölgede yapılmaktadır. Her bölgenin doğal koşullarına bağlı kavak çeşitliliği vardır.

• Türkiye’nin en büyük kavak ormanları Samsun ili, Terme İlçesindedir. Kanada’dan sonra dünyada ikinci yerdedir. Yeşilırmak ovasında, yaşayan halkın geçim kaynaklarından en önemlisi kavak yetiştiriciliğidir. Termeden bütün Türkiye’ye ve yurtdışına kavak ihracatı yapılmaktadır.

TÜRLERİ

• Ak kavak (populus alba)• Fırat kavak (populus euphratica)• Kara kavak (populus nigra)• Titrek kavak (populus tremula)• Boz kavak (p. alba x p. tremula melezi)

Alem: Plantae

Bölüm: Magnoliophyta

Sınıf: Magnoliopsida

Takım: Salicales

Familya: Salicaceae

Cins: Populus

Tür: Populus alba

AK KAVAK(Populus alba) • 30-40 m‘ ye kadar

boylanabilen, geniş tepeli ağaçtır. Gövde kabuğu parlak beyaz renklidir.

• Nisan aylarında ortaya çıkan erkek ve dişi çiçekler sarkık duran kedicik adı verilen kurullar halindedir. Değişik toprak koşullarına kolay uyum sağlar.

Dişi Çiçek

Erkek Çiçek

Tomurcuk

KÖK YAPISI Yoğun ve geniş yüzeylere yayılan istilacı kökleri vardır.

IŞIK İSTEĞİ Işık ağacıdar.MEYVE VE ÇİÇEK Meyve iki karpelli kapsül biçimindedir. Açılınca

içinden bol sayıda tohum çıkar. Mart-Nisan ayında açan çiçekleri kokulu, dioik, başak kuruluşunda ve sarımsı pas renginde seyrek tüylerle örtülüdür. Erkek çiçekler kalınca, 3-7 cm. uzun olup dişi çiçekler daha kısadır. Döllenme anemogamdır.

YAPRAK VE SÜRGÜN

Yapraklar uzun saplı, yumurtamsı ya da çınar yaprağınıandırır görünüşte, 3-5 dilimli, 6-12 cm. uzun ve dilim kenarları kaba dişli, yaprak tabanı yuvarlakça yürek biçimli, üst yüzü parlak koyu yeşil ve tüysüz, alt yüzü sık ve keçe gibi beyaz tüylerle örtülüdür. Kısa sürgündeki yapraklar daha küçük, dairesel, eliptik ve düzensiz dişlidir. Yaprak sapları ve genç sürgünler tüylüdür.

TEPE ŞEKLİ Geniş yuvarlak ve nadiren piramit bir tepe yapır. Tepe çapı maksimum 10-12 m.dir.

• Hava kirliliğine, tuzlu esintilere ayrıca kuraklığa diğer kavaklardan daha dayanıklıdır. Özellikle bir çok bitkinin iyi gelişmediği deniz kıyısı düzenlemelerinde isabetli bir seçim olarak önerilir.

• Doğal yayılış alanı Kuzey Afrika, Orta ve Güney Avrupa, Orta ve Güney Rusya, Güneybatı Sibirya ve Türkiye'dir.

TÜRKİYE’DEKİ YAYILIŞI

Türkiyede (Kuzey, kuzeybatı ve Güneş Anadolu) oldukça geniş bir yayılış gösterir. Nehir kenarlarında (örneğin; Meriç havzası) su basar ormanlarında çok büyük çaplar ve hatta boylar elde eder.Yetişme muhiti istekleri özellikle rutubet ve ısı bakımından Titrek kavağa nazaran daha çok fazladır. Fakat diğer Kavaklara nazaran ışık isteği azcadır

İşlenme özeliği iyi

Kurutulabilme özeliği Kolay

Dayanıklılık Az

Kullanım yeri Kibrit, kaplama-kontplak, amabalaj malzemesi, yapı malzemesi, mobilya, kurşun kalem.

Alem: Plantae

Bölüm: Magnoliophyta

Sınıf: Magnoliopsida

Takım: Salicales

Familya: Salicaceae

Cins: Populus

Tür: Populus nigra

Kara kavak(Populus nigra) • 30 m'ye kadar boylanan

karakavağın tacı geniş yumurtamsı; kabuğu soluk gri renkte, yaşlandıkça oluklaşır. Sürgünler sarımsı renkte tüysüz, düz ve yuvarlaktır. Tomurcuklar yumurtamsı şekilde çok yapışkandır. Yaprak sapı yan tarafı yassıdır.

• Yaprak rombik (eşkenar dörtgen biçiminde) ve rombik-yumurtamsı veya üçgenimsi, yaprak kenarı tırtıllı-testere dişli, ucu uzun sivri uçludur.

• Dişi tomurcuklar uçta dışa doğru eğrilmiştir. Erkek kedicikler 5-6 cm uzunluğunda ekseni tüysüzdür. • Çit bitkisi olarak ve

dere kenarlarında sıklıkla yetiştirilir.

İklim isteği: İkim bakımından özel bir isteği yoktur. Donlara dayanıklıdır.

Ilıman iklimlerde iyi gelişme gösterir. Işık ağacıdır. Tohum Özellikleri :

Tohumlar sarı renkte, beyaz ve yumuşak tüylerle örtülmüştür. Tohumlarda yassı tüy demetleri vardır ve rüzgarla dağılırlar. Tohum Haziran’da olgunlaşır.

Kök Yapısı: Çok geniş yüzeylere dağılan istilacı kökler geliştirir

Doğal Yayılış ve Rakım :

Orta ve Güney Avrupa, Kuzey Afrika, İran ve Asya’nın doğu bölgeleri ile yurdumuzda Ege ve Karadeniz Bölgeleri’nde doğal olarak yetişir ve 1400 m. Rakıma kadar çıkar.

İşlenme özeliği OrtaKurutulabilme özeliği KolayDayanıklılık AzKullanım yeri - Kibrit, kaplama-kontplak, amabalaj malzemesi, yapı malzemesi, mobilya, kurşun kalem.

Alem: Plantae

Bölüm: Magnoliophyta

Sınıf: Magnoliopsida

Takım: Salicales

Familya: Salicaceae

Cins: Populus

Tür: Populus tremula

Titrek kavak(Populus tremula)• 25. m 'ye kadar boylanabilen,

sık dallı, geniş konik tepeli, kışın yaprağını döken ağaçtır.

• Parlak ve düz kabukları ağaç yaşlanınca koyu gri renkli ve derin olukludur.

• Uzun sürgünlerde yapraklar sivri uçlu, yumurta şeklinde, kenarları düzensiz dişlidir. Kısa sürgün üzerindekiler ise dairemsi şekilde, küt uçludur. Yaprak sapı uzundur.

• Mart-nisan aylarında görülen erkek ve dişi çiçekler aşağıya doğru sarkan kurullar halindedir.

• Doğal yayılış alanı Avrupa, Kuzeybatı Afrika, Asya, Kafkasya ve Sibirya'dır.

• Öncü ağaçlardır. Hızlı büyür, kuvvetli kök ve kütük sürgünü verir.

Tohum Özellikleri:

Tohumların etrafında yünsü tüy demetleri vardır.

Tohum olgunlaşma zamanı Mayıs-Haziran’dır.

Daha sonra tohumlar rüzgarla uçarak dağılırlar.

Nemli topraklarda çimlenme gücü bulan tohumlar bu yeteneğini çabuk yitirirler.

Kök Yapısı :• Sığ fakat geniş

yüzeylere dağılan yayvan kök sistemi geliştirir.

• Kök sıkışıklığına karşı hassastır

İklim İsteği: Ilıman ve serin iklimleri sevmekle

birlikte değişik iklim koşullarına adaptasyonu yüksektir.

Dona dayanıklıdırlar.

Işık isteğinin karşılanması için devamlı olarak tepe serbestliği ister.

Optimal şartlarda hızlı büyür.

Maksimum 20-30 m. Boy yapar.

Diğer Özellikleri:

Grupların içinde yamaçların, çıplak alanların, ve kıyıların tespitinde veya rüzgar koruyucu olarak kullanılır. Sonbahar renklenmesi altuni sarıdır.

Öz çürüklüğü yapar.Öz çürüklüğü yapar. Odunu çok elastik ve yumuşak olup kolay işlenir.Odunu çok elastik ve yumuşak olup kolay işlenir.

• Yaprakları hafif bir rüzgarla bile titrer.

Doğal Yayılış ve Rakım :

Avrupa ve Asya’da kuzeye (70° enlemin üzerinde) ve doğuya doğru en fazla ilerleyen bir türüdür. Orta ve Kuzey Asya, Sibirya, Türkiye, Kafkaslar vatanıdır. Dağlarda oldukça fazla yükseklere çıkar.

Titrekkavak Türkiye’de hemen her tarafta yayılmıştır; Doğu Anadolu’da özellikle Erzurum ve Erzincan yörelerinde Meşelerle birlikte oldukça geniş sahalar kaplar. denizden 1800-1900 metre yüksekliklere çıkar.

TÜRKİYEDE YAYILIŞI

İşlenme özeliği iyiKurutulabilme özeliği KolayDayanıklılık AzKullanım yeri Kibrit, kaplama-kontplak, amabalaj malzemesi, yapı malzemesi, mobilya, kurşun kalem.

Kavağının oluşturduğu meşçereler;

• Titrek Kavak – Meşe• Titrek kavak - Sarıçam – Karaçam