Post on 30-Aug-2019
TC AVRUPA BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ REPUBLIC OF TURKEY
SECRETARIAT GENERAL FOR EUROPEAN UNION AFFAIRS
AVRUPA BİRLİĞİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (İNGİLİZCE-TÜRKÇE)
GLOSSARY FOR THE EUROPEAN UNION
(ENGLISH-TURKISH)
ANKARA, 2009
Her hakkı saklıdır. Parayla Satılmaz
ISBN 9789751944689
Baskı : Matus Basımevi 2009
Avrupa Birliği Terimleri Sözlüğü,
Mustafa DÖNMEZ (TC Avrupa Birliği Genel Sekreter Yardımcısı) Prof. Dr. Tuğrul ARAT (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa
Toplulukları Ana Bilim Dalı Başkanı), Prof. Dr. Ayfer ALTAY (Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngilizce Mütercim
Tercümanlık Ana Bilim Dalı Başkanı), Prof. Dr. Berrin AKSOY (Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Mütercim
Tercümanlık Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi) Doç. Dr. Sanem BAYKAL (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Avrupa Hukuku Ana
Bilim Dalı Öğretim Üyesi)
tarafından kontrol edilerek nihai hale getirilmiştir.
İÇİNDEKİLER
1. SUNUŞ …………………………………………………………. VII
2. ÖNSÖZ ………………………………..………………………… IX
3. AÇIKLAMALAR ………………………………………………. XI
4. SÖZLÜK ………………………………………………………… 1
5. EK 1: KISALTMALAR ………………………………………. 343
6. EK 2: AVRUPA BİRLİĞİNİN İDARİ YAPISI ………………… 379
7. EK 3: AVRUPA KOMİSYONU YARDIMCI KOMİTELERİ …. 389
8. EK 4: AB ÜLKELERİ …………………………..……………..… 411
9. EK 5: ÜLKELER LİSTESİ …………………………………….. 413
10.EK 6: LATİNCE TERİMLER …………………………………… 425
11.KAYNAKLAR ………………………………………………… 435
VII
SUNUŞ
Cumhuriyetimizin ilanından sonraki en önemli çağdaşlaşma projesi olan Avrupa Birliği katılım süreciyle ülkemiz ekonomik, sosyal ve siyasi birçok alanda dönüşüm gerçekleştirmektedir. Çoğu zaman dikkatlerden kaçsa da, Avrupa Topluluğu müktesebatının Türkçeye ve ilgili Türk mevzuatının İngilizceye çevirisi başarılı bir katılım sürecinin en önemli unsurlarından birisidir.
Bir kere, Avrupa Birliğine Katılım Antlaşmasının imzalanabilmesi için Topluluk müktesebatının Türkçeye çevirisinin tamamlanmış olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra, çok dillilik üzerine kurulu Avrupa Birliğine katılan üye ülkelerin resmi dilleri Topluluk resmi dili olmaktadır. Dolayısıyla güzel Türkçemiz, ülkemizin Avrupa Birliğine üye olmasıyla beraber resmi dillerden biri olacak, Avrupa Birliği mevzuatı diğer resmi dillerin yanısıra Türkçe olarak da Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayımlanacaktır.
Avrupa Birliği müktesebatının Türkçeye çevirisine ilişkin çalışmaların eşgüdümünü Avrupa Birliği Genel Sekreterliği Çeviri Eşgüdüm Birimi yürütmektedir. Bu birimdeki arkadaşlarımız özverili bir çalışmayla “Avrupa Birliği Terimleri Sözlüğü” gibi son derece değerli bir eseri nihai hale getirmişlerdir.
Avrupa Birliğine üyelikle beraber hukuk düzenimizin bir parçası olacak yaklaşık 120,000 sayfalık Topluluk müktesebatının çevirilmesi konusunda en önemli hususlardan biri terminoloji birliğini sağlamaktır. Genel Sekreterliğimiz tarafından hazırlanan sözlüğün Avrupa Birliği uyum sürecinde çalışan uzmanlar tarafından kullanılmasıyla terminoloji birliği de önemli ölçüde sağlanmış olacaktır.
VIII
Bu eserin ortaya çıkmasında emeği geçen uzmanlar sadece tarihi bir dönüşüm sürecine tuğla eklemekle kalmamışlardır. Onlar, titiz çalışmalarıyla güzel Türkçemizin doğru ifadesine de katkıda bulunmuşlardır. Unutmayalım ki Türkçe, ulusal kimliğimizin en temel unsurudur. Başbakanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın dediği gibi bu temiz dille medeniyetler inşa ettik, şiirler söyledik, fermanlar yazdık, devletler kurduk, şehirler inşa ettik ve bu dil sayesinde başka medeniyetlerle temasa geçtik.
Siyasete atılmadan önceki mesleki deneyimlerimden çevirinin ne kadar zahmetli bir iş olduğunu çok iyi biliyorum. Çeviri bir bilim olduğu kadar bir sanattır. Çeviri ustalık ister, sabır ister. Bu meziyetleriyle, sözlüğün ortaya çıkmasını sağlayan tüm yetkililere teşekkür ediyorum. Bu çalışmanın, Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki bütünleşmeye katkı sağlayacak küçük fakat önemli bir adım olduğu düşüncesiyle, ortak geleceğimiz olan Avrupa Birliği projesi yolunda emek harcayan herkese en derin şükranlarımı sunuyorum.
Egemen Bağış Devlet Bakanı Başmüzakereci
IX
ÖNSÖZ
Türkiye Avrupa Birliği (AB) ilişkilerinin geldiği aşamada AB mevzuatının Türkçeye çevirisinin önemi artmıştır. Esasen Türkiye’de AB Müktesebatını Türkçeye çevirme çalışmaları uzun zamandan beri yapılmaktadır. 27.6.2000 tarih ve 4567 sayılı Kanunla Genel Sekreterliğimizin kurulmasından sonra söz konusu çalışmaların eşgüdümü Genel Sekreterliğimizce üstlenilmiştir. Bu çerçevedeki çalışmalar ilgili kamu kurum ve kuruluşlarımız ile işbirliği halinde sürdürülmektedir.
Çeviri çalışmalarında karşılaşılan sorunların başında terminoloji sorunu gelmektedir. Eldeki çeviriler incelendiğinde, çeşitli kurum ve kuruluşlarca yapılmış çevirilerde aynı kavramlar için farklı terimlerin kullanıldığı görülmüştür.
Bu farklılıkların giderilmesi ve terminolojide birlik sağlanması amacıyla bir terminoloji sözlüğü hazırlanması öngörülmüştür. Genel Sekreter Yardımcımız Sn. Mustafa DÖNMEZ başkanlığında Genel Sekreterliğimiz uzmanları Hezar TANRISEVER, Bahar UYSAL ve Osman DÜZEL tarafından hazırlanan ve AB temel terimlerine karşılık gelen 2.600 civarında kavram içeren “AVRUPA BİRLİĞİ TEMEL TERİMLER SÖZLÜĞÜ” Aralık 2003 tarihinde yayımlanarak kamu kurum ve kuruluşlarına, üniversitelere ve kütüphanelere dağıtılmıştır. Sözlüğün elektronik versiyonu, Genel Sekreterliğimizin Web sayfasında yer vermek ve diğer sözlük sitelerine bağlantı sağlamak yoluyla kullanıma sunulmuştur.
Bir yandan 2003 yılında yayımlanan sözlüğe ilişkin olarak kamu ve özel sektörden, akademik çevrelerden alınan olumlu ve yapıcı değerlendirmeler, diğer yandan sözlüğün çevirilerde terimsel tutarlılığın ve birliğin sağlanması yönünde sağladığı yararlar, Genel Sekreterliğimizi yeni ve daha kapsamlı bir AB terimler sözlüğü hazırlamaya yöneltmiştir.
Genel Sekreterliğimiz Çeviri Eşgüdüm Birimi tarafından, AVRUPA BİRLİĞİ TEMEL TERİMLER SÖZLÜĞÜ” esas alınarak 10.000’in üzerinde kavramın yer aldığı “AVRUPA BİRLİĞİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ” hazırlanıp kamu kurum ve kuruluşlarımıza görüşleri alınmak üzere gönderilmiştir. Başta Türk Dil Kurumu olmak üzere kamu kurum ve kuruluşları sözlüğe büyük ilgi göstermiş ve kendi görev alanlarına giren konularda görüş ve önerilerini düzeltmeleri Genel Sekreterliğimize bildirmişlerdir.
Daha sonra, Genel Sekreter Yardımcımız Sn. Mustafa DÖNMEZ başkanlığında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Toplulukları Ana Bilim Dalı Başkanı Sn. Prof. Dr. Tuğrul ARAT, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngilizce Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı Başkanı Sn. Prof. Dr. Ayfer ALTAY, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Sn. Prof. Dr. Berrin AKSOY, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Avrupa Hukuku Ana Bilim Dalı Öğretim üyesi Sn. Doç Dr. Sanem BAYKAL ve Avrupa Birliği Genel Sekreterliği Çeviri Eşgüdüm Birimi Mütercimleri Burcu BİRCAN, Ercan ERTÜRK, Mustafa ÇAYLAK ve Yeşim SORAN’dan oluşan Komisyon, sözlük üzerinde altı ay boyunca özverili bir şekilde çalışarak “AVRUPA BİRLİĞİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ” nü nihai hale getirmiştir.
Uzun ve zahmetli bir sürecin sonunda sizlere sunmaktan mutluluk duyduğumuz sözlüğün AB Müktesebatının çevirilerinde bir örnekliğin ve tutarlılığın sağlanması için, sadece kamuda değil, akademik çevrelerde, özel çeviri merkezlerinde, başka bir deyişle, AB müktesebatının çevirisine
X
gerek duyulan her yerde yararlı olacağını umuyor ve sözlüğün AB’ye aday bir ülke olarak yerine getirmemiz gereken Avrupa Müktesebatının tümünün Türkçeye çevrilmesi gibi dev boyutlu bir çalışmanın başarıyla yürütülmesine katkı sağlayacağını düşünüyoruz.
Ülkemiz ile Avrupa Birliği arasında sürdürülen müzakereler bağlamında Türk mevzuatının İngilizceye çevirisi de gündeme geleceğinden ve bu çevirilerde de tutarlılığı ve bir örnekliği sağlamak amacıyla benzer şekilde bir Türkçeİngilizce “Avrupa Birliği Terimler Sözlüğü” de hazırlanmaktadır. Söz konusu sözlüğün mümkün olan en kısa sürede bitirilmesi amaçlanmıştır.
Başta, sözlüğü ayrıntılı bir şekilde inceleyen Türk Dil Kurumu olmak üzere görüş ve düzeltmelerini bize ileten tüm kamu kurum ve kuruluşlarına, üniversitelerimize ve büyük özveriyle çalışıp, değerli katkılarını esirgemeyerek sözlüğün nihai hale gelmesini sağlayan Komisyon üyesi saygıdeğer öğretim üyelerine içten teşekkürlerimi ve saygılarımı sunmayı bir borç biliyorum.
M. Oğuz DEMİRALP Büyükelçi
Avrupa Bir liği Genel Sekreter i
XI
SÖZLÜĞÜN KULLANIMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
1. Sözlük hazırlanırken Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan Yazım Kılavuzunun 2005 yılında yapılan 24’üncü baskısı esas alınmıştır. Ancak, özellikle bazı hukuk terimlerinin daha iyi anlaşılması için “ ^ ” kullanılmıştır.
2. Sözlükte, kavramların karşılıkları verilirken, ana kavramlar büyük harflerle, ana kavramalarla ilgili ibareler küçük harflerle yazılmıştır.
Örnek: ABSTENTION: çekimserlik abstention vote: çekimser oy
3. İngilizce terimlerin karşılıkları mümkün olduğu ölçüde tek sözcükle karşılanmıştır. Ancak, bazı durumlarda, aynı anlama gelen fakat küçük farklılıklar içeren karşılıklar virgülle, farklı anlama gelen karşıklıklar ise noktalı virgülle ayırılmış, ayrıca eş anlamlı kavramlar “/” ile gösterilmiştir.
Örnek: önlem / tedbir
4. Genelde anlamları birbirine yakın ve karıştırılan İngilizce sözcükler ve Türkçe karşılıkları toplu olarak bir kutu içinde verilmek suretiyle bu kavramların Türkçe karşılıklarının daha düzgün verilmesi ve mümkün olduğunca yerli yerinde kullanılması amaçlanmıştır.
Örnek:
5. Türkçe karşılıkların verilmesinde açıklama ihtiyacının gerektiği düşünüldüğü durumlarda (....) kullanılmıştır. Kavram karşılığında bazen sözcük ilave edilmesi gerekmiştir. Bu durumda ilave edilen sözcük [...] içine alınmıştır.
Örnek: affiliate membership: afiliye üyelik, güçlendirilmiş ortak üyelik (Batı Avrupa Birliğinde)
Accession Partnership: Katılım Ortaklığı [Belgesi]
6. Bazı durumlarda özellikle hukuk kavramlarının Türkçe karşılıklarının verilmesinde parantez içinde hangi hukuk alanında kavramın kullanıldığı belirtilmiştir.
Örnek: anti trust law / anti tröst hukuk (rekabet hukuku)
bilateral: iki taraflı multilateral: çok taraflı plurilateral: çoklu (tarafları değişken sayıda olan
çok taraflı) unilateral: tek taraflı
XII
7. Birbiriyle yakın anlam taşıyan bazı kavramların karşılaştırılması istenildiğinde (cf. ve krş.) verilmiştir.
Örnek: substantive law (cf. procedural law) maddi hukuk (krş. usul hukuku)
8. Bazı durumlarda kurum ve program isimlerinin kısaltmaları madde başlığı olarak verilmiş, kısaltmanın açılımı parantez içinde “abbrv. of” ve” kısalt.” olarak verilmiştir.
Örnek: Euratom ( abbr. of European Atomic Energy Community) Euratom (kısalt. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu )
9. Sözlüğün, “Kısaltmalar Eki”nde yer alan kısaltmalar içinde Fransızca kelimelerin birinci harflerinin yan yana getirilmesiyle oluşturulmuş olanlar, yanlarına (fr.) koyulmak suretiyle belirtilmiş ve bu kısaltmaların açılımları, Fransızca olarak da verilmiştir.
Örnek:
BEUC (fr.): Bureau Européen Désunions Consommateurs European Bureau of Consumers’ Union / Avrupa Tüketiciler Birliği Bürosu (BEUC)
10. Sözlükte yer alan uluslararası anlaşmalar Avrupa Birliği metinlerinde ve Ulusal Programlarda sıkça geçen anlaşmalarla sınırlı tutulmuştur.
11. Avrupa Birliği terimleriyle bağlantılı olarak, açıklanması gerektiğini düşündüğümüz Kısaltmalar Ek 1’de; Avrupa Birliğinin İdari Yapısı Ek 2’de; Avrupa Komisyonuna Yardımcı Komiteler Ek 3’te; Avrupa Birliği Üyesi ve Avrupa Birliğine Aday Ülkelerin, İngilizce ve Türkçenin yanı sıra, kendi dillerindeki isimlerini de içeren listesi Ek:4’te; Dünya Ülkeleri Listesi Ek 5’te ve Avrupa Birliği metinlerinde sıkça geçen Latince hukuk kavramları Ek 6’da verilmiştir.
12. Sözlük Hazırlanırken çeşitli sözlüklerden, AB metinlerinden, bu metinlerin Türkçe çevirilerinden, Ulusal Programdan yararlanılmıştır. Yararlanılan belli başlı kaynaklar, Kaynaklar bölümünde belirtilmiştir.
Sözlüğe ilişkin her türlü önerinizi ceb@abgs.gov.tr adresine göndermeniz bizi mutlu edecektir.
ABGS
Çevir i Eşgüdüm Birimi
1
A ABANDONMENT terk, bırakma, ferağ
abandon terk etmek (bırakmak)
ABBREVIATION kısaltma abbreviate kısaltmak, özetlemek abbreviated formulae kısaltılmış formüller; kısaltılmış ifadeler
ABDICATION yönetimden çekilme, (tahttan) feragat etme
ABIDE FAITHFULLY sadakatle bağlı kalmak
ABOLITION lağvetme, ilga etme, yürürlükten kaldırma, kaldırma
abolish lağvetmek, ilga etmek / yürürlükten kaldırmak (bir sistemi veya uygulamayı)
abolish customs duties gümrük vergilerini kaldırmak abolition of obstacles to freedom of movement
dolaşım özgürlüğünü / serbestisini kısıtlayan engellerin kaldırılması
abolition of pr ivileges imtiyazların kaldırılması abolition of restrictions kısıtlamaların kaldırılması abolition of bar rier s to tr ade ticarette engellerin kaldırılması
abolish: lağvetmek, ilga etmek / yürürlükten kaldırmak (bir sistemi veya uygulamayı) abrogate: ortadan kaldırmak; iptal etmek; kaldırmak (bir hukuk kuralının veya hukuki, idari düzenlemenin etkisiz kılınması veya yürürlükten kaldırılması) annul: iptal etmek (işlem veya tasarruf) annulment: iptal (evlilik veya sözleşme gibi işlem ve tasarrufların bütün sonuçlarıyla iptal edilmesi) cancel: iptal etmek; etkisiz kılmak (belge, organizasyon, politika, borç); borcun ödeme veya yükümlülükten kurtulma yoluyla sona erdirilmesi ( az kullanılır) dissolve: infisah etmek; lağvetmek (kurum, kuruluş, meclis) lift: kaldırmak (yasaklar, dokunulmazlık) nullify: hükümsüz kılmak (hukuki bir kararı veya usulü) renounce: vazgeçme, feragat repeal: yürürlükten kaldırmak (yasal/idari düzenleme); kanunun açık veya örtülü biçimde sonraki bir kanun tarafından tümüyle ilga edilmesi / yürürlükten kaldırılması rescind: bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırmak (sözleşme /akit); feshetmek (taraflarca); iptal etmek (nispi butlanda); geri alma (az kullanılır) r evocation: rücu / cayma, geri alma repudiate: iptal etmek, feshetmek repudiation: fesih; sonuçları ileriye dönük meydana getiren iptal etme terminate: sona erdirmek (dilekçe, yasa teklifi) void: batıl; geçersiz; hüküm meydana getirmemiş olan waiver : feragat, vazgeçme, terk withdraw: geri çekmek, geri almak
2
ABRIDGED kısaltılmış
ABROGATE (v.) ortadan kaldırmak; iptal etmek; kaldırmak (bir hukuk kuralının veya hukuki, idari düzenlemenin etkisiz kılınması veya yürürlükten kaldırılması)
ABSENCE yokluk, bulunmayış, gıyap, gaiplik absence of an opinion görüş yokluğu absence of concur rence rekabetin / yarışmanın olmaması; bir öneriye
katılanların olmaması absence of customs protection gümrük korumasının olmaması absence of major ity çoğunluğun olmaması
ABSENTEEISM iş günü kaybı, devamsızlık accident absenteeism kaza nedeniyle devamsızlık
ABSOLUTE salt / mutlak; kayıtsız şar tsız absolute major ity salt / mutlak çoğunluk absolute minor ity mutlak azınlık absolute monarchy mutlak monarşi
ABSORPTION emme; hazmetme / sindirme; özümseme absorption capacity hazmetme / sindirme kapasitesi
ABSTENTION çekimserlik abstain çekimser kalmak; kaçınmak abstain from any measure her türlü tedbirden kaçınmak abstention vote çekimser oy constructive abstention yapıcı çekimserlik Member States shall abstain from… Üye Devletler …’den kaçınırlar positive abstention lehte çekimserlik
ABUNDANCE zenginlik, bolluk
ABUSE kötüye kullanma, istismar etme, kötü muamelede bulunma
abuse of dominant position hâkim durumun kötüye kullanılması abuse of power yetkinin kötüye kullanılması; yetki saptırması abuse of r ight hakkın suistimali / hakkın kötüye kullanılması child abuse çocuk istismarı spousal abuse eşlerin birbirine kötü davranması (aile)
ACCEDE (v.) katılmak accede to an agreement anlaşmaya taraf olmak accede to a tr eaty antlaşmaya taraf olmak
ACCELERATOR hızlandırıcı
ACCEPTANCE kabul acceptance of appointment görevin kabul edilmesi acceptance protocol kabul protokolü acceptance test uygunluk testi prenotified acceptance system ön bildirimli kabul sistemi
3
ACCESS er işim, gir iş, katılma access to information bilgiye erişim equal access eşit katılma, eşit erişim market access pazara giriş pr inciple of equal access eşit erişim ilkesi, eşit katılma ilkesi pr ivileged access ayrıcalıklı erişim r ight to access girme hakkı, katılma hakkı, erişim hakkı
ACCESSION katılım, taraf olma accession criter ia (Copenhagen Cr iteria)
katılım kriterleri (Kopenhag Kriterleri)
accession negotiations katılım müzakereleri accession of new members to the European Union
Avrupa Birliğine yeni üyelerin katılımı
Accession Partnership (AP) Katılım Ortaklığı [Belgesi] (KOB) accession to an agreement anlaşmaya taraf olma accession to a convention sözleşmeye taraf olma accession treaty katılım antlaşması application for accession katılım başvurusu conditions of accession katılım şartları instrument of accession katılım belgesi Special Accession Programme for Agr iculture and Rural Development (SAPARD)
Tarımsal ve Kırsal Kalkınmaya Yönelik Özel Katılım Programı (SAPARD)
ACCIDENT kaza accident absenteeism kaza nedeniyle devamsızlık accidental contact arızi / kazara temas accidental exposure arızi maruz kalma accidental exposure dose kazara maruz kalınan miktar accidental r elease kaçak accident analysis kaza analizi accident black spot, black spot, hazard spot
kazaya sebep olan kör nokta, tehlike noktası
accident cause kaza sebebi accident cost accounting kaza maliyeti muhasebesi accident costing kaza maliyeti (çıkarma) accident hazard kaza tehlikesi, kaza riski accident insurance fund kaza sigorta fonu accident investigation kaza soruşturması accident notification form kaza bildirim formu accident prevention kazanın önlenmesi accident proneness kazaya eğilim, sakarlık accident repor t kaza raporu accident repor t form kaza bildirim formu accident records kaza kayıtları accident research kaza araştırması accident r isk kaza tehlikesi, kaza riski accident severity kazanın ağırlığı, kazanın ciddiyeti accident statistics kaza istatistikleri
4
European Home and Leisure Accident Surveillance System (EHLASS)
Avrupa Ev ve Boş Vakit Kazalarını (iş yeri harici) Gözetim Sistemi (EHLASS)
occupational accident meslek kazası predisposition to accident kazaya eğilim, sakarlık susceptibility to accident kazaya maruz kalabilirlik
ACCOMPLISH (v.) gerçekleştirmek; üstesinden gelmek; başarmak; tamamlamak
ACCOMMODATION konaklama accommodate yeni koşullara uyum sağlamak; konaklama temin
etmek; kapsamına almak, yer vermek accommodation facility konaklama imkânı; konaklama tesisi
ACCOMPANY (v.) eşlik etmek accompanying document ekli belge Financial and Technical Accompanying Measures (MEDA)
Mali ve Teknik İlave Tedbirler (MEDA)
ACCORD mutabakat, r azı olma, anlaşma, uygunluk accorded advantages tanınan avantajlar, sağlanan avantajlar by common accord ortak rızayla, mutabakatla common accord ortak rıza, mutabakat in accordance with uygun olarak, uyarınca accord advantages avantaj tanımak, avantaj sağlamak accord a r ight hak bahşetmek accord a tr eatment muameleye tabi tutmak, işlemden yararlandırmak accord pr iority tr eatment öncelikle ele almak, öncelikli muamelede
bulunmak alter in accordance with the provisions set out below
aşağıda yer alan hükümler uyarınca değiştirmek
ACCOUNT hesap, mevduat account expert hesap uzmanı account holder hesap sahibi account owner hesap sahibi annual account yıllık hesap, yıl sonu hesabı brokerage account komisyonculuk hesabı, aracılık hesabı call account ihbarlı hesap clearance of accounts hesapların ibrası, hesapların takası closure of accounts hesapların kapanması consolidated account konsolide mali tablo, konsolide hesap cur rent account cari hesap, vadesiz hesap cur rent accounts cari işlemler cur rent accounts balance cari işlemler dengesi cur rent call account ihbarlı cari hesap European System of Accounts (ESA) Avrupa Hesaplar Sistemi (AHS) European System of Integrated Economic Accounts
Avrupa Birleştirilmiş Ekonomik Hesaplar Sistemi
European System of National and Regional Accounts in the Community
Avrupa Topluluğu Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sistemi
European Unit of Account (EUA) Avrupa Hesap Birimi (AHB)
5
note on the accounts hesap açıklaması notional account sanal hesap operating account işletme hesabı, işletim hesabı, faaliyet hesabı profit and loss account gelir gider tablosu Public Accounts Bulletin Kamu Hesapları Bülteni stores account stok kaydı; depo hesabı system of national accounts (SNA) ulusal hesaplar sistemi (UHS) trade on own account kendi hesabına işlem unit of account hesap birimi
ACCOUNTABILITY hesap verebilir lik, hesap verilebilir lik
ACCOUNTANT sayman, muhasebeci field accountant taşra saymanı financial accountant finansman muhasebecisi government accountant kamu saymanı International Federation of Accountants (IFAC)
Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (UMF)
public debt accountant kamu borçları saymanı
ACCOUNTING muhasebe accident cost accounting kaza maliyeti muhasebesi accrual based accounting tahakkuk esaslı muhasebe accounting data network muhasebe veri ağı accounting officer sayman, muhasebeci accounting year mali yıl cost accounting maliyet muhasebesi European Integrated Accounting System
Avrupa Entegre / Bütünleştirilmiş Muhasebe Sistemi
fair value accounting gerçek değer muhasebesi, adil değer muhasebesi Farm Accounting Data Network (FADN)
Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA)
international accounting standards (IAS)
uluslararası muhasebe standartları (UMS)
International Accounting Standarts Board (IASB)
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK)
ACCREDITATION akreditasyon accredit güven belgesi vermek, kabul etmek, güvenmek accredited institution onaylanmış kurum accredited journalist akredite gazeteci accrediting state diplomatik temsilci gönderen ülke European Cooperation for Accreditation / European Accreditation (EA)
Avrupa Akreditasyon Birliği (EA)
international accreditation forum (IAF)
uluslararası akreditasyon forumu (IAF)
International Laboratory Accreditation Cooperation (ILAC)
Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon İş Birliği [Örgütü] (ILAC)
ACCRUAL tahakkuk accrual based accounting tahakkuk esaslı muhasebe
6
accruals and deferred income tahakkuklar ve ertelenmiş gelirler accrue tahakkuk etmek, çoğalmak, birikmek, eklenmek accrued income tahakkuk eden gelir customs duties accrued on the product mala tahakkuk eden gümrük vergileri
ACCUMULATION birikim; toplama, yığılma accumulation of capital sermaye birikimi
ACCURACY doğruluk
ACIDIFICATION asitleştirme, asitleşme
ACKNOWLEDGING... kaydederek
ACOUSTIC işitsel, akustik
ACQUIESCENCE göz yumma; kabullenme; boyun eğme
ACQUIRED iktisap edilen / edinilen; elde edilen
ACQUIS müktesebat / kazanım Acquis Communautaire Topluluk Müktesebatı / Kazanımı Community acquis Topluluk müktesebatı / kazanımı employment acquis istihdam müktesebatı / kazanımı National Programme for the Adoption of the Acquis (NPAA)
Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Program (NPAA)
Union Acquis Birlik Müktesebatı / Kazanımı
ACQUISITION edinme / iktisap, kazanma; devralma acquisition cost iktisap maliyeti, edinim maliyeti, elde etme
maliyeti acquisition of shares hisselerin iktisabı / edinilmesi
ACQUITTAL beraat, ibra, aklanma
ACT belge; kanun / yasa, tasar ruf, hareket, fiil / eylem; işlem; senet
act declared void hükümsüzlüğü açıklanan tasarruf / işlem act of the Council Konsey tasarrufu, Konsey işlemi act of God mücbir sebep act of law hukuki sonuç doğuran eylem veya olay; hukuki
fiil act of the Par liament [Avrupa] Parlamentosu tasarrufu / işlemi act of ratification onay işlemi act of state devlet tasarrufu, devlet erki (bkz. act of
sovereignty) act of sovereignty hakimiyet tasarrufu; hükûmet tasarrufu action for failure to act hareketsizlik / ihmal davası, menfi işlemin tespiti
davası additional act ek senet; ek işlem authentic act resmî senet Acte Clair Theory Sarih / Açık İşlem Teorisi; (Acte Clair Doktrini) capacity to act fiil ehliyeti, hakları kullanma ehliyeti
7
Community act Topluluk işlemi / tasarrufu contested act itiraz edilen tasarruf, itiraz edilen işlem complementary act tamamlayıcı tasarruf, tamamlayıcı işlem empower ing act yetki veren tasarruf / işlem; yetki kanunu fail to act hareketsiz kalmak, savsaklamak failure to act hareketsizlik, işlemden kaçınma; olumsuz / menfi
işlem final act nihai / son senet general act genel senet legislative act yasama işlemi, yasama tasarrufu Lend and Lease Act Ödünç Verme ve Kiralama Yasası or iginal act asıl belge; temel işlem provision of the act kanun hükmü; yasal hüküm review the legality of acts of the Council
Konsey tasarruflarının / işlemlerinin hukuka uygunluğunu denetlemek
Single European Act (SEA) Avrupa Tek Senedi (ATS)
ACTION dava; eylem Action Committee for a United States of Europe (ACUSE)
Avrupa Birleşik Devletleri için Eylem Komitesi (ACUSE)
action for annulment iptal davası action for compensation tazminat davası action for damages tazminat davası action for failure to act hareketsizlik / ihmal davası, menfi işlemin tespiti
davası action for infringement ihlal davası action of paternity babalık davası action plan eylem planı Action Plan for the Mediterranean Akdeniz Eylem Planı action programme eylem programı administrative action idari dava; idari eylem amendment of legal action davanın ıslahı biotechnology action programme (BAP)
biyoteknoloji eylem programı (BEP)
br ing an action (before the cour t) dava açmak br ing an action for an infringement ihlal davası açmak bluepr int for action eylem planı cases that r equire immediate action acil önlem gerektiren durumlar collective action toplu eylem collective action clause toplu eylem şartı / kaydı common action ortak hareket, ortak eylem concer ted action uyumlu eylem concer ted economic action uyumlu ekonomik eylem consolidation of legal action davanın birleştirilmesi Council Joint Action Konsey Ortak Eylemi direct action doğrudan dava, doğrudan eylem Environmental Action Programme (EAP)
Çevresel Eylem Programı (ÇEP)
file a legal action dava açmak Financial Action Task Force ( FATF) Mali Eylem Görev Gücü (FATF)
8
food safety action plan gıda güvenliği eylem planı improper action uygunsuz eylem / uygunsuz davranış indirect action dolaylı dava; dolaylı eylem joint action ortak eylem Mediter ranean Action Plan (MAP) Akdeniz Eylem Planı (AEP) national action plan (NAP) ulusal eylem planı (UEP) national environmental action plan (NEAP)
ulusal çevre eylem planı (UÇEP)
par ty in a civil action hukuk davasında taraf par ty in an action davanın tarafı par ty of the action davanın tarafı social action programme sosyal eylem programı Special Telecommunication Action for Regional Development (STAR)
Bölgesel Gelişme için Özel Telekomünikasyon [Programı] (STAR)
stimulation action programme özendirme eylem programı transfer of legal action davanın nakli waive a right of action dava hakkından feragat etmek
ACTIVE etkin / faal / aktif active bond aktif / faal tahvil, hareketli tahvil active par tner faal / etkin ortak
ACTIVATE (v.) etkinleştirmek; harekete geçirmek
ACTIVITY faaliyet / etkinlik activity schedule faaliyet çizelgesi branch of activity faaliyet dalı categor ies of economic activity ekonomik faaliyet / etkinlik kategorileri development activities kalkınma faaliyetleri / etkinlikleri level of activity faaliyet seviyesi; iş hacmi monitor ing an activity faaliyeti denetleme pr incipal activity asli / temel faaliyet processing activity işleme etkinliği; üretim faaliyeti sphere of activity faaliyet / etkinlik alanı subversive activity yıkıcı faaliyet
ACTUALLY fiilen; aslında; gerçekte
ACTUARIAL PRESENT VALUE aktüeryal bugünkü değer
active: faal, etkin activity: faaliyet / etkinlik effective: etkili, müessir effectiveness: etkililik efficiency: etkili olma, verimlilik efficient: etkili, müessir productive: verimli; üretken
9
ADAPTATION uyar lama; uyum sağlama
ADDITION toplama, ekleme, ilave etme add katmak, ilave etmek, eklemek, toplamak added value katma değer additional katma, fazladan, ek / ilave additional act ek senet; ek işlem additional listing ilave kotasyon additional protocol katma protokol additional tax ek vergi additive katkı maddesi
ADDRESS i. adres; f. hitap etmek cor respondence address yazışma adresi notification address tebligat adresi This decision is addressed to the Member States.
Bu karar Üye Devletlere yöneliktir.
ADDRESSEE muhatap
ADEQUATE yeter li / kafi; uygun, gerekli niteliklere sahip promptly and adequately derhal ve gerektiği gibi
ADHESION katılım adhere bağlı kalmak; katılmak application for adhesion katılım başvurusu (uluslararası anlaşmalar) clause of adhesion katılım kaydı / klozu
AD HOC geçici, belir li bir olaya özgü ad hoc arbitration belirli bir olaya özgü tahkim, ad hoc tahkim ad hoc assembly ad hoc toplantı, ad hoc meclis ad hoc committee geçici komite (ad hoc komite) ad hoc working group ad hoc çalışma grubu
ADJOURN (v.) ara vermek; er telemek adjourn a hearing duruşmayı ertelemek adjourn a sitting oturuma ara vermek; oturumu ertelemek
ADJUDICATION yargılama adjudicate yargılamak
ADJUSTMENT düzeltme; düzenleme; ayar lama; uyum adjustment of borders sınırların yeniden düzenlenmesi rate of adjustment tanzim oranı structural adjustment yapısal uyum structural adjustment and reform program
yapısal uyum ve reform programı
ADMINISTRATION yönetim / idare administer yönetmek / idare etmek Conference of the European Postal and Telecommunications Administrations (CEPT)
Posta ve Telekomünikasyon İdareleri Avrupa Konferansı (CEPT)
10
DirectorateGeneral for Personnel and Administration
Personel ve Yönetim Genel Müdürlüğü
Integrated Administration and Control System (IACS)
Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (EİKS)
interchange of data between administrations (IDA)
yönetimler arası veri alışverişi (IDA)
local administration mahalli idare / yerel yönetim Office for the Administration and Settlement of Individual Entitlements (Paymaster OfficePMO)
Bireysel Görevlendirmeler İdare ve Ödeme Ofisi (Ödeme Ofisi PMO)
public administration kamu yönetimi
ADMINISTRATIVE idari / yönetsel administrative action idari dava; idari eylem administrative ar rangements idari düzenlemeler administrative competence yönetim yetkisi / idari yetki administrative control idari denetim administrative discretion idarenin takdir yetkisi administrative expense yönetim gideri / idari gider administrative reform idari reform Common Transit and Single Administrative Document
Ortak Transit ve Tek İdari Belge
general administrative expense genel yönetim gideri local administrative per sonnel yerel yönetim personeli Single Administrative Document (SAD) Tek İdari Belge (TİB) The European Administrative School (EAS)
Avrupa Yönetim Okulu (EAS)
ADMISSION kabul; izin; giriş; kabul izni; itiraf, ikrar admission of financial instruments to tr ading
finansal araçların işlem görmeye kabulü (borsa)
admission of securities to the capital markets
menkul kıymetlerin sermaye piyasasına kabulü
admission to trading [borsa] işlemine kabul edilme; işlem görme / yapma izni (borsa)
temporary admission geçici kabul
ADOPTION kabul etme; benimseme; evlat edinme adopt kabul etmek; benimsemek; evlat edinmek adopted child evlat edinilmiş çocuk …has adopted this regulation ...işbu tüzüğü kabul etmiştir. …hereby adopts this resolution ...işbu ilke kararını kabul eder. When Member States adopt these measures..
Üye Devletler bu önlemleri kabul ettiğinde...
ADULTERATION tağşiş; içine yabancı madde katarak kandırma
AD VALOREM değer / kıymet esasına göre ad valorem duty ad valorem vergi ad valorem tariff kıymet esaslı tarife (ad valorem) ad valorem tax değer esaslı vergi
11
ADVANCE avans; ön ödeme; ilerleme; iyileşme; düzelme advancefixing certificate ön izin belgesi; ön tespit sertifikası fix in advance önceden saptama
ADVANCED iler i, gelişmiş Advanced Communications Technologies and Services (ACTS)
İleri Haberleşme Teknolojileri ve Hizmetleri (ACTS)
advanced technology ileri teknoloji advanced treatment ileri arıtma advanced vocational training ileri düzeyde mesleki eğitim
ADVANTAGE fayda, yarar, avantaj accorded advantages tanınan avantajlar, sağlanan avantajlar mutual advantage karşılıklı yarar accord advantages avantaj tanımak, avantaj sağlamak involve an advantage bir avantaj içermek
ADVERTISEMENT reklam adver tising spots reklam spotları board of adver tisement reklam kurulu commercial adver tisement ticari reklam comparative advertising karşılaştırmalı reklam misleading advertisement aldatıcı / yanıltıcı reklam secret advertisement gizli reklam subliminal advertising bilinçaltıyla algılanmak üzere hazırlanan reklam sur reptitious adver tising gizli reklam
ADVISER danışman / müşavir Bureau of the European Policy Advisers (BEPA)
Avrupa Politika Danışmanları Bürosu (BEPA)
financial adviser mali müşavir / mali danışman investment adviser yatırım danışmanı legal adviser hukuk müşaviri / danışmanı pre accession adviser (PAA) katılım öncesi danışman (PAA) resident twinning adviser (RTA) daimî eşleştirme danışmanı (RTA) statutory adviser kanuni müşavir
ADVISORY istişari / danışmaya değgin advisory commission danışma komisyonu advisory committee danışma komitesi / istişari komite Advisory Committee on Banking Bankacılık Danışma Komitesi Advisory Committee on Customs Matter s
Gümrük Sorunları Danışma Komitesi
Advisory Committee on Foodstuffs Gıda Danışma Komitesi Advisory Committee on Safety Güvenlik Danışma Komitesi Advisory Committee on Restrictive Practices and Dominant Positions
Sınırlayıcı Uygulamalar ve Hâkim Durumlar Danışma Komitesi
advisory jurisdiction istişari yetki advisory opinion istişari görüş advisory service danışmanlık hizmeti Foreign Investment Advisory Service Yabancı Yatırımlar Danışmanlık Servisi (FIAS)
12
(FIAS) joint advisory committee karma istişare komitesi Regional Advisory Councils Bölgesel Danışma Konseyleri
AEGIS himaye under the aegis of koruyuculuğunda, himayesinde veya desteği ile
AERIAL hava ile ilgili, havadan aerial photography hava fotoğrafçılığı
AEROPLANE uçak civil subsonic jet aeroplanes ses hızının altındaki sivil jet uçakları emission from aeroplane uçaktan kaynaklanan emisyon
AEROSPACE uzayla ilgili aerospace industry uzay sanayisi / sanayii
AFFAIR iş; ilişki; olay Conference of European Affairs Committees (CEAC)
Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (CEAC)
Economic and Financial Affairs Council (ECOFIN)
Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi (ECOFIN)
employment and social affairs istihdam ve sosyal işler foreign affair s dış işleri General Affair s Council (GAC) Genel İşler Konseyi (GİK) General Affair s and External Relations Council (GAERC)
Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi (GİDİK)
home affair s iç işleri justice and home affairs (JHA) adalet ve iç işleri (Aİ) Justice and Home Affairs Council Adalet ve İç İşleri Konseyi political affair s committee siyasi işler komitesi Union Minister for Foreign Affairs Birlik (AB) Dışişleri Bakanı
AFFILIATE (v.) bağlanmak, yakın ilişki kurmak affiliated company yavru şirket, filyal affiliated enterprise bağlı işletme affiliate membership afiliye üyelik, güçlendirilmiş ortak üyelik (Batı
Avrupa Birliğinde) political affiliation siyasal bağ
AFFORESTATION ağaçlandırma afforested ağaçlandırılmış
AGENCE EUROPE Avrupa Ajansı
AGENCY kurum; ajans; daire; birim; acenta Agency for the Control of Armament (ACA)
Silahların Denetimi Ajansı (ACA)
Community Fisheries Control Agency (CFCA)
Topluluk Balıkçılık Kontrol Ajansı (CFCA)
Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (EACEA)
Eğitim, Görsel İşitsel ve Kültür İcra Ajansı (EACEA)
Euratom Supply Agency (ESA) Euratom Tedarik Ajansı (ESA) European Agency for the Evaluation of Avrupa Tıbbi Ürünler Değerlendirme Ajansı
13
Medicinal Products (EMEA) (EMEA) European Agency for the Management of Operational Cooperation at the External Borders (Frontex)
Avrupa Dış Sınırlarda Operasyonel İş Birliği Yönetimi Ajansı (Frontex)
European Agency for Reconstruction (EAR)
Avrupa İmar Ajansı (EAR)
European Agency for Safety and Health at Work (EUOSHA)
Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU OSHA)
European Armaments Agency (EAA) Avrupa Silahlanma Ajansı (EAA) European Aviation Safety Agency (EASA)
Avrupa Hava Güvenliği Ajansı (EASA)
European Chemicals Agency (ECHA) Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA) European Cooperation Agency (ECA) Avrupa İş Birliği Ajansı (ECA) European Defence Agency (EDA) Avrupa Savunma Ajansı (EDA) European Environment Agency (EEA) Avrupa Çevre Ajansı (AÇA) European Medicines Agency (EMEA) Avrupa Tıbbi Ürünler Ajansı (EMEA) European Mar itime Safety Agency (EMSA)
Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı (EMSA)
European Network and Information Security Agency (ENISA)
Avrupa Ağ ve Bilgi Güvenliği Ajansı (ENISA)
European Nuclear Energy Agency (ENEA)
Avrupa Nükleer Enerji Ajansı (ENEA)
European Productivity Agency (EPA) Avrupa Verimlilik Ajansı (EPA) European Railway Agency (ERA) Avrupa Demir Yolu Ajansı (ERA) European Space Agency (ESA) Avrupa Uzay Ajansı (AUA) executive agency yürütme / icra ajansı Federal Information Technologies Agency (FITA)
Federal Bilgi Teknolojileri Ajansı (FITA)
European Union Agency for Fundamental Rights (FRA)
Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı (FRA)
Executive Agency for the Public Health Programme (Public Health Executive Agency (PHEA))
Genel Sağlık Programı Yürütme Ajansı (PHEA)
implementing agency (IA) uygulamadan sorumlu kurum (IA) Intelligent Energy Executive Agency (IEEA)
Akıllı Enerji Yürütme Ajansı (IEEA)
International Atomic Energy Agency (IAEA)
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA)
International Development Agency (IDA)
Uluslararası Kalkınma Ajansı (IDA)
International Energy Agency (IEA) Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) intervention agency müdahale kurumu law enforcement agency kolluk kuvveti paying agency ödeme kurumu specialised agency uzman kurum TransEuropean Transpor t Network Executive Agency
TransAvrupa Taşımacılık Ağı Yürütme Ajansı
AGENDA gündem agenda item gündem maddesi
14
agenda setting gündemi belirleme adopted agenda kabul edilmiş gündem annotated agenda açıklamalı gündem political agenda siyasi gündem provisional agenda geçici gündem
AGENT görevli; temsilci; acenta; vekil; ajan biological agent biyolojik ajan / etmen hazardous chemical agent tehlikeli kimyasal ajan
AGGLOMERATION toplama; yığın
AGGRAVATION ağırlaştırma aggravating circumstance ağırlaştırıcı neden, ağırlaştırıcı koşul
AGRARIAN tarımsal / zirai, çiftçilik veya toprak sahipliğiyle ilgili
agrarian reform tarım reformu agrarian revolution tarım devrimi
AGREEMENT anlaşma accede to an agreement anlaşmaya taraf olmak accession to an agreement anlaşmaya taraf olma agree anlaşmak, mutabakata varmak; kararlaştırmak agree to a r ight bir hakkın varlığı konusunda mutabakata varmak Agreement Establishing an Association Between The European Economic Community And Turkey
Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu Arasında bir Ortaklık Yaratan Anlaşma
agreement on agr iculture tarım anlaşması Agreement on Conformity Assessment and Acceptance of Industrial Products (ACAA)
Sınai Ürünlerin Uygunluk Değerlendirmesi ve Kabulü Anlaşması (ACAA)
Agreement on PreShipment Inspection Sevkiyat Öncesi Kontrol Anlaşması Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property (TRIPS Agreement)
Ticaretle Bağlantılı Fikrî Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS Anlaşması)
Ankara Agreement Ankara Anlaşması association agreement ortaklık anlaşması bilateral agreement iki taraflı anlaşma, ikili anlaşma categor ies of agreements anlaşma kategorileri collective labour agreement toplu iş sözleşmesi conclude an agreement anlaşma yapmak economic agreement ekonomik anlaşma energy sales and treasury guarantee agreements
enerji satış ve hazine garantisi anlaşmaları
enter into an agreement anlaşma imzalamak, anlaşma yapmak Europe Agreement Avrupa Anlaşması European Monetary Agreement (EMA) Avrupa Para Anlaşması (APA) exclusive distribution agreement tek elden dağıtım anlaşması, münhasır dağıtım
anlaşması exclusive purchasing agreement tek elden satın alma anlaşması, münhasır satın
alma anlaşması
15
executive agreement icra anlaşması franchise agreements franchising anlaşmaları free trade agreement (FTA) serbest ticaret anlaşması (STA) financing agreement (FA) finansman anlaşması (FA) forward rate agreement vadeli kur anlaşması General Agreement on Tar iffs and Trade (GATT)
Tarifeler ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)
gentleman’s agreement centilmenlik anlaşması … has agreed as follows: …aşağıdaki gibi anlaşmıştır: ... have agreed on the following provisions: (in international conventions)
…aşağıdaki hükümler üzerinde anlaşmıştır: (uluslararası sözleşmelerde)
hire purchase agreement taksitle satın alma anlaşması inter enterpr ise agreement işletmeler arası anlaşma interim agreement geçici anlaşma international agreement uluslararası anlaşma international coproduction agreement uluslararası ortak yapım / üretim anlaşması KEYMARK Agreement [Avrupa] Anahtar Marka Anlaşması maintenance of agreement anlaşmanın yürürlükte kalması monetary agreement parasal anlaşma Multifibre Agreement (MFA) Çok Elyaflılar Anlaşması (MFA) multilateral agreement (MLA) çok taraflı anlaşma (MLA) Nor th American Free Trade Agreement (NAFTA)
Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA)
novation agreement tecdit / yenileme anlaşması; borç yenileme anlaşması
open repurchase agreement açık repo plurilateral agreement çoklu anlaşma (değişken sayılı çok taraflı) preferential agreement tercihli anlaşma (ticaret) public service concession agreement kamu hizmeti imtiyaz sözleşmesi quadripartite agreement dörtlü anlaşma, dört taraflı anlaşma Quadr ipartite Agreement About West Ber lin
Batı Berlin Hakkında Dörtlü Anlaşma
ratification of an agreement anlaşmanın onaylanması readmission agreement yeniden kabul anlaşması renew agreements anlaşmaları yenilemek repurchase agreement geri satın alma şartıyla satış anlaşması; sürekli
repo rever se repurchase agreement reverse repo Schengen Agreement Schengen Anlaşması social policy agreement sosyal politika anlaşması specialisation agreement uzmanlaşma anlaşması subsidiary agreement tali / ek / yan anlaşma supplementary agreement ek anlaşma (tamamlayıcı) ver tical agreement dikey anlaşma
AGGREGATE yekûn, toplam, küme, yığın aggregate earning toplam kazanç, toplam gelir aggregation küme, topluluk
AGGRESSION saldırı
16
AGRICULTURAL tarımsal / zirai / tar ımla ilgili agr icultural cooperation tarımsal iş birliği Agr icultural Development Programme (ADP)
Tarımsal Kalkınma Programı (ADP)
agr icultural and forestry tractor tarım ve ormancılıkta kullanılan traktör Agr icultural Information (AGINFO) Tarımsal Bilgi [Arama] Servisi (AGINFO) agr icultural land tarımsal alan agr icultural market tarım piyasası / tarımsal piyasa agr icultural meteorology tarımsal meteoroloji agr icultural pr ice tarım fiyatı / tarımsal fiyat agr icultural product tarımsal ürün agr icultural research projects (AGREP)
tarımsal araştırma projeleri (TAP)
agr icultural surplus tarımsal ürün fazlası Committee of Agr icultural Organisations in the European Community (COPA)
Avrupa Topluluğu Tarım Kuruluşları Komitesi (COPA)
Common Agr icultural Policy (CAP) Ortak Tarım Politikası (OTP) Common Organisation of Agr icultural Markets (COM)
Ortak Tarım Piyasaları Düzeni (COM)
customs and agr icultural duty gümrük ve tarım resimleri European Agr icultural Guidance and Guarantee Fund (EAGGF / FEOGA)
Avrupa Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu (EAGGF / FEOGA)
European Council for Agricultural Law (CEDR)
Avrupa Tarım Hukuku Konseyi (CEDR)
Fisheries and Agr icultural Research (FAR)
Balıkçılık ve Tarım Araştırmaları (FAR)
General Confederation of Agr icultural Cooperatives in the European Union (COGECA)
Avrupa Birliği Tarım Kooperatifleri Konfederasyonu (COGECA)
intervention on the agricultural market tarım piyasasına müdahale non agricultural product tarım dışı ürün processed agricultural product işlenmiş tarım ürünü
AGRICULTURE tarım / ziraat agreement on agr iculture tarım anlaşması Agr iculture and Fisheries Council Tarım ve Balıkçılık Konseyi agr iculture of mountain dağ tarımı agr iculture sales cooperative tarım satış kooperatifi Cooperation in Automation of Data and Documentation for Impor ts (Expor ts) and Agriculture (CADDIA)
İthalat (İhracat) ve Tarım Dokümantasyonu ve Verilerinin Otomasyonunda İşbirliği (CADDIA)
DirectorateGeneral for Agriculture and Rural Development
Tarım ve Kırsal Kalkınma Genel Müdürlüğü
European Collaborative Linkage of Agr iculture and Industry through Research (ECLAIR)
Avrupa Araştırma Yoluyla Tarım ve Sanayi İş Birliği Bağı (ECLAIR)
Food and Agriculture Organisation (of the United Nations) (FAO)
(Birleşmiş Milletler) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
Special Accession Programme for Tarımsal ve Kırsal Kalkınmaya Yönelik Özel
17
Agr iculture and Rural Development (SAPARD)
Katılım Programı (SAPARD)
Special Committee on Agriculture (SCA)
Özel Tarım Komitesi (SCA)
sustainable agriculture sürdürülebilir tarım
AID i. yardım; f. yardım etmek aid for agricultural development tarımsal kalkınma yardımı aid in kind ayni yardım aid monitor ing yardım izleme aid policy yardım politikası aid recipient yardım alan kimse aid system yardım sistemi aid to employment (employment aid) istihdam yardımı categor ies of aid yardım kategorileri development aid kalkınma yardımı Development Aid Committee (DAC) Kalkınma Yardım Komitesi (DAC) DirectorateGeneral for Humanitarian Aid (ECHO)
İnsani Yardım Genel Müdürlüğü (ECHO)
economic aid ekonomik yardım financial aid mali yardım hor izontal state aid yatay devlet yardımı humanitarian aid / assistance insani yardım national aid ulusal yardım national aid coordinator (NAC) ulusal yardım koordinatörü (NAC) preaccession aid katılım öncesi yardım provide nonrepayable aid geri ödemesi olmayan yardım sağlamak public aid devlet / kamu yardımı public aid for development kalkınma için kamu yardımı state aid devlet yardımı
AIR hava air base hava üssü airborne havada bulunan, hava yoluyla taşınan airborne troops hava yoluyla nakledilen birlikler airbus industry airbus sanayisi / sanayii air contamination havanın kirlenmesi air to ground missile havadan karaya füze air pollutant hava kirletici air pollution hava kirliliği air pollution measurement vehicle hava kirliliği ölçüm aracı air r aid hava saldırısı air sampling hava numunesi alma airspace hava sahası air tr anspor t hava taşımacılığı ambient air ortam havası, dış hava European Organisation for the Safety of Air Navigation (Eurocontrol)
Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (Eurocontrol)
International Air Transpor t Association (IATA)
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)
Long Range Transboundary Air Uzun Menzilli Sınır Aşan Hava Kirliliği (LRTAP)
18
Pollution (LRTAP) Convention on Long Range Transboundary Air Pollution
Uzun Menzilli Sınır Aşan Hava Kirliliği Sözleşmesi
AIRCRAFT uçak aircraft car rier uçak gemisi air / aircraft fleet hava filosu aircraft industry uçak sanayisi / sanayii marginally compliant aircraft marjinal uygunluğa sahip hava aracı
AIRPORT havalimanı / havaalanı
ALARM SYSTEM uyar ı / ikaz sistemi
ALIMONY boşanma nafakası
ALIEN yabancı
ALIGNED aynı hizada; uyumlaştır ılmış
ALIGNMENT uyum, uyumlaştırma legislative alignment mevzuat uyumu level of alignment uyum düzeyi
ALLEGATION itham; iddia allege iddia etmek; itham etmek alleged infr ingement of an obligation yükümlülük ihlali iddiası alleged offence iddia edilen suç
ALLEGIANCE mensubiyet; sadakat
ALLERGENIC EFFECT aler jen etki
ALLERGY aler ji
ALLEVIATING POVERTY yoksullukla mücadele
ALLIANCE ittifak Alliance for Europe of the Nations (AEN)
Uluslar Avrupası İttifakı (AEN)
Alliance of Independent Democrats in Europe (AIDE)
Avrupa Bağımsız Demokratlar İttifakı (AIDE)
Alliance of Liberals and Democrats for Europe (ALDE)
Avrupa Liberal ve Demokratlar İttifakı Grubu (ALDE)
electoral alliance seçim ittifakı European Democratic Alliance (RDE) Avrupa Demokratik Birliği (RDE) European Free Alliance (EFA) Avrupa Özgür İttifakı (EFA)
ALLOCATION ödenek / tahsisat, dağıtım allocate tahsis etmek, dağıtmak, pay etmek allocated appropr iation tahsis edilen ödenek allocation key dağıtım anahtarı allocation of funds fon tahsisatı, fonların tahsisi allocation of identification number to a notified body
(uygunluğu) bildirilmiş kuruluşa kimlik kayıt numarası tahsisi
allocation of resources kaynakların tahsisi
19
cost allocation maliyet dağıtımı resource allocation kaynak tahsisi
ALLOWANCE ödenek / tahsisat, nafaka, aylık bağlama; istihkak, tahsis, karşılık
annual allowance yıllık ödenek family allowance aile yardımı investment allowance yatırım indirimi subsistence allowance geçinme ödemesi
ALLOW FOR (v.) dikkate almak
ALTERATION değişiklik alter değiştirmek, tadil etmek alter the time limit süre sınırını değiştirmek
ALTERNATELY değişimli olarak; bir bir inden bir diğerinden
AMBASSADOR büyükelçi / sefir ambassador at large özel elçi, gezici büyükelçi ambassador designate atanmış büyükelçi ambassador plenipotentiary tam yetkili büyükelçi
AMBIENCE muhit / çevre, or tam
AMBIENT çevreleyen, dış şartlara ilişkin ambient air ortam havası, dış hava ambient atmosphere ortam atmosferi ambient noise ortam gürültüsü ambient temperature çevre sıcaklığı
AMBIGUOUS anlamı belirsiz, muğlak unambiguous anlamı açık, vazıh
AMENDMENT değiştirme, tadil; değişiklik, tadilat amend değiştirmek, tadil etmek amending treaty tadil antlaşması amendment of a provision bir hükümde yapılan değişiklik / tadilat amendment of legal action davanın ıslahı amendment of the founding treaties kurucu antlaşmaların tadili / değiştirilmesi amendment to a treaty antlaşmanın tadili / antlaşmanın değiştirilmesi amend provisions hükümleri değiştirmek / tadil etmek
AMICABLE dostane
AMNESTY genel af Amnesty International Uluslararası Af Örgütü
amend: tadil etmek / değiştirmek (anlaşmalar, kanunlar) modify: değiştirmek change: değiştirmek
20
AMOUNT tutar , meblağ, miktar, yekûn amount of compensation tazminat tutarı compensatory amount telafi edici tutar cor rection amount düzeltici tutar invoice amount fatura bedeli minimal amount asgari tutar monetary compensation amount (MCA)
parasal telafi tutarı (MCA)
ANALYSIS çözümleme / tahlil / analiz accident analysis kaza analizi analysis of the objective hedef çözümlemesi / tahlili analysis of the strategies stratejilerin çözümlenmesi / tahlili costbenefit analysis fayda maliyet analizi depth analysis derinlik analizi / tahlili / çözümlemesi DNA analysis DNA analizi / çözümlemesi gender analysis cinsiyet analizi / tahlili / çözümlemesi Hazard Analysis and Critical Control Point (HACCP)
Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktası (HACCP)
inputoutput analysis girdiçıktı analizi / çözümlemesi method of sampling and analysis numune alma ve tahlil yöntemi / örnekleme ve
çözümleme yöntemi need analysis ihtiyaç analizi overall analysis kapsamlı analiz / çözümleme problem analysis problem analizi / sorun çözümlemesi stakeholder analysis paydaş analizi SWOT (abbr. of Strengths, Weaknesses, Oppor tunities and Threats) Analysis
GZFT (kısalt. Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar ve Tehditler) Analizi
ANCILLARY yardımcı, destekleyici ancillary product yardımcı ürün
ANIMAL hayvan animal health hayvan sağlığı animal health and surveillance hayvan sağlığı ve gözetimi animal health cer tificate hayvan sağlığı sertifikası animal holding hayvancılıkla uğraşan işletme animal identification code hayvan tanımlama kodu animal identification system hayvan kimlik sistemi animal or igin hayvanın menşesi / kökeni animal passpor t hayvan pasaportu animal waste hayvansal atık animal welfare hayvan refahı bovine animal büyükbaş hayvan domestic animal yerli / evcil hayvan epidemic animal disease salgın hayvan hastalığı r earing animals besi hayvanları Wor ld Organisation for Animal Health (WOAH / OIE)
Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (WOAH / OIE)
21
ANNOUNCEMENT duyuru, bildir i, ilan announce duyurmak, ilan etmek announce a tender ihale duyurusu yapmak commercial announcement ticari ilan / duyuru
ANNUITY yıllık taksit veya gelir
ANNULMENT iptal (evlilik veya sözleşme gibi işlem ve tasar rufların bütün sonuçlar ıyla iptal edilmesi)
annul iptal etmek (işlem veya tasarruf) action for annulment iptal davası
ANTHRAX antraks, şarbon
ANTI karşı, muhalif; karşıt Anti Ballistic Missile Treaty (ABMT) Anti Balistik Füze Antlaşması (ABMT) antidumping anti damping antidumping measure antidamping önlem / tedbir antiEuropean movement Avrupa karşıtı hareket AntiFraud Coordination Unit (UCLAF)
Hileyle Mücadele Koordinasyon Birimi (UCLAF)
anti globalisation movement küreselleşme karşıtı hareket antipover ty programme yoksullukla mücadele programı antiracism ırkçılık karşıtlığı anti terror ism law terörle mücadele hukuku; terörle mücadele
kanunu / yasası anti trust law anti tröst hukuk (rekabet hukuku)
ANXIOUS TO (in resolutions) amaçlayarak (ilke karar lar ında), kaygısıyla, düşüncesiyle
APPARATUS cihaz / gereç
APPEAL itir az ( temyizen veya başka nedenlerle üst merciye başvuru)
appealing party itiraz / temyiz eden taraf Board of Appeals İtiraz İnceleme Kurulu cour t of appeals istinaf mahkemesi (temyiz mahkemesi için de
istisnaen kullanılmaktadır) waive from appeal temyizden feragat; itirazdan feragat
APPEARANCE görünme, görünüm, görünüş or iginal appearance ilk görünüm
APPELLATE istinaf yoluyla; temyize ait / temyizle ilgili appellate review itirazın üst yargı organı tarafından incelenmesi
(istinaf, temyiz ve benzeri incelemeler)
APPLIANCE alet appliances burning gaseous fuels gaz yakan aletler gas appliances gazlı aletler household appliance ev aleti
22
labelling of household appliances ev aletlerinin etiketlendirilmesi lifting and mechanical handling appliance
kaldırma ve mekanik taşıma aleti
APPLICABLE uygulanabilir applicable international instrument uygulanabilir / kabili tatbik uluslararası hukuki
düzenleme aracı / düzenleyici belge direct applicability doğrudan uygulanabilirlik
APPLICANT başvuru sahibi / başvuran
APPLICATION uygulama, tatbik etme; başvuru application for accession katılım başvurusu application for adhesion katılım başvurusu (uluslararası anlaşmalar) application of procedures usulün uygulanması apply uygulamak; soyut kuralı somut duruma / olaya
uygulamak; başvurmak apply in its entirety bütünüyle (tüm unsurlarıyla) uygulamak apply mutatis mutandis kıyas yoluyla (gerekli değişikliklere göre)
uygulamak it shall apply from… to… … den… e kadar uygulanır (uygulamada kalır) scope of application uygulama alanı / kapsamı
APPOINTMENT tayin / ata(n)ma acceptance of appointment görevin kabul edilmesi letter of appointment işe alınma mektubu; tayin beratı
APPRAISAL değerlendirme; (projelerde ön değerlendirme) appraisal phase değerlendirme aşaması (projelerde değerlendirme
aşaması)
APPRENTICE çırak apprenticeship çıraklık apprenticeship training çıraklık eğitimi; staj
APPROACH yaklaşım balanced approach dengeli yaklaşım coordinated approach koordine / eşgüdümlü yaklaşım global approach küresel yaklaşım integrated approach bütünsel / entegre yaklaşım joint approach ortak yaklaşım logical framework approach (LFA) mantıksal çerçeve yaklaşımı (MÇY) modular approach modüler yaklaşım new approach directive yeni yaklaşım direktifi old approach directive klasik yaklaşım direktifi precautionary approach ihtiyatlı yaklaşım
APPROPRIATE uygun, münasip appropr iate supervision uygun / yeterli denetim (gözetim) if appropr iate gerekli görüldüğü takdirde as appropriate uygun görüldüğü şekilde where appropr iate uygun olduğu hâllerde
APPROPRIATION ödenek / tahsisat
23
allocated appropr iation tahsis edilen ödenek
APPROPRIATIONS gider / sar f, ödeme emri ver ilen krediler
APPROVAL onama; uygun bulma; onay approve onamak; uygun bulmak; onaylamak Approving… (in recommendations) …onaylayarak (tavsiye kararlarında) certificate of approval onay sertifikası, onay belgesi pr ior approval ön onay type approval tip onay type approval cer tificate tip onay belgesi type approval laboratory tip onay laboratuarı unanimous approval oybirliği ile uygun bulma
APPROXIMATION yakınlaştırma / yaklaş(tır )ma approximation of laws kanunların birbirine yakınlaştırılması /
yaklaştırılması approximation of legislation mevzuatın yakınlaştırılması approximation of policies politikaların yakınlaştırılması
AQUACULTURE su ürünleri yetiştiriciliği
ARBITER hakem
ARBITRARY keyfi arbitrary arrest keyfi tutuklama arbitrary detention keyfi göz altına alma arbitrary liability keyfi yükümlülük arbitrary regime keyfi yönetim
ARBITRATION hakemlik müessesesi / tahkim ad hoc arbitration belirli bir olaya özgü tahkim, ad hoc tahkim arbitral tr ibunal hakem mahkemesi arbitrate hakem olarak tahkim işlemini yürütmek arbitration award hakem kararı arbitration board hakem heyeti / hakem kurulu arbitration clause tahkim kaydı / tahkim hükmü, tahkim klozu arbitration committee tahkim komitesi (heyeti) arbitration procedure tahkim usulü arbitrator hakem award of an arbitration board hakem heyeti kararı
approval: onama assent: uygun görüş / muvafakat avis conforme: uygun görüş cer tification: tasdik (imza ve mühür ile); belgeleme consent: rıza endor sement: tasdik, doğrulama; onaylama r atification: onay (uluslararası an(t)laşmalarda)
24
compulsory arbitration zorunlu tahkim cour t of arbitration tahkim divanı; hakem mahkemesi facultative arbitration isteğe bağlı tahkim grant of licences by arbitration tahkim yolu ile lisans verilmesi institutional arbitration kurumsal tahkim international arbitration uluslararası tahkim political arbitration siyasi tahkim precour t settlement body (arbitration) duruşma / yargılama öncesi çözüm organı
(tahkim) refer disputes to arbitration ihtilafları hakeme havale etme; tahkime başvurma
AREA alan area of freedom özgürlük alanı area of freedom, secur ity and justice özgürlük, güvenlik ve adalet alanı area of separation tecrit alanı Common European Prior ity Area (CEPA)
Avrupa Müşterek Öncelikli Alanı (CEPA)
coastal area kıyı bölgesi cultivated area ekili alan customs area gümrük alanı emergency area acil durum alanı European Economic Area (EEA) Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) European Research Area (ERA) Avrupa Araştırma Alanı (AAA) favoured Area kayırılan alan free trade area serbest ticaret alanı harmonised area armonize alan / uyumlaştırılmış alan local area network (LAN) yerel alan ağı (YAA) non harmonised area uyumlaştırılmamış / armonize edilmemiş alan sovereign base area egemen üs (alanı) underdeveloped area az gelişmiş bölge wildlife protection area yaban hayatı koruma alanı
ARMED FORCES silahlı kuvvetler Conventional Armed Forces in Europe Treaty (CFE)
Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması (AKKA)
ARMISTICE mütareke
ARRANGEMENT düzenleme / tanzim administrative ar rangement idari düzenleme ar rangement having equivalent effect eş etkili düzenleme ar rangement having similar effect benzer etkili düzenleme autonomous ar rangement özerk / otonom düzenleme bilateral ar rangement iki taraflı düzenleme customs ar rangement gümrük düzenlemesi
armistice: mütareke , silah bırakma ceasefire: ateşkes truce: mütareke, barış anlaşması
25
duty relief ar rangement gümrük muafiyet düzenlemesi exchange arrangement kambiyo rejimi land arrangement arazi düzenlemesi / rejimi legal arrangement hukuki düzenleme legislative ar rangement yasama yoluyla düzenleme; yasal düzenleme preferential commercial ar rangement tercihli ticaret düzenlemesi provisional ar rangement geçici düzenleme secur ity arrangement güvenlik düzenlemesi suspensive arrangement erteleyici düzenleme
ARREST tutuklama; haciz
ART sanat; sanat eseri or iginal work of ar t özgün eser, özgün sanat eseri
ARTICLE makale; madde, eşya, parça; madde (yasa) ar ticles of association dernek tüzüğü; birlik statüsü ar ticles of incorporation (cer tificate of incorporation)
tüzel kişilik kazandıran statü; tüzel kişiliği olan ticaret şirketi
for the purposes set out in Article X X maddesinde belirtilen amaçlar doğrultusunda in particular articles… thereof özellikle ilgili... nin ...numaralı maddelerini interim ar ticle geçici madde sole ar ticle tek madde the provisions of the Articles X to Y X ila Y maddelerinin hükümleri
ARTISAN küçük sanatkâr, zanaatkâr
ARTISTIC sanatsal
ASBESTOS BODY asbest gövde
ASBESTOSIS asbestozis
ASPECT veçhe, yan, yön
ASSEMBLE (v.) toplamak; monte etmek disassemble ayırma, parçalara ayırma; demonte
ASSEMBLY meclis; toplantı; asamble ad hoc assembly ad hoc toplantı, ad hoc meclis assembly charge montaj masrafı bureau of the assembly başkanlık divanı The Council of Europe’s Par liamentary Assembly
Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi
freedom of assembly toplanma özgürlüğü
ar ticle: madde clause: özel şart; kayıt; kloz condition:koşul provision: hüküm term: şart
26
Nor th Atlantic Assembly (NAA) Kuzey Atlantik Assamblesi (NAA) peaceful assembly barışçı toplantı r eassemble tekrar bir araya getirme, birleştirme; remonte r ight of peaceful assembly barışçı toplanma hakkı unicameral assembly tek meclisli parlamento
ASSENT uygun bulma; muvafakat assent of the author ities yetkili makamların uygun görmesi / muvafakatı assent of the European Par liament Avrupa Parlamentosunun uygun bulması;
uygunluk görüşü assent procedure uygun bulma usulü
ASSESSMENT değerlendirme Agreement on Conformity Assessment and Acceptance of Industrial Products (ACAA)
Sınai Ürünlerin Uygunluk Değerlendirmesi ve Kabulü Anlaşması (ACAA)
assessment of expenditure harcamaların tespiti / belirlenmesi; gider tahakkuku
assessment officer tahakkuk memuru conformity assessment uygunluk değerlendirmesi conformity assessment and cer tification bodies
uygunluk değerlendirme ve belgelendirme kuruluşları
conformity assessment body uygunluk değerlendirme kuruluşu conformity assessment procedure uygunluk değerlendirme prosedürü / usulü environmental impact assessment (EIA)
çevresel etki değerlendirmesi (ÇED)
environmental impact assessment practices
cevresel etki değerlendirmesi uygulamaları
impact assesment etki değerlendirmesi mode of assessment değerlendirme usulü regulatory impact assesment (RIA) düzenleyici etki analizi (DEA) r isk assessment system risk değerlendirme sistemi self assessment öz değerlendirme Telecommunication Conformity Assessment and Market Surveillance Committee (TCAM)
Telekomünikasyon Uygunluk Değerlendirme ve Piyasa Gözetimi Komitesi (TCAM)
Transpor t Infrastructure Needs Assessment (TINA)
Taşıma Altyapısı İhtiyaç Analizi (TINA)
ASSET var lık; paraya çevr ilebilir servet; mal var lığı; aktif
asset item aktif kalem asset management varlık yönetimi asset management company varlık yönetim şirketi assets and liabilities aktifler ve pasifler, varlıklar ve yükümlülükler cultural asset kültürel varlık domestic asset iç varlık, yerel varlık financial asset mali / finansal varlık fixed asset sabit / duran varlık financial fixed asset finansal sabit / duran varlık hidden asset örtülü varlık, saklı varlık
27
intangible asset maddi olmayan varlık national financial asset ulusal mali / finansal varlık natural asset doğal / tabii varlık notional financial asset gerçek olmayan mali varlık pension fund asset emeklilik fonu varlığı r isk adjusted asset riske uyarlanmış aktif tangible fixed asset maddi sabit / duran varlık
ASSIGN (v.) ayırmak, devretmek, temlik etmek, tahsis etmek / tayin etmek / atamak
task assigned to it by the Commission Komisyon tarafından kendisine verilen görev assign task to the commission komisyonu görevlendirmek
ASSISTANCE yardım, destek, iane assist yardımcı olmak, destek olmak Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation (CARDS)
(Batı Balkanlarda) Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımı (CARDS)
Council for Mutual Economic Assistance (CMEA)
Karşılıklı Ekonomik Yardım Konseyi (CMEA)
Development Assistance Committee (DAC)
Kalkınma Yardım Komitesi (DAC)
humanitarian aid / assistance insani yardım Instrument for PreAccession Assistance (IPA)
Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA)
mutual assistance karşılıklı yardımlaşma Overseas Development Assistance (ODA)
Denizaşırı Kalkınma Yardımı (ODA)
social assistance sosyal yardım technical assistance (TA) teknik yardım (TY) Technical Assistance to the Commonwealth of Independent States and Georgia (TACIS)
Bağımsız Devletler Topluluğu ve Gürcistan’a Teknik Yardım [Programı] (TACIS)
Technical Assistance and Information Exchange Office (TAIEX)
Teknik Yardım ve Bilgi Değişim Ofisi (TAIEX)
ASSOCIATION or taklık; birlik; dernek Agreement Establishing an Association Between The European Economic Community and Turkey
Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu Arasında bir Ortaklık Yaratan Anlaşma
associate i.ortak; f. ortaklık yapmak, ortaklık kurmak; bağ kurmak
associate member (West European Union)
ortak üye (Batı Avrupa Birliği)
associate par tner ortak üye associated institution ortak kurum associated member ortak üye associated state ortak devlet ar ticles of association dernek tüzüğü; birlik statüsü Association of the European Journalists (AEJ)
Avrupa Gazeteciler Birliği (AEJ)
28
association agreement ortaklık anlaşması association committee ortaklık komitesi association council / council of association
ortaklık konseyi
association instrument ortaklık aracı; ortaklık belgesi association law dernekler hukuku; dernekler kanunu The Association of European Chambers of Commerce and Industry (Eurochambers)
Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (Eurochambers)
Association of the European and Mediter ranean Police Forces and Gendarmer ies with Military Status (FIEP)
Avrupa ve Akdeniz Askerî Statülü Zabıta ve Jandarmalar Birliği (FIEP)
Association of South East Asian Nations (ASEAN)
Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN)
employers’ association işverenler derneği / birliği European Association for International Education (EAIE)
Avrupa Uluslarararası Eğitim Birliği (EAIE)
European Association for Renewable Energies (EUROSOLAR )
Avrupa Yenilenebilir Enerji Birliği (EUROSOLAR)
European Association of Teachers (EAT /AEDE)
Avrupa Öğretmenler Birliği (EAT /AEDE)
European Bureau of Library, Information and Documentation Associations (EBLIDA)
Kütüphane, Enformasyon ve Dokümantasyon Dernekleri Avrupa Bürosu (EBLIDA)
European CommunityTurkey Association Committee
Avrupa TopluluğuTürkiye Ortaklık Komitesi
European Economic Community Turkey Association
Avrupa Ekonomik TopluluğuTürkiye Ortaklığı
European Economic Community Turkey Association Council
Avrupa Ekonomik TopluluğuTürkiye Ortaklık Konseyi
European Free Trade Association (EFTA)
Avrupa Serbest Ticaret Birliği (ASTB)
European Satellite Operators Association (ESOA)
Avrupa Uydu Operatörleri Birliği (ESOA)
European Univer sities Association (EUA)
Avrupa Üniversiteler Birliği (AÜB)
European Venture Capital Association (EVCA)
Avrupa Risk Sermayesi Birliği (EVCA)
European Vocational Training Association (EVTA)
Avrupa Mesleki Eğitim Birliği (EVTA)
establish an association ortaklık / dernek / birlik kurmak form an association ortaklık / dernek / birlik kurmak freedom of association dernek kurma özgürlüğü free trade association serbest ticaret birliği International Air Transpor t Association (IATA)
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)
International Association of Conference Interpreters (AIIC)
Uluslararası Konferans Çevirmenleri Derneği (AIIC)
International Congress and Convention Uluslararası Kongreler ve Toplantılar Birliği
29
Association (ICCA) (ICCA) International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA)
Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kurumları Federasyonu (IFLA)
law of association dernekler hukuku purpose of association derneğin, birliğin (ortaklığın) amacı r ight of association dernek kurma hakkı secur ities investment association menkul kıymetler yatırım ortaklığı
ASSUMPTION varsayım
ASSURANCE güvence, itimat, teminat, garanti full quality assurance tam kalite güvencesi product quality assurance ürün kalite güvencesi quality assurance equipment kalite güvence donanımı
ASYLUM iltica, sığınma asylum policy sığınma / iltica politikası asylum seeker sığınmacı / mülteci country of asylum sığınılan / iltica edilen ülke r ight of asylum iltica / sığınma hakkı
ATA CARNET ATA Karnesi
ATOM atom European Atomic Energy Community (EAEC / Euratom)
Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET / Euratom)
International Atomic Energy Agency (IAEA)
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA)
Treaty Establishing the European Atomic Energy Community
Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma
ATTACHMENT ek; ihtiyati haciz
ATTAIN (v.) er işmek, ulaşmak attain its objectives hedeflerine ulaşmak
ATTITUDE tavır, tutum, davranış common attitude ortak tavır deplorable attitude üzücü davranış uniform attitude tek biçim tavır / tutum / davranış
alignment: ittifak association: ortaklık; dernek collaboration: iş birliği cooperation: iş birliği joint: karma, ortak membership: üyelik par tnership: şirket; ortaklık (birlikte çalışan iki veya daha fazla birey, örgüt, kuruluş, ülke arasında) society: dernek, topluluk, toplum
30
ATTORNEY dava vekili, avukat; temsilci letter of attorney vekaletname, avukat tezkeresi power of attorney vekalet, temsil yetkisi; vekaletname
ATTORNEYSHIP avukatlık
ATTRIBUTE atıf; vasıf; sıfat attr ibuted domicile yasalarca belirlenen / kanuni ikametgâh
AUDIENCE dinleyiciler , izleyiciler r ight of audience savunma hakkı; duruşmada bulunma hakkı
AUDIOVISUAL görselişitsel audiovisual production görselişitsel yapım audiovisual sector görselişitsel sektör audiovisual services görselişitsel hizmetler Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (EACEA)
Eğitim, Görsel İşitsel ve Kültür İcra Ajansı (EACEA)
European Organisation for an Audiovisual Independent Market ( EUROAIM )
Bağımsız Görselİşitsel Piyasa İçin Avrupa Örgütü (EUROAIM)
AUDIT bağımsız denetim / murakabe, muhasebe denetimi
auditing bağımsız denetim Auditing Commission of the European Communities
Avrupa Toplulukları Denetleme Komisyonu
audit of records kayıtların denetimi compliance audit uygunluk denetimi coordination council for auditing denetim koordinasyon kurulu ecomanagement and audit scheme (EMAS)
çevre yönetimi ve denetleme planı (EMAS)
environmental auditing çevre denetimi expost external audit harcama sonrası dış denetim expost financial audit body harcama sonrası mali denetim yapan birim expost internal audit harcama sonrası iç denetim internal audit iç denetim Internal Audit Service (IAS) İç Denetim Servisi (IAS) international standards on auditing (ISA)
uluslararası denetim standartları (UDS)
per formance audit performans denetimi r isk audit risk denetimi
AUDITOR denetçi / murakıp board of auditor s denetçiler / murakıplar kurulu / heyeti Cour t of Auditors of the European Communities (European Cour t of Auditors) (ECA)
Avrupa Toplulukları Sayıştayı (Avrupa Sayıştayı) (ECA)
Institute of Internal Auditors (IIA) İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) lead auditor baş denetçi statutory auditor kanuni denetçi
31
AUTHENTIC gerçek, hakiki / asıl authentic act resmî senet authenticated instrument resmîliği onaylanmış senet / belge authentic instrument asıl senet / belge; resmî senet authentic interpretation resmî çeviri, çevirinin aslı authentic text resmî metin, asıl nüsha authentic tr anslation asıl çeviri; aslına uygun çeviri equally authentic eşit şekilde geçerli
AUTHOR eser sahibi, yazar author ’s royalties yazarın telif hakları authorship yazarlık
AUTHORISATION salahiyet / yetki; yetki verme / yetkilendirme; izin
exchange author isation kambiyo izni holder of author isation yetki sahibi, yetkilendirilmiş kişi, bir işlem
yapmaya mezun kılınmış kişi; mezuniyet sahibi investment author isation yatırım izni official authorisation resmî izin (mezun kılma, bir işle uğraşmaya veya
bir işi yürütmeye resmî makamların izin vermesi) preliminary author isation ön izin (Topluluk mevzuatından süreli muafiyet) pr ior authorisation ön izin Registration, Evaluation, Authorisation and Restr iction of Chemicals (REACH)
Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması (REACH)
revoke an authorisation bir izni yürürlükten kaldırmak, yetkiyi geri almak, izni iptal etmek
single author isation tek yetkilendirme
AUTHORISED yetkili, yetkilendirilmiş, izin ver ilmiş author ised bank yetkili banka author ised dealer in foreign exchange döviz işlemleri yapma yetkisi almış kişi veya
kurum author ised consignee malı alma hakkına sahip kişi (taşıma
sözleşmelerinde) author ised consignor gönderen, gönderici (taşıma sözleşmelerinde) author ised capital kayıtlı sermaye author ised credit serbest bırakılmış kredi, kullanıma açılmış kredi author ised person yetkili kişi author ised representative yetkili temsilci national authorised officer ulusal yetkili memur
AUTHORISING OFFICER ita amiri; yetkilendirme görevlisi national authorising officer (NAO) ulusal yetkilendirme görevlisi (UYG) programme author ising officer (PAO) program yetkilendirme görevlisi (PYG)
AUTHORITY merci, otor ite, makam assent of the author ities yetkili makamların uygun görmesi / muvafakatı central competent authorities merkezi yetkili makamlar certification author ity onay makamı, belgelendirmeyi yapan kurum /
kuruluş
32
competent author ity yetkili makam, yetkili kuruluş concerned author ity ilgili merci, ilgili makam customs author ity gümrük makamı delegation of author ity yetki verme, yetkilendirme discretionary author ity takdir yetkisi; takdir makamı divine author ity ilahi makam European Food Safety Author ity (EFSA)
Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA)
European Global Navigation Satellite System Supervisory Author ity
Avrupa Küresel Uydu Seyrüsefer Sistemi Denetleyici Otoritesi
exercise author ity yetkiyi kullanmak governmental author ity hükûmet mercisi; resmî makam high author ity yüksek otorite International Ruhr Author ity Uluslararası Ruhr Otoritesi Joint Aviation Author ities (JAA) Ortak Havacılık Otoriteleri (JAA) judgment author ity yargı mercii legal author ity adli makam; hukuki merci local author ity yerel idare national authority ulusal makam official authority resmî merci, resmî makam public author ity yetkili kamu kurumu / kuruluşu public procurement author ity kamu ihale kurumu regional or local authority bölgesel ya da yerel yönetim / makam regulatory author ity düzenleyici kurum; düzenleyici makam supervisory author ity gözetim makamı, gözetim mercii, denetleyici
otorite
AUTONOMOUS özer k / otonom autonomous ar rangements özerk / otonom düzenlemeler autonomous economic entity özerk ekonomik birim autonomous movement otonom hareket autonomous tar iff otonom tarife autonomous under taking özerk teşebbüs
AUTONOMY özer klik / muhtar iyet / otonomi financial autonomy mali özerklik have financial autonomy mali özerkliğe sahip olmak
AVAIL (v.) faydası olmak, yarar ı dokunmak avail oneself of an offer bir tekliften yararlanmak avail oneself of a right bir haktan yararlanmak
AVERAGE or ta, vasat, or talama; avarya average matur ity per iod ortalama vade
AVIATION havacılık aviation fuel uçak yakıtı European Aviation Safety Agency (EASA)
Avrupa Hava Emniyeti Ajansı (EASA)
International Civil Aviation Organisation (ICAO)
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO)
Joint Aviation Author ities (JAA) Ortak Havacılık Otoriteleri (JAA)
33
joint aviation regulations (JAR) ortak havacılık kuralları (JAR) Joint Aviation Requirements and Standards (JARS)
Ortak Havacılık Gerekleri ve Standartları (JARS)
AWARD hüküm, karar ; ödül arbitral award tahkim kararı arbitration award hakem kararı award of an arbitration board hakem heyeti kararı
AWARE (in resolutions) ...farkında olarak... (ilke kararlar ında)
34
35
B
BACK (v.) desteklemek back the motion önergeyi desteklemek
BACKGROUND arka plan, ar t alan background document destek belgesi background noise arka plan gürültüsü background radiation arka plan radyasyonu histor ical background tarihsel geçmiş
BACKUP teminat; yedekleme
BALANCE denge; bilanço, bakiye actuar ial balance aktüaryal denge available balances kullanılabilir bakiye balance of cur rent accounts cari işlemler dengesi balance of payments ödemeler dengesi balance of tr ade [dış] ticaret dengesi balance sheet bilanço credit balance alacak bakiyesi, kredi bakiyesi cur rent accounts balance cari işlemler dengesi debit balance borç bakiyesi institutional balance kurumsal denge in the balance sheet bilanço içi off the balance sheet bilanço dışı offbalance sheet item bilanço dışı kalem outstanding balance bakiye overall balance of payments genel ödemeler dengesi technical balance sheet teknik bilanço trade balance deficit dış ticaret açığı
BALLOT oy / r ey; oy pusulası ballot paper oy pusulası blank ballot boş oy invalid ballot geçersiz oy secret ballot gizli oy vote by secret ballot gizli oylama, kapalı oylama
BANK banka author ised bank yetkili banka Bank for International Settlements (BIS)
Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS)
Bank of Central African States (BEAC) Orta Afrika Devletleri Bankası (BEAC) bank of issue emisyon bankası board of directors of the bank banka müdürler kurulu board of governors of the bank banka guvernörler kurulu central bank merkez bankası
36
cor respondent bank muhabir banka deposit bank mevduat bankası development bank kalkınma bankası European Bank of Reconstruction and Development (EBRD)
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (AİKB)
European Central Bank (ECB) Avrupa Merkez Bankası (AMB) European Investment Bank (EIB) Avrupa Yatırım Bankası (AYB) European System of Central Banks (ESCB)
Avrupa Merkez Bankaları Sistemi (AMBS)
International Bank of Reconstruction and Development (IBRD)
Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (UİKB)
investment bank yatırım bankası multilateral development bank çok taraflı kalkınma bankası pr ivate bank özel banka pr ivate deposit bank özel mevduat bankası Wor ld Bank Dünya Bankası
BANKING bankacılık advisory committee on banking bankacılık danışma komitesi banking commission bankacılık komisyonu banking operations bankacılık / banka işlemleri banking profession bankacılık mesleği banking policy bankacılık politikası banking transactions bankacılık işlemleri / muamelatı liberalisation of banking services bankacılık hizmetlerinin serbestleşmesi /
serbestleştirilmesi offshore banking kıyı bankacılığı
BANKRUPTCY iflas bankrupt iflas etmiş / müflis
BARGAINING pazar lık bargaining power pazarlık gücü collective bargaining toplu pazarlık; toplu sözleşme görüşmeleri
BARGE mavna
BARRIER engel / mani abolition of bar rier s to tr ade ticarette engellerin kaldırılması customs barr ier gümrük engeli fiscal bar rier mali engel general provisions in the field of technical bar riers to tr ade
ticarette teknik engellere ilişkin genel hükümler
nontariff barr ier tarife dışı engel nontariff barr ier to tr ade ticarette tarife dışı engel physical bar rier fiziki engel tariff bar rier tarife engeli technical bar rier teknik engel tr ade bar rier ticaret engeli
BASE üs; temel, baz air base hava üssü
37
base per iod temel alınan dönem base prospectus temel izahname, ana izahname base year temel yıl monetary base parasal taban sovereign base egemen üs sovereign base area egemen üs (alanı) tax base vergi tabanı
BASIC temel basic law temel kanun / yasa; anayasa basic pr ice temel fiyat basic product temel ürün basic requirements temel gereklilikler basic vocational training temel mesleki eğitim
BASIS esas; temel, baz basis swaps baz ‘swap’ işlemleri consolidated basis konsolide edilmiş / birleştirilmiş bazda constitute the basis temelini oluşturmak equitable basis hakkaniyet temeli immovable purchased on a time share basis
devre mülk esasına göre satın alınan taşınmaz mal
maximum basis for calculation azami hesaplama bazı modified cash basis değiştirilmiş nakit esası on a nondiscr iminatory basis ayrımcı olmayan temelde, ayrım yapılmaksızın on a reciprocal basis karşılıklılık temelinde, mütekabiliyet esasına
dayanarak on an equitable basis hakkaniyet temelinde
BATCH küme, parça batch loaded reactor yakıt yüklü reaktör
BEHALF yan, taraf on behalf of… adına, namına, yerine on behalf of the governments of the Member States
Üye Devletlerin hükûmetleri adına
BELIEVING... inanarak…
BELT CONVEYOR bantlı taşıyıcı
BENCHMARK ölçüt değer, kıyaslama aracı, eşik, ölçüt; karşılaştırma ölçütü
BENEFICIARY lehtar; faydalanan / yararlanan
BENEFIT fayda, istifade, kâr, menfaat benefitcost r atio faydamaliyet oranı cash benefit nakdî yardım costbenefit analysis fayda maliyet analizi defined benefit plan belirlenmiş fayda planı family benefit aile yardımı payment of benefit yardım ödemesi receive a benefit in kind ayni yardım almak
38
r ight to benefit yararlanma hakkı unemployment benefit işsizlik yardımı withdrawal of benefit yardımın geri alınması
BEVERAGE içecek
BEST EXECUTION en iyi işlem gerçekleştirme
BID i. teklif; f. fiyat teklifinde bulunmak (ihalede veya müzayedede)
bid bond geçici teminat bidding for tender ihale daveti closure of the bid teklif süresinin kapanması competing bids rakip teklif verilmesi frustration of the bid teklifin karşılıksız kalması mandatory bid zorunlu ihale, zorunlu teklif, zorunlu pay alım
teklifi takeover bid pay alım teklifi, devralma teklifi voluntary bid isteğe bağlı pay alım teklifi
BILATERAL ikili, iki taraflı bilateral agreement iki taraflı anlaşma, ikili anlaşma bilateral ar rangement iki taraflı düzenleme bilateral intergovernmental conference ikili hükûmetler arası konferans bilateral r elations ikili ilişkiler bilateral surveillance çift taraflı gözetim
BILL tasar ı, hesap, fatura, senet bill of exchange poliçe bill of lading konşimento, taşıma senedi bill of quantities (BoQ) gerekli malzemelerin kantite listesi (BoQ) Bill of Rights (İnsan) Haklar(ı) Bildirgesi order bill of lading emre yazılı konşimento passage of a bill tasarının (meclisten) geçmesi rediscounted bill reeskont edilmiş senet tr easury bill hazine bonosu
BINDING bağlayıcı have a binding force bağlayıcı gücü olmak binding tar iff information bağlayıcı tarife bilgisi European Binding Tariff Information (EBTI)
Avrupa Bağlayıcı Tarife Bilgisi (EBTI)
This regulation shall be binding in its entirety and directly applicable in the
Bu tüzük Üye Devletlerde bütünüyle bağlayıcıdır ve doğrudan uygulanır.
bilateral: iki taraflı multilateral: çok taraflı plurilateral: çoklu (tarafları değişken sayıda olan çok taraflı) unilateral: tek taraflı
39
Member States.
BIO yaşamla ve canlı şeyler le ilgili; biyo bioavailability biyoyararlanım biodegradable toprakta çözünebilir, biyolojik olarak parçalanan biodiesel biyodizel bioequivalence biyoeşdeğerlik bioethanol biyoetanol bioethics biyoetik biofuel biyoyakıt, biyolojik yakıt biological biyolojik biological agent biyolojik ajan / etmen biological diversity and natural r esources management
biyolojik çeşitlilik ve doğal kaynak yönetimi
biological effect biyolojik etki Biological Exposure Index (BEI) Biyolojik Maruziyet Endeksi (BEI) biological exposure limit biyolojik maruziyet limiti biological monitor ing biyolojik izleme biological sampling biyolojik örnekleme biology biyoloji biomass biokütle, canlı kütle biotechnology biyoteknoloji biotechnology action programme (BAP)
biyoteknoloji eylem programı (BEP)
BIRD FLUE kuş gribi
BIRTH doğum, doğma, doğuş birth defects doğuştan gelen kusur expectation of life at bir th doğuşta beklenen yaşam süresi
BLEND i. kar ışım, harman; f. harmanlamak, kar ıştırmak
blending components karışım bileşenleri
BLUEPRINT detaylı proje / plan; şablon bluepr int for action eylem planı
BOARD kurul, idare heyeti, idare meclisi arbitration board hakem heyeti / hakem kurulu award of an arbitration board hakem heyeti kararı board of appeals itiraz inceleme kurulu board of adver tisement reklam kurulu board of auditor s denetçiler / murakıplar kurulu / heyeti board of directors of the bank banka müdürler kurulu board of discipline haysiyet divanı board of governors idare meclisi board of governors of the bank banka guvernörler kurulu board of trustees mütevelli heyeti conciliation board uzlaştırma kurulu free on board (FOB) güvertede teslim (FOB) International Accounting Standarts Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu
40
Board (IASB) (UMSK) supreme board üst kurul vessel survey board gemi sörvey kurulu
BODY birim, organ asbestos body asbest gövde certification body belgelendirme kuruluşu competent body yetkili organ / birim conformity assessment body uygunluk değerlendirme kuruluşu conformity assessment and cer tification body
uygunluk değerlendirme ve belgelendirme kuruluşu
consultation body danışma / istişare organı cor responding legislative body muadil yasama organı decision making body karar organı European Agency for the Enhancement of Judicial Cooperation (Eurojust)
Avrupa Adli İş Birliğini Geliştirme Ajansı (Eurojust)
expost financial audit body harcama sonrası mali denetim birimi notified body bildirilmiş kuruluş notified bodies logistics suppor t (NBLS)
bildirilmiş kuruluşlara lojistik destek (NBLS)
precour t settlement body (arbitration)
duruşma / yargılama öncesi çözüm organı (tahkim)
public international body uluslararası kamu kuruluşu regulatory body düzenleyici kurum / kuruluş resign as a body toplu istifa self r egulatory body özerk kuruluş status of a body bir kurumun / organın statüsü supervisory body gözetim / denetim organı
BONA FIDE iyi niyetle bona fide emptor iyi niyetli alıcı bona fide holder iyi niyetli hamil bona fide possessor iyi niyetli zilyet bona fide purchaser iyi niyetli alıcı
BOND bono, tahvil, emre muhar rer senet active bond aktif / faal tahvil, hareketli tahvil annuity bond itfa tarihi olmayan tahvil, ebedi tahvil bearer bond hamiline yazılı tahvil bid bond geçici teminat bulldog bond İngiltere’de yabancılar tarafından, İngiliz Sterlini
(GBP) cinsinden ihraç edilmiş tahvil callable bond ihbarlı tahvil collateral bond munzam teminatlı tahvil conditional bond koşullu / şartlı tahvil conver tible bond değiştirilebilir tahvil corporate bond şirket tahvili Eurobond Avrotahvil mor tgage bond ipotek teminatlı borç senedi passive bond faizsiz tahvil per formance bond kati teminat
41
tr easury bond hazine bonosu
BONUS ikramiye, prim nonbonus contract ikramiye harici sözleşme, ikramiyesiz sözleşme
BOOK kitap, defter book value defter değeri herd book hayvan soy kütüğü rule book düzenleme, kanunname statute book mevzuat derlemesi (sicili kavanin / düstur),
kanunname trading book işlem defteri; ticari portföy, mali araçlar portföyü
BORDER sınır / hudut adjustment of borders sınırların yeniden düzenlenmesi border check sınır kontrolü border control sınır kontrolü border inspection post sınır kontrol noktası border management sınır yönetimi border post sınır karakolu border secur ity sınır güvenliği border surveillance sınır denetimi, sınır gözetimi closure of borders sınırların kapanması crossborder cooperation (CBC) sınır ötesi iş birliği (SÖİ) crossborder crime sınır ötesi suçlar crossborder flow sınır ötesi akış customs border post sınır gümrük karakolu / noktası European Agency for the Management of Operational Cooperation at the External Borders (Frontex)
Avrupa Dış Sınırlarda Operasyonel İş Birliği Yönetimi Ajansı (Frontex)
integrated border management entegre sınır yönetimi integrated border security model entegre sınır güvenlik modeli Project Directorate of Integrated Border Management (PDIBM)
Entegre Sınır Yönetimi Proje Uygulama Müdürlüğü (PDIBM)
removal of the border controls sınır kontrollerinin kaldırılması
BOUNDARY sınır
BOVINE ANIMAL büyükbaş hayvan tagging of bovines büyükbaş hayvanların küpelenmesi
BRANCH şube, dal, organ branch of activity faaliyet dalı executive branch yürütme / icra organı; yürütmeyi üstlenen birim
BRAND marka, cins, çeşit brand name ticari isim (marka)
BREAK ara, dinlenme breakdown ayrıntılı döküm, sınıflandırma breakthrough atılım, kısıtlamaların / engellerin aşılması
BREATHABLE GAS solunabilir gaz
42
BREEDER üretici, yetiştir ici
BRIBE i. rüşvet; f. rüşvet vermek
BRIBERY rüşvetçilik
BRIEF yazılı belge; özet; dava özeti; dava dosyası; görev talimatı
European Br iefs Avrupa Dosyaları
BROADCAST i. r adyo veya televizyon yayını, yayınlanan program; f. yayınlamak
free movement of TV broadcasts TV yayınlarının serbest dolaşımı pirated broadcast korsan yayın
BROADCASTER yayıncı
BROADCASTING yayın; yayınlama, yayıncılık broadcasting organisation yayıncı kuruluş broadcasting by wireless means kablosuz vasıtalarla yayınlama crossborder satellite broadcasting sınır ötesi uydu yayınları European Broadcasting Union (EBU) Avrupa Yayın Birliği (EBU) exclusive broadcasting r ight münhasır yayın hakkı satellite broadcasting uydu yayınları
BROKERAGE komisyonculuk, simsarlık, aracılık; aracılık ücreti
brokerage account komisyonculuk hesabı, aracılık hesabı brokerage house aracı kurum
BROWSE tarama, göz gezdirme
BRUCELLOSIS Malta humması
BUDGET bütçe allotment of budget bütçe tahsisi annexed budget katma bütçe budget estimate bütçe tahmini budget policy bütçe politikası budget resources bütçe kaynakları budget surplus bütçe fazlası
br ibery: rüşvetçilik cor ruption: yolsuzluk counterfeit: taklit, sahte decadance: yozlaşma, çürüme embezzlement: zimmet; ihtilas extor tion: irtikap favour itism: torpil, iltimas fraud: hile, sahtekârlık, dolandırıcılık malver sation: görevi kötüye kullanarak menfaat sağlama
43
continuous budget sürekli / daimî bütçe defence budget savunma bütçesi DirectorateGeneral for the Budget Bütçe Genel Müdürlüğü fixed budget sabit bütçe fund budget fon bütçesi giving a discharge for the implementation of the budget
bütçe uygulamasının aklanması
implementing of the budget bütçenin uygulanması, bütçenin uygulamaya konması
multibudgeting çok yıllı bütçeleme national budget ulusal bütçe operational budget deficit işlemsel bütçe açığı per formance based budgeting performans esaslı bütçeleme pluriannual budgeting çok yıllı bütçeleme (sistemi) regular budget düzenli bütçe, olağan bütçe state budget devlet bütçesi
BUDGETARY bütçesel, bütçeyle ilgili budgetary compliance bütçeye uygunluk budgetary deficit bütçe açığı budgetary equilibrium bütçe denkliği budgetary fund bütçe içi fon extra budgetary fund bütçe dışı fon
BUFFER tampon buffer state tampon devlet buffer zone tampon bölge
BUILDING bina, yapı energy performance of a building binanın enerji performansı institution building kurumsal yapılanma, kurum yapılandırması
BULK dökme, yığın bulk cargo dökme mal, ambalajsız mal dry bulk density kuru hacim yoğunluğu
BURDEN yük, sorumluluk, külfet burden sharing külfet paylaşımı, masraf paylaşımı, sorumluluk
paylaşımı burdensome külfetli
BUREAU büro, devlet dairesi, şube Bureau of the Assembly Başkanlık Divanı Bureau of the European Policy Advisers (BEPA)
Avrupa Politika Danışmanları Bürosu (BEPA)
Bureau of International Social Tourism (BITS)
Uluslararası Sosyal Turizm Bürosu (BITS)
Central Bureau for Nuclear Measurements (CBNM)
Nükleer Ölçümler Merkez Bürosu (CBNM)
European Bureau of Consumers’ Union (BEUC)
Avrupa Tüketiciler Birliği Bürosu (BEUC)
European Bureau of Library, Kütüphane, Enformasyon ve Dokümantasyon
44
Information and Documentation Associations (EBLIDA)
Dernekleri Avrupa Bürosu (EBLIDA)
BUSINESS iş, ticaret, meşguliyet business combinations işletme birleşmeleri Business Cooperation Centre (BCC) İş Koordinasyon Merkezi; İşletmeler arası İş
Birliği Merkezi (BCC) business cooperation network (BC Network)
ticaret ve sanayi alanında iş birliği ağı
Business and Innovation Centre (BIC) İş ve Yenilik Merkezi (İYM) business statistics ticari istatistik business undertaking ticari teşebbüs conduct of business rules işlerin yürütülmesi sırasında uyulacak kurallar European Business And Innovation Centre Network (EBN)
Avrupa İş ve Yenilik Geliştirme Ağı (EBN)
taking up and pursuit of the business faaliyete geçiş ve faaliyetin sürdürülmesi
BUSINESSMAN iş adamı
BYLAW yönetmelik, yönetmelik vb. alt düzenlemeler (özel hukukta özel hukuk tüzel kişileri tarafından kendi yetkilerine dayanılarak çıkar ılan iç düzenleyici işlemler ; tüzük, yönetmelik ve kararnameler)
BYPRODUCT yan ürün
business: iş career: kariyer job: iş, meslek occupation: uğraş position: iş, mevki post: iş, görev profession: meslek (yüksek öğrenim gerektiren iş) work: iş, çalışma
45
C
CABLE kablo cable diplomacy telefon diplomasisi cable operator kablolu yayın operatörü cable retransmission kablo ile yeniden iletim
CADASTRE kadastro
CALCULATION hesaplama frame calculation plan çerçeve hesap planı maximum basis for calculation azami hesaplama bazı method of calculation hesaplama yöntemi
CALENDAR MONTH takvim ayı
CALIBRATION kalibrasyon, ayar lama
CALL çağrı, arama call account ihbarlı hesap call for proposal teklif verme çağrısı call for tender s ihale için teklif isteme cur rent call account ihbarlı cari hesap margin call marj tamamlama çağrısı oncall working çağrı üzerine çalışma
CANCELLATION iptal etme; hükümsüz kılma; fesih; iptal cancel iptal etmek; etkisiz kılmak (belge, organizasyon,
politika, borç); borcun ödeme veya yükümlülükten kurtulma yoluyla sona erdirilmesi ( az kullanılır)
unilateral cancellation tek taraflı fesih
CANDIDACY adaylık candidate aday candidate country aday ülke candidature adaylık waive the candidacy adaylıktan feragat etmek withdrawal of candidacy adaylıktan çekilme
CAPACITY kapasite; yetenek; ehliyet; yetki; sıfat; hacim; istiap haddi
absorption capacity hazmetme / sindirme kapasitesi become incapacitated güçten düşmek, ehliyetten yoksun kalmak capacity to act fiil ehliyeti, hakları kullanma ehliyeti capacity to be the subject of right hak ehliyeti; haklardan yararlanma ehliyeti capacity decrease kapasite indirimi, kapasite düşüşü capacity enhancement plan kapasite geliştirme planı capacity to have r ights and duties haklardan yarlanma ehliyeti
46
capacity utilization kapasite kullanımı competitive capacity rekabet gücü infrastructure capacity altyapı kapasitesi in one’s personal capacity kişisel yetkisine dayanarak (kurumundan
bağımsız olarak) installed capacity kurulu güç legal capacity hukuki ehliyet; fiil ehliyeti (istisnai olarak)
CAPITAL sermaye / anapara / anamal accumulation of capital sermaye birikimi author ised capital kayıtlı sermaye capital adequacy sermaye yeterliliği capital goods yatırım malları, sermaye malları capital increase sermaye artırımı capital market sermaye piyasası, menkul kıymetler piyasası capital market law (CML) sermaye piyasası hukuku (SPH); sermaye
piyasası kanunu capital r equirement sermaye yeterliliği, sermaye gerekliliği capital r esource sermaye kaynağı capital share sermaye hissesi company with share capital sermayesi paylara bölünmüş şirket contr ibutions to the capital sermayenin ödenmesi; sermaye karşılığı
ödemenin yapılması equity capital öz sermaye European Venture Capital Association (EVCA)
Avrupa Risk Sermayesi Birliği (EVCA)
fixed capital sabit sermaye free movement of capital sermayenin serbest dolaşımı human capital beşerî sermaye initial capital kuruluş sermayesi invested capital yatırılmış sermaye issued capital çıkarılmış sermaye liberalisation of movement of capital sermaye dolaşımının serbestleştirilmesi paid up capital ödenmiş sermaye raise capital sermaye tedarik etmek registered capital kayıtlı sermaye r isk capital risk sermayesi seed capital çekirdek sermaye / başlangıç sermayesi share capital hisse senedi sermayesi; hisselere bölünmüş
sermaye share of capital sermayede katılma payı shor t term capital movement kısa dönemli sermaye hareketi subscr ibed capital taahhüt edilmiş sermaye venture capital risk sermayesi
CAPITALISATION kapitalizasyon
CARBON MONOXIDE POISONING karbon monoksit zehir lenmesi
CARCINOGEN kanserojen madde carcinogenic effect kanserojen etki
47
carcinogenic substance kanserojen madde carcinogenic potency kanserojenlik gücü carcinogenic potential kanserojenlik potansiyeli
CARD kar t card blanche sınırsız yetki card holder kart hamili card issuer kart çıkaran / basan kişi
CARE bakım; yükümlülük; özen / ihtimam; kaygı, endişe
medical care tıbbi bakım home care evde bakım hizmetleri take care not to prejudice the financial stability
mali istikrarı tehlikeye düşürmemeye özen göstermek
CAREER kar iyer
CARTEL kar tel
CASE durum, vaziyet, hâl, mesele, vaka, hadise, olay; dava
as the case may be durumuna göre, hâlin icabına göre case by case somut olay temelinde, tek tek case in abstentia gıyabında duruşma case law içtihat hukuku case law of the European Cour t of Justice
Avrupa Toplulukları Adalet Divanı içtihadı
case of infringement ihlal durumu, ihlal hâli, ihlal olayı cases that r equire immediate action acil önlem gerektiren durumlar in case of urgency acil durumda investigate a case bir durumu soruşturmak / araştırmak; bir olayı
tahkik etmek joint case birleştirilmiş dava mer its of the case davanın esası par ties to the case davanın tarafları
CASH nakit, para, efektif para, peşin para cash against goods mal mukabili ödeme, mal karşılığı ödeme cash benefit nakdî yardım cash flow table nakit akım tablosu cash market nakit piyasası cash on delivery mal mukabili ödeme, teslimde ödeme cash voucher kasa senedi, kasa makbuzu in cash or in kind ayni veya nakdî olarak modified cash basis değiştirilmiş nakit esası
CAUSE i. neden, sebep; f. neden olmak, sebebiyet vermek
accident cause kaza sebebi cause a disadvantage bir zarara sebep olmak, olumsuz duruma sokmak,
sorunlara neden olmak cause a damage zarar / hasar vermek; zarara neden olmak
48
termination for a just cause haklı bir nedenle fesih
CEASEFIRE ateşkes
CEILING tavan; azami sınır tariff ceiling tarife tavanı
CENSOR i. sansür ; f. sansür etmek censorship sansür koyma / etme işi selfcensorship oto sansür subject the communication to censorship
haberleşmeyi sansüre tabi tutmak
CENSURE i. suçlama, kınama; f. tenkit etmek, eleştirmek, kınamak
motion of censure gensoru, güvensizlik önergesi table a motion of censure gensoru önergesi vermek vote of censure güvensizlik oyu
CENTRAL merkezî, or ta central bank merkez bankası Central Bureau for Nuclear Measurements (CBNM)
Nükleer Ölçümler Merkez Bürosu (CBNM)
central competent authority merkezi yetkili makam Central and Eastern European Countr ies (CEEC)
Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleri (MDAÜ)
Central and Eastern European Copyr ight User Platform (CECUP)
Merkezi ve Doğu Avrupa Telif Hakları Kullanıcı Platformu (CECUP)
Central European Countries (CECs) Merkezi Avrupa Ülkeleri (CECs) central finance and contracts unit (CFCU)
merkezî finans ve ihale birimi (MFIB)
central government merkezi hükûmet central industr ial property office merkezi sınai mülkiyet ofisi central management merkezi yönetim Central Product Classification (CPC) Merkezi Ürün Sınıflandırması (CPC) European Central Bank (ECB) Avrupa Merkez Bankası (AMB) European System of Central Banks (ESCB)
Avrupa Merkez Bankaları Sistemi (AMBS)
CENTRALISM merkeziyetçilik
CENTRE merkez Business Cooperation Centre (BCC) İş Koordinasyon Merkezi; İşletmeler arası İş
Birliği Merkezi (BCC) Business and Innovation Centre (BIC) İş ve Yenilik Merkezi (İYM) Centre for Educational Research and Innovation (CERI)
Eğitimde Araştırma ve Yenilik Merkezi (CERI)
Centre for Information, Discussion and Exchange on the Crossing of Frontier s and Immigration (CIREFI)
Göç ve Sınır Geçişleri Konusunda Bilgi, Değerlendirme ve Değişim Merkezi (CIREFI)
centre for information and documentation (CID)
bilgi ve belge merkezi (BBM)
development centre kalkınma merkezi
49
Euroinfo Centre (EIC) Avrupa Bilgi Merkezi (ABM) European Business and Innovation Centre Network (EBN)
Avrupa İş ve Yenilik Geliştirme Ağı (EBN)
European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC)
Avrupa Hastalıkları Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC)
European Centre for the Development of Vocational Training (CEDEFOP)
Avrupa Mesleki Eğitim Geliştirme Merkezi (CEDEFOP)
European Centre for Higher Education (CEPES)
Avrupa Yüksek Öğretim Merkezi (CEPES)
European Centre for Modern Languages (ECML)
Avrupa Modern Diller Merkezi (ECML)
European Centre for Public Enterpr ise Avrupa Kamu İşletmeleri Merkezi European documentation centre (EDC) Avrupa dokümantasyon merkezi (ADM) European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA)
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi (EMCDDA)
European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia (EUMC)
Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığını İzleme Merkezi (EUMC)
European Space Operations Centre (ESOC)
Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi (ESOC)
European Space Research and Technology Centre (ESTEC)
Avrupa Uzay Araştırma ve Teknoloji Merkezi (ESTEC)
European Union Satellite Centre (EUSC)
Avrupa Birliği Uydu Merkezi (EUSC)
expor t promotion centre ihracatı geliştirme merkezi innovation relay centre yenilik aktarım merkezi intervention centre müdahale merkezi joint information centre (JIC) ortak bilgi merkezi (OBM) Joint Research Centre (JRC) Ortak Araştırma Merkezi (OAM) National Energy Conservation Centre (NECC)
Ulusal Enerji Tasarrufu Merkezi (UETM)
notification centre bildirim merkezi project centre (PC) proje merkezi (PM) Regional Marine Pollution Emergency Response Centre for the Mediter ranean Sea (REMPEC)
Akdeniz için Bölgesel Deniz Kirliliği Acil Müdahale Merkezi (REMPEC)
settlement and custody centre takas ve saklama merkezi Translation Centre for the Bodies of the European Union (CdT)
Avrupa Birliği Organları Tercüme Merkezi (CdT)
CEREALS tahıl, hububat
CERTIFICATE sertifika, vesika, belge, şahadetname advancefixing certificate ön izin belgesi; ön tespit sertifikası animal health cer tificate hayvan sağlığı sertifikası ATR Movement Certificate ATR Dolaşım Belgesi certificate of approval onay sertifikası, onay belgesi certificate of circulation dolaşım belgesi certificate of deposits mevduat sertifikası certificate of incorporation (ar ticles of incorporation)
tüzel kişilik kazandıran statü; tüzel kişiliği olan ticaret şirketi
certificate of or igin menşe şahadetnamesi
50
certificate of specification spesifikasyon belgesi certificate of warranty garanti belgesi certificate of weight çeki listesi control certificate kontrol belgesi draw up a certificate belge düzenlenmek equivalency certificate denklik belgesi EU1 Movement Certificate EU1 Dolaşım Belgesi expor t cer tificate ihracat izin belgesi impor t certificate ithalat izin belgesi investment cer tificate yatırım belgesi inward processing author isation certificate
dahilde işleme izin belgesi
movement certificate dolaşım belgesi outward processing author isation certificate
hariçte işleme izin belgesi
phytosanitary cer tificate bitki sağlık sertifikası secur ity cer tificate teminat sertifikası; güvenlik belgesi type approval cer tificate tip onay belgesi veter inary certificate veterinerlik belgesi
CERTIFICATION belgelendirme certification author ity onay makamı, belgelendirmeyi yapan kurum /
kuruluş certification body belgelendirme kuruluşu European Organisation for Testing and Cer tification (EOTC)
Avrupa Test ve Belgelendirme Örgütü (EOTC)
Harmonised Survey and Cer tification System (HSSC)
Armonize Sörvey ve Sertifikalandırma Sistemi (HSSC)
laboratory cer tification laboratuar belgelendirmesi testing, certification and inspection institution
test, belgelendirme ve muayene kuruluşu
CERTIFIED tescilli, onaylı, onaylanmış / tasdik edilmiş certified copy onaylı nüsha certified invoice tasdikli / onaylı fatura
CESSATION kesilme, durma, ara verme cessation of joint control ortak denetimin sona erdirilmesi
CHAIRMANSHIP başkanlık
CHAMBER oda; yasama meclisi; daire; saray, resmî konut The Association of European Chambers of Commerce and Industry (Eurochambers)
Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (Eurochambers)
chamber of commerce ticaret odası chamber of mar itime trade deniz ticaret odası International Chamber of Commerce (ICC)
Uluslararası Ticaret Odası (UTO)
one chamber parliament tek meclisli parlamento
CHANGE i. değişim; f. değiştirmek
51
climate change iklim değişikliği Climate Change Framework Convention (CCFC)
İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (İDÇS)
CHAPTER fasıl, bölüm
CHARGE i. masraf, ücret, vergi, gider, harç, resim; ithamname; sorumluluk; yük; f. suçlamak, itham etmek
assembly charge montaj masrafı charges having equivalent effect eş etkili vergiler charge of genocide soykırım suçlaması countervailing charges telafi edici vergiler cr iminal charge suç isnadı; itham elimination of charges having equivalent effect
eş etkili vergi veya resimlerin kaldırılması
extraordinary charges olağanüstü giderler flatrate charge düz oranlı vergi investment charge yatırım gideri / masrafı / harcaması repair charges onarım giderleri / masrafları, tamir giderleri /
masrafları storage charges depolama masrafları tr ansit charge transit geçiş vergisi
CHART tablo, plan bar char t bar çizelgesi Gannt char t Gannt çizelgesi
CHARTER şart, misak Char ter of the Fundamental Social Rights of Workers
İşçilerin Temel Sosyal Hakları Şartı
Char ter of Fundamental Rights Temel Haklar Şartı Energy Char ter Treaty (ECT) Enerji Şartı Antlaşması (ECT) European Char ter Avrupa Şartı European Char ter for Small Enterpr ises (ECSE)
Küçük İşletmeler Avrupa Şartı (ECSE)
European Char ter of Local Self Government
Avrupa Yerel Öz Yönetim Şartı
ar ticle: madde chapter: bölüm,fasıl division: bölüm indent: bent paragraph: fıkra , paragraf par t: kısım section: kesim subdivision: alt bölüm subparagraph: bent title: başlık
52
European Union Char ter of Fundamental Rights
Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı
Par is Charter Paris Şartı public service charter kamu hizmeti sözleşmesi social charter sosyal şart UN Charter BM Şartı
CHECK kontrol border check sınır kontrolü check list kontrol listesi double checking regime çift taraflı kontrol rejimi
CHEQUE çek open cheque açık çek
CHEMICAL kimyasal chemical fertilizer kimyevi gübre chemical waste kimyasal atık Environmental Chemicals Data and Information Network (ECDIN)
Çevreyle İlgili Kimyasallar Hakkında Veri ve Bilgi Ağı (ECDIN)
European Chemicals Agency (ECHA) Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA) European Inventory of Existing Commercial Chemical Substances (EINECS)
Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Avrupa Envanteri (EINECS)
hazardous chemical agent tehlikeli kimyasal ajan noxious chemical substance zararlı kimyasal madde Registration, Evaluation, Authorisation and Restr iction of Chemicals (REACH)
Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması (REACH)
CHILD çocuk adopted child evlat edinilmiş çocuk child abuse çocuk istismarı child labour çocuk işçiliği Convention on the Rights of the Children (CRC)
Çocuk Hakları Sözleşmesi (ÇHS)
foster child bakılan çocuk (koruyucu aile tarafından) International Programme on the Elimination of Child Labour (IPEC)
Çocuk İşçiliğinin Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Program (IPEC)
sexual exploitation of children çocukların cinsel istismarı United Nations International Children Emergency Fund (UNICEF)
Birleşmiş Milletler Çocuklara Acil Yardım Fonu (UNICEF)
CINEMATOGRAPHY sinematografi cinematographic sinematografik
CIRCLE çember; daire concentric circles tek merkezli iç içe geçen halkalar
CIRCULAR genelge, sirküler
CIRCULATION tedavül, dolaşım certificate of circulation dolaşım belgesi declaration of release for free serbest dolaşıma giriş beyannamesi
53
circulation free circulation serbest dolaşım free circulation of TV Services TV hizmetlerinin serbest dolaşımı goods in free circulation serbest dolaşımdaki mallar goods released for free circulation serbest dolaşımda bulunan mallar release for free circulation serbest dolaşıma giriş
CIRCUMSTANCE şart; durum aggravating circumstance ağırlaştırıcı neden, ağırlaştırıcı koşul attenuating circumstance hafifletici koşul compelling circumstance zorlayıcı koşul mitigating circumstances hafifletici nedenler
CIRCUMVENTION kanunu dolanma
CITIZEN yur ttaş / vatandaş citizen diplomacy yurttaş / vatandaş diplomasisi citizens abroad yurtdışındaki vatandaşlar Citizens’ Europe Vatandaşlar Avrupası
CITIZENSHIP yur ttaşlık / vatandaşlık citizenship of the Union Birlik vatandaşlığı (Avrupa Birliği vatandaşlığı) European citizenship Avrupa vatandaşlığı
CIVIL sivil; uygar / medeni civil code medeni kanun civil death medeni ölüm, medeni haklardan yoksun kalma civil defence sivil savunma civil disobedience sivil itaatsizlik civil employment sivil istihdam civil engineer ing inşaat mühendisliği civil protection afetlere karşı koruma, sivil savunma civil law medeni hukuk civil liability hukuki sorumluluk civil r ight medeni hak civil servant memur civil service kamu / amme görevi / hizmeti civil status (cf. personal status) medeni durum; kişisel durum / ahvali şahsiye civil war iç savaş European Community civil servants Avrupa Topluluğu memurları European Union Civil Service Tr ibunal Avrupa Birliği Kamu Personeli Mahkemesi explosive for civil use sivil amaçlı patlayıcılar human and civil r ights insan hakları ve medeni haklar International Civil Aviation Organisation (ICAO)
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO)
International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR)
Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (ICCPR)
judicial cooperation in civil matter s özel hukuk konularında adli iş birliği par ty in a civil action hukuk davasında taraf rules of civil procedure hukuk usulü kuralları
CIVILIZATION medeniyet / uygar lık
54
clash of civilizations medeniyetler çatışması
CLAIM i.talep; iddia; f. talep etmek; iddia etmek claim for damages tazminat talebi counter claim karşı talep, karşı iddia false claim yalana dayalı talep compensation claim tazminat talebi substantiate the claim iddianın doğruluğunu kanıtlamak
CLAIMANT davacı; iddia sahibi; talep eden
CLASS sınıf; grup classes of under takings teşebbüs türleri ruling class yönetici sınıfı
CLASSIFICATION sınıflandırma / tasnif etme; nitelendirme Central Product Classification (CPC) Merkezi Ürün Sınıflandırması (CPC) classification of expenditure harcamaların sınıflandırılması International Standard Industr ial Classification of All Economic Activities (ISIC)
Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Sanayi Sınıflaması (ISIC)
Standard International Trade Classification (SITC)
Standart Uluslararası Ticaret Sınıflaması (SITC)
Statistical Classification of Economic Activities in the European Community (NACE)
Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (NACE)
tariff classification tarife sınıflandırması / pozisyonu
CLAUSE kayıt, kloz; şar t / koşul; hüküm (akitlerde) arbitration clause tahkim kaydı / tahkim hükmü, tahkim klozu clause of adhesion katılım kaydı / klozu collective action clause toplu eylem şartı / kaydı escaped clause çekilme şartı most favoured nation clause en çok kayırılan ulus kaydı prorogation clause yetki şartı r esolutive clause fesih kaydı (akitlerde) standstill clause mevcudun korunması kuralı; dondurma kaydı suspension clause askıya alma hükmü
CLEARANCE gümrük makbuzu; gümrükleme; tasfiye; takas clearance of accounts hesapların ibrası, hesapların takası customs clearance gümrükleme post clearance examination gümrük sonrası muayene / inceleme clear ing and settlement system takas ve ödemeler sistemi
CLIENT müşter i; müvekkil group of connected clients bağlantılı müşterilerden oluşan grup handling of client order s müşteri siparişlerinin yerine getirilmesi
CLIMATE iklim climate change iklim değişikliği Climate Change Framework Convention (CCFC)
İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (İDÇS)
55
CLINICAL SUPERIORITY klinik üstünlük
CLUSTER küme
CLUTCH debriyaj
COAL kömür coal site kömür sahası European Coal and Steel Community (ECSC)
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)
Treaty Establishing the European Coal and Steel Community
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu Kuran Antlaşma
CODE yasa, kanun; şifre, kod animal identification code hayvan tanımlama kodu civil code medeni kanun code of civil procedure hukuk muhakemeleri usulü kanunu code of commerce ( commercial code) ticaret kanunu code of conduct davranış kuralları code of ethics etik kuralları code of good practice iyi uygulama kodu (belirli bir alanda üzerinde
anlaşmaya varılmış ve herkesin uyması beklenen düzenlemeler bütünü)
code of obligations borçlar kanunu code of penal procedure ceza muhakemeleri kanunu customs code gümrük kodu
CODEBTOR müşterek borçlu
CODECISION or tak karar codecision procedure ortak karar usulü
CODIFICATION kodifikasyon / tedvin codify tedvin etmek, kodifiye etmek
COFINANCE or tak finansman
COGENERATİON eş üretim cogeneration unit eş üretim birimi electr icity from cogeneration eş üretim elektriği
COHERENCE tutar lılık / insicam
COHESION uyum cohesion fund uyum fonu economic and social cohesion (ESC) ekonomik ve sosyal uyum (ECS) regional cohesion bölgesel uyum terr itor ial cohesion bölgesel / ülkesel uyum
COLLATERAL BOND munzam teminatlı tahvil
COIN (v.) para basmak
COLIABILITY müşterek sorumluluk / mesuliyet
COLLECTION toplama, bir araya getirme, tahsil; der leme
56
collect toplamak; biriktirmek; tahsil etmek collect and receive ahzu kabz mode of collection tahsil usulleri premium collection ratio prim tahsilat oranı
COLLECTIVE toptan, toplu, kolektif collective action clause toplu eylem şartı / kaydı collective bargaining toplu pazarlık; toplu sözleşme görüşmeleri collective defence toplu savunma collective freedom toplu / kolektif özgürlük collective labour agreement toplu iş sözleşmesi collective investment under taking toplu yatırım teşebbüsü collective protective measure toplu koruyucu önlem / tedbir collective redundancy toplu işten çıkarma Community collective mark Topluluk ortak markası
COMBINED birleşik, ortak, kombine Combined Joint Task Force (CJTF) Birleşik Müşterek Görev Gücü (BMGG) combined nomenclature (CN) birleşik / kombine nomenklatür (CN) combined passenger tr anspor t kombine yolcu taşımacılığı
COMITOLOGY (COMMITTEE PROCEDURE)
komitoloji (komite prosedürü)
COMMANDITE komandit (şirket)
COMMERCE ticaret The Association of European Chambers of Commerce and Industry (Eurochambers)
Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (Eurochambers)
chamber of commerce ticaret odası code of commerce ( commercial code) ticaret kanunu International Chamber of Commerce (ICC)
Uluslararası Ticaret Odası (UTO)
COMMERCIAL ticari commercial adver tisement ticari reklam commercial announcement ticari ilan / duyuru commercial descr iption of goods eşyanın / malın ticari tanımı commercial goods emtia; ticari mahiyetteki eşya, ticari mal commercial litigation ticari uyuşmazlık / ihtilaf commercial policy measure ticaret politikası önlemi commercial proper ty ticari mülkiyet commercial tr ansactions ticari işlemler commercial undertaking ticari teşebbüs commercial usage ticari teamül Common Commercial Policy (CCP) Ortak Ticaret Politikası (OTP) intellectual, industr ial and commercial proper ty rights
fikrî, sınai ve ticari mülkiyet hakları
non commercial goods ticari mahiyette olmayan eşya, ticari olmayan mallar
non tariff common commercial policy tarife dışı ortak ticaret politikası önlemi
57
measure preferential commercial ar rangement tercihli ticaret düzenlemesi state monopoly of commercial character
ticari nitelikli devlet tekeli
COMMERCIALISATION ticarileştirme
COMMISSION komisyon; komisyoncu ücreti, aracı ücreti advisory commission danışma komisyonu Auditing Commission of the European Communities
Avrupa Toplulukları Denetleme Komisyonu
banking commission bankacılık komisyonu commission decision komisyon kararı commission directive komisyon direktifi / yönergesi commission of conciliation uzlaştırma komisyonu Commission of the European Communities
Avrupa Toplulukları Komisyonu
commission of inquiry soruşturma komisyonu commission on guarantees garanti komisyonu commission payable komisyon giderleri commission proposal komisyon tasarısı / önerisi commission receivable komisyon alacakları commission recommendation komisyon tavsiyesi commission regulation komisyon tüzüğü commission repor t komisyon raporu composition of the European Commission
Avrupa Komisyonunun oluşumu / kompozisyonu
disarmament commission silahsızlanma komisyonu European Commission (EC) Avrupa Komisyonu (AK) European Commission Host Organisation (ECHO)
Avrupa Komisyonu Ana Bilgisayar Birimi Organizasyonu (ECHO)
European Commisson’s Library Automated System (ECLAS)
Avrupa Komisyonu Kütüphanesi Otomatik Sistemi (ECLAS)
European Commission Representation (ECR)
Avrupa Komisyonu Temsilciliği (AKT)
European Community Commission Directory
Avrupa Topluluğu Komisyonu Rehberi
European Travel Commission (ETC) Avrupa Seyahat Komisyonu (ETC) International Organisation of Securities Commissions (IOSCO)
Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonları Örgütü (IOSCO)
joint commission karma komisyon, ortak komisyon joint parliamentary commission karma parlamento komisyonu member of the commission komisyon üyesi President of the European Commission Avrupa Komisyonu Başkanı should the Commission find… Komisyon… saptarsa subregional commission alt bölge komisyonu; yerel komisyon They shall forthwith inform the Commission thereof…
Komisyonu [durumdan] derhal haberdar ederler
United Nations Commission on International Trade Law (UNCITRAL)
Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL)
United Nations Economic Commission Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik
58
for Europe (UN / ECE) Komisyonu (BM / AEK) United Nations High Commission for Refugees
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği
COMMISSIONER komisyon üyesi, komiser United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR)
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri (UNHCR)
COMMITMENT taahhüt, yüklenme; vaat commitment document taahhüt evrakı commitment letter taahhütname commitment of expenditure harcama taahhüdü firm commitment kesin (bağlayıcı) taahhüt longterm commitment uzun vadeli taahhüt / yükümlülük reciprocal commitment karşılıklı taahhüt
COMMITTEE komite, encümen Action Committee for a United States of Europe (ACUSE)
Avrupa Birleşik Devletleri için Eylem Komitesi (ACUSE)
ad hoc committee geçici komite (ad hoc komite) advisory committee danışma komitesi / istişari komite Advisory Committee on Banking Bankacılık Danışma Komitesi Advisory Committee on Customs Matter s
Gümrük Sorunları Danışma Komitesi
Advisory Committee on Foodstuffs Gıda Danışma Komitesi Advisory Committee on Restrictive Practices and Dominant Positions
Sınırlayıcı Uygulamalar ve Hâkim Durumlar Danışma Komitesi
Advisory Committee on Safety Güvenlik Danışma Komitesi arbitration committee tahkim komitesi (heyeti) association committee ortaklık komitesi Committee for the European Development of Science and Technology (CODEST)
Avrupa Bilim ve Teknoloji Geliştirme Komitesi (CODEST)
Committee of Agr icultural Organisations in the European Community (COPA)
Avrupa Topluluğu Tarım Kuruluşları Komitesi (COPA)
Committee of European Secur ities Regulators (CESR)
Avrupa Sermaye Piyasası Kurulları Komitesi (CESR)
committee of inquiry soruşturma komitesi Committee of Minister s of the Council of Europe
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi
Committee of the Regions of the European Union (CoR)
Avrupa Birliği Bölgeler Komitesi (BK)
Committee of Wisemen Âkil Adamlar Komitesi Committee on Coordination in Justice and Home Affairs
Adalet ve İçişleri Eşgüdüm / Koordinasyon Komitesi
Committees of the European Par liament
Avrupa Parlamentosu Komiteleri
Conciliation Committee Uzlaştırma Komitesi Conference of Community and European Affairs Committees of
Avrupa Birliği Parlamentoları Topluluk ve Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (COSAC)
59
Par liaments of the European Union (COSAC) Conference of European Affairs Committees (CEAC)
Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (CEAC)
consultative committee danışma / istişare komitesi Consumer Consultative Committee (CCC)
Tüketici Danışma Komitesi (CCC)
contact committee irtibat komitesi Council of the European National Youth Committees (CENYC)
Avrupa Ulusal Gençlik Komiteleri Konseyi (CENYC)
Customs Union Joint Committee (CUJC)
Gümrük Birliği Ortak Komitesi (GBOK)
customs valuation committee gümrük kıymet komitesi damage determination committee hasar tespit komitesi Development Aid Committee (DAC) Kalkınma Yardım Komitesi (DAC) Development Assistance Committee (DAC)
Kalkınma Yardım Komitesi (DAC)
drafting committee hazırlık komitesi, taslak komitesi Economic and Social Committee (ECOSOC / ESC)
Ekonomik ve Sosyal Komite (ESK)
economic study committee ekonomik inceleme komitesi Employment and Labour Market Committee
İstihdam ve İşgücü Piyasası Komitesi
Employment Committee (EMCO) İstihdam Komitesi (EMCO) European Committee for the Prevention of Tor ture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT)
Avrupa İşkenceyi ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele ve Cezayı Önleme Komitesi (CPT)
European Committee for Telecommunications Regulatory Affairs (ECTRA)
Avrupa Telekomünikasyon Düzenleyici İşler Komitesi (ECTRA)
European CommunityTurkey Association Committee
Avrupa TopluluğuTürkiye Ortaklık Komitesi
ECTurkey Joint Parliamentary Committee
ATTürkiye Karma Parlamento Komisyonu / Komitesi
European Economic and Social Committee (EESC)
Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi (EESC)
Eurpean Committee for Electrotechnical Standardisation (CENELEC)
Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (CENELEC)
European Radiocommunications Committee (ERC)
Avrupa Radyokomünikasyon Komitesi (ERC)
European Research and Development Committee (ERDC)
Avrupa Araştırma ve Geliştirme Komitesi (ERDC)
European Secur ities Committee Avrupa Menkul Kıymetler Komitesi European Committee for Standardisation CEN)
Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN)
European Telecommunication Standards Committee (ETSC)
Avrupa Telekomünikasyon Standartları Komitesi (ETSC)
60
European Union Military Committee (EUMC)
Avrupa Birliği Askerî Komitesi (ABAK)
European Wiseman Committee Avrupa Âkil Adamlar Komitesi executive committee yürütme / icra komitesi financial cooperation committee mali iş birliği komitesi hospitality committee ağırlama komitesi Intergovernmental Committee for Migrations
Hükûmetler Arası Göç Komitesi
International Telegraph and Telephone Consultative Committee (CCITT)
Uluslararası Telgraf ve Telefon Danışma Komitesi (CCITT)
joint advisory committee karma istişare komitesi joint committee karma komite, ortak komite Joint Monitoring Committee (JMC) Ortak İzleme Komitesi (OİK) management committee yönetim komitesi mediation committee arabuluculuk komitesi municipal committee belediye encümeni OECD Competition Committee (CC) OECD Rekabet Komitesi par liamentary committee Parlamento komitesi Permanent Committee for Employment
Daimî İstihdam Komitesi
Permanent Representatives Committee (COREPER)
Daimî Temsilciler Komitesi (COREPER)
Political Affair s Committee Siyasi İşler Komitesi Political and Security Committee (PSC)
Siyaset ve Güvenlik Komitesi (PSC)
Political Committee (POCO) Siyasi Komite (POCO) political cooperation committee siyasi iş birliği komitesi purchasing committee satın alma komitesi r egulatory committee düzenleyici komite Scientific and Technological Research Committee (STRC)
Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Komitesi (STRC)
Sectoral Monitor ing SubCommittee (SMSC)
Sektörel İzleme Alt Komitesi (SMSC)
Special Committee on Agriculture (SCA)
Özel Tarım Komitesi (SCA)
standing committee daimî komite Standing Committee for Economic and Commercial Cooperation
Ekonomik ve Ticari İş Birliği Daimî Komitesi
subcommittee alt komite Telecommunication Conformity Assessment and Market Surveillance Committee (TCAM)
Telekomünikasyon Uygunluk Değerlendirme ve Piyasa Gözetimi Komitesi (TCAM)
COMMODITY emtia, mal, eşya commodity derivatives mala dayalı türev araçlar
COMMON or tak, müşterek; adi common action ortak hareket, ortak eylem common accord ortak rıza, mutabakat Common Agr icultural Policy (CAP) Ortak Tarım Politikası (OTP) common attitude ortak tavır
61
Common Commercial Policy (CCP) Ortak Ticaret Politikası (OTP) Common Customs Tariff (CCT) Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) Common Customs Tariff nomenclature Ortak Gümrük Tarifesi nomenklatürü Common Defence Policy (CDP) Ortak Savunma Politikası (OSP) Common European Home Ortak Avrupa Evi Common European Prior ity Area (CEPA)
Avrupa Müşterek Öncelikli Alanı (CEPA)
common external tar iff (CET) ortak dış tarife (ODT) Common Fisher ies Policy (CFP) Ortak Balıkçılık Politikası (OBP) Common Foreign And Secur ity Policy (CFSP)
Ortak Dış(işleri) ve Güvenlik Politikası (ODGP)
common law ortak hukuk common market ortak pazar common market organisation ortak piyasa düzeni Common Organisation of Agr icultural Markets (COM)
Ortak Tarım Piyasaları Düzeni (COM)
common organisation of the markets ortak piyasa düzeni common policy ortak politika common position ortak tutum common proper ty mal birliği (aile hukuku) Common Security and Defence Policy (CSDP)
Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası (OGSP)
common strategy ortak strateji common structural policy ortak yapısal politika common technical regulation (CTR) ortak teknik düzenleme (CTR) Common Transit and Single Administrative Document
Ortak Transit ve Tek İdari Belge
Common Transpor t Policy Ortak Taşımacılık Politikası Council common position Konsey ortak tutumu European Common Proposal (ECP) Avrupa Ortak Teklifi (ECP)
COMMONWEALTH OF INDEPENDENT STATES (CIS)
Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)
Technical Assistance to the Commonwealth of Independent States and Georgia (TACIS)
Bağımsız Devletler Topluluğu ve Gürcistan’a Teknik Yardım [Programı] (TACIS)
COMMUNITARISATION topluluklaştırma
COMMUNICATION iletişim / haberleşme; tebliğ, bildirim Advanced Communications Technologies and Services (ACTS)
İleri Haberleşme Teknolojileri ve Hizmetleri (ACTS)
communication to the par ties taraflara (yapılan) bildirim DirectorateGeneral for Communication
İletişim Genel Müdürlüğü
electronic communications network (ECN)
elektronik haberleşme şebekesi (ECN)
electronic communications networks and services (ECN&S)
elektronik haberleşme şebekeleri ve hizmetleri (ECN&S)
European Forestry Information and Communication System (EFICS)
Avrupa Ormancılık Bilgi ve İletişim Sistemi (EFICS)
62
European Radiocommunications Committee (ERC)
Avrupa Radyokomünikasyon Komitesi (ERC)
information and communication technology (ICT)
bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT)
Research and Development in Advanced Communications Technologies for Europe (RACE)
Avrupa İleri Haberleşme Teknolojilerinde Araştırma ve Geliştirme (RACE)
subject the communication to censorship
haberleşmeyi sansüre tabi tutmak
COMMUNIQUE resmî bildir i, tebliğ
COMMUNITY Topluluk; camia; cemaat Auditing Commission of the European Communities
Avrupa Toplulukları Denetleme Komisyonu
bicommunity federation iki toplumlu federasyon Commission of the European Communities
Avrupa Toplulukları Komisyonu
Conference of Community and European Affairs Committees of Par liaments of the European Union (COSAC)
Avrupa Birliği Parlamentoları Topluluk ve Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (COSAC)
Community act Topluluk işlemi / Topluluk tasarrufu Community acquis Topluluk müktesebatı / kazanımı Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation (CARDS)
(Batı Balkanlarda) Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımı (CARDS)
Community collective mark Topluluk ortak markası Community Fisheries Control Agency (CFCA)
Topluluk Balıkçılık Kontrol Ajansı (CFCA)
Community formulary Topluluk formu community foundation cemaat vakfı Community framework Topluluk çerçevesi Community goods Topluluk eşyası / malları; karı kocanın ortak
mülkiyetinde olan mallar (aile hukuku) Community Guarantee Topluluk Garantisi Community Impor t Requirements Database (CIRD)
Topluluk İthalat Şartları Veri Tabanı (CIRD)
Community initiative Topluluk inisiyatifi Community instructions Topluluk talimatları Community instrument Topluluk aracı Community law Topluluk hukuku Community legal instrument Topluluk hukuki aracı Community legal order Topluluk hukuk düzeni Community legislation Topluluk mevzuatı Community market Topluluk piyasası Community method Topluluk yöntemi (karşıtı. hükûmetler arası
yöntem) community of property mal ortaklığı (aile hukuku) Community options Topluluk seçenekleri Community organisation Topluluk örgütü
63
Community Patent Convention Topluluk Patent Sözleşmesi Community Plant Var iety Office (CPVO)
Topluluk Bitki Çeşitleri Ofisi (CPVO)
Community policy Topluluk politikası Community powers Topluluk yetkileri Community Programme in Education and Training for Technology (COMETT)
Teknoloji Alanında Eğitim ve Öğretim Topluluk Programı (COMETT)
Community Research and Development Information Service (CORDIS)
Topluluk Araştırma ve Geliştirme Bilgi Hizmeti (CORDIS)
Community rules Topluluk kuralları Community’s own resources Topluluğun öz kaynakları Community suppor t framework (CSF) Topluluk destek çerçevesi (CSF) Community terr itory Topluluk alanı Community trade mark Topluluk markası Confederation of Family Organisations in European Community (COFACE)
Avrupa Topluluğu Aile Örgütleri Konfederasyonu (COFACE)
decision making procedure of the European Community
Avrupa Topluluğu karar alma prosedürü / usulü
Economic Community of West African States (ECOWAS)
Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS)
European Atomic Energy Community (EAEC / Euratom)
Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET / Euratom)
European Coal and Steel Community (ECSC)
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)
European Communities Avrupa Toplulukları European Communities Personnel Selection Office (EPSO)
Avrupa Toplulukları Personel Seçme Bürosu (EPSO)
European Community (EC) Avrupa Topluluğu (AT) European Community civil servants Avrupa Topluluğu memurları European Community fund Avrupa Topluluğu fonu European Community Humanitarian Aid Office (ECHO)
Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Ofisi (ECHO)
European Community institutions Avrupa Topluluğu kurumları European Community Investment Par tner s (ECIP)
Avrupa Topluluğu Yatırım Ortakları (ECIP)
European Community law Avrupa Topluluğu hukuku European Community of Consumer Cooperatives (EUROCOOP)
Avrupa Tüketici Kooperatifleri Topluluğu (EUROCOOP)
European Community presidency Avrupa Topluluğu [dönem] başkanlığı European Community pr imary law Avrupa Topluluğu birincil hukuku European Community secondary law Avrupa Topluluğu ikincil hukuku European Community secondary legislation
Avrupa Topluluğu ikincil mevzuatı
European Community Statistical Office (EUROSTAT)
Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisi (EUROSTAT)
European Defence Community (EDC) Avrupa Savunma Topluluğu (AST) European Economic Community (EEC)
Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)
64
European Economic Community Turkey Association
Avrupa Ekonomik TopluluğuTürkiye Ortaklığı
European Economic Community Turkey Association Council
Avrupa Ekonomik TopluluğuTürkiye Ortaklık Konseyi
European Health Community Avrupa Sağlık Topluluğu European Political Community (EPC) Avrupa Siyasal Topluluğu (EPC) European Political Community Project Avrupa Siyasal Topluluğu Projesi European System of National and Regional Accounts in the Community
Avrupa Topluluğu Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sistemi
Europe of the Community Topluluk Avrupası extra Community trade Topluluk dışı ticaret Foreign Delegations of the European Community
Avrupa Topluluğu Dış Delegasyonları
hierarchy of Community acts Topluluk tasarrufları / işlemleri hiyerarşisi instruments of the European Community
Avrupa Topluluğu araçları
Integrated Customs Tar iff of the European Communities (TARIC)
Avrupa Toplulukları Entegre Gümrük Tarifesi (TARIC)
intra Community expor t Topluluk içi ihracat intra Community trade Topluluk içi ticaret legislation of the European Communities
Avrupa Toplulukları mevzuatı
Liberal and Radical Youth Movement of the European Community (LYMEC)
Avrupa Topluluğu Liberal ve Radikal Gençlik Hareketi (LYMEC)
monitor ing the application of the Community Law
Topluluk Hukukunun uygulanmasının izlenmesi / gözetimi
New Community Instrument (NCI) Yeni Topluluk Aracı (NCI) non Community goods Topluluk dışı mallar; karı kocanın ortak
mülkiyetinde olmayan mallar (aile hukuku) Office for Official Publications of the European Communities (OOPEC)
Avrupa Toplulukları Resmî Yayınlar Ofisi (OOPEC)
Official Journal of the European Communities
Avrupa Toplulukları Resmî Gazetesi
pr ior ity of the Community Topluluğun önceliği safeguard the interests of the Community
Topluluk çıkarlarını korumak
Southern African Development Community (SADC)
Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC)
Treaty Establishing the European Community
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma
Treaty Establishing the European Economic Community (Treaty of Rome)
Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma (Roma Antlaşması)
Union of Industries of the European Community
Avrupa Topluluğu Sanayiler Birliği
COMPANY şirket affiliated company yavru şirket, filyal asset management company varlık yönetim şirketi company with share capital sermayesi paylara bölünmüş şirket
65
company law şirketler hukuku financial holding company finansal holding holding company holding incorporated company tüzel kişiliği olan şirket insurance company sigorta şirketi intermediary company aracı şirket joint stock company anonim şirket limited liability company limitet şirket local distr ibution company yerel dağıtım şirketi mixed activity holding company karma faaliyetli holding mixedactivity insurance holding company
karma faaliyetli sigorta holdingi
mixed financial holding company karma finansal holding multinational company çok uluslu şirket offeree company satıcı şirket parent company ana şirket tr ading company ticaret şirketi tr ansfer of the seat of a company / firm bir şirketin / firmanın merkezinin yer değiştirmesi trust company kredi bankası unlimited company (general par tnership)
kolektif şirket
COMPATIBLE uyumlu, uygun
COMPENSATION tazminat; telafi action for compensation tazminat davası amount of compensation tazminat tutarı compensation claim tazminat talebi compensation for damage zararın tazmini due compensation uygun / münasip tazminat investor compensation scheme yatırımcı tazmin sistemi monetary compensation amount (MCA)
parasal telafi tutarı (MCA)
business: iş, ticaret businessman: iş adamı company: şirket enterprise: işletme;girişim / teşebbüs firm: firma joint venture: ortak yatırım general par tner ship: kolektif şirket limited par tnership: komandit şirket limited par tnership in which capital divided into shares: sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket ordinary par tnership: adi şirket undertaking: girişim / teşebbüs venture: girişim / teşebbüs
66
pecuniary compensation maddi tazminat; parasal yoldan telafi unemployment compensation işsizlik tazminatı
COMPENSATORY telafi edici / giderici compensatory amount telafi edici tutar compensatory indemnity fark giderici tazminat compensatory levy telafi edici vergi, fark giderici vergi compensatory tax telafi edici vergi, fark giderici vergi
COMPETE (v.) r ekabet etmek, yarışmak
COMPETENCE yetki / salahiyet; yeterlik administrative competence yönetim yetkisi / idari yetki concur rent competence paylaşılmış yetki exclusive competence münhasır yetki executive competence yürütme / icra yetkisi general competence genel yetki shared competence paylaşılmış yetki …will be the competence of… …’nın sorumluluğunda / yetki alanında …within the competence of… …’nın sorumluluğunda / yetki alanında
COMPETENT yetkili, yeterli, yetkin, ehil central competent authorities merkezi yetkili makamlar competent author ity yetkili makam, yetkili kuruluş competent body yetkili organ / birim
COMPETING yar ışma, rekabet etme; rekabet eden competing bids rakip teklif verilmesi competing industries rakip sanayiler competing investment oppor tunities rakip / yarışan yatırım fırsatları competing undertakings rakip teşebbüsler
COMPETITION rekabet; yarışma / müsabaka competition law rekabet hukuku competition policy rekabet politikası conditions of competition rekabet koşulları DirectorateGeneral for Competition Rekabet Genel Müdürlüğü distor tion of competition rekabetin bozulması International Competition Network (ICN)
Uluslararası Rekabet Ağı (ICN)
per fect competition tam rekabet rules on competition rekabet kuralları unfair competition haksız rekabet
COMPETITOR rakip actual competitor fiili rakip, fiili rekabetçi
COMPETITIVE rekabetçi, r ekabet eden competitive capacity rekabet gücü competitive position rekabetçi konum unfair competitive practice haksız rekabet uygulaması (ticaret hukuku)
COMPETITIVENESS rekabet gücü; rekabet edebilir lik
67
Executive Agency for Competitiveness and Innovation
Rekabet Edebilirlik ve İnovasyon Yürütme Ajansı
Competitiveness Council Rekabet Gücü Konseyi
COMPILATION der leme
COMPLEMENTARY tamamlayıcı, bütünleyici complementary act tamamlayıcı tasarruf, tamamlayıcı işlem complementary protocol tamamlayıcı protokol complementary social security scheme tamamlayıcı sosyal güvenlik programı
COMPLEX karmaşık, gr ift, kompleks complexity karmaşıklık complex product bileşik ürün
COMPLIANCE uygunluk budgetary compliance bütçeye uygunluk compliance audit uygunluk denetimi compliance officer uyum görevlisi compliance test uygunluk testi statement of general compliance genel uygunluk bildirimi cross compliance çapraz uygunluk
COMPONENT unsur, parça, bileşen blending components karışım bileşenleri fixed component sabit unsur var iable component değişken unsur
COMPOSITION oluşum, kompozisyon; konkordato composition of the European Commission
Avrupa Komisyonunun oluşumu / kompozisyonu
composition of the European Par liament
Avrupa Parlamentosunun oluşumu / kompozisyonu
COMPROMISE uzlaşma; tahkimname Luxemburg compromise Lüksemburg uzlaşması
COMPULSORY zorunlu, mecburi compulsory arbitration zorunlu tahkim compulsory expenditure zorunlu harcama compulsory jurisdiction bağlayıcı yargı, zorunlu yargı compulsory notification zorunlu bildirim compulsor ily zorunlu olarak noncompulsory expenditure zorunlu olmayan harcama
CONCENTRATION temerküz, yoğunlaşma; yoğunluk concentration of powers yetkinin / iktidarın yoğunlaşması (iktidarın bir
elde toplanması) declare a concentration unlawful bir yoğunlaşmanın hukuka aykırı olduğunu
açıklamak r isk concentration risk yoğunlaşması
CONCERTED uyumlu; birlikte yapılan concer ted action uyumlu eylem
68
concer ted economic action uyumlu ekonomik eylem concer ted effor t uyumlu çaba concer ted practice uyumlu eylem concer ted step uyumlu adım
CONCESSION taviz, imtiyaz
CONCILIATION uzlaşma, uzlaştırma, barıştırma conciliation board uzlaştırma kurulu Conciliation Committee Uzlaştırma Komitesi commission of conciliation uzlaştırma komisyonu costly conciliation pahalıya mal olan uzlaşma
CONCLUSION sonuç / vargı conclusion of tr eaties antlaşmaların yapılışı Council Conclusions Konsey Sonuçları Presidency Conclusions Başkanlık Sonuçları
CONCOMITANTLY birlikte, bir arada
CONDITION koşul / şart climatic conditions iklim koşulları conditional koşullu / şartlı conditional bond koşullu / şartlı tahvil conditional release şartlı tahliye conditions for loans ödünç / borç verme koşulları conditions of accession katılım şartları conditions of competition rekabet koşulları European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound)
Avrupa Yaşam ve Çalışma Koşullarını İyileştirme Vakfı (Eurofound)
operating condition işletim koşulu, faaliyet koşulu precondition ön koşul reciprocal condition karşılıklı şart special condition özel şart subject to the conditions öngörülen koşullara bağlı olarak, öngörülen
koşullar uyarınca (be) conditional upon koşuluna bağlı olmak fulfil a condition bir koşulu yerine getirmek unconditional koşulsuz
CONDUCIVE sebep olan, yardım eden, vesile olan
CONDUCT davranış, tavır , hareket; yönetme, idare, yürütme
conduct of business rules işlerin yürütülmesi sırasında uyulacak kurallar code of conduct davranış kuralları disorder ly conduct uygunsuz davranış ir regular conduct usulsüz davranış misconduct suihal conduct negotiations müzakereleri yürütmek
CONFEDERATION konfederasyon
69
Confederation of Family Organisations in European Community (COFACE)
Avrupa Topluluğu Aile Örgütleri Konfederasyonu (COFACE)
confederation of states devletler konfederasyonu European Confederation of Iron and Steel Industr ies (EUROFER)
Avrupa Demir Çelik Sanayileri Konfederasyonu (EUROFER)
European Trade Unions Confederation (ETUC)
Avrupa İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ETUC)
General Confederation of Agr icultural Cooperatives in the European Union (COGECA)
Avrupa Birliği Tarım Kooperatifleri Konfederasyonu (COGECA)
Union of Industrial and Employers’ Confederations of Europe (UNICE)
Avrupa Sanayi ve İşveren Konfederasyonları Birliği (UNICE)
CONFER vermek, tevcih etmek, donatmak, bahşetmek powers which are conferred upon it by this treaty
işbu antlaşmayla verilen yetkiler
confer powers yetki vermek confer rights hak tanımak / bahşetmek within the limits of the powers confer red by this tr eaty
işbu antlaşmanın verdiği yetkiler dahilinde
CONFERENCE konferans bilateral intergovernmental conference ikili hükûmetler arası konferans Conference of Community and European Affairs Committees of Par liaments of the European Union (COSAC)
Avrupa Birliği Parlamentoları Topluluk ve Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (COSAC)
Conference of European Affairs Committees (CEAC)
Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (CEAC)
Conference of European National Librar ies (CENL)
Avrupa Ulusal Kütüphaneler Konferansı (CENL)
Conference of the European Postal and Telecommunications Administrations (CEPT)
Posta ve Telekomünikasyon İdareleri Avrupa Konferansı (CEPT)
Conference of the Representatives of the Governments of the Member States
Üye Devletlerin Hükûmet Temsilcileri Konferansı
Conference on Secur ity and Cooperation in Europe (CSCE)
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı (AGİK)
European Conference Avrupa Konferansı European Disarmament Conference Avrupa Silahsızlanma Konferansı International Congress and Convention Association (ICCA)
Uluslararası Kongreler ve Toplantılar Birliği (ICCA)
Intergovernmental Conference (IGC) Hükûmetler Arası Konferans (HAK) tipar tite conference on the employment problems
istihdam konularında üçlü konferans
United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD)
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD)
CONFIRM onaylamak / tasdik etmek; doğrulamak / teyit etmek
CONFISCATION el koyma / müsadere
70
CONFLICT itilaf / uyuşmazlık armed conflict silahlı çatışma conflict of interest çıkar / menfaat uyuşmazlığı conflicting par ties uyuşmazlığın içinde olan taraflar conflictresolution diplomacy uyuşmazlık çözücü diplomasi core of conflict uyuşmazlığın özü in the event of conflict uyuşmazlık hâlinde par ties in a dispute / conflict uyuşmazlığa taraf olanlar par ties of a dispute / conflict uyuşmazlığın tarafları
CONFORMITY uygunluk Agreement on Conformity Assessment and Acceptance of Industrial Products (ACAA)
Sınai Ürünlerin Uygunluk Değerlendirmesi ve Kabulü Anlaşması (ACAA)
conformity assessment uygunluk değerlendirmesi conformity assessment and cer tification bodies
uygunluk değerlendirme ve belgelendirme kuruluşları
conformity assessment body uygunluk değerlendirme kuruluşu conformity assessment procedure uygunluk değerlendirme prosedürü / usulü conformity mark uygunluk işareti conformity marking uygunluk işaretlemesi conformity to type tipe uygunluk CE (Community Europe) Conformity marking
CE ( Avrupa Topluluğu) Uygunluk işareti
declaration of conformity uygunluk beyanı in conformity with the guidelines yol gösterici / kılavuz ilkelerle uyumlu biçimde legal conformity hukuka uygunluk Telecommunication Conformity Assessment and Market Surveillance Committee (TCAM)
Telekomünikasyon Uygunluk Değerlendirme ve Piyasa Gözetimi Komitesi (TCAM)
CONGESTION tıkanıklık; izdiham
CONNECTION bağlantı interconnection birbirine bağlı olma
CONNIVANCE suça müsamaha gösterme, suç ortaklığı
CONSCIOUS THAT... (in protocols) bilincinde olarak…, farkında olarak... (protokollerde)
CONSENSUS konsensüs / uzlaşı, oydaşma doctr ine of consensus oydaşma / konsensüs doktrini
CONSENT r ıza, muvafakat doctr ine of consent rıza / mutabakat doktrini
CONSERVATIVE muhafazakar European conservatives Avrupa muhafazakârları
CONSERVE (v.) muhafaza etmek
CONSIDERATION değerlendirme / mülahaza
71
consider mülahaza etmek, göz önünde bulundurmak, mütalaa etmek
consider ing that (in resolutions) göz önünde tutarak (ilke kararlarında kullanılan deyim)
…considers… …göz önünde tutar. secur ity consideration güvenlik kaygısı
CONSIGNEE alıcı author ised consignee malı alma hakkına sahip kişi (taşıma
sözleşmelerinde)
CONSIGNOR gönderen author ised consignor gönderen, gönderici (taşıma sözleşmelerinde)
CONSIGNMENT sevkiyat, mal gönderme; gönder ilen mal expor t on consignment konsinye ihracat sale of consignment konsinye satış
CONSISTENCY tutar lılık, uygunluk, bağdaşırlık
CONSOLIDATION konsolidasyon / tahkim, birleştirme, bir leşme, sağlamlaştırma
consolidate konsolide etmek / tahkim etmek, sağlamlaştırmak, birleştirmek, bütünleştirmek
consolidated account konsolide mali tablo, konsolide hesap consolidated basis konsolide edilmiş / birleştirilmiş bazda consolidated liberation list konsolide liberasyon listesi consolidated tar iff konsolide tarife consolidation of legal action davanın birleştirilmesi consolidation of legislation mevzuatın konsolide edilmesi / birleştirilmesi formal / official consolidation of legislation
mevzuatın resmî olarak bütünleştirilmesi, birleştirilmesi / konsolide edilmesi
informal / declaratory consolidation of legislation
mevzuatın gayriresmî olarak bütünleştirilmesi, birleştirilmesi
land consolidation arazi toplulaştırılması, arazi birleştirilmesi
CONSORTIUM konsorsiyum; birlik, kurul
CONSTİTUTE (v.) oluşturmak, meydana getirmek; kurmak constitute the basis temelini oluşturmak
CONSTITUTION anayasa constitutional anayasal, anayasayla ilgili, anayasaya ait,
anayasaya uygun constitutionality anayasallık; anayasaya uygunluk constitutional law anayasa hukuku enshrined in the constitution anayasada yer verilmiştir. subversion of the constitution anayasal düzenin yıkılması Treaty Establishing a Constitution for Europe
Avrupa için bir Anayasa Oluşturan Antlaşma
wording of the constitution anayasanın lafzı
CONSTITUTIVE kurucu, oluşturucu
72
CONSTRUCTION inşaat, yapı; inşa; hukuki yorumlama construction plant and equipment inşaat tesis ve donanımı / ekipmanı construction product inşaat malzemesi
CONSULTATION danışma / istişare after consulting the Commission... Komisyona danıştıktan sonra... consultation body danışma / istişare organı consultation procedure danışma usulü consultative committee danışma / istişare komitesi Consumer Consultative Committee (CCC)
Tüketici Danışma Komitesi (CCC)
explanatory consultation açıklayıcı danışma / istişare extended consultation süresi uzatılmış danışma; genişletilmiş danışma in consultation with… danışarak / istişare ederek… International Telegraph and Telephone Consultative Committee (CCITT)
Uluslararası Telgraf ve Telefon Danışma Komitesi (CCITT)
legal consultant hukuk müşaviri / danışmanı jurisconsult hukuk danışmanı
CONSUMER tüketici consumer awareness tüketici bilinci consumer by default temerrüde düşen satıcı, temerrüde düşen hizmet
sağlayıcı consumer in default temerrüde düşen tüketici Consumer Consultative Committee (CCC)
Tüketici Danışma Komitesi (CCC)
consumer council tüketici konseyi consumer cour t tüketici mahkemesi consumer credit tüketici kredisi consumer goods tüketim malları Consumer Price Index (CPI) Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) consumer protection policy tüketiciyi koruma politikası DirectorateGeneral for Health and Consumer Protection
Sağlık ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü
domestic consumer yerli tüketici durable consumer goods dayanıklı tüketim malları Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council (EPSCO)
İstihdam, Sosyal Politika, Sağlık ve Tüketici İşleri Konseyi (EPSCO)
end consumer son tüketici, son kullanıcı European Bureau of Consumers’ Union (BEUC)
Avrupa Tüketiciler Birliği Bürosu (BEUC)
European Community of Consumer Cooperatives (EUROCOOP)
Avrupa Tüketici Kooperatifleri Topluluğu (EUROCOOP)
Harmonised Index of Consumer Pr ices (HICP)
Uyumlaştırılmış Tüketici Fiyatları Endeksi (UTFE)
unfair terms in consumer contracts tüketici sözleşmelerindeki haksız koşullar / şartlar small consumer küçük tüketici
CONSUMPTION tüketim consume tüketmek
73
consumption goods tüketim malları human consumption beşerî tüketim internal consumption iç tüketim single stage consumption tax tek aşamalı tüketim vergisi
CONTACT temas, ilişki accidental contact arızi / kazara temas contact committee irtibat komitesi contact per son temas / irtibat kurulan kişi contact point irtibat noktası, temas noktası in close contact with… …ile yakın ilişkide olarak national contact point (NCP) ulusal temas noktası (UTN)
CONTAGIOUS bulaşıcı contagious disease bulaşıcı hastalık
CONTAINMENT kısıtlama containment policy çevreleme politikası
CONTAMINATION kir lenme, bulaşma; kirletme, bulaştırma air contamination havanın kirlenmesi decontamination temizleme, arıtma radioactive contamination radyoaktif kirlenme, radyoaktif bulaşma
CONTENT muhteva / içerik
CONTINENTAL kıtasal; Kara Avrupasına ait continental margin kıta kenarı continental shelf kıta sahanlığı Continental system Kara / Kıta Avrupası sistemi
CONTINUOUS sürekli, devamlı, daimî continuous budget sürekli / daimî bütçe continuous market sürekli piyasa, sürekli pazar continuous monitor ing sürekli / daimî izleme, sürekli / daimî denetim continuous production sürekli / daimî üretim continuous trade sürekli / daimî ticaret
CONTINUITY devamlılık / süreklilik continuity of service hizmetin devamlılığı / sürekliliği
CONTRACT akit, kontrat, sözleşme annuity contract yıllık akit (sigorta firmasıyla kişi arasında) breach of the contract sözleşmenin ihlali conclude a contract sözleşme yapmak / sözleşme akdetmek central finance and contracts unit (CFCU)
merkezî finans ve ihale birimi (MFIB)
contract governed by pr ivate law özel hukuk sözleşmesi contract governed by public law kamu hukuku sözleşmesi contract of limited duration sınırlı süreli sözleşme contracting parties âkit taraflar cocontracting parties aktin / sözleşmenin bir yanında müştereken yer
alan taraflar
74
custom / contract manufacturing fason üretim draft contract sözleşme taslağı distance contract mesafeli sözleşme distance selling contract mesafeli satış sözleşmesi forward contract vadeli işlem sözleşmesi high contracting par ties yüksek âkit taraflar insurance contract sigorta sözleşmesi / akdi loan contract ödünç sözleşmesi nonbonus contract ikramiye harici sözleşme, ikramiyesiz sözleşme null and void contract batıl akit per iod of actual contract esas taahhüt süresi public contract kamu ihalesi; kamu sözleşmesi senior contracting manager (SCM) kıdemli ihale yöneticisi (SCM) subcontract alt sözleşme subcontracting alt sözleşme yapma; taşeronluk supply contract tedarik sözleşmesi time share holiday contract devre mülk tatil sözleşmesi unfair terms in consumer contracts tüketici sözleşmelerindeki haksız koşullar / şartlar voidable contract iptal edilebilir akit
CONTRACTOR yüklenici / müteahhit subcontractor taşeron, alt yüklenici
CONTRACTUAL akdî / sözleşmeye değgin contractual liability sözleşmeden doğan sorumluluk / akdi sorumluluk contractual licence sözleşmeye bağlı lisans / akdî lisans extracontractual sözleşme / akit dışı noncontractual liability sözleşme / akit dışı sorumluluk
CONTRIBUTION katkı constructive contr ibution yapıcı katkı contr ibute katkıda bulunmak contr ibutions to the capital sermayenin ödenmesi; sermaye karşılığı
ödemenin yapılması defined contr ibution plan belirlenmiş katkı planı
CONTROL denetim; kontrol administrative control idari denetim Agency for the Control of Armament (ACA)
Silahların Denetimi Ajansı (ACA)
arms control silah denetimi border control sınır kontrolü cessation of joint control ortak denetimin sona erdirilmesi Community Fisheries Control Agency (CFCA)
Topluluk Balıkçılık Kontrol Ajansı (CFCA)
control by the customs authorities gümrük makamlarınca yapılan denetim control certificate kontrol belgesi controls to be conducted yapılacak kontroller controls on standards standart denetimleri defer red control ertelenmiş kontrol exante control ön kontrol
75
exchange control kambiyo kontrolü, kambiyo denetimi exchange control regulation kambiyo kontrol / denetim düzenlemesi frontier control sınır kontrolü Hazard Analysis and Critical Control Point (HACCP)
Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktası (HACCP)
home country control köken ülke denetimi Integrated Administration and Control System (IACS)
Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (EİKS)
Mediter ranean Memorandum of Understanding on Por t State Control (MEDMOU)
Liman Devleti Kontrolü Hakkında Akdeniz Mutabakat Zaptı (MEDMOU)
official control resmî kontrol / denetim post release control sonradan kontrol (gümrük) processing under customs control gümrük kontrolü altında işleme public internal financial control system kamu iç mali denetim sistemi removal of the border controls sınır kontrollerinin kaldırılması safety controls on impor ts ithalattaki güvenlik kontrolleri
CONTROLLER kontrolör / denetçi tax controller vergi kontrolörü
CONVENE (v.) toplamak, toplanmak, toplantıya çağırmak
CONVENTION sözleşme / konvansiyon (uluslararası); kurultay / kongre, toplantı; gelenek
accession to a convention sözleşmeye taraf olma Climate Change Framework Convention (CCFC)
İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (İDÇS)
auditing: mali denetim control: kontrol, denetim follow up: izleme inspection: teftiş (bir iş yeri, kurum ya da insan topluluğu ) investigation: araştırma; soruşturma, tahkikat monitor ing: izleme, denetim oversee: denetleme review: gözden geçirme (bir durumu veya sistemi iyileştirmek) supervision: denetim (bir yer, faaliyet ya da insan topluluğu) surveillance: gözetim (polis, ordu veya yetkili kurum tarafından yapılan) ver ification: tahkik, doğrulama
76
Community Patent Convention Topluluk Patent Sözleşmesi Convention for the Protection from Marine Pollution of the Mediterranean
Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi
Convention on the Elimination of All Forms of Discr imination Against Women (CEDAW)
Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW)
Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination (CERD)
Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CERD)
Convention on Human Rights İnsan Hakları Sözleşmesi Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES)
Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES)
Convention on Long Range Transboundary Air Pollution
Uzun Menzilli Sınır Aşan Hava Kirliliği Sözleşmesi
Convention on the Rights of the Children (CRC)
Çocuk Hakları Sözleşmesi (ÇHS)
European conventions Avrupa sözleşmeleri European Convention on CrossBorder (Transfrontier ) Television
Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi
European Convention on Human Rights (ECHR)
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)
European Convention on Tor ture İşkenceye Karşı Avrupa Sözleşmesi European Convention on Transfrontier (CrossBorder ) Television
Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi
implementing convention uygulama sözleşmesi International Congress and Convention Association (ICCA)
Uluslararası Kongreler ve Toplantılar Birliği (ICCA)
International Convention for the Safety of Life at Sea
Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi
Lomé Convention Lomé Sözleşmesi single convention tek sözleşme Transboundary Environmental Impact Assessment Convention
Sınır Aşan Çevresel Etki Değerlendirmesi Sözleşmesi
Unemployment Convention (ILO) İşsizlik Sözleşmesi (ILO)
CONVERGENCE yakınsama, yakınlaştırma convergence cr iteria yakınsama kriterleri, yakınlaşma kriterleri convergence of economies ekonomilerin yakınlaştırılması convergence programme yakınsama programı economic convergence ekonomik yakınsama
CONVERSION dönüştürme, tahvil etme conversion of an undertaking bir teşebbüsün / işletmenin (başka bir üretim için)
dönüştürülmesi conversion rate dönüştürme oranı economic conversion ekonomik dönüşüm industrial conversion endüstriyel dönüşüm conver t dönüştürmek conver tible dönüştürülebilir conver tible bond değiştirilebilir / dönüştürülebilir tahvil
77
CONVEYANCE nakil, taşıma
CONVICT i. suçlu, mahkûm; f. mahkûm etmek conviction mahkûmiyet, kanaat, inanç
CONVINCED THAT…(in resolutions, in conventions)
…inanarak; kanaatinde olarak (ilke karar lar ında, uluslararası sözleşmelerde )
COOBLIGOR müşterek borçlu
COOPERATION iş bir liği agr icultural cooperation tarımsal iş birliği Blacksea Economic Cooperation (BSEC)
Karadeniz Ekonomik İş Birliği (KEİ)
Business Cooperation Centre (BCC) İş Koordinasyon Merkezi; İşletmeler arası İş Birliği Merkezi (BCC)
business cooperation network (BC Network)
ticaret ve sanayi alanında iş birliği ağı
close cooperation yakın iş birliği Conference on Secur ity and Cooperation in Europe (CSCE)
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı (AGİK)
Cooperation in Automation of Data and Documentation for Impor ts (Expor ts) and Agriculture (CADDIA)
İthalat (İhracat) ve Tarım Dokümantasyonu ve Verilerinin Otomasyonunda İşbirliği (CADDIA)
Cooperation in the Fields of Justice and Home Affairs
Adalet ve İçişleri Alanında İş Birliği
cooperation procedure iş birliği usulü cooperation with the institutions kurumlarla iş birliği Council for AsiaEurope Cooperation (CAEC)
AsyaAvrupa İş Birliği Konseyi (CAEC)
crossborder cooperation (CBC) sınır ötesi iş birliği (SÖİ) Development Cooperation Instrument (DCI)
Kalkınma İşbirliği Aracı (DCI)
diplomatic cooperation diplomatik iş birliği economic cooperation ekonomik iş birliği Economic Cooperation Organisation (ECO)
Ekonomik İş Birliği Teşkilatı (EİT)
EuropeAid Cooperation Office EuropeAid İşbirliği Ofisi European Cooperation for Accreditation / European Accreditation (EA)
Avrupa Akreditasyon Birliği (EA)
enhanced cooperation güçlendirilmiş iş birliği European Agency for the Enhancement of Judicial Cooperation (Eurojust)
Avrupa Adli İş Birliğini Geliştirme Ajansı (Eurojust)
European Cooperation Agency (ECA) Avrupa İş Birliği Ajansı (ECA) European Cooperation for the Long Term in Defence (EUCLID)
Avrupa Uzun Vadeli Savunma İş Birliği (Programı) (EUCLID)
European Cooperation in the Field of Scientific and Technical Research (COST)
Bilimsel ve Teknik Araştırma Alanında Avrupa İş Birliği (COST)
European Monetary Cooperation Fund Avrupa Parasal İş Birliği Fonu (APİF)
78
(FECOM / EMCF) European political cooperation (EPC) Avrupa siyasi iş birliği (ASİ) financial cooperation mali iş birliği financial cooperation committee mali iş birliği komitesi International Cooperation Programme (ICP)
Uluslararası İş Birliği Programı (ICP)
International Laboratory Accreditation Cooperation (ILAC)
Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon İş Birliği [Örgütü] (ILAC)
judicial cooperation adli iş birliği judicial cooperation in civil matter s özel hukuk konularında adli iş birliği judicial cooperation in criminal matter s
cezai konularda adli iş birliği
method of cooperation iş birliği yöntemi Nor th Atlantic Cooperation Council (NACC)
Kuzey Atlantik İş Birliği Konseyi (KAİK)
Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD)
Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)
Organisation for European Economic Cooperation (OEEC)
Avrupa Ekonomik İş Birliği Örgütü (OEEC)
Organisation for Security and Co operation in Europe (OSCE)
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT)
police cooperation polis iş birliği political cooperation committee siyasi iş birliği komitesi Programme for Cooperation with Central and East European Coutries (PSO)
Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleriyle İşbirliği Programı (PSO)
South East European Cooperation Initiative (SECI)
Güneydoğu Avrupa İş Birliği İnisiyatifi (SECI)
Standing Committee for Economic and Commercial Cooperation
Ekonomik ve Ticari İş Birliği Daimî Komitesi
COOPT (v.) üyelerin mutabakatıyla bir kişinin bir gruba katılımı; bir kimseyi yardım ve destek sağlamak için ikna etmek
COORDINATION eşgüdüm / koordinasyon AntiFraud Coordination Unit (UCLAF)
Hileyle Mücadele Koordinasyon Birimi (UCLAF)
Committee on Coordination in Justice and Home Affairs
Adalet ve İçişleri Eşgüdüm / Koordinasyon Komitesi
coordinate eşgüdüm sağlamak / koordine etmek coordinated approach eşgüdümlü / koordine yaklaşım coordinated organisations eş güdümlü örgütler / kuruluşlar, koordine
örgütler / kuruluşlar coordination council for auditing denetim koordinasyon kurulu coordination of the Economic and Monetary Union policies
Ekonomik ve Parasal Birlik politikalarının koordinasyonu
European Airlift Coordination Cell (EACC)
Avrupa Hava Nakliye Koordinasyon Hücresi (EACC)
Union for the Coordination of Transmission of Electricity (UCTE)
Elektrik İletim Koordinasyon Birliği (UCTE)
79
COOWNERSHIP iştirak hâlinde mülkiyet, el bir liği mülkiyet
COPRODUCER or tak yapımcı
COPRODUCTION or tak yapım international coproduction agreement uluslararası ortak yapım / üretim anlaşması
COPY kopya / nüsha certified copy onaylı nüsha copy for return / return copy iade nüshası hard copy basılı kopya, yazılı çıktı or iginal copy asıl nüsha, ilk nüsha
COPYRIGHT telif hakkı Central and Eastern European Copyr ight User Platform (CECUP)
Merkezi ve Doğu Avrupa Telif Hakları Kullanıcı Platformu (CECUP)
European Copyr ight User Platform (ECUP)
Avrupa Telif Hakları Kullanıcı Platformu (ECUP)
CORPORATE kurumsal corporate bond şirket tahvili corporate finance şirket(ler) finansmanı corporate finances şirketlerin finans işleri corporate governance kurumsal yönetişim corporate tax kurumlar vergisi
CORRECTIVE düzeltici
CORRESPOND (v.) denk gelmek; tekabül etmek, karşılık gelmek cor responding legislative body muadil yasama organı
CORRESPONDENCE yazışma; haberleşme cor respondence address yazışma adresi European Cor respondence (COREAU) Avrupa Haberleşmesi (COREAU) official cor respondence resmî yazışma subject the cor respondence to censorship
haberleşmeyi sansüre tabi tutmak
CORRESPONDENT muhabir cor respondent bank muhabir banka cor respondent member muhabir üye
CORRIGENDUM düzeltme
CORRUPTION yolsuzluk Group of States Against Cor ruption (GRECO)
Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO)
COSIGNATORY or tak imzacı
COST maliyet; masraf accident cost accounting kaza maliyeti muhasebesi acquisition cost iktisap maliyeti / edinim maliyeti, elde etme
maliyeti benefitcost r atio faydamaliyet oranı
80
costbenefit analysis fayda maliyet analizi cost accounting maliyet muhasebesi cost allocation maliyet dağıtımı cost, insurance and freight (CIF) mal bedeli, sigorta ve navlun (CIF) recur rent cost yinelenen maliyet r eplacement cost yenileme maliyeti stranded cost karşılanamayan maliyet supply cost tedarik maliyeti tr ansaction cost işlem maliyeti tr ansition cost geçiş maliyeti
COSTING maliyetlendirme accident costing kaza maliyeti (çıkarma)
COUNCIL konsey, kurul act of the Council Konsey tasarrufu, Konsey işlemi Agr iculture and Fisheries Council Tarım ve Balıkçılık Konseyi Association Council Ortaklık Konseyi Committee of Minister s of the Council of Europe
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi
Competitiveness Council Rekabet Gücü Konseyi consumer council tüketici konseyi coordination council for auditing denetim koordinasyon kurulu Council for AsiaEurope Cooperation (CAEC)
AsyaAvrupa İş Birliği Konseyi (CAEC)
Council Common Position Konsey Ortak Tutumu Council conclusions Konsey sonuçları Council decision Konsey kararı Council decision of (daymonthyear )… (year numberEC)
(günayyıl) tarihli …(yılsayıAT) sayılı Konsey kararı
Council Declaration Konsey Bildirisi Council Directive Konsey Direktifi Council Framework Decision Konsey Çerçeve Kararı Council Joint Action Konsey Ortak Eylemi Council of Association / Association Council
Ortaklık Konseyi
Council of Bars and Law Societies of Europe (CCBE)
Avrupa Barolar ve Hukuk Dernekleri Konseyi (CCBE)
Council of the Baltic Sea States (CBSS) Baltık Denizi Devletleri Konseyi (CBSS) Council of Europe (CoE) 1 Avrupa Konseyi (AK) The Council of Europe’s Par liamentary Assembly
Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi
Council of the European Municipalities Avrupa Belediyeler Konseyi Council of the European National Youth Committees (CENYC)
Avrupa Ulusal Gençlik Komiteleri Konseyi (CENYC)
1 (Avrupa Konseyi, İkinci Dünya Savaşından maddi ve manevi büyük kayıplarla çıkan Avrupa'da bir daha aynı trajedilerin yaşanmamasını sağlamak, Avrupa'da gerginliğin ve çatışmanın yerini güven ve iş birliğinin alması amaçlarıyla 5 Mayıs 1949'da 10 Avrupa ülkesi tarafından kurulmuştur. Avrupa Konseyi, Avrupa Birliğinden ayrı bir uluslararası örgüttür ve Avrupa Birliğinde, Devlet ve Hükûmet Başkanlarının biraraya geldikleri “European Council” ile karıştırılmamalıdır. Bugün, Avrupa Konseyinin aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 47 üyesi vardır.)
81
Council of the European Union Avrupa Birliği Konseyi Council of Minister s (Council of the European Union)
Bakanlar Konseyi (Avrupa Birliği Konseyi)
Council for Mutual Economic Assistance (CMEA)
Karşılıklı Ekonomik Yardım Konseyi (CMEA)
Council Recommendation Konsey Tavsiyesi Council Regulation Konsey Tüzüğü Council Regulation no…/…of… … sayılı ve… [tarihli] Konsey Tüzüğü Council Resolution Konsey İlke Kararı Council of State Danıştay / devlet şûrası Council Working Group (CWG) Konsey Çalışma Grubu (CWG) Economic and Financial Affairs Council (ECOFIN)
Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi (ECOFIN)
Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council (EPSCO)
İstihdam, Sosyal Politika, Sağlık ve Tüketici İşleri Konseyi (EPSCO)
Environment Council Çevre Konseyi Education, Youth and Culture Council (EYC)
Eğitim, Gençlik ve Kültür Konseyi (EYC)
EuroAtlantic Partnership Council (EAPC)
AvrupaAtlantik Ortaklık Konseyi (AAOK)
European Community Council Directory
Avrupa Topluluğu Konseyi Rehberi
European Council Avrupa [Devlet ve Hükûmet Başkanları] Konseyi European Council for Agricultural Law (CEDR)
Avrupa Tarım Hukuku Konseyi (CEDR)
European Council for Nuclear Research (CERN)
Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi (CERN)
European Council for the Village and Small Town (ECOVAST)
Avrupa Köy ve Kasaba Konseyi (ECOVAST)
European Economic Community Turkey Association Council
Avrupa Ekonomik TopluluğuTürkiye Ortaklık Konseyi
European Works Council Avrupa Çalışma Konseyi General Affair s Council (GAC) Genel İşler Konseyi (GİK) General Affair s and External Relations Council (GAERC)
Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi (GİDİK)
International Council on Archives (ICA)
Uluslararası Arşiv Konseyi (ICA)
Justice and Home Affairs Council Adalet ve İç İşleri Konseyi measures taken by the Council Konsey tarafından alınan önlemler municipal council belediye meclisi Nordic Council (NC) Kuzey [Ülkeleri] Konseyi (NC) Nor th Atlantic Cooperation Council (NACC)
Kuzey Atlantik İş Birliği Konseyi (KAİK)
Regional Advisory Councils Bölgesel Danışma Konseyleri r eview the legality of acts of the Council
Konsey tasarruflarının / işlemlerinin hukuka uygunluğunu denetlemek
Secretar iat General of the Council (of the European Union)
Avrupa Birliği Konseyi Genel Sekreterliği
session of the Council of Minister s Bakanlar Konseyi toplantısı Special Council of Minister s Bakanlar Özel Konseyi, Bakanlar Konseyi Özel
82
[Toplantısı] Transpor t, Telecommunikation and Energy (TTE)Council
Taşımacılık, Telekomünikasyon ve Enerji (TTE)Konseyi
United Nations Security Council (UNSC)
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK)
COUNSELLOR müşavir counsellor ship müşavirlik
COUNTERFEIT taklit, sahte counterfeit goods taklit mallar; sahte mallar counterfeit product sahte ürün
COUNTERFEITING kalpazanlık
COUNTERVAILING telafi edici / fark gider ici countervailing charges telafi edici vergiler countervailing duty fark giderici vergi / telafi edici vergi countervailing impor t duty ithalatta telafi edici vergi, ithalatta fark giderici
vergi countervailing measure telafi edici önlem / tedbir
COUNTRY ülke / memleket; yur t / vatan; kır sal bölge applicant country başvuran ülke candidate country aday ülke CARDS Countr ies ( Albania, Bosnia Hersegovina, Croatia, Macedonia, Serbia, Montenegro)
CARDS Ülkeleri (Arnavutluk, Bosna Hersek, Hırvatistan, Makedonya, Sırbistan, Karadağ)
Central and Eastern European Countr ies (CEEC)
Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleri (MDAÜ)
Central European Countries (CECs) Merkezi Avrupa Ülkeleri (CECs) coastal countries kıyı ülkeleri controlled country kontrol altındaki ülke countr ies concerned ilgili ülkeler country desk ülke masası country of asylum sığınılan / iltica edilen ülke country of destination principle varış ülkesi prensibi country of fir st destination ilk varış ülkesi country of or igin mahreç; menşe ülke / çıkış ülkesi country of or igin principle menşe ülke ilkesi / prensibi country of residence ikamet edilen ülke; meskenin bulunduğu ülke country strategy paper ülke strateji belgesi country suppor t strategy ülke destek stratejisi country where establishment is effected yerleşim ülkesi dialogue countries diyalog ülkeleri disaster affected country felaketin etkilediği ülke disaster prone country felakete maruz kalabilecek ülke home country köken ülke; çıkış ülkesi; (ait olduğu ülke) home country control köken ülke denetimi host country ev sahibi ülke key country anahtar ülke Least Developed Countr ies (LDC) En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ)
83
Less Developed Countries (LDC) Az Gelişmiş Ülkeler (AGÜ) nonaligned countr ies bağlantısız ülkeler over represented countries nüfusuna oranla daha fazla temsil edilen ülkeler over seas countries denizaşırı ülkeler Overseas Countries and Ter ritor ies (OCT)
Denizaşırı Ülkeler ve Topraklar (OCT)
r ipar ian countries kıyıdaş ülkeler (nehir) third country üçüncü ülke
COURSE kurs; akış; rota, yön; gidiş
COURT mahkeme; divan consumer cour t tüketici mahkemesi cour t of appeals istinaf mahkemesi (temyiz mahkemesi için de
istisnaen kullanılmaktadır) cour t of arbitration tahkim divanı; hakem mahkemesi Cour t of Auditors of the European Communities (European Cour t of Auditors) (ECA)
Avrupa Toplulukları Sayıştayı (Avrupa Sayıştayı) (ECA)
cour t bailiffs icra mahkemesi (icra tetkik mercii) cour t of cassation temyiz mahkemesi cour t of first instance (CFI) ilk derece mahkemesi (CFI) Cour t of First Instance of the European Communities
Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi
Cour t of Human Rights İnsan Hakları Mahkemesi cour t of inquiry soruşturma kurulu, soruşturma divanı Cour t of Justice of the European Communities (CJEC)
Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (ATAD)
cour t of single instance tek dereceli mahkeme cour ts and tr ibunals divanlar ve mahkemeler cr iminal cour t system cezai yargı sistemi decision of the cour t mahkeme kararı; divan kararı emergency cour t acil işler mahkemesi equity cour t hakkaniyet mahkemesi (İngiliz hukukunda) European Cour t of Human Rights (EctHR)
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)
hearing (in cour t) celse, duruşma inferior cour t alt mahkeme International Cour t of Justice (ICJ) Uluslararası Adalet Divanı (Lahey Divanı)
(UAD) judicial cour t adliye mahkemesi kangaroo cour t uydurma / yasal yetkisi olmayan mahkeme mar tial court askerî mahkeme; divanı harp; sıkı yönetim
mahkemesi precour t settlement body (arbitration)
duruşma / yargılama öncesi çözüm organı (tahkim)
preliminary ruling of the cour t divan ön kararı, mahkemenin ön kararı r egular court asıl mahkeme specialised cour t ihtisas mahkemesi supreme cour t anayasa mahkemesi; yüksek mahkeme; yüce
divan
84
br ing an action to the court dava açmak submit a dispute to the Cour t of Justice bir uyuşmazlığı Adalet Divanına götürmek within the terms of the judgment of the cour t
divan kararı çerçevesinde; mahkeme kararı çerçevesinde
COVENANT sözleşme; misak; taahhütname International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR)
Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (ICCPR)
International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (ICESCR)
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (ICESCR)
twinning covenant eşleştirme sözleşmesi
COVER i.ör tü; koruma; f. ör tmek; korumak; tazmin etmek; kapsamak
covered kapsanan; sigorta teminatı altında;
COW inek dairy cow mandıra ineği; süt sığırı suckler cow emzikli inek
CRAFTSMAN zanaatkâr
CRAWLING PEG SYSTEM sürüklenen çapa uygulaması; derece derece kambiyo kur lar ını indirme sistemi
CREATOR yaratıcı
CREDIT kredi author ised credit serbest bırakılmış kredi, kullanıma açılmış kredi consumer credit tüketici kredisi credit balance alacak bakiyesi, kredi bakiyesi credits from the recovery of wr itten off loans
konusu olmayan kredi karşılıkları
credit guarantee fund kredi garanti fonu credit institution kredi kurumu / kredi kuruluşu credit policy kredi politikası European Credit Transfer System (ECTS)
Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS)
expor t credit ihracat kredisi indirect credit dolaylı kredi in kind credit ayni kredi ir revocable letter of credit gayri kabili rücu akreditif letter of credit akreditif open credit açık kredi sale on credit taksitli satış tr ansferable letter of credit devredilebilir akreditif
CRIME suç / cürüm cr ime scene investigation unit olay yeri inceleme birimi crossborder crime sınır ötesi suçlar fight against crime suçla mücadele fight against international organised cr ime
uluslararası örgütlü suçlarla mücadele
85
fight against organised cr ime örgütlü suçlarla mücadele organised crime örgütlü / organize suç
CRIMINAL cezai; suçlu, mücr im cr iminal charge suç isnadı; itham cr iminal cour t system cezai yargı sistemi cr iminal investigation cezai soruşturma cr iminal liability cezai sorumluluk; cezai ehliyet cr iminal justice system ceza yargılaması sistemi cr iminal prosecution cezai kovuşturma cr iminal record sabıka kaydı cr iminal sanction cezai yaptırım judicial cooperation in criminal matter s
cezai konularda adli iş birliği
CRISIS kr iz / buhran acute crisis ağır kriz anticr isis plan kriz önleme planı cr isis diplomacy kriz diplomasisi cr isis management kriz yönetimi
CRITERION (pl. criteria) kr iter , ölçüt, kıstas accession criter ia (Copenhagen Cr iteria)
katılım kriterleri (Kopenhag Kriterleri)
convergence cr iteria yakınsama kriterleri, yakınlaşma kriterleri membership criteria üyelik kriterleri sustainability cr iter ia sürdürülebilirlik kriterleri
CROP mahsul, ekin, tarımsal ürün arable crop ekilebilir mahsul cropping kırpma crop rotation her yıl değişik ekin ekilmesi, dönüşümlü /
münavebeli ekim
CROSSBORDER sınır ötesi crossborder cooperation (CBC) sınır ötesi iş birliği (SÖİ) crossborder crime sınır ötesi suçlar crossborder flow sınır ötesi akış crossborder satellite broadcasting sınır ötesi uydu yayınları
CROSS COMPLIANCE çapraz uygunluk
CROSS REFERENCE LIST çapraz referans listesi
CROSSSECTORAL ACTIVITIES sektörler arası faaliyetler
CROSS SHAREHOLDING çapraz hissedarlık
CROSSSUBSIDY çapraz sübvansiyon
CRUDE ham crude oil ham petrol
CULTIVATION tarım, ekip biçme, toprağı işleme cultivable land ekilebilir toprak
86
cultivate ekmek, yetiştirmek cultivated area ekili alan intensity of cultivation ekim yoğunluğu
CULTURAL kültürel cultural acceptability kültürel kabul edilebilirlik cultural asset kültürel varlık cultural diplomacy kültürel diplomasi cultural goods kültürel mallar cultural heritage kültürel miras cultural object kültürel nesne European Cultural Foundation (ECF) Avrupa Kültür Vakfı (ECF) hor ticultural bahçecilikle, bahçıvanlıkla ilgili International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (ICESCR)
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (ICESCR)
United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organisation (UNESCO)
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)
CULTURE kültür / ekin cultural policy kültür politikası DirectorateGeneral for Education and Culture
Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü
Education, Youth and Culture Council (EYC)
Eğitim, Gençlik ve Kültür Konseyi (EYC)
Foundation of the Europe of Sciences and Cultures (FESAC)
Bilimler ve Kültürler Avrupası Vakfı (FESAC)
CUMULATIVE birikimli / kümülatif cumulative tax kümülatif vergi
CURATORSHIP kayyumluk curator kayyum
CURFEW sokağa çıkma yasağı lift the curfew sokağa çıkma yasağını kaldırmak
CURRENCY para cur rency basket para sepeti EUROCurrency AVRO – Döviz European currency snake Avrupa para yılanı European Cur rency Unit (ECU) Avrupa Para Birimi (APB) foreign cur rency deposit döviz mevduat hesabı international value of cur rency paranın uluslararası değeri single cur rency tek para
CURRENT cari; geçerli; güncel cur rent account cari hesap; vadesiz hesap cur rent accounts cari işlemler cur rent accounts balance cari işlemler dengesi cur rent call account ihbarlı cari hesap cur rent financial year cari mali yıl, içinde bulunulan mali yıl cur rent official par ity cari resmî parite cur rent official rate cari resmî oran (döviz kurunda)
87
cur rent payments cari ödemeler
CUSTODIANSHIP emanetçilik, muhafızlık
CUSTODY nezaret; koruma settlement and custody centre takas ve saklama merkezi
CUSTOM gelenek; teamül / örf; âdet custom / contract manufacturing fason üretim
CUSTOMARY alışılagelen; ör fî; teamülî customary law örf ve âdet hukuku / teamül hukuku
CUSTOMS gümrük abandonment of goods to customs malın gümrüğe terk edilmesi abolish customs duties gümrük vergilerini kaldırmak absence of customs protection gümrük korumasının olmaması Advisory Committee on Customs Matter s
Gümrük Sorunları Danışma Komitesi
Common Customs Tariff (CCT) Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) Common Customs Tariff nomenclature Ortak Gümrük Tarifesi nomenklatürü control by the customs authorities gümrük makamlarınca yapılan denetim customs and agr icultural duty gümrük ve tarım resimleri customs approved treatment or use gümrük onaylı muamele ya da kullanım customs area gümrük alanı customs ar rangement gümrük düzenlemesi customs author ity gümrük makamı customs barr ier gümrük engeli customs border post sınır gümrük karakolu / noktası customs broker gümrük simsarı customs clearance gümrükleme customs code gümrük kodu customs data warehouse system gümrük veri ambarı sistemi customs debt gümrük borcu customs declaration gümrük beyanı customs declaration form gümrük beyannamesi; gümrük beyan formu customs duties accrued on the product mala tahakkuk eden gümrük vergileri customs duty gümrük vergisi customs duty exemption gümrük vergisi muafiyeti customs duty of a fiscal nature mali nitelikli gümrük vergisi customs enforcement gümrük muhafaza Customs Enforcement Network (CEN) Gümrük Muhafaza Ağı (CEN) customs goods gümrük malları Customs Information System (CIS) Gümrük Bilgi Sistemi (CIS) customs investigator gümrük müfettişi customs legislation gümrük mevzuatı customs mar itime zone deniz gümrük bölgesi customs office gümrük idaresi customs official gümrük memuru customs procedure gümrük usulü; gümrük prosedürü customs protection gümrük koruması customs receipt gümrük makbuzu
88
customs regime gümrük rejimi customs regime with economic impact ekonomik etkili gümrük rejimi customs rule gümrük kuralı customs status gümrük statüsü customs tar iff gümrük tarifesi customs ter ritory gümrük alanı customs ter ritory of Turkey Türkiye gümrük alanı customs transactions gümrük işlemleri customs union gümrük birliği Customs Union Joint Committee (CUJC)
Gümrük Birliği Ortak Komitesi (GBOK)
customs valuation committee gümrük kıymet komitesi customs value gümrük değeri customs warehousing gümrük antrepoculuğu customs warehousing procedure gümrük antrepo usulü / prosedürü DirectorateGeneral for Taxation and Customs Union
Vergilendirme ve Gümrük Birliği Genel Müdürlüğü
enlarged customs ter ritory genişletilmiş gümrük alanı establishment of customs union gümrük birliği kurulması exempt from customs duty gümrük vergisinden muaf exit customs çıkış gümrüğü Integrated Customs Tar iff of the European Communities (TARIC)
Avrupa Toplulukları Entegre Gümrük Tarifesi (TARIC)
non discriminatory customs tariff ayrımcı olmayan gümrük tarifesi placing of goods under a customs procedure
malların gümrük rejimine tabi tutulması
placing of goods under customs approved treatment or use
malların gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması
presentation of goods to customs malların gümrüğe sunulması processing under customs control gümrük kontrolü altında işleme postal customs formalities gümrük posta işlemleri r eduction of customs duties gümrük vergilerinin indirilmesi relief from (free of) customs duties gümrük vergilerinden muafiyet schedule of customs duties gümrük vergileri çizelgesi / cetveli successive reduction of customs duties gümrük vergilerinin peşpeşe indirimi supervision by the customs authorities gümrük yetkilileri tarafından yapılan gözetim suspend customs duties gümrük vergilerini askıya almak transpor tation under customs seal gümrük mührü altında taşıma Wor ld Customs Organisation (WCO) Dünya Gümrük Örgütü (DGÖ)
89
D
DAIRY mandıra, süthane dairy cow mandıra ineği; süt sığırı dairy premium mandıra primi dairy product süt ürünü, mandıra ürünü
DAMAGE zarar action for damages tazminat davası cause a damage zarar / hasar vermek; zarara neden olmak claim for damages tazminat talebi compensation for damage zararın tazmini damage determination committee hasar tespit komisyonu
DATA ver i accounting data network muhasebe veri ağı antismuggling data bank kaçakçılıkla mücadele bilgi bankası customs data warehouse system gümrük veri ambarı sistemi data processing veri işleme data processing technique veri işleme tekniği data production veri üretimi data protection veri koruma electronic data bank elektronik veri bankası electronic data interchange (EDI) elektronik veri değişimi (EVD) electronic data tr ansfer system (EDTS) elektronik veri aktarım (transfer) sistemi (EVAS) Environmental Chemicals Data and Information Network (ECDIN)
Çevreyle İlgili Kimyasallar Hakkında Veri ve Bilgi Ağı (ECDIN)
European Data Protection Supervisor Avrupa Veri Koruma Denetçisi Farm Accounting Data Network (FADN)
Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA)
interchange of data between administrations (IDA)
yönetimler arası veri alışverişi (IDA)
Multinational Programme in the Field of Data Processing (MAP)
Bilgi işlem Alanında Çok Uluslu Program (MAP)
per sonal data kişisel veri propr ietorship data mülkiyet bilgileri Trade Electronic Data System (TEDIS) Ticaret Elektronik Bilgi Sistemi (TEDIS)
DATABASE ver i tabanı Community Impor t Requirements Database (CIRD)
Topluluk İthalat Şartları Veri Tabanı (CIRD)
computer ized database bilgisayar destekli veri tabanı
DATE tarih, gün date of notification bildirim tarihi; tebligat tarihi effective date yürürlüğe girdiği tarih enforcement date yürürlük tarihi; icra tarihi, uygulanma tarihi maturity date vade tarihi, sürenin dolduğu gün
90
run only from this date ancak (sadece) bu tarihten itibaren işlemeye başlamak üzere
value date valör
DEADLINE süre bitimi
DEBT borç codebtor müşterek borçlu customs debt gümrük borcu debt instrument / security borçlanma aracı, borçluluğu temsil eden menkul
kıymet debt management borç yönetimi debt of state devlet borcu external debt dış borç external debt monitor ing repor t dış borç izleme raporu foreign indebtment dış borçlanma joint debtor müteselsil borçlu per iodical debt settlement dönemsel borç tasfiyesi public debt kamu borcu public debt accountant kamu borçları saymanı secured debt teminata bağlanmış borç
DECADANCE yozlaşma, çürüme
DECENTRALISATION ademi merkeziyet; yer inden yönetim Decentralised Implementation System (DIS)
Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi (DIS)
Extended Decentralised Implementation System (EDIS)
Genişletilmiş Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi (EDIS)
DECEPTIVE aldatıcı, yanıltıcı deceptive expression yanıltıcı ifade deceptive statement yanıltıcı beyan
DECISION karar decide karar vermek codecision ortak karar codecision procedure ortak karar usulü commission decision komisyon kararı Council decision Konsey kararı Council Framework Decision Konsey Çerçeve Kararı decision makers karar vericiler decision making body karar organı decision making procedure karar alma usulü decision making procedure of the European Community defer a decision
Avrupa Topluluğu karar alma prosedürü / usulü
kararı ertelemek decision of the cour t mahkeme kararı; divan kararı decision of refusal ret kararı draft decision taslak karar draft decision submitted by the Commission
Komisyon tarafından sunulan taslak karar
91
failure to take a decision karar alamama framework decision çerçeve karar … has decided as follows: … aşağıdaki gibi karar vermiştir: … have decided to conclude this agreement
… işbu anlaşmayı imzalamaya karar vermişlerdir.
interlocutory decision ara kararı; davayı esastan sonuçlandırmayan karar make a decision karar almak power to take decision karar alma yetkisi r easoned decision gerekçeli karar This decision is addressed to the Member States.
Bu karar Üye Devletlere yöneliktir.
defer a decision kararı ertelemek power of decision karar verme yetkisi power to decide karar yetkisi proceeding in a decision / r esult a procedure
bir konuyla ilgili işlemlerin bir kararla sonuçlandırılması
quarum of decision karar nisabı / yeter sayısı r ectify a decision kararı düzeltmek refer to a decision karara atıfta bulunmak / gönderme yapmak take a decision karar almak
DECISIVE ROLE belirleyici konum, belirleyici rol
DECK güver te; kat main deck ana güverte
DECLARATION bildirim, bildiri, beyanname, deklarasyon, beyan
act declared void hükümsüzlüğü açıklanan tasarruf / işlem Council declaration Konsey bildirisi customs declaration gümrük beyanı customs declaration form gümrük beyannamesi; gümrük beyan formu declarant beyan sahibi declaration of conformity uygunluk beyanı declaration of expor tation ihracat beyanı declaration of intent niyet bildirisi
communication: bildirim, tebliğ, yazışma; haberleşme / iletişim communiqué: resmî bildiri, tebliğ conclusion: sonuç decision: karar declaration: bildirim, bildiri, beyanname, deklarasyon
directive: direktif, yönerge opinion: görüş, mütalaa recommendation: tavsiye (kararı) r egulation: tüzük resolution: ilke kararı
92
declaration of release for free circulation
serbest dolaşıma giriş beyannamesi
declaration for tr anshipment aktarma beyanı declaration of value değer / kıymet beyanı declaration of war savaş ilanı declaratory suit tespit davası declare beyan etmek, bildirmek, açıklamak declare a concentration unlawful bir yoğunlaşmanın hukuka aykırı olduğunu
açıklamak declared expor t beyan edilen ihracat declared transit beyan edilen transit / doğrudan geçiş declared value beyan edilen kıymet detailed declaration detaylı beyan discharging declaration gümrük beyanının kapatılması expor t declaration ihracat beyannamesi regulation declared void hükümsüzlüğü açıklanan / iptal edilen tüzük solemn declaration resmî bildiri; resmî açıklama unilateral declaration tek taraflı açıklama
DECREE ferman, kararname; karar Cabinet decree Bakanlar Kurulu kararnamesi decreelaw kanun hükmünde kararname judicial decree yargı kararı statutory decree kanun hükmünde kararname
DEDUCTION kesinti
DEEPENING der inleşme
DE FACTO fiilen de facto free movement fiili serbest dolaşım de facto government de facto / fiili hükûmet
DEFAULT borcun ödenmemesi; temer rüt; kusur, ihmal; duruşmaya zamanında çıkmama
consumer by default temerrüde düşen satıcı, temerrüde düşen hizmet sağlayıcı
consumer in default temerrüde düşen tüketici defaulting par ty gıyap usulüne tabi taraf defaulting witness duruşmaya gelmeyen tanık interest of default temerrüt faizi par ty in default gıyap usulüne tabi taraf
DEFECTIVE ayıplı, hatalı, kusurlu defective goods ayıplı mal defective product ayıplı ürün
DEFENCE savunma antimissile defence antifüze savunması civil defence sivil savunma collective defence toplu savunma Common Defence Policy (CDP) Ortak Savunma Politikası (OSP) Common Security and Defence Policy Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası (OGSP)
93
(CSDP) defence budget savunma bütçesi Defence Capability Initiative (DCI) Savunma Yetenekleri Girişimi (DCI) defence identity savunma kimliği defence measure savunma önlemi / tedbiri defend savunmak / müdafa etmek defending party davalı taraf European Cooperation for the Long Term in Defence (EUCLID)
Avrupa Uzun Vadeli Savunma İş Birliği (Programı) (EUCLID)
European Defence Agency (EDA) Avrupa Savunma Ajansı (EDA) European Defence Community (EDC) Avrupa Savunma Topluluğu (AST) European Secur ity and Defence Identity (ESDI)
Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği (AGSK)
European Secur ity and Defence Policy (ESDP)
Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP)
legitimate self defence meşru müdafa / savunma
DEFER (v.) er telemek, geciktirmek defer a decision kararı ertelemek defer red payment taksitlendirilmiş ödeme, ertelenmiş ödeme
DEFICIT açık, eksik budgetary deficit bütçe açığı democratic deficit demokrasi açığı, demokrasi eksikliği excessive deficit procedure (EDP) aşırı açık prosedürü (EDP) legitimacy deficit meşruiyet açığı, meşruiyet eksikliği operational budget deficit işlemsel bütçe açığı social secur ity deficit sosyal güvenlik açığı tr ade balance deficit dış ticaret açığı
DEFINED tanımlanmış, belirlenmiş defined benefit plan belirlenmiş fayda planı defined contr ibution plan belirlenmiş katkı planı
DEFLATION deflasyon
DEFORESTATION ormansızlaştırma
DEGREE derece; kademe; ölçü degree of liberalisation serbestleşme derecesi
DELAY gecikme without delay gecikmeksizin, vakit kaybetmeden without undue delay münasip süreyi geçmeksizin; münasip süreyi
aşmaksızın vexatious delay taciz edici / zor duruma düşüren geciktirme
DELEGATION delegasyon delegate i. temsilci / mümessil, delege; f. yetkilendirmek,
temsil yetkisi vermek delegation of author ity yetki verme, yetkilendirme delegation of power yetki devretme, yetki verme Foreign Delegations of the European Avrupa Topluluğu Dış Delegasyonları
94
Community Inter parliamentary Delegations of the European Parliament
Avrupa Parlamentosunun Parlamentolar Arası Delegasyonları
DELIMIT (v.) sınırları belir lemek; sınırlamak delimitation of competences yetkilerin sınırlandırılması delimited sınırlandırılmış
DELIVERY teslim arms delivery silah teslimatı cash on delivery mal mukabili ödeme, teslimde ödeme deliver teslim etmek; vermek deliver an opinion görüş bildirmek deliver a speech konuşma yapmak delivered price teslim fiyatı delivery order sipariş delivery ship / letter of carr iage irsaliye terms of delivery teslim koşulları wholesale market deliveries toptancı piyasa teslimatı
DEMAND talep demand for labour iş gücü talebi decline in demand talebin azalması der ived demand türev talep economically justifiable demand ekonomik olarak haklı talep notional demand kavramsal talep total domestic demand toplam yurt içi talep
DEMARCHE diplomatik gir işim
DEMILITARISATION askerden arındırma, asker sizleştirme, sivil yönetim altına alma
demilitarised zone askerden arındırılmış bölge
DEMOCRACY demokrasi Alliance of Independent Democrats in Europe (AIDE)
Avrupa Bağımsız Demokratlar İttifakı (AIDE)
Alliance of Liberals and Democrats for Europe (ALDE)
Avrupa Liberal ve Demokratlar İttifakı Grubu (ALDE)
democratic demokratik democratic deficit demokrasi açığı, demokrasi eksikliği democratic legitimacy demokratik meşruiyet democratic pluralism demokratik çoğulculuk democratisation demokratikleş(tir)me direct democracy doğrudan demokrasi Europe of Democracies and Diver sities (EDD)
Demokrasiler ve Çeşitlilikler Avrupası (Grubu) (EDD)
European Democratic Alliance (RDE) Avrupa Demokratik Birliği (RDE) European Democratic Group Avrupa Demokrat Grubu European Democratic Party (EDP) Avrupa Demokrat Partisi (EDP) European Democratic Union (EDU) Avrupa Demokratik Birliği (EDU) European Initiative for Democracy and Demokrasi ve İnsan Hakları Avrupa Girişimi
95
Human Rights (EIDHR) (EIDHR) European Liberal, Democrat and Reform Par ty (ELDR)
Avrupa Liberal Demokrat ve Reform Partisi (ELDR)
Independence / Democracy Group (IND / DEM)
Bağımsızlık / Demokrasi Grubu (IND / DEM)
Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR)
Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi ODIHR)
par ticipatory democracy katılımcı demokrasi
DEMOGRAPHY demografi, nüfus bilimi demographic nüfusla ilgili, demografik demographic aging nüfusun yaşlanması demographic representativeness demografik temsil edilebilirlik
DEMONSTRATION gösteri
DENOMINATOR payda
DENOMINATION mezhep; ad / isim, ünvan
DEPARTURE ayr ılış
DEPENDANT bağımlı dependant person bir kimsenin bakmakla yükümlü olduğu şahıs dependant ter ritory bağımlı toprak legal dependant kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişi worker s and dependants işçiler ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler
DEPOSIT mevduat, bankaya yatır ılan para certificate of deposits mevduat sertifikası deposit bank mevduat bankası deposit guarantee schemes mevduat garantisi sistemi foreign cur rency deposit döviz mevduat hesabı impor t deposit ithal teminatı official deposit resmî mevduat pr ivate deposit bank özel mevduat bankası
DEPOSITION görevden alma / azil; yeminli ifade; birikinti / tor tu
deposition measurement birikinti / tortu ölçümleri deposition rate birikinti / tortu oranı
DEPOSITORY emanetçi, tevdi makamı depository receipt depo edilen menkul kıymet sertifikası
DEREGULATION deregülasyon, serbestleştirme, liberalize etme
DERIVED türetilmiş, türev der ived law ikincil hukuk, türev hukuk der ived demand türev talep
DEROGATION sapma, derogasyon save for the exceptions or derogations provided for
öngörülen istisnalar ya da derogasyonlar saklı kalmak kaydıyla
temporary derogation geçici sapma
96
DESIGN i. tasar ım; f. tasarlamak, planlamak design office tasarım ofisi design policy tasarım politikası design r ights tasarım hakları protect designs by registration tasarımların tescil yoluyla korunması
DESIRING TO… …arzusuyla, isteğiyle
DESIROUS OF… (in recommendations) …arzusuyla (tavsiye kararlarında)
DESTINATION istikamet / yön country of fir st destination ilk varış ülkesi country of destination principle varış ülkesi prensibi
DESULPHURISATION kükür t giderme
DETENTION alıkoyma; hapsetme; nezaret arbitrary detention keyfi göz altına alma detention room nezarethane detention house tutuk evi, tevkif evi
DETERMINATION tespit, tayin; hüküm, karar determine belirlemek, tespit etmek, saptamak determine by negotiations müzakereler yolu ile saptamak determinant factors belirleyici faktörler determining belirleyici determining role belirleyici rol self determination kendi kaderini tayin etme
DEVELOPMENT kalkınma, gelişme Agr icultural Development Programme (ADP)
Tarımsal Kalkınma Programı (ADP)
aid for agricultural development tarımsal kalkınma yardımı
concession: taviz, imtiyaz derogation: sapma,derogasyon exemption: muafiyet (vergide) free: muaf; ücretsiz relief: muafiyet (vergide) immunity: dokunulmazlık; bağışıklık
ar rest: tutuklama; haciz attachment: geçici / ihtiyati haciz custody: nezaret; koruma detention: alıkoyma; hapsetme; nezaret probation: şartlı tahliye
97
Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation (CARDS)
(Batı Balkanlarda) Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımı (CARDS)
Community Research and Development Information Service (CORDIS)
Topluluk Araştırma ve Geliştirme Bilgi Hizmeti (CORDIS)
development activities kalkınma faaliyetleri / etkinlikleri development aid kalkınma yardımı Development Aid Committee (DAC) Kalkınma Yardım Komitesi (DAC) Development Assistance Committee (DAC)
Kalkınma Yardım Komitesi (DAC)
development bank kalkınma bankası development centre kalkınma merkezi Development Cooperation Instrument (DCI)
Kalkınma İşbirliği Aracı (DCI)
development plan kalkınma planı development planning kalkınma planlaması development policy kalkınma politikası DirectorateGeneral for Agriculture and Rural Development
Tarım ve Kırsal Kalkınma Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Development Kalkınma Genel Müdürlüğü economic development ekonomik kalkınma European Bank of Reconstruction and Development (EBRD)
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (AİKB)
European Development Fund (EDF) Avrupa Kalkınma Fonu (AKF) European Development Pole (EDP) Avrupa Kalkınma Kutbu (EDP) European Foundation for Management Development (EFMD)
Avrupa Yönetim Geliştirme Vakfı (EFMD)
European Regional Development Fund (ERDF / FEDER)
Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ABKF)
European Research and Development Committee (ERDC)
Avrupa Araştırma ve Geliştirme Komitesi (ERDC)
harmonious development dengeli kalkınma; uyumlu gelişim industrial development sınai / endüstriyel kalkınma Instrument for PreAccession Assistance for Rural Development (IPARD)
Kırsal Kalkınma için Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPARD)
integrated development entegre / bütünleşik kalkınma integrated development programme (IDP)
entegre / bütünleşik kalkınma programı (IDP)
International Bank of Reconstruction and Development (IBRD)
Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (UİKB)
International Development Agency (IDA)
Uluslararası Kalkınma Ajansı (IDA)
inter regional differences in terms of development
bölgelerarası gelişmişlik farkları
Least Developed Countr ies (LDC) En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ) Less Developed Countries (LDC) Az Gelişmiş Ülkeler (AGÜ) multilateral development bank çok taraflı kalkınma bankası national development plan (NDP) ulusal kalkınma planı (UKP)
98
obstacle to development kalkınmanın önündeki engel Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD)
Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)
Overseas Development Assistance (ODA)
Denizaşırı Kalkınma Yardımı (ODA)
pr ior ity region for development kalkınmada öncelikli yöre public aid for development kalkınma için kamu yardımı research and development (R&D) araştırma ve geliştirme (ArGe) Research and Development in Advanced Communications Technologies for Europe (RACE)
Avrupa İleri Haberleşme Teknolojilerinde Araştırma ve Geliştirme (RACE)
research and development policy araştırma ve geliştirme politikası Research and Technological Development (RTD)
Araştırma ve Teknolojik Gelişim (RTD)
research and technological development framework programme
araştırma ve teknoloji geliştirme çerçeve programı
rural development kırsal kalkınma Science and Technology for Regional Innovation and Development in Europe (STRIDE)
Avrupa’da Bölgesel Yenileşme ve Gelişme için Bilim ve Teknoloji (STRIDE)
Southern African Development Community (SADC)
Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC)
Southeast Europe Enterprise Development (SEED)
Güneydoğu Avrupa İşletmeleri Geliştirme [Ofisi] (SEED)
Special Accession Programme for Agr iculture and Rural Development (SAPARD)
Tarımsal ve Kırsal Kalkınmaya Yönelik Özel Katılım Programı (SAPARD)
Special Telecommunication Action for Regional Development (STAR)
Bölgesel Gelişme için Özel Telekomünikasyon [Programı] (STAR)
sustainable development sürdürülebilir kalkınma underdeveloped az gelişmiş underdeveloped area az gelişmiş bölge underdevelopment az gelişmişlik United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD)
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD)
United Nations Development Program (UNDP)
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (BMKP)
DEVICE cihaz / aygıt; alet / gereç medical device tıbbi cihaz
DIAGNOSIS teşhis
DICHOTOMY fikir ayr ılığı, ikilik
DİFFERENCE fark, farklılık elevation difference yükselti farkı pr ice difference fiyat farklılığı
DIFFERENTIAL farklılık pr ice differential fiyat farklılığı differential treatment farklı muamele
99
wage differentials ücret farklılığı
DIFFERENTIATED farklılaştırılmış
DIFFICULTY güçlük encounter difficulties güçlüklerle karşılaşmak
DIPLOMA diploma diploma equivalence diploma denkliği
DIPLOMACY diplomasi cable diplomacy telefon diplomasisi citizen diplomacy yurttaş / vatandaş diplomasisi conflictresolution diplomacy uyuşmazlık çözücü diplomasi constructive diplomacy yapıcı diplomasi cr isis diplomacy kriz diplomasisi cultural diplomacy kültürel diplomasi declaratory diplomacy bildirimci / deklare diplomasi defensive diplomacy savunmacı diplomasi, edilgen diplomasi designer diplomacy göz boyama diplomasisi direct diplomacy doğrudan diplomasi eurocentr ic diplomacy Avrupa merkezci diplomasi mediation diplomacy arabuluculuk diplomasisi multilateral diplomacy çok yanlı / çok taraflı diplomasi negative diplomacy negatif / olumsuz diplomasi paradiplomacy tali diplomasi par liamentary diplomacy parlamenter diplomasi proxy diplomacy temsilî diplomasi; vekalet diplomasisi shuttle diplomacy mekik diplomasisi
DIRECT doğrudan direct action doğrudan dava, doğrudan eylem direct applicability doğrudan uygulanabilirlik direct democracy doğrudan demokrasi direct diplomacy doğrudan diplomasi direct effect doğrudan etki direct election doğrudan seçim direct income suppor t doğrudan gelir desteği direct intervention doğrudan müdahale direct negotiation doğrudan müzakere direct representation doğrudan temsil direct suppor t doğrudan destek direct talk doğrudan görüşme direct tax dolaysız / vasıtasız vergi direct univer sal suffrage doğrudan (tek dereceli) genel oy foreign direct investment (FDI) doğrudan yabancı yatırım (FDI)
DIRECTIVE direktif / yönerge by means of directives direktifler vasıtasıyla / aracılığıyla; yönergeler
vasıtasıyla / aracılığıyla Commission directive Komisyon direktifi / yönergesi Council directive Konsey direktifi
100
new approach directive yeni yaklaşım direktifi old approach directive klasik yaklaşım direktifi Television Without Frontiers (TWF) Directive
Sınır Tanımayan Televizyon (TWF) Direktifi
the purpose of this directive… bu direktifin / yönergenin amacı…
DIRECTORATE müdür lük DirectorateGeneral (DG) Genel Müdürlük (GM) DirectorateGeneral for Agriculture and Rural Development
Tarım ve Kırsal Kalkınma Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for the Budget Bütçe Genel Müdürlüğü DirectorateGeneral for Communication
İletişim Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Competition Rekabet Genel Müdürlüğü DirectorateGeneral for Development Kalkınma Genel Müdürlüğü DirectorateGeneral for Economic and Financial Affair s
Ekonomik ve Mali İşler Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Education and Culture
Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Employment, Social Affair s and Equal Oppor tunities
İstihdam, Sosyal İşler ve Eşit Fırsatlar Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Energy and Transpor t
Enerji ve Taşımacılık Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Enlargement Genişleme Genel Müdürlüğü DirectorateGeneral for Enterprise and Industry
İşletme ve Sanayi Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for the Environment
Çevre Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for External Relations
Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Fisher ies and Maritime Affair s
Balıkçılık ve Denizcilik Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Health and Consumer Protection
Sağlık ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Humanitarian Aid (ECHO)
İnsani Yardım Genel Müdürlüğü (ECHO)
DirectorateGeneral for Informatics Bilişim Genel Müdürlüğü DirectorateGeneral for the Information Society and Media
Bilgi Toplumu ve Medya Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for the Internal Market and Services (DG MARKT)
İç Pazar ve Hizmetler Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Interpretation [Sözlü] Tercüme Genel Müdürlüğü DirectorateGeneral for Justice, Freedom and Secur ity
Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Personnel and Administration
Personel ve Yönetim Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Regional Policy
Bölgesel Politikalar Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Research Araştırma Genel Müdürlüğü DirectorateGeneral for Taxation and Vergilendirme ve Gümrük Birliği Genel
101
Customs Union Müdürlüğü DirectorateGeneral for Trade Ticaret Genel Müdürlüğü DirectorateGeneral for Translation (DGT)
[Yazılı] Tercüme Genel Müdürlüğü (DGT)
Project Directorate of Integrated Border Management (PDIBM)
Entegre Sınır Yönetimi Proje Uygulama Müdürlüğü (PDIBM)
DIRECTORY kılavuz, r ehber European Community Commission Directory
Avrupa Topluluğu Komisyonu Rehberi
European Community Council Directory
Avrupa Topluluğu Konseyi Rehberi
DIRIGISME güdümlü ekonomi
DISADVANTAGE dezavantaj, zarar cause a disadvantage bir zarara sebep olmak, olumsuz duruma sokmak,
sorunlara neden olmak disadvantaged region mahrumiyet bölgesi
DISARMAMENT silahsızlanma disarmament commission silahsızlanma komisyonu European Disarmament Conference Avrupa Silahsızlanma Konferansı
DISASSEMBLY demontaj
DISASTER afet, felaket disaster affected country felaketin etkilediği ülke disaster prone country felakete maruz kalabilecek ülke natural disaster doğal afet
DISBURSEMENT ödeme, harcama, tediye
chief of disbursement ita amiri
DISCHARGE ibra, aklama, salıverme; tahliye; işten çıkar tma; deşar j
deep sea discharge system derin deniz deşarj sistemi giving a discharge for the implementation of the budget
bütçe uygulamasının aklanması
discharging declaration gümrük beyanının kapatılması por t of discharge boşaltma limanı sea discharge deniz deşarjı
DISCLOSURE ifşaat, açıklama disclosure of information bilgilerin ifşa edilmesi disclosure requirement açıklama yükümlülüğü; kamuyu aydınlatma
yükümlülüğü duty of disclosure açıklama yükümlülüğü
DISCOUNT iskonto, indirim discounted iskonto edilmiş
DISCRETION takdir yetkisi; ayırt etme gücü administrative discretion idarenin takdir yetkisi
102
discretion of judge hakimin takdir yetkisi power of discretion takdir yetkisi, takdir hakkı temporary loss of discretion geçici temyiz gücü kaybı / geçici ayırt etme gücü
kaybı
DISCRETIONARY takdire bağlı discretionary author ity takdir yetkisi; takdir makamı
DISCRIMINATION ayr ımcılık Convention on the Elimination of All Forms of Discr imination Against Women (CEDAW)
Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW)
Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination (CERD)
Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CERD)
fight against discr imination ayrımcılıkla mücadele gender discrimination cinsiyet ayrımcılığı nondiscrimination pr inciple ayrımcılık yapmama ilkesi political discrimination siyasal ayrımcılık
DISCRIMINATORY ayr ımcı discr iminatory provision ayrımcı hüküm on a nondiscr iminatory basis ayrımcı olmayan temelde, ayrım yapılmaksızın
DISENFRANCHISEMENT seçim (oy) hakkı ver ilmemesi
DISEQUILIBRIUM (PL. DISEQUILIBRIA) dengesizlik
DISINTERESTED tarafsız, ilgisiz
DISPARITY farklılık; uyumsuzluk; eşitsizlik regional disparity bölgesel farklılık; bölgesel eşitsizlik
DISPENSE (v.) dağıtmak, vermek, vazgeçmek
DISPOSAL tasar ruf etme; elden çıkarma, ber taraf etme; imha
at the disposal of… …’in tasarrufunda; emrinde disposal of products ürünlerin bertaraf edilmesi dispose tasarruf etmek; imha etmek; elden çıkarmak dispose of proper ty mal üzerinde tasarrufta bulunmak goods to be disposed tasfiye edilecek mal / eşya recycling and disposing of wastes atıkların geri dönüşümü ve bertaraf edilmesi /
giderimi safe disposal of nonrecoverable waste geri kazanımsız atıkların güvenli biçimde bertaraf
edilmesi nuclear waste disposal nükleer madde atıklarının bertaraf edilmesi /
giderimi
DISPOSITION tertip, düzen; tasar ruf testamentary disposition ölüme bağlı tasarruf
DISPUTE i. tar tışma, münakaşa, uyuşmazlık, ihtilaf; f. bir konu hakkında) tartışmak, uyuşmamak
Aegean dispute Ege sorunu
103
disputed terr itory tartışmalı bölge, tartışmalı toprak, uyuşmazlık konusu topraklar
interpretation in dispute tartışmalı yorum legal dispute hukuki uyuşmazlık have jur isdiction in disputes uyuşmazlıklara bakma yetkisine sahip olmak par ties in a dispute / conflict uyuşmazlığa taraf olanlar par ties of a dispute / conflict uyuşmazlığın tarafları r efer disputes to arbitration ihtilafları hakeme havale etme; tahkime başvurma submit a dispute to the Cour t of Justice bir uyuşmazlığı Adalet Divanına götürmek settlement of disputes uyuşmazlıkların / anlaşmazlıkların çözümü
DISREGARD (v.) gözardı etmek
DISSOLUTION infisah dissolve infisah etmek; lağvetmek (bir kurum, kuruluş,
meclisi)
DISTANCE mesafe, uzaklık distance contract mesafeli sözleşme distance selling mesafeli satış distance selling contract mesafeli satış sözleşmesi distant uzak, mesafeli distant learning uzaktan öğretim distant sale mesafeli (uzaktan) satış
DISTINCT farklı
DISTINGUISH (v.) ayır t etmek
DISTORTION bozulma; tahrif distor tion of competition rekabetin bozulması market distor tions piyasa şartlarının bozulması
DISTRAINT güvence olarak el koyma; alıkoyma war rant of distraint haciz kararı; malı rehin olarak kullanma hakkı
veren karar; el koyma kararı; rehnetme
DISTRIBUTION dağıtım, tevzi, bölüştürme, dağılım Advanced Distributed Learning (ADL) İleri Düzey Yayınlanmış Eğitim (ADL) distribute dağıtmak, bölüştürmek, paylaştırmak distribution of votes oyların dağılımı distributor dağıtıcı European Film Distr ibution Office (EFDO)
Avrupa Film Dağıtım Ofisi (EFDO)
exclusive distribution agreement tek elden dağıtım anlaşması, münhasır dağıtım anlaşması
local distr ibution company yerel dağıtım şirketi promotion of the distribution dağıtımın teşviki
DIVERSIFICATION farklılaşma, çeşitlilik, farklılık diver sification of resources kaynakların çeşitlendirilmesi
DIVIDEND temettü / dağıtılan kar payı
104
DIVISION bölüm, birim division of responsibility sorumluluk paylaşımı subdivision alt bölüm
DIVORCE WRIT boşanma ilamı
DNA DNA, dezoksir ibonükleik asit DNA maker DNA belirteci, DNA işaretleyici DNA analysis DNA analizi / çözümlemesi
DOCTRINE doktr in, öğreti; temel öğreti doctr ine of consent rıza / mutabakat doktrini doctr ine of consensus oydaşma / konsensüs doktrini
DOCUMENT belge accompanying document ekli belge attached document ekli belge authenticate the documents belgelerin doğruluğunu onaylamak background document destek belgesi bidding document ihale dosyası centre for information and documentation (CID)
bilgi ve belge merkezi (BBM)
commitment document taahhüt evrakı Common Transit and Single Administrative Document
Ortak Transit ve Tek İdari Belge
discharged document ibra edilmiş belge documents in suppor t destekleyici belgeler duly authenticated document resmî senet European Bureau of Library, Information and Documentation Associations (EBLIDA)
Kütüphane, Enformasyon ve Dokümantasyon Dernekleri Avrupa Bürosu (EBLIDA)
European documentation centre (EDC) Avrupa dokümantasyon merkezi (ADM) European Documentation and Information System for Education (EUDISED)
Eğitim için Dokümantasyon ve Enformasyon Avrupa Sistemi (EUDISED)
extrajudicial document adli olmayan belge fraudulent document sahte belge; hileli belge guide document rehber doküman / belge judicial document adli belge justificative document kanıtlayıcı belge legalisation of documents belgelerin tasdik edilmesi; belgelerin resmiyet
kazanması limitation of documents evrak sınırlaması negative document negatif belge official document resmî evrak registration document tescil / kayıt belgesi shipping document sevk vesaiki Single Administrative Document (SAD) Tek İdari Belge (TİB) suppor ting document destek dokümanı ver ifying the existence and authenticity of documents
belgelerin varlığının ve gerçekliğinin kanıtlanması, teyidi
105
DOCUMENTARY belgesel
DOMESTIC iç; evsel; yerli, yerel, yur t içi domestic animal yerli / evcil hayvan domestic assets iç varlıklar domestic consumer yerli tüketici domestic heating fuel konut ısıtma yakıtı domestic inflation estimations iç / yurt içi enflasyon tahminleri domestic international sales corporation (DISC)
uluslararası satış yapan ulusal şirket (DISC)
domestic jurisdiction yerel yetki; ulusal yetki domestic law yerel hukuk domestic political issues iç politik sorunlar domestic policy iç politika; yerel politika domestic resource yerli kaynak domestic subsidy policy iç destek politikası, teşvik / sübvansiyon
politikası domestic violence aile içi şiddet domestic waste evsel atık Gross Domestic Product (GDP) Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) labelling of domestic appliances ev aletlerinin etiketlendirilmesi total domestic demand toplam yurt içi talep
DOMICILE ikametgâh; yerleşim yer i attr ibuted domicile yasalarca belirlenen / kanuni ikametgâh domicile by operation of law kanuni ikametgah immunity of domicile konut dokunulmazlığı
DOMICILIATE (v.) ikametgah tesis etmek
DOMINIUM EMINENS kamulaştırma hakkı
DOUBLE çift; yinelemeli double jeopardy aynı suçtan dolayı iki defa mahkeme huzuruna
çıkarılma double major ity çifte çoğunluk double taxation çifte / mükerrer vergilendirme
DOWNTURN kötüye gidiş (ekonomik faaliyetlerde)
DRAFT taslak draft contract sözleşme taslağı draft decision taslak karar drafting committee hazırlık komitesi, taslak komitesi draft opinion görüş taslağı (resmî görüş) draft r esolution ilke kararı taslağı final draft nihai taslak
draft: taslak proposal: tasarı
106
DRAWBACK geri çekilme; geri ödeme (ihracatta) drawback of duty vergi iadesi (ihracatta) drawback system geri ödeme sistemi (ihracatta)
DRUG uyuşturucu; ilaç drug trafficking uyuşturucu madde kaçakçılığı; yasa dışı ilaç
ticareti European Information Network on Drugs and Drug Addiction (REITOX)
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı Enformasyon Ağı (REITOX)
European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA)
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi (EMCDDA)
fight against drugs uyuşturucu ile mücadele illicit use of drugs yasa dışı uyuşturucu madde kullanımı illegal tr afficking of drugs yasa dışı uyuşturucu madde ticareti United Nations International Drug Control Programme (UNDCP)
Birleşmiş Milletler Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Programı (UNDCP)
DUE muaccel, vadesi gelmiş; uygun, gereken due compensation uygun / münasip tazminat due day vade sonu duty due tahakkuk eden vergi fall due vadesi gelmek take due note of kayda alarak; gereğince dikkate alarak undue gereksiz without undue delay münasip süreyi geçmeksizin; münasip süreyi
aşmaksızın
DUMP (v.) boşaltmak, atmak; damping yapmak dumped expor t dampingli ihracat dumped impor t dampingli ithalat
DUMPING damping dumping of waste at sea atıkların denize dökülmesi social dumping sosyal damping
DUPLICATION yineleme, düplikasyon duplicate i. kopya, suret, eş; f. kopyasını çıkartmak;
yinelemek, tekrar yapmak
DUTY vergi, resim; vazife, görev, nöbet abolish customs duties gümrük vergilerini kaldırmak ad valorem duty ad valorem vergi capacity to have r ights and duties haklardan yarlanma ehliyeti countervailing duty fark giderici vergi / telafi edici vergi countervailing impor t duty ithalatta telafi edici vergi, ithalatta fark giderici
vergi customs and agr icultural duty gümrük ve tarım resimleri customs duty gümrük vergisi customs duty of a fiscal nature mali nitelikli gümrük vergisi customs duty exemption gümrük vergisi muafiyeti death duty veraset vergisi (veraset ve intikal vergisi)
107
drawback of duty vergi iadesi (ihracatta) duty of a fiscal nature mali nitelikli vergi duty due tahakkuk eden vergi duty free vergiden muaf duty loss görev zararı duty of disclosure açıklama yükümlülüğü duty relief ar rangement gümrük muafiyet düzenlemesi excise duty özel tüketim vergisi; tüketim vergisi excise duty law özel tüketim vergisi kanunu; tüketim vergisi
kanunu expor t duty ihracat vergisi impor t duty ithalat vergisi r educed rate of impor t duty indirimli ithalat vergisi r eduction of customs duties gümrük vergilerinin indirilmesi relief from (free of) customs duties gümrük vergilerinden muafiyet r emission of duty vergi indirimi / affı r epayment of duties vergi iadesi schedule of customs duties gümrük vergileri çizelgesi / cetveli specific duty maktu vergi special duty özel vergi stamp duty damga resmi succession duty veraset ve intikal vergisi successive reduction of customs duties gümrük vergilerinin peşpeşe indirimi suspend customs duties gümrük vergilerini askıya almak zer o rate of duty sıfır vergi oranı zer o rate of impor t duty sıfır oranlı ithalat vergisi
108
109
E
EARLY erken early election erken seçim early warning erken uyarı early warning unit erken uyarı birimi planning and early warning unit planlama ve erken uyarı birimi
EARNING kazanç, kâr , gelir aggregate earning toplam kazanç, toplam gelir individual earning bireysel kazanç pr iceearnings ratio fiyat kazanç oranı
ECOMANAGEMENT AND AUDIT SCHEME (EMAS)
çevre yönetimi ve denetleme planı (EMAS)
ECONOMIC ekonomik / iktisadi autonomous economic entity özerk ekonomik birim Blacksea Economic Cooperation (BSEC)
Karadeniz Ekonomik İş Birliği (KEİ)
concer ted economic action uyumlu ekonomik eylem Council for Mutual Economic Assistance (CMEA)
Karşılıklı Ekonomik Yardım Konseyi (CMEA)
DirectorateGeneral for Economic and Financial Affair s
Ekonomik ve Mali İşler Genel Müdürlüğü
economic agreement ekonomik anlaşma economic aid ekonomik yardım Economic and Financial Affairs Council (ECOFIN)
Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi (ECOFIN)
Economic and Monetary Union (EMU) Ekonomik ve Parasal Birlik (EPB) economic and social cohesion (ESC) ekonomik ve sosyal uyum (ECS) Economic and Social Committee (ECOSOC / ESC)
Ekonomik ve Sosyal Komite (ESK)
economically justifiable demand ekonomik olarak haklı talep Economic Commission for Europe (ECE)
Avrupa Ekonomik Komisyonu (AEK)
Economic Community of West African States (ECOWAS)
Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS)
economic convergence ekonomik yakınsama economic conversion ekonomik dönüşüm economic cooperation ekonomik iş birliği Economic Cooperation Organisation (ECO)
Ekonomik İş Birliği Teşkilatı (EİT)
economic development ekonomik kalkınma economic equilibr ium ekonomik denge economic growth ekonomik büyüme economic integration ekonomik entegrasyon / bütünleşme
110
economic liberalism ekonomik liberalizm economic operator iktisadi işlemci economic planning ekonomik planlama economic policy ekonomi politikası economic prior ity ekonomik öncelik economic prospects ekonomik beklentiler economic recession ekonomik daralma economic recovery ekonomik düzelme economic stabilisation ekonomik istikrar economic stagnation ekonomik durgunluk economic study committee ekonomik inceleme komitesi European Economic Area (EEA) Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) European Economic and Social Committee (EESC)
Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi (EESC)
European Economic Community (EEC)
Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)
European Economic Interest Grouping (EEIG)
Avrupa Ekonomik Çıkar Gruplaşması (AEÇG)
European System of Integrated Economic Accounts
Avrupa Bütünleştirilmiş Ekonomik Hesaplar Sistemi
exclusive economic zone münhasır ekonomik bölge International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (ICESCR)
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (ICESCR)
Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD)
Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)
Organisation for European Economic Cooperation (OEEC)
Avrupa Ekonomik İş Birliği Örgütü (OEEC)
service of general economic interest genel ekonomik yarar hizmeti Standing Committee for Economic and Commercial Cooperation
Ekonomik ve Ticari İş Birliği Daimî Komitesi
Statistical Classification of Economic Activities in the European Community (NACE)
Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (NACE)
United Nations Economic Commission for Europe (UN / ECE)
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM / AEK)
ECONOMY ekonomi / iktisat categor ies of economic activity ekonomik faaliyet / etkinlik kategorileri controlled economy güdümlü ekonomi convergence of economies ekonomilerin yakınlaştırılması functioning market economy işleyen piyasa ekonomisi globalisation of the economy ekonominin küreselleşmesi / globalizasyonu knowledge based economy bilgiye dayalı ekonomi market economy pazar / piyasa ekonomisi mixed economy karma ekonomi national economy ulusal / milli ekonomi open economy açık ekonomi planned economy planlı ekonomi regional economy bölgesel ekonomi
EDUCATION eğitim
111
Centre for Educational Research and Innovation (CERI)
Eğitimde Araştırma ve Yenilik Merkezi (CERI)
Community Programme in Education and Training for Technology (COMETT)
Teknoloji Alanında Eğitim ve Öğretim Topluluk Programı (COMETT)
DirectorateGeneral for Education and Culture
Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü
Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (EACEA)
Eğitim, Görsel İşitsel ve Kültür İcra Ajansı (EACEA)
Education Information Network in the European Community (EURYDICE)
Avrupa Topluluğu Eğitim Bilgi Ağı (EURYDICE)
Education, Youth and Culture Council (EYC)
Eğitim, Gençlik ve Kültür Konseyi (EYC)
European Association for International Education (EAIE)
Avrupa Uluslarararası Eğitim Birliği (EAIE)
European Centre for Higher Education (CEPES)
Avrupa Yüksek Öğretim Merkezi (CEPES)
European Documentation and Information System for Education (EUDISED)
Eğitim için Dokümantasyon ve Enformasyon Avrupa Sistemi (EUDISED)
European Network for Quality Assurance in Higher Education (ENQA)
Yüksek Öğretimde Avrupa Kalite Güvencesi Ağı (ENQA)
United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organisation (UNESCO)
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)
EFFECT etki ar rangement having similar effect benzer etkili düzenleme biological effect biyolojik etki carcinogenic effect kanserojen etki country where establishment is effected yerleşim ülkesi direct effect doğrudan etki immediate effect ani etki; yakın etki put into effect yürürlüğe / uygulamaya koymak take effect yürürlüğe girmek, yürürlük kazanmak
EFFECTIVENESS etkililik effective etkili / müessir effective rate of return vadeye kadar getiri
EFFICIENCY etkililik, verimlilik, efficient etkili / müessir energy efficiency enerji verimliliği overall efficiency toplam verim
ELECTION seçim direct election doğrudan seçim early election erken seçim election campaign seçim kampanyası election expenses seçim harcamaları indirect election dolaylı seçim local election yerel seçim
112
national election ulusal / milli seçim presidential election başkanlık seçimi; cumhurbaşkanlığı seçimi pr imary election ön seçim regional election bölgesel seçim r ight to stand for election seçimlerde aday olma hakkı, seçilme hakkı
ELECTORAL seçimle ilgili electoral alliance seçim ittifakı electoral policy seçim politikası electoral r egister seçmen kütüğü electoral quota seçim kotası uniform electoral procedure tek tip seçim usulü
ELECTRICITY elektrik electr ical elektrikli, elektrikle ilgili electr icity from cogeneration eş üretim elektriği Union for the Coordination of Transmission of Electricity (UCTE)
Elektrik İletim Koordinasyon Birliği (UCTE)
ELECTROMAGNETIC COMPATIBILITY elektromanyetik uyumluluk
ELECTRONIC elektronik electronic communications network (ECN)
elektronik haberleşme şebekesi (ECN)
electronic communications networks and services (ECN&S)
elektronik haberleşme şebekeleri ve hizmetleri (ECN&S)
electronic data bank elektronik veri bankası electronic data interchange (EDI) elektronik veri değişimi (EVD) electronic data tr ansfer system (EDTS) elektronik veri aktarım (transfer) sistemi (EVAS) electronic fund transfer (EFT) elektronik fon transferi (EFT) Trade Electronic Data System (TEDIS) Ticaret Elektronik Bilgi Sistemi (TEDIS)
ELIGIBLE ehil, uygun şar tlara sahip eligible counterpar ties ehil / uygun karşı taraf
EMBEDDED iliştir ilmiş, içine yerleştirilmiş
EMBEZZLEMENT ihtilas, zimmete geçirme
EMERGENCY acil durum; olağanüstü hâli emergency area acil durum alanı emergency cour t acil işler mahkemesi emergency response acil durum müdahalesi Regional Marine Pollution Emergency Response Centre for the Mediter ranean Sea (REMPEC)
Akdeniz için Bölgesel Deniz Kirliliği Acil Müdahale Merkezi (REMPEC)
state of emergency olağanüstü hâl United Nations International Children Emergency Fund (UNICEF)
Birleşmiş Milletler Çocuklara Acil Yardım Fonu (UNICEF)
EMIGRATION bir başka ülkeye göç forced emigration zoraki göç
EMITTANCE yayım, yayma gücü
113
radioactive emittance radyoaktif yayım
EMOLUMENT kazanç (maaş ve ücret olarak)
EMPHASIZING THAT… önemine dikkat çekerek..., vurgulayarak…
EMPLOYEE çalışan, istihdam edilen employee participation system çalışanın katılımı sistemi (işyerinde sağlık ve
güvenliğin geliştirilmesi için)
EMPLOYER işveren; istihdam eden employers’ association işverenler birliği / derneği employer ’s obligations işveren yükümlülükleri employers’ representative işveren temsilcisi Union of Industrial and Employers’ Confederations of Europe (UNICE)
Avrupa Sanayi ve İşveren Konfederasyonları Birliği (UNICE)
EMPLOYMENT istihdam aid to employment (employment aid) istihdam yardımı civil employment sivil istihdam DirectorateGeneral for Employment, Social Affair s and Equal Oppor tunities
İstihdam, Sosyal İşler ve Eşit Fırsatlar Genel Müdürlüğü
employ istihdam etmek, çalıştırmak employment acquis istihdam müktesebatı / kazanımı Employment Committee (EMCO) İstihdam Komitesi (EMCO) employment guidelines istihdama ilişkin kılavuz ilkeler Employment and Labour Market Committee
İstihdam ve İşgücü Piyasası Komitesi
employment policy istihdam politikası employment ratio istihdam oranı employment relationship istihdam ilişkisi employment and social affairs istihdam ve sosyal işler Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council (EPSCO)
İstihdam, Sosyal Politika, Sağlık ve Tüketici İşleri Konseyi (EPSCO)
Eropean employment strategy Avrupa istihdam stratejisi hidden (disguised) unemployment gizli işsizlik level of employment istihdam düzeyi multiannual programme for employment
çok yıllı istihdam programı
Permanent Committee for Employment
Daimî İstihdam Komitesi
r egistered employment kayıtlı istihdam safeguard the continuity of employment
istihdamın devamlılığını korumak
Suppor t Programme for Employment Creation (SPEC)
İstihdam Yaratılması için Destek Programı (SPEC)
tr ipartite conference on the employment problems
istihdam konularında üçlü konferans
underemployment eksik istihdam unemployed işsiz unemployment işsizlik unemployment benefit işsizlik yardımı
114
unemployment rate işsizlik oranı unregistered employment kayıt dışı istihdam
ENACTMENT kanun, kararname; kanunlaştırma
ENACT yasalaştırmak, kanun yapmak
ENCLAVE kapalı bölge, kuşatılmış toprak parçasıe
ENCODED şifreli
ENCRYPTED şifreli
END i. son, bitim; gaye, hedef; uç; f. bitirmek, bitmek
end to end bir uçtan bir uca, baştan sona end use nihai kullanım end user nihai tüketici, son kullanıcı
ENDORSEMENT tasdik / onay, kabul; ciro
ENERGY enerji DirectorateGeneral for Energy and Transpor t
Enerji ve Taşımacılık Genel Müdürlüğü
Energy Char ter Treaty (ECT) Enerji Şartı Antlaşması (ECT) energy conservation enerji korunumu energy efficiency enerji verimliliği energy performance of a building binanın enerji performansı energy policy enerji politikası energy sales and treasury guarantee agreements
enerji satış ve hazine garantisi anlaşmaları
European Association for Renewable Energies (EUROSOLAR )
Avrupa Yenilenebilir Enerji Birliği (EUROSOLAR)
European Atomic Energy Community (EAEC / Euratom)
Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET / Euratom)
European Nuclear Energy Agency (ENEA)
Avrupa Nükleer Enerji Ajansı (ENEA)
Intelligent Energy Executive Agency (IEEA)
Akıllı Enerji Yürütme Ajansı (IEEA)
International Atomic Energy Agency (IAEA)
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA)
International Energy Agency (IEA) Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) National Energy Conservation Centre (NECC)
Ulusal Enerji Tasarrufu Merkezi (UETM)
renewable energy resource yenilenebilir enerji kaynağı TransEuropean Energy Networks (TENE)
Trans Avrupa Enerji Ağları (TENE)
Transpor t, Telecommunikation and Energy (TTE)Council
Taşımacılık, Telekomünikasyon ve Enerji (TTE)Konseyi
ENFORCEMENT icra edilme, uygulanma, yürütülme, riayetin sağlanması
customs enforcement gümrük muhafaza Customs Enforcement Network (CEN) Gümrük Muhafaza Ağı (CEN)
115
enforce icra etmek, yerine geitrmek enforcement date yürürlük tarihi; icra tarihi, uygulanma tarihi enforcement measure icraî önlem / tedbir (uygulamaya yönelik önlem /
tedbir) enforcement of a judgment yargı kararının uygulanması, îlamın icrası, îlamın
tenfizi law enforcement agency kolluk kuvveti law enforcement per sonnel kolluk görevlileri law enforcement unit kanun uygulayıcı birim; hukuki icra birimi
ENFRANCHISEMENT azat etme, serbest bırakma; oy verme hakkı enfranchise ayrıcalık tanımak; oy hakkı vermek; serbest
bırakmak enfranchisement of woman kadına seçme ve seçilme hakkının verilmesi
ENGINE motor engine performance motor performansı
ENLARGEMENT genişleme DirectorateGeneral for Enlargement Genişleme Genel Müdürlüğü enlargement of quotas kotaların genişletilmesi
ENQUIRY soruşturma
ENTENTE anlaşma (uluslararası)
ENTERPRISE teşebbüs, işletme, gir işim, firma affiliated enterprise bağlı işletme DirectorateGeneral for Enterprise and Industry
İşletme ve Sanayi Genel Müdürlüğü
Enterpr ise Policy Group İşletmeler Politikası Grubu European Centre for Public Enterpr ise Avrupa Kamu İşletmeleri Merkezi European Char ter for Small Enterpr ises (ECSE)
Küçük İşletmeler Avrupa Şartı (ECSE)
inter enterpr ise agreement işletmeler arası anlaşma mediumsized enterprises orta ölçekli işletmeler multiannual programme for enterpr ise and entrepreneurship
işletmeler ve girişimcilik (için) çok yıllı program
notification of interenterprise agreement
işletmeler arası anlaşmaya ilişkin bildirim
smallsized enterpr ises küçük ölçekli işletmeler small and medium sized enterpr ise (SME)
küçük ve orta boy işletme (KOBİ)
Southeast Europe Enterprise Development (SEED)
Güneydoğu Avrupa İşletmeleri Geliştirme [Ofisi] (SEED)
ENTITLED ehil olma, hak / yetki sahibi olma entitled to vote oy kullanma hakkına sahip olma
ENTITLEMENT yetki / salahiyet Office for the Administration and Settlement of Individual Entitlements (Paymaster OfficePMO)
Bireysel Görevlendirmeler İdare ve Ödeme Ofisi ( Ödeme Ofisi PMO)
116
ENTITY var lık; birim autonomous economic entity özerk ekonomik birim legal entity hukuken varlığı tanınmış birim; tüzel kişi (istisnai
olarak) regulated entity düzenlenmiş kuruluş
ENTREPRENEUR girişimci / müteşebbis enter repreneurship girişimcilik
ENTRY giriş, tescil, kayıt after the entry into force yürürlüğe girmesinden (girdikten) sonra,
yürürlüğe girmesini takiben entry point / point of entry giriş kapısı / noktası (pasaport) entry pr ice giriş fiyatı
ENTRUST (v.) vermek, tevdi etmek entrust a task görev vermek entrusted task verilen görev undertaking entrusted with the operation of …
(faaliyetin) yürütülmesi ile görevlendirilmiş teşebbüs / işletme
ENVIRONMENT çevre, or tam DirectorateGeneral for the Environment
Çevre Genel Müdürlüğü
Environment Council Çevre Konseyi environment ethics çevre etiği environment policy çevre politikası European Environment Agency (EEA) Avrupa Çevre Ajansı (AÇA) European Environment Information and Observation Network (EIONET)
Avrupa Çevre Bilgi ve Gözlem Ağı (EIONET)
global environment facility (GEF) küresel çevre imkanı (GEF) Global Environment Fund (GEF) Küresel Çevre Fonu (GEF) receiving environment alıcı ortam United Nations Environment Programme (UNEP)
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)
ENVIRONMENTAL çevresel agroenvironmental measures tarımsalçevresel tedbirler environmental acceptability çevresel kabul edilebilirlik Environmental Action Programme (EAP)
Çevresel Eylem Programı (ÇEP)
environmental auditing çevre denetimi Environmental Chemicals Data and Information Network (ECDIN)
Çevreyle ilgili Kimyasallar Hakkında Veri ve Bilgi Ağı (ECDIN)
environmental impact çevresel etki environmental impact assessment (EIA)
çevresel etki değerlendirmesi (ÇED)
environmental impact assessment practices
çevresel etki değerlendirmesi uygulamaları
environmental management çevre yönetimi environmental management çevresel yönetim programı
117
programme national environmental action plan (NEAP)
ulusal çevre eylem planı (UÇEP)
Transboundary Environmental Impact Assessment Convention
Sınır Aşan Çevresel Etki Değerlendirmesi Sözleşmesi
ENVISAGE (v.) öngörmek
EPHEMERAL geçici, süreli, fani
EQUAL eşit equal access eşit katılma, eşit erişim equal footing eş düzeyde, aynı düzeyde equal oppor tunities fırsat eşitliği equal rotation eşit rotasyon equal tr eatment for men and women kadınla erkeğe eşit muamele equal tr eatment principle eşit muamele / işlem prensibi
EQUALITY eşitlik equality of votes oyların eşitliği gender equality cinsiyet eşitliği sovereign equality egemen eşitlik
EQUILIBRIUM denge, balans budgetary equilibrium bütçe denkliği economic equilibr ium ekonomik denge external equilibrium dış denge
EQUIPMENT ekipman, donanım, teçhizat office equipment büro donanımı, büro ekipmanı per sonal protective equipment kişisel koruyucu donanım, kişisel korunma
ekipmanı quality assurance equipment kalite güvence donanımı work equipment iş donanımı / ekipmanı
EQUITY hakkaniyet; hisse senedi equitable basis hakkaniyet temeli equitable value hakkaniyete uygun değer (hak ve nisfete uygun) equity capital öz sermaye equity cour t hakkaniyet mahkemesi (İngiliz hukukunda) equity security ortaklık hakkı veren menkul kıymet nonequity security ortaklık hakkı vermeyen menkul kıymet
EQUIVALENCE denklik, eşdeğer lik / muadelet diploma equivalence diploma denkliği equivalency certificate denklik belgesi
EQUIVALENT denk, eş değer / muadil
ERADICATION silinme, kökünün kazınması, or tadan kaldırılması
ESSENCE öz, cevher , esas, asıl; esans
ESTABLISHMENT yer leşme, kuruluş, tesis
118
country where establishment is effected yerleşim ülkesi establishment of customs union gümrük birliği kurulması establishment of incorporeal r ights on proper ty
şahsi ayni hak tesisi
exercise of the right of establishment yerleşme hakkının kullanılması food processing establishment gıda işleme tesisi freedom of establishment yerleşme serbestisi; iş kurma serbestisi place of establishment yerleşme yeri; kuruluş yeri (tesisler ve kurumlar
için) r ight of establishment yerleşme hakkı; iş kurma / tesis etme hakkı
(kurum, tesis, iş yeri, ticarethane)
ETHICS etik, ahlak bilimi bioethics biyoetik code of ethics etik kuralları environment ethics çevre etiği media ethics medya etiği
EURATOM ( abbr. of European Atomic Energy Community)
Euratom (kısalt. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu )
Euratom Supply Agency (ESA)
Euratom Tedarik Ajansı (ESA)
EUREKA (abbr. of European Research Coordination Agency)
Eureka (kısalt. Avrupa Araştırma Koordinasyon Ajansı
EURO Avro Eurobond Avrotahvil EUROCurrency AVRO – Döviz
EUROCHAMBERS (abbr. of the association of European Chambers of Commerce and Industry)
Eurochambers (kısalt.Avrupa Ticaret ve Sanayi Odalar ı Birliği)
EUROCONTROL (abbr. of European Organisation for the Safety of Air Navigation)
Eurocontrol (kısalt. Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı)
EUROCORPS Avrupa kolordusu
EUROJUST (abbr. of European Agency for the Enhancement of
Eurojust ( kısalt. Avrupa Adli İş Birliğini Geliştirme Ajansı)
agency: ajans author ity: merci body: birim, organ establishment: kuruluş; yerleşme foundation: kuruluş; vakıf institution: kurum institute: enstitü organisation: organizasyon; kuruluş; örgüt
119
Judicial Cooperation)
EUROMEDITERRANEAN PARTNERSHIP (EUROMED)
Avrupa Akdeniz Ortaklığı (EUROMED)
EURONAT European Nationalists / Avrupa Milliyetçiler i (Euronat)
EUROPARTENERIAT Avrupa or taklığı Europar tenariat meeting Avrupa ortaklığı toplantısı
EUROPE Avrupa Agence Europe Avrupa Ajansı architecture of Europe Avrupa mimarisi Blue Europe Mavi Avrupa Citizens’ Europe Vatandaşlar Avrupası Committee of Minister s of the Council of Europe
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi
Council of Bars and Law Societies of Europe (CCBE)
Avrupa Barolar ve Hukuk Dernekleri Konseyi (CCBE)
Council of Europe (CoE) 1 Avrupa Konseyi (AK) concer t of Europe Avrupa uyumu Conference on Secur ity and Cooperation in Europe (CSCE)
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı (AGİK)
Economic Commission for Europe (ECE)
Avrupa Ekonomik Komisyonu (AEK)
EuroAtlantic Partnership Council (EAPC)
AvrupaAtlantik Ortaklık Konseyi (AAOK)
Euroinfo Centre (EIC) Avrupa Bilgi Merkezi (ABM) Europe agreement Avrupa anlaşması Europe « à la carte » « à la carte » Avrupa / seçmeli Avrupa Europe at two speeds çift vitesli Avrupa Europe of the Community Topluluk Avrupası Europe of Democracies and Diver sities (EDD)
Demokrasiler ve Çeşitlilikler Avrupası (Grubu) (EDD)
Europe of the Europeans Avrupalıların Avrupası Europe of (the) Nations Uluslar Avrupası Europe of the Secondary Generation
İkinci Neslin / Kuşağın Avrupası
Europe of the States Devletler Avrupası Europe of variable geometr ies
değişken geometrili Avrupa
Great Europe Büyük Avrupa Intergovernmental Europe Hükûmetler Arası Avrupa multispeed Europe çok vitesli Avrupa
1 (Avrupa Konseyi, İkinci Dünya Savaşından maddi ve manevi büyük kayıplarla çıkan Avrupa'da bir daha aynı trajedilerin yaşanmamasını sağlamak, Avrupa'da gerginliğin ve çatışmanın yerini güven ve iş birliğinin alması amaçlarıyla 5 Mayıs 1949'da 10 Avrupa ülkesi tarafından kurulmuştur. Avrupa Konseyi, Avrupa Birliğinden ayrı bir uluslararası örgüttür ve Avrupa Birliğinde, Devlet ve Hükûmet Başkanlarının biraraya geldikleri “European Council” ile karıştırılmamalıdır. Bugün, Avrupa Konseyinin aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 47 üyesi vardır.)
120
Organisation for Security and Cooperation in Europe (OSCE)
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT)
Peoples’ Europe Halklar Avrupası Supreme Allied Commander Europe (SACEUR)
Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Komutanı (SACEUR)
Supreme Headquarter s Allied Powers Europe (SHAPE)
Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargahı (SHAPE)
Transpor t Cor ridor Europe Caucasus Asia (TRACECA)
AvrupaKafkasyaAsya Taşımacılık Koridoru (TRACECA)
Treaty Establishing a Constitution for Europe
Avrupa için bir Anayasa Oluşturan Antlaşma
Union for Europe of the Nations (UEN)
Uluslar Avrupası için Birlik (UEN)
Union for Europe (UPE) Avrupa için Birlik [Grubu] (UPE) Union of Industrial and Employers’ Confederations of Europe (UNICE)
Avrupa Sanayi ve İşveren Konfederasyonları Birliği (UNICE)
United Nations Economic Commission for Europe (UN / ECE)
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM / AEK)
EUROPEAID COOPERATION OFFICE
EuropeAid İşbirliği Ofisi
EUROPEAN Avrupalı assent of the European Par liament
Avrupa Parlamentosunun uygun bulması; uygunluk görüşü
the Association of European Chambers of Commerce and Industry (Eurochambers)
Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (Eurochambers)
Auditing Commission of the European Communities
Avrupa Toplulukları Denetleme Komisyonu
Central and Eastern European Countr ies (CEEC)
Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleri (MDAÜ)
Central European Countries (CECs)
Merkezi Avrupa Ülkeleri (CECs)
Commission of the European Communities
Avrupa Toplulukları Komisyonu
Committees of the European Par liament
Avrupa Parlamentosu Komiteleri
Common European Home Ortak Avrupa Evi Common European Prior ity Area (CEPA)
Avrupa Müşterek Öncelikli Alanı (CEPA)
Confederation of Family Organisations in European Community (COFACE)
Avrupa Topluluğu Aile Örgütleri Konfederasyonu (COFACE)
Conference of European Affairs Committees (CEAC)
Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (CEAC)
Council of the European Avrupa Belediyeler Konseyi
121
Municipalities Council of the European Union
Avrupa Birliği Konseyi
Cour t of Justice of the European Communities (CJEC)
Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (ATAD)
digital European cordless telephone (DECT)
Avrupa sayısal telsiz telefonu (DECT)
European Accreditation / European Cooperation for Accreditation (EA)
Avrupa Akreditasyon Birliği (EA)
European Agency for the Enhancement of Judicial Cooperation (Eurojust)
Avrupa Adli İş Birliğini Geliştirme Ajansı (Eurojust)
European Agency for the Evaluation of Medicinal Products (EMEA)
Avrupa Tıbbi Ürünler Değerlendirme Ajansı (EMEA)
European Agency for the Management of Operational Cooperation at the External Borders (Frontex)
Avrupa Dış Sınırlarda Operasyonel İş Birliği Yönetimi Ajansı (Frontex)
European Agency for Reconstruction (EAR)
Avrupa İmar Ajansı (EAR)
European Agency for Safety and Health at Work (EU OSHA)
Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EUOSHA)
European Agr icultural Guidance and Guarantee Fund (EAGGF / FEOGA)
Avrupa Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu (EAGGF / FEOGA)
European Airlift Coordination Cell (EACC)
Avrupa Hava Nakliye Koordinasyon Hücresi (EACC)
European AntiFraud Office (OLAF)
Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Bürosu (OLAF)
European Armaments Agency (EAA)
Avrupa Silahlanma Ajansı (EAA)
European ar rest war rant Avrupa tutuklama müzekkeresi European Association for International Education (EAIE)
Avrupa Uluslarararası Eğitim Birliği (EAIE)
European Association for Renewable Energies (EUROSOLAR )
Avrupa Yenilenebilir Enerji Birliği (EUROSOLAR)
European Association of Teachers (EAT /AEDE)
Avrupa Öğretmenler Birliği (EAT / AEDE)
European Atomic Energy Community (EAEC / Euratom)
Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET / Euratom)
European Aviation Safety Agency (EASA)
Avrupa Hava Emniyeti Ajansı (EASA)
European Bank of Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (AİKB)
122
Reconstruction and Development (EBRD) European binding tariff information (EBTI)
Avrupa bağlayıcı tarife bilgisi (EBTI)
European Broadcasting Union (EBU)
Avrupa Yayın Birliği (EBU)
European Bureau of Consumers’ Union (BEUC)
Avrupa Tüketiciler Birliği Bürosu (BEUC)
European Business and Innovation Centre Network (EBN)
Avrupa İş ve Yenilik Geliştirme Ağı (EBN)
European Central Bank (ECB)
Avrupa Merkez Bankası (AMB)
European Centre for the Development of Vocational Training (CEDEFOP)
Avrupa Mesleki Eğitim Geliştirme Merkezi (CEDEFOP)
European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC)
Avrupa Hastalıkları Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC)
European Centre for Higher Education (CEPES)
Avrupa Yüksek Öğretim Merkezi (CEPES)
European Centre for Modern Languages (ECML)
Avrupa Modern Diller Merkezi (ECML)
European Centre for Public Enterpr ise
Avrupa Kamu İşletmeleri Merkezi
European Char ter Avrupa Şartı European Char ter for Small Enterpr ises (ECSE)
Küçük İşletmeler Avrupa Şartı (ECSE)
European Char ter of Local Self Government
Avrupa Yerel Öz Yönetim Şartı
European Chemicals Agency (ECHA)
Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA)
European citizenship Avrupa vatandaşlığı European Coal and Steel Community (ECSC)
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)
European Collaborative Linkage of Agriculture and Industry through Research (ÉCLAIR)
Avrupa Araraştırma Yoluyla Tarım ve Sanayi İş Birliği Bağı (ÉCLAIR)
European Commission (EC) Avrupa Komisyonu (AK) European Commission Host Organisation (ECHO)
Avrupa Komisyonu Ana Bilgisayar Birimi Organizasyonu (ECHO)
European Commisson’s Library Automated System (ECLAS)
Avrupa Komisyonu Kütüphanesi Otomatik Sistemi (ECLAS)
European Commission Representation (ECR)
Avrupa Komisyonu Temsilciliği (AKT)
European Committee for the Prevention of Tor ture and Inhuman or Degrading
Avrupa İşkenceyi ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele ve Cezayı Önleme Komitesi (CPT)
123
Treatment or Punishment (CPT) European Committee for Standardisation CEN)
Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN)
European Committee for Telecommunications Regulatory Affair s (ECTRA)
Avrupa Telekomünikasyon Düzenleyici İşler Komitesi (ECTRA)
European Common Proposal (ECP)
Avrupa Ortak Teklifi (ECP)
European Communities Avrupa Toplulukları European Communities Personnel Selection Office (EPSO)
Avrupa Toplulukları Personel Seçme Bürosu (EPSO)
European Community (EC) Avrupa Topluluğu (AT) European Community civil servants
Avrupa Topluluğu memurları
European Community Commission Directory
Avrupa Topluluğu Komisyonu Rehberi
European Community Council Directory
Avrupa Topluluğu Konseyi Rehberi
European Community fund Avrupa Topluluğu fonu European Community Humanitar ian Aid Office (ECHO)
Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Ofisi (ECHO)
European Community institutions
Avrupa Topluluğu kurumları
European Community Investment Partners (ECIP)
Avrupa Topluluğu Yatırım Ortakları (ECIP)
European Community law Avrupa Topluluğu hukuku European Community of Consumer Cooperatives (EUROCOOP)
Avrupa Tüketici Kooperatifleri Topluluğu (EUROCOOP)
European Community presidency
Avrupa Topluluğu [dönem] başkanlığı
European Community pr imary law
Avrupa Topluluğu birincil hukuku
European Community pr imary legislation
Avrupa Topluluğu birincil mevzuatı
European Community secondary law
Avrupa Topluluğu ikincil hukuku
European Community secondary legislation
Avrupa Topluluğu ikincil mevzuatı
European Community Statistical Office (EUROSTAT)
Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisi (EUROSTAT)
European Computer Dr iving Licence (ECDL)
Avrupa Bilgisayar Kullanım Lisansı (ECDL)
European Confederation of Iron and Steel Industr ies (EUROFER)
Avrupa Demir Çelik Sanayileri Konfederasyonu (EUROFER)
124
European Conference Avrupa Konferansı European conservatives Avrupa muhafazakârları European Convention on Cross Border (Transfrontier ) Television
Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi
European Convention on Human Rights (ECHR)
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)
European Convention on Tor ture
İşkenceye Karşı Avrupa Sözleşmesi
European Convention on Transfrontier (Cross Border) Television
Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi
European conventions Avrupa sözleşmeleri European Cooperation Agency (ECA)
Avrupa İş Birliği Ajansı (ECA)
European Cooperation for the Long Term in Defence (EUCLID)
Avrupa Uzun Vadeli Savunma İş Birliği (Programı) (EUCLID)
European Cooperation in the Field of Scientific and Technical Research (COST)
Bilimsel ve Teknik Araştırma Alanında Avrupa İş Birliği (COST)
European Copyr ight User Platform (ECUP)
Avrupa Telif Hakları Kullanıcı Platformu (ECUP)
European Cor respondence (COREAU)
Avrupa Haberleşmesi (COREAU)
European Council Avrupa [Devlet ve Hükûmet Başkanları] Konseyi European Council for Agr icultural Law (CEDR)
Avrupa Tarım Hukuku Konseyi (CEDR)
European Council for Nuclear Research (CERN)
Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi (CERN)
European Council for the Village and Small Town (ECOVAST)
Avrupa Köy ve Kasaba Konseyi (ECOVAST)
European Cour t of Auditors (ECA)
Avrupa Sayıştayı (ECA)
European Cour t of Human Rights (EctHR)
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)
European Credit Transfer System (ECTS)
Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS)
European Cultural Foundation (ECF)
Avrupa Kültür Vakfı (ECF)
European currency snake Avrupa para yılanı European Cur rency Unit (ECU)
Avrupa Para Birimi (APB)
European Data Protection Supervisor
Avrupa Veri Koruma Denetçisi
European Defence Agency (EDA)
Avrupa Savunma Ajansı (EDA)
European Defence Community (EDC)
Avrupa Savunma Topluluğu (AST)
125
European Democratic Alliance (RDE)
Avrupa Demokratik Birliği (RDE)
European Democratic Group Avrupa Demokrat Grubu European Democratic Party (EDP)
Avrupa Demokrat Partisi (EDP)
European Democratic Union (EDU)
Avrupa Demokratik Birliği (EDU)
European Development Fund (EDF)
Avrupa Kalkınma Fonu (AKF)
European Development Pole (EDP)
Avrupa Kalkınma Kutbu (EDP)
European Disability Forum (EDF)
Avrupa Engelliler Forumu (EDF)
European Disarmament Conference
Avrupa Silahsızlanma Konferansı
European documentation centre (EDC)
Avrupa dokümantasyon merkezi (ADM)
European Documentation and Information System for Education (EUDISED)
Eğitim için Dokümantasyon ve Enformasyon Avrupa Sistemi (EUDISED)
European dr iving licence Avrupa ehliyeti / Avrupa sürücü belgesi European Economic Area (EEA)
Avrupa Ekonomik Alanı (AEA)
European Economic and Social Committee (EESC)
Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi (EESC)
European Economic Community (EEC)
Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)
European Economic Interest Grouping (EEIG)
Avrupa Ekonomik Çıkar Gruplaşması (AEÇG)
Eurpean Committee for Electrotechnical Standardisation (CENELEC)
Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (CENELEC)
European employment strategy
Avrupa istihdam stratejisi
European Environment Agency (EEA)
Avrupa Çevre Ajansı (AÇA)
European Environment Information and Observation Network (EIONET)
Avrupa Çevre Bilgi ve Gözlem Ağı (EIONET)
European Film Distr ibution Office (EFDO)
Avrupa Film Dağıtım Ofisi (EFDO)
European Food Safety Author ity (EFSA)
Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA)
European Forestry Information and Communication System (EFICS)
Avrupa Ormancılık Bilgi ve İletişim Sistemi (EFICS)
European Forum Avrupa Forumu
126
European Foundation Avrupa Vakfı European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound)
Avrupa Yaşam ve Çalışma Koşullarını İyileştirme Vakfı (Eurofound)
European Foundation for Management Development (EFMD)
Avrupa Yönetim Geliştirme Vakfı (EFMD))
European Free Alliance (EFA)
Avrupa Özgür İttifakı (EFA)
European Free Trade Association (EFTA)
Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA)
European Global Navigation Satellite System Supervisory Author ity
Avrupa Küresel Uydu Seyrüsefer Sistemi Denetleyici Otoritesi
European Green Par ty (EGP)
Avrupa Yeşiller Partisi (EGP)
European Health Community
Avrupa Sağlık Topluluğu
European Home and Leisure Accident Surveillance System (EHLASS)
Avrupa Ev ve Boş Vakit Kazalarını (iş yeri harici) Gözetim Sistemi (EHLASS)
European Hymn Avrupa Marşı European identity Avrupa kimliği European Information Network on Drugs and Drug Addiction (REITOX)
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı Enformasyon Ağı (REITOX)
European Initiative for Democracy and Human Rights (EIDHR)
Demokrasi ve İnsan Hakları Avrupa Girişimi (EIDHR)
European institutionalists Avrupa kurumcuları European Integrated Accounting System
Avrupa Entegre / Bütünleştirilmiş Muhasebe Sistemi
European integration Avrupa bütünleşmesi / entegrasyonu European Integrationists Avrupa Entegrasyonistleri European interest groups Avrupa çıkar grupları European Inventory of Existing Commercial Chemical Substances (EINECS)
Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Avrupa Envanteri (EINECS)
European Investment Bank (EIB)
Avrupa Yatırım Bankası (AYB)
European Investment Fund (EIF)
Avrupa Yatırım Fonu (AYF)
European Judicial Network (EJN)
Avrupa Yargı Ağı (EJN)
European Liberal, Democrat and Reform Par ty (ELDR)
Avrupa Liberal Demokrat ve Reform Partisi (ELDR)
European Mar itime Force (EUROMARFOR)
Avrupa Deniz Gücü (EUROMARFOR)
127
European Mar itime Safety Agency (EMSA)
Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı (EMSA)
European Medicines Agency (EMEA)
Avrupa Tıbbi Ürünler Ajansı (EMEA)
European Monetary Agreement (EMA)
Avrupa Para Anlaşması (APA)
European Monetary Cooperation Fund (FECOM / EMCF)
Avrupa Parasal İş Birliği Fonu (APİF)
European Monetary Institute (EMI)
Avrupa Para Enstitüsü (APE)
European Monetary System (EMS)
Avrupa Para Sistemi (APS)
European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA)
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi (EMCDDA)
European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia (EUMC)
Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığını İzleme Merkezi (EUMC)
European movement Avrupa hareketi European Nationalists (Euronat)
Avrupa Milliyetçileri (Euronat)
European Neighbourhood and Par tnership Instrument (ENPI)
Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı (ENPI)
European Neighbourhood Policy (ENP)
Avrupa Komşuluk Politikası (AKP)
European Network and Information Security Agency (ENISA)
Avrupa Ağ ve Bilgi Güvenliği Ajansı (ENISA)
European Network of Forensic Science Institutes (ENFSI)
Avrupa Adli Tıp Kurumları Ağı (ENFSI)
European Network for Quality Assurance in Higher Education (ENQA)
Yüksek Öğretimde Avrupa Kalite Güvencesi Ağı (ENQA)
European Nuclear Energy Agency (ENEA)
Avrupa Nükleer Enerji Ajansı (ENEA)
European Ombudsman Avrupa “Ombudsman”ı European Operational Rapid Force (Eurofor )
Avrupa Acil Müdahale Gücü (Eurofor)
European Organisation for an Audiovisual Independent Market ( EUROAIM )
Bağımsız Görselİşitsel Piyasa İçin Avrupa Örgütü (EURO AIM)
European Organisation for Nuclear Research (CERN)
Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN)
European Organisation for Quality (EOQ)
Avrupa Kalite Teşkilatı (EOQ)
European Organisation for Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (Eurocontrol)
128
the Safety of Air Navigation (Eurocontrol) European Organisation for Testing and Cer tification (EOTC)
Avrupa Test ve Belgelendirme Örgütü (EOTC)
European Parliament (EP) Avrupa Parlamentosu (AP) European Parliament resolution
Avrupa Parlamentosu ilke kararı
European Parliament sittings official r epor ts
Avrupa Parlamentosu resmî oturum tutanakları
European Patent Office (EPO)
Avrupa Patent Ofisi (EPO)
European Patent Organisation
Avrupa Patent Örgütü
European Payments Union (EPU)
Avrupa Ödemeler Birliği (EPU)
European People’s Party (EPP)
Avrupa Halk Partisi (EPP)
European Police College (CEPOL)
Avrupa Polis Koleji (CEPOL)
European Police Office (Europol)
Avrupa Polis Teşkilatı (Europol)
European Political Community (EPC)
Avrupa Siyasal Topluluğu (EPC)
European Political Community Project
Avrupa Siyasal Topluluğu Projesi
European political cooperation (EPC)
Avrupa siyasi iş birliği (ASİ)
European Productivity Agency (EPA)
Avrupa Verimlilik Ajansı (EPA)
European Radiocommunications Office (ERO)
Avrupa Radyokomünikasyon Ofisi (ERO)
European radio message services (ERMES)
Avrupa radyo mesaj hizmetleri (ERMES)
European radio message standard (ERMES)
Avrupa radyo mesaj standardı (ERMES)
European radio message system (ERMES)
Avrupa radyo mesaj sistemi (ERMES)
European Railway Agency (ERA)
Avrupa Demir Yolu Ajansı (ERA)
European Refugee Fund (ERF)
Avrupa Mülteci Fonu (ERF)
European Regional Development Fund (ERDF / FEDER)
Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ABKF)
European Research Area (ERA)
Avrupa Araştırma Alanı (AAA)
European Research and Development Committee
Avrupa Araştırma ve Geliştirme Komitesi (ERDC)
129
(ERDC) European Satellite Operators Association (ESOA)
Avrupa Uydu Operatörleri Birliği (ESOA)
European Science Foundation (ESF)
Avrupa Bilim Vakfı (ESF)
European Secur ities Committee
Avrupa Menkul Kıymetler Komitesi
European Secur ity and Defence Identity (ESDI)
Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği (AGSK)
European Secur ity and Defence Policy (ESDP)
Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP)
European single market Avrupa tek pazarı European Social Fund (ESF) Avrupa Sosyal Fonu (ASF) European Space Agency (ESA)
Avrupa Uzay Ajansı (AUA)
European Space Operations Centre (ESOC)
Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi (ESOC)
European Space Research Institute (ESRIN)
Avrupa Uzay Araştırmaları Enstitüsü (ESRIN)
European Space Research Organisation (ESRO)
Avrupa Uzay Araştırmaları Örgütü (ESRO)
European Space Research and Technology Centre (ESTEC)
Avrupa Uzay Araştırma ve Teknoloji Merkezi (ESTEC)
European standard Avrupa standardı European System of Accounts (ESA)
Avrupa Hesaplar Sistemi (AHS)
European System of Central Banks (ESCB)
Avrupa Merkez Bankaları Sistemi (AMBS)
European System of Integrated Economic Accounts
Avrupa Bütünleştirilmiş Ekonomik Hesaplar Sistemi
European System of National and Regional Accounts in the Community
Avrupa Topluluğu Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sistemi
European Telecommunications Network System (ETNS)
Avrupa Telekomünikasyon Şebekeleri Sistemi (ETNS)
European Telecommunications Office (ETO)
Avrupa Telekomünikasyon Ofisi (ETO)
European Telecommunications Satellite Organisation (EUTELSAT)
Uydular Aracılığı ile Haberleşme Avrupa Teşkilatı (EUTELSAT)
European Telecommunication Standards Committee (ETSC)
Avrupa Telekomünikasyon Standartları Komitesi (ETSC)
European Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI)
130
Telecommunication Standards Institute (ETSI) European Trade Union Avrupa İşçi Sendikası European Trade Unions Confederation (ETUC)
Avrupa İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ETUC)
European Training Foundation (ETF)
Avrupa Eğitim Vakfı (AEV)
European Travel Commission (ETC)
Avrupa Seyahat Komisyonu (ETC)
European Treaty Ser ies (Council of Europe) (ETS)
Avrupa Antlaşma Serisi (Avrupa Konseyi) (ETS)
European United Left Avrupa Birleşik Solu European Unit of Account (EUA)
Avrupa Hesap Birimi (AHB)
European Univer sities Association (EUA)
Avrupa Üniversiteler Birliği (AÜB)
European Univer sity Institute (EUI)
Avrupa Üniversitesi Enstitüsü (EUI)
European Venture Capital Association (EVCA)
Avrupa Risk Sermayesi Birliği (EVCA)
European Vocational Training Association (EVTA)
Avrupa Mesleki Eğitim Birliği (EVTA)
European Wiseman Committee
Avrupa Âkil Adamlar Komitesi
European Works Council Avrupa Çalışma Konseyi European Youth Pact Avrupa Gençlik Paktı Independent European Program Group (IEPG)
Bağımsız Avrupa Program Grubu (IEPG)
instruments of the European Community
Avrupa Topluluğu araçları
Liberal and Radical Youth Movement of the European Community (LYMEC)
Avrupa Topluluğu Liberal ve Radikal Gençlik Hareketi (LYMEC)
Member of the European Par liament (MEP)
Avrupa Parlamentosu Üyesi (MEP)
non European Avrupalı olmayan Office for Official Publications of the European Communities (OOPEC)
Avrupa Toplulukları Resmî Yayınlar Ofisi (OOPEC)
Organisation for European Economic Cooperation (OEEC)
Avrupa Ekonomik İş Birliği Örgütü (OEEC)
PanEuropean Programme (PEP)
PanAvrupa Programı (PEP)
Par ty of the European Left Avrupa Solu Partisi Par ty of European Socialists (PES)
Avrupa Sosyalist Partisi (PES)
Racism and Xenophobia European Network
Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Bilgi Ağı (RAXEN)
131
(RAXEN) Rules of Procedure of the European Parliament
Avrupa Parlamentosu Usul Kuralları (Avrupa Parlamentosu İç Tüzüğü)
Single European Act (SEA) Avrupa Tek Senedi (ATS) single European market (SEM)
Avrupa tek pazarı (ATP)
The European Administrative School (EAS)
Avrupa Yönetim Okulu (EAS)
Union of the European Federalists (UEF)
Avrupa Federalistler Birliği (UEF)
Western European Armaments Group (WEAG)
Batı Avrupa Silahlanma Grubu (WEAG)
Western European Armaments Organisation (WEAO)
Batı Avrupa Silahlanma Örgütü (WEAO)
Western European Logistics Group (WELG)
Batı Avrupa Lojistik Grubu (WELG)
Western European Union (WEU)
Batı Avrupa Birliği (BAB)
EUROPEANISE (v.) Avrupalılaştırmak
EUROPEAN UNION (EU) Avrupa Bir liği (AB) Conference of Community and European Affair s Committees of Parliaments of the European Union (COSAC)
Avrupa Birliği Parlamentoları Topluluk ve Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (COSAC)
European Union Agency for Fundamental Rights (FRA)
Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı (FRA)
European Union Char ter of Fundamental Rights
Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı
European Union Civil Service Tribunal
Avrupa Birliği Kamu Personeli Mahkemesi
European Union Institute for Security Studies (EUISS)
Avrupa Birliği Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü (EUISS)
European Union Military Committee (EUMC)
Avrupa Birliği Askerî Komitesi (ABAK)
European Union Military Staff (EUMS)
Avrupa Birliği Askerî Personeli (EUMS)
European Union programme Avrupa Birliği programı European Union Satellite Centre (EUSC)
Avrupa Birliği Uydu Merkezi (EUSC)
Council of the European Union
Avrupa Birliği Konseyi
Official Journal of the European Union
Avrupa Birliği Resmî Gazetesi
Translation Centre for the Bodies of the European Union (CdT)
Avrupa Birliği Organları Tercüme Merkezi (CdT)
Treaty on European Union Avrupa Birliği Antlaşması (ABA)
132
(TEU)
EUROPOL (abbr. of european police office)
Europol (kısalt.Avrupa Polis Teşkilatı)
EUROZONE Avro bölgesi (or tak para birimi Avro’nun kullanıldığı ülkelerden oluşan bölge)
EURYDICE (abbr. of Education Information Network in the European Community)
Eurydice (kısalt.Avrupa Topluluğu Eğitim Bilgi Ağı)
EVALUATION değerlendirme exante evaluation ön değerlendirme expost evaluation nihai değerlendirme (işlem sonrası / olay sonrası
değerlendirme) midterm evaluation ara değerlendirme Registration, Evaluation, Author isation and Restr iction of Chemicals (REACH)
Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması (REACH)
Suppor t Programme for Evaluation Activities in Research (SPEAR)
Araştırma Etkinliklerini Değerlendirme Destek Programı (SPEAR)
EVOLUTION evr im / tekamül evolve gelişmek, geliştirmek; evrilmek
EXAMINATION sınav / imtihan; muayene; inceleme / tetkik; sorgulama cross examination çapraz sorgu examination of goods eşyanın muayenesi post clearance examination gümrük sonrası muayene / inceleme type examination tip incelemesi
EX ANTE uygulama öncesi exante control ön control exante evaluation ön değerlendirme
EXCHANGE değiş tokuş, mübadele; borsa, kambiyo, yabancı paraların alım satımı; teati
author ised dealer in foreign exchange
döviz işlemleri yapma yetkisi almış kişi veya kurum
bill of exchange poliçe dual exchange market ikili döviz piyasası exchange arrangement kambiyo rejimi exchange author isation kambiyo izni exchange basket kur sepeti exchange control kambiyo kontrolü, kambiyo denetimi exchange control regulation kambiyo kontrol / denetim düzenlemesi exchange of ideas fikir teatisi exchange of the instruments of ratification
onay belgelerinin teatisi
exchange of letter s mektup teatisi
133
exchange of notes nota teatisi exchange of sympathy karşılıklı anlayış exchange of toasts karşılıklı kadeh kaldırma exchange of views görüş alışverişinde bulunma, görüş teatisi exchange rate döviz kuru / kambiyo oranı exchange rate mechanism (ERM)
döviz kuru mekanizması (ERM)
exchange rate policy kur politikası fixed exchange rate system sabit kur sistemi floating exchange rate regime
dalgalı kur rejimi
foreign exchange market döviz piyasası forward foreign exchange vadeli kambiyo official foreign exchange market
resmî döviz piyasası
official foreign exchange reserve
resmî döviz rezervi
standard exchange system standart değişim sistemi stock exchange menkul değerler borsası stock exchange listed secur ities
borsaya kote edilmiş menkul kıymetler
stock market exchange borsa (menkul kıymetler borsası)
EXCHANGEABLE değiştirilebilir
EXCLUSION har iç tutma, dışlama
EXCLUSIVE münhasır exclusive competence münhasır yetki exclusive distribution agreement
tek elden dağıtım anlaşması, münhasır dağıtım anlaşması
exclusive economic zone münhasır ekonomik bölge exclusively fiscal nature münhasıran mali nitelikli exclusive purchasing agreement
tek elden satın alma anlaşması, münhasır satın alma anlaşması
exclusive broadcasting r ight münhasır yayın hakkı exclusive right münhasır hak individual holder of exclusive r ights
münhasır hakları münferiden elinde tutan kimse
nonexclusive right münhasır olmayan hak
EXECUTION infaz, idam; ifa, yer ine getirme best execution en iyi işlem gerçekleştirme execute yerine getirmek, yürütmek, infaz etmek, icra etmek execution of a sentence cezanın infazı execution of a judgment mahkeme hükmünün infazı (ceza hukuku)
EXECUTIVE icraî, yürütmeyle ilgili Chief Executive Officer (CEO)
üst karar organının kararlarının uygulanmasında bir holdinge bağlı şirketlerin veya şirketin ana birimleri arasında koordinasyon sağlayan yönetici (CEO)
executive agency yürütme / icra ajansı
134
Executive Agency for the Public Health Programme (Public Health Executive Agency (PHEA))
Genel Sağlık Programı Yürütme Ajansı (PHEA)
executive agreement icra anlaşması executive branch yürütme / icra organı; yürütmeyi üstlenen birim executive committee yürütme / icra komitesi executive competence yürütme / icra yetkisi executive power yürütme / icra yetkisi executive unit icraî birim Intelligent Energy Executive Agency (IEEA)
Akıllı Enerji Yürütme Ajansı (IEEA)
TransEuropean Transpor t Network Executive Agency
TransAvrupa Taşımacılık Ağı Yürütme Ajansı
EXEMPTION muafiyet block exemption grup muafiyeti / istisnası; blok muafiyet customs duty exemption gümrük vergisi muafiyeti exempt muaf exempt from customs duty gümrük vergisinden muaf exempting regulation muafiyet tüzüğü individual exemption bireysel muafiyet tax exemption vergi muafiyeti
EXHAUSTION kullanıp bitirme, tüketme; tükenme; yorgunluk, bitkinlik exhaust tüketmek, bitirmek exhaustion of remedies çözüm yollarının tüketilmesi, çarelerin tüketilmesi exhaustion of rights hakların tüketilmesi
EXILE sürgün government in exile sürgündeki hükûmet
EXPANSION genişleme, büyüme, üretim kapasitesini artırma expand genişle(t)mek, büyü(t)mek progressive expansion of tr ade
ticaretin giderek genişlemesi
EXPENDITURE maliyet, masraf, gider, harcama assessment of expenditure harcamaların tespiti / belirlenmesi; gider tahakkuku classification of expenditure harcamaların sınıflandırılması commitment of expenditure harcama taahhüdü compulsory expenditure zorunlu harcama expenditure order harcama emri expenditure tax gider vergisi noncompulsory expenditure zorunlu olmayan harcama payment of expenditures giderlerin ödenmesi public expenditure kamu harcaması tax expenditure vergi harcaması
EXPENSE gider , harcama, masraf administrative expense yönetim gideri / idari gider election expenses seçim harcamaları
135
general administrative expense
genel yönetim gideri
operating expense faaliyet gideri r elated expenses ilgili masraflar
EXPERT eksper / uzman account expert hesap uzmanı expert witness bilirkişi Intergovernmental Group of Experts (IGE)
Hükûmetler Arası Uzmanlar Grubu (IGE)
shor t term expert (STE) kısa dönem uzman (STE)
EXPIRATION son bulma / süre sonu; sona erme expiration date son bulma tarihi expire sona ermek, süresi dolmak it shall expire on… …süresi… tarihinde dolar
EXPLICIT POWER açık yetki
EXPLOITATION sömürü, istismar; işletme sexual exploitation of children
çocukların cinsel istismarı
sustainable exploitation sürdürülebilir işletim
EXPLORATION keşif; arama; araştırma; sondaj exploration licence arama ruhsatı
EXPLORATORY TALKS istikşafî görüşmeler
EXPORT ihraç, ihraç etme Conventional Arms Expor ts Working Group (COARM)
Konvansiyonel Silahlar Dış Satım Çalışma Grubu (COARM)
declared expor t beyan edilen ihracat dumped expor t dampingli ihracat expor t cer tificate ihracat izin belgesi expor t credit ihracat kredisi expor t declaration ihracat beyannamesi expor t duty ihracat vergisi expor t goods ihraç malı expor t insurance ihracat sigortası expor t licence ihraç lisansı expor t levy ihracat vergisi, ihracat prelevmanı expor t on consignment konsinye ihracat expor t premium ihracat primi expor t promotion ihracat teşviki, ihracat özendirmesi expor t promotion centre ihracatı geliştirme merkezi expor t r efund ihracat iadesi, ihracat geri ödemesi Expor t Receipts Stabilisation System (STABEX)
İhracat Gelirlerinin Sabitleştirilmesi Sistemi (STABEX)
expor t r estitution ihracat iadesi expor t r estr iction ihracat kısıtlaması expor ts ihracat / dış satım expor ts regime ihracat rejimi
136
expor t subsidy ihracat desteği, ihracat teşviği / sübvansiyonu expor t tax rebate ihracatta vergi iadesi expor t tax refund ihracatta vergi iadesi expor t volume ihracat hacmi intra Community expor t Topluluk içi ihracat temporary expor t geçici ihracat temporary expor t goods geçici ihraç malı
EXPORTATION ihraç etme declaration of expor tation ihracat beyanı expor tation of goods mal ihracatı r eexpor tation of goods reeksport
EXPORTER ihracatçı
EXPOST fiilden sonra, sonradan, bilahare expost evaluation nihai değerlendirme (işlem sonrası / olay sonrası
değerlendirme) expost external audit harcama sonrası dış denetim expost financial audit body harcama sonrası mali denetim birimi expost internal audit harcama sonrası iç denetim
EXPOSURE r isk; açık olma, maruz kalma accidental exposure arızi maruz kalma accidental exposure dose kazara maruz kalınan miktar Biological Exposure Index (BEI)
Biyolojik Maruziyet Endeksi (BEI)
biological exposure limit biyolojik maruziyet limiti large exposure büyük risk
EXPULSION sınır dışı etme, ihraç etme, tart etme, çıkarma
EXTENSIFICATION yaygınlaştırma
EXTENSIVE kapsamlı, geniş, yaygın
EXTENT genişlik
EXTERNAL dış common external tar iff (CET)
ortak dış tarife (ODT)
DirectorateGeneral for External Relations
Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
expost external audit harcama sonrası dış denetim external debt dış borç external debt monitor ing repor t
dış borç izleme raporu
external equilibrium dış denge external financial stability dış mali istikrar external influence dış etki external representation dış temsil external tar iff dış tarife (gümrük) external trade dış ticaret external transit procedure harici transit prosedürü
137
General Affair s and External Relations Council (GAERC)
Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi (GİDİK)
EXTORTION ir tikap
EXTRACONTRACTUAL sözleşme / akit dışı
EXTRACT özet; parça; öz
EXTRACTION çıkarma, sökme extraction solution özüt çözeltisi
EXTRADITION suçlular ın iadesi
EXWORK PRICE fabrika çıkış fiyatı
138
139
F
FACE i. yüz; f. kar şılamak, yüz yüze gelmek face saving way zevahiri kurtarıcı yol, vaziyeti kurtarıcı yol face to face meeting yüz yüze görüşme
FACILITY kolaylık, olanak / imkan, tesis accommodation facility konaklama imkânı; konaklama tesisi global environment facility (GEF) küresel çevre imkanı (GEF) overdraft facility açık kredi kullanma imkânı por t reception facility liman atık kabul tesisi por t tr eatment facility liman arıtma tesisi SME finance facility KOBİ finansman imkânı; KOBİ’ler için
finansman kolaylığı tr eatment facility arıtma tesisi
FACILITIES tesisat
FACT olgu / vaka; davanın maddi unsurları fact finding olgu belirleme fact finding mission olgu belirleme görevi in law or in fact hukuken veya fiilen
FACTOR faktör, etken / amil, unsur determinant factor belirleyici faktör factor of production üretim faktörü quality factor nitelik unsuru
FACTUALLY gerçeklere (olgulara) dayalı olarak
FAILURE ihmal; aciz hâli; başar ısızlık; aksama; sekte; iflas
action for failure to act hareketsizlik / ihmal davası, menfi işlemin tespiti davası
fail yapmamak, ihmal etmek, başaramamak fail to act hareketsiz kalmak, savsaklamak failure to act hareketsizlik, işlemden kaçınma; olumsuz / menfi
işlem failure to fulfilment gereğini yerine getirememe failure to take a decision karar alamama market failure pazar yetersizliği
FALCONE (abbr. of Program of Exchanges, Training and Cooperation for Persons Responsible for Action to Combat Organised Cr ime)
Falcone (kısalt. Örgütlü Suçlarla Mücadeleye Katılan Kişiler İçin Fikir Alışverişi, Eğitim ve İş Birliği Programı)
FALSE sahte; yanlış false claim yalana dayalı talep
140
FARM çiftlik Farm Accounting Data Network (FADN)
Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA)
farm structural survey yapısal çiftlik anketi fish farm balık çiftliği
FARMER çiftçi farmer registrations çiftçi kayıtları farmer registration system çiftçi kayıt sistemi
FARMING çiftçilik stockfarming besicilik semisubsistence farming yarı geçimlik çiftçilik subsistence farming geçimlik çiftçilik, kendi kendine yeter çiftçilik
FARREACHING etki alanı geniş
FAULT yanlışlık, hata, yanılgı at fault hatalı
FAVOUR i. iltimas, kayırma, lutûf, iyilik; f. desteklemek, kayırmak
favourable tar iff tr eatment ayrıcalıklı tarife işlemi, tarife tavizi favoured kayırılan / iltimaslı; imtiyazlı favoured area kayrılan alan less favoured region en az gelişmiş bölge most favoured nation (MFN) en çok kayrılan / gözetilen ulus, en ziyade
müsaadeye mazhar millet (MFN) most favoured nation clause en çok kayrılan ulus kaydı most favourednationtar iff en çok kayırılan ulus tarifesi / en ziyade
müsaadeye mazhar millet tarifesi opinion in favour olumlu görüş; lehte görüş vote in favour lehte oy
FAVOURITISM kayırmacılık
FEASIBILITY yapılabilirlik / fizibilite; olabilir lik feasibility repor t fizibilite raporu feasibility study fizibilite çalışması prefeasibility study ön fizibilite çalışması
FEDERATION federasyon bicommunity federation iki toplumlu federasyon bizonal federation iki bölgeli federasyon International Federation of Accountants (IFAC)
Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (UMF)
International Federation for Housing and Planning (IFHP)
Uluslararası Konut ve Planlama Federasyonu (IFHP)
International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA)
Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kurumları Federasyonu (IFLA)
International Federation of Translators (FIT)
Uluslararası Çevirmenler Federasyonu (FIT)
141
FEE harç, ücret annual listing fee yıllık kotasyon harcı; yıllık kayıt ücreti initial listing fee kota alma harcı, başlangıç kayıt harcı title deed fee tapu senedi harcı
FIDUCIARY TRANSFER güvene dayalı tr ansfer
FIELD alan / saha; tarla; arazi; muharebe alanı; sahra
field accountant taşra saymanı field work alan / saha çalışması
FIGHT mücadele, savaş, kavga fight against AIDS AIDS’le mücadele fight against crime suçla mücadele fight against discr imination ayrımcılıkla mücadele fight against drugs uyuşturucu ile mücadele fight against fraud dolandırıcılıkla mücadele fight against international organised cr ime
uluslararası örgütlü suçlarla mücadele
fight against money laundering kara para aklamayla mücadele fight against organised cr ime örgütlü suçlarla mücadele fight against r acism and xenophobia ırkçılık ve yabancı düşmanlığıyla mücadele fight against ter ror ism terörle mücadele
FIGURE sayı / r akam; şekil; figür in figures rakamla
FINAL nihai, son, en son; kesin final act nihai / son senet final draft nihai taslak final provision nihai hüküm final stage son dönem, son aşama final standard nihai standart
FINALISE (v.) sonuçlandırmak, tamamlamak, bitirmek
FINANCE maliye, finansman, finans central finance and contracts unit (CFCU)
merkezî finans ve ihale birimi (MFIB)
cofinance ortak finansman corporate finance şirket(ler) finansmanı corporate finances şirketlerin finans işleri Institute of International Finance (IIF) Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) public finance kamu finansmanı, kamu maliyesi SME finance facility KOBİ finansman imkânı; KOBİ’ler için
finansman kolaylığı source of finance finansman kaynağı
FINANCIAL finansal, mali admission of financial instruments to tr ading
finansal araçların işlem görmeye kabulü (borsa)
close of financial year mali yılın sonu
142
cur rent financial year cari mali yıl, içinde bulunulan mali yıl der ivative financial instrument türev mali araç DirectorateGeneral for Economic and Financial Affair s
Ekonomik ve Mali İşler Genel Müdürlüğü
Economic and Financial Affairs Council (ECOFIN)
Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi (ECOFIN)
expost financial audit body harcama sonrası mali denetim birimi external financial stability dış mali istikrar financial accountant finansman muhasebecisi Financial Action Task Force ( FATF) Mali Eylem Görev Gücü (FATF) financial adviser mali müşavir / mali danışman financial aid mali yardım financial analyst mali analist financial asset mali / finansal varlık financial autonomy mali özerklik financial cooperation mali iş birliği financial cooperation committee mali iş birliği komitesi financial corporation mali kuruluş / teşekkül financial discipline mali disiplin financial fixed assets finansal sabit / duran varlıklar financial holding company finansal holding financial interest mali çıkar financial institution mali / finansal kurum Financial Instrument for Fisher ies Guidance (FIFG)
Balıkçılık Yönlendirme Mali Aracı (FIFG)
financial instrument finansal araç financial intermediary mali aracı, finansal aracı financial intervention mali müdahale financial investment trust finansman yatırım ortaklığı financial management information system (FMIS)
mali yönetim bilgi sistemi (FMIS)
financial manager (FiM) mali yönetici (FiM) financial market mali / finansal piyasa financial memorandum (FM) mali memorandum (FM) financial policy mali politika financial planning mali planlama; finansal planlama financial protocol mali protokol financial regularity mali uygunluk, mali intizam / düzenlilik financial regulation mali tüzük financial repor ting mali raporlama financial standing mali durum financial statement mali bildirim, mali rapor financial table finansal tablo, mali tablo financial task mali görev; finansal görev Financial and Technical Accompanying Measures (MEDA)
Mali ve Teknik İlave Tedbirler (MEDA)
financial year bütçe yılı, mali yıl; hesap dönemi international financial institution (IFI) uluslararası finans kurumu (IFI) mixed financial holding company karma finansal holding national financial asset ulusal mali / finansal varlık
143
notional financial asset gerçek olmayan mali varlık review of financial statements mali bildirimlerin incelenmesi, mali raporların
incelenmesi senior financial manager (SFM) kıdemli mali yönetici (SFM) suspicious / dubious financial tr ansaction
şüpheli mali işlem
take care not to prejudice the financial stability
mali istikrarı tehlikeye düşürmemeye özen göstermek
ver ification of financial statements mali bildirimin doğrulanması, mali bildirimin gerçeklere uygunluğunun belirlenmesi
FINANCING finansman financing agreement (FA) finansman anlaşması (FA) financing memorandum finansman memorandumu financing phase finansman aşaması, kaynak bulma aşaması financing plan finansman planı joint financing ortak finansman
FIRM firma, şirket; kesin, karar lı firm commitment kesin (bağlayıcı) taahhüt firm quota kesin kota investment firm yatırım firması specialised firm uzmanlaşmış firma
FISCAL mali (vergi ile ilgili) customs duty of a fiscal nature mali nitelikli gümrük vergisi duty of a fiscal nature mali nitelikli vergi exclusively fiscal nature münhasıran mali nitelikli fiscal bar rier mali engel fiscal penalty vergi cezası fiscal policy mali politika (vergi) fiscal notification mali bildirim medium term fiscal plan orta vadeli mali plan fiscal tr ansaction mali işlem (vergi)
FISH balık fish farm balık çiftliği fish stock balık rezervi fish stock population balık nüfusu fishing gear balıkçılık tertibatı fishing oppor tunity balıkçılık fırsatı fishing quota balık avlanma kotası fishing zone balık avlama alanı
FISHERIES balıkçılık; balık tar lası, dalyan; balık avlama
financial: finansal, mali fiscal: mali (vergi ile ilgili) monetary: parasal
144
hakkı; balıkçılık alanı / bölgesi Agr iculture and Fisheries Council Tarım ve Balıkçılık Konseyi Common Fisher ies Policy (CFP) Ortak Balıkçılık Politikası (OBP) Community Fisheries Control Agency (CFCA)
Topluluk Balıkçılık Kontrol Ajansı (CFCA)
DirectorateGeneral for Fisher ies and Maritime Affair s
Balıkçılık ve Denizcilik Genel Müdürlüğü
Financial Instrument for Fisher ies Guidance (FIFG)
Balıkçılık Yönlendirme Mali Aracı (FIFG)
Fisheries and Agr icultural Research (FAR)
Balıkçılık ve Tarım Araştırmaları (FAR)
fisheries comanagement balıkçılık ortak yönetimi fisheries management balıkçılık yönetimi fisheries policy balıkçılık politikası r ight of fishery balık tutma hakkı
FIX s. sabit; f. sabitleştirmek, tespit etmek, saptamak, onarmak, hile kar ıştırmak
fixed basket method sabit sepet metodu fixed budget sabit bütçe fixed capital sabit sermayeye katılım fixed component sabit unsur fixed exchange rate system sabit kur sistemi fixed income security sabit getirili menkul kıymetler fix in advance önceden saptama fix salary sabit maaş
FLEET filo
FLOCK sürü ( koyun / keçi / kuş için )
FLUCTUATION dalgalanma fluctuation margin dalgalanma marjı
FODDER yem, gıda bird fodder kuş yemi fodder production ingredients yemlik madde muhteviyatı
FOLIAR yaprak
FOLLOW UP izleme
FOOD gıda, besin, yiyecek European Food Safety Author ity (EFSA)
Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA)
feed and food law yem ve gıda yasası Food and Agriculture Organisation (of the United Nations) (FAO)
(Birleşmiş Milletler) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
Food and Mouth Disease (FMD) Şap Hastalığı (FMD) food safety gıda güvenliği food safety action plan gıda güvenliği eylem planı food processing establishment gıda işleme tesisi ir radiated food radyasyona maruz kalmış gıda
145
novel food yeni gıdalar
FOODSTUFF gıda maddesi Advisory Committee on Foodstuffs Gıda Danışma Komitesi feeding stuff hayvan yemi finished foodstuff mamul gıda maddesi foodstuff laboratory gıda laboratuarı quick frozen foodstuff hızlı dondurulmuş gıdalar semi finished foodstuff yarı mamul gıda maddesi
FOOTING düzey equal footing eş düzeyde, aynı düzeyde
FORCE güç, kuvvet; etki, tesir after the entry into force yürürlüğe girmesinden (girdikten) sonra,
yürürlüğe girmesini takiben armed forces silahlı kuvvetler Combined Joint Task Force (CJTF) Birleşik Müşterek Görev Gücü (BMGG) dissuasive force caydırıcı güç enter into force yürürlüğe girmek European Mar itime Force (EUROMARFOR)
Avrupa Deniz Gücü (EUROMARFOR)
European Operational Rapid Force (Eurofor )
Avrupa Acil Müdahale Gücü (Eurofor)
Financial Action Task Force ( FATF) Mali Eylem Görev Gücü (FATF) force of res judicata kesinleşmiş yargı kararı (etkisi); kesin hüküm
gücü (yargı kararları) Forces Answerable to Western European Union (FAWEU)
Batı Avrupa Birliğine Karşı Sorumlu Kuvvetler (FAWEU)
joint task force müşterek görev gücü labour force iş gücü market forces piyasa güçleri occupation forces işgal kuvvetleri Rapid Reaction Force (RRF) Acil Müdahale Gücü (AMG) This regulation shall enter into force on…
Bu tüzük... tarihinde yürürlüğe girer.
have a binding force bağlayıcı gücü olmak
FOREIGN yabancı, dış, harici foreign affair s dış işleri foreign cur rency deposit döviz mevduat hesabı foreign direct investment (FDI) doğrudan yabancı yatırım (FDI) foreign exchange market döviz piyasası foreign indebtment dış borçlanma Foreign Investment Advisory Service (FIAS)
Yabancı Yatırımlar Danışmanlık Servisi (FIAS)
foreign policy dış politika foreign trade dış ticaret foreign trade policy dış ticaret politikası foreign trade volume dış ticaret hacmi forward foreign exchange vadeli kambiyo
146
liberalisation of foreign trade dış ticaretin serbestleştirilmesi official foreign exchange market resmî döviz piyasası official foreign exchange reserve resmî döviz rezervi Union Minister for Foreign Affairs Birlik (AB) Dışişleri Bakanı
FORENSIC adli forensic medicine adli tıp European Network of Forensic Science Institutes (ENFSI)
Avrupa Adli Tıp Kurumları Ağı (ENFSI)
FOREST orman afforestation ağaçlandırma afforested ağaçlandırılmış deforestation ormansızlaştırma European Forestry Information and Communication System (EFICS)
Avrupa Ormancılık Bilgi ve İletişim Sistemi (EFICS)
forestation ağaçlandırma forestry ormancılık reforestation yeniden orman kurma
FORUM forum, meydan European Disability Forum (EDF) Avrupa Engelliler Forumu (EDF) European Forum Avrupa Forumu international accreditation forum (IAF)
uluslararası akreditasyon forumu (IAF)
FORWARD i. iler i; gelecekte teslim; f. sunmak, göndermek, sevk etmek
forward contract vadeli işlem sözleşmesi forward foreign exchange vadeli kambiyo forward rate agreement vadeli kur anlaşması
FOSTER CHILD bakılan çocuk (koruyucu aile tarafından)
FOUNDATION vakıf, kuruluş, temel, dayanak community foundation cemaat vakfı European Cultural Foundation (ECF) Avrupa Kültür Vakfı (ECF) European Foundation Avrupa Vakfı European Foundation for the Improvement of Life and Working Conditions
Avrupa Yaşam ve Çalışma Koşullarını İyileştirme Vakfı
European Foundation for Management Development (EFMD)
Avrupa Yönetim Geliştirme Vakfı (EFMD)
European Science Foundation (ESF) Avrupa Bilim Vakfı (ESF) European Training Foundation (ETF) Avrupa Eğitim Vakfı (AEV) Foundation of the Europe of Sciences and Cultures (FESAC)
Bilimler ve Kültürler Avrupası Vakfı (FESAC)
FRAGMENTATION parçalanma
FRAME i. çerçeve; f. şekillendirmek frame calculation plan çerçeve hesap planı
FRAMEWORK çerçeve
147
Climate Change Framework Convention (CCFC)
İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (İDÇS)
Community framework Topluluk çerçevesi Community suppor t framework (CSF) Topluluk destek çerçevesi (CSF) Council Framework Decision Konsey Çerçeve Kararı framework decision çerçeve karar framework resolution çerçeve ilke kararı legislative framework yasal çerçeve logical framework (logframe) mantıksal çerçeve logical framework approach (LFA) mantıksal çerçeve yaklaşımı (MÇY) regulatory framework düzenleyici çerçeve single institutional framework tek kurumsal çerçeve within the framework of the task görev çerçevesinde
FRAUD sahtekâr lık, hile, dolandırıcılık AntiFraud Coordination Unit (UCLAF)
Hileyle Mücadele Koordinasyon Birimi (UCLAF)
European AntiFraud Office (OLAF) Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Bürosu (OLAF)
fight against fraud dolandırıcılıkla mücadele
FRAUDULENT hileli, hile ile yapılan fraudulent document sahte belge; hileli belge fraudulent policy hileli politika, yanıltıcı politika
FREE özgür , serbest, bedelsiz declaration of release for free circulation
serbest dolaşıma giriş beyannamesi
European Free Alliance (EFA) Avrupa Özgür İttifakı (EFA) European Free Trade Association (EFTA)
Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA)
de facto free movement fiili serbest dolaşım free and open market serbest ve açık piyasa free circulation serbest dolaşım free circulation of TV Services TV hizmetlerinin serbest dolaşımı free fire zone serbest atış bölgesi free movement of capital sermayenin serbest dolaşımı free movement of goods malların serbest dolaşımı free movement of persons kişilerin serbest dolaşımı free movement of services hizmetlerin serbest dolaşımı free movement of TV broadcasts TV yayınlarının serbest dolaşımı free movement of worker s işçilerin serbest dolaşımı free on board (FOB) güvertede teslim (FOB) free por t serbest liman free repair ücretsiz onarım free television serbest televizyon free trade agreement (FTA) serbest ticaret anlaşması (STA) free trade area serbest ticaret alanı free trade association serbest ticaret birliği free trade zone serbest ticaret bölgesi free warehouse serbest antrepo
148
free zone serbest bölge goods in free circulation serbest dolaşımdaki mallar goods released for free circulation serbest dolaşımda bulunan mallar International Secur ities Free Zone Uluslararası Menkul Kıymetler Serbest Bölgesi Nor th American Free Trade Agreement (NAFTA)
Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA)
r ight to move freely serbestçe yer değiştirme hakkı tax free shop vergisiz satış yapan dükkan
FREEDOM özgür lük, serbestlik area of freedom özgürlük alanı area of freedom, secur ity and justice özgürlük, güvenlik ve adalet alanı collective freedom toplu / kolektif özgürlük DirectorateGeneral for Justice, Freedom and Secur ity
Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Genel Müdürlüğü
freedom of assembly toplanma özgürlüğü freedom of association dernek kurma özgürlüğü freedom of establishment yerleşme serbestisi; iş kurma serbestisi freedom of expression ifade özgürlüğü freedom of movement of per sons kişilerin dolaşım serbestisi / özgürlüğü freedom of movement for worker s işçilerin dolaşım serbestisi / özgürlüğü freedom of opinion düşünce özgürlüğü freedom of reception (media) yayın alma özgürlüğü freedom of residence mesken yerini seçme özgürlüğü freedom of worship ibadet özgürlüğü freedom to provide services hizmet sunma serbestisi, hizmet edimi serbestisi fundamental r ights and freedoms temel hak ve özgürlükler individual freedom bireysel özgürlük
FREIGHT yük; nakliye ücreti cost, insurance and freight (CIF) mal bedeli, sigorta ve navlun (CIF) preferential freight rate tercihli navlun oranı TransEuropean Rail Freight Network (TERFN)
TransAvrupa Demir Yolu Taşımacılık Ağı (TERFN)
FRONTIER sınır / hudut Centre for Information, Discussion and Exchange on the Crossing of Frontier s and Immigration (CIREFI)
Göç ve Sınır Geçişleri Konusunda Bilgi, Değerlendirme ve Değişim Merkezi (CIREFI)
European Convention on Transfrontier (Cross Border ) Television
Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi
frontier control sınır kontrolü internal frontier iç sınır tr ansfrontier sınır aşan television without frontiers (TWF) sınır tanımayan televizyon (TWF) Television Without Frontiers (TWF) Directive
Sınır Tanımayan Televizyon (TWF) Direktifi
FRUIT meyve processed fruit product işlenmiş meyve ürünü
149
FUEL yakıt aviation fuel uçak yakıtı biofuel biyoyakıt, biyolojik yakıt domestic heating fuel konut ısıtma yakıtı fossil fuel fosil yakıt fuel oil fuel oil fuel r ecycling plant yakıt geri dönüşüm tesisi industrial fuel sanayi yakıtı jet fuel jet yakıtı motor fuel motor yakıtı r enewable fuel yenilenebilir yakıt solid fuel katı yakıt
FULFILMENT yer ine getirme, ifa failure to fulfilment gereğini yerine getirememe
FUND fon, sandık, ödenek accident insurance fund kaza sigorta fonu allocation of funds fon tahsisatı, fonların tahsisi budgetary fund bütçe içi fon closed end fund kapalı uçlu yatırım fonu cohesion fund uyum fonu credit guarantee fund kredi garanti fonu electronic fund transfer (EFT) elektronik fon transferi (EFT) European Agr icultural Guidance and Guarantee Fund (EAGGF / FEOGA)
Avrupa Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu (EAGGF / FEOGA)
European Community fund Avrupa Topluluğu fonu European Development Fund (EDF) Avrupa Kalkınma Fonu (AKF) European Investment Fund (EIF) Avrupa Yatırım Fonu (AYF) European Monetary Cooperation Fund (FECOM / EMCF)
Avrupa Parasal İş Birliği Fonu (APİF)
European Refugee Fund (ERF) Avrupa Mülteci Fonu (ERF) European Regional Development Fund (ERDF / FEDER)
Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ABKF)
European Social Fund (ESF) Avrupa Sosyal Fonu (ASF) extra budgetary fund bütçe dışı fon fund budget fon bütçesi Global Environment Fund (GEF) Küresel Çevre Fonu (GEF) guarantee fund garanti fonu incentive fund teşvik fonu International Monetary Fund (IMF) Uluslararası Para Fonu (IMF) national fund (NF) ulusal fon (UF) pension and retirement fund emeklilik fonu pension fund asset emeklilik fonu varlığı r evolving fund döner sermaye structural fund yapısal fon United Nations International Children Emergency Fund (UNICEF)
Birleşmiş Milletler Çocuklara Acil Yardım Fonu (UNICEF)
FURNISH (v.) donatmak, sağlamak; tedarik etmek
150
FUTURES standart vadeli işlem sözleşmeleri futures market vadeli işlemler piyasası interest r ate futures faiz oranlı vadeli işlemler
151
G
GAP açik; boşluk gap ratio açık oranı
GARBAGE çöp
GAS gaz breathable gas solunabilir gaz greenhouse gas sera gazı gas transmission gaz iletimi respirable gas solunabilir gaz
GENDER cinsiyet gender analysis cinsiyet analizi / tahlili / çözümlemesi gender discrimination cinsiyet ayrımcılığı gender equality cinsiyet eşitliği
GENERAL genel DirectorateGeneral (DG) Genel Müdürlük (DG) general act genel senet general administrative expense genel yönetim gideri General Affair s Council (GAC) Genel İşler Konseyi (GİK) General Affair s and External Relations Council (GAERC)
Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi (GİDİK)
General Agreement on Tar iffs and Trade (GATT)
Tarifeler ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)
general competence genel yetki general compliance genel uygunluk bildirimi General Confederation of Agr icultural Cooperatives in the European Union (COGECA)
Avrupa Birliği Tarım Kooperatifleri Konfederasyonu (COGECA)
general economic interest genel ekonomik yarar general incentive system genel teşvik sistemi general par tner ship (unlimited company)
kolektif şirket
general payments system genel ödemeler sistemi general product safety genel ürün güvenliği general provisions genel hükümler general rule genel kural general rules for the interpretation of the tar iff
tarifenin yorumlanmasına dair genel kurallar
general secretar iat genel sekreterlik general secretary genel sekreter general warehouse genel antrepo Secretar iat General of the Commission Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliği Secretar iat General of the Council (of the European Union)
Avrupa Birliği Konseyi Genel Sekreterliği
152
GENERALISED PREFERENCES SYSTEM (GPS)
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS)
GENTLEMAN’S AGREEMENT centilmenlik anlaşmasi
GEODESY yer bilgisi, jeodezi
GEOGRAPHY coğrafya geographic information system (GIS) coğrafi bilgi sistemi (CBS) geographical sign coğrafi işaret
GLOBAL küresel, global global approach küresel yaklaşım global environment facility (GEF) küresel çevre imkanı (GEF) Global Environment Fund (GEF) Küresel Çevre Fonu (GEF) Global Navigation Satellite System (GNSS)
Küresel Uydu Seyrüsefer Sistemi (GNSS)
global order küresel düzen global quota genel kota global warming küresel ısınma
GLOBALISATION küreselleşme / globalleşme anti globalisation movement küreselleşme karşıtı hareket globalisation of the economy ekonominin küreselleşmesi / globalizasyonu
GOOD iyi good clinical practice (GCP) iyi klinik uygulamaları (İKU) good faith iyi niyet good manufacturing practices (GMP) iyi imalat uygulamaları (İİU) good offices iyi niyet
GOODS mal, eşya, emtia abandonment of goods to customs malın gümrüğe terk edilmesi capital goods yatırım malları, sermaye malları cash against goods mal mukabili ödeme, mal karşılığı ödeme commercial descr iption of goods eşyanın / malın ticari tanımı commercial goods emtia; ticari mahiyetteki eşya, ticari mal Community goods Topluluk eşyası / malları; karı kocanın ortak
mülkiyetinde olan mallar (aile hukuku) consumer goods tüketim malları consumption goods tüketim malları contraband goods kaçak mallar counterfeit goods taklit mallar; sahte mallar cultural goods kültürel mallar customs goods gümrük malları dangerous goods tehlikeli mallar defective goods ayıplı mal descr iption of goods mal / eşya tanımı destruction of goods malın / eşyanın imhası durable consumer goods dayanıklı tüketim malları examination of goods eşyanın muayenesi expor t goods ihraç malı
153
expor tation of goods mal ihracatı finished goods nihai mallar (işlenmiş, tanımlanmış eşya) free movement of goods malların serbest dolaşımı goods in free circulation serbest dolaşımdaki mallar goods in the unaltered state değişmemiş mal / eşya goods released for free circulation serbest dolaşımda bulunan mallar goods to be disposed tasfiye edilecek mal / eşya identical goods aynı mal, aynıyla muayyen eşya imitated goods imite mal impor tation of goods mal ithalatı industrial goods sınai mallar inspecting goods car ried by or on per sons
kişilerin yanlarında bulundurdukları ya da üstlerinde taşıdıkları malların / eşyanın kontrolü
intangible goods maddi olmayan / gayrimaddi mallar intermediate goods ara malı manufactured goods imal edilen / mamül mallar non commercial goods ticari mahiyette olmayan eşya, ticari olmayan
mallar non Community goods Topluluk dışı mallar; karı kocanın ortak
mülkiyetinde olmayan mallar (aile hukuku) nonfungible (goods) misli olmayan (mallar) per sonal goods zatî eşya pirated goods korsan mallar placing of goods under a customs procedure
malların gümrük rejimine tabi tutulması
placing of goods under customs approved treatment or use
malların gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması
presentation of goods to customs malların gümrüğe sunulması proof of preferential or igin of goods malın tercihli menşeinin kanıtlanması release of goods eşyanın / malın serbest bırakılması replacement of goods malların yenisi ile değiştirilmesi, malların
ikamesi returned goods geri gelen (iade edilen) mal / eşya temporary expor t goods geçici ihraç malı tr ade in goods mal ticareti
GOODWILL şerefiye; iyi niyet
GOVERNANCE yönetişim corporate governance kurumsal yönetişim
GOVERNMENT hükûmet, devlet, yönetim şekli caretaker government işgüder hükûmet central government merkezi hükûmet contract governed by pr ivate law özel hukuk sözleşmesi contract governed by public law kamu hukuku sözleşmesi de facto government de facto / fiili hükûmet European Char ter of Local Self Government
Avrupa Yerel Öz Yönetim Şartı
govern yönetmek / idare etmek government accountant kamu saymanı
154
governmental devlet / hükûmetle ilgili governmental author ity hükûmet mercisi; resmî makam governmental level hükûmet düzeyinde government in exile sürgündeki hükûmet government organised non governmental organisation (GONGO)
hükûmet tarafından oluşturulan sivil toplum örgütü (GONGO)
nongovernmental organisation (NGO) hükûmet dışı kuruluş, sivil toplum örgütü (STÖ) head of government hükûmet başkanı insurgent government asi hükûmet interim government geçici (ara) hükûmet local government yerel hükûmet, yerel yönetim rules governing the system of proper ty ownership
mülkiyet sistemini düzenleyen kurallar
self government kendi kendine yönetim subversion of the government hükûmetin yıkılması tr ansitional government geçici hükûmet
GOVERNOR vali board of governors idare meclisi board of governors of the bank banka guvernörler kurulu
GRANT hibe, hibe yardımı; imtiyaz; verme, bahşetme grant a repayment geri ödemeden yararlandırma grant loans and give guarantees borç ve garanti vermek grant of licences lisans verilmesi grant of licences by arbitration tahkim yolu ile lisans verilmesi grant a remission indirim uygulamak
GREENHOUSE sera greenhouse gas sera gazı
GREEN PAPER Yeşil Kitap (rapor )
GREENS Yeşiller Confederal Group of the European United Left – Nordic Green Left
Avrupa Birleşik Solu – Kuzey Yeşil Solu Konfederal Grubu
European Green Par ty (EGP) Avrupa Yeşiller Partisi (EGP) Group of the Greens Yeşiller Grubu Nordic Green Left (NGL) Kuzey Yeşil Solu (NGL) Nordic Green Left Alliance (NGLA) Kuzey Yeşil Solu İttifakı (NGLA)
GROSS gayr isafi, brüt, toptan Gross Domestic Product (GDP) Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Gross National Income (GNI) Gayrisafi Milli Gelir (GSMG) Gross National Product (GNP) Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) gross negligence ağır ihmal
GROUND gerekçe; yer, zemin, toprak air to ground missile havadan karaya füze ground water yer altı suyu (taban suyu) ground water yield yer altı suyu verimi material ground muhik sebep; maddi sebep; geçerli sebep on grounds of urgency ivedilik gerekçesiyle
155
GROUP grup, küme, topluluk ad hoc working group ad hoc çalışma grubu age group yaş grubu blood group kan grubu Confederal Group of the European United Left – Nordic Green Left
Avrupa Birleşik Solu – Kuzey Yeşil Solu Konfederal Grubu
Conventional Arms Expor ts Working Group (COARM)
Konvansiyonel Silahlar Dış Satım Çalışma Grubu (COARM)
Council Working Group (CWG) Konsey Çalışma Grubu (CWG) Enterpr ise Policy Group İşletmeler Politikası Grubu ethnic group etnik grup European Democratic Group Avrupa Demokrat Grubu European Economic Interest Grouping (EEIG)
Avrupa Ekonomik Çıkar Gruplaşması (AEÇG)
European interest groups Avrupa çıkar grupları group insurance grup sigortası, topluluk sigortası Group of the Alliance of Liberals and Democrats for Europe (ALDE)
Avrupa Liberal ve Demokratlar İttifakı Grubu (ALDE)
group of connected clients bağlantılı müşterilerden oluşan grup Group of the European People’s Par ty (Christian Democrats) and European Democrats (EEPED)
Avrupa Halk Partisi (Hıristiyan Demokratlar) ve Avrupalı Demokratlar Grubu (EEPED)
Group of the European Right ‘Avrupa Sağı’ Grubu Group of the Greens Yeşiller Grubu Group of the Independents for a Europe of Nations (IEDN)
Milletler Avrupası için Bağımsızlar Grubu (I EDN)
Group of States Against Cor ruption (GRECO)
Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO)
hazard group risk grubu Identity, Tradition and Sovereignty Group (ITS)
Kimlik, Gelenek ve Egemenlik Grubu (ITS)
income group gelir grubu Independence / Democracy Group (IND / DEM)
Bağımsızlık / Demokrasi Grubu (IND / DEM)
Independent European Program Group (IEPG)
Bağımsız Avrupa Program Grubu (IEPG)
interest group çıkar / menfaat grubu Intergovernmental Group of Exper ts (IGE)
Hükûmetler Arası Uzmanlar Grubu (IGE)
intragroup transaction grup içi işlem liaison group irtibat grubu political group siyasi grup pressure group baskı grubu Rainbow group Gökkuşağı grubu regroup yeniden gruplandırmak Socialist Group Sosyalist Grup target group hedef grup, hedef kitle Union for Europe of the Nations Group Uluslar Avrupası için Birlik Grubu Western European Armaments Group Batı Avrupa Silahlanma Grubu (WEAG)
156
(WEAG) Western European Logistics Group (WELG)
Batı Avrupa Lojistik Grubu (WELG)
working group çalışma grubu
GROWTH büyüme, gelişme economic growth ekonomik büyüme growth initiative gelişme inisiyatifi, gelişme girişimi growth point büyüme noktası Stability and Growth Pact İstikrar ve Büyüme Paktı
GUARANTEE i. garanti, teminat, güvence, kefalet; f. garanti vermek
commission on guarantees garanti komisyonu Community guarantee Topluluk garantisi credit guarantee fund kredi garanti fonu European Agr icultural Guidance and Guarantee Fund (EAGGF / FEOGA)
Avrupa Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu (EAGGF / FEOGA)
grant loans and give guarantees borç ve garanti vermek guaranteed income teminatlı / garantili gelir guarantee fund garanti fonu guarantee pr ice garanti fiyatı letter of guarantee teminat mektubu release of guarantee teminatın iadesi, kalkması tr easury guarantee hazine garantisi unified guarantee system birleşik garanti sistemi
GUARANTOR garantör joint guarantor müteselsil kefil
GUARDIANSHIP vesayet guardian vasi
GUIDE rehber , kılavuz guide document rehber doküman / belge guide pr ice rehber fiyat Practical Guide to EC Procurement Procedures (PRAG)
AT İhale Usulleri Uygulama Kılavuzu (PRAG)
GUIDELINES kılavuz ilkeler, yol gösterici ilkeler employment guidelines istihdama ilişkin kılavuz ilkeler in conformity with the guidelines yol gösterici / kılavuz ilkelerle uyumlu biçimde international guidelines uluslararası yol gösterici ilkeler introductory guidelines başlangıç esasları sectoral guidelines sektörel kılavuz ilkeler
157
H
HANDLING muamele, işleme; ele alma handling of client order s müşteri siparişlerinin yerine getirilmesi usual handling mutat işleme
HARD CORE çekirdek
HARD COPY basılı kopya, yazılı çıktı
HARMONIOUS uyumlu harmonious development dengeli kalkınma; uyumlu gelişim
HARMONISATION uyum; uyumlaştırma / ahenkleştirme harmonisation of laws kanunların uyumlaştırılması; hukukların
uyumlaştırılması harmonisation of legislation mevzuatın uyumlaştırılması harmonise uyumlaştırmak harmonised area armonize alan / uyumlaştırılmış alan harmonised European standard uyumlaştırılmış Avrupa standardı Harmonised Index of Consumer Pr ices (HICP)
Uyumlaştırılmış Tüketici Fiyatları Endeksi (UTFE)
harmonised national standard uyumlaştırılmış ulusal standart harmonised standard uyumlaştırılmış standart Harmonised Survey and Cer tification System (HSSC)
Armonize Sörvey ve Sertifikalandırma Sistemi (HSSC)
non harmonised area uyumlaştırılmamış / armonize edilmemiş alan Office for Harmonisation in the Internal Market (Trademarks and Designs) (OHIM)
İç Pazar (Marka ve Tasarım) Uyumlaştırma Ofisi (OHIM)
structural harmonisation yapısal uyumlaştırma
HARMONY uyum, ahenk, uygunluk be in harmony with uyum içinde olmak
adaptation: uyarlama, adoption: kabul etme, benimseme alignment: uyum; uyumlaştırma, aynı hizaya getirme, eş düzeye getirme approximation: yakınlaştırma, yaklaşma cohesion: (parçaların bütüne) uyumu concer ted: uyumlu convergence: yakınsama harmonisation: uyum; yumlaştırma incorporation: derç etme, dahil etme transposition: aktarım
158
HEAD baş; başkan, lider head office genel merkez; idare merkezi (şirket, işletme) head of government hükûmet başkanı head of state devlet başkanı registered head office tescil edilmiş idare merkezi
HEADING başlık; pozisyon headings and subheadings of the Common Customs Tariff
Ortak Gümrük Tarifesi pozisyon ve alt pozisyonları
heading of the tar iff tarife pozisyonu subheading alt başlık tariff heading [gümrük] tarife pozisyonu
HEALTH sağlık, hıfzısıhha animal health hayvan sağlığı DirectorateGeneral for Health and Consumer Protection
Sağlık ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü
Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council (EPSCO)
İstihdam, Sosyal Politika, Sağlık ve Tüketici İşleri Konseyi (EPSCO)
European Agency for Safety and Health at Work (EUOSHA)
Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU OSHA)
European Health Community Avrupa Sağlık Topluluğu Executive Agency for the Public Health Programme (Public Health Executive Agency (PHEA))
Genel Sağlık Programı Yürütme Ajansı (PHEA)
health detriment sağlık hasarı health management sağlık yönetimi health record sağlık karnesi plant health bitki sağlığı preventive health service koruyucu sağlık hizmeti public health genel sağlık Wor ld Health Organisation (WHO) Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Wor ld Organisation for Animal Health (WOAH / OIE)
Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (WOAH / OIE)
HEARING duruşma, celse / oturum adjourn a hearing duruşmayı ertelemek prehearing duruşma öncesi interlocutory hearing kesin kararın verildiği duruşmadan önceki
duruşmaların her biri r equest for a hear ing murafaa (duruşma) talebi
HEAT ısı, sıcaklık, hararet
hearing: duruşma; oturum / celse (mahkeme) open session: halka açık oturum session: oturum, celse, toplantı (mahkeme, meclis veya resmî bir grup için) sitting: oturum (mahkeme, meclis veya resmî bir kurum için) incamera session: kapalı oturum
159
domestic heating fuel konut ısıtma yakıtı useful heat kullanılabilir ısı heat pump ısı pompası power to heat ratio gücün ısıya oranı
HEDGING finansal korunma
HERD BOOK hayvan soy kütüğü
HEREDITARY kalıtsal
HEREDITY kalıtım, soyaçekim, irsiyet
HIDDEN gizli, saklı, örtülü hidden asset örtülü varlık, saklı varlık hidden (disguised) unemployment gizli işsizlik
HIGH yüksek high author ity yüksek otorite high contracting par ties yüksek âkit taraflar high prior ity yüksek öncelik High Representative for the Common Foreign and Security Policy (CFSP)
Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası (ODGP) Yüksek Temsilcisi
HISTORIC tarihi, tar ihe geçmiş, tar ihi etkileyen veya etkileyebilecek olan
HISTORICAL (konu olarak) tarihi, tar ihsel, tarihle ilgili histor ical background tarihsel geçmiş
HOLDER hamil, sahip account holder hesap sahibi card holder kart hamili holder of author isation yetki sahibi, yetkilendirilmiş kişi, bir işlem
yapmaya mezun kılınmış kişi; mezuniyet sahibi holder of securities elinde menkul kıymet bulunduran individual holder of exclusive rights münhasır hakları münferiden elinde tutan kimse policy holder poliçe hamili r ight holder hak sahibi shareholder hissedar, hisse sahibi, pay sahibi
HOLDING holding animal holding hayvancılıkla uğraşan işletme financial holding company finansal holding holding company holding mixed activity holding company karma faaliyetli holding mixedactivity insurance holding company
karma faaliyetli sigorta holdingi
HOLIDAY dinlence / tatil official holiday resmî tatil paid holiday ücretli izin paid holiday scheme ücretli izin sistemi time share holiday devreli tatil
160
time share holiday contract devre mülk tatil sözleşmesi
HOME ev, mesken; yur t Common European Home Ortak Avrupa Evi home affair s iç işleri home care evde bakım hizmetleri home country köken ülke; çıkış ülkesi; (ait olduğu ülke) home country control köken ülke denetimi home state gönderen devlet justice and home affairs (JHA) adalet ve iç işleri (Aİ) Justice and Home Affairs Council Adalet ve İç İşleri Konseyi
HOMELAND vatan / yurt
HORIZONTAL yatay hor izontal layout yatay düzen, yatay sunum hor izontal legislation yatay mevzuat hor izontal objective yatay hedef hor izontal state aid yatay devlet yardımı
HOUSE i.ev, konut; f. iskan etmek, bar ındırmak brokerage house aracı kurum detention house tutuk evi, tevkif evi House of the Representatives Temsilciler Meclisi House of Lords Lortlar Kamarası inhouse training hizmet içi eğitim, dahilde eğitim International Federation for Housing and Planning (IFHP)
Uluslararası Konut ve Planlama Federasyonu (IFHP)
slaughter house mezbaha social housing sosyal konut edindirme
HOUSEHOLD hane halkı household appliance ev aleti labelling of household appliances ev aletlerinin etiketlendirilmesi
HUSBANDRY hayvancılık
HYMN ilahi, dinsel şarkı European Hymn Avrupa Marşı
161
I
IDENTITY kimlik defence identity savunma kimliği European identity Avrupa kimliği European Secur ity and Defence Identity (ESDI)
Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği (AGSK)
identity of interests çıkarların aynı olması Identity, Tradition and Sovereignty Group (ITS)
Kimlik, Gelenek ve Egemenlik Grubu (ITS)
recognition of an identity kimliğin tanınması specific identity belirli kimlik, özel kimlik
ILLEGAL hukuka aykır ı, hukuk dışı; yasa dışı illegal immigrant yasa dışı göçmen illegal tr afficking of drugs yasa dışı uyuşturucu madde ticareti illegal worker kaçak işçi
ILLICIT yasada yasaklanmış, hukukun caiz görmediği (eylem veya konu); gayr imeşru
by illicit means hukukça caiz olmayan / gayrimeşru yollara başvurarak
illicit use of drugs uyuşturucu maddenin yasa dışı kullanımı; ilaçların yasa dışı kullanımı
ILLTREATMENT kötü muamele
IMITATION taklit / imitasyon imitate taklit etmek imitated goods imite mal
IMMEDIATE acil / ivedi
IMMIGRATION bir başka ülkeden göç illegal immigrant yasa dışı göçmen immigrant göçmen (bir başka ülkeden) immigrate göç etmek, hicret etmek
IMMOVABLE gayrimenkul / taşınmaz mal immovable property emlak; gayrimenkul mülkiyeti; gayrimenkul /
taşınmaz mal immovable purchased on a time share basis
devre mülk esasına göre satın alınan taşınmaz mal
IMMUNITY dokunulmazlık; bağışıklık diplomatic immunity diplomatik dokunulmazlık immunity of domicile konut dokunulmazlığı lifting of immunity dokunulmazlığın kaldırılması par liamentary immunity parlamenter dokunulmazlığı
162
pr ivileges and immunities ayrıcalık ve dokunulmazlıklar renunciation of immunity dokunulmazlık hakkından vazgeçme sovereign immunity devletin bağışıklığı / muafiyeti (özellikle
uluslararası yargı yetkisi) waive immunity dokunulmazlıktan feragat etmek
IMPACT etki customs regime with economic impact ekonomik etkili gümrük rejimi environmental impact çevresel etki environmental impact assessment (EIA)
çevresel etki değerlendirmesi (ÇED)
environmental impact assessment practices
çevresel etki değerlendirmesi uygulamaları
impact assesment etki değerlendirmesi regulatory impact assesment (RIA) düzenleyici etki analizi (DEA) Transboundary Environmental Impact Assessment Convention
Sınır Aşan Çevresel Etki Değerlendirmesi Sözleşmesi
IMPARTIALITY tarafsızlık
IMPEACHMENT suçlama, itham
IMPETUS hız; şevk, dürtü
IMPLEMENTATION uygulamaya koyma, uygulama; icra etme Decentralised Implementation System (DIS)
Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi (DIS)
Extended Decentralised Implementation System (EDIS)
Genişletilmiş Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi (EDIS)
implement uygulamaya koymak; icra etmek,uygulamak implementation of a policy bir tutum ya da politikanın uygulamaya konması,
icrası, yürütülmesi implementation of a provision bir hükmün uygulanması implementation phase uygulamaya koyma aşaması (yürütme anlamında) implementing Uygulamaya koyan, yerine getirme işlevini gören
implementing agency (IA) uygulamadan sorumlu kurum (IA) implementing of the budget bütçenin uygulanması, bütçenin uygulamaya
konması implementing convention uygulama sözleşmesi implementing institution uygulayıcı kurum implementing regulation uygulama tüzüğü; yönetmelik (iç hukuk)
apply: uygulamak; soyut kuralı somut duruma / olaya uygulamak enforce: icra etmek; yerine getirmek enter into force: yürürlüğe girmek execute: yerine getirmek, yürütmek, infaz etmek, icra etmek implement: uygulamaya koymak put in effect: yürürlüğe koymak put into force: yürürlüğe koymak take effect:yürürlüğe girmek, yürürlük kazanmak
163
IMPLICATION muhtemel etki, kastedilen anlam, ima
IMPORT i. ithal; f. ithal etmek Community Impor t Requirements Database (CIRD)
Topluluk İthalat Şartları Veri Tabanı (CIRD)
countervailing impor t duty ithalatta telafi edici vergi, ithalatta fark giderici vergi
declared impor t beyan edilen ithalat dumped impor t dampingli ithalat impor t certificate ithal izin belgesi impor t deposit ithal teminatı impor t duty ithalat vergisi impor t levy ithal prelevmanı impor t licence ithal müsaadesi / lisansı impor t quota ithal kotası impor t r estriction ithalat kısıtlaması impor ts ithalat / dış alım impor ts regime ithalat rejimi impor t substitution ithal ikamesi impor t substitution industr ialisation ithal ikameci sanayileşme impor t surcharge ithal ek vergisi impor t survey ithalat anketi impor t volume ithalat hacmi impor t without waiver bedelsiz ithalat r educed rate of impor t duty indirimli ithalat vergisi safety controls on impor ts ithalattaki güvenlik kontrolleri subsidised impor ts sübvansiyonlu ithalat zer o rate of impor t duty sıfır oranlı ithalat vergisi
IMPORTATION ithal etme impor tation of goods mal ithali
INADMISSIBLE kabul edilemez; esasa girmeden reddi gereken (yargılama hukuku)
INALIENABLE devrolunamaz; temlik edilemez
INAUGURATE törenle açmak
IN CAMERA gizli
INCAPACITATE güçten düşürmek, ehliyetten yoksun kılmak
INCAPACITY iş göremezlik; yeter sizlik; ehliyetsizlik temporary incapacity geçici iş göremezlik permanent incapacity sürekli iş göremezlik; sürekli ehliyetsizlik
INCENTIVE teşvik general incentive system genel teşvik sistemi incentive fund teşvik fonu incentive policy teşvik politikası
INCEPTION başlama, başlangıç
164
inception per iod başlangıç periyodu inception repor t başlangıç raporu
INCIDENTAL PRESENCE ar ızi mevcudiyet
INCOME gelir accrued income tahakkuk eden gelir accruals and deferred income tahakkuklar ve ertelenmiş gelirler direct income suppor t doğrudan gelir desteği fixed income security sabit getirili menkul kıymetler Gross National Income (GNI) Gayrisafi Milli Gelir (GSMG) guaranteed income teminatlı / garantili gelir income group gelir grubu incomes policy gelirler politikası income stabilisation gelir istikrarı income tax gelir vergisi r edistr ibution of income gelirin yeniden dağılımı
INCOMMUNICADO hiç kimseyle görüştürülmeme
INCORPORATION birleştirme; şirket ar ticles of incorporation (cer tificate of incorporation)
tüzel kişilik kazandıran statü; tüzel kişiliği olan ticaret şirketi
incorporate s. bir bütünün içine dahil edilmiş; f. tüzel kişilik kazanmak; tüzel kişiliğe sahip şirket hâline gelmek
incorporated dahil edilmiş, içine alınmış; tüzel kişilik olarak kurulmuş
incorporated company tüzel kişiliği olan şirket place of incorporation tüzel kişiliğin bulunduğu yer
INCREMENT ar tma, büyüme increment change büyüme değişimi increment measure büyüme ölçümü
INDEMNITY tazminat, zarar ı ödeme compensatory indemnity fark giderici tazminat indemnity payment tazminat ödemesi professional indemnity insurance mesleki sorumluluk sigortası
INDENT satır başı, bent
INDEPENDENCE bağımsızlık Alliance of Independent Democrats in Europe (AIDE)
Avrupa Bağımsız Demokratlar İttifakı (AIDE)
Commonwealth of Independent States (CIS)
Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)
Group of the Independents for a Europe of Nations (IEDN)
Milletler Avrupası için Bağımsızlar Grubu (I EDN)
Independence / Democracy Group (IND / DEM)
Bağımsızlık / Demokrasi Grubu (IND / DEM)
independent bağımsız Independent European Program Bağımsız Avrupa Program Grubu (IEPG)
165
Group (IEPG) independent producer (media) bağımsız yapımcı (medya) New Independent States (NIS) Yeni Bağımsız Devletler (YBD)
INDEX dizin, endeks, fihrist Biological Exposure Index (BEI) Biyolojik Maruziyet Endeksi (BEI) Consumer Price Index (CPI) Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Harmonised Index of Consumer Pr ices (HICP)
Uyumlaştırılmış Tüketici Fiyatları Endeksi (UTFE)
pr ice index fiyat endeksi Wholesale Pr ice Index (WPI) Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE)
INDICATION gösteme; gösterge; delil indication of interest faiz göstergesi indicative gösteren, belirten, bildiren; belirleyici indicative pr ice gösterge fiyat indicative programme gösterge program
INDIGENOUS yer li; bir yere özgü indigenous crude oil not yet extracted henüz çıkarılmamış yerli ham petrol
INDIRECT dolaylı indirect action dolaylı dava; dolaylı eylem indirect credit dolaylı kredi indirect election dolaylı seçim indirect r epresentation dolaylı temsil indirect tax dolaylı / vasıtalı vergi indirect tax system dolaylı / vasıtalı vergi sistemi
INDIVIDUAL birey, kişi, fert; bireysel, kişisel, şahsi, özel, kişiye özgü
individual character kişiye özel nitelik individual earning bireysel kazanç individual exemption bireysel muafiyet individual freedom bireysel özgürlük individual holder of exclusive rights münhasır hakları münferiden elinde tutan kimse
INDUSTRIAL endüstriyel / sınai central industr ial property office merkezi sınai mülkiyet ofisi industrial conversion endüstriyel dönüşüm industrial development sınai / endüstriyel kalkınma industrial goods sınai mallar industrial fuel sanayi yakıtı industrial infrastructure sanayi altyapısı industrial plant sanayi / endüstri tesisi industrial policy sanayi politikası industrial pollution sanayi kirliliği, endüstriyel kirlilik industrial proper ty sınai mülkiyet industrial r evolution sanayi devrimi industrial under taking sınai teşebbüs industrial waste endüsriyel atık industrial zone endüstri / sanayi bölgesi
166
intellectual and industrial proper ty fikrî ve sınai mülkiyet intellectual, industr ial and commercial proper ty rights
fikrî, sınai ve ticari mülkiyet hakları
International Standard Industr ial Classification of All Economic Activities (ISIC)
Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Sanayi Sınıflaması (ISIC)
organised industr ial zone (OIZ) organize sanayi bölgesi (OSB) protection of intellectual and industr ial proper ty rights
fikrî ve sınai mülkiyet haklarının korunması; fikrî ve sınai hakların korunması
small industr ial estate (SIE) küçük sanayi sitesi (KSS) Union of Industrial and Employers’ Confederations of Europe (UNICE)
Avrupa Sanayi ve İşveren Konfederasyonları Birliği (UNICE)
INDUSTRY sanayi / endüstr i aerospace industry uzay sanayisi / sanayii airbus industry airbus sanayisi aircraft industry uçak sanayisi / sanayii arms industry silah sanayisi / sanayii The Association of European Chambers of Commerce and Industry (Eurochambers)
Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (Eurochambers)
competing industries rakip sanayiler DirectorateGeneral for Enterprise and Industry
İşletme ve Sanayi Genel Müdürlüğü
European Collaborative Linkage of Agr iculture and Industry through Research (ÉCLAIR)
Avrupa Araraştırma Yoluyla Tarım ve Sanayi İş Birliği Bağı (ÉCLAIR)
European Confederation of Iron and Steel Industr ies (EUROFER)
Avrupa Demir Çelik Sanayileri Konfederasyonu (EUROFER)
manufacturing industry imalat sanayisi / sanayii Union of Industries of the European Community
Avrupa Topluluğu Sanayiler Birliği
INFANT MORTALITY bebek ölümü infant mor tality rate bebek ölüm oranı
INFLATION enflasyon domestic inflation estimations iç / yurt içi enflasyon tahminleri inflation expectation survey enflasyon beklenti anketi
INFLUENCE etki / tesir , nüfuz external influence dış etki zone of influence nüfuz alanı
INFORMATION bilgi, enformasyon, haber access to information bilgiye erişim Agr icultural Information (AGINFO) Tarımsal Bilgi [Arama] Servisi (AGINFO) binding tar iff information bağlayıcı tarife bilgisi Centre for Information, Discussion and Exchange on the Crossing of Frontier s and Immigration (CIREFI)
Göç ve Sınır Geçişleri Konusunda Bilgi, Değerlendirme ve Değişim Merkezi (CIREFI)
centre for information and bilgi ve belge merkezi (BBM)
167
documentation (CID) customs information system (CIS) gümrük bilgi sistemi (CIS) DirectorateGeneral for the Information Society and Media
Bilgi Toplumu ve Medya Genel Müdürlüğü
disclosure of information bilgilerin ifşa edilmesi Education Information Network in the European Community (EURYDICE)
Avrupa Topluluğu Eğitim Bilgi Ağı (EURYDICE)
Environmental Chemicals Data and Information Network (ECDIN)
Çevreyle İlgili Kimyasallar Hakkında Veri ve Bilgi Ağı (ECDIN)
European Binding Tariff Information (EBTI)
Avrupa Bağlayıcı Tarife Bilgisi (EBTI)
European Bureau of Library, Information and Documentation Associations (EBLIDA)
Kütüphane, Enformasyon ve Dokümantasyon Dernekleri Avrupa Bürosu (EBLIDA)
European Documentation and Information System for Education (EUDISED)
Eğitim için Dokümantasyon ve Enformasyon Avrupa Sistemi (EUDISED)
European Environment Information and Observation Network (EIONET)
Avrupa Çevre Bilgi ve Gözlem Ağı (EIONET)
European Forestry Information and Communication System (EFICS)
Avrupa Ormancılık Bilgi ve İletişim Sistemi (EFICS)
European Information Network on Drugs and Drug Addiction (REITOX)
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı Enformasyon Ağı (REITOX)
European Network and Information Security Agency (ENISA)
Avrupa Ağ ve Bilgi Güvenliği Ajansı (ENISA)
Federal Information Technologies Agency (FITA)
Federal Bilgi Teknolojileri Ajansı (FITA)
financial management information system (FMIS)
mali yönetim bilgi sistemi (FMIS)
geographic information system (GIS) coğrafi bilgi sistemi (CBS) inform haberdar etmek, bilgilendirmek information and communication technology (ICT)
bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT)
information network system bilgi ağı sistemi information society bilgi toplumu Information Society Promotion Office (ISPO)
Bilgi Toplumunu Geliştirme Ofisi (ISPO)
information society technologies (IST) bilgi toplumu teknolojileri (IST) Infrastructure for Spatial Information in Europe (INSPIRE)
Avrupa Konumsal Bilgi Altyapısı (INSPIRE)
integrated information system (SII) entegre / bütünleşmiş bilgi sistemi (SII) joint information centre (JIC) ortak bilgi merkezi (OBM) management information system (MIS) yönetim bilgi sistemi (YBS) Mutual Information System on Social Protection (Missoc)
Sosyal Koruma Konusunda Karşılıklı Bilgilendirme Sistemi (Missoc)
Schengen Information System (SIS) Schengen Bilgi Sistemi (SIS) Schengen Information System Network (SISNET)
Schengen Bilgi Sistemleri Ağı (SISNET)
secur ity information form güvenlik bilgi formu System For Information on Grey Avrupa ile ilgili Bilimsel Çalışmalar Hakkında
168
Literature on Europe (SIGLE) Enformasyon Sistemi (SIGLE) Technical Assistance and Information Exchange Office (TAIEX)
Teknik Yardım ve Bilgi Değişim Ofisi (TAIEX)
They shall forthwith inform the Commission thereof…
Komisyonu [durumdan] derhal haberdar ederler
vessel tr affic management and information system (VTMIS)
gemi trafik yönetim ve bilgi sistemi (GTYBS)
INFORMED USER bilgilendirilmiş, bilgili kullanıcı
INFRASTRUCTURE altyapı / enfrastrüktür congested infrastructure sıkışık altyapı Dedicated Road Infrastructure for Vehicle Safety in Europe (DRIVE)
Avrupa’da Taşıt / Araç Emniyeti için Tahsisli Yol Altyapısı (DRIVE)
industrial infrastructure sanayi altyapısı infrastructure capacity altyapı kapasitesi Infrastructure for Spatial Information in Europe (INSPIRE)
Avrupa Konumsal Bilgi Altyapısı (INSPIRE)
infrastructure manager altyapı yöneticisi infrastructure work altyapı çalışması Office for Infrastructure and Logistics Altyapı ve Lojistik Ofisi tour ism infrastructure turizm altyapısı tr anspor t infrastructure taşıma altyapısı Transpor t Infrastructure Needs Assessment (TINA)
Taşıma Altyapısı İhtiyaç Analizi (TINA)
urban infrastructure kentsel altyapı
INFRINGEMENT ihlal action for infringement ihlal davası alleged infr ingement of an obligation yükümlülük ihlali iddiası case of infringement ihlal durumu, ihlal hâli, ihlal olayı ... should the infringement be repeated ihlalin tekrarı durumunda... br ing an action for an infringement ihlal davası açmak br ing the infringement to an end ihlale son vermek have an infringement established ihlalin sübut bulması, ihlalin tespit edilmesi,
ihlalin belirlenmesi patent infringement suit patent ihlal davası r ecord an infringement ihlali kayda geçirmek
INFRINGER ihlal eden
INGREDIENTS içinde bulunan maddeler, muhteviyat fodder production ingredients yemlik madde muhteviyatı list of ingredients bileşenler listesi; muhteviyat, içindekiler listesi
INHERITANCE miras / kalıt inher itance tax veraset vergisi; veraset ve intikal vergisi
INHUMAN gayr i insani, insanlık dışı
INITIAL i. ilk, başlangıçta bulunan; f. parafe etmek initial capital kuruluş sermayesi initial listing ilk kotasyon
169
initial listing fee kota alma harcı, başlangıç kayıt harcı
INITIATE başlatmak initiate the procedure usulü başlatmak
INITIATIVE girişim / inisiyatif Community initiative Topluluk inisiyatifi Defence Capability Initiative (DCI) Savunma Yetenekleri Girişimi (DCI) European Initiative for Democracy and Human Rights (EIDHR)
Demokrasi ve İnsan Hakları Avrupa Girişimi (EIDHR)
growth initiative gelişme inisiyatifi, gelişme girişimi legislative initiative yasama inisiyatifi on its own initiative kendiliğinden, re’sen power of initiative [Komisyonun] inisiyatif yetkisi r ight of initiative inisiyatif [kullanma] hakkı South East European Cooperation Initiative (SECI)
Güneydoğu Avrupa İş Birliği İnisiyatifi (SECI)
the initiative of…(Member State) ….(Üye Devlet) girişimi / inisiyatifi
INJUNCTION mahkeme emr i / talimatı (genellikle yapmama); ihtiyati tedbir karar ı
interlocutory injunction ihtiyati tedbir kararı
INJURY hasar, zarar ; yara, mağdur iyet injured zarar gören, mağdur, incinmiş material injury maddi zarar occupational injury bir meslek kazasının neden olduğu yarlanma work injury iş kazası nedeniyle yaralanma
IN KIND ayni in cash or in kind ayni veya nakdî olarak in kind credit ayni kredi in kind loan ayni ödünç, ayni borç receive a benefit in kind ayni yardım almak
INNOVATION yenilik; buluş business and innovation centre (BIC) iş ve yenilik merkezi (İYM) Centre for Educational Research and Innovation (CERI)
Eğitimde Araştırma ve Yenilik Merkezi (CERI)
European Business and Innovation Centre Network (EBN)
Avrupa İş ve Yenilik Geliştirme Ağı (EBN)
innovation relay centre yenilik aktarım merkezleri Science and Technology for Regional Innovation and Development in Europe (STRIDE)
Avrupa’da Bölgesel Yenileşme ve Gelişme için Bilim ve Teknoloji (STRIDE)
INPUT girdi inputoutput analysis girdiçıktı analizi / çözümlemesi
INQUIRY soruşturma car rying out official inquires resmî soruşturmanın yapılması commission of inquiry soruşturma komisyonu committee of inquiry soruşturma komitesi
170
cour t of inquiry soruşturma kurulu, soruşturma divanı par liamentary inquiry parlamento soruşturması
INSERTION ekleme, ilave
INSIDER TRADING içer iden öğrenenler in ticareti, içten ticaret
IN SITU yer inde insitu restructuring mekânda yeniden yapılanma
INSOLVENCY iflas
INSPECT teftiş etmek, muayene etmek inspecting goods car ried by or on per sons
kişilerin yanlarında bulundurdukları ya da üstlerinde taşıdıkları malların / eşyanın kontrolü
inspecting means of tr anspor t taşıma / nakil araçlarının muayenesi
INSPECTION teftiş, denetim, muayene Agreement on PreShipment Inspection Sevkiyat Öncesi Kontrol Anlaşması border inspection post sınır kontrol noktası execute inspection teftiş yaptırmak inspection institution muayene kurumu inspection of luggage bagaj muayenesi market inspection piyasa denetimi physical inspection fiziki muayene preshipment inspection sevkiyat öncesi kontrol task of inspection teftiş, denetim görevi testing, certification and inspection institution
test, belgelendirme ve muayene kuruluşu
INSPECTOR müfettiş tax inspector vergi denetmeni
INSTITUTE i. enstitü; f. kurmak; başlatmak European Monetary Institute (EMI) Avrupa Para Enstitüsü (APE) European Network of Forensic Science Institutes (ENFSI)
Avrupa Adli Tıp Kurumları Ağı (ENFSI)
European Space Research Institute (ESRIN)
Avrupa Uzay Araştırmaları Enstitüsü (ESRIN)
European Telecommunication Standards Institute (ETSI)
Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI)
European Union Institute for Security Studies (EUISS)
Avrupa Birliği Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü (EUISS)
European Univer sity Institute (EUI) Avrupa Üniversitesi Enstitüsü (EUI) Institute for Security Studies (ISS) Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü (ISS) Institute of Internal Auditors (IIA) İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) Institute of International Finance (IIF) Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) institute proceedings işlemleri başlatmak International Monetary Institute Uluslararası Para Enstitüsü
INSTITUTION kurum accredited institution onaylanmış kurum associated institution ortak kurum cooperation with the institutions kurumlarla iş birliği
171
credit institution kredi kurumu / kredi kuruluşu European Community institutions Avrupa Topluluğu kurumları financial institution mali / finansal kurum implementing institution uygulayıcı kurum inspection institution muayene kurumu institution building kurumsal yapılanma, kurum yapılandırması international arbitration uluslararası tahkim International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA)
Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kurumları Federasyonu (IFLA)
international financial institution (IFI) uluslararası finans kurumu (IFI) intervening institution müdahale kurumu market br idge institution piyasa oluşturucu köprü kurum market maker institution piyasa oluşturucu kurum Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR)
Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi (ODIHR)
single institutional framework tek kurumsal çerçeve testing, certification and inspection institution
test, belgelendirme ve muayene kuruluşu
seat of an institution kurum merkezi
INSTRUCTION ders verme; öğretim; talimat, emir Community instructions Topluluk talimatları instruct ders vermek; öğretmek; talimat vermek mandatory instruction emredici talimat safety instruction güvenlik talimatı seek instructions talimat beklemek, talimat (alınmasını) istemek
INSTRUMENT belge, doküman; araç; senet; yatırım aracı applicable international instrument uygulanabilir / kabili tatbik uluslararası hukuki
düzenleme araçları / düzenleyici belge association instrument ortaklık aracı; ortaklık belgesi authentic instrument asıl senet / belge; resmî senet authenticated instrument resmîliği onaylanmış senet / belge Community instrument Topluluk aracı Community legal instrument Topluluk hukuki aracı constituent instrument kurucu belge debt instrument / security borçlanma aracı, borçluluğu temsil eden menkul
kıymet der ivative financial instrument türev mali araç Development Cooperation Instrument (DCI)
Kalkınma İşbirliği Aracı (DCI)
European Neighbourhood and Par tner ship Instrument (ENPI)
Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı (ENPI)
Financial Instrument for Fisher ies Guidance (FIFG)
Balıkçılık Yönlendirme Mali Aracı (FIFG)
financial instrument finansal araç Instrument for PreAccession Assistance for Rural Development (IPARD)
Kırsal Kalkınma için Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPARD)
Instrument for Structural Policies for preaccesion (ISPA)
Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Aracı (ISPA)
172
instrument of accession katılım belgesi instruments of the European Community
Avrupa Topluluğu araçları
instrument of ratification onay belgesi legal instrument hukuki araç measuring instruments ölçü aletleri money market instrument para piyasası enstrümanı New Community Instrument (NCI) Yeni Topluluk Aracı (NCI)
INSURANCE sigor ta, sigor tacılık accident insurance fund kaza sigorta fonu cost, insurance and freight (CIF) mal bedeli, sigorta ve navlun (CIF) expor t insurance ihracat sigortası group insurance grup sigortası, topluluk sigortası insurance company sigorta şirketi insurance contract sigorta sözleşmesi / akdi insurance premium sigorta primi insurance service sigorta hizmeti insurance under taking sigorta teşebbüsü, sigorta işletmesi mixedactivity insurance holding company
karma faaliyetli sigorta holdingi
professional indemnity insurance mesleki sorumluluk sigortası social insurance sosyal sigorta suretyship insurance kefalet sigortası unemployment insurance işsizlik sigortası
INTAKE içe alım
INTANGIBLE maddi olmayan, gayr imaddi intangible asset maddi olmayan varlık intangible goods maddi olmayan / gayrimaddi mallar
INTEGRATED entegre / bütünleşmiş computer integrated manufacturing (CIM)
bilgisayarla bütünleşik üretim (CIM)
European Integrated Accounting System
Avrupa Entegre / Bütünleştirilmiş Muhasebe Sistemi
European System of Integrated Economic Accounts
Avrupa Bütünleştirilmiş Ekonomik Hesaplar Sistemi
integrated approach bütünsel (entegre) yaklaşım Integrated Administration and Control System (IACS)
Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (EİKS)
integrated border management entegre sınır yönetimi integrated border security model entegre sınır güvenlik modeli Integrated Customs Tar iff of the European Communities (TARIC)
Avrupa Toplulukları Entegre Gümrük Tarifesi (TARIC)
integrated development entegre / bütünleşik kalkınma integrated development programme (IDP)
entegre / bütünleşik kalkınma programı (IDP)
integrated information system (SII) entegre / bütünleşmiş bilgi sistemi (SII) Integrated Mediter ranean Akdeniz Entegre / Bütünleştirilmiş Programları
173
Programmes (IMP) (IMP) integrated pest management (IPM) entegre zararlı yönetimi (IPM) Project Directorate of Integrated Border Management (PDIBM)
Entegre Sınır Yönetimi Proje Uygulama Müdürlüğü (PDIBM)
INTEGRATION bütünleşme / entegrasyon economic integration ekonomik entegrasyon / bütünleşme European integration Avrupa bütünleşmesi / entegrasyonu European Integrationists Avrupa Entegrasyonistleri integration of the social policy agreement
sosyal politika anlaşmasının entegrasyonu
monetary integration parasal entegrasyon / bütünleşme par tial integration kısmi entegrasyon / bütünleşme regional integration bölgesel entegrasyon / bütünleşme
INTEGRITY bütünlük; doğruluk indivisible integrity bölünmez bütünlük r ight to physical integrity bedensel dokunulmazlık hakkı terr itor ial integr ity toprak bütünlüğü, ülkesel bütünlük
INTELLECTUAL PROPERTY fikr î mülkiyet Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property (TRIPS Agreement)
Ticaretle Bağlantılı Fikrî Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS Anlaşması)
intellectual property rights (IPR) fikrî mülkiyet hakları; fikrî haklar (IPR) Wor ld Intellectual Property Organisation (WIPO)
Dünya Fikrî Mülkiyet Teşkilatı (WIPO)
INTELLECTUAL AND INDUSTRIAL PROPERTY
fikr î ve sınai mülkiyet
intellectual, industr ial and commercial proper ty rights
fikrî, sınai ve ticari mülkiyet hakları
protection of intellectual and industr ial proper ty rights
fikrî ve sınai mülkiyet haklarının korunması; fikrî ve sınai hakların korunması
INTENTION niyet, amaç, maksat, kasıt intend niyet etmek, amaçlamak intentionally kasıtlı
INTERDICTION hacir voluntary interdiction ihtiyarî hacir
INTEREST faiz; pay, hisse hakkı; çıkar ; kâr adver se interest çatışan çıkar / menfaat conflict of interest çıkar / menfaat uyuşmazlığı disinterested tarafsız, ilgisiz European Economic Interest Grouping (EEIG)
Avrupa Ekonomik Çıkar Gruplaşması (AEÇG)
European interest groups Avrupa çıkar grupları financial interest mali çıkar identical interests özdeş çıkarlar identity of interests çıkarların aynı olması indication of interest faiz göstergesi
174
interest group çıkar / menfaat grubu interest of default temerrüt faizi interest payable faiz borcu interest r ate faiz oranı interest r ate futures faiz oranlı vadeli işlemler interest receivable faiz alacağı interest subsidy faiz sübvansiyonu par ticipating interest iştirak hisse senetleri prejudiced interest zarara uğramış çıkar pr inciple of vital interest hayatî menfaat / yaşamsal çıkar ilkesi public interest kamu yararı; kamu menfaati / çıkarı r eal interest rate reel faiz oranı safeguard the interests of the Community
Topluluk çıkarlarını korumak
service of general economic interest genel ekonomik yarar hizmeti technical interest r ate teknik faiz oranı vested interest kazanılmış hak / müktesep hak
INTERFACE ara yüz
INTERFERENCE enter ferans; kar ışma; müdahale
INTERGOVERNMENTAL hükûmetler arası bilateral intergovernmental conference ikili hükûmetler arası konferans Community method and intergovernmental method
Topluluk yöntemi ve hükûmetler arası yöntem
Intergovernmental Committee for Migrations
Hükûmetler Arası Göç Komitesi
Intergovernmental Conference (IGC) Hükûmetler Arası Konferans (HAK) Intergovernmental Europe Hükûmetler Arası Avrupa Intergovernmental Group of Exper ts (IGE)
Hükûmetler Arası Uzmanlar Grubu (IGE)
intergovernmental method hükûmetler arası yöntem (karşıtı Topluluk yöntemi)
INTERINSTITUTIONAL kurumlar arası
INTERIM geçici, muvakkat interim agreement geçici anlaşma interim ar ticle geçici madde interim government geçici (ara) hükûmet interim measure geçici önlem / tedbir interim payment ara ödeme interim protocol geçici protokol interim regulation geçici tüzük
INTERLOCUTORY muvakkat, geçici, nihai olmayan interlocutory decision ara kararı; davayı esastan sonuçlandırmayan karar interlocutory hearing kesin kararın verildiği duruşmadan önceki
duruşmaların her biri interlocutory injunction ihtiyati tedbir kararı interlocutory order ara karar şeklindeki emir
175
interlocutory sentence ara karar
INTERMEDIARY aracı financial intermediary mali aracı, finansal aracı intermediary company aracı şirket
INTERNAL iç expost internal audit harcama sonrası iç denetim internal audit iç denetim Institute of Internal Auditors (IIA) İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) Internal Audit Service (IAS) İç Denetim Servisi (IAS) internal consumption iç tüketim internal frontier iç sınır internal law iç hukuk internal market iç pazar internal passpor t dâhilî pasaport internal tax iç vergi
INTERNATIONAL uluslararası / milletlerarası / beynelmilel applicable international instrument uygulanabilir / kabili tatbik uluslararası hukuki
düzenleme araçları / düzenleyici belge Bank for International Settlements (BIS)
Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS)
Bureau of International Social Tourism (BITS)
Uluslararası Sosyal Turizm Bürosu (BITS)
Institute of International Finance (IIF) Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) international accounting standards (IAS)
uluslararası muhasebe standartları (UMS)
International Accounting Standarts Board (IASB)
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK)
international accreditation forum (IAF)
uluslararası akreditasyon forumu (IAF)
international agreement uluslararası anlaşma International Air Transpor t Association (IATA)
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)
international arbitration uluslararası tahkim International Atomic Energy Agency (IAEA)
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA)
International Bank of Reconstruction and Development (IBRD)
Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (UİKB)
International Chamber of Commerce (ICC)
Uluslararası Ticaret Odası (UTO)
International Civil Aviation Organisation (ICAO)
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO)
International Competition Network (ICN)
Uluslararası Rekabet Ağı (ICN)
International Congress and Convention Association (ICCA)
Uluslararası Kongreler ve Toplantılar Birliği (ICCA)
International Cooperation Programme (ICP)
Uluslararası İş Birliği Programı (ICP)
international coproduction agreement uluslararası ortak yapım / üretim anlaşması
176
International Council on Archives (ICA)
Uluslararası Arşiv Konseyi (ICA)
International Cour t of Justice (ICJ) Uluslararası Adalet Divanı (Lahey Divanı) (UAD)
International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR)
Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (ICCPR)
International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (ICESCR)
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (ICESCR)
International Development Agency (IDA)
Uluslararası Kalkınma Ajansı (IDA)
International Energy Agency (IEA) Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) International Federation of Accountants (IFAC)
Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (UMF)
International Federation for Housing and Planning (IFHP)
Uluslararası Konut ve Planlama Federasyonu (IFHP)
International Federation of Translators (FIT)
Uluslararası Çevirmenler Federasyonu (FIT)
International Financial Institution (IFI)
uluslararası finans kurumu (IFI)
international guidelines uluslararası yol gösterici ilkeler International Hydrographic Organisation (IHO)
Uluslararası Hidrografi Örgütü (IHO)
International Standard Industr ial Classification of All Economic Activities (ISIC)
Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Sanayi Sınıflaması (ISIC)
International Laboratory Accreditation Cooperation (ILAC)
Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon İş Birliği [Örgütü] (ILAC)
International Labour Organisation (ILO)
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
International Maritime Organisation (IMO)
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)
International Monetary Fund (IMF) Uluslararası Para Fonu (IMF) International Monetary Institute Uluslararası Para Enstitüsü International Monetary Market (IMM) Uluslararası Para Piyasası (IMM) international monetary system uluslararası para sistemi International Organisation for Migration (IOM)
Uluslararası Göç Örgütü (IOM)
International Organisation for Standardisation (ISO)
Uluslararası Standardisasyon Teşkilatı (ISO)
International Organisation of Securities Commissions (IOSCO)
Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonları Örgütü (IOSCO)
international payment uluslararası ödeme International Programme on the Elimination of Child Labour (IPEC)
Çocuk İşçiliğinin Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Program (IPEC)
international road transpor t (TIR) uluslararası kara yolu taşımacılığı (TIR) International Ruhr Author ity Uluslararası Ruhr Otoritesi International Secur ities Free Zone Uluslararası Menkul Kıymetler Serbest Bölgesi international security management (ISM)
uluslararası güvenlik yönetimi (ISM)
international standard uluslararası standart
177
International Standardisation Organisation
Uluslararası Standardizasyon Örgütü
international standards on auditing (ISA)
uluslararası denetim standartları (UDS)
International Telecommunications Union (ITU)
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU)
International Telegraph and Telephone Consultative Committee (CCITT)
Uluslararası Telgraf ve Telefon Danışma Komitesi (CCITT)
international tr ade uluslararası ticaret international trusteeship system uluslararası vesayet sistemi International Union for the Protection of New Var ieties of Plants (UPOV)
Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası Birliği (UPOV)
international value uluslarası değer international value of cur rency paranın uluslararası değeri pr ivate international law uluslararası özel hukuk public international body uluslararası kamu kuruluşu Standard International Trade Classification (SITC)
Standart Uluslararası Ticaret Sınıflaması (SITC)
United Nations International Children Emergency Fund (UNICEF)
Birleşmiş Milletler Çocuklara Acil Yardım Fonu (UNICEF)
INTEROPERABILITY birlikte işlerlik
INTERPRETATION yorum; tercüme, çeviri interpret yorumlamak; sözlü çeviri yapmak authentic interpretation resmî çeviri, çevirinin aslı DirectorateGeneral for Interpretation [Sözlü] Tercüme Genel Müdürlüğü interpretation in dispute tartışmalı yorum interpreting sözlü çeviri
INTERRUPTION durdurma, kesme
INTERVENTION müdahale, araya girme constructive intervention yapıcı müdahale der ived intervention price türetilmiş müdahale fiyatı direct intervention doğrudan müdahale financial intervention mali müdahale intervention agency müdahale kurumu intervention centre müdahale merkezi intervention logic müdahale mantığı intervention on the agricultural market tarım piyasasına müdahale intervention policy müdahale politikası intervention price müdahale fiyatı intervention pricing müdahale fiyatlandırması
INTERVIEW mülakat, görüşme, ifade alma
INTRAGROUP TRANSACTION grup içi işlem
INTRODUCE (v.) başlatmak; getirmek, takdim etmek, bir konu hakkında genel tanıtım yapmak
INVALIDITY hükümsüzlük / geçersizlik; malullük
178
invalidity or refusal of registration tescilin geçersizliği veya reddi
INVENTION icat inventor mucit
INVENTORY envanter, mal stoku, liste European Inventory of Existing Commercial Chemical Substances (EINECS)
Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Avrupa Envanteri (EINECS)
physical inventory fiziksel envanter
INVESTIGATION tahkikat, soruşturma, araştırma accident investigation kaza soruşturması cr ime scene investigation unit olay yeri inceleme birimi cr iminal investigation cezai soruşturma investigate araştırmak, soruşturmak, tahkik etmek investigate a case bir durumu soruşturmak / araştırmak; bir olayı
tahkik etmek investigation technique soruşturma tekniği judicial investigation adli tahkikat / soruşturma; adli araştırma /
inceleme
INVESTMENT yatırım collective investment under taking toplu yatırım teşebbüsü competing investment oppor tunities rakip / yarışan yatırım fırsatları European Community Investment Par tner s (ECIP)
Avrupa Topluluğu Yatırım Ortakları (ECIP)
European Investment Bank (EIB) Avrupa Yatırım Bankası (AYB) European Investment Fund (EIF) Avrupa Yatırım Fonu (AYF) financial investment trust finansman yatırım ortaklığı foreign direct investment (FDI) doğrudan yabancı yatırım (FDI) Foreign Investment Advisory Service (FIAS)
Yabancı Yatırımlar Danışmanlık Servisi (FIAS)
invest yatırım yapmak invested yatırılmış, yatırım yapılmış invested capital yatırılmış sermaye investment adviser yatırım danışmanı investment allowance yatırım indirimi investment author isation yatırım izni investment bank yatırım bankası investment cer tificate yatırım belgesi investment charge yatırım gideri / masrafı / harcaması investment firm yatırım firması investment gain yatırım kazancı investment policy yatırım politikası investment pool yatırım havuzu investment project yatırım projesi investment realisation yatırımın gerçekleşmesi provide investment service yatırım hizmeti sunmak real estate investment trust gayrimenkul yatırım ortaklığı r egional investment bölgesel yatırım
179
secur ities investment association menkul kıymetler yatırım ortaklığı secur ities investment fund menkul kıymetler yatırım fonu
INVESTOR yatırımcı, yatırım yapan intending investor potansiyel yatırımcı investor compensation scheme yatırımcı tazmin sistemi minor investor küçük yatırımcı qualified investor nitelikli yatırımcı
INVITE (v.) davet etmek hereby invites the Commission to… Komisyonu… (yapmaya, etmeye) davet eder
INVOICE fatura certified invoice tasdikli / onaylı fatura draw up an invoice fatura düzenlemek enclosed proforma invoice ekli proforma fatura invoice amount fatura bedeli invoice pr ice fatura fiyatı proforma invoice proforma fatura, ön fatura
IRRADIATE (v.) r adyoaktif ışınlara maruz bırakmak ir radiated food radyasyona maruz kalmış gıda
IRREVOCABLE gayr i kabili rücu, geri dönülemez ir revocable letter of credit gayri kabili rücu akreditif
ISOLATION tecr it / yalnız bırakma isolation policy tecrit politikası, yalnız bırakma politikası
ISSUE i. sorun / mesele; nüsha, sayı (dergi); emisyon;
f.çıkarmak; para basmak; yayınlamak bank of issue emisyon bankası card issuer kart çıkaran / basan kişi issue a loan ödünç vermek issued capital çıkarılmış sermaye issuer yayınlayan, yayan, ihraç eden issue securities menkul kıymetler ihraç etmek
ITEM kalem; madde, eşya agenda item gündem maddesi asset item aktif kalem handicraft item el yapımı madde tariff item tarife kalemi offbalance sheet item bilanço dışı kalem
180
181
J
JEOPARDY tehlike, hasar, r isk jeopardize tehlikeye atmak, tehlikeye sokmak double jeopardy aynı suçtan dolayı iki defa mahkeme huzuruna
çıkarılma
JOB iş, hizmet, görev, memuriyet job preservation istihdamın korunması
JOINT müşterek, or tak, karma, müteselsil Combined Joint Task Force (CJTF) Birleşik Müşterek Görev Gücü (BMGG) Council Joint Action Konsey Ortak Eylemi Customs Union Joint Committee (CUJC)
Gümrük Birliği Ortak Komitesi (GBOK)
ECTurkey Joint Parliamentary Committee
ATTürkiye Karma Parlamento Komisyonu / Komitesi
joint action ortak eylem joint advisory committee karma istişare komitesi joint approach ortak yaklaşım Joint Aviation Author ities (JAA) Ortak Havacılık Otoriteleri (JAA) joint aviation regulations (JAR) ortak havacılık kuralları (JAR) joint aviation requirements and standards (JARS)
ortak havacılık gerekleri ve standartları (JARS)
joint case birleştirilmiş dava joint committee karma komite, ortak komite joint commission karma komisyon, ortak komisyon joint creditor müteselsil alacaklı, müşterek alacaklı joint debtor müteselsil borçlu joint financing ortak finansman joint guarantor müteselsil kefil joint information centre (JIC) ortak bilgi merkezi (OBM) joint liability müteselsil mesuliyet / sorumluluk Joint Monitoring Committee (JMC) Ortak İzleme Komitesi (OİK) joint of par ties tarafların birleştirilmesi joint ownership paylı mülkiyet, müşterek mülkiyet joint parliamentary commission karma parlamento komisyonu joint position ortak tutum joint principle ortak ilkeler joint property mal birliği (aile hukuku) joint provision müşterek hüküm Joint Research Centre (JRC) Ortak Araştırma Merkezi (OAM) joint stock company anonim şirket joint surety müteselsil kefalet joint task force müşterek görev gücü joint under taking girişim ortaklığı joint venture ortak girişim
182
JOURNAL gazete, dergi official journal resmi gazete Official Journal of the European Communities
Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi
Official Journal of the European Union Avrupa Birliği Resmi Gazetesi
JOURNALIST gazeteci accredited journalist akredite gazeteci Association of the European Journalists (AEJ)
Avrupa Gazeteciler Birliği (AEJ)
JUDGE hakim / yargıç discretion of judge hakimin takdir yetkisi
JUDGMENT mahkemenin verdiği hüküm; davayı esastan sona erdiren mahkeme kararı
enforcement of a judgment yargı kararının uygulanması, ilamın icrası, ilamın tenfizi
execution of a judgment give judgment
mahkeme hükmünün infazı (ceza hukuku) hüküm vermek
judgment author ity yargı mercii judgment of the Cour t of Justice Adalet Divanı kararı / hükmü within the terms of the judgment of the
cour t divan kararı çerçevesinde; mahkeme kararı çerçevesinde
JUDICIAL adli, kazai / yargısal European Agency for the Enhancement of Judicial Cooperation (Eurojust)
Avrupa Adli İş Birliğini Geliştirme Ajansı (Eurojust)
European Judicial Network (EJN) Avrupa Yargı Ağı (EJN) extrajudicial yargı dışı extrajudicial document adli olmayan belge independence of judiciary yargının bağımsızlığı judicial cooperation adli iş birliği judicial cooperation in civil matter s özel hukuk konularında adli iş birliği judicial cooperation in criminal matter s
cezai konularda adli iş birliği
judicial cour t adliye mahkemesi judicial decree yargı kararı judicial document adli belge judicial investigation adli tahkikat / soruşturma; adli araştırma /
inceleme
injunction: mahkeme emri / talimatı (genellikle yapmama); ihtiyati tedbir kararı judgment: mahkemenin verdiği hüküm; davayı esastan sona erdiren mahkeme kararı order : mahkeme emri (genellikle yapma) ruling: mahkemenin verdiği arar kararı sentence: mahkumiyet hükmü
183
judicial organ yargı organı judicial proceeding adli işlemler, yargılama / dava işlemleri judicial prosecution adli kovuşturma judicial review adli inceleme; yargısal denetim; hukuka uygunluk
denetimi judicial settlement adli / yargısal çözüm judicial system yargı sistemi
JUNIOR PARTNER küçük paya sahip or tak
JURISCONSULT hukuk danışmanı
JURISDICTION yetki / salahiyet (kamu erkinin etki alanı); yargı yetkisi
advisory jurisdiction istişari yetki compulsory jurisdiction bağlayıcı yargı, zorunlu yargı domestic jurisdiction yerel yetki; ulusal yetki have jur isdiction in disputes uyuşmazlıklara bakma yetkisine sahip olmak have jur isdiction to give preliminary rulings
ön karar verme yetkisine sahip olmak
obligatory jurisdiction bağlayıcı yargı, zorunlu yargı under their jurisdiction kendi yargı yetkileri dâhilinde; yetkileri dahilinde unlimited jurisdiction tam yargı yetkisi, sınırsız yargı yetkisi
JURISPRUDENCE hukuk genel teor isi; hukuk felsefesi, bilimsel içtihat
JUST AND FAIR adil ve hakça
JUSTICE adalet area of freedom, secur ity and justice özgürlük, güvenlik ve adalet alanı Committee on Coordination in Justice and Home Affairs
Adalet ve İçişleri Eşgüdüm / Koordinasyon Komitesi
Cooperation in the Fields of Justice and Home Affairs Cour t of Justice of the European Communities (CJEC)
Adalet ve İçişleri Alanında İş Birliği
Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (ATAD)
cr iminal justice system ceza yargılaması sistemi DirectorateGeneral for Justice, Freedom and Secur ity
Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Genel Müdürlüğü
International Cour t of Justice (ICJ) Uluslararası Adalet Divanı (Lahey Divanı) (UAD)
judgment of the Cour t of Justice Adalet Divanı kararı / hükmü Justice and Home Affairs (JHA) Adalet ve İç İşleri (Aİ) Justice and Home Affairs Council Adalet ve İç İşleri Konseyi submit a dispute to the Cour t of Justice bir uyuşmazlığı Adalet Divanına götürmek
184
185
K
KEEP (v.) korumak, sakınmak, muhafaza etmek; alıkoymak
keep pace ayak uydurmak
KNOWHOW teknik bilgi birikimi (knowhow)
KNOWLEDGE bilgi knowledge based economy bilgiye dayalı ekonomi dissemination of knowledge bilginin yayılması pay for knowledge bilgi için ödeme
186
187
L
LABEL etiket labelling etiketleme labelling of household appliances ev aletlerinin etiketlendirilmesi watermarked visa label filigranlı vize etiketi
LABORATORY laboratuar laboratory cer tification laboratuar belgelendirmesi foodstuff laboratory gıda laboratuarı good laboratory practice (GLP) iyi laboratuar uygulamaları (İLU) type approval laboratory tip onay laboratuarı
LABOUR iş, emek, işgücü, çalışma child labour çocuk işçiliği demand for labour işgücü talebi International Labour Organisation (ILO)
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
International Programme on the Elimination of Child Labour (IPEC)
Çocuk İşçiliğinin Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Program (IPEC)
labour force iş gücü labour force par ticipation rate iş gücüne katılım oranı labour law iş hukuku labour market işgücü piyasası, emek piyasası labour policy çalışma politikası; emek politikası labour requirement işgücü gereksinimi supply of labour işgücü arzı
LAND tarla, arazi, toprak; ülke agr icultural land tarımsal alan arable land tarımsal alan, ekilebilir arazi cleared land nadas alanı cultivable land ekilebilir toprak fertile land verimli toprak grass land çayır, mera land arrangement arazi düzenlemesi / rejimi land consolidation arazi toplulaştırılması, arazi birleştirilmesi landlocked karayla çevrili land parcel identification system arazi parsel tanımlama sistemi land policy arazi politikası land registration system arazi kayıt sistemi; tapu sicil sistemi land registry tapu sicili landscape yöre, kır manzarası, peyzaj land transpor t kara taşımacılığı land use toprak kullanımı, arazi kullanımı land use plan arazi kullanım planı land use planning arazi kullanım planlaması
188
land use policy arazi kullanım politikası productive land verimli toprak set aside land ekim dışı bırakılmış arazi supply of land arazi arzı
LANDFILL düzenli depolama sahası landfilling düzenli depolama landfill of wastes atıkların düzenli depolama sahası
LANGUAGE dil / lisan European Centre for Modern Languages (ECML)
Avrupa Modern Diller Merkezi (ECML)
LATTICE kafes
LAW hukuk; kanun / yasa act of law hukuki sonuç doğuran eylem veya olay; hukuki
fiil anti terror ism law terörle mücadele hukuku; terörle mücadele
kanunu / yasası anti trust law anti tröst hukuk (rekabet hukuku) approximation of laws kanunların birbirine yakınlaştırılması /
yaklaştırılması association law dernekler hukuku; dernekler kanunu basic law temel kanun / yasa; anayasa br ing a law suit dava açmak bylaw yönetmelik vb. alt düzenlemeler (özel hukukta
özel hukuk tüzel kişileri tarafından kendi yetkilerine dayanılarak çıkarılan iç düzenleyici işlemler; tüzük, yönetmelik ve kararnameler)
Capital Market Law (CML) Sermaye Piyasası Hukuku (SPH) case law içtihat hukuku civil law medeni hukuk common law ortak hukuk Community law Topluluk hukuku company law şirketler hukuku comparative law karşılaştırmalı / mukayeseli hukuk competition law rekabet hukuku constitutional law anayasa hukuku contract governed by pr ivate law özel hukuk sözleşmesi contract governed by public law kamu hukuku sözleşmesi Council of Bars and Law Societies of Europe (CCBE)
Avrupa Barolar ve Hukuk Dernekleri Konseyi (CCBE)
customary law örf ve âdet hukuku / teamül hukuku decreelaw kanun hükmünde kararname der ived law ikincil hukuk, türev hukuk domestic law yerel hukuk enact a law yasa çıkarmak European Community law Avrupa Topluluğu hukuku European Community pr imary law Avrupa Topluluğu birincil hukuku European Community secondary law Avrupa Topluluğu ikincil hukuku
189
European Council for Agricultural Law (CEDR)
Avrupa Tarım Hukuku Konseyi (CEDR)
excise duty law özel tüketim vergisi kanunu; tüketim vergisi kanunu,
family law aile hukuku feed and food law yem ve gıda yasası harmonisation of laws kanunların uyumlaştırılması; hukukların
uyumlaştırılması in law or in fact hukuken veya fiilen inser t a provision into a law yasaya hüküm koymak internal law iç hukuk labour law iş hukuku law enforcement agency kolluk kuvveti law enforcement per sonnel kolluk görevlileri law enforcement unit kanun uygulayıcı birim; hukuki icra birimi law of association dernekler hukuku law of obligations borçlar hukuku law of persons kişiler hukuku, şahsın hukuku law of property eşya hukuku law of society dernekler hukuku law of successions law on pasture
miras hukuku mera kanunu
mar tial law sıkıyönetim; sıkıyönetim kanunu municipal law iç hukuk, yerel hukuk national law ulusal / milli hukuk non retroactivity of laws kanunların geriye yürümezliği pass a law kanun çıkarmak pr imary law birincil hukuk pr ivate law özel hukuk pr ivate international law uluslararası özel hukuk procedural law usul hukuku proceedings at law dava / yargılama işlemleri promulgation of laws kanunların yayımlanma suretiyle yürürlüğe
koyulması public procurement law kamu ihale hukuku; kamu ihale kanunu rule of law hukukun üstünlüğü secondary law ikincil hukuk substantive law (cf. procedural law) maddi hukuk (krş.usul hukuku) supremacy of law hukukun üstünlüğü tax law vergi hukuku taxation law vergi hukuku trademark law marka hukuku trust law vakıf hukuku unification of laws hukukların birleştirilmesi / yeknesaklaştırılması
190
LEAGUE pakt, ittifak, bir lik, dernek, cemiyet, lig League of Nations Milletler Cemiyeti
LEASING finansal kiralama Lend and Lease Act Ödünç Verme ve Kiralama Yasası
LEAVE i. izin; f. ayr ılmak, terk etmek annual leave yıllık izin leave for political activities siyasi etkinlikler için izin maternity leave analık izni / doğum izni paid leave ücretli izin paternity leave babalık izni
LEGAL hukuki; yasal amendment of legal action davanın ıslahı be a par ty to the legal proceedings davada taraf olmak community legal instrument topluluk hukuki aracı Community legal order Topluluk hukuk düzeni consolidation of legal action davanın birleştirilmesi file a legal action dava açmak legal adviser hukuk müşaviri / danışmanı legal arrangement hukuki düzenleme legal author ity adli makam; hukuki merci legal capacity hukuki ehliyet; fiil ehliyeti (istisnai olarak) legal conformity hukuka uygunluk legal consultant hukuk müşaviri / danışmanı legal dependant kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişi legal dispute hukuki uyuşmazlık legal entity hukuken varlığı tanınmış birim; tüzel kişi (istisnai
olarak) legal instrument hukuki araç legal person tüzel kişi legal personality tüzel kişilik, hukuki kişilik legal proceeding adli işlemler, yargılama / dava işlemleri legal remedy hukuki hak arama yolu; hukuki çare; yasal yol /
kanun yolu legal representative hukuki temsilci; kanuni temsilci legal sanction hukuki yaptırım Legal Service (SJ) Hukuk Servisi (SJ) legal status hukuki statü / durum legal uncertainty hukuki belirsizlik tr ansfer of legal action davanın nakli waive a right of action dava hakkından feragat etmek
act: belge; kanun /yasa, tasarruf; senet code: temel yasa / temel kanun, yasa / kanun law: hukuk; yasa / kanun legislation: mevzuat statute: kanun
191
LEGALITY hukukilik, hukuka uygunluk; kanuna uygunluk
review the legality of acts of the Council
Konsey tasarruflarının / işlemlerinin hukuka uygunluğunu denetlemek
LEGISLATION mevzuat approximation of legislation mevzuatın yakınlaştırılması Community legislation Topluluk mevzuatı consolidation of legislation mevzuatın konsolide edilmesi / birleştirilmesi customs legislation gümrük mevzuatı EC legislation AT mevzuatı European Community pr imary legislation
Avrupa Topluluğu birincil mevzuatı
European Community secondary legislation
Avrupa Topluluğu ikincil mevzuatı
formal / official consolidation of legislation
mevzuatın resmi olarak bütünleştirilmesi, birleştirilmesi / konsolide edilmesi
harmonization of legislation mevzuatın uyumlaştırılması hor izontal legislation yatay mevzuat informal / declaratory consolidation of legislation
mevzuatın gayriresmi olarak bütünleştirilmesi, birleştirilmesi
legislate yasa yapmak, yasamak, kanun koymak legislation of the European Communities
Avrupa Toplulukları mevzuatı
national legislation ulusal mevzuat pr imary legislation birincil mevzuat secondary legislation ikincil mevzuat simplification of legislation mevzuatın sadeleştirilmesi technical legislation teknik mevzuat
LEGISLATIVE yasama / teşr i, kanun yapma yetkisine sahip cor responding legislative body muadil yasama organı legislative act yasama işlemi, yasama tasarrufu legislative alignment mevzuat uyumu legislative ar rangement yasama yoluyla düzenleme; yasal düzenleme legislative framework yasal çerçeve legislative initiative yasama inisiyatifi legislative organ yasama organı legislative procedure yasama usulü legislative year / session yasama yılı, yasama dönemi
LEGISLATOR kanun koyucu
LEGITIMACY meşruluk, meşruiyet democratic legitimacy demokratik meşruiyet legitimacy deficit meşruiyet açığı, meşruiyet eksikliği legitimate meşru legitimate self defense meşru müdafa / savunma presumption of legitimacy sahih nesep karinesi
LEND (v.) borç / ödünç vermek, ikraz etmek
192
Lend and Lease Act Ödünç Verme ve Kiralama Yasası lender of last r esort lending of last r esor t operations
borç veren son merci (merkez bankası) son merci kredi işlemleri
stock lending ödünç hisse senedi işlemleri
LETTER mektup; har f; lafız commitment letter taahhütname exchange of letter s mektup teatisi ir revocable letter of credit gayri kabili rücu akreditif letter of appointment işe alınma mektubu; tayin beratı letter of attorney vekaletname, avukat tezkeresi letter of car riage irsaliye letter of credence / credentials itimatname, güven mektubu letter of credit akreditif letter of guarantee teminat mektubu letter of intent niyet mektubu letter s patent ihtira beratı letter of recall geri çağırma mektubu letter of recredentials itimatname cevabı tr ansferable letter of credit devredilebilir akreditif
LEVEL seviye, düzey governmental level hükûmet düzeyinde level of activity faaliyet seviyesi; iş hacmi level of alignment uyum düzeyi level of employment istihdam düzeyi level of pr ice fiyat düzeyi level of return getiri seviyesi permissible noise level izin verilebilir gürültü düzeyi wage level ücret düzeyi warning level uyarı düzeyi
LEVY resim, harç, vergi; ön kesinti; prelevman compensatory levy telafi edici vergi, fark giderici vergi expor t levy ihracat vergisi, ihracat prelevmanı impor t levy ithal prelevmanı sugar levy şeker vergisi
LIABILITY vecibe, yükümlülük, sorumluluk arbitrary liability keyfi yükümlülük assets and liabilities aktifler ve pasifler, varlıklar ve yükümlülükler civil liability coliability
hukuki sorumluluk müşterek sorumluluk / mesuliyet
contingent liability şarta bağlı yükümlülük contractual liability sözleşmeden doğan sorumluluk / akdi sorumluluk cr iminal liability cezai sorumluluk; cezai ehliyet joint liability müteselsil mesuliyet / sorumluluk limited liability sınırlı sorumluluk limited liability company limitet şirket limited par tnership with limited limitet şirket
193
liability noncontractual liability sözleşme / akit dışı sorumluluk per sonal liability kişisel sorumluluk product liability ürün sorumluluğu subordinated liability ikincil sorumluluk unlimited liability sınırsız sorumluluk
LIBERAL serbest, liberal Alliance of Liberals and Democrats for Europe (ALDE)
Avrupa Liberal ve Demokratlar İttifakı Grubu (ALDE)
European Liberal, Democrat and Reform Par ty (ELDR)
Avrupa Liberal Demokrat ve Reform Partisi (ELDR)
Liberal and Radical Youth Movement of the European Community (LYMEC)
Avrupa Topluluğu Liberal ve Radikal Gençlik Hareketi (LYMEC)
LIBERALISATION liberalleştirme, liberalizasyon, serbestleştirme degree of liberalisation serbestleşme derecesi gradual liberalisation tedrici / aşamalı liberalleşme liberalisation of banking services bankacılık hizmetlerinin serbestleşmesi /
serbestleştirilmesi liberalisation of foreign trade dış ticaretin serbestleştirilmesi liberalisation of movement of capital sermaye dolaşımının serbestleştirilmesi liberalisation of payments ödemelerin serbestleştirilmesi liberalisation of services hizmetlerin serbestleştirilmesi market liberalisation piyasanın serbestleştirilmesi
LIBERALISM liberalizm economic liberalism ekonomik liberalizm
LIBERATION liberasyon, serbestleştirme; serbest bırakma consolidated liberation list konsolide liberasyon listesi
LIBERTY özgür lük / hür riyet; serbestlik; kur tuluş
LICENCE lisans, permi, izin, ruhsat, salahiyet, ehliyet contractual licence sözleşmeye bağlı lisans / akdi lisans European Computer Dr iving Licence (ECDL)
Avrupa Bilgisayar Kullanım Lisansı (ECDL)
European dr iving licence Avrupa ehliyeti / Avrupa sürücü belgesi exploration licence arama ruhsatı expor t licence ihraç lisansı grant of licences lisans verilmesi grant of licences by arbitration tahkim yolu ile lisans verilmesi impor t licence ithal müsaadesi / lisansı operating licence işletme ruhsatı r evocation of licence ehliyetin iptali; ruhsatın iptali scope of licence ruhsat kapsamı single licence practice tek lisans uygulaması statutory licence system yasal / kanuni lisans sistemi term of licence ruhsat vadesi, ruhsat dönemi the licence shall be deemed void ruhsat geçersiz / hükümsüz sayılır
194
ver ification of licences lisansların / ruhsatların onaylanması
LICENSING ruhsatlandırma, lisans verme, ehliyet verme
LIFE hayat / yaşam, ömür attempt on life cana kast expectation of life at bir th doğuşta beklenen yaşam süresi International Convention for the Safety of Life at Sea
Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi
life expectancy ortalama yaşam süresi safety of life at sea (SOLAS) denizde can güvenliği (SOLAS)
LIFT kaldırmak (yasaklar, dokunulmazlık)
LIMIT i. limit, sınır , had; f. sınırlamak, kısıtlamak, tahdit etmek
alter the time limit süre sınırını değiştirmek biological exposure limit biyolojik maruziyet limiti catch limit avlanma limiti (balıkçılıkta) limited liability sınırlı sorumluluk limited liability company limitet şirket limited par tnership komandit şirket limited par tnership with limited liability
limitet şirket
limited par tnership in which capital divided into shares
sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket
set a time limit süre / zaman sınırlaması koymak, mühlet vermek time limit zaman sınırı unlimited liability sınırsız sorumluluk unlimited jurisdiction tam yargı yetkisi, sınırsız yargı yetkisi within the limits of its power yetkileri dâhilinde within the limits of the powers confer red by this tr eaty
işbu antlaşmanın verdiği yetkiler dâhilinde
LIMITATION sınırlama / tahdit, kısıtlama arms limitation silah tahdidi limitation of documents evrak sınırlaması limitation of noise emission gürültü emisyonunun kısıtlanması, sınırlanması statute of limitations hakkın kanuni yoldan öne sürülmesini süre
bakımından sınırlayıcı yasal hükümler
LINE hat, çizgi, sınır , hudut, sıra, dizi feeder line ana demir yoluna bağlayıcı hatlar leased line kiralık hat line ministr ies icracı bakanlıklar
LINEAL CONSANGUINITY düz hat hısımlığı
LINK i. bağ, ilişki; f. birleştirmek close links yakın bağlar
LIQUIDATION tasfiye, likidasyon
LIQUIDITY nakit, nakit akışı, paraya çevr ilebilir lik,
195
likidite liquidity ratio likidite oranı
LISBON STRATEGY Lizbon stratejisi
LIST i. liste; f. listesini yapmak / çıkarmak check list kontrol listesi consolidated liberation list konsolide liberasyon listesi cross reference list çapraz referans listesi delisting kot dışı kalma (borsada), kottan çıkarma listed secur ity borsaya kote edilen menkul kıymet list of ingredients bileşenler listesi; muhteviyat, içindekiler listesi packing list ambalaj listesi, çeki listesi stock exchange listed secur ities borsaya kote edilmiş menkul kıymetler
LISTING kotasyon additional listing annual listing fee
ilave kotasyon yıllık kotasyon harcı; yıllık kayıt ücreti
initial listing ilk kotasyon initial listing fee kota alma harcı, başlangıç kayıt harcı listing particulars kotasyon formu listing rules kotasyon kuralları
LITIGATION hukuki çözüme konu olan uyuşmazlık; hukuki uyuşmazlık; dava
commercial litigation ticari uyuşmazlık / ihtilaf litigate uyuşmazlığın hukuki çözümüne yönelmek /
başvurmak; dava açmak
LIVESTOCK çiftlik hayvanları; büyükbaş hayvanlar (Ortak Tar ım Politikası)
LOAD yük loading yükleme reloading yeniden yükleme unloading boşaltma
LOAN borçlanma, ödünç, borç, kredi concessional loan imtiyazlı kredi conditions for loans ödünç / borç verme koşulları grant loans and give guarantees borç ve garanti vermek in kind loan ayni ödünç, ayni borç issue a loan ödünç vermek loan contract ödünç sözleşmesi non performing loan geri ödenmeyen kredi use on free loan karşılıksız olarak
LOBBY baskı grubu, lobi
LOCAL yerel / mahalli, yöresel local administration mahalli idare / yerel yönetim local administrative per sonnel yerel yönetim personeli local area network (LAN) yerel alan ağı (YAA)
196
local author ity yerel idare local distr ibution company yerel dağıtım şirketi local election yerel seçim local government yerel hükûmet, yerel yönetim regional or local authority bölgesel ya da yerel yönetim / makam
LOCKOUT lokavt
LOGISTICS lojistik logistics support lojistik destek notified bodies logistics suppor t (NBLS)
bildirilmiş kuruluşlara lojistik destek (NBLS)
Office for Infrastructure and Logistics Altyapı ve Lojistik Ofisi Western European Logistics Group (WELG)
Batı Avrupa Lojistik Grubu (WELG)
LONG uzun long steel production uzun çelik üretimi Long Range Transboundary Air Pollution (LRTAP)
Uzun Menzilli Sınır Aşan Hava Kirliliği (LRTAP)
longterm commitment uzun vadeli taahhüt / yükümlülük
LOOPHOLE eksiklik (yasada); kanuna karşı hileye imkan veren boşluk
LOT lot, kura; arazi parseli broken lot choose by lot maximum lot
lot altı kura yoluyla seçmek maksimum lot
oddlot lot altı
LOSS zarar , kayıp profit and loss account gelir gider tablosu
LUMP SUM toplam; toptan, götürü, defaten, yekten, birden; toptan verilen para
lump sum pr ice götürü bedel turnkey lump sum price anahtar teslimi götürü bedel
197
M
MAINTENANCE bakım, tamir , idame, muhafaza; nafaka (iaşe, ibate, yardım)
maintain korumak, muhafaza etmek; savunmak, iddia etmek; geçindirmek
maintenance of agreement anlaşmanın yürürlükte kalması maintenance payment nafaka, bakım ödemeleri maintenance service bakım onarım hizmeti suit for maintenance nafaka davası
MAJORITY çoğunluk; rüşt / erginlik absence of major ity çoğunluğun olmaması absolute major ity salt / mutlak çoğunluk double major ity çifte çoğunluk overwhelming major ity ezici çoğunluk poll major ity oyların çoğunluğu qualified majority nitelikli çoğunluk, kalifiye çoğunluk qualified majority voting (QMV) nitelikli çoğunluk oylaması (QMV) reinforced qualified major ity güçlendirilmiş nitelikli çoğunluk required major ity yeterli çoğunluk simple major ity basit çoğunluk slender major ity zayıf çoğunluk substantial major ity büyük çoğunluk
MALFUNCTION ar ıza
MALTREATMENT kötü muamele
MALVERSATION görevi kötüye kullanarak menfaat sağlama
MANAGEMENT yönetim asset management varlık yönetimi asset management company varlık yönetim şirketi biological diversity and natural r esources management
biyolojik çeşitlilik ve doğal kaynak yönetimi
border management sınır yönetimi central management merkezi yönetim
absolute major ity: salt / mutlak çoğunluk major ity: çoğunluk qualified majority: nitelikli çoğunluk quorum: nisap/karar yeter sayısı simple major ity: basit çoğunluk unanimity: oybirliği
198
cr isis management kriz yönetimi debt management borç yönetimi ecomanagement and audit scheme (EMAS)
çevre yönetimi ve denetleme planı (EMAS)
environmental management çevre yönetimi environmental management programme
çevresel yönetim programı
European Foundation for Management Development (EFMD)
Avrupa Yönetim Geliştirme Vakfı (EFMD)
financial management information system (FMIS)
mali yönetim bilgi sistemi (FMIS)
fisheries comanagement balıkçılık ortak yönetimi fisheries management balıkçılık yönetimi health management sağlık yönetimi integrated border management entegre sınır yönetimi integrated pest management (IPM) entegre zararlı yönetimi (IPM) international security management (ISM)
uluslararası güvenlik yönetimi (ISM)
management committee yönetim komitesi management information system (MIS) yönetim bilgi sistemi (YBS) process management süreç yönetimi project cycle management (PCM) proje döngüsü (çevrimi) yönetimi (PDY) Project Directorate of Integrated Border Management (PDIBM)
Entegre Sınır Yönetimi Proje Uygulama Müdürlüğü (PDIBM)
project management proje yönetimi project management unit (PMU) proje yönetim merkezi (PYM) self management öz yönetim total quality management toplam kalite yönetimi vessel tr affic management and information system (VTMIS)
gemi trafik yönetim ve bilgi sistemi (GTYBS)
MANAGER yönetici / idareci financial manager (FiM) mali yönetici (FiM) senior contracting manager (SCM) kıdemli ihale yöneticisi (SCM) senior financial manager (SFM) kıdemli mali yönetici (SFM)
MANDATE yetki belgesi; r esmi emir; manda yönetimi
MANDATORY zorunlu, zor layıcı, emredici; mandater (manda yönetiminde yöneten ülke)
mandatory bid zorunlu ihale, zorunlu teklif, zorunlu pay alım teklifi
mandatory instruction emredici talimat mandatory provision amir hüküm, uyulması zorunlu hüküm mandatory standard zorunlu standart
MANUAL el kitabı user’s manual kullanım kılavuzu
MANUFACTURE i. imalat; f. imal etmek computer integrated manufacturing (CIM)
bilgisayarla bütünleşik üretim (CIM)
199
custom / contract manufacturing fason üretim good manufacturing practices (GMP) iyi imalat uygulamaları (İİU) manufactured goods imal edilen / mamül mallar manufacturer imalatçı manufacturing industry imalat sanayisi supervision of manufacture imalat denetimi
MARGIN mar j, pay, kâr continental margin kıta kenarı fluctuation margin dalgalanma marjı margin call marj tamamlama çağrısı
MARITIME denizle ilgili, denizciliğe ait chamber of mar itime trade deniz ticaret odası customs mar itime zone deniz gümrük bölgesi DirectorateGeneral for Fisher ies and Maritime Affair s
Balıkçılık ve Denizcilik Genel Müdürlüğü
European Mar itime Force (EUROMARFOR)
Avrupa Deniz Gücü (EUROMARFOR)
European Mar itime Safety Agency (EMSA)
Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı (EMSA)
International Maritime Organisation (IMO)
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)
mar itime sector denizcilik sektörü mar itime trade deniz ticareti
MARKET piyasa, pazar admission of securities to the capital market
menkul kıymetlerin sermaye piyasasına kabulü
agr icultural market tarım piyasası / tarımsal piyasa black market karaborsa capital market sermaye piyasası, menkul kıymetler piyasası capital market law (CML) sermaye piyasası hukuku (SPH); sermaye
piyasası kanunu cash market nakit piyasası common market ortak pazar common market organisation ortak piyasa düzeni Common Organisation of Agr icultural Markets (COM)
Ortak Tarım Piyasaları Düzeni (COM)
common organisation of the markets ortak piyasa düzeni Community market Topluluk piyasası continuous market sürekli piyasa, sürekli pazar DirectorateGeneral for the Internal Market and Services (DG MARKT)
İç Pazar ve Hizmetler Genel Müdürlüğü
dual exchange market ikili döviz piyasası European Organisation for an Audiovisual Independent Market ( EUROAIM )
Bağımsız Görselİşitsel Piyasa İçin Avrupa Örgütü (EUROAIM)
European single market Avrupa tek pazarı financial market mali / finansal piyasa foreign exchange market döviz piyasası
200
free and open market serbest ve açık piyasa functioning market economy işleyen piyasa ekonomisi futures market vadeli işlemler piyasası gold market altın piyasası internal market iç pazar International Monetary Market (IMM) Uluslararası Para Piyasası (IMM) labour market işgücü piyasası, emek piyasası market access pazara giriş market br idge institution piyasa oluşturucu köprü kurum market distor tions piyasa şartlarının bozulması market economy pazar / piyasa ekonomisi market failure pazar yetersizliği market forces piyasa güçleri market inspection piyasa denetimi market liberalisation piyasanın serbestleştirilmesi market maker institution piyasa oluşturucu kurum market par ticipant piyasa katılımcısı market planning piyasa planlaması market pr ice piyasa fiyatı, cari fiyat market protection piyasanın korunması, pazarın korunması market surveillance piyasa gözetimi market surveillance system piyasa gözetim sistemi mark to market piyasa değerinin saptanması (menkul kıymetler) money market para piyasası money market instrument para piyasası enstrümanı Office for Harmonisation in the Internal Market (Trademarks and Designs) (OHIM)
İç Pazar (Marka ve Tasarım) Uyumlaştırma Ofisi (OHIM)
official foreign exchange market resmi döviz piyasası oil market petrol pazarı / piyasası open market açık piyasa / pazar open market operations açık piyasa işlemleri options market opsiyon piyasası placing on the market piyasaya sürme pr imary market birincil piyasa public market halk pazarı r egulated market düzenlenmiş piyasa representative market temsilî pazar secondary market ikincil piyasa single market tek pazar single European market (SEM) Avrupa tek pazarı (ATP) standard market size standart piyasa büyüklüğü stock market borsa, menkul değerler piyasası stock market exchange borsa (menkul kıymetler borsası) Telecommunication Conformity Assessment and Market Surveillance Committee (TCAM)
Telekomünikasyon Uygunluk Değerlendirme ve Piyasa Gözetimi Komitesi (TCAM)
trading on a regulated market düzenlenmiş bir piyasada iş görme withdrawal of a product from the market
ürünün piyasadan toplatılması / çekilmesi
201
wholesale market deliveries toptancı piyasa teslimatı
MARKETING pazar lama
MARKING işaretleme, markalama, işaret, marka; damga CE (abbr. of Communauté Europeénne) marking
CE (kısalt. Communauté Europeénne) işareti
conformity marking uygunluk işaretlemesi
MARSHALLING dizme, sıralama; yol gösterme
MATERIAL malzeme, madde; maddi, cismani; önemli (sonucu etkileyici olması nedeniyle)
cladding material kaplama maddesi fissile material atomik parçalanmaya uygun madde, bölünebilir
madde material ground muhik sebep; maddi sebep; geçerli sebep material injury maddi zarar material for order sipariş konusu malzeme radioactive mater ial radyoaktif malzeme raw material ham madde source mater ial birincil kaynak
MATERIALISE (v.) somutlaştırmak, hayata geçirmek, tecessüm etmek / cisimlenmek
MATERNITY analık maternity leave analık izni / doğum izni
MATURE MINOR mümeyyiz küçük
MATURITY vade, vade sonu; olgunluk average matur ity per iod ortalama vade bor rowing maturity term borçlanma vadesi maturity date vade tarihi, sürenin dolduğu gün
MAYOR belediye başkanı
MEANS araç by illicit means hukukça caiz olmayan / gayrimeşru yollara
başvurarak by means of directives direktifler vasıtasıyla / aracılığıyla; yönergeler
vasıtasıyla / aracılığıyla means of payment ödeme araçları means of tr anspor t taşıma / nakil aracı
MEASURE i. önlem / tedbir ; ölçü; f. ölçmek abstain from any measure her türlü tedbirden kaçınmak agroenvironmental measures tarımsalçevresel tedbirler antidumping measure antidamping önlem / tedbir coercive measure zorlayıcı önlem / zecri tedbir collective protective measure toplu koruyucu önlem / tedbir commercial policy measure ticaret politikası önlemi / tedbiri confidence building measure güven arttırıcı önlem / tedbir
202
gor rectional measure ıslah önlemi / tedbiri counter measure karşı önlem / tedbir countervailing measure telafi edici önlem / tedbir defence measure savunma önlemi / tedbiri enforcement measure icrai önlem / tedbir (uygulamaya yönelik önlem /
tedbir) Financial and Technical Accompanying Measures (MEDA)
Mali ve Teknik İlave Tedbirler (MEDA)
increment measure büyüme ölçümü interim measure geçici önlem / tedbir measures taken by the Council Konsey tarafından alınan önlemler measuring instruments ölçü aletleri non tariff common commercial policy measure
tarife dışı ortak ticaret politikası önlemi
precautionary measure ihtiyati önlem / tedbir preferential tariff measure tercihli tarife önlemi / tedbiri proposed measure önerilen önlem / tedbir protection measure koruma önlemi / tedbiri protective measure koruyucu önlem / tedbir provisional measure geçici önlem / tedbir safeguard measure korunma önlemi / tedbiri scope of a measure önlemin / tedbirin kapsamı secur ity measure güvenlik önlemi / tedbiri stringent measure sıkı önlem / tedbir suspend the measures önlemleri askıya almak transitional measure geçiş tedbiri; geçici önlem when Member States adopt these measures..
Üye Devletler bu önlemleri kabul ettiğinde...
MEASUREMENT ölçü, ölçüm Central Bureau for Nuclear Measurements (CBNM) DirectorateGeneral for the Information Society and Media
Nükleer Ölçümler Merkez Bürosu (CBNM)
Bilgi Toplumu ve Medya Genel Müdürlüğü
deposition measurement measurement station
birikinti / tortu ölçümleri ölçüm istasyonu
noise measurement unit of measurement
gürültü ölçümü ölçü birimi
MEDIA medya media ethics medya etiği multimedia çoklu ortam, mültimedya
MEDIATION arabuluculuk
measure: önlem, tedbir precaution: ihtiyat, tedbir safeguard: korunma
203
mediation committee arabuluculuk komitesi mediation diplomacy arabuluculuk diplomasisi medicine tıp; ilaç European Agency for the Evaluation of Medicinal Products (EMEA)
Avrupa Tıbbi Ürünler Değerlendirme Ajansı (EMEA)
European Medicines Agency (EMEA) Avrupa Tıbbi Ürünler Ajansı (EMEA) medical and allied professions hekimlik ve bağlantılı meslekler medical monitor ing system tıbbi izleme sistemi medical product tıbbi ürün medicinal product tedavi edici ürün medicine for humans beşeri ilaçlar orphan medicinal product yetim tıbbi ürün
THE MEDITERRANEAN Akdeniz; Akdeniz bölgesi Association of the European and Mediter ranean Police Forces and Gendarmer ies with Military Status (FIEP)
Avrupa ve Akdeniz Askerî Statülü Zabıta ve Jandarmalar Birliği (FIEP)
Convention for the Protection from Marine Pollution of the Mediterranean EuroMediterranean Partnership (EUROMED)
Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi Avrupa Akdeniz Ortaklığı(EUROMED)
Integrated Mediter ranean Programmes (IMP)
Akdeniz Entegre / Bütünleştirilmiş Programları (IMP)
Mediter ranean Action Plan (MAP) Akdeniz Eylem Planı (AEP) Mediter ranean Memorandum of Understanding on Por t State Control (MEDMOU)
Liman Devleti Kontrolü Hakkında Akdeniz Mutabakat Zaptı (MEDMOU)
Regional Marine Pollution Emergency Response Centre for the Mediter ranean Sea (REMPEC)
Akdeniz için Bölgesel Deniz Kirliliği Acil Müdahale Merkezi (REMPEC)
MEDPARTNERIAT Akdeniz or taklığı
MEETING toplantı, miting consecutive meeting seri toplantı, ardışık toplantı convoke to a meeting toplantıya davet etmek Europar tenariat meeting Avrupa ortaklığı toplantısı face to face meeting yüz yüze görüşme heads of state and government meeting devlet ve hükûmet başkanları toplantısı inter sessional meeting oturum arası toplantı Medpar tenar iat meeting Akdeniz ortaklığı toplantısı meet bir araya gelmek; buluşmak; tanışmak; yerine
getirmek plenary meeting / session genel kurul (toplantısı) quadrilateral meeting dörtlü toplantı quarum for meetings toplantı nisabı / yeter sayısı solemn meeting of the European Par liament
Avrupa Parlamentosu özel toplantısı
204
summit meeting zirve toplantısı member üye alternate member dönüşümlü üye associate member (West European Union)
ortak üye (Batı Avrupa Birliği)
associated member ortak üye back bench member kıdemsiz üye cor respondent member muhabir üye member of the commission komisyon üyesi Member of the European Parliament (MEP)
Avrupa Parlamentosu Üyesi (MEP)
Member State Üye Devlet Member States shall r etain the right… Üye Devletler… haklarını saklı tutar nationals of a Member State bir Üye Devletin tebaası / uyrukları nonmember State üye olmayan Devlet
MEMBERSHIP üyelik affiliate membership afiliye üyelik, güçlendirilmiş ortak üyelik (Batı
Avrupa Birliğinde) membership criteria üyelik kriterleri
MEMORANDUM muhtıra / andıç, zabıt financial memorandum (FM) mali memorandum (FM) financing memorandum finansman memorandumu Mediter ranean Memorandum of Understanding on Por t State Control (MEDMOU)
Liman Devleti Kontrolü Hakkında Akdeniz Mutabakat Zaptı (MEDMOU)
memorandum of understanding (MOU)
uyum zaptı, mutabakat zaptı (MOU)
MERGE (.) birleşmek
MERGER birleşme, füzyon; şirket bir leşmesi / evliliği mergers şirket birleşmeleri Merger Treaty Birleşme Antlaşması, Füzyon Antlaşması regulation on mergers birleşmeler tüzüğü mer it esas; liyakat mer its of the case davanın esası
MESSAGE ileti / mesaj; haber aler t message uyarı iletisi / teyakkuz mesajı
European radio message services (ERMES)
Avrupa radyo mesaj hizmetleri (ERMES)
European radio message standard (ERMES)
Avrupa radyo mesaj standardı (ERMES)
European radio message system (ERMES)
Avrupa radyo mesaj sistemi (ERMES)
METHOD yöntem / metot; usul Community method and intergovernmental method
Topluluk yönetimi ve Hükûmetler arası yöntem
205
fixed basket method sabit sepet metodu gabarit method kabarit usulü intergovernmental method hükûmetler arası yöntem (karşıtı. Topluluk
yöntemi) method of calculation hesaplama yöntemi method of cooperation iş birliği yöntemi method of sampling and analysis numune alma ve tahlil yöntemi / örnekleme ve
çözümleme yöntemi transaction value method işlem değeri yöntemi
METROLOGY metroloji Metrology, Standardisation, Testing and Quality Project (MSTQ)
Metroloji, Standardizasyon, Deney ve Kalite Projesi (MSTQ)
midterm evaluation ara değerlendirme midyear population yıl ortası nüfus migration toplu göç International Organisation for Migration (IOM)
Uluslararası Göç Örgütü (IOM)
Intergovernmental Committee for Migrations
Hükûmetler Arası Göç Komitesi
MILESTONE kilometre taşı
MILITARY asker î Association of the European and Mediter ranean Police Forces and Gendarmer ies with Military Status (FIEP)
Avrupa ve Akdeniz Askerî Statülü Zabıta ve Jandarmalar Birliği (FIEP)
European Union Military Committee (EUMC)
Avrupa Birliği Askerî Komitesi (ABAK)
European Union Military Staff (EUMS)
Avrupa Birliği Askerî Personeli (EUMS)
military service askerlik hizmeti mine mayın; maden; maden ocağı antipersonnel mine antipersonel mayın
MINISTER bakan Committee of the Ministers of the Council of Europe
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi
Council of the European Union Avrupa Birliği Konseyi Council of Minister s (Council of the European Union)
Bakanlar Konseyi (Avrupa Birliği Konseyi)
Economic and Financial Affairs Council (ECOFIN)
Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi (ECOFIN)
minister plenipotentiary ortaelçi session of the Council of Minister s Bakanlar Konseyi toplantısı Special Council of Minister s Bakanlar Özel Konseyi, Bakanlar Konseyi Özel
[Toplantısı] Union Minister for Foreign Affairs Birlik (AB) Dışişleri Bakanı minor küçük, erginlik / rüşt yaşına ulaşmamış kimse minor ity azınlık; küçüklük, erginlik / rüşt yaşına
ulaşmamış olma
206
absolute minor ity mutlak azınlık blocking minor ity engelleyici azınlık minor ity rights azınlık hakları minor ity shareholder azınlık hissedar, azınlık pay sahibi
MINT darphane
MISSION görev, iş, misyon fact finding mission olgu belirleme görevi
MISSOC ( abbr. of Mutual Information System on Social Protection)
MISSOC (kısalt. Sosyal Koruma Konusunda Karşılıklı Bilgilendirme Sistemi)
MITIGATION hafifletme, azaltma, yumuşatma mitigate cezayı hafifletmek mitigating hafifletici / tahfif edici mitigating circumstances hafifletici nedenler
MIXED karma; kar ışık mixed activity holding company karma faaliyetli holding mixedactivity insurance holding company
karma faaliyetli sigorta holdingi
mixed economy karma ekonomi mixed financial holding company karma finansal holding
MOBILISATION seferber lik
MODE usul, tarz, stil, şekil mode of assessment değerlendirme usulü mode of collection tahsil usulleri mode of transport taşıma şekli / biçimi transpor t mode taşıma şekli
MODIFY (v.) değiştirmek genetically modified organism (GMO) genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) modified cash basis değiştirilmiş nakit esası
MODULAR APPROACH modüler yaklaşım
MODULE modül
MODIFICATION değişiklik, değiştirme
MODULATION modülasyon
MONETARY parasal Economic and Monetary Union (EMU) Ekonomik ve Parasal Birlik (EPB) European Monetary Agreement (EMA) Avrupa Para Anlaşması (APA) European Monetary Cooperation Fund (FECOM / EMCF)
Avrupa Parasal İş Birliği Fonu (APİF)
European Monetary Institute (EMI) Avrupa Para Enstitüsü (APE) European Monetary System (EMS) Avrupa Para Sistemi (APS) International Monetary Fund (IMF) Uluslararası Para Fonu (IMF) International Monetary Institute Uluslararası Para Enstitüsü International Monetary Market (IMM) Uluslararası Para Piyasası (IMM)
207
international monetary system uluslararası para sistemi monetary agreement parasal anlaşma monetary base parasal taban monetary basket para sepeti monetary compensation amount (MCA)
parasal telafi tutarı (MCA)
monetary integration parasal entegrasyon / bütünleşme monetary policies parasal politikalar monetary policy para politikası monetary provision akçeli hüküm monetary union parasal birlik monetary unit para birimi
MONEY para fight against money laundering kara para aklamayla mücadele money laundering kara para aklama money market para piyasası money market instrument para piyasası enstrümanı
MONITORING izleme, denetim aid monitor ing yardım izleme biological monitor ing biyolojik izleme continuous monitor ing sürekli / daimi izleme, sürekli / daimi denetim European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA)
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi (EMCDDA)
European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia (EUMC)
Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığını İzleme Merkezi (EUMC)
external debt monitor ing repor t dış borç izleme raporu Joint Monitoring Committee (JMC) Ortak İzleme Komitesi (OİK) medical monitor ing system tıbbi izleme sistemi monitor izlemek; denetlemek monitor ing an activity faaliyeti denetleme monitor ing the application of the Community Law
Topluluk Hukukunun uygulanmasının izlenmesi / gözetimi
r isk monitoring risk denetimi Sectoral Monitor ing SubCommittee (SMSC)
Sektörel İzleme Alt Komitesi (SMSC)
state aid monitor ing devlet yardımlarını izleme
MONOPOLY tekel / monopol monopolies delegated by the state to other s
devletçe başkalarına devredilen tekel yetkileri
r evenueproducing monopoly gelir sağlayan tekel, mali nitelikli tekel state monopoly devlet tekeli state monopoly of commercial character
ticari nitelikli devlet tekeli
MONUMENT anıt / abide nature monument doğa anıtı
MORALITY ahlak public morality genel ahlak
208
MORTALITY ölüm infant mor tality bebek ölümü infant mor tality rate bebek ölüm oranı mor tality rate ölüm oranı mor tgage ipotekli kredi, tutsat, mortgage mor tgage bond ipotek teminatlı borç senedi
MOTHER anne sur rogate mother taşıyıcı anne motion önerge / takrir; öneri / teklif; hareket, devinim back the motion önergeyi desteklemek car ried motion kabul edilen teklif motion for a resolution karar önergesi (ilke kararı) motion of censure gensoru, güvensizlik önergesi motion of confidence güven oylaması table a motion önerge vermek table a motion of censure gensoru önergesi vermek
MOVEABLE menkul, taşınır mal; taşınabilen immovable property emlak; gayrimenkul mülkiyeti; gayrimenkul /
taşınmaz mal movable proper ty menkul / taşınır mal mülkiyeti; taşınır mallardan
oluşan varlıklar
MOVEMENT hareket, dolaşım autonomous movement otonom hareket antiEuropean movement Avrupa karşıtı hareket anti globalisation movement küreselleşme karşıtı hareket de facto free movement fiili serbest dolaşım EU1 Movement Certificate EU1 Dolaşım Belgesi European movement Avrupa hareketi freedom of movement of persons kişilerin dolaşım serbestisi / özgürlüğü freedom of movement for worker s işçilerin dolaşım serbestisi / özgürlüğü free movement of capital sermayenin serbest dolaşımı free movement of goods malların serbest dolaşımı free movement of persons kişilerin serbest dolaşımı free movement of services hizmetlerin serbest dolaşımı free movement of TV broadcasts TV yayınlarının serbest dolaşımı free movement of worker s işçilerin serbest dolaşımı Liberal and Radical Youth Movement of the European Community (LYMEC)
Avrupa Topluluğu Liberal ve Radikal Gençlik Hareketi (LYMEC)
movement certificate dolaşım belgesi r ight to move freely serbestçe yer değiştirme hakkı shor t term capital movement kısa dönemli sermaye hareketi tr ansboundary movement of pollutants kirleticilerin sınır aşan taşınımı
MULTI çok, birden fazla, çoklu multiannual çok yıllı, çok yıllık multiannual guidance programme (MAGP)
çokyıllı yönlendirme programı (MAGP)
multiannual programme (MAP) çok yıllı program (MAP)
209
multiannual programme for employment
çok yıllı istihdam programı
multiannual programme for enterpr ise and entrepreneurship
işletmeler ve girişimcilik (için) çok yıllı program
multibudgeting çok yıllı bütçeleme Multifibre Agreement (MFA) Çok Elyaflılar Anlaşması (MFA) multilateral çok taraflı multilateral agreement (MLA) çok taraflı anlaşma (MLA) multilateral development bank çok taraflı kalkınma bankası multilateral diplomacy çok yanlı / çok taraflı diplomasi multilateral netting çok taraflı netleştirme multilateral tr ade negotiation çok taraflı ticaret müzakeresi multimedia çoklu ortam, multimedya multinational company çok uluslu şirket Multinational Programme in the Field of Data Processing (MAP)
Bilgi işlem Alanında Çok Uluslu Program (MAP)
multiparty system çok partili sistem multiracial state çok ırklı devlet multispeed Europe çok vitesli Avrupa
MUNICIPAL belediyeye ait municipal committee belediye encümeni municipal council belediye meclisi municipal law iç hukuk, yerel hukuk
MUNICIPALITY belediye Council of the European Municipalities Avrupa Belediyeler Konseyi
MUTUAL karşılıklı Council for Mutual Economic Assistance (CMEA)
Karşılıklı Ekonomik Yardım Konseyi (CMEA)
mutual advantage karşılıklı yarar mutual assistance karşılıklı yardımlaşma Mutual Information System on Social Protection (Missoc)
Sosyal Koruma Konusunda Karşılıklı Bilgilendirme Sistemi (Missoc)
mutual preferential r egime karşılıklı tercihli rejim mutual recognition karşılıklı tanı(n)ma
210
211
N
NATION millet / ulus; ülke Alliance for Europe of the Nations (AEN)
Uluslar Avrupası İttifakı (AEN)
Association of South East Asian Nations (ASEAN)
Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN)
Europe of (the) Nations Uluslar Avrupası Group of the Independents for a Europe of Nations (IEDN)
Milletler Avrupası için Bağımsızlar Grubu (I EDN)
League of Nations Milletler Cemiyeti most favoured nation (MFN) en çok kayırılan / gözetilen ulus, en ziyade
müsaadeye mazhar millet (MFN) most favoured nation clause en çok kayırılan ulus kaydı most favourednationtar iff en çok kayırılan ulus tarifesi / en ziyade
müsaadeye mazhar millet tarifesi Union for Europe of the Nations (UEN) Uluslar Avrupası için Birlik (UEN) United Nations (UN) Birleşmiş Milletler (BM)
NATIONAL ulusal / milli; uyruk European System of National and Regional Accounts in the Community
Avrupa Topluluğu Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sistemi
Gross National Income (GNI) Gayrisafi Milli Gelir (GSMG) Gross National Product (GNP) Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) harmonised national standard uyumlaştırılmış ulusal standart national action plan (NAP) ulusal eylem planı (UEP) national aid ulusal yardım national aid coordinator (NAC) ulusal yardım koordinatörü (NAC) national authority ulusal makam national authorised officer ulusal yetkili memur national authorising officer (NAO) ulusal yetkilendirme görevlisi (UYG) national budget ulusal bütçe national contact point (NCP) ulusal temas noktası (UTN) national development plan (NDP) ulusal kalkınma planı (UKP) national economy ulusal / milli ekonomi National Energy Conservation Centre (NECC)
Ulusal Enerji Tasarrufu Merkezi (UETM)
national environmental action plan (NEAP)
ulusal çevre eylem planı (UÇEP)
national financial asset ulusal mali / finansal varlık national fund (NF) ulusal fon (UF) nationality milliyet; tabiiyet / uyrukluk national law ulusal / milli hukuk national legislation ulusal mevzuat national parliament ulusal parlamento national plan ulusal plan
212
national planning ulusal planlama National Programme for the Adoption of the Acquis (NPAA)
Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Program (NPAA)
national proper ty milli emlak nationals uyruklar / tebaa nationals of a Member State bir Üye Devletin tebaası / uyrukları national security ulusal güvenlik national service askerlik hizmeti national treasure ulusal zenginlik national treatment principle milli muamele prensibi / ulusal işlem ilkesi preservation of national security ulusal güvenliğin korunması supranational uluslarüstü / süpranasyonal supranationality uluslarüstülük system of national accounts (SNA) ulusal hesaplar sistemi (UHS) transnational ulus ötesi / transnasyonal tr ansnational policy ulus ötesi politika
NATIONALISM milliyetçilik, ulusalcılık, nasyonalizm European Nationalists (Euronat) Avrupa Milliyetçileri (Euronat) nationalist milliyetçi, ulusalcı nationalist par ty ulusalcı parti
NATURAL doğal; olağan biological diversity and natural r esources management
biyolojik çeşitlilik ve doğal kaynak yönetimi
natural asset doğal / tabii varlık natural disaster doğal afet natural person gerçek kişi natural water doğal su
NATURE doğa / tabiat; nitelik / mahiyet exclusively fiscal nature münhasıran mali nitelikli nature monument doğa anıtı nature of operation işlemin niteliği nature protection zone doğa koruma alanı public nature kamusal nitelik
NAVIGATIONAL WATCH seyir takibi
NECESSITY gereklilik, zaruret necessary gerekli / lüzumlu state of necessity zaruret hâli where necessary gerektiği durumlarda
NEED gereksinim / ihtiyaç estimated needs tahmin edilen ihtiyaçlar if need be need analysis
gerektiğinde ihtiyaç analizi
Transpor t Infrastructure Needs Assessment (TINA)
Taşıma Altyapısı İhtiyaç Analizi (TINA)
213
NEGLIGENCE ihmal; kusur gross negligence ağır ihmal negligent kusurlu; ihmalkar slight negligence hafif ihmal
NEGOTIATION müzakere, görüşme accession negotiations katılım müzakereleri conduct negotiations müzakereleri yürütmek determine by negotiations müzakereler yolu ile saptamak direct negotiation doğrudan müzakere fast tr ack negotiation hızlı işleyen müzakere yöntemi launch a negotiation multilateral tr ade negotiation
müzakereyi başlatmak çok taraflı ticaret müzakeresi
negotiable müzakere edilebilir; devredilebilir, ciro edilebilir negotiate müzakere etmek / görüşmek; ciro etmek negotiation procedure müzakere usulü star t negotiations müzakerelere başlamak power to negotiate müzakere yetkisi; ciro yetkisi Uruguay round multilateral tr ade negotiations
Uruguay turu çok taraflı ticaret müzakereleri
NETWORK şebeke / ağ accounting data network muhasebe veri ağı business cooperation network (BC Network)
ticaret ve sanayi alanında iş birliği ağı
Customs Enforcement Network (CEN) Gümrük Muhafaza Ağı (CEN) Education Information Network in the European Community (EURYDICE)
Avrupa Topluluğu Eğitim Bilgi Ağı (EURYDICE)
electronic communications network (ECN)
elektronik haberleşme şebekesi (ECN)
electronic communications networks and services (ECN&S)
elektronik haberleşme şebekeleri ve hizmetleri (ECN&S)
Environmental Chemicals Data and Information Network (ECDIN)
Çevreyle İlgili Kimyasallar Hakkında Veri ve Bilgi Ağı (ECDIN)
European Business and Innovation Centre Network (EBN)
Avrupa İş ve Yenilik Geliştirme Ağı (EBN)
European Information Network on Drugs and Drug Addiction (REITOX)
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı Enformasyon Ağı (REITOX)
conciliation: uzlaştırma consultation: danışma fact finding: olgu belirleme good offices: dostça girişim mediation: arabuluculuk negotiation: görüşme, müzakere talks: görüşme
214
European Judicial Network (EJN) Avrupa Yargı Ağı (EJN) European Network and Information Security Agency (ENISA)
Avrupa Ağ ve Bilgi Güvenliği Ajansı (ENISA)
European Network of Forensic Science Institutes (ENFSI)
Avrupa Adli Tıp Kurumları Ağı (ENFSI)
European Network for Quality Assurance in Higher Education (ENQA)
Yüksek Öğretimde Avrupa Kalite Güvencesi Ağı (ENQA)
European Telecommunications Network System (ETNS)
Avrupa Telekomünikasyon Şebekeleri Sistemi (ETNS)
Farm Accounting Data Network (FADN)
Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA)
information network system bilgi ağı sistemi International Competition Network (ICN)
Uluslararası Rekabet Ağı (ICN)
local area network (LAN) yerel alan ağı (YAA) network termination şebeke sonlandırma Open Network Provision (ONP) Açık Şebeke Tedariki (ONP) public telecommunications networks kamu telekomünikasyon şebekeleri Racism and Xenophobia European Network (RAXEN)
Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Bilgi Ağı (RAXEN)
Schengen Information System Network (SISNET)
Schengen Bilgi Sistemleri Ağı (SISNET)
TransEuropean Energy Networks (TENE)
Trans Avrupa Enerji Ağları (TENE)
TransEuropean Networks (TEN) TransAvrupa Ağları (TEN) TransEuropean Rail Freight Network (TERFN)
TransAvrupa Demir Yolu Taşımacılık Ağı (TERFN)
TransEuropean Road Network (TERN)
TransAvrupa Kara Yolu Ağı (TERN)
TransEuropean Transpor t Networks (TEN T)
TransAvrupa Taşımacılık Ağları (TENT)
TransEuropean Transpor t Network Executive Agency
TransAvrupa Taşımacılık Ağı Yürütme Ajansı
Western European Union Telecommunications Network (WEUCOM)
Batı Avrupa Birliği Telekomünikasyon Ağı (WEUCOM)
NEUTRALITY tarafsızlık neutral zone tarafsız bölge
NOISE gürültü ambient noise ortam gürültüsü background noise arka plan gürültüsü limitation of noise emission gürültü emisyonunun kısıtlanması, sınırlanması noise abatement operational procedures
gürültüyü azaltıcı işlemsel süreçler
noise emission gürültü emisyonu noise measurement gürültü ölçümü noise pollution gürültü kirliliği permissible noise level izin verilebilir gürültü düzeyi
215
nomenclature sınıflandırma / nomenklatür Brussels tariff nomenclature Brüksel tarife nomenklatürü combined nomenclature (CN) birleşik / kombine nomenklatür (CN) Common Customs Tariff nomenclature Ortak Gümrük Tarifesi nomenklatürü
Nomenclature of Units for Ter ritor ial Statistics (NUTS)
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS)
NOMINATE (v.) aday göstermek non değil; olmayan; karşıtı, tersi nonbonus contract ikramiye harici sözleşme, ikramiyesiz sözleşme noncompulsory expenditure zorunlu olmayan harcama nonEuropean Avrupalı olmayan nonfungible (goods) misli olmayan (mallar) nonmember State üye olmayan Devlet non performing loan geri ödenmeyen kredi nonprofit kar amacı gütmeyen non proliferation treaty [nükleer silahların] yayılımını önleme antlaşması nonrecoverable geri kazanımsız nonrecyclable geri dönüşümsüz nonrefoulement geri göndermeme (mülteciler için) nonresident yurt içinde yerleşik olmayan nonresident car r ier yerleşik olmayan nakliyeci / taşıyıcı nonretroactivity of laws kanunların geriye yürümezliği nonsecular state laik olmayan devlet, din devleti nontariff barr ier tarife dışı engel nontariff barr ier to tr ade ticarette tarife dışı engel nontariff common commercial policy measure
tarife dışı ortak ticaret politikası önlemi
NOTE i. not; nota; kayıt; senet; f. kaydetmek, not etmek
exchange of notes nota teatisi explanatory notes of tar iff tarife izahnamesi Having noted (in resolutions) ...kaydederek ( ilke kararlarında) …notes dikkat eder, kaydeder note on the accounts hesap açıklaması Noting that…(in recommendations) …kaydederek (tavsiye kararlarında) promissory note bono, emre yazılı senet take due note of kayda alarak; gereğince dikkate alarak
NOTICE tebligat, ihbarname termination by notice feshi ihbar
NOTIFICATION ihtar , bildir im, tebliğ compulsory notification zorunlu bildirim date of notification bildirim tarihi; tebligat tarihi fiscal notification mali bildirim notification address tebligat adresi notification centre bildirim merkezi notification of interenterprise agreement
işletmeler arası anlaşmaya ilişkin bildirim
216
NOTIFIED (uygunluğu) bildirilmiş allocation of identification number to a notified body
(uygunluğu) bildirilmiş kuruluşa kimlik kayıt numarası tahsisi
notified body bildirilmiş kuruluş notified bodies logistics suppor t (NBLS) notified substance
bildirilmiş kuruluşlara lojistik destek (NBLS)
bildirimde bulunulan madde prenotified acceptance system ön bildirimli kabul sistemi notion kavram, kanı, inanç notional kavramsal, zihinsel, gerçek olmayan notional account sanal hesap notional demand kavramsal talep notional financial asset gerçek olmayan mali varlık notionally kavrama dayanarak, soyut olarak
NUCLEAR nükleer , nükleer enerjiyle ilgili, çekirdeksel Central Bureau for Nuclear Measurements (CBNM)
Nükleer Ölçümler Merkez Bürosu (CBNM)
European Council for Nuclear Research (CERN)
Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi (CERN)
European Nuclear Energy Agency (ENEA)
Avrupa Nükleer Enerji Ajansı (ENEA)
European Organisation for Nuclear Research (CERN)
Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN)
nuclear waste nükleer atık nuclear waste disposal nükleer madde atıklarının bertaraf edilmesi /
giderimi
NULLIFICATION hükümsüz kılma, geçersiz kılma, etkisiz kılma null and void yok, baştan beri hüküm / etki meydana
getirmemiş olan null and void contract batıl akit nullify hükümsüz kılmak (hukuki bir kararı veya usulü) nullity proceeding butlan davası nullity suit iptal davası
announcement: duyuru communication: bildirim communique: tebliğ, bildiri declaration: bildiri, beyanname, deklarasyon notification: bildirim, tebliğ, ihbar, duyuru statement: açıklama, beyan
217
O
OATH yemin / ant hear an oath yeminli ifade almak take an oath ant içmek
OBJECTION itir az
OBJECTIVE hedef; tarafsız / objektif analysis of the objective hedef çözümlemesi / tahlili attain its objectives hedeflerine ulaşmak attainment of the objectives hedeflere ulaşılması essential objective esas amaç hierarchy of objectives hedefler hiyerarşisi hor izontal objective yatay hedef main objective asıl amaç Objectively Verifiable Indicators (OVI) Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler (TDG) objectives laid down in Article X X maddesinde yer alan amaçlar objective tree hedef ağacı overall objective genel hedef pr incipal objective önde gelen amaç
OBLIGATION borç, vecibe; mükellefiyet / yükümlülük alleged infr ingement of an obligation yükümlülük ihlali iddiası code of obligations borçlar kanunu employer ’s obligations işveren yükümlülükleri evade the obligations yükümlülükleri yerine getirmemek,
yükümlülüklerini yerine getirmekten kasıtlı olarak kaçınmak; yükümlülüğü yerine getirmekten hile yoluyla kaçınmak
fail to fulfil an obligation bir yükümlülüğü yerine getirememek, yükümlülüğü ifa edememek
impose a pecuniary obligation law of obligations
parasal bir yükümlülük yüklemek borçlar hukuku
obligations and under takings yükümlülük ve taahhütler pecuniary obligation parasal yükümlülük reciprocal obligation karşılıklı yükümlülük supplementary obligation ek yükümlülük; feri
OBLIGATORY zorunlu obligatory jurisdiction bağlayıcı yargı, zorunlu yargı
OBSERVATION gözlem, gözetim observation plot gözlem noktası observe gözlemek, gözetmek observer gözcü, gözlemci / müşahit observer status gözlemci statüsü permanent observation plot kalıcı gözlem noktası
218
OBSTACLE engel / mani obstacle to development kalkınmanın önündeki engel
OCCUPATION uğraş, meslek; işgal gainful occupation kazanç getirici uğraş occupation forces işgal kuvvetleri professional occupation serbest meslek; meleki uğraş
OCCUPATIONAL mesleki occupational accident meslek kazası occupational disease meslek hastalığı occupational injury bir meslek kazasının neden olduğu yarlanma occupational mobility mesleki hareketlilik occupational r isks mesleki riskler occupational safety meslek güvenliği occupational standard meslek standardı
OFFENCE suç / cürüm, yasa ihlali; saldır ı / taar ruz alleged offence iddia edilen suç
OFFER teklif, icap avail oneself of an offer bir tekliften yararlanmak offeree company satıcı şirket offerer (offeror ) arz eden, teklif veren offering programme arz programı public offer ing halka arz sale by way of an offer to the public halka / umuma arz yoluyla satış office ofis, işyeri, büro, daire; memuriyet central industr ial property office merkezi sınai mülkiyet ofisi Community Plant Var iety Office (CPVO)
Topluluk Bitki Çeşitleri Ofisi (CPVO)
customs office gümrük idaresi design office tasarım ofisi elective office seçimle gelinen memuriyet ya da mevki EuropeAid Cooperation Office EuropeAid İşbirliği Ofisi European AntiFraud Office (OLAF) Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Bürosu
(OLAF) European Communities Personnel Selection Office (EPSO)
Avrupa Toplulukları Personel Seçme Bürosu (EPSO)
European Community Humanitarian Aid Office (ECHO)
Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Ofisi (ECHO)
European Community Statistical Office (EUROSTAT)
Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisi (EUROSTAT)
European Film Distr ibution Office (EFDO)
Avrupa Film Dağıtım Ofisi (EFDO)
European Patent Office (EPO) Avrupa Patent Ofisi (EPO) European Police Office (Europol) Avrupa Polis Teşkilatı (Europol) European Radiocommunications Office (ERO)
Avrupa Radyokomünikasyon Ofisi (ERO)
European Telecommunications Office Avrupa Telekomünikasyon Ofisi (ETO)
219
(ETO) good offices dostça girişim head office genel merkez; idare merkezi (şirket, işletme) Information Society Promotion Office (ISPO)
Bilgi Toplumunu Geliştirme Ofisi (ISPO)
office equipment büro donanımı, büro ekipmanı Office for the Administration and Settlement of Individual Entitlements (Paymaster OfficePMO)
Bireysel Görevlendirmeler İdare ve Ödeme Ofisi ( Ödeme Ofisi PMO)
Office for Harmonisation in the Internal Market (Trademarks and Designs) (OHIM)
İç Pazar (Marka ve Tasarım) Uyumlaştırma Ofisi (OHIM)
Office for Infrastructure and Logistics Altyapı ve Lojistik Ofisi Office for Official Publications of the European Communities (OOPEC)
Avrupa Toplulukları Resmi Yayınlar Ofisi (OOPEC)
Paymaster Office (PMO) Ödeme Ofisi (PMO) president’s office başkanlık makamı registered head office tescil edilmiş idare merkezi registered office tescil edilmiş işyeri; şirket merkezi remain in office görevde kalmak resign from office görevden istifa stationary office kırtasiyeci (kırtasiye satılan yer) Technical Assistance and Information Exchange Office (TAIEX)
Teknik Yardım ve Bilgi Değişim Ofisi (TAIEX)
term of office görev süresi
OFFICER subay, polis memuru, memur accounting officer sayman, muhasebeci assessment officer tahakkuk memuru author ising officer ita amiri; yetkilendirme görevlisi Chief Executive Officer (CEO) üst karar organının kararlarının uygulanmasında
bir holdinge bağlı şirketlerin veya şirketin ana birimleri arasında koordinasyon sağlayan yönetici
compliance officer uyum görevlisi national authorised officer ulusal yetkili memur national authorising officer (NAO) ulusal yetkilendirme görevlisi (UYG) programme author ising officer (PAO) program yetkilendirme görevlisi (PYG) Senior Programme Officer (SPO) Kıdemli Program Görevlisi (SPO)
OFFICIAL resmi car rying out official inquires resmi soruşturmanın yapılması cur rent official par ity cari resmi parite cur rent official rate cari resmi oran (döviz kurunda) official authorisation resmi izin (mezun kılma, bir işle uğraşmaya veya
bir işi yürütmeye resmi makamların izin vermesi) official authority resmi merci, resmi makam official control resmi kontrol / denetim official cor respondence resmi yazışma official deposit resmi mevduat official document resmi evrak official foreign exchange market resmi döviz piyasası
220
official foreign exchange reserve resmi döviz rezervi official gazette resmi gazete official holiday resmi tatil official journal resmi gazete Official Journal of the European Communities
Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi
Official Journal of the European Union Avrupa Birliği Resmi Gazetesi official tr ansaction resmi işlemler / muamelat
OFFSHOOT şube, dal; bir yapıdan elde edilen daha küçük ve yeni bir yapı
OIL petrol; yağ crude oil ham petrol fuel oil “ fuel oil ” indigenous crude oil not yet extracted henüz çıkarılmamış yerli ham petrol oil market oil tr ansmission
petrol pazarı / piyasası petrol iletimi
olive oil zeytin yağı pure vegetable oil saf bitkisel yağ waste oil atık yağ
OMBUDSMAN “ombudsman”, kamu denetçisi European Ombudsman Avrupa “Ombudsman”ı
OMISSION ihmal; ihmal etme; dışarıda bırakma
ONESTOP SHOP bir mal ve hizmet sürecinin tümünün tek bir müessese tarafınca üstlenilmesi
ONGOING devam eden
OPEN açık free and open market serbest ve açık piyasa open cheque açık çek open credit açık kredi open economy açık ekonomi opened quota açık kota open market açık piyasa / pazar open market operations açık piyasa işlemleri Open Network Provision (ONP) Açık Şebeke Tedariki (ONP) open repurchase agreement açık repo open session kamuya / halka açık oturum open tender açık ihale open unemployment açık işsizlik
OPERATING işleyen / faal operating account işletme hesabı, işletim hesabı, faaliyet hesabı operating condition işletim koşulu, faaliyet koşulu operating expense faaliyet gideri operating licence işletme ruhsatı operating r ight işletme hakkı tr ansfer of operating r ights (ToOR) işletme hakkı devri (İHD)
221
OPERATION işlem / ameliye, faaliyet banking operations bankacılık / banka işlemleri
European Space Operations Centre (ESOC)
Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi (ESOC)
Lending of last resor t operations Son merci kredi işlemleri nature of operation işlemin niteliği open market operations açık piyasa işlemleri operation staff işletim personeli, operasyon personeli processing operation işleme faaliyeti undertaking entrusted with the operation of …
(faaliyetin) yürütülmesi ile görevlendirilmiş teşebbüs / işletme
OPERATIONAL operasyonel; çalışmaya hazır , çalışır European Operational Rapid Force (Eurofor )
Avrupa Acil Müdahale Gücü (Eurofor)
noise abatement operational procedures
gürültüyü azaltıcı işlemsel süreçler
operational budget deficit işlemsel bütçe açığı operational policy operasyonel politika standard operational procedures (SOP) standart işlem prosedürleri (SOP) operator işletmeci; çalıştıran cable operator kablolu yayın operatörü economic operator iktisadi işlemci European Satellite Operators Association (ESOA)
Avrupa Uydu Operatörleri Birliği (ESOA)
OPINION görüş absence of an opinion görüş yokluğu adverse opinion karşıt / zıt görüş; olumsuz görüş advisory opinion istişari görüş concur ring opinion diğer bir görüşle aynı yönde olan görüş deliver an opinion görüş bildirmek draft opinion görüş taslağı (resmi görüş) freedom of opinion düşünce / görüş özgürlüğü opinion in favour public opinion qualified opinion
olumlu görüş; lehte görüş kamuoyu şartlı görüş
reasoned opinion gerekçeli görüş unqualified opinion [şartsız] olumlu görüş
OPPOSITION itir az; muhalefet political opposition siyasi muhalefet
OPT OUT (v.) bir sistem ve grubun dışında kalmayı seçme hakkı (olumsuz)
opt out provision olumsuz seçme hakkı tanıyan hüküm (mevzuatta veya uluslararası anlaşmalarda)
optical optik, görsel option opsiyon; seçenek; seçme
222
Community options Topluluk seçenekleri options market opsiyon piyasası
r ight of option hakkı hıyar, seçme hakkı
OPTIONAL seçimlik, isteğe bağli / ihtiyar i optional protocol ihtiyari protokol
ORCHARD meyve bahçesi
ORDER mahkeme emr i (genellikle yapma); emir ; sipar iş; düzen
car rying out the order emrin uygulanması, siparişin yerine getirilmesi Community legal order Topluluk hukuk düzeni delivery order sipariş expenditure order harcama emri global order küresel düzen handling of client order s müşteri siparişlerinin yerine getirilmesi higher order üst seviye interlocutory order ara karar şeklindeki emir material for order sipariş konusu malzeme order bill of lading emre yazılı konşimento order of prior ity öncelik sıralaması payment order ödeme emri point of order usule ilişkin nokta pr ice of order sipariş bedeli public order kamu düzeni
ORGANIC organik organic fertilizer organik gübre organic production organik üretim organic waste organik atık volatile organic compound (VOC) uçucu organik bileşik (VOC)
ORGANISATION örgüt / teşkilat; kuruluş broadcasting organisation yayıncı kuruluş common market organisation ortak piyasa düzeni Common Organisation of Agr icultural Markets (COM)
Ortak Tarım Piyasaları Düzeni (COM)
common organisation of the markets ortak piyasa düzeni Community organisation Topluluk örgütü Confederation of Family Organisations Avrupa Topluluğu Aile Örgütleri
public health: genel sağlık public morality: genel ahlak public order: kamu düzeni public policy: kamu politikası, kamu düzeni (nadiren) public security: kamu güvenliği
223
in European Community (COFACE) Konfederasyonu (COFACE) coordinated organisations eş güdümlü örgütler / kuruluşlar, koordine
örgütler / kuruluşlar Economic Cooperation Organisation (ECO)
Ekonomik İş Birliği Teşkilatı (EİT)
European Commission Host Organisation (ECHO)
Avrupa Komisyonu Ana Bilgisayar Birimi Organizasyonu (ECHO)
European Organisation for an Audiovisual Independent Market ( EUROAIM )
Bağımsız Görselİşitsel Piyasa İçin Avrupa Örgütü (EUROAIM)
European Organisation for Nuclear Research (CERN)
Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN)
European Organisation for Quality (EOQ)
Avrupa Kalite Teşkilatı (EOQ)
European Organisation for the Safety of Air Navigation (Eurocontrol)
Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (Eurocontrol)
European Organisation for Testing and Cer tification (EOTC)
Avrupa Test ve Belgelendirme Örgütü (EOTC)
European Patent Organisation Avrupa Patent Örgütü European Space Research Organisation (ESRO)
Avrupa Uzay Araştırmaları Örgütü (ESRO)
European Telecommunications Satellite Organisation (EUTELSAT)
Uydular Aracılığı ile Haberleşme Avrupa Teşkilatı (EUTELSAT)
Food and Agriculture Organisation (of the United Nations) (FAO)
(Birleşmiş Milletler) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
government organised non governmental organisation (GONGO)
hükûmet tarafından oluşturulan sivil toplum örgütü (GONGO)
International Civil Aviation Organisation (ICAO)
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO)
International Hydrographic Organisation (IHO)
Uluslararası Hidrografi Örgütü (IHO)
International Labour Organisation (ILO)
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
International Maritime Organisation (IMO)
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)
International Organisation for Migration (IOM)
Uluslararası Göç Örgütü (IOM)
International Organisation for Standardisation (ISO)
Uluslararası Standardisasyon Teşkilatı (ISO)
International Organisation of Securities Commissions (IOSCO)
Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonları Örgütü (IOSCO)
International Standardisation Organisation
Uluslararası Standardizasyon Örgütü
nongovernmental organisation (NGO) hükûmet dışı kuruluş, sivil toplum örgütü (STÖ) Nor th Atlantic Treaty Organisation (NATO)
Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO)
Organisation for European Economic Cooperation (OEEC)
Avrupa Ekonomik İş Birliği Örgütü (OEEC)
Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD)
Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)
224
Organisation for Security and Co operation in Europe (OSCE)
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT)
United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organisation (UNESCO)
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)
Western European Armaments Organisation (WEAO)
Batı Avrupa Silahlanma Örgütü (WEAO)
Wor ld Customs Organisation (WCO) Dünya Gümrük Örgütü (DGÖ) Wor ld Health Organisation (WHO) Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Wor ld Intellectual Property Organisation (WIPO)
Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO)
Wor ld Organisation for Animal Health (WOAH / OIE)
Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (WOAH / OIE)
Wor ld Trade Organisation (WTO) Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)
ORGANISED örgütlü, organize fight against international organised cr ime
uluslararası örgütlü suçlarla mücadele
fight against organised cr ime örgütlü suçlarla mücadele organised crime örgütlü suç organised industr ial zone (OIZ) organize sanayi bölgesi (OSB) PreAccession Pact on Organised Cr ime
Organize Suç Hakkında Katılım Öncesi Paktı
ORGANISM organizma genetically modified organism (GMO) genetiği değiştirilmiş organizma (GDO)
ORIGIN menşe / köken; çıkış noktası animal or igin hayvanın menşesi / kökeni certificate of or igin menşe şahadetnamesi country of or igin mahreç; menşe ülke / çıkış ülkesi country of or igin principle menşe ülke ilkesi or igin rule menşe kuralı PanEuropean System of Cumulation of Or igin
PanAvrupa Menşe Kümülasyonu Sistemi
Pan Mediter ranean Origin Cumulation Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyonu place of or igin menşe yeri proof of preferential or igin of goods malın tercihli menşesinin kanıtlanması rule of origin menşe kuralı
ORIGINAL ilk, or ijinal, asli or iginal copy asıl nüsha, ilk nüsha or iginal text asıl metin, ilk metin
OUTERMOST REGION merkezden en uzakta olan bölge
OUTPUT çıktı, üretilen mal, üretim inputoutput analysis girdiçıktı analizi / çözümlemesi
OVERDRAFT ver ilen kredi miktarının aşılması overdraft facility açık kredi kullanma imkânı
OVERHEAD genel gider over represented countries nüfusuna oranla daha fazla temsil edilen ülkeler
225
OVERLAP (v.) ör tüşmek
OVERSEAS deniz aşır ı over seas countries denizaşırı ülkeler Overseas Countries and Ter ritor ies (OCT)
Denizaşırı Ülkeler ve Topraklar (OCT)
Overseas Development Assistance (ODA)
Denizaşırı Kalkınma Yardımı (ODA)
over seas ter r itor ies denizaşırı topraklar
OVERSEE denetleme
OVERVIEW genel açıklama
OVINE küçükbaş hayvan, davar
OWNERSHIP mülkiyet coownership iştirak hâlinde mülkiyet, el birliği mülkiyet joint ownership paylı mülkiyet, müşterek mülkiyet r ight of ownership mülkiyet hakkı rules governing the system of proper ty ownership
mülkiyet sistemini düzenleyen kurallar
226
227
P
PACT pakt, misak, anlaşma PreAccession Pact on Organised Cr ime
Organize Suç Hakkında Katılım Öncesi Paktı
stability and growth pact istikrar ve büyüme paktı
PAN tüm, bütün, tümünü kapsayan, pan PanEuropean Programme (PEP) PanAvrupa Programı (PEP) PanEuropean System of Cumulation of Or igin
PanAvrupa Menşe Kümülasyonu Sistemi
Pan Mediter ranean Origin Cumulation Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyonu
PAPER kâğıt; basılı belge, senet; gazete; bilimsel veya resmi yazı
ballot paper oy pusulası country strategy paper ülke strateji belgesi Green Paper political paper
Yeşil Kitap (rapor) politika belgesi
strategy paper strateji belgesi voting paper s oy pusulası voting paper s null and void geçersiz ve boş oy pusulası White Paper Beyaz Kitap (rapor)
PARADIPLOMACY tali diplomasi
PARAGRAPH paragraf; fıkra subparagraph bent, alt paragraf
PARDON af, suçu bağışlama
PARITY par ite cur rent official par ity cari resmi parite
PARLIAMENT par lamento, meclis act of the Par liament [Avrupa] Parlamentosu tasarrufu / işlemi assent of the European Par liament Avrupa Parlamentosunun uygun bulması;
uygunluk görüşü Committees of the European Par liament
Avrupa Parlamentosu Komiteleri
composition of the European Par liament
Avrupa Parlamentosunun oluşumu / kompozisyonu
Conference of Community and European Affairs Committees of Par liaments of the European Union (COSAC)
Avrupa Birliği Parlamentoları Topluluk ve Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (COSAC)
European Parliament (EP) Avrupa Parlamentosu (AP) European Parliament resolution Avrupa Parlamentosu ilke kararı European Parliament sittings official Avrupa Parlamentosu resmi oturum tutanakları
228
repor ts Member of the European Parliament (MEP)
Avrupa Parlamentosu Üyesi (MEP)
national parliament ulusal parlamento one chamber parliament tek meclisli parlamento President of the European Par liament Avrupa Parlamentosu Başkanı proceedings of the Par liament Parlamento işlemleri / tutanakları Rules of Procedure of the European Par liament
Avrupa Parlamentosu Usul Kuralları (Avrupa Parlamentosu İç Tüzüğü)
PARLIAMENTARY par lamenter; parlamentoyla ilgili, par lamentoya ait
The Council of Europe’s Par liamentary Assembly
Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi
ECTurkey Joint Parliamentary Committee
ATTürkiye Karma Parlamento Komisyonu / Komitesi
Inter parliamentary Delegations of the European Parliament
Avrupa Parlamentosunun Parlamentolar Arası Delegasyonları
joint parliamentary commission karma parlamento komisyonu par liamentary committee parlamento komitesi par liamentary diplomacy parlamenter diplomasi par liamentary inquiry parlamento soruşturması par liamentary immunity parlamenter dokunulmazlığı par liamentary regime parlamenter rejim
PART kısım be a par t of kapsamı dâhilinde olmak; …’nın parçası olmak integral part mütemmim cüz / bütünleyici parça par t time working kısmi zamanlı çalışma spare par t yedek malzeme
PARTENARIAT or taklık Europar tenariat Avrupa ortaklığı Europar tenariat meeting Avrupa ortaklığı toplantısı Medpar tenar iat meeting Akdeniz ortaklığı toplantısı
PARTIAL kısmi par tial integration kısmi entegrasyon / bütünleşme par tial r eplacement kısmi yenileme
PARTICIPATION katılım / iştir ak
assembly: meclis; toplantı; asamble board: kurul, heyet commission: Komisyon committee: heyet, komite, kurul, encümen council: konsey, kurul par liament: parlamento, meclis
229
employee participation system çalışanın katılımı sistemi (işyerinde sağlık ve güvenliğin geliştirilmesi için)
labour force par ticipation rate iş gücüne katılım oranı market par ticipant piyasa katılımcısı par ticipant katılımcı / iştirakçi par ticipatory democracy katılımcı demokrasi public participation kamu katılımı reinsurance par ticipation reasürans iştiraki
PARTNER or tak active par tner faal / etkin ortak associate par tner ortak üye junior partner küçük paya sahip ortak preferential par tner tercihli ortak social par tners sosyal taraflar
PARTNERSHIP or taklık; şirket Accession Partnership (AP) Katılım Ortaklığı [Belgesi] (KOB) EuroAtlantic Partnership Council (EAPC)
AvrupaAtlantik Ortaklık Konseyi (AAOK)
EuroMediterranean Partnership (EUROMED)
Avrupa Akdeniz Ortaklığı(EUROMED)
European Neighbourhood and Par tner ship Instrument (ENPI)
Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı (ENPI)
general par tner ship (unlimited company)
kolektif şirket
limited par tnership in which capital divided into shares
sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket
limited par tnership with limited liability
limitet şirket
ordinary par tnership adi şirket Par tner ship for Peace (PfP) Barış için Ortaklık (BİO) pr ivileged partnership imtiyazlı ortaklık revenue partnership gelir ortaklığı simple partnership adi şirket
PARTY par ti; taraf appealing party itiraz / temyiz eden taraf at the request of the par ty concerned ilgili tarafın talebi üzerine be a par ty to the legal proceedings davada taraf olmak communication to the par ties taraflara (yapılan) bildirim concerned par ties ilgili taraflar conflicting par ties uyuşmazlığın içinde olan taraflar contracting parties âkit taraflar cocontracting parties akdin / sözleşmenin bir yanında müştereken yer
alan taraflar counter par ty karşı taraf defaulting par ty gıyap usulüne tabi taraf defending party davalı taraf dissolve a party partiyi kapatmak, parti feshetmek European Democratic Party (EDP) Avrupa Demokrat Partisi (EDP)
230
European Liberal, Democrat and Reform Par ty (ELDR)
Avrupa Liberal Demokrat ve Reform Partisi (ELDR)
European People’s Party (EPP) Avrupa Halk Partisi (EPP) European Green Par ty (EGP) Avrupa Yeşiller Partisi (EGP) extremist par ty aşırı uçta yer alan / ekstremist parti high contracting par ties yüksek âkit taraflar interested party ilgili taraf joint of par ties tarafların birleştirilmesi monarchist party monarşist parti multiparty system çok partili sistem nationalist par ty ulusalcı parti opposing par ty muhalif taraf / karşı taraf par ties in a dispute / conflict uyuşmazlığa taraf olanlar par ties of a dispute / conflict uyuşmazlığın tarafları par ties to the case davanın tarafları par ty concerned ilgili taraf par ty in an action davanın tarafı par ty in a civil action hukuk davasında taraf par ty in default gıyap usulüne tabi taraf par ty of the action davanın tarafı Par ty of the European Left Avrupa Solu Partisi Par ty of European Socialists (PES) Avrupa Sosyalist Partisi (PES) political party siyasi parti r adical par ty radikal / köktenci parti r egionalist par ty bölgeci parti r epublican party cumhuriyetçi parti third party üçüncü taraf; davada taraf olmayıp ilgili olan
üçüncü kişi third party proceedings davanın tarafı olmayan üçüncü kişileri
ilgilendiren dava işlemleri tr ansEuropean political par ties transAvrupa siyasi partileri
PASSENGER yolcu combined passenger tr anspor t kombine yolcu taşımacılığı
PASTURAGE çayır
PASTURE otlak, mera law on pasture mera kanunu
PATENT patent Community Patent Convention Topluluk Patent Sözleşmesi European Patent Office (EPO) Avrupa Patent Ofisi (EPO) European Patent Organisation Avrupa Patent Örgütü nonpatented patenti alınmamış patent infringement suit patent ihlal davası
PATERNITY babalık action of paternity babalık davası paternity leave babalık izni presumption of paternity babalık karinesi suit of paternity babalık davası
231
PATROL CAR devr iye otosu, ekip otosu
PAY ödeme, ücret interest payable faiz borcu paid holiday ücretli izin paid holiday scheme ücretli izin sistemi paid leave ücretli izin paid up capital ödenmiş sermaye payable ödenebilir ‘pay as you pollute’ pr inciple ‘kirlettiğin gibi öde’ ilkesi pay policy ödeme (ücret) politikası paying agency ödeme kurumu pay for knowledge bilgi için ödeme polluter pays pr inciple (PPP) kirleten öder prensibi (PPP)
PAYMASTER maaş mutemedi Paymaster Office (PMO) Ödeme Ofisi (PMO)
PAYMENT ödeme / tediye affect a payment ödeme yapmak balance of payments ödemeler dengesi cur rent payments cari ödemeler defer red payment taksitlendirilmiş ödeme, ertelenmiş ödeme deficiency payment açığın kapatılmasına yönelik ödeme equalisation payment fiyat farkını giderici ödeme European Payments Union (EPU) Avrupa Ödemeler Birliği (EPU) general payments system genel ödemeler sistemi indemnity payment tazminat ödemesi interim payment ara ödeme international payment uluslararası ödeme issuing payment order ödeme emri çıkarma liberalisation of payments ödemelerin serbestleştirilmesi maintenance payment nafaka, bakım ödemeleri means of payment ödeme araçları overall balance of payments genel ödemeler dengesi payment of benefit yardım ödemesi payment of expenditures giderlerin ödenmesi payment order ödeme emri prepayment peşin ödenen giderler repayment of duties vergi iadesi settlement of payments ödemelerin yapılması; ödemelerin tasfiyesi single payment scheme tek ödeme planı stop payment ödeme yapmayı durdurma
PEACE bar ış achievement of peace barışın sağlanması Par tner ship for Peace (PfP) Barış için Ortaklık (BİO) sue for peace barış istemek
PECUNIARY parasal impose a pecuniary obligation parasal bir yükümlülük yüklemek
232
pecuniary compensation maddi tazminat; parasal yoldan telafi pecuniary obligation parasal yükümlülük pecuniary reparation para ile telafi etme (tazmin etme)
PEER REVIEW eşitleri, akranları, meslektaşları tarafından gözden geçirme, inceleme, kontrol
PENAL cezai code of penal procedure ceza muhakemeleri kanunu penal provision cezai hüküm penal sanction cezai yaptırım
PENALTY ceza; para ceza fiscal penalty vergi cezası heavy penalty ağır ceza severe penalty ağır ceza
PENSION emekli aylığı pension and retirement fund emeklilik fonu pension fund asset emeklilik fonu varlığı r ight to a pension emeklilik hakkı
PERFORM ifa etmek, yerine getirmek, icra etmek per form a task bir görevi yerine getirmek non performing loan geri ödenmeyen kredi
PERFORMANCE per formans, iş, gösteri, eser , icra energy performance of a building binanın enerji performansı engine performance motor performansı per formance audit performans denetimi per formance based budgeting performans esaslı bütçeleme per formance bond kati teminat per formance reserve performans rezervi
PERIOD dönem, süre average matur ity per iod ortalama vade base per iod temel alınan dönem grace period geri ödemesiz dönem, müsaade edilen dönem inception per iod başlangıç dönemi per iod of actual contract esas taahhüt süresi per iodical debt settlement dönemsel borç tasfiyesi r easonable per iod makul süre reference per iod referans dönemi representative period örnek dönem set off per iod mahsup dönemi star t up period başlangıç dönemi transition period geçiş dönemi transitional period geçiş dönemi validity per iod geçerlilik / yürürlük dönemi
PERMANENCE (PERMANENCY) süreklilik
233
permanent sürekli / daimi Permanent Committee for Employment
Daimi İstihdam Komitesi
permanent incapacity sürekli iş göremezlik; sürekli ehliyetsizlik permanent observation plot kalıcı gözlem noktası permanent representation daimi temsilcilik permanent representative daimi temsilci Permanent Representatives Committee (COREPER)
Daimi Temsilciler Komitesi (COREPER)
permanent staff norm kadro, daimi kadro
PERMISSION izin, icazet permit r esidence permit
i. ruhsat, izin; f. izin vermek ikamet izni
work permit çalışma izni permissible noise level izin verilebilir gürültü düzeyi
PERSON kişi / şahıs author ised person yetkili kişi contact per son temas / irtibat kurulan kişi free movement of persons kişilerin serbest dolaşımı freedom of movement of per sons kişilerin dolaşım serbestisi / özgürlüğü interdicted person kısıtlı / mahcur kişi law of persons kişiler hukuku, şahsın hukuku legal person tüzel kişi natural person gerçek kişi per sons acting in concer t uyum içinde / uyumlu davranan kişiler
PERSONAL kişisel / şahsi in one’s personal capacity kişisel yetkisine dayanarak (kurumundan
bağımsız olarak) per sonal data kişisel veri per sonal goods zati eşya per sonal liability kişisel sorumluluk per sonal protective equipment kişisel koruyucu donanım, kişisel korunma
ekipmanı per sonal status (cf.civil status) kişisel durum / ahvali şahsiye; kişisel statü per sonal statute kişisel yasalar / hükümler; ahkamı şahsiye
PERSONALITY kişilik / şahsiyet; hak ehliyeti (istisnai olarak) legal personality tüzel kişilik, hukuki kişilik
PEST haşere integrated pest management (IPM) entegre zararlı yönetimi (IPM) pesticides haşere ilacı
PETITION dilekçe r ight to petition dilekçe (verme) hakkı Phare (abbr. of Poland and Hungary:Action for the Restructur ing of the Economy)
Phare (kısalt. Polonya ve Macaristana Yönelik EkonomininYeniden Yapılanması Programı)
PHARMACEUTICS eczacılık
234
pharmaceutical farmasötik, eczacılığa ait pharmaceutical preparation farmasötik müstahzar / preparat pharmaceutical professions eczacılıkla ilgili meslekler pharmaceuticals farmasötikler
PHASE evre / safha, aşama appraisal phase değerlendirme aşaması (projelerde değerlendirme
aşaması) deployment phase konuşlanma aşaması financing phase finansman aşaması, kaynak bulma aşaması identification phase tanımlama aşaması implementation phase uygulamaya koyma aşaması (yürütme anlamında) programming phase programlama aşaması
PHONOGRAM fonogram
PHYTOSANITARY bitki sağlığı phytosanitary cer tificate bitki sağlık sertifikası
PILLARS OF THE EUROPEAN UNION Avrupa Bir liği’nin Sütunları
PIRACY korsanlık pirated broadcast korsan yayın pirated goods korsan mallar
PIT maden ocağı, kuyu
PLACING yer leştirme placing on the market piyasaya sürme
PLAN plan action plan eylem planı action plan for the Mediter ranean Akdeniz eylem planı anticr isis plan kriz önleme planı capacity enhancement plan kapasite geliştirme planı contingency plan acil durum planı defined benefit plan belirlenmiş fayda planı defined contr ibution plan belirlenmiş katkı planı development plan kalkınma planı financing plan finansman planı food safety action plan gıda güvenliği eylem planı frame calculation plan çerçeve hesap planı land use plan arazi kullanım planı Mediter ranean Action Plan (MAP) Akdeniz Eylem Planı (AEP) medium term fiscal plan orta vadeli mali plan national action plan (NAP) ulusal eylem planı (UEP) national plan ulusal plan national development plan (NDP) ulusal kalkınma planı (UKP) national environmental action plan (NEAP)
ulusal çevre eylem planı (UÇEP)
work plan çalışma planı
235
PLANNING planlama development planning kalkınma planlaması economic planning ekonomik planlama financial planning mali planlama; finansal planlama International Federation for Housing and Planning (IFHP)
Uluslararası Konut ve Planlama Federasyonu (IFHP)
land use planning arazi kullanım planlaması market planning piyasa planlaması national planning ulusal planlama planning and early warning unit planlama ve erken uyarı birimi pr ivatisation master plan özelleştirme ana planı production planning üretim planlaması regional planning bölgesel planlama sectoral planning sektörel planlama transpor t planning taşıma planlaması
PLANT tesis, fabr ika, bitki combustion plant yakma tesisi Community Plant Var iety Office (CPVO)
Topluluk Bitki Çeşitleri Ofisi (CPVO)
fuel r ecycling plant yakıt geri dönüşüm tesisi industrial plant sanayi / endüstri tesisi International Union for the Protection of New Var ieties of Plants (UPOV)
Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası Birliği (UPOV)
live plant canlı bitki plant health bitki sağlığı plant species bitki türleri r efining plant arıtma tesisi thermal power plant termik santral waste water tr eatment plant atık su arıtma tesisi
PLEBISCITE halkoyu, plebisit
PLENARY SESSION / MEETING genel kurul (toplantısı)
PLENIPOTENTIARY tam yetkili temsilci minister plenipotentiary ortaelçi
PLOT olay örgüsü; arazi parçası observation plot gözlem noktası permanent observation plot kalıcı gözlem noktası
PLURALISM çoğulculuk / plüralizm democratic pluralism demokratik çoğulculuk
PLURILATERAL çoklu (taraflar ı değişken sayıda olan çok taraflı)
POINT nokta contact point irtibat noktası, temas noktası entry point / point of entry giriş kapısı / noktası (pasaport) growth point büyüme noktası Hazard Analysis and Critical Control Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktası
236
Point (HACCP) (HACCP) national contact point (NCP) ulusal temas noktası (UTN) point of order usule ilişkin nokta
POLICE polis Association of the European and Mediter ranean Police Forces and Gendarmer ies with Military Status (FIEP)
Avrupa ve Akdeniz Askerî Statülü Zabıta ve Jandarmalar Birliği (FIEP)
European Police College (CEPOL) Avrupa Polis Koleji (CEPOL) European Police Office (Europol) Avrupa Polis Teşkilatı (Europol) police cooperation polis iş birliği police station polis karakolu
POLICY politika (sektörel veya özel amaçlı); tutum; poliçe
approximation of policies politikaların yakınlaştırılması aid policy yardım politikası arms policy armaments policy (POLARM)
silah politikası AB silahlanma politikası (POLARM)
asylum policy sığınma / iltica politikası austerity policy kemer sıkma politikası axis policy mihver politikası banking policy bankacılık politikası budget policy bütçe politikası Bureau of the European Policy Advisers (BEPA)
Avrupa Politika Danışmanları Bürosu (BEPA)
commercial policy measure ticaret politikası önlemi Common Agr icultural Policy (CAP) Ortak Tarım Politikası (OTP) Common Commercial Policy (CCP) Ortak Ticaret Politikası (OTP) Common Defence Policy (CDP) Ortak Savunma Politikası (OSP) Common Fisher ies Policy (CFP) Ortak Balıkçılık Politikası (OBP) Common Foreign And Secur ity Policy (CFSP)
Ortak Dış(işleri) ve Güvenlik Politikası (ODGP)
common policy ortak politika Common Security and Defence Policy (CSDP)
Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası (OGSP)
Common Structural Policy Ortak Yapısal Politika Common Transpor t Policy Ortak Taşımacılık Politikası Community policy Topluluk politikası competition policy rekabet politikası conjuncture / conjunctural policy konjonktür politikası consumer protection policy tüketiciyi koruma politikası containment policy çevreleme politikası credit policy kredi politikası cultural policy kültür politikası design policy tasarım politikası detente policy yumuşama politikası development policy kalkınma politikası DirectorateGeneral for Regional Policy
Bölgesel Politikalar Genel Müdürlüğü
237
disability policy engelliler politikası divide and rule policy (divide et imperia)
böl ve yönet politikası
domestic policy iç politika; yerel politika domestic subsidy policy iç destek politikası, teşvik / sübvansiyon
politikası economic policy ekonomi politikası electoral policy seçim politikası employment policy istihdam politikası Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council (EPSCO)
İstihdam, Sosyal Politika, Sağlık ve Tüketici İşleri Konseyi (EPSCO)
‘empty chair ’ policy ‘boş koltuk’ politikası energy policy enerji politikası Enterpr ise Policy Group İşletmeler Politikası Grubu environment policy çevre politikası escalation policy tırmanma politikası European Neighbourhood Policy (ENP) Avrupa Komşuluk Politikası (AKP) European Secur ity and Defence Policy (ESDP)
Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP)
exchange rate policy kur politikası extension policy yayılma politikası fait accompli policy oldu bitti politikası financial policy mali politika fiscal policy mali politika (vergi) fisheries policy balıkçılık politikası foreign policy dış politika foreign trade policy dış ticaret politikası fraudulent policy hileli politika, yanıltıcı politika housing policy konut politikası implementation of a policy bir tutum ya da politikanın uygulamaya konması,
icrası, yürütülmesi incentive policy teşvik politikası incomes policy gelirler politikası industrial policy sanayi politikası intervention policy müdahale politikası investment policy yatırım politikası isolation policy tecrit politikası, yalnız bırakma politikası Instrument for Structural Policies for preaccession (ISPA)
Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Aracı (ISPA)
labour policy çalışma politikası; emek politikası land policy arazi politikası land use policy arazi kullanım politikası monetary policies parasal politikalar monetary policy para politikası nontariff common commercial policy measure
tarife dışı ortak ticaret politikası önlemi
operational policy operasyonel politika pay policy ödeme (ücret) politikası policy holder poliçe hamili policy of annexation ilhak politikası
238
policy of apartheid ırk ayrımcılığı politikası, apartheid politikası policy pendulum politika sarkacı policy to fight against ter rorism terörle mücadele politikası pr ice policy fiyat politikası pr icing policy fiyatlandırma politikası production policy üretim politikası public policy kamu politikası, kamu düzeni (kamu düzeninin
korunması için izlenen politikalar) r egional policy bölgesel politika research and development policy araştırma ve geliştirme politikası sectoral policies sektörel politikalar social policy sosyal politika social policy agreement sosyal politika anlaşması social policy protocol sosyal politika protokolü structural policy yapısal politika suppor t policy destekleme politikası telecommunication policy telekomünikasyon politikası tr ansnational policy ulus ötesi politika transpor t policy taşımacılık politikası
POLITICAL siyasi / politik / siyasal European Political Community (EPC) Avrupa Siyasal Topluluğu (EPC) European Political Community Project Avrupa Siyasal Topluluğu Projesi European political cooperation (EPC) Avrupa siyasi iş birliği (ASİ) International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR)
Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (ICCPR)
leave for political activities siyasi etkinlikler için izin political affair s committee siyasi işler komitesi political affiliation siyasal bağ political agenda siyasi gündem political arbitration siyasi tahkim Political Committee (POCO) Siyasi Komite (POCO) political cooperation committee siyasi iş birliği komitesi political discrimination siyasal ayrımcılık political group siyasi grup political opposition siyasi muhalefet political paper politika belgesi political party siyasi parti political science siyaset bilimi Political and Security Committee (PSC)
Siyaset ve Güvenlik Komitesi (PSC)
political split siyasi bölünme political tendency siyasi eğilim transEuropean political par ties transAvrupa siyasi partileri
POLITICS siyaset (genel politika)
POLLUTION kir letme, kirlenme air pollutant hava kirletici air pollution hava kirliliği atmospheric pollution atmosfer kirlenmesi
239
Convention for the Protection from Marine Pollution of the Mediterranean
Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi
Convention on Long Range Transboundary Air Pollution
Uzun Menzilli Sınır Aşan Hava Kirliliği Sözleşmesi
industrial pollution sanayi kirliliği, endüstriyel kirlilik Long Range Transboundary Air Pollution (LRTAP)
Uzun Menzilli Sınır Aşan Hava Kirliliği (LRTAP)
noise pollution gürültü kirliliği ‘pay as you pollute’ pr inciple ‘kirlettiğin gibi öde’ ilkesi pollutant kirletici, pisletici Pollutant Release and Transfer Register (PRTR)
Avrupa Kirletici Salınım ve Taşınım Kaydı (PRTR)
pollute kirletmek, pisletmek polluter pays pr inciple (PPP) kirleten öder prensibi (PPP) pollution prevention kirliliğin önlenmesi Regional Marine Pollution Emergency Response Centre for the Mediter ranean Sea (REMPEC)
Akdeniz için Bölgesel Deniz Kirliliği Acil Müdahale Merkezi (REMPEC)
sea pollution deniz kirlenmesi, deniz kirliliği tr ansboundary movement of pollutants kirleticilerin sınır aşan taşınımı urban pollution kentsel kirlenme water pollution suların kirlenmesi
POPULAR BELIEF genel inanış
POPULATION nüfus fish stock population balık nüfusu midyear population yıl ortası nüfus population increase rate nüfus artış hızı rural population kırsal nüfus urban population kentsel nüfus working age population çalışma çağındaki nüfus
PORK domuz eti
PORT liman free por t serbest liman Mediter ranean Memorandum of Understanding on Por t State Control (MEDMOU) por t of discharge por t reception facility
Liman Devleti Kontrolü Hakkında Akdeniz Mutabakat Zaptı (MEDMOU)
boşaltma limanı liman atık kabul tesisi
por t state liman devleti por t of unloading boşaltma limanı por t tr eatment facility liman arıtma tesisi
POSITION tutum, konum, durum abuse of dominant position hakim durumun kötüye kullanılması common position ortak tutum competitive position rekabetçi konum Council Common Position Konsey Ortak Tutumu
240
indispensable position vazgeçilmez konum joint position ortak tutum pr ivileged position ayrıcalıklı / imtiyazlı durum shor t position açık pozisyon
POSITIONING konumlama
POST görev; makam; karakol; görev yeri border post sınır karakolu border inspection post sınır kontrol noktası customs border post sınır gümrük karakolu / noktası magistrate post hâkim kadrosu
POSTERIOR sonraki
POSTPONE (v.) er telemek, tehir etmek
POULTRY kümes hayvanları
POVERTY yoksulluk alleviating pover ty yoksullukla mücadele antipover ty programme yoksullukla mücadele programı pover ty ratio yoksulluk oranı
POWER güç, kudret, yetki, nüfuz abuse of power yetkinin kötüye kullanılması, yetki saptırması axis power mihver devlet bargaining power Community powers
pazarlık gücü Topluluk yetkileri
concur rent power koşut / paralel yetki, yarışan yetki concentration of powers yetkilerin / iktidarın bir elde toplanması,
yoğunlaşması confer powers yetki vermek delegation of power yetki devretme, yetki verme dominant power (doctrine) başat güç (kuramı) empowered yetkiyle donatılmış, yetkilendirilmiş executive power yürütme / icra yetkisi explicit power açık yetki full power tam yetki implicit power zımni / örtülü yetki misuse of powers yetkilerin kötüye kullanılması, yetki saptırması per sonalisation of power yetkinin kişiselleştirilmesi
defer : ertelemek, geciktirmek delay: gecikme postpone: ertelemek / tehir etmek (bir faaliyeti) suspend: askıya almak
241
power of attorney vekalet, temsil yetkisi; vekaletname power of decision karar verme yetkisi power of discretion takdir yetkisi, takdir hakkı power of initiative [Komisyonun] inisiyatif yetkisi power to appoint tayin etme yetkisi power to decide karar yetkisi power to heat ratio gücün ısıya oranı power to negotiate müzakere yetkisi; ciro yetkisi power to take decision karar alma yetkisi powers which are conferred upon it by this treaty
işbu antlaşmayla verilen yetkiler
r eserved power saklı yetki separation of powers kuvvetler ayrılığı shared power paylaşılmış yetki sovereign power egemen güç statutory power kanuni / yasal yetki subsidiary powers ikincil / tali yetkiler supervisory power denetleme yetkisi thermal power plant termik santral tr ansfer of powers yetki devri within the limits of its power yetkileri dâhilinde within the limits of the powers confer red by this tr eaty
işbu antlaşmanın verdiği yetkiler dâhilinde
PRACTICE uygulama, tatbikat, pratik, âdet agronomic practice tarımsal uygulama code of good practice iyi uygulama kodu (belirli bir alanda üzerinde
anlaşmaya varılmış ve herkesin uyması beklenen düzenlemeler bütünü)
concer ted practice uyumlu eylem environmental impact assessment practices
çevresel etki değerlendirmesi uygulamaları
good clinical practice (GCP) iyi klinik uygulamaları (İKU) good laboratory practice (GLP) iyi laboratuar uygulamaları (İLU) good manufacturing practices (GMP) iyi imalat uygulamaları (İİU) single licence practice tek lisans uygulaması unfair competitive practice haksız rekabet uygulaması (ticaret hukuku) unfair tr ade practice haksız ticaret uygulaması (ticaret hukuku)
PREAMBLE dibace; başlangıç
PREACCESSION katılım öncesi Instrument for PreAccession Assistance (IPA)
Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA)
Instrument for PreAccession Assistance for Rural Development (IPARD)
Kırsal Kalkınma için Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPARD)
Instrument for Structural Policies for preaccession (ISPA)
Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Aracı (ISPA)
pre accession adviser (PAA) katılım öncesi danışman (PAA)
242
preaccession aid katılım öncesi yardım preaccession fiscal surveillance procedure
katılım öncesi mali izleme usulü
PreAccession Pact on Organised Cr ime
Organize Suç Hakkında Katılım Öncesi Paktı
preaccession strategy katılım öncesi stratejisi
PRECAUTION ihtiyat / tedbir
PRECAUTIONARY ihtiyati precautionary approach ihtiyatlı yaklaşım precautionary measure ihtiyati önlem / tedbir precautionary principle ihtiyat prensibi, ihtiyatlılık ilkesi
PRECEDENT emsal (karar )
PRECIOUS METAL kıymetli maden
PREFERENCE tercih Generalised Preferences System (GPS) Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) Generalised System of Preferences (GSP)
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS)
PREFERENTIAL tercihli; rüçhanlı / öncelikli mutual preferential r egime karşılıklı tercihli rejim preferential agreement tercihli anlaşma (ticaret) preferential commercial ar rangement tercihli ticaret düzenlemesi preferential freight rate tercihli navlun oranı preferential par tner tercihli ortak preferential r egime tercihli rejim preferential tariff measure tercihli tarife önlemi / tedbiri preferential tariff treatment tercihli tarife uygulaması preferential tr ade tercihli ticaret preferential tr eatment tercihli muamele preferential voting tercihli oylama (adaylar arasında tercih sırası
gösterilerek yapılan oylama) proof of preferential or igin of goods malın tercihli menşeinin kanıtlanması
PREHEARING duruşma öncesi
PREJUDICE ön yargı; halel, zarar prejudiced interest zarara uğramış çıkar prejudicial ön yargılı; zararlı, zarar verici take care not to prejudice the financial stability
mali istikrarı tehlikeye düşürmemeye özen göstermek
without prejudice to the provisions hükümler saklı kalmak koşuluyla; hükümlere halel getirmeksizin
PRELIMINARY ön, ilk, hazır lık niteliğinde olan have jur isdiction to give preliminary rulings
ön karar verme yetkisine sahip olmak
preliminary author isation ön izin (Topluluk mevzuatından süreli muafiyet)
243
preliminary provisions başlangıç hükümleri, ön hükümler preliminary ruling ön karar preliminary ruling of the cour t divan ön kararı, mahkemenin ön kararı
PREMIUM pr im dairy premium mandıra primi expor t premium ihracat primi insurance premium sigorta primi premium collection ratio prim tahsilat oranı supplementary premium ek prim wr itten premium yazılı prim
PREPACKED ambalajlanmış
PREPARATION müstahzar / preparat; hazır lık dangerous preparation tehlikeli müstahzar pharmaceutical preparation farmasötik müstahzar / preparat preparation stage hazırlık dönemi
PREPAYMENT peşin ödenen giderler
PREREQUISITE ön koşul
PRESCRIPTION kazandır ıcı zaman aşımı prescribe buyurmak, emretmek, öngörmek, bir kural
biçiminde bildirmek; sınır koymak prescribed kurallarla belirlenmiş, saptanmış; sınırlanmış prescribed time belirlenmiş süre (kanunen / yasal olarak) within the prescribed time öngörülen süre içinde
PRESENCE hazır bulunma; var lık, mevcudiyet incidental presence arızi mevcudiyet place of presence tüzel kişiliğin bulunduğu yer
PRESERVATION koruma; korunma job preservation istihdamın korunması preservation of national security ulusal güvenliğin korunması preserve saklamak, muhafaza etmek
PRESIDE OVER (v.) başkanlık etmek
PRESIDENCY başkanlık, başkanlık [makamı], başkanlık [dönemi]
European Community presidency Avrupa Topluluğu [dönem] başkanlığı Presidency Conclusions Başkanlık Sonuçları Presidency statement Başkanlık açıklaması Presidency of the Council of the European Union
Avrupa Birliği Konseyi [Dönem] Başkanlığı
Presidency of the Union Birlik [Dönem] Başkanlığı rotation of the presidency başkanlığın dönüşümlü olması
PRESIDENT başkan, devlet başkanı, cumhurbaşkanı President of the European Commission Avrupa Komisyonu Başkanı President of the European Par liament Avrupa Parlamentosu Başkanı
244
president of the republic cumhurbaşkanı president’s office başkanlık makamı vicepresident başkan yardımcısı
PRESIDENTIAL başkanlığa ait, başkanlıkla ilgili presidential election başkanlık seçimi; cumhurbaşkanlığı seçimi presidential regime başkanlık rejimi presidential system başkanlık sistemi
PREVENTION önleme accident prevention kazanın önlenmesi pollution prevention kirliliğin önlenmesi prevent önlemek
PRESUMPTION kar ine presumption of legitimacy sahih nesep karinesi presumption of paternity babalık karinesi
PRICE fiyat, bedel affordable pr ice karşılanabilir bedel agr icultural pr ice tarım fiyatı / tarımsal fiyat basic pr ice temel fiyat CIF (abbr. of cost, insurance and freigt) pr ice
CIF (kısalt. mal bedeli, sigorta ve navlun) fiyatı
Consumer Price Index (CPI) Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) delivered price teslim fiyatı, ödenen fiyat der ived intervention price türetilmiş müdahale fiyatı entry pr ice giriş fiyatı exwork pr ice fabrika çıkış fiyatı fair pr ice adil fiyat guarantee pr ice garanti fiyatı guide pr ice rehber fiyat Harmonised Index of Consumer Pr ices (HICP)
Uyumlaştırılmış Tüketici Fiyatları Endeksi (UTFE)
indicative pr ice gösterge fiyat intervention price müdahale fiyatı invoice pr ice fatura fiyatı level of pr ice fiyat düzeyi lump sum pr ice götürü bedel market pr ice piyasa fiyatı, cari fiyat minimum pr ice asgari fiyat norm pr ice amaç fiyatı or ientation price yönelim fiyatı prevailing pr ice hâkim / başat fiyat pr ice difference fiyat farklılığı pr ice differential fiyat farklılığı pr iceearnings ratio fiyat kazanç oranı pr ice fixing fiyat tespiti pr ice index fiyat endeksi pr ice of order sipariş bedeli pr ice policy fiyat politikası
245
pr ice setting fiyatların belirlenmesi pr ice stability fiyat istikrarı purchase price satın alma fiyatı, alım fiyatı r easonable price makul fiyat r educed price indirimli fiyat r eference price gösterge fiyatı, referans fiyatı r epresentative price örnek fiyat target price hedef fiyat threshold price eşik fiyatı turnkey lump sum price anahtar teslimi götürü bedel unit pr ice birim fiyat Wholesale Pr ice Index (WPI) Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) withdrawal pr ice geri çekme fiyatı
PRICING fiyat belir leme, fiyat tespit etme, fiyatlandırma intervention pricing müdahale fiyatlandırması predatory pr icing yıkıcı fiyat uygulaması pr icing policy fiyatlandırma politikası
PRIMARY birincil; asli European Community pr imary law Avrupa Topluluğu birincil hukuku European Community pr imary legislation
Avrupa Topluluğu birincil mevzuatı
pr imary dealer system piyasa yapıcılığı sistemi pr imary election ön seçim pr imary law birincil hukuk pr imary legislation birincil mevzuat pr imary market birincil piyasa pr imary surplus faiz dışı fazla
PRINCIPAL baş, başlıca, asıl pr incipal activity asli / temel faaliyet pr incipal objective önde gelen amaç
PRINCIPLE ilke / prensip country of destination principle country of or igin principle
varış ülkesi prensibi menşe ülke ilkesi
equal tr eatment principle eşit muamele / işlem prensibi joint principle ortak ilke national treatment principle milli muamele prensibi / ulusal işlem ilkesi nondiscrimination pr inciple ayrımcılık yapmama ilkesi ‘pay as you pollute’ pr inciple ‘kirlettiğin gibi öde’ ilkesi polluter pays pr inciple (PPP) kirleten öder prensibi (PPP) precautionary principle ihtiyat prensibi, ihtiyatlılık ilkesi pr inciple of equal access eşit erişim ilkesi, eşit katılma ilkesi pr inciple of progressivity aşamalılık ilkesi pr inciple of propor tionality orantılılık / ölçülülük ilkesi pr inciple of subsidiarity sübsidiarite ilkesi, katmanlı yetki ilkesi pr inciple of vital interest hayati menfaat / yaşamsal çıkar ilkesi r eciprocity principle karşılıklılık (karşılıklı işlem) / mütekabiliyet
ilkesi
246
set out principles ilkeleri belirlemek
PRINTED matbu, basılmış
PRIORITY öncelik Common European Prior ity Area (CEPA)
Avrupa Müşterek Öncelikli Alanı (CEPA)
economic prior ity ekonomik öncelik high prior ity yüksek öncelik order of prior ity öncelik sıralaması pr ior ity region öncelikli bölge pr ior ity region for development kalkınmada öncelikli yöre second pr iority ikinci öncelik secondary pr ior ity ikincil öncelik pr ior ity of the community topluluğun önceliği
PRIVATE özel pr ivate bank özel banka pr ivate deposit bank özel mevduat bankası pr ivate international law uluslararası özel hukuk pr ivate law özel hukuk
pr ivate placement tahsisli satış pr ivate proper ty özel mülkiyet, özel mülk pr ivate sector özel sektör pr ivate storage hususi depolama
PRIVILEGE ayr ıcalık / imtiyaz abolition of pr ivileges imtiyazların kaldırılması pr ivileged ayrıcalıklı / imtiyazlı pr ivileged access ayrıcalıklı erişim pr ivileged par tner ship imtiyazlı ortaklık pr ivileged position ayrıcalıklı / imtiyazlı durum pr ivileges and immunities ayrıcalık ve dokunulmazlıklar
PROBATION şartlı tahliye
PROBLEM problem / sorun / mesele problem analysis problem analizi / sorun çözümlemesi problem tree sorun ağacı
PROCEDURE usul, prosedür acting in accordance with the procedure laid down in Article … of the Treaty
Antlaşmanın … maddesinde öngörülen usule uygun şekilde hareket ederek
application of procedures usulün uygulanması arbitration procedure tahkim usulü assent procedure uygun bulma usulü codecision procedure ortak karar usulü code of penal procedure ceza muhakemeleri kanunu comitology (committee procedure) komitoloji (komite prosedürü) conformity assessment procedure uygunluk değerlendirme prosedürü / usulü consultation procedure danışma usulü
247
cooperation procedure iş birliği usulü customs procedure gümrük usulü; gümrük prosedürü customs warehousing procedure gümrük antrepo usulü / prosedürü decision making procedure karar alma usulü decision making procedure of the European Community
Avrupa Topluluğu karar alma prosedürü / usulü
excessive deficit procedure (EDP) aşırı açık prosedürü (EDP) external transit procedure harici transit prosedürü initiate the procedure usulü başlatmak legislative procedure yasama usulü negotiation procedure müzakere usulü noise abatement operational procedures
gürültüyü azaltıcı işlemsel süreçler
normal procedure normal prosedür Practical Guide to EC Procurement Procedures (PRAG)
AT İhale Usulleri Uygulama Kılavuzu (PRAG)
preaccession fiscal surveillance procedure
katılım öncesi mali izleme usulü
procedural law usul hukuku procedure for revising gözden geçirerek düzeltme usulü
result a procedure / proceeding in a decision
bir konuyla ilgili işlemlerin bir kararla sonuçlandırılması
rules of civil procedure hukuk usulü kuralları rules of procedure usul kuralları Rules of Procedure of the European Par liament
Avrupa Parlamentosu Usul Kuralları (Avrupa Parlamentosu İç Tüzüğü)
sampling procedure örnekleme usulü screening procedure tarama prosedürü / usulü simplified procedure basit usul, basit yargılama usulü (hukuk usulü);
basitleştirilmiş beyan usulü (gümrük) standard operational procedures (SOP) standart işlem prosedürleri (SOP) tender ing procedure teklif verme usulü (ihale) tr ansit procedure transit usulü uniform electoral procedure tek tip seçim usulü voting procedure oylama usulü
PROCEEDINGS belli bir konuda yürütülmesi gereken işlemler bütünü (soruşturma, kovuşturma, yargılama, müzakere)
abatement of proceedings işlemin durdurulması be a par ty to the legal proceedings davada taraf olmak civil proceeding hukuk davası institute proceedings işlemleri başlatmak judicial proceeding adli işlemler, yargılama / dava işlemleri legal proceeding adli işlemler, yargılama / dava işlemleri nullity proceeding butlan davası proceedings at law dava / yargılama işlemleri proceeding in a decision / r esult a procedure
bir konuyla ilgili işlemlerin bir kararla sonuçlandırılması
248
proceedings of the Par liament Parlamento işlemleri / tutanakları r ecord of the proceedings duruşma zaptı, dava tutanakları tr ansfer of proceedings davanın nakli, yargılamanın nakli
PROCESS i. süreç; işlem / muamele; f. işlemden geçirmek process management süreç yönetimi processed fruit product işlenmiş meyve ürünü processed vegetable product işlenmiş sebze ürünü screening process tarama süreci third party proceedings davanın tarafı olmayan üçüncü kişileri
ilgilendiren dava işlemleri
PROCESSING işleme data processing veri işleme data processing technique veri işleme tekniği food processing establishment gıda işleme tesisi inward processing dahilde işleme [rejimi] outward processing hariçte işleme [rejimi] processing activity işleme etkinliği; üretim faaliyeti processing operation işleme faaliyeti processing under customs control gümrük kontrolü altında işleme
PROCESSOR işlemci
PROCUREMENT satın alma, alım, tedar ik Practical Guide to EC Procurement Procedures (PRAG)
AT İhale Usulleri Uygulama Kılavuzu (PRAG)
public procurement kamu alımı public procurement author ity kamu ihale kurumu public procurement law kamu ihale hukuku; kamu ihale kanunu
PRODUCER yapımcı; üretici coproducer ortak yapımcı independent producer (media) bağımsız yapımcı (medya)
PRODUCT ürün agr icultural product tarımsal ürün ancillary product yardımcı ürün basic product temel ürün blood product kan ürünü byproduct yan ürün Central Product Classification (CPC) Merkezi Ürün Sınıflandırması (CPC) construction product inşaat malzemesi consumption product tüketim malı counterfeit product sahte ürün dairy product süt ürünü, mandıra ürünü defective product ayıplı ürün der ivative products türev ürünler disposal of products ürünlerin bertaraf edilmesi finished product nihai ürün flat steel product yassı çelik ürün
249
general product safety genel ürün güvenliği Gross Domestic Product (GDP) Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Gross National Product (GNP) Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) homeopathic products intended for human use
beşeri homeopatik ürünler
immunological product immünolojik ürün medical product tıbbi ürün medicinal product tedavi edici ürün non agricultural product tarım dışı ürün orphan medicinal product yetim tıbbi ürün petroleum product petrol ürünü processed agricultural product işlenmiş tarım ürünü processed fruit product işlenmiş meyve ürünü processed vegetable product işlenmiş sebze ürünü product liability ürün sorumluluğu product safety ürün güvenliği product quality assurance ürün kalite güvencesi product ver ification ürün doğrulaması, ürün onaylanması prohibited product yasaklanmış ürün replacement / replacing product ikame ürün safe product güvenli ürün semiconductor product yarı iletken madde
sensitive product hassas ürün similar product benzer ürün soil products toprak ürünleri veter inary products veterinerlik ürünleri withdrawal of a product from the market
ürünün piyasadan toplatılması / çekilmesi
PRODUCTION üretim / istihsal, yapım audiovisual production görselişitsel yapım continuous production sürekli / daimi üretim coproduction ortak yapım data production veri üretimi factor of production üretim faktörü flexible production esnek üretim fodder production ingredients yemlik madde muhteviyatı long steel production uzun çelik üretimi organic production organik üretim production planning üretim planlaması production policy üretim politikası production tax üretim / istihsal vergisi
PRODUCTIVITY üretkenlik, ver imlilik, prodüktivite European Productivity Agency (EPA) Avrupa Verimlilik Ajansı (EPA) productive verimli, üretken productive land verimli toprak
PROFESSION meslek, iş, uğraş
250
banking profession bankacılık mesleği medical and allied professions hekimlik ve bağlantılı meslekler pharmaceutical professions eczacılıkla ilgili meslekler professional mesleki professional disease mesleki hastalık professional indemnity insurance mesleki sorumluluk sigortası professional occupation serbest meslek; mesleki uğraş professional secrecy meslek sırrı
PROFIT i. kazanç, kâr ; f. kar etmek; yararlanmak nonprofit kar amacı gütmeyen profit and loss account gelir gider tablosu profitability kârlılık
PROGRAMME program action programme eylem programı antipover ty programme yoksullukla mücadele programı biotechnology action programme (BAP)
biyoteknoloji eylem programı (BEP)
Community Programme in Education and Training for Technology (COMETT)
Teknoloji Alanında Eğitim ve Öğretim Topluluk Programı (COMETT)
convergence programme yakınsama programı Environmental Action Programme (EAP)
Çevresel Eylem Programı (ÇEP)
environmental management programme
çevresel yönetim programı
European Union programme Avrupa Birliği programı experimental programme deneme programı indicative programme gösterge program integrated development programme (IDP)
entegre / bütünleşik kalkınma programı (IDP)
Integrated Mediter ranean Programmes (IMP)
Akdeniz Entegre / Bütünleştirilmiş Programları (IMP)
International Cooperation Programme (ICP)
Uluslararası İş Birliği Programı (ICP)
International Programme on the Elimination of Child Labour (IPEC)
Çocuk İşçiliğinin Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Program (IPEC)
medium term programme orta vadeli program multiannual guidance programme (MAGP)
çokyıllı yönlendirme programı (MAGP)
multiannual programme (MAP) çok yıllı program (MAP) multiannual programme for employment
çok yıllı istihdam programı
multiannual programme for enterpr ise and entrepreneurship
işletmeler ve girişimcilik (için) çok yıllı program
Multinational Programme in the Field of Data Processing (MAP)
Bilgi işlem Alanında Çok Uluslu Program (MAP)
National Programme for the Adoption of the Acquis (NPAA)
Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Program (NPAA)
offering programme arz programı
251
PanEuropean Programme (PEP) PanAvrupa Programı (PEP) programme author ising officer (PAO) program yetkilendirme görevlisi (PYG) Programme for Cooperation with Central and East European Coutries (PSO)
Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleriyle İşbirliği Programı (PSO)
programme maker program hazırlayıcı (medya) programme schedule program çizelgesi (medya) remote sensing programme uzaktan algılama programı research and technological development framework programme
araştırma ve teknoloji geliştirme çerçeve programı
Senior Programme Officer (SPO) Kıdemli Program Görevlisi (SPO) social action programme sosyal eylem programı Special Accession Programme for Agr iculture and Rural Development (SAPARD)
Tarımsal ve Kırsal Kalkınmaya Yönelik Özel Katılım Programı (SAPARD)
stability programme istikrar programı stimulation action programme özendirme eylem programı Suppor t Programme for Employment Creation (SPEC)
İstihdam Yaratılması için Destek Programı (SPEC)
Suppor t Programme for Evaluation Activities in Research (SPEAR)
Araştırma Etkinliklerini Değerlendirme Destek Programı (SPEAR)
United Nations Development Programme (UNDP)
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (BMKP)
United Nations Environment Programme (UNEP)
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)
United Nations International Drug Control Programme (UNDCP)
Birleşmiş Milletler Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Programı (UNDCP)
PROGRAMMING programlama programming phase programlama aşaması
PROGRESS
progress repor t
iler leme, gelişme
ilerleme raporu progressive aşamalı; evre evre gelişen; tedrici progressive expansion of tr ade ticaretin giderek genişlemesi
PROHIBITION yasak, yasaklama prohibit yasaklamak prohibited product yasaklanmış ürün prohibitory yasaklayıcı
PROJECT proje agr icultural research projects (AGREP)
tarımsal araştırma projeleri (TAP)
European Political Community Project Avrupa Siyasal Topluluğu Projesi investment project yatırım projesi Metrology, Standardisation, Testing and Quality Project (MSTQ)
Metroloji, Standardizasyon, Deney ve Kalite Projesi (MSTQ)
project centre (PC) proje merkezi (PM) project cycle proje döngüsü
252
project cycle management (PCM) proje döngüsü (çevrimi) yönetimi (PDY) Project Directorate of Integrated Border Management (PDIBM)
Entegre Sınır Yönetimi Proje Uygulama Müdürlüğü (PDIBM)
project management proje yönetimi project management unit (PMU) proje yönetim merkezi (PYM) project purpose proje amacı sub project alt proje twinning project eşleştirme projesi
PROLIFERATION yayılma (silahlar için), çoğalma, ar tma non proliferation treaty [nükleer silahların] yayılımını önleme antlaşması
PROMINENT göze çarpan, önemli
PROMISSORY NOTE bono, emre yazılı senet
PROMOTION teşvik, ter fi; reklam, promosyon expor t promotion ihracat teşviki, ihracat özendirmesi expor t promotion centre ihracatı geliştirme merkezi Information Society Promotion Office (ISPO)
Bilgi Toplumunu Geliştirme Ofisi (ISPO)
promote teşvik etmek, ilerletmek, tanıtmak promotion of the distribution dağıtımın teşviki promote relations ilişkileri geliştirmek
PROMPTLY AND ADEQUATELY derhal ve gerektiği gibi
PROMULGATION yayın; ilan; yürür lüğe koyma promulgate resmen ilan etmek, yayımlamak, yayımlayıp
yürürlüğe koymak promulgated yayımlanıp yürürlüğe konan promulgation of laws kanunların yayımlanma suretiyle yürürlüğe
koyulması
PROPERTY mülk, mülkiyet, mal var lığı, eşya central industr ial property office merkezi sınai mülkiyet ofisi commercial proper ty ticari mülkiyet common proper ty mal birliği (aile hukuku) community of property mal ortaklığı (aile hukuku) confiscate the proper ty mal varlığına el koymak dispose of proper ty mal üzerinde tasarrufta bulunmak establishment of incorporeal r ights on proper ty
şahsi ayni hak tesisi
immovable property emlak; gayrimenkul mülkiyeti; gayrimenkul / taşınmaz mal
industrial proper ty sınai mülkiyet intellectual property fikri mülkiyet intellectual property rights (IPR) fikri mülkiyet hakları; fikri haklar (IPR) intellectual and industrial proper ty fikri ve sınai mülkiyet law of property eşya hukuku movable proper ty menkul / taşınır mal mülkiyeti; taşınır mallardan
oluşan varlıklar national proper ty milli emlak
253
pr ivate proper ty özel mülkiyet, özel mülk protection of intellectual and industr ial proper ty rights
fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması; fikri ve sınai hakların korunması
public property kamu malı rules governing the system of proper ty ownership
mülkiyet sistemini düzenleyen kurallar
separation of proper ty mal ayrılığı (aile hukuku) Wor ld Intellectual Property Organisation (WIPO)
Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO)
PROPORTIONALITY orantılılık, ölçülülük pr inciple of propor tionality orantılılık / ölçülülük ilkesi propor tional representation orantılı temsil, nispi temsil propor tional share orantılı pay
PROPOSAL öneri / teklif; tasarı call for proposal teklif verme çağrısı Commission proposal Komisyon tasarısı / önerisi European Common Proposal (ECP) Avrupa Ortak Teklifi (ECP) propose önermek / teklif etmek proposed measure önerilen önlem / tedbir
PROPRIETOR mal sahibi, mülk sahibi, malik propr ietorship data mülkiyet bilgileri
PROROGUE (v.) par lamento toplantısına ara vermek; par lamentoyu tatil etmek
PROSECUTION cezai takibat; iddia makamı; ceza davası cr iminal prosecution cezai kovuşturma judicial prosecution adli kovuşturma
PROSPECT beklenti economic prospects ekonomik beklentiler
PROSPECTUS izahname, prospektüs base prospectus temel izahname, ana izahname prospectus standards izahname standartları
PROSPERITY başarı; mutluluk; refah, zenginlik, bayındırlık prosper refaha ermek prosperity of people halkın refahı
PROTECTION koruma absence of customs protection gümrük korumasının olmaması civil protection afetlere karşı koruma, sivil savunma consumer protection policy tüketiciyi koruma politikası customs protection gümrük koruması data protection veri koruma DirectorateGeneral for Health and Consumer Protection
Sağlık ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü
European Data Protection Supervisor Avrupa Veri Koruma Denetçisi habitat protection doğal yaşam ortamını koruma International Union for the Protection Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası
254
of New Var ieties of Plants (UPOV) Birliği (UPOV) market protection piyasanın korunması, pazarın korunması
nature protection zone doğa koruma alanı protectionism korumacılık / himayecilik protection measure koruma önlemi / tedbiri protection of intellectual and industr ial proper ty rights
fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması; fikri ve sınai hakların korunması
protection of intellectual rights fikri hakların korunması protection requirements koruma şartları r adiation protection radyasyondan korunma self protection kişinin kendini kendi imkanlarıyla koruması,
nefsi müdafaa social protection sosyal koruma wildlife protection area yaban hayatı koruma alanı
PROTECTIVE koruyucu, korumacı, himayeci collective protective measure toplu koruyucu önlem / tedbir per sonal protective equipment kişisel koruyucu donanım, kişisel korunma
ekipmanı protective measure koruyucu önlem / tedbir
PROTOCOL protokol acceptance protocol kabul protokolü additional protocol katma protokol complementary protocol tamamlayıcı protokol financial protocol mali protokol interim protocol geçici protokol Kyoto Protocol Kyoto Protokolü optional protocol ihtiyari protokol provisional protocol geçici protokol social policy protocol sosyal politika protokolü supplementary protocol ek protokol
PROVINCE il / vilayet, eyalet; taşr a provincial eyaletle ilgili; taşralı
PROVISION sağlama, tedar ik; hüküm; karşılık amend provisions hükümleri değiştirmek / tadil etmek amendment of a provision bir hükümde yapılan değişiklik / tadilat discr iminatory provision ayrımcı hüküm except as otherwise provided aksi öngörülmediği takdirde extension of the provisions hükümlerin teşmil edilmesi final provision nihai hüküm freedom to provide services hizmet sunma serbestisi, hizmet edimi serbestisi general provisions genel hükümler general provisions in the field of technical bar riers to tr ade
ticarette teknik engellere ilişkin genel hükümler
implementation of a provision bir hükmün uygulanması inser t a provision into a law yasaya hüküm koymak joint provision müşterek hüküm
255
mandatory provision amir hüküm, uyulması zorunlu hüküm monetary provision akçeli hüküm Open Network Provision (ONP) Açık Şebeke Tedariki (ONP) opt out provision olumsuz seçme hakkı tanıyan hüküm (mevzuatta
veya uluslararası anlaşmalarda) penal provision cezai hüküm preliminary provisions başlangıç hükümleri, ön hükümler provide temin etmek, tedarik etmek, sağlamak provide for öngörmek provided for in ar ticle… … maddede öngörülen provide investment service yatırım hizmeti sunmak provide nonrepayable aid geri ödemesi olmayan yardım sağlamak provision laid down by regulation tüzükle getirilen hüküm provision of the act kanun hükmü; yasal hüküm repeal provisions hükümleri yürürlükten kaldırmak save as otherwise provided aksi öngörülmedikçe the provisions of the Articles X to Y X ila Y maddelerinin hükümleri they shall apply these provisions from…
bu hükümleri… den itibaren uygularlar
tr ansitional provision geçici hüküm; geçiş hükmü without prejudice to the provisions hükümler saklı kalmak koşuluyla; hükümlere
halel getirmeksizin
PROVISIONAL koşullu, duruma bağlı; geçici provisional agenda geçici gündem provisional ar rangement geçici düzenleme provisional measure geçici önlem / tedbir provisional protocol geçici protokol
PROXY DIPLOMACY temsilî diplomasi; vekalet diplomasisi
PRUDENTIAL ihtiyati prudential r atio ihtiyat oranı prudential repor ting ihtiyati raporlama prudential supervision yatırımcıyı koruma amaçlı denetim, ihtiyatlı
denetim, basiretli denetim prudential supervision system basiretli denetim sistemi
PSYCHOTROPIC SUBSTANCE psikotrop madde
PUBLIC kamu / amme European Centre for Public Enterpr ise Avrupa Kamu İşletmeleri Merkezi Executive Agency for the Public Health Programme (Public Health Executive Agency (PHEA))
Genel Sağlık Programı Yürütme Ajansı (PHEA)
make public kamuya açıklamak public administration kamu yönetimi public aid devlet / kamu yardımı public aid for development kalkınma için kamu yardımı public author ity yetkili kamu kurumu / kuruluşu public awareness kamu bilinci public contract kamu ihalesi; kamu sözleşmesi
256
public debt kamu borcu public debt accountant kamu borçları saymanı public decency genel görgü kuralları / adabı umumiye public expenditure kamu harcaması public finance kamu finansmanı, kamu maliyesi public health genel sağlık public indebtment devlet borçları public interest kamu yararı; kamu menfaati / çıkarı public internal financial control system kamu iç mali denetim sistemi public international body uluslararası kamu kuruluşu public market halk pazarı public morality genel ahlak public nature kamusal nitelik public offer ing halka arz public opinion kamuoyu public order kamu düzeni public participation kamu katılımı public policy kamu politikası, kamu düzeni (kamu düzeninin
korunması için izlenen politikalar) public procurement kamu alımı public procurement author ity kamu ihale kurumu public procurement law kamu ihale hukuku; kamu ihale kanunu public property kamu malı public prosecutor savcı public register kamu sicili; resmi sicil public relations halkla ilişkiler
public revenue kamu geliri public sector kamu sektörü public security kamu güvenliği public service kamu hizmeti public service charter kamu hizmeti sözleşmesi public service concession agreement kamu hizmeti imtiyaz sözleşmesi public telecommunications networks kamu telekomünikasyon şebekeleri public trading halka açık işlem (borsa) public transport toplu taşıma public under taking kamu teşebbüsü
PUBLICITY tanıtım, ilan
PUNITIVE ceza gerektir ici; cezalandırıcı
PURCHASE i. alış, alım, alma; f. satın almak exclusive purchasing agreement tek elden satın alma anlaşması, münhasır satın
alma anlaşması hire purchase agreement taksitle satın alma anlaşması purchase price satın alma fiyatı, alım fiyatı purchasing committee satın alma komitesi purchasing transaction satın alma işlemi
PURE saf
257
pure vegetable oil saf bitkisel yağ
PURPOSE amaç for the purposes set out in Article X X maddesinde belirtilen amaçlar doğrultusunda purpose of association derneğin, birliğin (ortaklığın) amacı the purpose of this directive… bu direktifin / yönergenin amacı…
PURSUANT TO uyar ınca
PUT (v.) koymak put into effect yürürlüğe / uygulamaya koymak put into force yürürlüğe koymak
258
Q
QUADRIPARTITE AGREEMENT dör tlü anlaşma, dört taraflı anlaşma Quadr ipartite Agreement about West Ber lin
Batı Berlin Hakkında Dörtlü Anlaşma
QUALIFICATION ehliyet, nitelik qualified majority voting (QMV) nitelikli çoğunluk oylaması (QMV) qualified opinion şartlı görüş recognition of professional qualifications
mesleki niteliklerin tanınması
required qualifications gerekli nitelikler
QUALITY nitelik, kalite European Organisation for Quality (EOQ)
Avrupa Kalite Teşkilatı (EOQ)
full quality assurance tam kalite güvencesi Metrology, Standardisation, Testing and Quality Project (MSTQ)
Metroloji, Standardizasyon, Deney ve Kalite Projesi (MSTQ)
product quality assurance ürün kalite güvencesi quality assurance equipment kalite güvence donanımı quality factor nitelik unsuru remediation of water quality su kalitesinin iyileştirilmesi total quality management toplam kalite yönetimi
QUANTITY miktar bill of quantities (BoQ) quantitative restr iction quantity quota
gerekli malzemelerin kantite listesi (BoQ) miktar kısıtlaması miktar kotası
r eference quantity bildirim (referans) miktarı
QUESTION i. soru; sorun; f. sorgulamak wr itten question yazılı soru (önergesi)
QUESTIONNAIRE / QUESTIONNARY soru kâğıdı, anket, soru listesi
QUINTAL kental
QUORUM yeter sayı / nisap quarum for meetings toplantı nisabı / yeter sayısı quarum of decision karar nisabı / yeter sayısı quorum of the European Par liament Avrupa Parlamentosunda nisap (toplantı veya
karar) quarum of resolution ilke kararı nisabı / yeter sayısı
QUOTA kota electoral quota seçim kotası
259
enlargement of quotas kotaların genişletilmesi firm quota kesin kota fishing quota balık avlanma kotası global quota genel kota impor t quota ithal kotası opened quota açık kota quantity quota miktar kotası quota increase kotaların artırılması quota restriction kota kısıtlaması tariff quota tarife kotası
QUOTES kotasyonlar
260
261
R
RACISM ırkçılık European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia (EUMC)
Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığını İzleme Merkezi (EUMC)
fight against r acism and xenophobia ırkçılık ve yabancı düşmanlığıyla mücadele Racism and Xenophobia European Network (RAXEN)
Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Bilgi Ağı (RAXEN)
RADIATION radyasyon, ışınım background radiation arka plan radyasyonu ionising radiation iyonlaştırıcı radyasyon radiation protection radyasyondan korunma
RADIO radyo, telsiz European radio message services (ERMES)
Avrupa radyo mesaj hizmetleri (ERMES)
European radio message standard (ERMES)
Avrupa radyo mesaj standardı (ERMES)
European radio message system (ERMES)
Avrupa radyo mesaj sistemi (ERMES)
RADIOACTIVE radyoaktif / ışınetkin radioactive contamination radyoaktif kirlenme, radyoaktif bulaşma radioactive emittance radyoaktif yayım radioactive mater ial radyoaktif malzeme radioactive substance radyoaktif madde
RATE i. had, oran, rayiç, kur ; f. kıymetlendirmek; derecelendirmek; vergi tarh etmek (emlak vergisi)
bound tar iff r ate zorunlu tarife oranı conversion rate dönüştürme oranı cur rent official rate cari resmi oran (döviz kurunda) deposition rate birikinti / tortu oranı effective rate of return vadeye kadar getiri exchange rate döviz kuru / kambiyo oranı exchange rate mechanism (ERM) döviz kuru mekanizması (ERM) exchange rate policy kur politikası fixed exchange rate system sabit kur sistemi flat r ate sabit oran flatrate charge düz oranlı vergi floating exchange rate regime dalgalı kur rejimi forward rate agreement vadeli kur anlaşması infant mor tality rate bebek ölüm oranı interest r ate faiz oranı interest r ate futures faiz oranlı vadeli işlemler labour force par ticipation rate iş gücüne katılım oranı
262
mortality rate ölüm oranı population increase rate nüfus artış hızı preferential freight rate tercihli navlun oranı rate of adjustment tanzim oranı rate of yield verimlilik oranı (gümrük) real interest rate reel faiz oranı reduced rate indirilmiş oran, indirimli oran reduced rate of impor t duty indirimli ithalat vergisi technical interest r ate teknik faiz oranı unemployment rate işsizlik oranı work at piece rate parça başına çalışma work at time rate zaman esasına göre çalışma zer o rate of duty sıfır vergi oranı zer o rate of impor t duty sıfır oranlı ithalat vergisi
RATIFICATION
act of ratification
icazet, onaylama, onay
onay işlemi exchange of the instruments of ratification
onay belgelerinin teatisi
instrument of ratification onay belgesi r atification of an agreement anlaşmanın onaylanması ratify onaylamak
RATIO oran / nispet benefitcost r atio faydamaliyet oranı employment ratio istihdam oranı gap ratio açık oranı liquidity ratio likidite oranı pover ty ratio yoksulluk oranı power to heat ratio gücün ısıya oranı pr iceearnings ratio fiyat kazanç oranı prudential r atio ihtiyat oranı reserve ratio rezerv oranı solvency ratio ödeme gücü oranı special r atio özel oran
RATIONALE mantık; gerekçe
RAW MATERIAL ham madde
REACTIVE tepkisel
READMISSION geri kabul readmission agreement yeniden kabul anlaşması
REAL ESTATE taşınmaz mal / gayrimenkul real estate investment trust gayrimenkul yatırım ortaklığı
REASON i. neden, gerekçe; akıl, mantık; f. usa vurmak reasoned decision gerekçeli karar reasoned opinion gerekçeli görüş reasoned submission gerekçeli maruzat
263
RECALL geri çağırma; hatırlama letter of recall geri çağırma mektubu recalling that… hatırlatarak…
RECEIPT alındı belgesi, makbuz, dekont; alma, tesellüm depository receipt depo edilen menkul kıymet sertifikası Expor t Receipts Stabilisation System (STABEX)
İhracat Gelirlerinin Sabitleştirilmesi Sistemi (STABEX)
warehouse receipt antrepo makbuzu
RECEPTION kabul; alma collect and receive ahzu kabz commission receivable komisyon alacakları freedom of reception (media) yayın alma özgürlüğü interest receivable faiz alacağı por t reception facility liman atık kabul tesisi r eceive almak, kabul etmek receive a benefit in kind ayni yardım almak receiving environment alıcı ortam receive tender teklif almak
RECESSION daralma economic recession ekonomik daralma
RECIPROCAL karşılıklı / mütekabil on a reciprocal basis karşılıklılık temelinde, mütekabiliyet esasına
dayanarak reciprocal commitment karşılıklı taahhüt reciprocal condition karşılıklı şart r eciprocal obligation karşılıklı yükümlülük reciprocity principle karşılıklılık (karşılıklı işlem) / mütekabiliyet
ilkesi
RECOGNITION kabul; tanıma mutual recognition karşılıklı tanıma recognise tanımak recognising…( in conventions) kabul ederek, bilincinde olarak (sözleşmelerde) recognition of an identity kimliğin tanınması recognition of professional qualifications
mesleki niteliklerin tanınması
recognition of a state bir devletin tanınması
RECOMMENDATION tavsiye karar ı, tavsiye confine oneself to making a recommendation
kendini tavsiyede bulunmakla sınırlandırmak
Commission recommendation Komisyon tavsiyesi Council r ecommendation Konsey tavsiyesi ECSC (abbr. of European Coal and Steel Community) Recommendation
AKÇT (kısalt. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu) Tavsiye Kararı
hereby recommends Member States (to…that…)
Üye Devletlere… (yapmalarını, etmelerini) tavsiye eder.
264
RECONCILIATION uzlaşma, bar ışma reconcile uzlaştırmak
RECONSTRUCTION imar, yeniden yapılanma Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation (CARDS)
(Batı Balkanlarda) Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımı (CARDS)
European Agency for Reconstruction (EAR)
Avrupa İmar Ajansı (EAR)
European Bank of Reconstruction and Development (EBRD)
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (AİKB)
International Bank of Reconstruction and Development (IBRD)
Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (UİKB)
RECORD i. kayıt; f. kayıt tutmak, kaydetmek accident records kaza kayıtları audit of records kayıtların denetimi cr iminal record sabıka kaydı health record sağlık karnesi r ecord an infringement ihlali kayda geçirmek record of the proceedings duruşma zaptı, dava tutanakları stock record stok kayıtları tr ack record [bir kimsenin veya bir kurumun] geçmiş
performansı
RECOVERY geri kazanım, iyileşme, düzelme economic recovery ekonomik düzelme
RECRUITMENT işe alma; askere alma
RECTIFY (v.) düzeltmek / tashih etmek rectify a decision kararı düzeltmek
RECYCLING geri dönüşüm fuel recycling plant yakıt geri dönüşüm tesisi nonrecyclable geri dönüşümsüz recyclable waste geri dönüşümlü atık recycling and disposing of wastes atıkların geri dönüşümü ve bertaraf edilmesi /
giderimi waste recycle atık geri dönüşümü
REDEMPTION itfa; geri alma r ight of redemption iştira hakkı
REDRESS i. tazmin, telafi; f. telafi etmek, tazmin etmek obtain redress tazminat almak
REDUCTION azalma, indir im; indir im yapma make (apply) a reduction indirim yapmak (uygulamak) reduced indirilmiş, indirimli r educed price indirimli fiyat r educed rate indirilmiş oran, indirimli oran reduction of customs duties gümrük vergilerinin indirilmesi
265
REEXPORTATION reekspor t
REFER TO söz etmek; havale etmek, gönderme / atıf yapmak
refer ring to… ...’ya atıfta bulunarak, …’ya gönderme yaparak refer to a decision karara atıfta bulunmak / gönderme yapmak refer disputes to arbitration ihtilafları hakeme havale etme; tahkime başvurma refer the matter back to the High Author ity
işi Yüksek Otoriteye geri göndermek
REFERENCE referans; atıf, gönderme cross reference list çapraz referans listesi r eference per iod referans dönemi reference price gösterge fiyatı, referans fiyatı r eference quantity bildirim (referans) miktarı Terms of reference (ToR) Şartname, yetki tanımı (belirli görevler için)
(ToR)
REFINE (v.) ar ıtmak, inceltmek refining plant arıtma tesisi
REFINERY rafiner i r efinery tank rafineri tankı
REFLATION reflasyon (fiyatlar yükselmeksizin talep hacminin genişlemesi)
REFORM i. reform, ıslahat, yenilik; f. yeniden düzenlemek
administrative reform idari reform agrarian reform tarım reformu European Liberal, Democrat and Reform Par ty (ELDR)
Avrupa Liberal Demokrat ve Reform Partisi (ELDR)
structural adjustment and reform program
yapısal uyum ve reform programı
REFUGEE sığınmacı / mülteci European Refugee Fund (ERF) Avrupa Mülteci Fonu (ERF) United Nations High Commission for Refugees
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği
United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR)
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri (UNHCR)
REFUND iade, ger i ödeme, para iadesi expor t r efund ihracat iadesi, ihracat geri ödemesi
REGARD (v.) göz önünde tutmak having regard to regard a policy
göz önünde tutarak bir politikayı dikkate almak, göz önünde tutmak
regarded addedilen
266
REGIME rejim, yönetim biçimi, hükûmet şekli arbitrary regime keyfi yönetim author itarian regime otoriter rejim customs regime gümrük rejimi customs regime with economic impact ekonomik etkili gümrük rejimi double checking regime çift taraflı kontrol rejimi expor ts regime ihracat rejimi floating exchange rate regime dalgalı kur rejimi impor ts regime ithalat rejimi mutual preferential r egime karşılıklı tercihli rejim par liamentary regime parlamenter rejim preferential r egime tercihli rejim presidential regime başkanlık rejimi suspension regime askıya alma rejimi warehouse regime antrepo rejimi
REGION bölge, yöre adjacent region civar bölgeler;mücavir bölge backward region geri kalmış bölge Committee of the Regions of the European Union (CoR)
Avrupa Birliği Bölgeler Komitesi (BK)
disadvantaged region mahrumiyet bölgesi inter regional differences in terms of development
bölgelerarası gelişmişlik farkları
less favoured region en az gelişmiş bölge outermost region merkezden en uzakta olan bölge pr ior ity region öncelikli bölge pr ior ity region for development kalkınmada öncelikli yöre stricken region felakete uğramış bölge, zarara uğramış bölge
REGIONAL bölgesel DirectorateGeneral for Regional Policy
Bölgesel Politikalar Genel Müdürlüğü
European Regional Development Fund Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ABKF)
acknowledging: kaydederek believing: inanarak conscious that (in protocol): bilincinde olarak; farkında olarak (protokollerde) consider ing: göz önüne alarak emphasizing that: önemine dikkat çekerek, vurgulayarak has agreed as follows: aşağıdaki gibi anlaşmışlardır has decided as follows: aşağıdaki gibi karar vermiştir having noted: kaydederek having regard to: göz önünde tutarak recalling that: hatırlatarak refer ring to: ...e atıfta bulunarak resolving to: kararlı olarak welcoming that: memnuniyetle karşılıyarak whereas: ..dığından
267
(ERDF / FEDER) European System of National and Regional Accounts in the Community
Avrupa Topluluğu Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sistemi
Regional Advisory Councils Bölgesel Danışma Konseyleri r egional cohesion bölgesel uyum regional discrepancy bölgesel farklılık regional disparity bölgesel farklılık; bölgesel eşitsizlik regional economy bölgesel ekonomi regional election regional investment
bölgesel seçim bölgesel yatırım
regional integration bölgesel entegrasyon / bütünleşme Regional Marine Pollution Emergency Response Centre for the Mediter ranean Sea (REMPEC)
Akdeniz için Bölgesel Deniz Kirliliği Acil Müdahale Merkezi (REMPEC)
regional or local authority bölgesel ya da yerel yönetim / makam regionalist par ty bölgeci parti r egional planning bölgesel planlama regional policy bölgesel politika regional state bölgesel devlet r egional union bölgesel birlik Science and Technology for Regional Innovation and Development in Europe (STRIDE)
Avrupa’da Bölgesel Yenileşme ve Gelişme için Bilim ve Teknoloji (STRIDE)
Special Telecommunication Action for Regional Development (STAR)
Bölgesel Gelişme için Özel Telekomünikasyon [Programı] (STAR)
subregional alt bölgesel / yöresel
REGISTRATION tescil, kayıt, kütüğe geçirme; sicil electoral r egister seçmen kütüğü farmer registrations çiftçi kayıtları farmer registration system çiftçi kayıt sistemi invalidity or refusal of registration tescilin geçersizliği veya reddi land registration system arazi kayıt sistemi; tapu sicil sistemi Pollutant Release and Transfer Register (PRTR)
Avrupa Kirletici Salınım ve Taşınım Kaydı (PRTR)
protect designs by registration tasarımların tescil yoluyla korunması public register kamu sicili; resmi sicil r egister i. sicil, kayıt; f. kaydetmek register as revenue irat kaydetmek registration document tescil / kayıt belgesi Registration, Evaluation, Authorisation and Restr iction of Chemicals (REACH)
Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması (REACH)
registered capital kayıtlı sermaye registered employment kayıtlı istihdam registered mail taahhütlü mektup registered office tescil edilmiş işyeri; şirket merkezi registered head office tescil edilmiş idare merkezi shelf r egistration system raf kayıt sistemi
REGISTRY sicil, kayıt land registry tapu sicili
268
tr ade registry ticaret sicili
REGROUP (v.) yeniden gruplandırmak
REGULARITY düzen, düzenlilik, intizam; düzenli olma financial regularity mali uygunluk, mali intizam / düzenlilik ir regularity usulsüzlük regular düzenli / muntazam; kurala uygun regular budget düzenli bütçe, olağan bütçe regular court asıl mahkeme regular repor t düzenli rapor regular salary düzenli maaş
REGULATION tüzük; düzenleme Commission regulation Komisyon tüzüğü common technical regulation (CTR) ortak teknik düzenleme (CTR) Council r egulation Konsey tüzüğü Council Regulation no…/…of… … sayılı ve… [tarihli] Konsey Tüzüğü exchange control regulation kambiyo kontrol / denetim düzenlemesi exempting regulation muafiyet tüzüğü financial regulation mali tüzük implementing regulation uygulama tüzüğü; yönetmelik (iç hukuk) interim regulation geçici tüzük joint aviation regulations (JAR) ortak havacılık kuralları (JAR) make a regulation tüzük çıkarmak provision laid down by regulation tüzükle getirilen hüküm prudential regulation yatırımcıyı koruma amaçlı düzenleme regulate düzenlemek regulated entity düzenlenmiş kuruluş regulated market düzenlenmiş piyasa regulation declared void hükümsüzlüğü açıklanan / iptal edilen tüzük Regulation number / year / EEC of the Council of (daymonthyear) on (concerning, relating to) …
… hakkında (ile ilgili)(günayyıl) tarih ve sayı/yıl/ AET sayılı Konsey Tüzüğü
regulation on mergers birleşmeler tüzüğü the staff r egulations of officials of the European Communities
Avrupa Toplulukları memurları personel düzenlemeleri
technical regulation teknik düzenleme This regulation shall be binding in its entirety and directly applicable in the Member States.
Bu tüzük Üye Devletlerde bütünüyle bağlayıcıdır ve doğrudan uygulanır.
This regulation shall enter into force on…
Bu tüzük… tarihinde yürürlüğe girer.
tr ading on a regulated market düzenlenmiş bir piyasada iş görme
REGULATORY düzenleyici European Committee for Telecommunications Regulatory Affairs (ECTRA)
Avrupa Telekomünikasyon Düzenleyici İşler Komitesi (ECTRA)
regulatory author ity düzenleyici kurum; düzenleyici makam regulatory body düzenleyici kurum / kuruluş
269
regulatory committee düzenleyici komite regulatory framework düzenleyici çerçeve regulatory impact assesment (RIA) düzenleyici etki analizi (DEA) self r egulatory body özerk kuruluş
REINSURANCE reasürans reinsurance par ticipation reasürans iştiraki reinsurance undertaking reasürans teşebbüsü, reasürans işletmesi reinsurer reasürör reinsurer share reasürör payı
RELATION ilişki bilateral r elations ikili ilişkiler DirectorateGeneral for External Relations
Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
external relations diş ilişkiler General Affair s and External Relations Council (GAERC)
Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi (GİDİK)
promote relations ilişkileri geliştirmek public relations halkla ilişkiler
RELEASE serbest bırakma, salıverme, tahliye accidental r elease kaçak conditional release şartlı tahliye declaration of release for free circulation
serbest dolaşıma giriş beyannamesi
goods released for free circulation serbest dolaşımda bulunan mallar Pollutant Release and Transfer Register (PRTR)
Avrupa Kirletici Salınım ve Taşınım Kaydı (PRTR)
post release control sonradan kontrol (gümrük) press release basın bülteni release for free circulation serbest dolaşıma giriş r elease of a right bir hakkın terki r elease of goods eşyanın / malın serbest bırakılması release of guarantee teminatın iadesi, kalkması
RELIABILITY güvenilirlik
RELIEF kur tarma, çare; yardım; ferahlama; muafiyet duty relief ar rangement gümrük muafiyet düzenlemesi temporary relief geçici muafiyet total r elief tam muafiyet
REMAIN (v.) ... kalmak remain in office görevde kalmak remaining bakiye
REMEDY çare, deva, çözüm; ilaç exhaustion of remedies çözüm yollarının tüketilmesi, çarelerin
tüketilmesi legal remedy hukuki hak arama yolu; hukuki çare; yasal yol /
kanun yolu remediation of water quality su kalitesinin iyileştirilmesi
270
remedy a situation bir durumu düzeltmek
REMISSION indir im, hafifletme; af / bağışlama; feragat; teskin
grant a remission indirim uygulamak remission of duty vergi indirimi / affı r emit affetmek (vergi); ulaştırmak; para göndermek
REMOTE uzak, ır ak remote sensing uzaktan algılama remote sensing programme uzaktan algılama programı
REMUNERATION ücret, karşılık, ödül / mükafat
RENEW (v.) temdit etmek; yenilemek renew agreements anlaşmaları yenilemek
RENEWABLE temdit edilebilir ; yenilenebilir European Association for Renewable Energies (EUROSOLAR )
Avrupa Yenilenebilir Enerji Birliği (EUROSOLAR)
renewable energy resource yenilenebilir enerji kaynağı renewable fuel yenilenebilir yakıt
RENOVATION yenileme, yenileştirme renovate yenilemek, yenileştirmek
RENUNCIATION vazgeçme (hak, borç, yükümlülük) renounce vaz geçme, feragat
REPAIR i. onar ım; f. onarmak free repair ücretsiz onarım repair charges onarım giderleri / masrafları, tamir giderleri /
masrafları r epair service onarım hizmeti
REPARATION onar ım; tazmin pecuniary reparation para ile telafi etme (tazmin etme)
REPAYMENT geri ödeme, itfa, iade grant a repayment geri ödemeden yararlandırma repayment of taxation vergi iadesi r epayment schedule geri ödeme planı
REPEAL (v). yürür lükten kaldırmak (yasal/idar i düzenleme); kanunun açık veya ör tülü biçimde sonraki bir kanun tarafından tümüyle ilga edilmesi / yürürlükten kaldır ılması
repeal provisions hükümleri yürürlükten kaldırmak
REPLACEMENT yenileme, değiştirme par tial r eplacement kısmi yenileme replace yerine başkasını koymak, ikame etmek replacing product ikame ürün replacement of goods malların yenisi ile değiştirilmesi, malların
ikamesi
271
replacement / replacing product ikame ürün
REPLY i. yanıt, cevap, karşılık; f. yanıtlamak, cevaplamak, karşılık vermek
r ight of reply cevap hakkı
REPORT i. rapor , bilgi; f. r apor etmek, bildirmek accident repor t kaza raporu annual repor t yıllık rapor commission repor t komisyon raporu European Parliament sittings official r epor ts
Avrupa Parlamentosu resmi oturum tutanakları
external debt monitor ing repor t dış borç izleme raporu feasibility repor t fizibilite raporu financial repor ting mali raporlama inception repor t başlangıç raporu progress repor t ilerleme raporu prudential repor ting ihtiyati raporlama regular repor t düzenli rapor repor ting requirement raporlama yükümlülükleri
REPRESENTATION temsil; temsilcilik direct representation doğrudan temsil European Commission Representation (ECR)
Avrupa Komisyonu Temsilciliği (AKT)
external representation dış temsil indirect r epresentation dolaylı temsil permanent representation daimi temsilcilik propor tional representation orantılı temsil, nispi temsil r ight of representation temsil hakkı
REPRESENTATIVE temsilci, temsil eden author ised representative yetkili temsilci Conference of the Representatives of the Governments of the Member States
Üye Devletlerin Hükûmet Temsilcileri Konferansı
demographic representativeness demografik temsil edilebilirlik employers’ representative işveren temsilcisi High Representative for the Common Foreign and Security Policy (CFSP)
Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası (ODGP) Yüksek Temsilcisi
house of the representatives temsilciler meclisi legal representative hukuki temsilci; kanuni temsilci permanent representative daimi temsilci Permanent Representatives Committee (COREPER)
Daimi Temsilciler Komitesi (COREPER)
representative market temsilî pazar Representatives of Governments of Member States
Üye Devletlerin Hükûmet Temsilcileri
r epresentative period temsilî dönem representative price temsilî fiyat r esident representative mukim temsilci
272
REPRODUCE (v) üremek, üretmek, kopyasını çıkar tmak reproducibility kopyalanabilirlik
REPUDIATION fesih; sonuçlar ı iler iye dönük meydana getiren iptal etme
repudiate iptal etmek, fesh etmek
REPURCHASE geri satın alma repurchase agreement geri satın alma şartıyla satış anlaşması; sürekli
repo open repurchase agreement açık repo rever se repurchase agreement reverse repo r ight of repurchase vefa hakkı
REQUIREMENT ihtiyaç / gereksinim; gereklilik; koşul / şart; ister; yükümlülük
basic requirements temel gereklilikler capital r equirement sermaye yeterliliği, sermaye gerekliliği disclosure requirement açıklama yükümlülüğü; kamuyu aydınlatma
yükümlülüğü Joint Aviation Requirements and Standards (JARS)
Ortak Havacılık Gerekleri ve Standartları (JARS)
labour requirement işgücü gereksinimi protection requirements koruma şartları r epor ting requirement raporlama yükümlülükleri solvency requirement yükümlülük karşılama yeterliliği
RESALE ikinci el satış, yeniden satış
RESCISSION hükümsüz kılma, geçersiz kılma (geçmişe etkili olarak)
rescind bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırmak (sözleşme /akit); fesh etmek (taraflarca); iptal etmek (nispi butlanda); geri alma (az kullanılır)
RESEARCH araştırma accident research kaza araştırması agr icultural research projects (AGREP)
tarımsal araştırma projeleri (TAP)
Centre for Educational Research and Innovation (CERI)
Eğitimde Araştırma ve Yenilik Merkezi (CERI)
Community Research and Development Information Service (CORDIS)
Topluluk Araştırma ve Geliştirme Bilgi Hizmeti (CORDIS)
DirectorateGeneral for Research Araştırma Genel Müdürlüğü European Collaborative Linkage of Agr iculture and Industry through Research (ÉCLAIR)
Avrupa Araraştırma Yoluyla Tarım ve Sanayi İş Birliği Bağı (ÉCLAIR)
European Cooperation in the Field of Scientific and Technical Research (COST)
Bilimsel ve Teknik Araştırma Alanında Avrupa İş Birliği (COST)
European Council for Nuclear Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi (CERN)
273
Research (CERN) European Research Area (ERA) Avrupa Araştırma Alanı (AAA) European Research and Development Committee (ERDC)
Avrupa Araştırma ve Geliştirme Komitesi (ERDC)
European Space Research Institute (ESRIN)
Avrupa Uzay Araştırmaları Enstitüsü (ESRIN)
European Space Research Organisation (ESRO)
Avrupa Uzay Araştırmaları Örgütü (ESRO)
European Space Research and Technology Centre (ESTEC)
Avrupa Uzay Araştırma ve Teknoloji Merkezi (ESTEC)
Fisheries and Agr icultural Research (FAR)
Balıkçılık ve Tarım Araştırmaları (FAR)
Joint Research Centre (JRC) Ortak Araştırma Merkezi (OAM) Research and development (R&D) Araştırma ve Geliştirme (ArGe) Research and Development in Advanced Communications Technologies for Europe (RACE)
Avrupa İleri Haberleşme Teknolojilerinde Araştırma ve Geliştirme (RACE)
research and development policy araştırma geliştirme politikası Research and Technological Development (RTD)
Araştırma ve Teknolojik Gelişim (RTD)
research and technological development framework programme
araştırma ve teknoloji geliştirme çerçeve programı
Scientific and Technological Research Committee (STRC)
Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Komitesi (STRC)
Suppor t Programme for Evaluation Activities in Research (SPEAR)
Araştırma Etkinliklerini Değerlendirme Destek Programı (SPEAR)
RESERVE rezerv, ihtiyat,yedek; f. ihtiyaten saklamak secret reserve gizli ihtiyat official foreign exchange reserve resmi döviz rezervi per formance reserve reserve a right
performans rezervi hakkı saklı tutmak
reserve ratio rezerv oranı reserved power saklı yetki
RESIDENCE mesken, ikamet edilen yer, sakin bulunulan yer , konut (nadiren)
country of residence ikamet edilen ülke; meskenin bulunduğu ülke freedom of residence mesken yerini seçme özgürlüğü habitual r esidence mutat mesken residence permit ikamet izni
RESIDENT yer leşik, ikamet eden; sakin olan, mukim (nadiren)
nonresident yurt içinde yerleşik olmayan nonresident car r ier yerleşik olmayan nakliyeci / taşıyıcı r esident representative mukim temsilci r esident twinning adviser (RTA) daimi eşleştirme danışmanı (RTA)
274
RESIDUE ar tık, kalıntı, bakiye
RESIGNATION istifa, çekilme, teslim resign istifa etmek, çekilmek, el çekmek, bırakmak resign as a body toplu istifa resign from office görevden istifa
RES JUDICATA kesin hüküm itirazı force of res judicata kesinleşmiş yargı kararı (etkisi) plea of res judicata kaziyei muhakeme defi
RESOLUTION ilke karar ı; çözüm Council r esolution Konsey ilke kararı conflictresolution diplomacy uyuşmazlık çözücü diplomasi draft r esolution ilke kararı taslağı European Parliament resolution Avrupa Parlamentosu ilke kararı framework resolution çerçeve ilke kararı introduce a draft resolution ilke kararı taslağı sunma motion for a resolution karar önergesi (ilke kararı) quarum of resolution ilke kararı nisabı / yeter sayısı
RESOLUTIVE CLAUSE fesih kaydı (akitlerde)
RESOLVING TO… karar lı olarak…
RESOURCE kaynak allocation of resources kaynakların tahsisi budget resources bütçe kaynakları capital r esource sermaye kaynağı Community’s own resources Topluluğun öz kaynakları diver sification of resources kaynakların çeşitlendirilmesi domestic resource yerli kaynak renewable energy resource yenilenebilir enerji kaynağı resource allocation kaynak tahsisi r esource schedule kaynak planı state resource devlet kaynağı
RESPECTIVE ilgili, her biri kendisinin olan
citizen: vatandaş / yurttaş citizenship: vatandaşlık domicile: ikametgah establishment: kuruluş, yerleşme national: ulusal / milli; uyruk (şirketler de dahil) nationality: milliyet; tabiiyet / uyrukluk non resident: yerleşik olmayan resident: yerleşik,ikamet eden, mukim place of establishment: yerleşme yeri; kuruluş yeri (tesisler ve kurumlar için) place of incorporation: tüzel kişiliğin bulunduğu yer place of presence: bulunulan yer
275
RESPECTIVELY sırasıyla, ayr ı ayr ı
RESPIRABLE GAS solunabilir gaz
RESPONDENT davalı, dava edilen; cevap veren / karşılık veren
RESPONSIBILITY sorumluluk / mesuliyet confer the responsibilities sorumluluk vermek division of responsibility sorumluluk paylaşımı effective discharge of responsibility sorumluluğu etkili biçimde yerine getirme external responsibilities of the European Community
Avrupa Topluluğunun dış sorumlulukları
be responsible for …’dan sorumlu olmak
RESTATE (v.) yeniden beyan etmek, yeniden bildirmek
RESTRICTION kısıtlama abolition of restrictions kısıtlamaların kaldırılması disguised restr iction örtülü kısıtlama elimination of quantative restr ictions miktar kısıtlamalarının kaldırılması expor t r estr iction ihracat kısıtlaması impor t r estriction ithalat kısıtlaması quantitative restr iction miktar kısıtlaması quota restriction kota kısıtlaması Registration, Evaluation, Authorisation and Restr iction of Chemicals (REACH)
Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması (REACH)
trade restriction ticari kısıtlama
RESTRUCTURE (v.) yeniden yapılandırmak insitu restructuring mekânda yeniden yapılanma
RESULT sonuç result a procedure / proceeding in a decision
bir konuyla ilgili işlemlerin bir kararla sonuçlandırılması
RETAIL perakende satış r etail outlet perakende satış yeri r etailer perakendeci
RETENTION alıkoyma, tutma, muhafaza etme, koruma
RETRANSMISSION yeniden yayınlama (TV ve radyo yayınlar ı)
RETREAT geri çekilme
RETROCESSION iade
RETURN i. getir i; iade; dönüş; f. ger i göndermek, geri gelmek; iade etmek
copy for return / return copy effective rate of return
iade nüshası vadeye kadar getiri
level of return getiri seviyesi r eturned goods geri gelen (iade edilen) mal / eşya
276
REVENUE gelir public revenue kamu geliri r egister as revenue irat kaydetmek revenue partnership gelir ortaklığı r evenueproducing monopoly gelir sağlayan tekel, mali nitelikli tekel
REVIEW i. inceleme / tetkik; eleştir i / tenkit; f. gözden geçirmek, değer lendirmek, yeniden incelemek
appellate review itirazın üst yargı organı tarafından incelenmesi (istinaf, temyiz ve benzeri incelemeler)
judicial review adli inceleme; yargısal denetim; hukuka uygunluk denetimi
peer review eşitleri, akranları, meslektaşları tarafından gözden geçirme, inceleme, kontrol
r eview the legality of acts of the council konsey tasarruflarının / işlemlerinin hukuka uygunluğunu denetlemek
review of financial statements mali bildirimlerin incelenmesi, mali raporların incelenmesi
REVISE (v.) düzeltmek, değiştirmek (inceleyerek, gözden geçirerek)
procedure for revising gözden geçirerek düzeltme usulü
REVOCATION rücu / cayma, geri alma revocation of licence ehliyetin iptali; ruhsatın iptali
REVOLUTION devr im agrarian revolution tarım devrimi industrial r evolution sanayi devrimi
REVOLT isyan
REVOLVE (v.) dönmek (bir şeyin etrafında) revolving fund döner sermaye
RIGHT hak; sağ abuse of r ight hakkın suistimali / hakkın kötüye kullanılması accord a r ight hak bahşetmek agree to a r ight bir hakkın varlığı konusunda mutabakata varmak avail oneself of a right bir haktan yararlanmak Bill of Rights (İnsan) Haklar(ı) Bildirgesi capacity to be the subject of right hak ehliyeti; haklardan yararlanma ehliyeti capacity to have r ights and duties haklardan yarlanma ehliyeti Char ter of Fundamental Rights Temel Haklar Şartı civil r ight medeni hak confer rights hak tanımak / bahşetmek Convention on Human Rights İnsan Hakları Sözleşmesi Convention on the Rights of the Children (CRC)
Çocuk Hakları Sözleşmesi (ÇHS)
copyr ight telif hakkı design r ights tasarım hakları enjoyment of a r ight bir haktan yararlanma
277
European Union Char ter of Fundamental Rights
Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı
European Convention on Human Rights (ECHR)
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)
European Cour t of Human Rights (EctHR)
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)
European Initiative for Democracy and Human Rights (EIDHR)
Demokrasi ve İnsan Hakları Avrupa Girişimi (EIDHR)
European Union Agency for Fundamental Rights (FRA)
Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı (FRA)
exclusive broadcasting r ight exclusive right exercise of the right of establishment
münhasır yayın hakkı münhasır hak yerleşme hakkının kullanılması
exhaustion of rights haklarin tüketilmesi fundamental r ights and freedoms temel hak ve özgürlükler fundamental social r ights of worker s işçilerin temel sosyal hakları human rights insan hakları human and civil r ights insan hakları ve medeni haklar human rights violation insan hakları ihlali incorporeal r ight gayri maddi hak individual holder of exclusive rights münhasır hakları münferiden elinde tutan kimse intellectual, industr ial and commercial proper ty rights
fikri, sınai ve ticari mülkiyet hakları
intellectual property rights (IPR) fikri mülkiyet hakları; fikri haklar (IPR) International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR)
Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (ICCPR)
International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (ICESCR)
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (ICESCR)
minor ity rights azınlık hakları nonexclusive right münhasır olmayan hak Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR)
Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi ODIHR)
operating r ight işletme hakkı possess a right of veto veto hakkına sahip olmak protection of intellectual rights fikri hakların korunması protection of intellectual and industr ial proper ty rights
fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması; fikri ve sınai hakların korunması
release of a right bir hakkın terki r eserve a right hakkı saklı tutmak retain a right hakkı muhafaza etmek r ight holder hak sahibi r ight in rem ayni hak r ight of association dernek kurma hakkı r ight of asylum iltica / sığınma hakkı r ight of audience savunma hakkı; duruşmada bulunma hakkı r ight of establishment yerleşme hakkı; iş kurma / tesis etme hakkı
(kurum, tesis, iş yeri, ticarethane) r ight of fishery balık tutma hakkı r ight of initiative inisiyatif [kullanma] hakkı r ight of legation elçilik hakkı
278
r ight of option hakkı hıyar, seçme hakkı r ight of ownership mülkiyet hakkı r ight of peaceful assembly barışçı toplanma hakkı
r ight of preemption şufa hakkı r ight of redemption iştira hakkı r ight of reply cevap hakkı r ight of representation temsil hakkı r ight of repurchase vefa hakkı r ight to access girme hakkı, katılma hakkı, erişim hakkı r ight to benefit yararlanma hakkı r ight to move freely serbestçe yer değiştirme hakkı r ight to peaceful assembly barışçı toplantı hakkı r ight to a pension emeklilik hakkı r ight to petition dilekçe (verme) hakkı r ight to physical integrity bedensel dokunulmazlık hakkı r ight to stand for election seçimlerde aday olma hakkı, seçilme hakkı r ight to veto veto hakkı r ight to vote oy kullanma hakkı, seçme hakkı special drawing right (SDR) özel çekme hakkı (SDR) transfer of operating r ights (ToOR) işletme hakkı devri (İHD) waive a right of action dava hakkından feragat etmek
RIGID katı
RIPARIAN COUNTRIES kıyıdaş ülkeler (nehir)
RISK r isk accident r isk kaza tehlikesi, kaza riski full r isk tam risk occupational r isks mesleki riskler radiological risk radyolojik risk r isk adjusted asset riske uyarlanmış aktif r isk assessment system risk değerlendirme sistemi r isk audit risk denetimi r isk capital risk sermayesi r isk concentration risk yoğunlaşması r isk monitoring risk denetimi systemic r isk sistemik risk
ROOM oda detention room nezarethane inter rogation room sorgu odası
ROTATION rotasyon, dönüşüm; sırayla başkanlık etme rotate dönmek; vardiyalı çalışmak; sırayla başkanlık
etmek crop rotation her yıl değişik ekin ekilmesi, dönüşümlü /
münavebeli ekim equal rotation eşit rotasyon
279
rotation of the presidency başkanlığın dönüşümlü olması
ROYALTY lisans ücreti; krallık, kraliyet ailesi author ’s royalties yazarın telif hakları
RULE kural; egemenlik, saltanat; mahkeme emri Community rules Topluluk kuralları conduct of business rules işlerin yürütülmesi sırasında uyulacak kurallar customs rule gümrük kuralı divide and rule policy (divide et imperia)
böl ve yönet politikası
general rule genel kural general rules for the interpretation of the tar iff
tarifenin yorumlanmasına dair genel kurallar
listing rules kotasyon kuralları or igin rule menşe kuralı rule book düzenleme, kanunname rule of law hukukun üstünlüğü rule of origin menşe kuralı rules governing the system of proper ty ownership
mülkiyet sistemini düzenleyen kurallar
rules of procedure usul kuralları Rules of Procedure of the European Par liament
Avrupa Parlamentosu Usul Kuralları (Avrupa Parlamentosu İç Tüzüğü)
rules on competition rekabet kuralları unjust rule haksız yönetim
RULING mahkemenin verdiği ara kararı
give a ruling ara kararı vermek (yargılama esnasında verilen, davayı esastan sonuçlandırmayan karar)
have jur isdiction to give preliminary rulings
ön karar verme yetkisine sahip olmak
preliminary ruling ön karar preliminary ruling of the cour t divan ön kararı, mahkemenin ön kararı ruling class yönetici sınıfı
RURAL kır sal DirectorateGeneral for Agriculture and Rural Development
Tarım ve Kırsal Kalkınma Genel Müdürlüğü
Instrument for PreAccession Assistance for Rural Development (IPARD)
Kırsal Kalkınma için Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPARD)
rural development kırsal kalkınma rural population kırsal nüfus Special Accession Programme for Agr iculture and Rural Development (SAPARD)
Tarımsal ve Kırsal Kalkınmaya Yönelik Özel Katılım Programı (SAPARD)
280
281
S
SAFE güvenli, emniyetli; korunmalı, korunmuş; kasa Dedicated Road Infrastructure for Vehicle Safety in Europe (DRIVE)
Avrupa’da Taşıt / Araç Emniyeti için Tahsisli Yol Altyapısı (DRIVE)
safe disposal of nonrecoverable waste geri kazanımsız atıkların güvenli biçimde bertaraf edilmesi
safe product güvenli ürün safe zone güvenlik bölgesi
SAFEGUARD i. korunma; f. korumak, korunmak safeguard measure korunma önlemi / tedbiri safeguard the interests of the Community
Topluluk çıkarlarını korumak
safeguard the continuity of employment
istihdamın devamlılığını korumak
SAFETY güvenlik / emniyet advisory committee on safety güvenlik danışma komitesi European Agency for Safety and Health at Work (EUOSHA)
Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU OSHA)
European Aviation Safety Agency (EASA)
Avrupa Hava Emniyeti Ajansı (EASA)
European Food Safety Author ity (EFSA)
Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA)
European Mar itime Safety Agency (EMSA)
Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı (EMSA)
European Organisation for the Safety of Air Navigation (Eurocontrol)
Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (Eurocontrol)
food safety gıda güvenliği food safety action plan gıda güvenliği eylem planı general product safety genel ürün güvenliği International Convention for the Safety of Life at Sea
Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi
occupational safety meslek güvenliği product safety ürün güvenliği safety at work iş güvenliği
conserve: muhafaza etmek defence: savunma prevent: önlemek protection: koruma protectionism: korumacılık safeguard: korunma
282
safety controls on impor ts ithalattaki güvenlik kontrolleri safety instruction güvenlik talimatı safety of life at sea (SOLAS) denizde can güvenliği (SOLAS)
SALARY maaş fix salary sabit maaş regular salary düzenli maaş
SALE satış; ucuzluk arms sale silah satışı distant sale mesafeli (uzaktan) satış domestic international sales corporation (DISC)
uluslararası satış yapan ulusal şirket (DISC)
door to door sale kapıdan satış installment sale taksitli satış sale by way of an offer to the public halka / umuma arz yoluyla satış sale of consignment konsinye satış sales campaign kampanyalı satışlar sale on credit taksitli satış
SAMPLE örnek, model sample survey örnekleme araştırması
SAMPLING örnekleme biological sampling biyolojik örnekleme method of sampling and analysis numune alma ve tahlil yöntemi / örnekleme ve
çözümleme yöntemi sampling procedure örnekleme usulü
SANCTION yaptırım / müeyyide; onay / tasvip cr iminal sanction cezai yaptırım legal sanction hukuki yaptırım penal sanction cezai yaptırım
SAVE f. korumak, saklamak, biriktirmek; …’den başka (ancak, yalnız)
save as otherwise provided aksi öngörülmedikçe save for the exceptions or derogations provided for
öngörülen istisnalar ya da derogasyonlar saklı kalmak kaydıyla
SAVING tasar ruf
SCALE barem, ölçek, terazi time scale zaman cetveli
SCHEDULE izlence, program, plan activity schedule faaliyet çizelgesi programme schedule program çizelgesi (medya) repayment schedule geri ödeme planı resource schedule kaynak planı schedule of customs duties gümrük vergileri çizelgesi / cetveli
SCHEMA şema
283
SCHEME plan; sistem; diyagram complementary social security scheme tamamlayıcı sosyal güvenlik programı deposit guarantee schemes mevduat garantisi sistemleri ecomanagement and audit scheme (EMAS)
çevre yönetimi ve denetleme planı (EMAS)
investor compensation scheme yatırımcı tazmin sistemi paid holiday scheme ücretli izin sistemi single payment scheme tek ödeme planı
SCHENGEN AGREEMENT Schengen Anlaşması
SCHENGEN INFORMATION SYSTEM (SIS)
Schengen Bilgi Sistemi (SIS)
SCHENGEN INFORMATION SYSTEM NETWORK (SISNET)
Schengen Bilgi Sistemleri Ağı (SISNET)
SCIENCE bilim / ilim, fen Committee for the European Development of Science and Technology (CODEST)
Avrupa Bilim ve Teknoloji Geliştirme Komitesi (CODEST)
European Science Foundation (ESF) Avrupa Bilim Vakfı (ESF) Foundation of the Europe of Sciences and Cultures (FESAC)
Bilimler ve Kültürler Avrupası Vakfı (FESAC)
political science siyaset bilimi Science and Technology for Regional Innovation and Development in Europe (STRIDE)
Avrupa’da Bölgesel Yenileşme ve Gelişme için Bilim ve Teknoloji (STRIDE)
SCOPE kapsam, alan scope of application uygulama alanı / kapsamı scope of a measure önlemin / tedbirin kapsamı scope of licence ruhsat kapsamı
SCREENING tarama; inceleme screening procedure tarama prosedürü / usulü screening process tarama süreci vehicle and container screening system araç ve konteyner tarama sistemi
SCRUTINY tetkik, inceleme
SEA deniz deep sea discharge system derin deniz deşarj sistemi dumping of waste at sea atıkların denize dökülmesi International Convention for the Safety of Life at Sea
Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi
safety of life at sea (SOLAS) denizde can güvenliği (SOLAS) sea discharge deniz deşarjı seagoing vessel deniz aracı sea pollution deniz kirlenmesi, deniz kirliliği
SEAT sandalye, koltuk; merkez; yer ; mevki, makam seat of an institution kurum merkezi
284
tr ansfer of the seat of a company / firm bir şirketin / firmanın merkezinin yer değiştirmesi vacant seat boş yer
SECONDARY ikincil European Community secondary law Avrupa Topluluğu ikincil hukuku European Community secondary legislation
Avrupa Topluluğu ikincil mevzuatı
Europe of the Secondary Generation İkinci Neslin / Kuşağın Avrupası secondary law ikincil hukuk secondary legislation ikincil mevzuat secondary market ikincil piyasa secondary pr ior ity ikincil öncelik
SECONDMENT geçici görevlendirme
SECRECY gizlilik professional secrecy meslek sırrı
SECRET gizli secret advertisement gizli reklam trade secret ticari sır secret ballot gizli oy secret reserve gizli ihtiyat vote by secret ballot gizli oylama, kapalı oylama
SECRETARIAT sekreter lik general secretar iat genel sekreterlik Secretar iat General of the Commission Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliği Secretar iat General of the Council (of the European Union)
Avrupa Birliği Konseyi Genel Sekreterliği
SECRETARY sekreter / yazman / kâtip first secretary başkâtip general secretary genel sekreter Secretary General Genel Sekreter (Birleşmiş Milletler)
SECTION kısım subsection alt kısım
SECTOR sektör; kesim; mıntıka audiovisual sector görselişitsel sektör mar itime sector denizcilik sektörü pr ivate sector özel sektör public sector kamu sektörü transpor t sector taşımacılık sektörü
SECTORAL sektörel crosssectoral activities sektörler arası faaliyetler sectoral guidelines sektörel kılavuz ilkeler Sectoral Monitor ing SubCommittee (SMSC)
Sektörel İzleme Alt Komitesi (SMSC)
sectoral planning sektörel planlama sectoral policies sektörel politikalar
285
SECULAR laik, seküler nonsecular state laik olmayan devlet, din devleti secular state laik devlet
SECURITY menkul kıymet; güvenlik area of freedom, secur ity and justice özgürlük, güvenlik ve adalet alanı border secur ity sınır güvenliği Committee of European Secur ities Regulators (CESR)
Avrupa Sermaye Piyasası Kurulları Komitesi (CESR)
Common Foreign And Secur ity Policy (CFSP)
Ortak Dış(işleri) ve Güvenlik Politikası (ODGP)
Common Security and Defence Policy (CSDP)
Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası (OGSP)
Conference on Secur ity and Cooperation in Europe (CSCE)
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı (AGİK)
debt security / instrument borçlanma aracı, borçluluğu temsil eden menkul kıymet
DirectorateGeneral for Justice, Freedom and Secur ity
Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Genel Müdürlüğü
equity security ortaklık hakkı veren menkul kıymet European Network and Information Security Agency (ENISA)
Avrupa Ağ ve Bilgi Güvenliği Ajansı (ENISA)
European Secur ity and Defence Identity (ESDI)
Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği (AGSK)
European Secur ity and Defence Policy (ESDP)
Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP)
European Union Institute for Security Studies (EUISS)
Avrupa Birliği Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü (EUISS)
fixed income security sabit getirili menkul kıymetler Institute for Security Studies (ISS) Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü (ISS) integrated border security model entegre sınır güvenlik modeli international security management (ISM)
uluslararası güvenlik yönetimi (ISM)
listed secur ity borsaya kote edilen menkul kıymet lodging of a secur ity menkul kıymetin kiralanması national security ulusal güvenlik nonequity security ortaklık hakkı vermeyen menkul kıymet Organisation for Security and Co operation in Europe (OSCE)
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT)
Political and Security Committee (PSC)
Siyaset ve Güvenlik Komitesi (PSC)
preservation of national security ulusal güvenliğin korunması public security kamu güvenliği secur ity arrangement güvenlik düzenlemesi secur ity cer tificate teminat sertifikası; güvenlik belgesi secur ity consideration güvenlik kaygısı secur ity information form güvenlik bilgi formu secur ity measure güvenlik önlemi / tedbiri secur ity of supply arz güvenliği secur ity of tenure teminat; daimi statü
286
social secur ity sosyal güvenlik social secur ity deficit sosyal güvenlik açığı tr ansit security transit teminatı underlying security dayanak varlık (vadeli işlem ve opsiyon borsası) United Nations Security Council (UNSC)
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK)
var iable yield secur ity değişken getirili menkul kıymet zone of secur ity güvenlik bölgesi
SECURITIES menkul kıymetler European Secur ities Committee Avrupa Menkul Kıymetler Komitesi holder of securities elinde menkul kıymet bulunduran International Organisation of Securities Commissions (IOSCO)
Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonları Örgütü (IOSCO)
International Secur ities Free Zone Uluslararası Menkul Kıymetler Serbest Bölgesi issue securities menkul kıymetler ihraç etmek multiple vote securities oyda imtiyazlı paylar secur ities investment association menkul kıymetler yatırım ortaklığı secur ities investment fund menkul kıymetler yatırım fonu stock exchange listed secur ities borsaya kote edilmiş menkul kıymetler
SEIZURE zapt, müsadere, el koyma; haciz (ilamlı icra) seize zapt etmek, ele geçirmek, yakalamak, el koymak
SELF kendi, öz var lık; kendi kendine, kendisi tarafından
self assessment öz değerlendirme selfcensorship oto sansür self determination kendi kaderini tayin etme self executing treaty iç hukukta, bir iç hukuk düzenlemesine ihtiyaç
göstermeden etkili olan anlaşma self government kendi kendine yönetim self management öz yönetim self protection kişinin kendini kendi imkanlarıyla koruması,
nefsi müdafaa self r egulatory body özerk kuruluş selfsufficiency kendi kendine yeterlilik
SELLING satış distance selling mesafeli satış distance selling contract mesafeli satış sözleşmesi door to door selling kapıdan satış sell satmak
SEMI yar ı, yar ım; kısmi semi finished foodstuff yarı mamul gıda maddesi semisubsistence farming yarı geçimlik çiftçilik
SENIORITY kıdem senior contracting manager (SCM) kıdemli ihale yöneticisi (SCM) senior financial manager (SFM) kıdemli mali yönetici (SFM) senior programme officer (SPO) kıdemli program görevlisi (SPO)
287
SENSORY duyumsal
SENTENCE i. mahkumiyet hükmü; tümce f. mahkûm etmek, hüküm giydirmek
execution of a sentence cezanın infazı interlocutory sentence ara karar
SEPARATE ayr ı, farklı separate estate kişisel / mahfuz mal (aile hukuku, ortaklık
hukuku) separatist tendency ayrılıkçı eğilim separatist ter ror ism ayrılıkçı terör
SEPARATION ayr ılma, ayırma area of separation tecrit alanı separation of estate mal ayrılığı (aile hukuku) separation of powers kuvvetler ayrılığı separation of proper ty mal ayrılığı (aile hukuku)
SERIAL radyo ya da tv dizisi; devamı olan
SERVICE hizmet Advanced Communications Technologies and Services (ACTS)
İleri Haberleşme Teknolojileri ve Hizmetleri (ACTS)
advisory service danışmanlık hizmeti audiovisual services görselişitsel hizmetler civil service kamu / amme görevi / hizmeti Community Research and Development Information Service (CORDIS)
Topluluk Araştırma ve Geliştirme Bilgi Hizmeti (CORDIS)
continuity of service hizmetin devamlılığı / sürekliliği DirectorateGeneral for the Internal Market and Services (DG MARKT)
İç Pazar ve Hizmetler Genel Müdürlüğü
electronic communications networks and services (ECN&S)
elektronik haberleşme şebekeleri ve hizmetleri (ECN&S)
European radio message services (ERMES)
Avrupa radyo mesaj hizmetleri (ERMES)
European Union Civil Service Tr ibunal Avrupa Birliği Kamu Personeli Mahkemesi Foreign Investment Advisory Service (FIAS)
Yabancı Yatırımlar Danışmanlık Servisi (FIAS)
free circulation of tv services tv hizmetlerinin serbest dolaşımı freedom to provide services hizmet sunma serbestisi, hizmet edimi serbestisi free movement of services hizmetlerin serbest dolaşımı inservice training hizmet içi eğitim insurance service sigorta hizmeti Internal Audit Service (IAS) İç Denetim Servisi (IAS) Legal Service (SJ) Hukuk Servisi (SJ) liberalisation of services hizmetlerin serbestleştirilmesi liberalisation of banking services bankacılık hizmetlerinin serbestleşmesi /
serbestleştirilmesi maintenance service bakım onarım hizmeti
288
military service askerlik hizmeti national service askerlik hizmeti public service kamu hizmeti, kamu görevi public service charter kamu hizmeti sözleşmesi public service concession agreement kamu hizmeti imtiyaz sözleşmesi preventive health service koruyucu sağlık hizmeti provide investment service yatırım hizmeti sunmak repair service onarım hizmeti service of general economic interest genel ekonomik yarar hizmeti service of summons celp shuttle service mekik taşımacılığı tr ansEuropean services transAvrupa hizmetleri
SESSION oturum / celse, toplantı extraordinary session olağanüstü oturum incamera session kapalı oturum inter sessional meeting oturum arası toplantı legislative year / session yasama yılı, yasama dönemi open session kamuya / halka açık oturum plenary session /meeting genel kurul (toplantısı) session of the Council of Minister s Bakanlar Konseyi toplantısı sit in a plenary session genel kurul hâlinde toplanma
SET ASIDE ayırma; bir kenara koyma; geçer siz kılma set aside land ekim dışı bırakılmış arazi
SETTLEMENT iskan, yer leşim; çözüm; ödeme Bank for International Settlements (BIS)
Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS)
clear ing and settlement system takas ve ödemeler sistemi disper sed settlement dağınık yerleşim judicial settlement adli / yargısal çözüm Office for the Administration and Settlement of Individual Entitlements (Paymaster OfficePMO)
Bireysel Görevlendirmeler İdare ve Ödeme Ofisi (Ödeme Ofisi PMO)
per iodical debt settlement dönemsel borç tasfiyesi precour t settlement body (arbitration)
duruşma / yargılama öncesi çözüm organı (tahkim)
settlement and custody centre takas ve saklama merkezi settlement of disputes uyuşmazlıkların / anlaşmazlıkların çözümü settlement finality menkul kıymet takas işlemlerinde işlemin kesin
hüküm ifade etmesi settlement of payments ödemelerin yapılması; ödemelerin tasfiyesi
SET OFF i. başlangıç; f. karşılık olarak koymak; mahsup etmek
set off per iod mahsup dönemi
SHARE hisse senedi, pay, hisse acquisition of shares hisselerin iktisabı / edinilmesi capital share sermaye hissesi company with share capital sermayesi paylara bölünmüş şirket
289
propor tional share orantılı pay reinsurer share reasürör payı share capital hisse senedi sermayesi; hisselere bölünmüş
sermaye shares in affiliated undertakings bağlı ortaklıklardaki paylar share of capital sermayede katılma payı
SHAREHOLDING iştirak, hissedar lık, paydaşlık cross shareholding çapraz hissedarlık minor ity shareholder azınlık hissedar, azınlık pay sahibi shareholder hissedar, hisse sahibi, pay sahibi, paydaş
SHARED or tak, paylaşılan, ortaklaşa shared competence paylaşılmış yetki shared power paylaşılmış yetki shared working iş paylaşımı
SHIP i. gemi; f. göndermek, postalamak; gemiye yüklemek
boarding and search of ships deniz taşıtlarının kontrolü delivery ship / letter of carr iage irsaliye shipping document sevk vesaiki
SHIPMENT mal gönderme, gönder ilen mal, yükleme Agreement on PreShipment Inspection Sevkiyat Öncesi Kontrol Anlaşması preshipment inspection sevkıyat öncesi kontrol
SHORT TERM CAPITAL MOVEMENT kısa dönemli sermaye hareketi
SHUTTLE mekik, karşılıklı sefer shuttle diplomacy mekik diplomasisi shuttle service mekik taşımacılığı shuttle tr ade bavul ticareti
SIGN i. işaret; belirti; f. imzalamak geographical sign coğrafi işaret
SIGNATORY imzacı, imza eden, imza sahibi cosignatory ortak imzacı
SILT toz, mil, ince kum
SINGLE tek cour t of single instance tek dereceli mahkeme Single Administrative Document (SAD) Tek İdari Belge (TİB) single author isation tek yetkilendirme European single market Avrupa tek pazarı single convention tek sözleşme single cur rency tek para Single European Act (SEA) Avrupa Tek Senedi (ATS) single European market (SEM) Avrupa tek pazarı (ATP) single institutional framework tek kurumsal çerçeve single licence practice tek lisans uygulaması single market tek pazar
290
single payment scheme tek ödeme planı single stage consumption tax tek aşamalı tüketim vergisi
SITTING oturum, celse adjourn a sitting oturuma ara vermek; oturumu ertelemek European Parliament sittings official r epor ts
Avrupa Parlamentosu resmi oturum tutanakları
‘THE SIX’ (Belgium, Federal Germany, France, Italy, Luxemburg, Netherlands)
Altılar (Belçika, Federal Almanya, Fransa, Italya, Lüksemburg, Hollanda)
SLAUGHTER hayvan kesimi; kıyım slaughter house mezbaha
SMALL AND MEDIUM SIZED ENTERPRISE (SME)
küçük ve or ta boy işletme (KOBİ)
SME finance facility KOBİ finansman imkânı; KOBİ’ler için finansman kolaylığı
SME subsidy KOBİ desteği, KOBİ teşviği
SMUGGLING kaçakçılık antismuggling data bank kaçakçılıkla mücadele bilgi bankası smuggle kaçakçılık yapmak
SOCIAL toplumsal / sosyal Bureau of International Social Tourism (BITS)
Uluslararası Sosyal Turizm Bürosu (BITS)
DirectorateGeneral for Employment, Social Affair s and Equal Oppor tunities
İstihdam, Sosyal İşler ve Eşit Fırsatlar Genel Müdürlüğü
economic and social cohesion (ESC) ekonomik ve sosyal uyum (ECS) Economic and Social Committee (ECOSOC / ESC)
Ekonomik ve Sosyal Komite (ESK)
employment and social affairs istihdam ve sosyal işler Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council (EPSCO)
İstihdam, Sosyal Politika, Sağlık ve Tüketici İşleri Konseyi (EPSCO)
European Economic and Social Committee (EESC)
Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi (EESC)
European Social Fund (ESF) Avrupa Sosyal Fonu (ASF) International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (ICESCR)
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (ICESCR)
social acceptability sosyal kabul edilebilirlik social action programme sosyal eylem programı social assistance sosyal yardım Social Charter Sosyal Şart social dialogue sosyal diyalog social dumping sosyal damping social housing sosyal konut edindirme social insurance sosyal sigorta social par tners sosyal taraflar social policy sosyal politika social policy agreement sosyal politika anlaşması social policy protocol sosyal politika protokolü
291
social protection sosyal koruma social secur ity sosyal güvenlik social secur ity deficit sosyal güvenlik açığı social welfare sosyal refah
SOCIALISM sosyalizm Socialist Group Sosyalist Grup
SOCIETY toplum; dernek Council of Bars and Law Societies of Europe (CCBE)
Avrupa Barolar ve Hukuk Dernekleri Konseyi (CCBE)
information society bilgi toplumu Information Society Promotion Office (ISPO)
Bilgi Toplumunu Geliştirme Ofisi (ISPO)
information society technologies (IST) bilgi toplumu teknolojileri (IST) law of society dernekler hukuku
SOIL toprak disturbed soil bozulmuş toprak soil products toprak ürünleri undisturbed soil bozulmamış toprak
SOLIDARITY dayanışma
SOLUTION çözüm; çözelti (kimya) extraction solution özüt çözeltisi isolated solution münferit çözüm
SOLVENCY ödeme gücü; ödeme kabiliyeti solvency requirement yükümlülük karşılama yeterliliği solvency ratio ödeme gücü oranı solvent ödeme gücü olan; çözücü
SOURCE kaynak ar tificial source yapay kaynak sealed source sızdırmaz malzeme source mater ial birincil kaynak source of finance finansman kaynağı source of ver ification doğrulama kaynağı
SOVEREIGNTY egemenlik / hakimiyet act of sovereignty hakimiyet tasarrufu; hükûmet tasarrufu Identity, Tradition and Sovereignty Kimlik, Gelenek ve Egemenlik Grubu (ITS)
country: ülke homeland: vatan / yurt land: arazi soil: toprak terr itory: ülke, toprak(uluslararası hukuk) terrain: kara parçası, alan, yer
292
Group (ITS) sovereign egemen; hükümdar, devlet başkanı sovereign base egemen üs sovereign base area egemen üs alanı sovereign equality egemen eşitlik sovereign immunity devletin bağışıklığı / muafiyeti (özellikle
uluslararası yargı yetkisi) sovereign power egemen güç
SPACE uzay; yer , boşluk European Space Agency (ESA) Avrupa Uzay Ajansı (AUA) European Space Operations Centre (ESOC)
Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi (ESOC)
European Space Research Institute (ESRIN)
Avrupa Uzay Araştırmaları Enstitüsü (ESRIN)
European Space Research Organisation (ESRO)
Avrupa Uzay Araştırmaları Örgütü (ESRO)
European Space Research and Technology Centre (ESTEC)
Avrupa Uzay Araştırma ve Teknoloji Merkezi (ESTEC)
SPECIAL özel Special Council of Minister s Bakanlar Özel Konseyi, Bakanlar Konseyi Özel
[Toplantısı] specialisation agreement uzmanlaşma anlaşması Special Committee on Agriculture (SCA)
Özel Tarım Komitesi (SCA)
special drawing right (SDR) özel çekme hakkı (SDR) special duty özel vergi specialised agency uzman kurum specialised cour t ihtisas mahkemesi specialised firm uzmanlaşmış firma special r atio özel oran Special Telecommunication Action for Regional Development (STAR)
Bölgesel Gelişme için Özel Telekomünikasyon [Programı] (STAR)
special treatment özel muamele
SPECIFICATION şartname certificate of specification spesifikasyon belgesi technical specification (TS) teknik şartname (TS)
SPECIFIED belirtilmiş
SPECTRUM spektrum, alan
SPIRITS damıtılmış alkollü içecekler
SPONSORSHIP sponsor luk
STABILISATION istikrar, istikrar ı sağlama Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation (CARDS)
(Batı Balkanlarda) Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımı (CARDS)
economic stabilisation ekonomik istikrar
293
Expor t Receipts Stabilisation System (STABEX)
İhracat Gelirlerinin Sabitleştirilmesi Sistemi (STABEX)
income stabilisation gelir istikrarı stabilise istikrara kavuşturmak
STABILITY istikrar external financial stability dış mali istikrar pr ice stability fiyat istikrarı Stability and Growth Pact İstikrar ve Büyüme Paktı stability programme istikrar programı take care not to prejudice the financial stability
mali istikrarı tehlikeye düşürmemeye özen göstermek
STAFF per sonel, kadro; kurmay European Union Military Staff (EUMS)
Avrupa Birliği Askerî Personeli (EUMS)
operation staff işletim personeli, operasyon personeli permanent staff norm kadro, daimi kadro
STAGE evre / safha; aşama; dönem final stage son dönem, son aşama preparation stage hazırlık dönemi preparatory stage hazırlık dönemi single stage consumption tax tek aşamalı tüketim vergisi tr ansitional stage geçiş dönemi
STAKEHOLDER pay sahibi; paydaş stakeholder analysis paydaş analizi
STAMP pul, damga, iz, işaret, etki stamp duty damga resmi
STANCE tavır / tutum; duruş obdurate stance katı tutum
STANDARD standart controls on standards standart denetimleri European standard Avrupa standardı European radio message standard (ERMES)
Avrupa radyo mesaj standardı (ERMES)
European Telecommunication Standards Committee (ETSC)
Avrupa Telekomünikasyon Standartları Komitesi (ETSC)
European Telecommunication Standards Institute (ETSI)
Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI)
final standard nihai standart harmonised European standard uyumlaştırılmış Avrupa standardı harmonised national standard uyumlaştırılmış ulusal standart harmonised standard uyumlaştırılmış standart insulation standard yalıtım standardı international accounting standards (IAS)
uluslararası muhasebe standartları (UMS)
International Accounting Standarts Board (IASB)
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK)
294
international standard uluslararası standart International Standard Industr ial Classification of All Economic Activities (ISIC)
Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Sanayi Sınıflaması (ISIC)
international standards on auditing (ISA)
uluslararası denetim standartları (UDS)
Joint Aviation Requirements and Standards (JARS)
Ortak Havacılık Gerekleri ve Standartları (JARS)
mandatory standard zorunlu standart occupational standard meslek standardı prospectus standards izahname standartları standard exchange system standart değişim sistemi Standard International Trade Classification (SITC)
Standart Uluslararası Ticaret Sınıflaması (SITC)
standard market size standart piyasa büyüklüğü standard operational procedures (SOP) standart işlem prosedürleri (SOP)
STANDARDISATION standardizasyon Eurpean Committee for Electrotechnical Standardisation (CENELEC)
Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (CENELEC)
European Standardisation Committee (CEN)
Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN)
International Organisation for Standardisation (ISO)
Uluslararası Standardisasyon Teşkilatı (ISO)
International Standardisation Organisation
Uluslararası Standardizasyon Örgütü
Metrology, Standardisation, Testing and Quality Project (MSTQ)
Metroloji, Standardizasyon, Deney ve Kalite Projesi (MSTQ)
STARCH nişasta
STATE devlet; (federe devlet); durum, hâli accrediting state diplomatik temsilci gönderen ülke act of state devlet tasarrufu, devlet erki (bkz. act of
sovereignty) Afr ican, Caribbean and Pacific States (ACP)
Afrika, Karayip ve Pasifik Devletleri (AKP)
associated state ortak devlet buffer state tampon devlet coastal state kıyı devleti colonial state sömürge devlet colonialist state sömürgeci devlet Commonwealth of Independent States (CIS)
Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)
confederate state konfederatif devlet confederation of states devletler konfederasyonu Council of State Danıştay / devlet şûrası debt of state devlet borcu Economic Community of West African States (ECOWAS)
Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS)
295
Europe of the States Devletler Avrupası flag state bayrak devleti federal state federal devlet federated state federe devlet Group of States Against Cor ruption (GRECO)
Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO)
head of state devlet başkanı home state gönderen devlet hor izontal state aid yatay devlet yardımı host state ev sahibi devlet Member State Üye Devlet multiracial state çok ırklı devlet nationals of a Member State bir Üye Devletin tebaası / uyrukları New Independent States (NIS) Yeni Bağımsız Devletler (YBD) nonmember State üye olmayan Devlet nonsecular state laik olmayan devlet, din devleti por t state liman devleti protected state korunan / mahmi devlet, himaye / protektora
altındaki devlet r ecipient state alan, alıcı / lehtar devlet r ecognition of a state bir devletin tanınması regional state bölgesel devlet secular state laik devlet state aid devlet yardımı state aid monitor ing devlet yardımlarını izleme state budget devlet bütçesi state of aler t alarm durumu state of emergency olağanüstü hâl state of necessity zaruret hâli state of tension gergin durum state monopoly devlet tekeli State monopoly of commercial character
ticari nitelikli devlet tekeli
state resource devlet kaynağı welfare state refah devleti
STATEMENT beyan, bildir im, açıklama closing statement kapanış konuşması contradictory statement çelişkili beyan deceptive statement yanıltıcı beyan explanatory statement aydınlatıcı açıklama / izahat factual statement gerçeklere, olgulara dayalı açıklama financial statement mali bildirim, mali rapor presidency statement başkanlık açıklaması review of financial statements mali bildirimlerin incelenmesi, mali raporların
incelenmesi statement of general compliance genel uygunluk bildirimi summary statement özet beyan ver ification of financial statements mali bildirimin doğrulanması, mali bildirimin
gerçeklere uygunluğunun belirlenmesi
296
STATION istasyon, durak; görev yeri; karakol measurement station ölçüm istasyonu police station polis karakolu
STATIONARY durağan / sabit, durgun stationary office kırtasiyeci (kırtasiye satılan yer)
STATISTICS istatistik accident statistics kaza istatistikleri business statistics ticari istatistik Nomenclature of Units for Ter ritor ial Statistics (NUTS)
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS)
Statistical Classification of Economic Activities in the European Community (NACE)
Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (NACE)
STATUS durum / hâl, konum / mevki civil status (cf. personal status) medeni durum; kişisel durum / ahvali şahsiye customs status gümrük statüsü exter ritor ial status (bulunduğu ülke yasalarından) muafiyet statüsü hostilities status savaş hâli legal status hukuki statü / durum observer status gözlemci statüsü per sonal status (cf. civil status) kişisel durum / ahvali şahsiye; kişisel statü status of a body bir kurumun / organın statüsü
STATUTE yazılı hukuk kuralları; kanun compiled statute mevzuatın bir sistem dahilinde derlenmesi;
yürürlükteki mevzuat per sonal statute kişisel yasalar / hükümler; ahkamı şahsiye statute book mevzuat derlemesi (sicili kavanin / düstur),
kanunname statute of limitations hakkın kanuni yoldan öne sürülmesini süre
bakımından sınırlayıcı yasal hükümler
STATUTORY kanuni / yasal; kanuna dayanan; yasal açıdan gerekli
statutory adviser kanuni müşavir statutory auditor kanuni denetçi statutory decree kanun hükmünde kararname statutory licence system yasal / kanuni lisans sistemi statutory power kanuni / yasal yetki
STEEL çelik European Coal and Steel Community (ECSC)
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)
European Confederation of Iron and Steel Industr ies (EUROFER)
Avrupa Demir Çelik Sanayileri Konfederasyonu (EUROFER)
flat steel product yassı çelik ürün long steel production uzun çelik üretimi Treaty Establishing the European Coal and Steel Community
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu Kuran Antlaşma
297
STEM sap / kulp; ağaç gövdesi
STIMULATE (v.) canlandırmak, uyarmak
STIPULATE (v.) şart koşmak; koşul üzer inde anlaşmak (özellikle akitler ); hüküm veya şart öngörmek (hukuk kurallar ında)
STOCK hisse senedi; stok; rezerv fish stock balık rezervi fish stock population balık nüfusu joint stock company anonim şirket stock exchange menkul değerler borsası stock exchange listed secur ities borsaya kote edilmiş menkul kıymetler stock lending ödünç hisse senedi işlemleri stock market borsa, menkul değerler piyasası stock market exchange borsa (menkul kıymetler borsası) stock record stok kayıtları
STOCKFARMING hayvan yetiştirme
STORES ACCOUNT stok kaydı; depo hesabı
STOREY kat dominant storey ana tabaka
STOWAGE istifleme
STRATEGY strateji analysis of the strategies stratejilerin çözümlenmesi / tahlili common strategy ortak strateji country strategy paper ülke strateji belgesi country suppor t strategy ülke destek stratejisi European employment strategy Avrupa istihdam stratejisi Lisbon strategy Lizbon stratejisi preaccession strategy katılım öncesi stratejisi strategy paper strateji belgesi
STRIKE grev
STRINGENT sert, sıkı; para darlığı bulunan; sıkı para politikası uygulayan
stringent measure sıkı önlem / tedbir
STRUCTURE yapı age structure yaş yapısı dual structure ikili yapı infrastructure altyapı / enfrastrüktür organisational structure organizasyon yapısı, kurumsal yapı pluralist structure çoğulcu yapı superstructure üstyapı
STRUCTURAL yapısal common structural policy ortak yapısal politika
298
farm structural survey yapısal çiftlik anketi Instrument for Structural Policies for preaccession (ISPA)
Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Aracı (ISPA)
structural adjustment yapısal uyum structural adjustment and reform program
yapısal uyum ve reform programı
structural fund yapısal fon structural harmonisation yapısal uyumlaştırma structural policy yapısal politika structural unemployment yapısal işsizlik
STUDY inceleme / etüt; çalışma, araştırma economic study committee ekonomik inceleme komitesi European Union Institute for Security Studies (EUISS)
Avrupa Birliği Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü (EUISS)
feasibility study fizibilite çalışması Institute for Security Studies (ISS) Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü (ISS) prefeasibility study ön fizibilite çalışması study tour inceleme gezisi study visit çalışma ziyareti
SUB alt, altında; ikinci derecede subcommittee alt komite subcontract alt sözleşme subcontracting alt sözleşme yapma; taşeronluk subcontractor taşeron, alt yüklenici subdivision alt bölüm subheading alt başlık subparagraph fıkra, alt paragraf, bent subregional alt bölgesel / yöresel sub project alt proje subsection alt kısım
SUBJECT konu; uyruk / tebaa subject matter konu; dava konusu, ihtilaf konusu be subject to tabi olmak, bağlı olmak
SUBMISSION sunuş / arz; teslim, boyun eğme, itaat r easoned submission gerekçeli maruzat submit sunmak / arz etmek; tevdi etmek, teslim etmek
SUBSCRIPTION abonman; bağış / teberru; kaydolma; iştir ak taahhüdü
subscr ibe kaydolmak, yazılmak; abone olmak
SUBSIDE (v.) yatıştırmak, sakinleştirmek; normal durumuna gelmek
SUBSIDIARITY sübsidiarite, katmanlı yetki pr inciple of subsidiarity sübsidiarite ilkesi, katmanlı yetki ilkesi
SUBSIDIARY şube, tali şirket, tabi şirket, yavru şirket subsidiary agreement tali / ek / yan anlaşma
299
subsidiary organ yan / ikincil kuruluş subsidiary powers ikincil / tali yetkiler
SUBSIDISED teşvikli, sübvansiyonlu subsidised impor ts sübvansiyonlu ithalat
SUBSIDY teşvik, yardım, sübvansiyon, destek, destekleme
crosssubsidy çapraz sübvansiyon domestic subsidy policy iç destek politikası, teşvik / sübvansiyon
politikası expor t subsidy ihracat desteği, ihracat teşviği / sübvansiyonu interest subsidy faiz sübvansiyonu SME subsidy KOBİ desteği, KOBİ teşviği
SUBSTANCE madde; öz / esas; maddi içerik carcinogenic substance kanserojen madde dangerous substance tehlikeli madde explosive substance patlayıcı madde notified substance bildirimde bulunulan madde noxious chemical substance zararlı kimyasal madde psychotropic substance psikotrop madde radioactive substance radyoaktif madde substances that deplete the ozone layer (SDO)
ozon tabakasını incelten maddeler (SDO)
volatile substance uçucu madde
SUBSTANTIVE maddi; asli, esasa ilişkin substantive law (cf. procedural law) maddi hukuk (krş.usul hukuku)
SUBSTITUTE (v.) değiştirmek / yerine koymak, ikame etmek
SUBVERSION yıkma, devirme, bozulma, bölünme communal subversion toplumsal bölünme subversion of the constitution anayasal düzenin yıkılması subversion of the government hükümetin yıkılması subversive activity yıkıcı faaliyet
SUCCESSION veraset, intikal, halefiyet law of successions miras hukuku succession duty veraset ve intikal vergisi
SUCH AS… gibi be such as to nitelikte olmak
SUE (v.) dava açmak, mahkemeye vermek sue for peace barış istemek
SUFFRAGE oy / oylama direct univer sal suffrage doğrudan (tek dereceli) genel oy restricted suffrage sınırlı oy / oylama univer sal suffrage genel oy / oylama
SUIT dava
300
br ing a law suit dava açmak declaratory suit tespit davası file a law suit dava açmak nullity suit iptal davası patent infringement suit patent ihlal davası suit for maintenance nafaka davası suit of paternity babalık davası
SUMMARY özet summary description özet tanım summary statement özet beyan
SUMMIT zirve summit meeting zirve toplantısı
SUPERSTRUCTURE üst yapı
SUPERVISION denetleme, denetim, murakabe, teftiş, gözetim appropr iate supervision uygun / yeterli denetim (gözetim) prudential supervision yatırımcıyı koruma amaçlı denetim, ihtiyatlı
denetim, basiretli denetim prudential supervision system basiretli denetim sistemi supervision of manufacture imalat denetimi supplementary supervision ek denetim
SUPERVISOR denetçi European Data Protection Supervisor Avrupa Veri Koruma Denetçisi
SUPERVISORY denetimsel, denetleyici, denetsel, teftiş edici European Global Navigation Satellite System Supervisory Author ity
Avrupa Küresel Uydu Seyrüsefer Sistemi Denetleyici Otoritesi
supervisory author ity gözetim makamı, gözetim mercii, denetleyici otorite
supervisory body gözetim / denetim organı supervisory power denetleme yetkisi
SUPPLEMENT (v.) ilave etmek, eklemek
SUPPLEMENTARY ek / ilave supplementary agreement ek anlaşma (tamamlayıcı) supplementary obligation ek yükümlülük; feri supplementary premium ek prim supplementary protocol ek protokol supplementary supervision ek denetim
SUPPLIER tedar ikçi; malı ve hizmeti sunan kişi tr aditional supplier geleneksel tedarikçi
additional: katma; ek / ilave, fazladan complementary: tamamlayıcı, bütünleyici supplementary: ek / ilave
301
SUPPLY i. arz; f. arz etmek, tedarik etmek, sağlamak, temin etmek
arms supply silah tedariki Euratom Supply Agency (ESA) Euratom Tedarik Ajansı (ESA) secur ity of supply arz güvenliği supply contract tedarik sözleşmesi supply cost tedarik maliyeti supply of labour işgücü arzı supply of land arazi arzı
SUPPORT destek Community suppor t framework (CSF) Topluluk destek çerçevesi (CSF) country suppor t strategy ülke destek stratejisi direct suppor t doğrudan destek direct income suppor t doğrudan gelir desteği documents in suppor t destekleyici belgeler economic suppor t ekonomik destek logistics support lojistik destek notified bodies logistics suppor t (NBLS)
bildirilmiş kuruluşlara lojistik destek (NBLS)
rally suppor t destek aramak suppor ting document destek dokümanı suppor t policy destekleme politikası Suppor t Programme for Employment Creation (SPEC)
İstihdam Yaratılması için Destek Programı (SPEC)
Suppor t Programme for Evaluation Activities in Research (SPEAR)
Araştırma Etkinliklerini Değerlendirme Destek Programı (SPEAR)
SUPRANATIONALITY uluslar üstülük supranational uluslar üstü / süpranasyonal
SUPREME yüce, ulu, yüksek, üst Supreme Allied Commander Europe (SACEUR)
Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Komutanı (SACEUR)
supreme board üst kurul supreme cour t anayasa mahkemesi; yüksek mahkeme; yüce
divan Supreme Headquarter s Allied Powers Europe (SHAPE)
Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargahı (SHAPE)
SURPLUS fazlalık agr icultural surplus tarımsal ürün fazlası budget surplus bütçe fazlası pr imary surplus faiz dışı fazla
SURRENDER (v.) teslim olmak
SURVEILLANCE teftiş, denetleme, gözetim, nezaret bilateral surveillance çift taraflı gözetim border surveillance sınır denetimi, sınır gözetimi European Home and Leisure Accident Surveillance System (EHLASS)
Avrupa Ev ve Boş Vakit Kazalarını (iş yeri harici) Gözetim Sistemi (EHLASS)
302
market surveillance piyasa gözetimi market surveillance system piyasa gözetim sistemi Telecommunication Conformity Assessment and Market Surveillance Committee (TCAM)
Telekomünikasyon Uygunluk Değerlendirme ve Piyasa Gözetimi Komitesi (TCAM)
SURVEY araştırma, kamuoyu araştırma, sörvey farm structural survey yapısal çiftlik anketi Harmonised Survey and Cer tification System (HSSC)
Armonize Sörvey ve Sertifikalandırma Sistemi (HSSC)
impor t survey ithalat anketi inflation expectation survey enflasyon beklenti anketi sample survey örnekleme araştırması vessel survey board gemi sörvey kurulu
SURVIVORS ölen bir kimsenin geride kalanlar ı; hayatta kalanlar
SUSPENSION askıya alma; erteleme suspend askıya almak suspend the measures önlemleri askıya almak suspension clause askıya alma hükmü suspension regime askıya alma rejimi suspension system askıya alma sistemi suspensive erteleyici suspensive arrangement erteleyici düzenleme
SUSPICIOUS şüpheli, kuşkulu suspicious / dubious financial tr ansaction
şüpheli mali işlem
SUSTAINABILITY sürdürülebilir lik sustainable sürdürülebilir sustainable agriculture sürdürülebilir tarım sustainable development sürdürülebilir kalkınma sustainable exploitation sürdürülebilir işletim sustainable mobility sürdürülebilir hareketlilik sustainability cr iter ia sürdürülebilirlik kriterleri
SYNDICATE sendika; konsorsiyum
SYNOPSIS özet
SYSTEM sistem, düzen aid system yardım sistemi air conditioning system iklimleme sistemi alarm system uyarı / ikaz sistemi animal identification system hayvan kimlik sistemi clear ing and settlement system takas ve ödemeler sistemi computer system bilgisayar sistemi continental system Kara / Kıta Avrupası sistemi crawling peg system sürüklenen çapa uygulaması; derece derece
kambiyo kurlarını indirme sistemi
303
cr iminal cour t system cezai yargı sistemi cr iminal justice system ceza yargılaması sistemi customs data warehouse system gümrük veri ambarı sistemi Customs Information System (CIS) Gümrük Bilgi Sistemi (CIS) Decentralised Implementation System (DIS)
Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi (DIS)
deep sea discharge system derin deniz deşarj sistemi drawback system geri ödeme sistemi Electronic Data Transfer System (EDTS)
Elektronik Veri Aktarım Sistemi (EVAS)
employee participation system çalışanın katılımı sistemi (işyerinde sağlık ve güvenliğin geliştirilmesi için)
European Commisson’s Library Automated System (ECLAS)
Avrupa Komisyonu Kütüphanesi Otomatik Sistemi (ECLAS)
European Credit Transfer System (ECTS)
Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS)
European Documentation and Information System for Education (EUDISED)
Eğitim için Dokümantasyon ve Enformasyon Avrupa Sistemi (EUDISED)
European Forestry Information and Communication System (EFICS)
Avrupa Ormancılık Bilgi ve İletişim Sistemi (EFICS)
European Home and Leisure Accident Surveillance System (EHLASS)
Avrupa Ev ve Boş Vakit Kazalarını (iş yeri harici) Gözetim Sistemi (EHLASS)
European Integrated Accounting System
Avrupa Entegre / Bütünleştirilmiş Muhasebe Sistemi
European Monetary System (EMS) Avrupa Para Sistemi (APS) European radio message system (ERMES)
Avrupa radyo mesaj sistemi (ERMES)
European System of Integrated Economic Accounts
Avrupa Bütünleştirilmiş Ekonomik Hesaplar Sistemi
European Telecommunications Network System (ETNS)
Avrupa Telekomünikasyon Şebekeleri Sistemi (ETNS)
European System of Accounts (ESA) Avrupa Hesaplar Sistemi (AHS) European System of Central Banks (ESCB)
Avrupa Merkez Bankaları Sistemi (AMBS)
European System of National and Regional Accounts in the Community
Avrupa Topluluğu Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sistemi
Expor t Receipts Stabilisation System (STABEX)
İhracat Gelirlerinin Sabitleştirilmesi Sistemi (STABEX)
Extended Decentralised Implementation System (EDIS)
Genişletilmiş Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi (EDIS)
farmer registration system çiftçi kayıt sistemi financial management information system (FMIS)
mali yönetim bilgi sistemi (FMIS)
fixed exchange rate system sabit kur sistemi general incentive system genel teşvik sistemi general payments system genel ödemeler sistemi Generalised Preferences System (GPS) Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) Generalised System of Preferences (GSP)
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS)
304
geographic information system (GIS) coğrafi bilgi sistemi (CBS) Global Navigation Satellite System (GNSS)
Küresel Uydu Seyrüsefer Sistemi (GNSS)
Harmonised Survey and Cer tification System (HSSC)
Armonize Sörvey ve Sertifikalandırma Sistemi (HSSC)
indirect tax system dolaylı / vasıtalı vergi sistemi information network system bilgi ağı sistemi Integrated Administration and Control System (IACS)
Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (EİKS)
integrated information system (SII) entegre / bütünleşmiş bilgi sistemi (SII) international trusteeship system uluslararası vesayet sistemi international monetary system uluslararası para sistemi judicial system yargı sistemi land parcel identification system arazi parsel tanımlama sistemi land registration system arazi kayıt sistemi; tapu sicil sistemi management information system (MIS) yönetim bilgi sistemi (YBS) market surveillance system piyasa gözetim sistemi medical monitor ing system tıbbi izleme sistemi multiparty system çok partili sistem Mutual Information System on Social Protection (Missoc)
Sosyal Koruma Konusunda Karşılıklı Bilgilendirme Sistemi (Missoc)
prenotified acceptance system ön bildirimli kabul sistemi presidential system başkanlık sistemi pr imary dealer system piyasa yapıcılığı sistemi prompt alarm systems hızlı alarm sistemleri prudential supervision system basiretli denetim sistemi public internal financial control system kamu iç mali denetim sistemi r isk assessment system risk değerlendirme sistemi Schengen Information System (SIS) Schengen Bilgi Sistemi (SIS) Schengen Information System Network (SISNET)
Schengen Bilgi Sistemleri Ağı (SISNET)
shelf r egistration system raf kayıt sistemi standard exchange system standart değişim sistemi statutory licence system yasal / kanuni lisans sistemi suspension system askıya alma sistemi System For Information on Grey Literature on Europe (SIGLE)
Avrupa ile ilgili Bilimsel Çalışmalar Hakkında Enformasyon Sistemi (SIGLE)
system of national accounts (SNA) ulusal hesaplar sistemi (UHS) three level VAT system üç oranlı KDV sistemi Trade Electronic Data System (TEDIS) Ticaret Elektronik Bilgi Sistemi (TEDIS) unified guarantee system birleşik garanti sistemi Univer sal Mobile Telecommunication System (UMTS)
Evrensel Mobil Telekomünikasyon Sistemi (UMTS)
vehicle and container screening system araç ve konteyner tarama sistemi vessel tr affic management and information system (VTMIS)
gemi trafik yönetim ve bilgi sistemi (GTYBS)
SYSTEMATIC sistematik, düzenli, yöntemli
SYSTEMIC RISK sistemik r isk
305
T
TABLE i. tablo, çizelge, cetvel; f. hazır lamak; gündeme almak
cash flow table nakit akım tablosu cor relation table bağlılaşım / korelasyon tablosu financial table finansal tablo, mali tablo table a motion önerge vermek table a motion of censure gensoru önergesi vermek
TAGGING OF BOVINES büyükbaş hayvanlar ın küpelenmesi
TAILOR (v.) uyar lamak
TAKE (v.) almak take a decision karar almak take up an activity bir etkinliğe başlamak ve sürdürmek
TAKEOVER devralma; çağrı yoluyla hisse senedi toplanması
takeover bid pay alım teklifi, devralma teklifi
TALK i. konuşma, görüşme; f. konuşmak, görüşmek exploratory talks istikşafi görüşmeler
TARGET hedef target group hedef grup, hedef kitle target price hedef fiyat target value hedef değer
TARIFF tarife, gümrük tarifesi, gümrük vergisi ad valorem tariff kıymet esaslı tarife (ad valorem) autonomous tar iff otonom tarife binding tar iff information bağlayıcı tarife bilgisi bound tar iff r ate zorunlu tarife oranı Brussels tariff nomenclature Brüksel tarife nomenklatürü Common Customs Tariff (CCT) Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) Common Customs Tariff nomenclature Ortak Gümrük Tarifesi nomenklatürü common external tar iff (CET) ortak dış tarife (ODT) consolidated tar iff konsolide tarife customs tar iff gümrük tarifesi European Binding Tariff Information (EBTI)
Avrupa Bağlayıcı Tarife Bilgisi (EBTI)
explanatory notes of tar iff tarife izahnamesi external tar iff dış tarife (gümrük) favourable tar iff tr eatment ayrıcalıklı tarife işlemi, tarife tavizi General Agreement on Tar iffs and Trade (GATT)
Tarifeler ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)
general rules for the interpretation of tarifenin yorumlanmasına dair genel kurallar
306
the tar iff headings of the tariff tarife pozisyonları headings and subheadings of the Common Customs Tariff
Ortak Gümrük Tarifesi pozisyon ve alt pozisyonları
Integrated Customs Tar iff of the European Communities (TARIC)
Avrupa Toplulukları Entegre Gümrük Tarifesi (TARIC)
most favourednationtar iff en çok kayırılan ulus tarifesi / en ziyade müsaadeye mazhar millet tarifesi
non discriminatory customs tariff ayrımcı olmayan gümrük tarifesi nontariff barr ier tarife dışı engel nontariff barr ier to tr ade ticarette tarife dışı engel nontariff common commercial policy measure
tarife dışı ortak ticaret politikası önlemi
preferential tariff measure tercihli tarife önlemi / tedbiri preferential tariff treatment tercihli tarife uygulaması tariff bar rier tarife engeli tariff ceiling tarife tavanı tariff classification tarife sınıflandırması / pozisyonu tariff concession tarife tavizi tariff description tarife tanımı tariff heading [gümrük] tarife pozisyonu tariff item tarife kalemi tariff quota tarife kotası
TASK görev achievement of the task görevin tamamlanması Combined Joint Task Force (CJTF) Birleşik Müşterek Görev Gücü (BMGG) entrust a task görev vermek entrusted task verilen görev Financial Action Task Force ( FATF) Mali Eylem Görev Gücü (FATF) financial task mali görevler; finansal görev joint task force müşterek görev gücü per form a task bir görevi yerine getirmek task of inspection teftiş, denetim görevi within the framework of the task görev çerçevesinde
TAX vergi additional tax ek vergi ad valorem tax değer esaslı vergi compensatory tax telafi edici vergi, fark giderici vergi corporate tax kurumlar vergisi cumulative tax kümülatif vergi direct tax dolaysız / vasıtasız vergi expenditure tax gider vergisi expor t tax rebate ihracatta vergi iadesi expor t tax refund ihracatta vergi iadesi income tax gelir vergisi indirect tax dolaylı / vasıtalı vergi indirect tax system dolaylı / vasıtalı vergi sistemi inher itance tax veraset vergisi; veraset ve intikal vergisi
307
internal tax iç vergi multistage tax kademeli vergi production tax üretim / istihsal vergisi single stage consumption tax tek aşamalı tüketim vergisi tax base vergi tabanı tax controller vergi kontrolörü tax depar tment vergi dairesi tax exemption vergi muafiyeti tax expenditure vergi harcaması tax evasion vergi kaçakçılığı tax free shop vergisiz satış yapan dükkan tax inspector vergi denetmeni tax law vergi hukuku tax rebate vergi iadesi turnover tax muamele vergisi value added tax (VAT) katma değer vergisi (KDV)
TAXATION vergilendirme double taxation çifte / mükerrer vergilendirme repayment of taxation vergi iadesi taxation law vergi hukuku uniformity in taxation vergilendirmede yeknesaklık
TECHNICAL teknik common technical regulation (CTR) ortak teknik düzenleme (CTR) Eurpean Committee for Electrotechnical Standardisation (CENELEC)
Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (CENELEC)
European Cooperation in the Field of Scientific and Technical Research (COST)
Bilimsel ve Teknik Araştırma Alanında Avrupa İş Birliği (COST)
Financial and Technical Accompanying Measures (MEDA)
Mali ve Teknik İlave Tedbirler (MEDA)
technical assistance (TA) teknik yardım (TY) Technical Assistance to the Commonwealth of Independent States and Georgia (TACIS)
Bağımsız Devletler Topluluğu ve Gürcistan’a Teknik Yardım [Programı] (TACIS)
Technical Assistance and Information Exchange Office (TAIEX)
Teknik Yardım ve Bilgi Değişim Ofisi (TAIEX)
technical balance sheet teknik bilanço technical bar rier teknik engel technical interest r ate teknik faiz oranı technical legislation teknik mevzuat technical regulation teknik düzenleme technical specification (TS) teknik şartname (TS)
TECHNIQUE yöntem, teknik, usul data processing technique veri işleme tekniği investigation technique soruşturma tekniği
TECHNOLOGY teknoloji
308
Advanced Communications Technologies and Services (ACTS)
İleri Haberleşme Teknolojileri ve Hizmetleri (ACTS)
Committee for the European Development of Science and Technology (CODEST)
Avrupa Bilim ve Teknoloji Geliştirme Komitesi (CODEST)
Community Programme in Education and Training for Technology (COMETT)
Teknoloji Alanında Eğitim ve Öğretim Topluluk Programı (COMETT)
advanced technology ileri teknoloji European Space Research and Technology Centre (ESTEC)
Avrupa Uzay Araştırma ve Teknoloji Merkezi (ESTEC)
Federal Information Technologies Agency (FITA)
Federal Bilgi Teknolojileri Ajansı (FITA)
information and communication technology (ICT)
bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT)
information society technologies (IST) bilgi toplumu teknolojileri (IST) Research and Technological Development (RTD)
Araştırma ve Teknolojik Gelişim (RTD)
research and technological development framework programme
araştırma ve teknoloji geliştirme çerçeve programı
Science and Technology for Regional Innovation and Development in Europe (STRIDE)
Avrupa’da Bölgesel Yenileşme ve Gelişme için Bilim ve Teknoloji (STRIDE)
Scientific and Technological Research Committee (STRC)
Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Komitesi (STRC)
technology park (technopark) teknoloji parkı (teknopark)
TELECOMMUNICATION telekomünikasyon / uziletişim European Committee for Telecommunications Regulatory Affairs (ECTRA)
Avrupa Telekomünikasyon Düzenleyici İşler Komitesi (ECTRA)
Conference of the European Postal and Telecommunications Administrations (CEPT)
Posta ve Telekomünikasyon İdareleri Avrupa Konferansı (CEPT)
European Telecommunications Network System (ETNS)
Avrupa Telekomünikasyon Şebekeleri Sistemi (ETNS)
European Telecommunications Office (ETO)
Avrupa Telekomünikasyon Ofisi (ETO)
European Telecommunications Satellite Organization (EUTELSAT)
Uydular Aracılığı ile Haberleşme Avrupa Teşkilatı (EUTELSAT)
European Telecommunication Standards Committee (ETSC)
Avrupa Telekomünikasyon Standartları Komitesi (ETSC)
European Telecommunication Standards Institute (ETSI)
Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI)
International Telecommunications Union (ITU)
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU)
public telecommunications networks kamu telekomünikasyon şebekeleri Special Telecommunication Action for Regional Development (STAR)
Bölgesel Gelişme için Özel Telekomünikasyon [Programı] (STAR)
telecommunication policy telekomünikasyon politikası Transpor t, Telecommunication and Taşımacılık, Telekomünikasyon ve Enerji (TTE)
309
Energy (TTE) Council Konseyi Univer sal Mobile Telecommunication System (UMTS)
Evrensel Mobil Telekomünikasyon Sistemi (UMTS)
Western European Union Telecommunications Network (WEUCOM)
Batı Avrupa Birliği Telekomünikasyon Ağı (WEUCOM)
TELECOPYING telekopyalama
TELESHOPPING (media) telealışveriş teleshopping spot telealışveriş noktası teleshopping window telealışveriş penceresi
TELEVISION (tv) televizyon (tv) European Convention on Transfrontier (Cross Border ) Television
Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi
free movement of TV broadcasts TV yayınlarının serbest dolaşımı free television serbest televizyon television without frontiers (TWF) sınır tanımayan televizyon (TWF) Television Without Frontiers (TWF) Directive
Sınır Tanımayan Televizyon (TWF) Direktifi
TEMPORARY geçici temporary admission geçici kabul temporary derogation geçici sapma temporary expor t geçici ihracat temporary expor t goods geçici ihraç malı temporary incapacity geçici iş göremezlik temporary loss of discretion geçici temyiz gücü kaybı temporary relief geçici muafiyet temporary transfer geçici devir
TENDER teklif; ihale announce a tender ihale duyurusu yapmak bidding for tender ihale daveti call for tender s ihale için teklif isteme invitation to tender ihaleye davet open tender açık ihale receive tender teklif almak sealed tender kapalı zarf usulü ihale selective restrictive tender ing istekliler arasinda ihale usulü tender ing procedure teklif verme usulü (ihale)
TENSION gerginlik, gerilim escalated tension tırmanan gerilim state of tension gergin durum
TERM dönem; süre; vade; şart bor rowing maturity term borçlanma vadesi longterm commitment uzun vadeli taahhüt / yükümlülük medium term fiscal plan orta vadeli mali plan medium term programme orta vadeli program shor t term capital movement kısa dönemli sermaye hareketi
310
shor t term expert (STE) kısa dönem uzman (STE) terms of delivery teslim koşulları term of licence ruhsat vadesi, ruhsat dönemi term of office görev süresi Terms of reference (ToR) Şartname, yetki tanımı (belirli görevler için)
(ToR)
TERMINATION sona erdirme, bitirme, son network termination şebeke sonlandırma terminate sona erdirmek (dilekçe, yasa teklifi) termination by notice feshi ihbar termination for a just cause haklı bir nedenle fesih unilateral termination tek yanlı bitirme, tek yanlı sona erdirme
TERRAIN arazi mountainous terrain dağlık arazi
TERRITORY toprak; ülke Community terr itory Topluluk alanı customs ter ritory gümrük alanı customs ter ritory of Turkey Türkiye gümrük alanı dependant ter ritory bağımlı toprak disputed terr itory tartışmalı bölge, tartışmalı toprak, uyuşmazlık
konusu topraklar enlarged customs ter ritory genişletilmiş gümrük alanı Nomenclature of Units for Ter ritor ial Statistics (NUTS)
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS)
Overseas Countries and Ter ritor ies (OCT)
Denizaşırı Ülkeler ve Topraklar (OCT)
over seas ter r itor ies denizaşırı topraklar terr itor ial karasal, ülkesel, bölgesel terr itor ial cohesion bölgesel / ülkesel uyum terr itor ial integr ity toprak bütünlüğü, ülkesel bütünlük terr itor ial water s kara suları
TERRORISM terör izm anti terror ism law terörle mücadele hukuku; terörle mücadele
kanunu / yasası
fight against ter ror ism terörle mücadele policy to fight against ter rorism terörle mücadele politikası separatist ter ror ism ayrılıkçı terör
TEXT metin authentic text resmi metin, asıl nüsha falsification of text metnin tahrifi or iginal text asıl metin, ilk metin
TEXTILE dokuma / tekstil textiles tekstil ürünleri
THEORY teor i / kuram Acte Clair Theory Sarih / Açık İşlem Teorisi; (Acte Clair Doktrini)
311
THERMAL termal / ısıl, ısıya ilişkin thermal power plant termik santral
THRESHOLD eşik deviation threshold sapma eşikleri threshold price eşik fiyatı threshold value eşik değer, sınır değeri
TIME zaman, çağ, devir , vade over time fazla çalışma par t time working kısmi zamanlı çalışma prescribed time belirlenmiş süre (kanunen / yasal olarak) set a time limit süre / zaman sınırlaması koymak; mühlet vermek sufficient time yeterli süre time limit zaman sınırı time scale zaman cetveli timetable zaman çizelgesi within the prescribed time öngörülen süre içinde work at time rate zaman esasına göre çalışma
TIME SHARING devreli immovable purchased on a time share basis
devre mülk esasına göre satın alınan taşınmaz mal
time share holiday devreli tatil time share holiday contract devre mülk tatil sözleşmesi
TITLE başlık; unvan; iyelik / mülkiyet hakkı successor in title halef
TITLE DEED tapu senedi title deed fee tapu senedi harcı
TOTAL toplam total domestic demand toplam yurt içi talep total quality management toplam kalite yönetimi total r elief tam muafiyet
TOUR tur package tour paket tur study tour inceleme gezisi
TOURISM turizm Bureau of International Social Tourism (BITS)
Uluslararası Sosyal Turizm Bürosu (BITS)
inbound tour ism ülke içine yönelik turizm tour ism infrastructure turizm altyapısı
TRADE i. ticaret; f. ticaret yapmak abolition of bar rier s to tr ade ticarette engellerin kaldırılması Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property (TRIPS Agreement)
Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS Anlaşması)
arms trade silah ticareti
312
balance of tr ade [dış] ticaret dengesi chamber of mar itime trade deniz ticaret odası Community trade mark Topluluk markası continuous trade sürekli / daimi ticaret DirectorateGeneral for Trade Ticaret Genel Müdürlüğü European Free Trade Association (EFTA)
Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA)
European Trade Union Avrupa İşçi Sendikası European Trade Unions Confederation (ETUC)
Avrupa İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ETUC)
external trade dış ticaret extra Community trade Topluluk dışı ticaret fair tr ade adil ticaret foreign trade dış ticaret foreign trade policy dış ticaret politikası foreign trade volume dış ticaret hacmi free trade agreement (FTA) serbest ticaret anlaşması (STA) free trade area serbest ticaret alanı free trade association serbest ticaret birliği free trade zone serbest ticaret bölgesi General Agreement on Tar iffs and Trade (GATT)
Tarifeler ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)
general provisions in the field of technical bar riers to tr ade
ticarette teknik engellere ilişkin genel hükümler
intra Community trade Topluluk içi ticaret international tr ade uluslararası ticaret liberalisation of foreign trade dış ticaretin serbestleştirilmesi mar itime trade deniz ticareti multilateral tr ade negotiation çok taraflı ticaret müzakeresi Nor th American Free Trade Agreement (NAFTA)
Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA)
preferential tr ade tercihli ticaret progressive expansion of tr ade ticaretin giderek genişlemesi shuttle tr ade bavul ticareti tr ade balance deficit dış ticaret açığı tr ade bar rier ticaret engeli Trade Electronic Data System (TEDIS) Ticaret Elektronik Bilgi Sistemi (TEDIS) trade in goods mal ticareti tr ade in human beings insan ticareti tr ade on own account kendi hesabına işlem trade registry ticaret sicili tr ade restriction ticari kısıtlama trade secret ticari sır tr ade union sendika, işçi sendikası United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD)
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD)
unfair tr ade practice haksız ticaret uygulaması (ticaret hukuku) Wor ld Trade Organisation (WTO) Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)
TRADEMARK marka
313
tr ademark law marka hukuku
TRADESMAN küçük çaplı ticaretle uğraşan kişi, esnaf
TRADING mal ve hizmet alıp satma etkinliği; borsa işlemleri (alım satım)
admission of financial instruments to tr ading
finansal araçların işlem görmeye kabulü (borsa)
admission to trading [borsa] işlemine kabul edilme; işlem görme / yapma izni (borsa)
insider tr ading içeriden öğrenenlerin ticareti, içten ticaret public trading halka açık işlem (borsa) tr ading book işlem defteri; ticari portföy, mali araçlar portföyü trading company ticaret şirketi tr ading on a regulated market düzenlenmiş bir piyasada iş görme trading platform işlem platformu trading por tfolio işlem yapma portföyü
TRAFFIC trafik, seyrüsefer; ticaret, ticareti yasaklanmış mallar ın gizli alım satımı
vessel tr affic management and information system (VTMIS)
gemi trafik yönetim ve bilgi sistemi (GTYBS)
arms trafficking silah kaçakçılığı; yasa dışı silah ticareti human trafficking insan ticareti drug trafficking uyuşturucu madde kaçakçılığı; yasa dışı ilaç
ticareti
TRAILER dorse, römork
TRAINING öğretim, öğrenim, tahsil, talim, staj, eğitim (mesleki)
advanced vocational training ileri düzeyde mesleki eğitim apprenticeship training çıraklık eğitimi; staj basic vocational training temel mesleki eğitim Community Programme in Education and Training for Technology (COMETT)
Teknoloji Alanında Eğitim ve Öğretim Topluluk Programı (COMETT)
European Centre for the Development of Vocational Training (CEDEFOP)
Avrupa Mesleki Eğitim Geliştirme Merkezi (CEDEFOP)
European Training Foundation (ETF) Avrupa Eğitim Vakfı (AEV) European Vocational Training Association (EVTA)
Avrupa Mesleki Eğitim Birliği (EVTA)
inservice training hizmet içi eğitim inhouse training hizmet içi eğitim / öğretim, dahilde eğitim onsite training yerinde eğitim prevocational tr aining meslek öncesi eğitim vocational retraining meslek içi eğitim vocational tr aining mesleki eğitim
314
TRANSACTION işlem / muamele; ticari bir işlemin yürütülmesi banking transactions bankacılık işlemleri / muamelatı commercial tr ansactions ticari işlemler customs transactions gümrük işlemleri fiscal tr ansaction mali işlem (vergi) intragroup transaction grup içi işlem invisible tr ansaction görülmeyen işlem official tr ansaction resmi işlemler / muamelat purchasing transaction satın alma işlemi suspicious / dubious financial tr ansaction
şüpheli mali işlem
transaction cost işlem maliyeti tr ansaction value method işlem değeri yöntemi
TRANSEUROPEAN “transAvrupa”, Avrupa boyu TransEuropean Energy Networks (TENE)
Trans Avrupa Enerji Ağları (TENE)
TransEuropean Mobility Scheme for Univer sity Studies (TEMPUS)
Üniversite Çalışmaları için “TransAvrupa” Hareketlilik Planı (TEMPUS)
TransEuropean Networks (TEN) TransAvrupa Ağları (TEN) transEuropean political par ties transAvrupa siyasi partileri TransEuropean Rail Freight Network (TERFN)
TransAvrupa Demir Yolu Taşımacılık Ağı (TERFN)
TransEuropean Road Network (TERN)
TransAvrupa Kara Yolu Ağı (TERN)
transEuropean services transAvrupa hizmetleri TransEuropean Transpor t Networks (TENT)
TransAvrupa Taşımacılık Ağları (TENT)
TransEuropean Transpor t Network Executive Agency
TransAvrupa Taşımacılık Ağı Yürütme Ajansı
TRANSFER i. tr ansfer / aktarma; havale; virman; devir; f. devretmek, aktarmak; geçmek, geçirmek (devir ve temlik)
electronic data tr ansfer system (EDTS) elektronik veri aktarım (transfer) sistemi (EVAS) electronic fund transfer (EFT) elektronik fon transferi (EFT) European Credit Transfer System (ECTS)
Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS)
fiduciary transfer güvene dayalı transfer Pollutant Release and Transfer Register (PRTR)
Avrupa Kirletici Salınım ve Taşınım Kaydı (PRTR)
temporary transfer geçici devir tr ansfer of legal action davanın nakli tr ansfer of operating r ights (ToOR) işletme hakkı devri (İHD) transfer of powers yetki devri
education: eğitim training: öğretim, öğrenim, talim, eğitim (mesleki)
315
tr ansfer of proceedings davanın nakli, yargılamanın nakli tr ansfer of the seat of a company / firm bir şirketin / firmanın merkezinin yer değiştirmesi tr ansfer of undertaking teşebbüsün / işletmenin el değiştirmesi
TRANSFRONTIER sınır ötesi; sınır boyu European Convention on Transfrontier (Cross Border ) Television
Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi
TRANSGRESS (v.) ihlal etmek, tecavüz etmek; çiğnemek; bozmak
TRANSHIP (v.) aktarmak (ulaşım araçlar ı arasında)
TRANSIT transit / doğrudan geçiş Common Transit and Single Administrative Document
Ortak Transit ve Tek İdari Belge
declared transit beyan edilen doğrudan geçiş external transit procedure harici transit prosedürü transit charge transit geçiş vergisi tr ansit procedure transit usulü transit security transit güvenliği
TRANSITION geçiş tr ansition cost geçiş maliyeti tr ansition period geçiş dönemi transitional geçici / muvakkat; geçişe veya değişikliğe ait tr ansitional government geçici hükümet tr ansitional measure geçiş tedbiri; geçici önlem transitional period geçiş dönemi transitional provision geçici hüküm; geçiş hükmü transitional stage geçiş dönemi
TRANSITORY geçici / muvakkat
TRANSMISSION iletim, yayın transmit radyo ya da TV yayını yapmak; iletmek;
geçirmek; nakletmek gas transmission gaz iletimi petrol tr ansmission petrol iletimi Union for the Coordination of Transmission of Electricity (UCTE)
Elektrik İletim Koordinasyon Birliği (UCTE)
TRANSNATIONAL ulus ötesi / tr ansnasyonal
TRANSPARENCY şeffaflık
TRANSPORT i. taşımacılık, taşıma; f. taşımak, nakletmek air tr anspor t hava taşımacılığı airline transpor t hava yolu taşımacılığı combined passenger tr anspor t kombine yolcu taşımacılığı Common Transpor t Policy Ortak Taşımacılık Politikası DirectorateGeneral for Energy and Transpor t
Enerji ve Taşımacılık Genel Müdürlüğü
inland waterway transpor t iç sularda taşıma inspecting means of tr anspor t taşıma / nakil araçlarının muayenesi
316
International Air Transpor t Association (IATA)
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)
international road transpor t (TIR) uluslararası kara yolu taşımacılığı (TIR) land transpor t kara taşımacılığı means of tr anspor t taşıma / nakil aracı mode of transport taşıma şekli / biçimi public transport toplu taşıma road transport kara yolu taşımacılığı TransEuropean Transpor t Networks (TENT)
TransAvrupa Taşımacılık Ağları (TENT)
Transpor t Cor ridor Europe Caucasus Asia (TRACECA)
AvrupaKafkasyaAsya Taşımacılık Koridoru (TRACECA)
transpor t infrastructure taşıma altyapısı Transpor t Infrastructure Needs Assessment (TINA)
Taşıma Altyapısı İhtiyaç Analizi (TINA)
transpor t mode taşıma şekli tr anspor t planning taşıma planlaması tr anspor t policy taşımacılık politikası tr anspor t sector taşımacılık sektörü Transpor t, Telecommunication and Energy (TTE) Council
Taşımacılık, Telekomünikasyon ve Enerji (TTE) Konseyi
tr anspor t unit taşıma birimi
TRANSPORTATION taşıma transpor tation under customs seal gümrük mührü altında taşıma
TRANSPOSITION aktar ım (bir bağlamdan diğer bağlama)
TREASON vatana ihanet
TREASURY hazine treasury bill hazine bonosu treasury bond hazine bonosu treasury guarantee hazine garantisi
TREATMENT işlem / muamele; ar ıtma accord a tr eatment muameleye tabi tutmak, işlemden yararlandırmak accord pr iority tr eatment öncelikle ele almak, öncelikli muamelede
bulunmak advanced treatment ileri arıtma cour teous treatment kibar muamele, ince muamele degrading treatment aşağılayıcı muamele differential treatment farklı muamele equal tr eatment principle eşit muamele / işlem prensibi
r etransmission: yeniden yayınlama (TV ve radyo yayınları) tr ansmission: iletim, aktarım (geçirme); yayın transpor t: taşımacılık, taşıma transpor tation: taşıma
317
equal tr eatment for men and women kadınla erkeğe eşit muamele favourable tar iff tr eatment ayrıcalıklı tarife işlemi, tarife tavizi illtr eatment kötü muamele maltreatment kötü muamele national treatment principle milli muamele prensibi / ulusal işlem ilkesi preferential tr eatment tercihli muamele por t tr eatment facility liman arıtma tesisi preferential tariff treatment tercihli tarife uygulaması special treatment özel muamele treatment facility arıtma tesisi waste water tr eatment plant atık su arıtma tesisi
TREATY antlaşma accede to a tr eaty antlaşmaya taraf olmak accession treaty katılım antlaşması amending treaty tadil antlaşması amendment of the founding treaties kurucu antlaşmaların tadili / değiştirilmesi amendment to a treaty antlaşmanın tadili / antlaşmanın değiştirilmesi Amsterdam Treaty Amsterdam Antlaşması Anti Ballistic Missile Treaty (ABMT) Anti Balistik Füze Antlaşması (ABMT) conclusion of tr eaties antlaşmaların yapılışı contrary to the treaty antlaşmaya aykırı Conventional Armed Forces in Europe Treaty (CFE)
Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması (AKKA)
draw up a tr eaty bir antlaşma kaleme almak Energy Char ter Treaty (ECT) Enerji Şartı Antlaşması (ECT) European Treaty Ser ies (Council of Europe) (ETS)
Avrupa Antlaşma Serisi (Avrupa Konseyi) (ETS)
Merger Treaty Füzyon Antlaşması; Birleşme Antlaşması Nice Treaty Nice Antlaşması non proliferation treaty [nükleer silahların] yayılımını önleme antlaşması Nor th Atlantic Treaty Organisation (NATO)
Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO)
powers which are conferred upon it by this treaty
işbu antlaşma ile verilen yetkiler
r evision of the treaties antlaşmaların revizyonu self executing treaty iç hukukta, bir iç hukuk düzenlemesine ihtiyaç
göstermeden etkili olan anlaşma simplification of the treaties antlaşmaların sadeleştirilmesi Treaty Establishing a Constitution for Europe
Avrupa için bir Anayasa Oluşturan Antlaşma
Treaty Establishing a Single Council and a Single Commission for the European Communities ( Merger Treaty)
Avrupa Toplulukları İçin Tek Bir Konsey ve Tek Bir Komisyon Kuran Antlaşma (Füzyon Antlaşması, Birleşme Antlaşması)
Treaty Establishing the European Atomic Energy Community
Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma
Treaty Establishing the European Coal and Steel Community
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu Kuran Antlaşma
Treaty Establishing the European Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma
318
Community Treaty Establishing the European Economic Community (Treaty of Rome)
Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma (Roma Antlaşması)
Treaty on European Union (TEU) Avrupa Birliği Antlaşması (ABA) within the limits of the powers confer red by this tr eaty
işbu antlaşmanın verdiği yetkiler dahilinde
TRIAL yargılama, duruşma, mahkeme; deneme tr ial in camera gizli yargılama
TROIKA troyka, üçlü inisiyatif
TRUCE mütareke, bar ış anlaşması
TRUST inançlı muamele; vakıf (tesis); güven; tröst anti trust law anti tröst hukuk (rekabet hukuku) deed of trust vakıf senedi financial investment trust finansman yatırım ortaklığı r eal estate investment trust gayrimenkul yatırım ortaklığı trust company kredi bankası trust law vakıf hukuku
TRUSTEE mutemet; güvenilir kişi; mütevelli board of trustees mütevelli heyeti international trusteeship system uluslararası vesayet sistemi
TURNOVER ciro turnover tax muamele vergisi
TUTELAGE vesayet
THE TWELVE (Belgium, Denmark, Federal Onikiler (Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka
agreement: anlaşma compromise: tahkimname convention: sözleşme (uluslararası), mukavelename, konvansiyon covenant: misak, pakt entente: anlaşma (uluslararası) exchange of letter s (notes): mektup (not) teatisi / değişimi final act: nihai / son senet general act: genel senet league: pakt, ittifak, birlik, dernek, cemiyet, lig memorandum of understanding: mutabakat zaptı, uyum zaptı modus vivendi: modus vivendi pact: pakt, misak single act: tek senet statute: statu treaty: antlaşma protocol: protokol charter : şart
319
Germany, France, Greece Ireland, Italy, Luxemburg, Netherlands, Por tugal, Spain, United Kingdom)
Federal Almanya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Lüksemburg, Por tekiz, Yunanistan)
TWINNING eşleştirme resident twinning adviser (RTA) daimi eşleştirme danışmanı (RTA) twinning covenant eşleştirme sözleşmesi twinning project eşleştirme projesi
TYPE tür, çeşit, tip; örnek, model conformity to type tipe uygunluk type approval tip onay type approval cer tificate tip onay belgesi type approval laboratory tip onay laboratuarı type examination tip incelemesi
TYPESCRIPT kitap harfler i
320
321
U
UMPIRE üçüncü hakem (tahkim)
UNANIMITY oybir liği unanimous approval oybirliği ile uygun bulma
UNANIMOUS VOTE oybir liği
UNBUNDLE (v.) ayr ıştırma, ürün ve hizmet elemanının fiyatını / maliyetini ayr ı ayr ı bildirmek
UNCERTAINTY belir sizlik legal uncertainty hukuki belirsizlik
UNDEREMPLOYMENT eksik istihdam
UNDERLYING temel teşkil eden, neden olan underlying security dayanak varlık (vadeli işlem ve opsiyon borsası)
UNDERTAKING teşebbüs / gir işim; işletme; taahhüt autonomous under taking özerk teşebbüs business undertaking ticari teşebbüs classes of under takings teşebbüs türleri commercial undertaking ticari teşebbüs competing undertakings rakip teşebbüsler conversion of an undertaking bir teşebbüsün / işletmenin (başka bir üretim için)
dönüştürülmesi industrial under taking sınai teşebbüs insurance under taking sigorta teşebbüsü, sigorta işletmesi joint under taking girişim ortaklığı obligations and under takings yükümlülük ve taahhütler parent under taking ana şirket public under taking kamu teşebbüsü railway undertaking demir yolu işletmesi reinsurance undertaking reasürans teşebbüsü, reasürans işletmesi tr ansfer of undertaking teşebbüsün / işletmenin el değiştirmesi Under takings for Collective Investment in Transferable Securities (UCITS)
Devredilebilir Menkul Kıymet Müşterek Yatırım Fonu Girişimleri (UCITS)
undertaking entrusted with the operation of …
(faaliyetin) yürütülmesi ile görevlendirilmiş teşebbüs / işletme
UNDERWRITING aracılık yüklenimi (sermaye piyasasında), kefalet
UNDUE gereksiz without undue delay münasip süreyi geçmeksizin; münasip süreyi
aşmaksızın
UNEMPLOYMENT işsizlik
322
hidden (disguised) unemployment gizli işsizlik Unemployment Convention (ILO) İşsizlik Sözleşmesi (ILO) open unemployment açık işsizlik seasonal unemployment mevsimlik işsizlik structural unemployment yapısal işsizlik unemployment benefit işsizlik yardımı unemployment compensation işsizlik tazminatı unemployment insurance işsizlik sigortası unemployment rate işsizlik oranı
UNFAIR haksız, adil olmayan unfair competition haksız rekabet unfair competitive practice haksız rekabet uygulaması (ticaret hukuku) unfair dismissal haksız işten çıkarma unfair terms in consumer contracts tüketici sözleşmelerindeki haksız koşullar / şartlar unfair tr ade practice haksız ticaret uygulaması (ticaret hukuku)
UNFOUNDED asılsız, temelsiz
UNICAMERAL ASSEMBLY tek meclisli parlamento
UNIFICATION yeknesaklaştırma; birleştirme, birleşme family reunification aile birleştirmesi unification of laws hukukların birleştirilmesi / yeknesaklaştırılması unify birleştirmek, birleşmek (yeknesaklaştırmak)
UNIFORM yeknesak / tek biçim uniform attitude tek biçim tavır / tutum / davranış uniform electoral procedure tek tip seçim usulü
UNIFORMITY yeknesaklık secure uniformity yeknesaklık sağlamak, birlik sağlamak uniformity in taxation vergilendirmede yeknesaklık
UNILATERAL tek taraflı / tek yanlı unilateral cancellation tek taraflı fesih unilateral declaration tek taraflı açıklama unilateral termination tek yanlı bitirme, tek yanlı sona erdirme
UNINTERESTED ilgisiz
UNION birlik citizenship of the Union Birlik vatandaşlığı (Avrupa Birliği vatandaşlığı) Council of the European Union Avrupa Birliği Konseyi customs union gümrük birliği Customs Union Joint Committee (CUJC)
Gümrük Birliği Ortak Komitesi (GBOK)
Economic and Monetary Union (EMU) Ekonomik ve Parasal Birlik (EPB) establishment of customs union gümrük birliği kurulması European Broadcasting Union (EBU) Avrupa Yayın Birliği (EBU) European Bureau of Consumers’ Union (BEUC)
Avrupa Tüketiciler Birliği Bürosu (BEUC)
323
European Democratic Union (EDU) Avrupa Demokratik Birliği (EDU) European Payments Union (EPU) Avrupa Ödemeler Birliği (EPU) European Trade Union Avrupa İşçi Sendikası European Trade Unions Confederation (ETUC)
Avrupa İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ETUC)
European Union (EU) Avrupa Birliği (AB) International Telecommunications Union (ITU)
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU)
International Union for the Protection of New Var ieties of Plants (UPOV)
Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası Birliği (UPOV)
monetary union parasal birlik Presidency of the Union Birlik [Dönem] Başkanlığı r egional union bölgesel birlik tr ade union sendika, işçi sendikası Treaty on European Union (TEU) Avrupa Birliği Antlaşması (ABA) Union Acquis Birlik Müktesebatı / Kazanımı Union for the Coordination of Transmission of Electricity (UCTE)
Elektrik İletim Koordinasyon Birliği (UCTE)
Union for Europe of the Nations (UEN) Uluslar Avrupası için Birlik (UEN) Union for Europe (UPE) Avrupa için Birlik [Grubu] (UPE) Union Minister for Foreign Affairs Birlik (AB) Dışişleri Bakanı Union of the European Federalists (UEF)
Avrupa Federalistler Birliği (UEF)
Union of Industrial and Employers’ Confederations of Europe (UNICE)
Avrupa Sanayi ve İşveren Konfederasyonları Birliği (UNICE)
Union of Industries of the European Community
Avrupa Topluluğu Sanayiler Birliği
Western European Union (WEU) Batı Avrupa Birliği (BAB)
UNIT birim AntiFraud Coordination Unit (UCLAF)
Hileyle Mücadele Koordinasyon Birimi (UCLAF)
central finance and contracts unit (CFCU)
merkezi finans ve ihale birimi (MFIB)
cr ime scene investigation unit olay yeri inceleme birimi early warning unit erken uyarı birimi European Cur rency Unit (ECU) Avrupa Para Birimi (APB) European Unit of Account (EUA) Avrupa Hesap Birimi (AHB) executive unit icrai birim cogeneration unit eş üretim birimi law enforcement unit kanun uygulayıcı birim; hukuki icra birimi monetary unit para birimi Nomenclature of Units for Ter ritor ial Statistics (NUTS)
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS)
planning and early warning unit planlama ve erken uyarı birimi project management unit (PMU) proje yönetim merkezi (PYM) transpor t unit taşıma birimi unit of account hesap birimi unit of measurement ölçü birimi unit pr ice birim fiyat
324
unit verification birim doğrulaması
UNITED NATIONS (UN) Birleşmiş Milletler (BM) Food and Agriculture Organisation (of the United Nations) (FAO)
(Birleşmiş Milletler) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
UN Charter BM Şartı United Nations Commission on International Trade Law (UNCITRAL)
Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL)
United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD)
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD)
United Nations Development Program (UNDP)
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (BMKP)
United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organisation (UNESCO)
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)
United Nations Economic Commission for Europe (UN / ECE)
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM / AEK)
United Nations Environment Programme (UNEP)
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)
United Nations High Commission for Refugees
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği
United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR)
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri (UNHCR)
United Nations International Children Emergency Fund (UNICEF)
Birleşmiş Milletler Çocuklara Acil Yardım Fonu (UNICEF)
United Nations International Drug Control Programme (UNDCP)
Birleşmiş Milletler Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Programı (UNDCP)
United Nations Security Council (UNSC)
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK)
univer sity üniversite European Univer sities Association (EUA)
Avrupa Üniversiteler Birliği (AÜB)
European Univer sity Institute (EUI) Avrupa Üniversitesi Enstitüsü (EUI) TransEuropean Mobility Scheme for Univer sity Studies (TEMPUS)
Üniversite Çalışmaları için “TransAvrupa” Hareketlilik Planı (TEMPUS)
UNLESS OTHERWISE STIPULATED aksi belirtilmedikçe
UNLOADING boşaltma por t of unloading boşaltma limanı
UNQUALIFIED OPINION [şar tsız] olumlu görüş
UPDATE (v.) güncelleştirmek
UPGRADE (v.) iyileştirmek, geliştirmek, yükseltmek, statüsünü yükseltmek
UPRISING isyan, ayaklanma
URBAN kentsel urban infrastructure kentsel altyapı urban pollution kentsel kirlenme urban population kentsel nüfus
325
urban waste kentsel atık
URGENT acil
URGENCY aciliyet in case of urgency acil durumda on grounds of urgency ivedilik gerekçesiyle
USAGE kullanım; teamül commercial usage ticari teamül land use toprak kullanımı, arazi kullanımı land use plan arazi kullanım planı land use planning arazi kullanım planlaması land use policy arazi kullanım politikası use kullanmak user’s manual kullanım kılavuzu
UTILITY fayda, yarar utility model faydalı model utility water kullanma suyu
326
327
V
VACANT boş / münhal vacant seat boş yer
VALUE değer, bedel actuar ial present value aktüeryal bugünkü değer added value katma değer book value defter değeri customs value gümrük değeri declaration of value değer / kıymet beyanı declared value beyan edilen kıymet equitable value hakkaniyete uygun değer (hak ve nisfete uygun) fair value muhik değer fair value accounting gerçek değer muhasebesi, adil değer muhasebesi international value uluslararası değer international value of cur rency paranın uluslararası değeri mean value ortalama değer present value net bugünkü değer target value hedef değer threshold value eşik değer, sınır değeri tr ansaction value method işlem değeri yöntemi value added tax (VAT) katma değer vergisi (KDV) value date valör
VARIABLE değişken Europe of variable geometr ies değişken geometrili Avrupa var iable component değişken unsur var iable yield secur ity değişken getirili menkul kıymet
VEHICLE taşıt, araç adapted vehicle dönüştürülmüş taşıt armoured vehicle zırhlı araç Dedicated Road Infrastructure for Vehicle Safety in Europe (DRIVE)
Avrupa’da Taşıt / Araç Emniyeti için Tahsisli Yol Altyapısı (DRIVE)
motor vehicle motorlu araç road vehicles kara yolu taşıtları vehicle and container screening system araç ve konteyner tarama sistemi vehicle crew taşıt ekibi
VELOCITY hız; paranın dolaşım hızı
VENTURE girişim, risk European Venture Capital Association (EVCA)
Avrupa Risk Sermayesi Birliği (EVCA)
joint venture ortak girişim venture capital risk sermayesi
328
VERIFICATION doğrulama, teyit, doğruluğunu araştırma Objectively Verifiable Indicators (OVI) Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler (TDG) product ver ification ürün doğrulaması, ürün onaylanması source of ver ification doğrulama kaynağı unit verification birim doğrulaması ver ification of financial statements mali bildirimin doğrulanması, mali bildirimin
gerçeklere uygunluğunun belirlenmesi ver ification of licences lisansların / ruhsatların onaylanması ver ify doğrulamak, doğrusunu saptamak, teyit etmek ver ifying the existence and authenticity of documents
belgelerin varlığının ve gerçekliğinin kanıtlanması, teyidi
VESSEL gemi, büyük tekne coasting vessel kıyı teknesi seagoing vessel deniz aracı vessel survey board gemi sörvey kurulu vessel tr affic management and information system (VTMIS)
gemi trafik yönetim ve bilgi sistemi (GTYBS)
VETERINARY veter iner / pençiyar i / baytar veter inary certificate veterinerlik belgesi veter inary products veterinerlik ürünleri
VETO veto possess a right of veto veto hakkına sahip olmak r ight to veto veto hakkı
VICEPRESIDENT başkan yardımcısı
VIOLATION ihlal
human rights violation insan hakları ihlali
VIOLENCE şiddet, cebir, zor domestic violence aile içi şiddet
VISA vize watermarked visa label filigranlı vize etiketi
VOCATION meslek advanced vocational training ileri düzeyde mesleki eğitim basic vocational training temel mesleki eğitim European Centre for the Development of Vocational Training (CEDEFOP)
Avrupa Mesleki Eğitim Geliştirme Merkezi (CEDEFOP)
European Vocational Training Association (EVTA)
Avrupa Mesleki Eğitim Birliği (EVTA)
vocational mesleki vocational rehabilitation mesleki rehabilitasyon vocational retraining meslek içi eğitim vocational tr aining mesleki eğitim
VOID batıl; geçer siz; hüküm meydana getirmemiş olan
act declared void hükümsüzlüğü açıklanan tasarruf / işlem
329
null and void yok, baştan beri hüküm / etki meydana getirmemiş olan
null and void contract batıl akit r egulation declared void hükümsüzlüğü açıklanan / iptal edilen tüzük the licence shall be deemed void ruhsat geçersiz / hükümsüz sayılır voting paper s null and void geçersiz ve boş oy pusulası
VOIDABLE iptal edilebilir; nispi butlan voidable contract iptal edilebilir akit
VOLATILITY volatilite, uçuculuk volatile organic compound (VOC) uçucu organik bileşik (VOC)
VOLUME hacim expor t volume ihracat hacmi foreign trade volume dış ticaret hacmi impor t volume ithalat hacmi
VOLUNTARY gönüllü, ihtiyari, isteyerek voluntary bid isteğe bağlı pay alım teklifi voluntary interdiction ihtiyari hacir
VOTE i. oy, r ey; oylama f. oy vermek abstention vote çekimser oy blank vote boş oy casting vote etkin oy / belirleyici oy dissentive vote azlık oyu distribution of votes oyların dağılımı entitled to vote oy kullanma hakkına sahip olma equality of votes oyların eşitliği multiple vote securities oyda imtiyazlı paylar preferential voting tercihli oylama (adaylar arasında tercih sırası
gösterilerek yapılan oylama) qualified majority voting (QMV) nitelikli çoğunluk oylaması (QMV) r ight to vote oy kullanma hakkı, seçme hakkı the votes cast kullanılan oylar unanimous vote oybirliği vote in favour lehte oy vote of censure güvensizlik oyu vote of confidence güvenoyu; güven oylaması vote of nonconfidence güvensizlik oyu; güvensizlik oylaması vote by roll call isim okuyarak oylama vote by secret ballot gizli oylama, kapalı oylama voting age oy kullanma yaşı voting by proxy vekil tayin suretiyle oy kullanma voting paper s oy pusulası voting paper s null and void geçersiz ve boş oy pusulası voting procedure oylama usulü wasted vote boşa giden oy
330
331
W
WAGE ücret, haftalık wage differentials ücret farklılığı wage level ücret düzeyi
WAIVE (v.) feragat etmek, vazgeçmek waive a right of action dava hakkından feragat etmek waive from appeal temyizden feragat; itirazdan feragat waive immunity dokunulmazlıktan feragat etmek waive the candidacy adaylıktan çekilmek
WAIVER feragat, vazgeçme, terk; derogasyon, sapma, aykır ılık
impor t without waiver bedelsiz ithalat
WAR savaş, harp all out war topyekûn savaş civil war iç savaş declaration of war savaş ilanı in the event of war savaş durumunda
WAREHOUSE ambar , ardiye, antrepo bonded warehouse gümrük vergisi ödenmemiş eşyanın koyulduğu
antrepo customs data warehouse system gümrük veri ambarı sistemi customs warehousing gümrük antrepoculuğu customs warehousing procedure gümrük antrepo usulü / prosedürü free warehouse serbest antrepo general warehouse genel antrepo warehouse receipt antrepo makbuzu warehouse regime antrepo rejimi
WARNING uyar ı, ikaz
allowance: harçlık, tahsisat annuity: yıllık taksit veya gelir earning: kazanç fee: harç, ücret income: düzenli gelir pay: ödeme pension: emekli maaşı r emuneration: ücret (genel anlamda) salary: maaş wage: haftalık ücret
332
early warning erken uyarı early warning unit erken uyarı birimi planning and early warning unit planlama ve erken uyarı birimi warn uyarmak warning level uyarı düzeyi wr itten warning ihtarname, yazılı uyarı
WARRANT i. varant, müzekkere, yetki; teminat, garanti; f. garanti vermek
European ar rest war rant Avrupa tutuklama müzekkeresi
war rant of distraint haciz kararı; malı rehin olarak kullanma hakkı veren karar; el koyma kararı; rehnetme
war ranted haklılığı kanıtlanmış; garanti edilmiş (üretici tarafından)
WARRANTY garanti certificate of warranty garanti belgesi
WASTE atık, çöp, isr af, kayıp, ziyan animal waste hayvansal atık chemical waste kimyasal atık domestic waste evsel atık dumping of waste at sea atıkların denize dökülmesi hazardous waste tehlikeli atık industrial waste endüsriyel atık inert waste bozulmayan, tepkimeye girmeyen atık landfill of wastes atıkların düzenli depolama sahası liquid waste sıvı atık medical waste tıbbi atık municipal waste kentsel atık nuclear waste nükleer atık nuclear waste disposal nükleer madde atıklarının bertaraf edilmesi /
giderimi organic waste organik atık recyclable waste geri dönüşümlü atık recycling and disposing of wastes atıkların geri dönüşümü ve bertaraf edilmesi /
giderimi safe disposal of nonrecoverable waste geri kazanımsız atıkların güvenli biçimde bertaraf
edilmesi solid waste katı atık urban waste kentsel atık wasted vote boşa giden oy waste oil atık yağ waste recycle atık geri dönüşümü waste water tr eatment plant atık su arıtma tesisi water su bilge water sintine suyu dr inking water içme suyu coastal water kıyı suları ground water yer altı suyu (taban suyu)
333
ground water yield yer altı suyu verimi inland water iç suları inland waterway iç su yolu inland waterway transpor t iç sularda taşıma natural water doğal su remediation of water quality su kalitesinin iyileştirilmesi spr ing water kaynak suyu sur face water yüzey suyu terr itor ial water s kara suları tr ansboundary water sınır aşan sular troubled waters bulanık sular underwater weight su altı ağırlığı utility water kullanma suyu waste water tr eatment plant atık su arıtma tesisi water collection basin su toplama havzası watermarked visa label filigranlı vize etiketi water pollution suların kirlenmesi watershed doruk çizgisi, su bölümü çizgisi whirling water girdap
WEAPON silah antipersonnel weapon antipersonel silah
WEBSITE web sitesi
WELCOME (v.) iyi dileklerle karşılamak, memnuniyetle karşılamak
welcoming that… memnuniyetle karşılayarak…
WEIGHT ağırlık certificate of weight çeki listesi weighting tartma, ağırlık, tartı
WELFARE refah animal welfare hayvan refahı social welfare sosyal refah welfare state refah devleti
WESTERN EUROPE Batı Avrupa Western European Armaments Group (WEAG)
Batı Avrupa Silahlanma Grubu (WEAG)
Western European Armaments Organisation (WEAO)
Batı Avrupa Silahlanma Örgütü (WEAO)
Western European Logistics Group (WELG)
Batı Avrupa Lojistik Grubu (WELG)
Western European Union (WEU) Batı Avrupa Birliği (BAB) Western European Union Telecommunications Network (WEUCOM)
Batı Avrupa Birliği Telekomünikasyon Ağı (WEUCOM)
Forces Answerable to Western European Union (FAWEU)
Batı Avrupa Birliğine Karşı Sorumlu Kuvvetler (FAWEU)
WETLAND sulak alan
334
WHEAT buğday durum wheat makarnalık buğday
WHERE APPROPRIATE uygun olduğu hâllerde
WHEREAS dığından
WHITE BOOK Beyaz Kitap
WHITE PAPER Beyaz Kitap (rapor )
WHOLESALE toptan satış wholesaler toptancı wholesale market deliveries toptancı piyasa teslimatı Wholesale Pr ice Index (WPI) Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE)
WINDING UP tasfiye
WITHDRAWAL dönme; rücu; geri çekilme, ger i çekme, geri alma, geri alınma
withdraw geri çekmek, geri almak, geri çekilmek withdrawal of benefit yardımın geri alınması withdrawal of candidacy adaylığın çekilmesi withdrawal of the marketed product ürünün piyasadan toplatılması withdrawal of a product from the market
ürünün piyasadan toplatılması / çekilmesi
withdrawal pr ice geri çekme fiyatı
WITH REFERENCE TO e atfen, e değinerek
WITH REGARD TO hususunda, e ilişkin, ilgili, bağlantılı
WITNESS tanık, şahit defaulting witness duruşmaya gelmeyen tanık false witness yalancı şahit eye witness görgü şahidi expert witness bilirkişi
WORDING anlatım, bir konuyu dile getirmek için kullanılan sözcükler ve söz grubunun bütünü; lafz
wording of the constitution anayasanın lafzı
WORK i. iş, çalışma; f. çalışmak achievable work başarılabilecek iş Council Working Group (CWG) Konsey Çalışma Grubu (CWG) European Agency for Safety and Health at Work (EUOSHA)
Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU OSHA)
European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound)
Avrupa Yaşam ve Çalışma Koşullarını İyileştirme Vakfı (Eurofound)
European Works Council Avrupa Çalışma Konseyi field work alan / saha çalışması infrastructure work altyapı çalışması
335
or iginal work of ar t özgün eser, özgün sanat eseri safety at work iş güvenliği work accident iş kazası work at piece rate parça başına çalışma work at time rate zaman esasına göre çalışma work is under way çalışma devam etmekte work equipment iş donanımı / ekipmanı work injury iş kazası nedeniyle yaralanma workload iş yükü work patterns çalışma tür ve biçimleri work permit çalışma izni work place çalışma yeri work plan çalışma planı
WORKER işçi Char ter of the Fundamental Social Rights of Workers
İşçilerin Temel Sosyal Hakları Şartı
clandestine worker kaçak işçi freedom of movement for worker s işçilerin dolaşım serbestisi / özgürlüğü free movement of worker s işçilerin serbest dolaşımı fundamental social r ights of worker s işçilerin temel sosyal hakları illegal worker kaçak işçi migrant worker göçmen işçi worker s and dependants işçiler ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler
WORKING çalışma, işleyiş ad hoc working group ad hoc çalışma grubu Conventional Arms Expor ts Working Group (COARM)
Konvansiyonel Silahlar Dış Satım Çalışma Grubu (COARM)
oncall working çağrı üzerine çalışma par t time working kısmi zamanlı çalışma shared working iş paylaşımı working age population çalışma çağındaki nüfus working group çalışma grubu working timetable çalışma programı
WORLD dünya Wor ld Bank Dünya Bankası Wor ld Customs Organisation (WCO) Dünya Gümrük Örgütü (DGÖ) Wor ld Health Organisation (WHO) Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Wor ld Intellectual Property Organisation (WIPO)
Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO)
Wor ld Organisation for Animal Health (WOAH / OIE)
Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (WOAH / OIE)
Wor ld Trade Organisation (WTO) Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)
WRITTEN yazılı wr itten premium yazılı prim wr itten question yazılı soru (önergesi) wr itten warning ihtarname, yazılı uyarı
336
337
X
XENOPHOBIA yabancı düşmanlığı; yabancı korkusu European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia (EUMC)
Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığını İzleme Merkezi (EUMC)
fight against r acism and xenophobia ırkçılık ve yabancı düşmanlığıyla mücadele Racism and Xenophobia European Network (RAXEN)
Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Bilgi Ağı (RAXEN)
338
339
Y
YEAR yıl / sene accounting year mali yıl base year temel yıl financial year bütçe yılı, mali yıl; hesap dönemi legislative year / session yasama yılı, yasama dönemi
YIELD getiri; r andıman, ver im; mahsul ground water yield yer altı suyu verimi rate of yield verimlilik oranı (gümrük) var iable yield secur ity değişken getirili menkul kıymet yield curve verim eğrisi
340
341
Z
ZONE bölge bizonal federation iki bölgeli federasyon buffer zone tampon bölge customs mar itime zone deniz gümrük bölgesi demilitarised zone askerden arındırılmış bölge denuclear ised zone nükleer silahlardan arındırılmış bölge exclusive economic zone münhasır ekonomik bölge fishing zone balık avlama alanı forbidden zone yasak bölge free fire zone serbest atış bölgesi free trade zone serbest ticaret bölgesi free zone serbest bölge Eurozone Avro bölgesi (ortak para birimi Avronun
kullanıldığı ülkelerden oluşan bölge) industrial zone endüstri / sanayi bölgesi International Secur ities Free Zone Uluslararası Menkul Kıymetler Serbest Bölgesi nature protection zone doğa koruma alanı neutral zone tarafsız bölge nofly zone uçuşa yasak bölge organised industr ial zone (OIZ) organize sanayi bölgesi (OSB) safe zone güvenlik bölgesi zone of influence nüfuz alanı zone of secur ity güvenlik bölgesi
342
343
KISALTMALAR (ABBREVIATIONS)
İNGİLİZCETÜRKÇE (ENGLISHTURKISH)
344
AASM Associated African States and Madagascar / Afrika Devletleri ve Madagaskar Ortaklığı
ABMT Anti Ballistic Missile Treaty / Anti Balistik Füze Antlaşması (ABMT)
ACA Agency for the Control of Armament / Silahların Denetimi Ajansı (ACA)
ACAA Agreement on Conformity Assessment and Acceptance of Industrial Products(ACAA) / Sınai Ürünlerin Uygunluk Değerlendirmesi ve Kabulü Anlaşması (ACAA)
ACP States ACP (African, Caribbean and Pacific) States / Afrika Karayip ve Pasifik Devletleri (AKP)
ACTS Advanced Communications Technologies and Services / İleri Haberleşme Teknolojileri ve Hizmetleri (ACTS)
ACUSE Action Committee for United States of Europe / Avrupa Birleşik Devletleri için Eylem Komitesi (ACUSE)
ADP Agricultural Development Programme / Tarımsal Kalkınma Programı (ADP)
AEDE (fr ) / (EAT) Association Européenne des Enseignants European Association of Teachers / Avrupa Öğretmenler Birliği (EAT /AEDE)
AEN Alliance for Europe of the Nations / Uluslar Avrupası İttifakı (AEN)
AGINFO Agricultural Information / Tarımsal Bilgi [Arama] Servisi (AGINFO)
AGREP agricultural research projects / tarımsal araştırma projeleri (TAP)
AIDE Alliance of Independent Democrats in Europe / Avrupa Bağımsız Demokratlar İttifakı (AIDE)
AIT Association of Internal Tourism / Ulusal Turizm Birliği
ALDE Alliance of Liberals and Democrats for Europe / Avrupa Liberal ve Demokratlar İttifakı (ALDE)
ALTERNER Alternative Energy / Alternatif Enerji
AP Accession Partnership / Katılım Ortaklığı (Belgesi) (KOB)
ARTISTE An Integrated Art Analysis and Navigation Environment / Bütünleşik Bir Sanat Analiz ve Gezinti Ortamı
ASEM AsiaEurope Meeting /Asya Avrupa Toplantısı
ASEAN Association of South East Asian Nations / Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN)
345
ATEX (fr.) atmosphères explosibles explosive atmospheres / patlayıcı ortamlar (ATEX)
ATM Automated Teller Machine / Otomatik Vezne Makinesi
BAP biotechnology action programme / biyoteknoloji eylem programı (BEP)
BAS Business Advisory Services / İş Danışmanlık Hizmetleri
BCC Business Cooperation Centre / İş koordinasyon Merkezi İşletmeler arası İş Birliği Merkezi (BCC)
BC Network ticaret ve sanayi alanında iş birliği ağı
BEAC Bank of Central African States / Orta Afrika Devletleri Bankası (BEAC)
BEI Biological Exposure Index / Biyolojik Maruziyet Endeksi (BEI)
BEPA Bureau of the European Policy Advisors / Avrupa Politika Danışmanları Bürosu (BEPA)
BEUC (fr.) Bureau européen dés unions de consommateurs European Bureau of Consumers’ Union / Avrupa Tüketiciler Birliği Bürosu (BEUC)
BIC Business and Innovation Centre / İş ve Yenilik Merkezi (İYM)
BIS Bank for International Settlements / Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS)
BITS (fr.) Bureau International du Tourisme Social Bureau of International Social Tourism / Uluslararası Sosyal Turizm Bürosu (BITS)
BOO Built Operate Own / Yap İşlet
BoQ bill of quantities / gerekli malzemelerin kantite listesi (BoQ)
BOT Built Operate Transfer / Yap İşlet Devret
BRIDGE Biotechnology Research Programme for Innovation and Development Growth in Europe / Avrupa’da Yenileşme ve Gelişme Büyümesi Programına Dâhil Biyoteknolojik Araştırmalar
BSE Bovine Spongiform Encephalopathy / Sığırların Süngerimsi Beyin Hastalığı (Deli Dana)
BSEC Black Sea Economic Cooperation / Karadeniz Ekonomik İş Birliği (KEİ)
BSMOU Black Sea Memorandum of Understanding / Karadeniz Liman Devleti Kontrolü Mutabakat Zaptı
346
CADDIA Cooperation in Automation of Data and Documentation for Imports (Exports) and Agriculture / İthalat (İhracat) ve Tarım Dokümantasyonu ve Verilerinin Otomasyonunda İşbirliği (CADDIA)
CAEC Council for AsiaEurope Cooperation / Asya Avrupa İş Birliği Konseyi (CAEC)
CAP Common Agricultural Policy / Ortak Tarım Politikası (OTP)
CARDS Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation / [Batı Balkanlarda] Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımı
CASE Computer Aided Software Engineering / Bilgisayar Destekli Yazılım Mühendisliği
CAT Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment / İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı ya da Aşağılayıcı Muamele ve Cezanın Önlenmesi Sözleşmesi
CBC cross border cooperation / sınır ötesi iş birliği (SÖİ)
CBNM Central Bureau for Nuclear Measurements / Nükleer Ölçümler Merkez Bürosu (CBNM)
CBSS Council of the Baltic Sea States / Baltık Denizi Devletleri Konseyi (CBSS)
CC OECD Competition Committee / OECD Rekabet Komitesi
CCA CENELEC Certification Agreement / CENELEC Belgelendirme Anlaşması
CCBE Council of Bars and Law Societies of Europe / Avrupa Barolar ve Hukuk Dernekleri Konseyi (CCBE)
CCC Consumer Consultative Committee / Tüketici Danışma Komitesi (CCC)
CCFC Climate Change Framework Convention / İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (İDÇS)
CCITT International Telegraph and Telephone Consultative Committee / Uluslararası Telgraf ve Telefon Danışma Komitesi (CCITT)
CCP Common Commercial Policy / Ortak Ticaret Politikası (OTP)
CCT Common Customs Tariff / Ortak Gümrük Tarifesi (OGT)
347
CDP Common Defence Policy / Ortak Savunma Politikası (OSP)
CdT (fr.) Centre de traduction Translation Centre for the Bodies of the European Union / Avrupa Birliği Organları Tercüme Merkezi (CdT)
CE (fr.) Communauté Européenne Conformity marking / CE ( Avrupa Topluluğu) Uygunluk işareti
CEAC Conference of European Affairs Committees / Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (CEAC)
CECs Central European Countries /Merkezi Avrupa Ülkeleri (CECs)
CECUP Central and Eastern European Copyright User Platform / Merkezi ve Doğu Avrupa Telif Hakları Kullanıcı Platformu (CECUP)
CEDAW Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women / Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW)
CEDEFOP (fr.) Centre Européen pour le Développement de la Formation Professionnelle European Centre for Development of Vocational Training / Avrupa Meslekî Eğitim Geliştirme Merkezi (CEDEFOP)
CEDR (fr.) Comité Européen de Droit Rural European Council for Agricultural Law / Avrupa Tarım hukuku Konseyi
CEEC Central and Eastern European Countries / Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleri (MDAÜ)
CEEP 1.European Centre for Public Enterprises/ Avrupa Kamu İşletmeleri Merkezi 2. European Centre of Enterprises with Public Participation and of Enterprises of General Economic Interest / Avrupa Kamu (İktisadi) Teşebbüsleri Merkezi
CELEX Communitatis Eeuropeae Lex / Avrupa Topluluğu Hukuku (CELEX, Topluluk hukukuyla ilgili bilgisayarlaştırılmış kurumlar arası dokümantasyon sistemidir)
CEN (fr.) 1.Comité Européen de Normalisation European Committee for StandardisationEuropean Standardisation Committee/ Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) 2.Customs Enforcement Network / Gümrük Muhafaza Ağı (CEN)
CENELEC (fr.) Comité Européen de Normalisation Electrotechnique Eurpean Committee for Electrotechnical Standardisation / Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (CENELEC)
CENL Conference of European National Libraries / Avrupa Ulusal Kütüphaneler Konferansı
348
CENYC Council of the European National Youth Committee / Avrupa Ulusal Gençlik Komiteleri Konseyi (CENYC)
CEO Chief Executive Officer / üst karar organının kararlarının uygulanmasında bir holdinge bağlı şirketlerin veya şirketin ana birimleri arasında koordinasyon sağlayan yönetici (CEO)
CEPA Common European Priority Areas / Avrupa Müşterek Öncelikli Alanı (CEPA)
CEPES (fr.) Centre européen pour l’enseignement supérieur European Centre for Higher Education / Avrupa Yüksek Öğretim Merkezi (CEPES)
CEPOL (fr.) Collège européen de police European Police College / Avrupa Polis Koleji (CEPOL)
CEPT Conference of the European Postal and Telecommunications Administrations / Posta ve Telekomünikasyon İdareleri Avrupa Konferansı (CEPT)
CERD Convention on the elimination of all forms of racial discrimination / Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CERD)
CERI Centre for Educational Research and Innovation / Eğitimde Araştırma ve Yenilik Merkezi (CERI)
CERN 1. Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire European Council for Nuclear Research / Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi (CERN) 2. European Organisation for Nuclear Research / Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN)
CESR Committee of European Securities Regulators / Avrupa Sermaye Piyasası Kurulları Komitesi (CESR)
CET common external tariff / ortak dış tarife (ODT)
CFCA Community Fisheries Control Agency / Topluluk Balıkçılık Kontrol Ajansı (CFCA)
CFCU central finance and contracts unit / merkezi finans ve ihale birimi (MFİB)
349
CFE Conventional Armed Forces in Europe Treaty / Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması (AKKA)
CFI court of first instance / ilk derece mahkemesi (CFI)
CFP Common Fisheries Policy / Ortak Balıkçılık Politikası (OBP)
CFSP Common Foreign & Security Policy / Ortak Dış(işleri) ve Güvenlik Politikası (ODGP)
CID centre for information and documentation / bilgi ve belge merkezi (BBM)
CIF cost, insurance and freight / mal bedeli, sigorta ve navlun (CIF)
CIM computer integrated manufacturing / bilgisayarla bütünleşik üretim (CIM)
CIRD Community Import Requirements Database / Topluluk İthalat Şartları Veri Tabanı (CIRD)
CIREFI Centre for Information, Discussion and Exchange on the Crossing of Frontiers and Immigration / Göç ve Sınır Geçişleri Konusunda Bilgi, Değerlendirme ve Değişim Merkezi (CIREFI)
CIS 1. Commonwealth of Independent States / Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) 2. Customs Information System / Gümrük Bilgi Sistemi (CIS)
CITES Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora / Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES)
CJEC Court of Justice of the European Communities / Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (ATAD)
CJTF Combined Joint Task Forces / Birleşik Müşterek Görev Gücü (BMGG)
CML capital market law / sermaye piyasası hukuku (SPH); sermaye piyasası kanunu
CMEA Council for Mutual Economic Assistance / Karşılıklı Ekonomik Yardım Konseyi (CMEA)
CN Combined Nomenclature / Birleşik (Kombine) Nomenklatür (CN)
COARM Conventional Arms Exports Working Group / Konvansiyonel Silahlar Dış Satım Çalışma Grubu (COARM)
CoE Council of Europe / Avrupa Konseyi (AK)
350
CODEST Committee for the European Development of Science and Technology / Avrupa Bilim ve Teknoloji Geliştirme Komitesi (CODEST)
COFACE (fr.) Confédération des Organisations Familiales de la Communauté Européenne Confederation of Family Organisations in European Community / Avrupa Topluluğu Aile Örgütleri Konfederasyonu (COFACE)
COGECA (fr.) Comité Général de la Coopération Agricole de l’UE General Confederation of Agricultural Cooperatives in the European Union / Avrupa Birliği Tarım Kooperatifleri Konfederasyonu (COGECA)
COM Common Organisation of Agricultural Markets / Ortak Tarım Piyasaları Düzeni (COM)
Comenius Öğretim Kurumları Arasında İş Birliğinin Geliştirilmesi programı
COMETT Community Programme in Education and Training for Technology / Teknoloji Alanında Eğitim ve Öğretim Topluluk Programı (COMETT)
COPA (fr.) Comité des Organisations Professionnelles Agricoles de l’UE Committee of Agricultural Organisations in the European Community / Avrupa Topluluğu Tarım Kuruluşları Komitesi (COPA)
COPO (fr.) Comité Politique Political Committee / Siyasi Komite
CoR Committee of the Regions of the European Union / Avrupa Birliği Bölgeler Komitesi (BK)
Coreau (fr.) Correspondance européenne – European Correspondence / Avrupa Haberleşmesi (Coreau)
CORDIS Community Research and Development Information Service / Topluluk Araştırma ve Geliştirme Bilgi Hizmeti (CORDIS)
COREPER (Comité de Représentantes Permanentes) Permanent Representatives Committee / Daimî Temsilciler Komitesi (COREPER)
COREU (fr.) Corespondance Européenne European Correspondence / Avrupa Haberleşmesi
COSAC (fr.) Conférence des organes spécialisés dans les affaires communautaires Conference of Community and European Affairs Committees of Parliaments of the European Union / Avrupa Birliği Parlamentoları Topluluk ve Avrupa İşleri Komiteleri Konferansı (COSAC)
351
COST European Cooperation in the Field of Scientific and Technical Research / Bilimsel ve Teknik Araştırma Alanında Avrupa İş Birliği (COST)
CPC Central Product Classification / Merkezi Ürün Sınıflandırması (CPC)
CPI Consumer Price Index / Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
CPT European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment / Avrupa İşkenceyi ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele ve Cezayı Önleme Komitesi (CPT)
CPVO Community Plant Variety Office / Topluluk Bitki Çeşitleri Ofisi (CPVO)
CRC Convention on the Rights of the Children / Çocuk Hakları Sözleşmesi (ÇHS)
Crest (fr.) Comité de la recherche scientifique et technique Scientific and Technical Research Committee / Bilimsel ve Teknik Araştırma Komitesi
CRS Computerised Reservation System / Bilgisayarlı Rezervasyon Sistemi
CSCE Conference on Security and Cooperation in Europe / Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı (AGİK)
CSDP Common Security And Defence Policy / Ortak Güvenlik Ve Savunma Politikası (OGSP)
CSF Community support framework / Topluluk destek çerçevesi (CSF)
CTR common technical regulation / ortak teknik düzenleme (CTR)
CUJC Customs Union Joint Committee / Gümrük Birliği Ortak Komitesi (GBOK)
CWG Council Working Group / Konsey Çalışma Grubu (CWG)
DAB Digital Audio Broadcasting / Dijital Radyo Yayıncılığı Sistemi
DAC Development Aid Committee / Kalkınma Yardım Komitesi (DAC) Development Assistance Committee / Kalkınma Yardım Komitesi (DAC)
DCI 1. Defence Capability Initiative / Savunma Yetenekleri Girişimi (DCI) 2. Development Cooperation Instrument / Kalkınma İşbirliği Aracı (DCI)
DECT Digital European Cordless Telephone / Avrupa Sayısal Telsiz Telefonu (DECT)
DELTA Developing European Learning Through Technological Advance / Teknolojik Gelişmeyle Bilgi Teknolojisinin Geliştirilmesi
DG DirectorateGeneral / Genel Müdürlük (GM)
352
DIS Decentralised Implementation System / Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi (DIS)
DISC domestic international sales corporation / uluslararası satış yapan ulusal şirket (DISC)
DNA deoxyribonucleic acid / dezoksiribonükleik asit DRIVE Dedicated Road Infrastructure for Vehicle Safety
in Europe / Avrupa’da Taşıt / Araç Emniyeti için Tahsisli Yol Altyapısı (DRIVE)
DVB Digital Video Broadcasting / Dijital Görüntü Yayıncılığı
EA European Accreditation European Cooperation for Accreditation / Avrupa Akreditasyon Birliği (EA)
EAA European Armaments Agency / Avrupa Silahlanma Ajansı (EAA)
EACC European Airlift Coordination Cell / Avrupa Hava Nakliye Koordinasyon Hücresi (EACC)
EACEA Education, Audiovisual and Culture Executive Agency / Eğitim, Görsel işitsel ve Kültür İcra Ajansı (EACEA)
EAEC / Euratom European Atomic Energy Community / Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET / Euratom)
EAGGF (FEOGA) European Agricultural Guidance and Guarantee Fund / Avrupa Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu (EAGGF / FEOGA)
EAIE European Association for International Education / Avrupa Uluslarararası Eğitim Birliği (EAIE)
EAP Environmental Action Programme / Çevresel Eylem Programı (ÇEP)
EAPC EuroAtlantic Partnership Council / Avrupa Atlantik Ortaklık Konseyi (AAOK)
EAR European Agency for Reconstruction / Avrupa İmar Ajansı (EAR)
EASA European Aviation Safety Agency / Avrupa Hava Emniyeti Ajansı (EASA)
EAT (AEDE) European Association of Teachers /Avrupa Öğretmenler Birliği
EBLIDA European Bureau of Library, Information and Documentation Associations / Kütüphane, Enformasyon ve Dokümantasyon Dernekleri Avrupa Bürosu (EBLIDA)
353
EBN European Business And Innovation Centre Network / Avrupa İş ve Yenilik Geliştirme Ağı (EBN)
EDIS Extended Decentralised Implementation System / Genişletilmiş Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi (EDIS)
EBRD European Bank of Reconstruction and Development / Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (AİKB)
EBTI European Binding Tariff Information / Avrupa Bağlayıcı Tarife Bilgisi (EBTI)
EBU European Broadcasting Union /Avrupa Yayın Birliği (EBU)
EC 1. European Community / Avrupa Topluluğu (AT) 2. European Commission / Avrupa Komisyonu (Avrupa Toplulukları Komisyonu) (AK)
ECA European Cooperation Agency / Avrupa İş Birliği Ajansı (ECA)
ECB European Central Bank / Avrupa Merkez Bankası (AMB)
ECDC European Centre for Disease Prevention and Control / Avrupa Hastalıkları Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC)
ECDIN Environmental Chemicals Data and Information Network / Çevreyle İlgili Kimyasallar Hakkında Veri ve Bilgi Ağı (ECDIN)
ECDL European Computer Driving Licence / Avrupa Bilgisayar Kullanım Lisansı (ECDL)
ECE Economic Commission for Europe / Avrupa Ekonomik Komisyonu (AEK)
ECF European Cultural Foundation / Avrupa Kültür Vakfı (ECF)
ECHA European Chemicals Agency / Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA)
ECHO 1. European Community Humanitarian Aid Office / Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Ofisi (ECHO) 2. European Commission Host Organisation / Avrupa Komisyonu Ana Bilgisayar Birimi Organizasyonu (ECHO) 3. European Chronicles OnLine (ECHO) (Görsel ve sayısal kaynakların özetlerini bünyesinde barındıran internet erişimli kütüphane)
354
ECHR European Convention on Human Rights / Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)
EctHR European Court of Human Rights / Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)
ECIP European Community Investment Partners / Avrupa Topluluğu Yatırım Ortakları (ECIP)
ECJ European Court of Justice / Avrupa Adalet Divanı (AAD)
ECLAIR European Collaborative Linkage of Agriculture and Industry through Research / Avrupa Araştırma Yoluyla Tarım ve Sanayi İş Birliği Bağı (ECLAIR)
ECLAS European Commisson’s Library Automated System / Avrupa Komisyonu Kütüphanesi Otomatik Sistemi (ECLAS)
ECML European Centre for Modern Languages / Avrupa Modern Diller Merkezi (ECML)
ECN electronic communications network / elektronik haberleşme şebekesi (ECN)
ECN&S electronic communications networks and services / elektronik haberleşme şebekeleri ve hizmetleri (ECN&S)
ECO Economic Cooperation Organisation / Ekonomik İş Birliği Teşkilatı (EİT)
ECOFIN Economic and Financial Affairs Council / Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi (ECOFIN)
ECOSOC Economic and Social Committee / Ekonomik ve Sosyal Komite (ESK)
ECOVAST European Council for the Village and Small Town / Avrupa Köy ve Kasaba Konseyi (ECOVAST)
ECOWAS The Economic Community of West African States / Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS)
ECP European Common Proposal / Avrupa Ortak Teklifi (ECP)
ECR European Commission Representation / Avrupa Komisyonu Temsilciliği (AKT)
ECSC European Coal and Steel Community / Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)
ECSE European Charter for Small Enterprises / Küçük İşletmeler Avrupa Şartı (ECSE)
ECT Energy Charter Treaty / Enerji Şartı Antlaşması (ECT)
ECTRA European Committee for Telecommunications Regulatory Affairs / Avrupa Telekomünikasyon Düzenleyici İşler Komitesi (ECTRA)
355
ECTS European Credit Transfer System / Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS)
ECU European Currency Unit / Avrupa Para Birimi (APB)
ECUP European Copyright User Platform / Avrupa Telif Hakları Kullanıcı Platformu (ECUP)
ED European Democratic Group / Avrupa Demokratik Grubu
EDA European Defence Agency / Avrupa Savunma Ajansı (EDA)
EDC 1.European Defence Community /Avrupa Savunma Topluluğu (AST) 2. European documentation centre / Avrupa dokümantasyon merkezi (ADM)
EDD Europe of Democracies and Diversities / Demokrasiler ve Çeşitlilikler Avrupası Grubu (EDD)
EDF 1. European Development Fund / Avrupa Kalkınma Fonu (AKF) 2. European Disability Forum / Avrupa Engelliler Forumu /EDF)
EDI electronic data interchange / elektronik veri değişimi (EVD)
EDP 1. excessive deficit procedure / aşırı açık prosedürü (EDP) 2. European Development Pole / Avrupa Kalkınma Kutbu (EDP) 3. European Democratic Party / Avrupa Demokrat Partisi (EDP)
EDTS electronic data transfer system / elektronik veri aktarım (transfer) sistemi (EVAS)
EDU European Democratic Union / Avrupa Demokratik Birliği (EDU)
EEA 1. European Economic Area / Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) 2. European Environment Agency / Avrupa Çevre Ajansı (AÇA)
EEC European Economic Community / Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)
EEIG European Economic Interest Grouping / Avrupa Ekonomik Çıkar Gruplaşması (AEÇG)
EES 1. European Employment Strategy / Avrupa İstihdam Stratejisi 2. European Economic Space (bkz. EEA1)
EESC European Economic and Social Committee / Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi (EESC)
EFA European Free Alliance / Avrupa Özgür İttifakı (EFA)
EFDO European Film Distribution Office / Avrupa Film Dağıtım Ofisi (EFDO)
356
EFICS European Forestry Information and Communication System / Avrupa Ormancılık Bilgi ve İletişim Sistemi (EFICS)
EFMD European Foundation for Management Development / Avrupa Yönetim Geliştirme Vakfı (EFMD)
EFSA European Food Safety Authority / Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA)
EFT electronic fund transfer / elektronik fon transferi (EFT)
EFTA European Free Trade Association / Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA)
e.g. exempli gratia / örneğin
EGP European Green Party / Avrupa Yeşiller Partisi (EGP)
EHLASS European Home and Leisure Accident Surveillance System / Avrupa Ev ve Boş Vakit Kazalarını (iş yeri harici) Gözetim Sistemi (EHLASS)
EIA environmental impact assessment / çevresel etki değerlendirmesi (ÇED)
EIB European Investment Bank / Avrupa Yatırım Bankası (AYB)
EIC EuroInfo Centre / Avrupa Bilgi Merkezi (ABM) EIDHR European Initiative for Democracy and Human
Rights/ Demokrasi ve İnsan Hakları Avrupa Girişimi (EIDHR)
EIF European Investment Fund / Avrupa Yatırım Fonu (AYF)
EINECS European Inventory of Existing Commercial Chemical Substances / Mevcut Kimyasal Maddeler Avrupa Envanteri (EINECS)
EIONET European Environment Information and Observation Network / Avrupa Çevre Bilgi ve Gözlem Ağı (EIONET)
EIP Entrepreneurship and Innovation Programme / Girişimcilik ve Yenilik Programı (GİYEP)
EJN European Judicial Network / Avrupa Yargı Ağı (EJN)
ELDR European Liberal Democrat and Reform Party / Avrupa Liberal Demokrat ve Reform Partisi (ELDR)
EMA European Monetary Agreement / Avrupa Para Anlaşması (APA)
EMAS ecomanagement and audit scheme / çevre yönetimi ve denetleme planı (EMAS)
357
EMCDDA European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction / Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi (EMCDDA)
EMCF European Monetary Cooperation Fund / Avrupa Parasal İşbirliği Fonu (APİF)
EMCO Employment Committee / İstihdam Komitesi (EMCO)
EMEA European Medicines Agency (European Agency for the Evaluation of Medicinal Products) / Avrupa Tıbbi Ürünler Değerlendirme Ajansı (EMEA)
EMI European Monetary Institute / Avrupa Para Enstitüsü (APE)
EMS European Monetary System / Avrupa Para Sistemi (APS)
EMSA European Maritime Safety Agency / Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı (EMSA)
EMU Economic and Monetary Union / Ekonomik ve Parasal Birlik (EPB)
ENEA European Nuclear Energy Agency / Avrupa Nükleer Enerji Ajansı (ENEA)
ENFSI European Network of Forensic Science Institute / Avrupa Adli Tıp Kurumları Ağı (ENFSI)
ENISA European Network and Information Security Agency / Avrupa Ağ ve Bilgi Güvenliği Ajansı (ENISA)
ENP European Neighbourhood Policy /Avrupa Komşuluk Politikası (AKP)
ENPI European Neighbourhood and Partnership Instrument / Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı Komitesi (ENPI)
ENQA European Network for Quality Assurance in Higher Education / Yüksek Öğretimde Avrupa Kalite Güvencesi Ağı (ENQA)
Envireg Programme for Regional Environment Measures / Bölgesel Çevre Tedbirleri Programı
EOQ European Organisation for Quality / Avrupa Kalite Teşkilatı (EOQ)
EOTC European Organisation for Testing and Certification / Avrupa Test ve Belgelendirme Örgütü (EOTC)
EP European Parliament / Avrupa Parlamentosu (AP)
EPA European Productivity Agency/Avrupa Verimlilik Ajansı (EPA)
EPC 1. European political cooperation / Avrupa siyasi iş birliği (ASİ) 2. European Political Community / Avrupa Siyasal Topluluğu (EPC)
358
EPO European Patent Office/ Avrupa Patent Ofisi (EPO)
EPP (PPE) European People’s Party / Avrupa Halk Partisi (EPP)
EPPED European People’s Party (Christian Democrats) and European Democrats / Avrupa Halk Partisi (Hıristiyan Demokratlar) ve Avrupalı Demokratlar [Grubu] (EPPED)
EPSCO Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council / İstihdam, Sosyal Politika, Sağlık ve Tüketici İşleri Konseyi (EPSCO)
EPSO European Communities Personnel Selection Office / Avrupa Topluluğu Personel Seçme Bürosu (EPSO)
EPU European Payments Union / Avrupa Ödemeler Birliği (EPU)
ERA 1. European Research Area / Avrupa Araştırma Alanı (AAA) 2. European Railway Agency / Avrupa Demir Yolu Ajansı (ERA)
Erasmus European Community action scheme for the mobility of university students / Üniversite Öğrencilerinin Hareketliliği için AT Eylem Planı
ERC European Radiocommunications Committee / Avrupa Radyokomünikasyon Komitesi (ERC)
ERDC European Research and Development Committee / Avrupa Araştırma ve Geliştirme Komitesi (ERDC)
ERDF European Regional Development Fund / Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ABKF)
ERF European Refugee Fund /Avrupa Mülteci Fonu (ERF)
ERM exchange rate mechanism / döviz kuru mekanizması (ERM)
ERMES 1. European radio message services / Avrupa radyo mesaj hizmetleri (ERMES) 2. European radio message standard / Avrupa radyo mesaj standardı (ERMES) 3. European radio message system / Avrupa radyo mesaj sistemi (ERMES)
ERO European Radiocommunications Office / Avrupa Radyokomünikasyon Ofisi (ERO)
ESA 1. European System of Accounts / Avrupa Hesaplar Sistemi (AHS) 2. European Space Agency / Avrupa Uzay Ajansı (AUA) 3. Euratom Supply Agency / Euratom Tedarik Ajansı (ESA)
359
ESC 1. Economic and Social Committee / Ekonomik ve Sosyal Komite (ESK) 2. economic and social cohesion / ekonomik ve sosyal uyum (ESC)
ESCB European System of Central Banks / Avrupa Merkez Bankaları Sistemi (AMBS)
ESDI European Security and Defence Identity / Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği (AGSK)
ESDP European Security and Defence Policy / Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP)
ESF (FSE) 1. European Social Fund / Avrupa Sosyal Fonu (ASF) 2. European Social Forum / Avrupa Sosyal Forumu (ESF) 3. European Science Foundation /Avrupa Bilim Vakfı (ESF)
ESO European Southern Observatory / Avrupa Güney Gözlemevi
ESOA European Satellite Operators Association / Avrupa Uydu Operatörleri Birliği (ESOA)
ESOC European Space Operations Centre / Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi (ESOC)
Espr it European strategic programme of research and development in information technology / ArGe Alanında Bilgi Teknolojilerine İlişkin Avrupa Stratejik Programı
ESRIN European Space Research Institute / Avrupa Uzay Araştırmaları Enstitüsü (ESRIN)
ESRO European Space Research Organisation / Avrupa Uzay Araştırmaları Örgütü (ESRO)
ESTEC European Space Research and Technology Centre / Avrupa Uzay Araştırma ve Teknoloji Merkezi (ESTEC)
ETC European Travel Commission / Avrupa Seyahat Komisyonu (ETC)
ETF European Training Foundation / Avrupa Eğitim Vakfı (AEV)
ETNS European Telecommunications Network System / Avrupa Telekomünikasyon Şebekeleri Sistemi (ETNS)
ETO European Telecommunications Office / Avrupa Telekomünikasyon Ofisi (ETO)
ETS European Treaty Series (Council of Europe) / Avrupa Antlaşma Serisi (Avrupa Konseyi) (ETS)
360
ETSC European Telecommunication Standards Committee / Avrupa Telekomünikasyon Standartları Komitesi (ETSC)
ETSI European Telecommunication Standards Institute / Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI)
ETUC European Trade Unions Confederation / Avrupa İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ETUC)
EU European Union / Avrupa Birliği (AB)
EUA 1. European Unit of Account / Avrupa Hesap Birimi (AHB) 2. European Universities Association / Avrupa Üniversiteler Birliği (AÜB)
EUCLID European Cooperation for the Long Term in Defence / Avrupa Uzun Vadeli Savunma İş Birliği (Programı) (EUCLID)
EUDISED European Documentation and Information System for Education / Eğitim için Dokümantasyon ve Enformasyon Avrupa Sistemi (EUDISED)
EUI European University Institute / Avrupa Üniversitesi Enstitüsü (EUI)
EUISS European Union Institute for Security Studies / Avrupa Birliği Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü (EUISS)
EUMC 1.European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia /Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığını İzleme Merkezi (EUMC) 2. European Union Military Committee / Avrupa Birliği Askeri Komitesi (ABAK)
EUMS European Union Military Staff / Avrupa Birliği Askeri Personeli (EUMS)
EUOSHA European Agency for Safety and Health at Work / Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU OSHA)
Euratom (EAEC) European Atomic Energy Community / Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET)
Eureka European Research Coordination Agency / Avrupa Araştırma Koordinasyon Ajansı
EURES European Employment Services / Avrupa İstihdam Hizmetleri
EUROAIM European Organisation for an Audiovisual Independent Market / Bağımsız Görselİşitsel Piyasa İçin Avrupa Örgütü (EUROAIM)
Eurochambers The Association of European Chambers of Commerce and Industry / Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (Eurochambers)
361
Eurocontrol European Organisation for the Safety of Air Navigation / Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (Eurocontrol)
EUROCOOP European Community of Consumer Cooperatives / Avrupa Tüketici Kooperatifleri Topluluğu (EUROCOOP)
Eurocorps Avrupa Kolordusu
EUROFER European Confederation of Iron and Steel Industries / Avrupa Demir Çelik Sanayileri Konfederasyonu (EUROFER)
EUROFOR European Operational Rapid Force / Avrupa Acil Müdahale Gücü (Eurofor)
EUROFOUND European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions /Avrupa Yaşam ve Çalışma Koşullarını İyileştirme Vakfı (EUROFOUND)
EUROJUST European Agency for the Enhancement of Judicial Cooperation / Avrupa Adli İş Birliğini Geliştirme Birimi (eurojust)
EUROMARFOR European Maritime Force / Avrupa Deniz Gücü (EUROMARFOR)
EUROMED EuroMediterranean Partnership / Avrupa Akdeniz Ortaklığı(EUROMED)
Euronat European Nationalists / Avrupa Milliyetçileri (Euronat)
EUROPOL European Police Office / Avrupa Polis Teşkilatı (Europol)
EUROSOLAR European Association for Renewable Energies / Avrupa Yenilenebilir Enerji Birliği (EUROSOLAR)
EUROSTAT European Community Statistical Office / Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisi (EUROSTAT)
EURYDICE Education Information Network in the European Community / Avrupa Topluluğu Eğitim Bilgi Ağı (EURYDICE)
EUSC European Union Satellite Centre / Avrupa Birliği Uydu Merkezi (EUSC)
EUTELSAT European Telecommunications Satellite Organisation / Uydular Aracılığı ile Haberleşme Avrupa Teşkilatı (EUTELSAT)
EVCA European VentureCapital Association / Avrupa RiskSermayesi Birliği (EVCA)
EVTA European Vocational Training Association /Avrupa Mesleki Eğitim Birliği (EVTA)
EYC Education, Youth and Culture Council / Eğitim, Gençlik ve Kültür Konseyi (EYC)
FA Financing Agreement / Finansman Anlaşması
362
FACE Federation of Field Sports Associations of the European Union / Avrupa Birliği Arazi Sporları Birlikleri Federasyonu (FACE)
FADN Farm Accountancy Data Network / Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA)
Falcone Programme of Exchanges, Training and Cooperation for Persons Responsible for Action to Combat Organised Crime / Örgütlü Suçlarla Mücadeleye Katılan Kişiler İçin Fikir Alışverişi, Eğitim ve İş Birliği Programı
FAO Food and Agriculture Organisation (of the United Nations) / (Birleşmiş Milletler) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
FAR Fisheries and Agricultural Research / Balıkçılık ve Tarım Araştırmaları (FAR)
FATF Financial Action Task Force / Mali Eylem Görev Gücü (FATF)
FAWEU Forces Answerable to Western European Union / Batı Avrupa Birliğine Karşı Sorumlu Kuvvetler (FAWEU)
FDI foreign direct investment / doğrudan yabancı yatırım (FDI)
FEC (fr.) / ECF Fondation Européenne de la Culture European Cultural Foundation / Avrupa Kültür Vakfı
FECOM (fr.)/ EMCF Fonds Européen de coopération monétaire European Monetary Cooperation Fund / Avrupa Parasal İş Birliği Fonu (FECOM / EMCF)
FEDER (fr.) Fonds Européen de Développement Régional European Regional Development Fund / Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ABKF)
FEOGA (fr.) / EAGGF Le Fonds européen d'orientation et de garantie agricole European Agricultural Guidance and Guarantee Fund / Avrupa Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu (FEOGA / EAGGF)
FESAC Foundation of the Europe of Sciences and Cultures / Bilimler ve Kültürler Avrupası Vakfı (FESAC)
FIAS Foreign Investment Advisory Service / Yabancı Yatırımlar Danışmanlık Servisi (FIAS)
FIEP Association of the European and Mediterranean Police Forces and Gendarmeries with Military Status / Avrupa ve Akdeniz Askeri Statülü Zabıta ve Jandarmalar Birliği (FIEP) (Kurucu ülkeler olan Fransa,İtalya, İspanya, Portekiz’in baş harfleri)
FIFG Financial Instrument for Fisheries Guidance / Balıkçılık Yönlendirme Mali Aracı (FIFG)
363
FIHUAT (fr.) / IFHP Fédération internationale pour l'Habitation, l'Urbanisme et l'Aménagement des Territoires International Federation for Housing and Planning / Uluslararası Konut ve Planlama Federasyonu (IFHP)
FiM financial manager / mali yönetici (FİM) FIT (fr.) Fédération Internationale des Traducteurs
International Federation of Translators / Uluslararası Çevirmenler Federasyonu (FIT)
FITA Federal Information Technologies Agency / Federal Bilgi Teknolojileri Ajansı (FITA)
FM financial memorandum / mali memorandum (FM)
FMD Food and Mouth Disease / Şap Hastalığı (FMD) FMIS financial management information system / mali
yönetim bilgi sistemi (FMIS) FOB free on board / güvertede teslim (FOB) FRA European Union Agency for Fundamental Rights
/ Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı (FRA) Frontex European Agency for the Management of
Operational Cooperation at the External Borders / Avrupa Dış Sınırlarda Operasyonel İş Birliği Yönetimi Ajansı (FRONTEX)
FSE (fr.) Forum Social Européen European Social Forum /Avrupa Sosyal Forumu
FTA Free Trade Agreement / Serbest Ticaret Anlaşması (STA)
GAC General Affairs Council / Genel İşler Konseyi (GİK)
GAERC General Affairs and External Relations Council / Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi (GİDİK)
GATT General Agreement on Trade and Tariffs / Tarifeler ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)
GCP good clinical practice / iyi klinik uygulamaları (İKU)
GDP Gross Domestic Product / Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)
GDR German Democratic Republic / Demokratik Almanya Cumhuriyeti
GEF 1. global environment facility / küresel çevre imkanı (GEF) 2. Global Environment Fund / Küresel Çevre Fonu (GEF)
GIS geographic ınformation system / coğrafi bilgi sistemi (CBS)
GLP good laboratory practice / iyi laboratuar uygulamaları (İLU)
GMO genetically modified organism / genetiği değiştirilmiş organizma (GDO)
364
GMP good manufacturing practices / iyi imalat uygulamaları (İİU)
GNI Gross National Income / Gayrisafi Milli Gelir (GSMG)
GNP Gross National Product / Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH)
GNSS Global Navigation Satellite System / Küresel Uydu Seyrüsefer Sistemi (GNSS)
GONGO government organised nongovernmental organisation / hükûmet tarafından oluşturulan sivil toplum örgütü (GONGO)
GPS Generalised Preferences System / Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS)
GRECO (fr.) Groupe d’Etats Contre La Corruption Group of States Against Corruption / Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO)
GSP Generalised System of Preferences / Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS)
GUE (fr.) Gauche Unitaire Européen European United Left / Avrupa Birleşik Solu
GUENGL European United Left – Nordic Green Left / Avrupa Birleşik Solu – Kuzey Yeşil Solu
Gymnich Informal Meeting of Foreign Ministers / Dışişleri Bakanları Gayrıresmî Toplantısı
HACCP Hazard Analysis and Critical Control Point / Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktası (HACCP)
HELIOS Handicapped People in the European Community Living Independently in an Open Society / Avrupa Topluluğunun Açık Toplumunda Bağımsızca Yaşayan Engelli Kişiler Programı
HICP Harmonised Index of Consumer Prices / Uyumlaştırılmış Tüketici Fiyatları Endeksi (UTFE)
HSSC Harmonised Survey and Certification System / Armonize Sörvey ve Sertifikalandırma Sistemi (HSSC)
IA 1. implementing agency / uygulamadan sorumlu kurum (IA) 2. Implementing Agreement / Uygulama Anlaşması
IACS Integrated Administration and Control System / Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (EİKS)
IAEA International Atomic Energy Agency / Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA)
IAF International Accreditation Forum / Uluslararası Akreditasyon Forumu (IAF)
IAS international accounting standards / uluslararası muhasebe standartları (UMS)
365
IASB International Accounting Standarts Board / Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK)
IATA International Air Transport Association / Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)
IBIS Integrated Ballistics Information System / Entegre Balistik Tanımlana Sistemi
IBRD International Bank of Reconstruction and Development / Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (UİKB)
ICA International Council on Archives / Uluslararası Arşiv Konseyi (ICA)
ICAO International Civil Aviation Organisation / Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO)
ICC International Chamber of Commerce / Uluslararası Ticaret Odası (UTO)
ICCA International Congress and Convention Association / Uluslararası Kongreler ve Toplantılar Birliği (ICCA)
ICCAT International Commission for the Conservation of Atlantic Tuna /Atlantik Ton Balığının Korunmasına İlişkin Uluslararası Komisyon
ICCPR International Covenant on Civil and Political Rights / Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (ICCPR)
ICESCR International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights / Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (ICESCR)
ICJ International Court of Justice / Uluslararası Adalet Divanı (Lahey Divanı) (UAD)
ICN International Competition Network / Uluslararası Rekabet Ağı (ICN)
ICP International Cooperation Programme / Uluslararası İş Birliği Programı (ICP)
ICT information and communication technology / bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT)
IDA 1. International Development Agency / Uluslararası Kalkınma Ajansı (IDA) 2. interchange of data between administrations / yönetimler arası veri alışverişi (IDA)
IDP integrated development programme / entegre kalkınma programı (IDP)
i.e. id est / başka bir deyişle, yani IEA International Energy Agency / Uluslararası
Enerji Ajansı (UEA) IEDN (fr.) Groupe des Indépendants pour l'Europe des
Nations Group of the Independents for a Europe of Nations / Milletler Avrupası için Bağımsızlar Grubu (IEDN)
366
IEPG Independent European Program Group / Bağımsız Avrupa Program Grubu (IEPG)
IFAC International Federation of Accountants / Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (UMF)
IFHP (FIHUAT) International Federation for Housing and Planning / Uluslararası Konut ve Planlama Federasyonu (IFHP)
IFI international financial institution / uluslararası finans kurumu (IFI)
IFLA International Federation of Library Associations and Institutions / Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kurumları Federasyonu (IFLA)
IGAD Intergovernmental Authority on Development / Hükûmetler Arası Kalkınma Otoritesi
IGC Intergovernmental Conference / Hükûmetler Arası Konferans (HAK)
IGE Intergovernmental Group of Experts / Hükûmetler Arası Uzmanlar Grubu (IGE)
IHO International Hydrographic Organisation / Uluslararası Hidrografi Örgütü (IHO)
IIA Institute of Internal Auditors / İç Denetçiler Enstitüsü (IIA)
IIF Institute of International Finance / Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF)
ILAC International Laboratory Accreditation Cooperation / Uluslararası Laboratuar Akreditasyon İş Birliği [Örgütü] (ILAC)
ILO International Labour Organisation / Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
IMF International Monetary Fund / Uluslararası Para Fonu (IMF)
IMM International Monetary Market / Uluslararası Para Piyasası (IMM)
IMO International Maritime Organisation / Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)
IMP Integrated Mediterranean Programmes / Akdeniz Entegre (Bütünleştirilmiş) ProgramlarıAkdeniz Programları (IMP)
INSPIRE Infrastructure for Spatial Information in Europe /Avrupa Konumsal Bilgi Altyapısı (INSPIRE)
IOM International Organisation for Migration / Uluslararası Göç Örgütü (IOM)
IOSCO International Organisation of Securities Commissions / Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonları Örgütü (IOSCO)
367
IPA Instrument for PreAccession Assistance / Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA)
IPARD Instrument for PreAccession, Rural Development / Kırsal Kalkınma için Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPARD)
IPEC International Programme on the Elimination of Child Labour / Çocuk İşçiliğinin Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Program (IPEC)
IPM integrated pest management / entegre zararlı yönetimi (IPM)
IPR ıntellectual property rights / fikrî mülkiyet hakları, fikrî haklar (IPR)
ISA international standards on auditing / uluslararası denetim standartları (UDS)
ISDN Integrated Services Digital Network / Entegre Hizmetler Dijital Ağı
ISIC International Standard Industrial Classification of All Economic Activities / Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Sanayi Sınıflaması (ISIC)
ISM international security management / uluslararası güvenlik yönetimi (ISM)
ISO International Organisation for Standardisation / Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı (ISO)
ISPA 1. Instrument for Structural Policies for pre accession / Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Aracı (ISPA) 2. Instrument for Preaccession Aid / Katılım Öncesi Altyapı Desteği (ISPA)
ISPO Information Society Promotion Office / Bilgi Toplumunu Geliştirme Ofisi (ISPO)
ISS Institute for Security Studies / Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü
IST information society technologies / bilgi toplumu teknolojileri (IST)
ITS Identity, Tradition and Sovereignty / Kimlik, Gelenek ve Egemenlik [Grubu] (ITS)
ITU International Telecommunications Union / Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU)
JAA Joint Aviation Authorities / Ortak Havacılık Otoriteleri (JAA)
JAR joint aviation regulations / ortak havacılık kuralları (JAR)
JARS Joint Aviation Requirements and Standards / Ortak Havacılık Gerekleri ve Standartları (JARS)
JHA justice and home affairs / adalet ve iç işleri (Aİ) J IC joint information centre / ortak bilgi merkezi
(OBM)
368
JMC Joint Monitoring Committee / Ortak İzleme Komitesi (OİK)
JRC Joint Research Centre / Ortak Araştırma Merkezi (OAM)
Kaleidoscope programme to support artistic and cultural activities having a European dimension / Avrupa’da kültürel faaliyetlerin ve artistik yaratıcılığın desteklenmesi programı
LAFTA Latin American Free Trade Association / Latin Amerika Serbest Ticaret Birliği
LAN local area network / yerel alan ağı (YAA) LDC 1. Less Developed Countries / Az Gelişmiş
Ülkeler 2. Least Developed Countries / En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ)
Leonardo Reshaped PETRA Programme / Mesleki Eğitim Programı (Petra Programını Yenilemektedir)
LFA logical framework approach / mantıksal çerçeve yaklaşımı (MÇY)
Lingua Programme to promote training in foreign languages / AT’de Yabancı Dil Eğitiminin Desteklenmesi Programı
Lomé Lomé Sözleşmesi (AB ve AKP ülkeleri arasında imzalanan çok taraflı ticaret ve kalkınma anlaşmaları)
LRTAP Long Range Transboundary Air Pollution / Uzun Menzilli Sınır Aşan Hava Kirliliği (LRTAP)
LYMEC Liberal and Radical Youth Movement of the European Community / Avrupa Topluluğu Liberal ve Radikal Gençlik Hareketi (LYMEC)
MAP 1. Multinational Programme in the Field of Data Processing / Bilgi işlem Alanında Çok Uluslu Program (MAP) 2. Mediterranean Action Plan / Akdeniz Eylem Planı (AEP) 3. multiannual programme / çok yıllı program (MAP)
MAGP multiannual guidance programme / çokyıllık yönlendirme programı (MAGP)
MARPOL International Convention for the Prevention of Pollution from Ships / Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi (MARPOL)
MAST Marine Action in Science and Technology / Deniz Bilimleri ve Teknolojisi (MAST)
MATRA (Maatschappelijke Transformatie) The Social Transition Programme for Central and Eastern Europe / Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleri için Sosyal Dönüşüm Programı
369
MCA monetary compensation amount / parasal telafi tutarı (MCA)
MEDA (fr.) Mesures D'accompagnement Financières et Techniques Financial and Technical Accompanying Measures / Mali ve Teknik İlave Tedbirler (MEDA)
MEDMOU Mediterranean Memorandum of Understanding on Port State Control / Liman Devleti Kontrolü Hakkında Akdeniz Mutabakat Zaptı (MEDMOU)
MEP Member of the European Parliament / Avrupa Parlamentosu Üyesi (MEP)
MFA Multifibre Agreement / Çok Elyaflılar Anlaşması (MFA)
MFN most favoured nation / en çok kayrılan / gözetilen ulus, en ziyade müsaadeye mazhar millet (MFN)
MIS management information system / yönetim bilgi sistemi (YBS)
Missoc Mutual Information System on Social Protection / Sosyal Koruma Konusunda Karşılıklı Bilgilendirme Sistemi (Missoc)
MLA Multilateral Agreement / Çok Taraflı Anlaşma (MLA)
MoF Ministry of Finance / Maliye Bakanlığı MOU memorandum of understanding / uyum zaptı,
mutabakat zaptı (MOU) MSTQ project Metrology, Standardisation, Testing and Quality
Project / Metroloji, Standardizasyon, Deney ve Kalite Projesi
NAA North Atlantic Assembly / Kuzey Atlantik Asamblesi (NAA)
NAC national aid coordinator / ulusal yardım koordinatörü (NAC)
NACC North Atlantic Cooperation Council / Kuzey Atlantik İş Birliği Konseyi (KAİK)
NACE (fr.) nomenclature statistique des activités économiques dans la Communauté européenne Statistical Classification of Economic Activities in the European Community / Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (NACE)
NAFTA North American Free Trade Agreement / Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA)
NAO national authorising officer / ulusal yetkilendirme görevlisi (UYG)
NAP national action plan / ulusal eylem planı (UEP) NATO North Atlantic Treaty Organisation / Kuzey
Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO)
370
NBLS notified bodies logistics support / bildirilmiş kuruluşlara lojistik destek (NBLS)
NC Nordic Council / Kuzey Ülkeleri Konseyi (NC) NCP national contact point / ulusal temas noktası
(UTN) NCI New Community Instrument / Yeni Topluluk
Aracı (NCI) NDP national development plan / ulusal kalkınma
planı (UKP) NEAP national environmental action plan / ulusal çevre
eylem planı (UÇEP) NECC National Energy Conservation Centre / Ulusal
Enerji Tasarrufu Merkezi (UETM) NF national fund / ulusal fon (UF) NGL Nordic Green Left / Kuzey Yeşil Solu NGLA Nordic Green Left Alliance / Kuzey Yeşil Solu
İttifakı (NGLA) NGO Nongovernmental organisation / hükûmet dışı
kuruluş, sivil toplum örgütü (STÖ) NIPAC National IPA Coordinator /Ulusal Katılım Öncesi
Yardım Aracı Koordinatörü NIS New Independent States (Armenia, Azerbaijan,
Belarus, Georgia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Moldova, Russia, Tajikistan, Turkmenistan, Ukraine, Uzbekistan) / Yeni Bağımsız Devletler (YBD) (Ermenistan, Azerbaycan, Beyaz Rusya, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Rusya, Tacikistan, Türkmenistan, Ukrayna, Özbekistan)
NPAA National Programme for the Adoption of the Acquis / Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Program (NPAA)
NUTS Nomenclature of Units For Territorial Statistics / İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS)
OCT Overseas Countries and Territories / Denizaşırı Ülkeler ve Topraklar (OCT)
ODA Overseas Development Assistance / Denizaşırı Kalkınma Yardımı (ODA)
ODIHR Office for Democratic Institutions and Human Rights / Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi (ODIHR)
OECD Organisation for Economic Cooperation and Development / Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü
OEEC Organisation for European Economic Cooperation / Avrupa Ekonomik İş Birliği Teşkilatı (OEEC)
OHIM Office for Harmonisation in the Internal Market / İç Pazar (marka ve tasarım) Uyumlaştırma Ofisi (OHIM)
371
OIE (fr.) / WOAH Office International des Epizooties World Organisation for Animal Health / Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE / WOAH)
OIZ organised industrial zone / organize sanayi bölgesi (OSB)
OLAF European AntiFraud Office / Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Bürosu (OLAF)
ONP Open Network Provision / Açık Şebeke Tedariki OOPEC Office for Official Publications of the European
Communities / Avrupa Toplulukları Resmi Yayın Ofisi (OOPEC)
OSCE Organisation for Security and Cooperation in Europe / Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT)
OVI Objectively Verifiable Indicators / Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler (TDG)
PAA pre accession adviser / katılım öncesi danışman (PAA)
PAO programme authorising officer / program yetkilendirme görevlisi (PYG)
PC project centre / proje merkezi (PM) PCA Partnership and Cooperation Agreement (with
the NIS) / Ortaklık ve İş Birliği Anlaşması (YBD ile)
PCM project cycle management / proje döngüsü (çevrimi) yönetimi (PDY)
PDIBM Project Directorate of Integrated Border Management / Entegre Sınır Yönetimi Proje Uygulama Müdürlüğü (PDIBM)
PEP PanEuropean Programme / Pan Avrupa Programı (PEP)
PERT Professional Electronics and Research Technology / Profesyonel Elektronik ve Araştırma Teknolojisi (PERT)
PES Party of European Socialists (PES) / Avrupa Sosyalist Partisi (PES)
PETRA Community Programme for the Vocational Training of Young People and their preparation for the Adult and Working Life / Gençlerin Mesleki Eğitimi ve İş Hayatına Hazırlanmasına İlişkin Topluluk Programı
PfP Partnership for Peace / Barış için Ortaklık (BİO) Phare Poland and Hungary: Action for the
Restructuring of the Economy / Polonya ve Macaristana Yönelik EkonomininYeniden Yapılanması Programı
372
PHEA Public Health Executive Agency (Executive Agency for the Public Health Programme) / Genel Sağlık Programı Yürütme Ajansı (PHEA)
PMO Paymaster Office / Ödeme Ofisi (PMO) PMU project management unit / proje yönetim merkezi
(PYM) POCO Political Committee / Siyasi Komite POLARM Armaments Policy / AB Silahlanma Politikası PPE (fr.) Parti Populaire Européen European People’s
Party / Avrupa Halk Partisi (EPP) PPECD European Peoples PartyChristian Democrat /
Avrupa Halk PartisiHıristiyan Demokrat Grup
PPP polluter pays principle / kirleten öder prensibi (PPP)
PRAG Practical Guide to EC Procurement Procedures / AT İhale Usulleri Uygulama Kılavuzu (PRAG)
PSC Political and Security Committee / Siyaset ve Güvenlik Komitesi (PSC)
PSE (fr.) / PES Parti Socialiste Européen Party of European Socialists / Avrupa Sosyalistler Partisi
PSO Programme for Cooperation with Central and East European Coutries / Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleriyle İşbirliği Programı (PSO)
PRTR Pollutant Release and Transfer Register / Avrupa Kirletici Salınım ve Taşınım Kaydı (PRTR)
QMV qualified majority voting / nitelikli çoğunluk oylaması (QMV)
RA Radiocommunication Assembly / Radyokomünikasyon Genel Kurulu
RACE Research and development in advanced communications technologies for Europe / Avrupa İleri Haberleşme Teknolojilerinde Araştırma ve Geliştirme (RACE)
Raphael EC action programme for the cultural heritage / Kültürel mirasın korunması ve geliştirilmesine yönelik Avrupa Topluluğu eylem programı
RARE (fr.) Réseaux Associés pour la Recherche Européenne Associated Networks for European Research /Avrupa Araştırmaları için Bağlantılı Ağlar
RASFF Rapid Alert System for Food and Feed / Gıda ve Yem İçim Hızlı Alarm Sistemi
RAXEN Racism and Xenophobia European Network / Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Bilgi Ağı (RAXEN)
R&D research and development / araştırma ve geliştirme (ArGe)
373
RDE (fr.) Rassemblement des Démocrates Européens European Democratic Alliance / Avrupa Demokratik Birliği (RDE)
REACH Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals / Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması (REACH)
REITOX European Information Network on Drugs and Drug Addiction / Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı Enformasyon Ağı (REITOX)
REMPEC Regional Marine Pollution Emergency Response Centre for the Mediterranean Sea / Akdeniz için Bölgesel Deniz Kirliliği Acil Müdahale Merkezi (REMPEC)
RIA regulatory impact assesment / düzenleyici etki analizi (DEA)
RRF Rapid Reaction Force / Acil Müdahale Gücü (AMG)
RTA resident twinning advisor / daimî eşleştirme danışmanı (RTA)
RTD Research and Technological Development / Araştırma ve Teknolojik Gelişim (RTD)
RTGS System Real Time Gross Settlement System / Gerçek Zamanlı Brüt Hesap Kapatma Sistemi
SACEUR Supreme Allied Commander Europe / Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Komutanı (SACEUR)
SAD Single Administrative Document / Tek İdari Belge (TİB)
SADC Southern African Development Community / Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC)
SAPARD Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development / Tarımsal ve Kırsal Kalkınmaya Yönelik Özel Katılım Programı (SAPARD)
SBS Structural Business Statistics System / Yapısal İş İstatistikleri Sistemi
SCA Special Committee on Agriculture / Özel Tarım Komitesi (SCA)
SCM senior contracting manager / kıdemli ihale yöneticisi
SDR special drawing right / özel çekme hakkı (SDR) SDO substances that deplete the ozone layer / ozon
tabakasını incelten maddeler (SDO) SEA Single European Act / Avrupa Tek Senedi (ATS) SECI South East European Cooperation Initiative /
Güneydoğu Avrupa İş Birliği İnisiyatifi (SECI)
374
SEED Southeast Europe Enterprise Development / Güneydoğu Avrupa İşletmeleri Geliştirme [Ofisi] (SEED)
SEM single European market / Avrupa tek pazarı (ATP)
SFM senior financial manager / kıdemli mali yönetici SHAPE Supreme Headquarters Allied Powers Europe /
Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargahı (SHAPE)
SIE small industrial estate / küçük sanayi sitesi (KSS) SIGLE System For Information on Grey Literature on
Europe / Avrupa ile ilgili Bilimsel Çalışmalar Hakkında Enformasyon Sistemi (SIGLE)
SIGMA Support for Improvement in Governance and Management in Central and Eastern European Countries / Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkelerinde Yönetişim ve İdareyi Geliştirmeye Yönelik Destek
SII (fr.) système d’information intégré integrated information system / entegre (bütünleşmiş) bilgi sistemi (SII)
SIS Schengen Information System / Schengen Bilgi Sistemi (SIS)
SISNET Schengen Information System Network / Schengen Bilgi Sistemleri Ağı (SISNET)
SITC Standard International Trade Classification / Standart Uluslararası Ticaret Sınıflaması (SITC)
SJ (fr.) Service juridique – Legal Service / Hukuk Servisi (SJ)
SLIM Simplification of Legislation for the Internal Market / İç Pazar Mevzuatının Basitleştirilmesi
SME small and mediumsized enterprise / küçük ve orta boy işletme (KOBİ)
SMSC Sectoral Monitoring SubCommittee / Sektörel İzleme Alt Komitesi (SMSC)
SNA system of national accounts / ulusal hesaplar sistemi (UHS)
SOLAS Safety of Life at Sea / Denizde Can Güvenliği (SOLAS)
SOP standard operational procedures / standart işlem prosedürleri (SOP)
SPEAR Support Programme for Evaluation Activities in Research / Araştırma Etkinliklerini Değerlendirme Destek Programı (SPEAR)
SPEC Support Programme for Employment Creation / İstihdam Yaratılması için Destek Programı (SPEC)
SPES Stimulation Programme for Economic Sciences Ekonomik Bilimler için Teşvik Programı
375
SPO Senior Programme Officer / Kıdemli Program Görevlisi (SPO)
Spr int Strategic programme for innovation and technology transfer / İnovasyon ve Teknoloji Transferi Stratejik Programı
STABEX Système de Stabilisation des Recettes d'Exportation Export Receipts Stabilisation System / İhracat Gelirlerinin Sabitleştirilmesi Sistemi (STABEX)
STAR Special Telecommunication Action for Regional Development / Bölgesel Gelişme için Özel Telekomünikasyon [Programı] (STAR)
STE short term expert / kısa dönem uzman (STE) STEP Science and Technology for Environmental
Protection / Çevre Koruması için Bilim ve Teknoloji
STRC Scientific and Technological Research Committee / Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Komitesi (STRC)
STRIDE Science and Technology for Regional Innovation and Development in Europe / Avrupa’da Bölgesel Yenileşme ve Gelişme için Bilim ve Teknoloji (STRIDE)
SWOT Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats / Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar ve Tehditler (GZFT)
TA technical assistance / teknik yardım (TY)
TACs Total Allowable Catches / Yıllık Avlanılabilir miktar
TACIS Technical Assistance to the Commonwealth of Independent States and Georgia / Bağımsız Devletler Topluluğu ve Gürcistan’a Teknik Yardım Programı (TACIS)
TAIEX Technical Assistance and Information Exchange Office / Teknik Yardım ve Bilgi Değişim Ofisi (TAIEX)
TARIC (fr.) tarif intégré des Communautés européennes Integrated Customs Tariff of the European Communities / Avrupa Toplulukları Entegre Gümrük Tarifesi (TARIC)
TCAM Telecommunication Conformity Assessment and Market Surveillance Committee / Telekomünikasyon Uygunluk Değerlendirme ve Piyasa Gözetimi Komitesi (TCAM)
TEDIS Trade Electronic Data System / Ticaret Elektronik Bilgi Sistemi (TEDIS)
TEMPUS TransEuropean Mobility Scheme for University Studies / Üniversite Çalışmaları için Trans Avrupa Hareketlilik Planı (TEMPUS)
376
TEN TransEuropean Networks / TransAvrupa Ağları (TEN)
TENE TransEuropean Energy Networks / Trans Avrupa Enerji Ağları (TENE)
TENT TransEuropean Transport Networks / Trans Avrupa Taşımacılık Ağları (TENT)
eTEN Telecommunication TENs / Avrupa ötesi Telekomünikasyon Ağları
TERFN TransEuropean Rail Freight Network / Trans Avrupa Demir Yolu Taşımacılık Ağı (TERFN)
TERN TransEuropean Road Network / TransAvrupa Kara Yolu Ağı (TERN)
TEU Treaty on European Union / Avrupa Birliği Antlaşması (ABA)
TINA Transport Infrastructure Needs Assessment / Taşıma Altyapısı İhtiyaç Analizi (TINA)
TIPH Temporary International Presence in Hebron / El Halil'de Geçici Uluslararası Mevcudiyet
TIR (transports internationaux routiers) international road transport / uluslararası kara yolu taşımacılığı (TIR)
ToOR transfer of operating rights / işletme hakkı devri (İHD)
ToR terms of reference / iş tanımı, yetki tanımı (belirli görevler için) (ToR)
TRACECA Transport Corridor Europe Caucasus Asia / AvrupaKafkasyaAsya Taşımacılık Koridoru (TRACECA)
TRIPS TradeRelated Aspects of Intellectual Property Rights / Fikrî Hakların Ticaretle Bağlantılı Yönleri (TRIPS)
TS Technical Specification / Teknik Şartname (TS) TTE Transport, Telecommunication and Energy /
Taşımacılık, Telekomünikasyon ve Enerji (TTE TWF television without frontiers / sınır tanımayan
televizyon (TWF) UCITS Undertakings for Collective Investment in
Transferable Securities / Devredilebilir Menkul Kıymet Müşterek Yatırım Fonu Girişimleri (UCITS)
UCLAF (fr.) Unité de Coordination de La Lutte AntiFraude AntiFraud Coordination Unit / Hileyle Mücadele Koordinasyon Birimi (UCLAF)
UCTE Union for the Coordination of Transmission of Electricity / Elektrik İletim Koordinasyon Birliği (UCTE)
UEF Union of The European Federalists / Avrupa Federalistler Birliği (UEF)
377
UEFA United European Football Association / Avrupa Futbol Federasyonları Birliği
UEN Union for Europe of the Nations / Uluslar Avrupası için Birlik (UEN)
UMTS Universal Mobile Telecommunication System / Evrensel Mobil Telekomünikasyon Sistemi (UMTS)
UN United Nations / Birleşmiş Milletler (BM) UNCTAD United Nations Conference on Trade and
Development / Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD)
UNCITRAL United Nations Commission on International Trade Law / Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL)
UNDCP United Nations International Drug Control Programme / Birleşmiş Milletler Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Programı (UNDCP)
UNDP United Nations Development Program / Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (BMKP)
UN/ECE United Nations Economic Commission for Europe / Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM / AEK)
UNEP United Nations Environment Programme / Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)
UNESCO United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organisation / Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü
UNHCR United Nations High Commissioner for Refugees / Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri (UNHCR)
UNICE Union of Industrial and Employers' Confederations of Europe / Avrupa Sanayi ve İşveren Konfederasyonları Birliği (UNICE)
UNICEF United Nations International Children Emergency Fund / Birleşmiş Milletler Çocuklara Acil Yardım Fonu
UNSC United Nations Security Council / Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK)
UPE Union for Europe (Union pour l'Europe) / Avrupa için Birlik Grubu (UPE)
UPOV International Union for the Protection of New Varieties of Plants / Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası Birliği (UPOV)
VAT value added tax / katma değer vergisi (KDV)
378
VOC volatile organic compound / uçucu organik bileşik
VTMIS vessel traffic management and information system/ gemi trafik yönetim ve bilgi sistemi (GTYBS)
WCO World Customs Organisation / Dünya Gümrük Örgütü (DGÖ)
WEAG Western European Armaments Group / Batı Avrupa Silahlanma Grubu (WEAG)
WEAO Western European Armaments Organisation / Batı Avrupa Silahlanma Örgütü (WEAO)
WELG Western European Logistics Group / Batı Avrupa Lojistik Grubu (WELG)
WEU Western European Union / Batı Avrupa Birliği (BAB)
WEUCOM Western European Union Telecommunications Network / Batı Avrupa Birliği Telekomünikasyon Ağı (WEUCOM)
WGTCP Working Group on the Interaction Between Trade and Competition Policy / Ticaret ve Rekabet Politikası arasındaki Etkileşime Dair Çalışma Grubu (WGTCP)
WHO World Health Organisation / Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)
WIPO World Intellectual Property Organisation / Dünya Fikrî Mülkiyet Teşkilatı (WIPO)
WOAH (OIE) World Organisation for Animal Health (Office International des Epizooties) / Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE / WOAH)
WPI Wholesale Price Index / Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE)
WTO World Trade Organisation / Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)
379
AVRUPA BİRLİĞİNİN İDARİ YAPISI
(ADMINISTRATIVE STRUCTURE OF THE EUROPEAN UNION)
380
1. KURUMLAR VE ORGANLAR (INSTITUTIONS AND BODIES)
Full Name Shor t name Tam Adı Kısa Adı a. Kurumlar (Institutions)
European Parliament (EP) Parliament Avrupa Parlamentosu (AP)
Parlamento
Council of the European Union
Council Avrupa Birliği Konseyi Konsey
Commission of the European Communities
European Commission or Commission
Avrupa Toplulukları Komisyonu
Avrupa Komisyonu veya Komisyon
Court of Justice of the European Communities (CJEC)
Court of Justice Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (ATAD)
Adalet Divanı
Court of First Instance of the European Communities
Court of First Instance
Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi
İlk Derece Mahkemesi
European Union Civil Service Tribunal Avrupa Birliği Kamu Personeli Mahkemesi
Court of Auditors of the European Communities (ECA)
European Court of Auditors
Avrupa Toplulukları Sayıştayı (ECA)
Avrupa Sayıştayı
b. Danışma Organları (Consultative Bodies)
European Economic and Social Committee (EESC) Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi (EESC)
Committee of the Regions of the European Union (CoR)
Committee of Regions
Avrupa Birliği Bölgeler Komitesi (BK)
Bölgeler Komitesi
c. Diğer Organlar (Other Bodies)
European Investment Bank (EIB) Avrupa Yatırım Bankası (AYB)
European Central Bank (ECB) Avrupa Merkez Bankası (AMB)
European Ombudsman Avrupa “ombudsman”ı
European Data Protection Supervisor Avrupa Veri Koruma Denetçisi
381
2. KURUMLARARASI SERVİSLER (INTERINSTITUTIONAL SERVICES)
The European Personnel Selection Office (EPSO) • European Administrative School
Avrupa Topluluğu Personel Seçme Bürosu (EPSO) • Avrupa Yönetim Bürosu
The Office for Official Publications of the European Communities
The Publications Office
Avrupa Toplulukları Resmî Yayınlar Ofisi
3. AJANSLAR (AGENCIES)
a. Agencies of the First Pillar a. Birinci Sütun Ajanslar ı
Community Fisheries Control Agency (CFCA) Topluluk Balıkçılık Kontrol Ajansı (CFCA)
Community Plant Variety Office (CPVO) Topluluk Bitki Çeşitleri Ofisi
European Agency for Reconstruction (EAR) Avrupa İmar Ajansı (EAR)
European Agency for Safety and Health at Work (EUOSHA)
Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU OSHA)
European Agency for the Management of Operational Cooperation at the External Borders (Frontex)
Avrupa Dış Sınırlarda Operasyonel İş Birliği Yönetimi Ajansı (Frontex)
European Aviation Safety Agency (EASA) Avrupa Hava Güvenliği Ajansı (EASA)
European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC)
Avrupa Hastalıkları Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC)
European Centre for the Development of Vocational Training (Cedefop)
Avrupa Meslekî Eğitim Geliştirme Merkezi (Cedefop)
European Chemicals Agency (ECHA) Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA)
European Environment Agency (EEA) Avrupa Çevre Ajansı (AÇA)
European Food Safety Authority (EFSA) Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA)
European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound)
Avrupa Yaşam ve Çalışma Koşullarını İyileştirme Vakfı (Eurofound)
European Global Navigation Satellite System (GNSS) Supervisory Authority
Avrupa Küresel Uydu Seyrüsefer Sistemi (GNSS) Denetleyici Otoritesi
European Maritime Safety Agency (EMSA) Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı (EMSA)
382
European Medicines Agency (EMEA) Avrupa Tıbbi Ürünler Ajansı (EMEA)
European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA)
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi (EMCDDA)
European Network and Information Security Agency (ENISA)
Avrupa Ağ ve Bilgi Güvenliği Ajansı (ENISA)
European Railway Agency (ERA) Avrupa Demir Yolu Ajansı (ERA)
European Training Foundation (ETF) Avrupa Eğitim Vakfı (AEV)
European Union Agency for Fundamental Rights (FRA)
Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı (FRA)
Office for Harmonisation in the Internal Market (Trade Marks and Designs) (OHIM)
Office for Harmonisation
İç Pazar (marka ve dizayn)Uyumlaştırma Ofisi (OHIM)
Uyumlaştırma Ofisi
Translation Centre for the Bodies of the European Union (CdT)
Avrupa Birliği Organları Tercüme Merkezi (CdT)
b. Agencies of the Second Pillar (common foreign and secur ity policy)
b. İkinci Sütun Ajansları (or tak dış işler i ve güvenlik politikası)
European Defence Agency (EDA) Avrupa Savunma Ajansı (EDA)
European Union Institute for Security Studies (EUISS)
Avrupa Güvenlik Sorunları Enstitüsü (EUISS)
European Union Satellite Centre (EUSC) Avrupa Birliği Uydu Merkezi (EUSC)
c. Agencies of the Third Pillar (police and judicial cooperation in cr iminal matter s)
c. Üçüncü Sütun Ajansları (cezai konularda polis ve adli işbir liği)
European Agency for the Enhancement of Judicial Cooperation
Eurojust Avrupa Adli İş Birliğini Geliştirme Ajansı
Eurojust
European Police College (CEPOL) Avrupa Polis Koleji (CEPOL)
European Police Office (Europol) Avrupa Polis Teşkilatı (Europol)
383
4. İCRA / YÜRÜTME AJANSLARI (EXECUTIVE AGENCIES)
Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (EACEA)
Eğitim, Görsel işitsel ve Kültür İcra Ajansı (EACEA)
Executive Agency for the Public Health Programme (PHEA)
Genel Sağlık Programı Yürütme Ajansı (PHEA)
Executive Agency for Competitiveness and Innovation
Rekabet Edebilirlik ve İnovasyon Yürütme Ajansı
TransEuropean Transport Network Executive Agency
TransAvrupa Taşımacılık Ağı Yürütme Ajansı
384
385
KOMİSYON GENEL MÜDÜRLÜKLERİ VE SERVİSLERİ
(COMMISSION DIRECTORATES GENERAL AND SERVICES)
386
Full Name Shor t name Tam Adı Kısa Adı Secretariat General of the Commission (SG)
Secretariat General Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliği
Genel Sekreterlik (SG)
Legal Service (SJ) Hukuk Servisi (SJ)
DirectorateGeneral for Communication
Communication DG İletişim Genel Müdürlüğü
Bureau of the European Policy Advisers (BEPA) Avrupa Politika Danışmanları Bürosu (BEPA)
DirectorateGeneral for Economic and Financial Affairs
Economic and Financial Affairs DG
Ekonomik ve Mali İşler Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Enterprise and Industry
Enterprise and Industry DG
İşletme ve Sanayi Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Competition
Competition DG Rekabet Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities
Employment, Social Affairs and Equal Opportunities DG
İstihdam, Sosyal İşler ve Eşit Fırsatlar Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Agriculture and Rural Development
Agriculture and Rural Development DG
Tarım ve Kırsal Kalkınma Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Energy and Transport
Energy and Transport DG
Enerji ve Taşımacılık Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for the Environment
Environment DG Çevre Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Research
Research DG Araştırma Genel Müdürlüğü
Joint Research Centre (JRC) Ortak Araştırma Merkezi (OAM)
DirectorateGeneral for the Information Society and Media
Information Society and Media DG
Bilgi Toplumu ve Medya Genel Müdürlüğü
387
DirectorateGeneral for Fisheries and Maritime Affairs
Fisheries and Maritime Affairs DG
Balıkçılık ve Denizcilik Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for the Internal Market and Services
Internal Market and Services DG
İç Pazar ve Hizmetler Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Regional Policy
Regional Policy DG Bölgesel Politikalar Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Taxation and Customs Union
Taxation and Customs Union DG
Vergilendirme ve Gümrük Birliği Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Education and Culture
Education and Culture DG
Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Health and Consumer Protection
Health and Consumer Protection (DG)
Sağlık ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Justice, Freedom and Security
Justice, Freedom and Security DG
Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for External Relations
External Relations DG Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Trade
Trade DG Ticaret Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Development
Development DG Kalkınma Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Enlargement
Enlargement DG Genişleme Genel Müdürlüğü
EuropeAid Cooperation Office
EuropeAid EuropeAid İş Birliği Ofisi
DirectorateGeneral for Humanitarian Aid (ECHO)
Humanitarian Aid DG İnsani Yardım Genel Müdürlüğü
European Community Statistical Office
Eurostat Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisi
388
DirectorateGeneral for Personnel and Administration
Personnel and Administration DG
Personel ve Yönetim Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Informatics
Informatics DG Bilişim Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for the Budget
Budget DG Bütçe Genel Müdürlüğü
Internal Audit Service (IAS) İç Denetim Servisi (IAS)
European AntiFraud Office (OLAF) Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Bürosu (OLAF)
DirectorateGeneral for Interpretation
Interpretation DG [Sözlü] Tercüme Genel Müdürlüğü
DirectorateGeneral for Translation (DGT)
Translation DG [Yazılı] Tercüme Genel Müdürlüğü (DGT)
Office for Official Publications of the European Communities
Publications Office Avrupa Toplulukları Resmi Yayınlar Ofisi
Yayınlar Ofisi
Office for Infrastructure and Logistics Altyapı ve Lojistik Ofisi
Office for the Administration and Settlement of Individual Entitlements
Bireysel Görevlendirmeler İdare ve Ödeme Ofisi
European Communities Personnel Selection Office (EPSO)
European Personnel Selection Office
Avrupa Topluluğu Personel Seçme Bürosu (EPSO)
Avrupa Personel Seçme Bürosu
Executive Agency for Competitiveness and Innovation
Rekabet Edebilirlik ve İnovasyon Yürütme Ajansı
Education, Audiovisual and Culture Executive Agency
Eğitim, Görsel İşitsel ve Kültür İcra Ajansı
Executive Agency for the Public Health Programme Genel Sağlık Programı Yürütme Ajansı
TransEuropean Transport Network Executive Agency
TransAvrupa Taşımacılık Ağı Yürütme Ajansı
389
AVRUPA KOMİSYONU YARDIMCI KOMİTELERİ (Şubat 2008 İtibarıyla)
COMMITTEES ASSISTING THE EUROPEAN COMMISSION (As of February 2008)
Enterpr ise and Industry (DG ENTR) İşletmeler ve Sanayi
Advisory Committee on Standardisation in the Field of Information Technology
Bilgi Teknolojisi Alanında Standartlaşma Danışma Komitesi
Machinery Committee Makineler Komitesi
Advisory Committee on the Approximation of The Laws of the Member States Relating to Medical Devices
Tıbbi Cihazlarla İlgili Üye Devlet Kanunlarının Yakınlaştırılması Danışma Komitesi
Committee for Harmonisation of National Regulations Relating to Cableway Installations Designed to Carry Persons
İnsan Taşımak Amacıyla Tasarımlanan Kablolu Taşıma Tesisatı Hakkındaki Ulusal Düzenlemelerin Uyumlaştırılması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical Progress of Legislation on the Removal of Technical Barriers to Trade in Agricultural and Forestry Tractors
Tarım ve Orman Traktörleri Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılmasına İlişkin Mevzuatın Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical Progress of Legislation on the Removal of Technical Barriers to Trade in Detergents (CATPDETERGENTS)
Deterjan Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılmasına İlişkin Mevzuatın Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi (CAPT DETERJAN)
Committee for the Adaptation to Technical Progress of Legislation on the Removal of Technical Barriers to Trade in Fertilisers (CATP FERTILISERS)
Gübre Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılmasına İlişkin Mevzuatın Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi (CAPT GÜBRE)
Committee for the Adaptation to Technical Progress of Legislation on the Removal of Technical Barriers to Trade in Motor Vehicles and Their Trailers
Motorlu Araçlar ve Römorklarının Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılmasına İlişkin Mevzuatın Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical Progress of Legislation to Remove Technical Barriers to Trade in Aerosol Dispensers (CATP/AEROSOLS)
Aerosol Kaplar Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılmasına İlişkin Mevzuatın Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi (CATP/AEROSOLS)
390
Committee for the Adaptation to Technical Progress of Legislation to Remove Technical Barriers to Trade in ElectroMedical Equipment Used in Human or Veterinary Medicine
Tıpta ve Veterinerlikte Kullanılan Elektro Medikal Cihazların Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılmasına İlişkin Mevzuatın Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical Progress of Legislation to Remove Technical Barriers to Trade in Measuring Instruments (from 2005)
Ölçme Araçları Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılmasına İlişkin Mevzuatın Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi (2005’ten itibaren)
Committee for The Adaptation to Technical Progress of Legislation to Remove Technical Barriers to Trade in Pressure Vessels
Basınçlı Kaplar Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılmasına İlişkin Mevzuatın Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical Progress of the Directives on the Removal of Technical Barriers to Trade in Colouring Matters Which May Be Added to Medicinal Products
Tıbbi Ürünlere Katılabilecek Renklendirici Maddelerin Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılmasına İlişkin Direktiflerin Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical Progress of the Directives on the Removal of Technical Barriers to Trade in Cosmetic Products (CATP/COSM)
Kozmetik Ürünler Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılmasına İlişkin Direktiflerin Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi (CAPT/COSM)
Committee for the Harmonisation of National Legislation Relating to Recreational Craft
Gezi Tekneleriyle İlgili Ulusal Mevzuatın Uyumlaştırılması Komitesi
Committee on Directives Relating to Textile Names and Labelling
Tekstil Ürünlerinin Etiketlenmesi ve İsimleri Hakkındaki Direktifler Komitesi
Committee on Drug Precursors Uyuşturucu Hammaddeleri Komitesi
Committee on the Adaptation to Technical Progress of the Directives for the Elimination of Technical Barriers to Trade in Dangerous Substances and Preparations
Tehlikeli Madde ve Preparatların Ticaretindeki Teknik Engellerin Kaldırılması Hakkındaki Direktiflerin Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee on the Harmonisation of the Provisions Relating to the Placing on the Market and Supervision of Explosives for Civil Uses (EXPLOSIVES)
Sivil Amaçlı Patlayıcı Maddelerin Piyasaya Sürülmesi ve Denetimi ile İlgili Hükümlerin Uyumlaştırılması Komitesi (PATLAYICILAR)
Management Committee on Horizontal Questions Concerning Trade in Processed Agricultural Products Not Listed in Annex I
Ek 1’de Listelenmemiş İşlenmiş Tarım Ürünlerinin Ticaretiyle İlgili Yatay Sorunlar Yönetim Komitesi
Standing Committee on Approximation Of the Laws Relating to Construction Products
İnşaat Ürünlerine İlişkin Kanunların Yakınlaştırılması Daimî Komitesi
391
Standing Committee on Medicinal Products for Human Use
Beşerî Tıbbi Ürünler Daimî Komitesi
Standing Committee on the Approximation of the Laws of the Member States Concerning Equipment and Protective Systems Intended for Use in Potentially Explosive Atmospheres (ATEX)
Potansiyel Olarak Patlayıcı Ortamlardaki Kullanıma Yönelik Ekipman ve Koruyucu Sistemlere İlişkin Üye Devlet Kanunlarının Yakınlaştırılması Daimî Komitesi (ATEX)
Standing Committee on the Approximation of the Laws of the Member States Concerning Pressure Equipment
Basınçlı Ekipmana İlişkin Üye Devlet Kanunlarının Yakınlaştırılması Daimî Komitesi
Lifts Committee Asansörler Komitesi
Standing Committee on Veterinary Medicinal Products
Veterinerlik Tıbbi Ürünleri Daimî Komitesi
Telecommunications Conformity Assessment and Market Surveillance Committee (TCAM)
Telekomünikasyon Uygunluk Değerlendirme ve Piyasa Gözetimi Komitesi (TCAM)
Committee for the Approximation of the laws of the Member States relating to Measures Against The Emission of Gaseous and Particulate Pollutants From Internal Combustion Engines to Be Installed in NonRoad Mobile Machinery
Karayolu Dışında Kullanılan Hareketli Makinelere Takılan İçten Yanmalı Motorlardan Çıkan Gaz ve Partikül Kirleticilerin Emisyonuna Karşı Alınacak Tedbirlerle İlgili Üye Devlet Kanunlarının Yakınlaştırılması Komitesi
Committee for the Approximation of the Laws of the Member States Relating to Noise Emission in the Environment by Equipment for Use Outdoors
Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonuyla İlgili Üye Devlet Kanunlarının Yakınlaştırılması Komitesi
Measuring Instrument Committee Ölçme Aletleri Komitesi
Committee for the Entrepreneurship and Innovation Programme (EIP Management Committee)
Girişimcilik ve Yenilik Programı Komitesi (GİYEP Yönetim Komitesi)
The Programme Committee for the Execution of the Specific Programme ´CoOperation` Implementing the 7 th Framework Programme (20072013) of the European Community for Research, Technological Development and Demonstration Activities – Configuration ´Space`
Avrupa Topluluğu Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Demonstrasyon Faaliyetleri için 7. Çerçeve Programın (20072013) Uygulanmasını Sağlayan ´İşbirliği` Spesifik Programının Gerçekleştirilmesi Program Komitesi – Konfigürasyon ´Uzay`
392
The Programme Committee for the Execution of the Specific Programme ´CoOperation` Implementing the 7 th Framework Programme (20072013) of the European Community for Research, Technological Development and Demonstration Activities – Configuration ´Security`
Avrupa Topluluğu Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Demonstrasyon Faaliyetleri için 7. Çerçeve Programın (20072013) Uygulanmasını Sağlayan ´İşbirliği` Spesifik Programının Gerçekleştirilmesi Program Komitesi – Konfigürasyon ´Güvenlik`
Committee Established Under The Regulation Concerning the Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals (REACH)
Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanmasına (REACH) İlişkin Tüzük Uyarınca Kurulan Komite
Technical Committee – Motor Vehicles Teknik KomiteMotorlu Araçlar
Employment, Social Affair s and Equal Oppor tunities (DG EMPL)
İstihdam, Sosyal İşler ve Eşit Fırsatlar
Committee for the Technical Adaptation of Legislation on the Introduction of Measures to Encourage Improvements in the Safety and Health of Workers at Work
İş Sağlığı ve Güvenliği Konusundaki İyileştirmelerin Teşvik Edilmesine İlişkin Tedbirler Getirilmesi Hakkındaki Mevzuatın Teknik Adaptasyonu Komitesi
Committee for the Technical Adaptation of Legislation on the Minimum Safety and Health Requirements for Improved Medical Treatment on Board Vessels
Gemilerde Gelişmiş Tıbbi Bakım İçin Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Konusundaki Mevzuatın Teknik Adaptasyonu Komitesi
Advisory Committee on the European Year of Equal Opportunities for All
Avrupa Herkes İçin Eşit Fırsatlar Yılı Danışma Komitesi
Committee for the Implementation of the Community Programme for Employment and Social Solidarity PROGRESS – 20072013
İstihdam ve Sosyal Dayanışma Topluluk Programının (PROGRESS) Uygulanması Komitesi – 20072013
Agr iculture and Rural Development (DG AGRI)
Tar ım ve Kır sal Kalkınma
Committee on Agricultural Structures and Rural Development (STAR Committee)
Tarımsal Yapılar ve Kırsal Kalkınma Komitesi (STAR Komitesi)
Committee on the Conservation, Characterisation, Collection and Utilisation of Genetic Resources in Agriculture
Tarımda Genetik Kaynakların Muhafazası, Karakterizasyonu, Toplanması ve Kullanılması Komitesi
393
Community Committee on the Farm Accountancy Data Network (FADN)
Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA) Topluluk Komitesi
European Agricultural Guidance and Guarantee Fund Committee
Avrupa Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu Komitesi
Implementation Committee for Aromatised WineBased Drinks
Aromatize Şarap Bazlı İçecekler Uygulama Komitesi
Implementation Committee for Spirit Drinks Distile Alkollü İçecekler Yönetim Komitesi
Management Committee for Direct Payments Doğrudan Ödemeler Yönetim Komitesi
Management Committee for Fruit and Vegetables Meyve ve Sebzeler Yönetim Komitesi
Management Committee for Products Processed from Fruit and Vegetables
İşlenmiş Sebze ve Meyve Ürünleri Yönetim Komitesi
Management Committee for Wines Şarap Yönetim Komitesi
Standing Committee on Traditional Specialities Guaranteed
Geleneksel Özellikleri Garanti Edilen Ürünler Daimî Komitesi
Regulatory Committee on Organic Farming Organik Tarım Düzenleyici Komitesi
Regularity Committee on the Protection of Geographical Indications and Designations of Origin for Agricultural Products and Foodstuffs (OAP)
Tarımsal Ürünler ve Gıdalara Özgü Coğrafi İşaretler ve Menşe Adlarının Korunması Düzenleyici Komitesi (OAP)
Standing Forestry Committee Ormancılık Daimi Komitesi
Committee on the Agricultural Funds Tarım Fonları Komitesi
Rural Development Committee Kırsal Kalkınma Komitesi
Management Committee for the Common Organisation of Agricultural Markets
Ortak Tarım Piyasaları Düzeni Yönetim Komitesi
394
Energy and Transport (DG TREN) Ener ji ve Taşımacılık
Advisory Committee for the Technical Adaptation of the Community Procedure to Improve the Transparency of Gas and Electricity Prices Charged to Industrial EndUsers
Sanayideki Nihai Kullanıcılara Uygulanan Elektrik ve Gaz Fiyatlarının Şeffaflığını Geliştirmeye Yönelik Topluluk Prosedürünün Teknik Adaptasyonu Danışma Komitesi
Advisory Committee on Application of the Legislation on Access for Community Air Carriers to IntraCommunity Air Routes
Topluluk Hava Taşıyıcılarının Topluluk İçi Hatlara Girişi Hakkındaki Mevzuatın Uygulanması Danışma Komitesi
Advisory Committee on Measures Taken in the Event of a Crisis in the Market in the Carriage of Goods by Road and for Laying Down the Conditions Under Which NonResident Carriers May Operate National Road Haulage Services Within a Member State (cabotage)
Bir Üye Ülkede O Üye Ülkede İkamet Etmeyen Taşıyıcıların Ulusal Karayolu Taşımacılığı Yapabilmesine İlişkin Şartların Belirlenmesi ve Karayolu Taşımacılığı Piyasasında Bir Kriz Çıkması Durumunda Alınacak Tedbirler Danışma Komitesi (kabotaj)
Advisory Committee on the Conditions Under Which NonResident Carriers May Operate National Road Passenger Transport Services Within a Member State (cabotage)
Bir Üye Ülkede O Üye Ülkede İkamet Etmeyen Taşıyıcıların Ulusal Karayolu Taşımacılığı Yapabilmesine İlişkin Şartların Belirlenmesi Danışma Komitesi (kabotaj)
Advisory Committee on Unfair Pricing Practices in Maritime Transport
Deniz Taşımacılığında Haksız Fiyatlandırma Uygulamaları Danışma Komitesi
Committee for the Promotion of High Efficiency Cogeneration of Heat and Power Based on Useful Heat Demand and Primary Energy Savings in the Internal Energy Market" (Combined Heat and Power Committee)
İç Enerji Piyasasındaki Kullanılabilir Isı Talebine ve Birincil Enerji Tasarruflarına Dayanan Isı ve Gücün Yüksek Verimli Kojenerasyonunun Teşviki Komitesi (Birleşik Isı ve Güç Komitesi)
Committee for the Interoperability of Electronic Road Toll Systems
Elektronik Yol Ücret Toplama Sistemlerinin Birlikte İşletilebilirliği Komitesi
Committee for Implementation of the Multi Annual Framework Programme for Action in the Energy Sector (20032006) (Intelligent energy for Europe)
Enerji Alanındaki Eylemlere İlişkin Çok Yıllı Çerçeve Programın Yürütülmesi Komitesi (2003 2006) (Avrupa için akıllı enerji)
Committee for the Implementation of the Rules Governing the Distribution and Management of Permits Allocated to the Community for Heavy Goods Vehicles Travelling in Switzerland
İsviçre’de Seyreden Ağır Yük Taşıtları için Topluluğa Tahsis Edilen Permi Dağıtım ve Yönetimini Düzenleyen Kuralların Uygulanması Komitesi
395
Committee on the Adaptation to Technical Progress on the Possible Adoption of a Harmonised Method of Analysis of the Risks Concerning Minimum Safety Requirements for Tunnels in the TransEuropean Road Network
TransAvrupa Karayolu Ağı Üzerindeki Tünellerin Asgari Emniyet Gereksinimlerine İlişkin Uyumlu Bir Risk Analiz Metodunun Olabildiğince Kabulünün Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for Harmonisation of National Measures on the Indication by Labelling and Standard Product Information of the Consumption of Energy and Other Resources by Household Appliances
Ev Cihazlarının Tükettiği Enerji ve Diğer Kaynakların Standart Ürün Bilgisi ve Etiketleme Yoluyla Belirtilmesine İlişkin Ulusal Tedbirlerin Uyumlaştırılması Komitesi
Committee for the Establishment of Conditions for the Interoperability of the TransEuropean HighSpeed Rail System
TransAvrupa Hızlı Demiryolu Sisteminin Birlikte İşletilebilmesi için Gerekli Koşulların Oluşturulması Komitesi
Committee on the Implementation of Common Rules for the Transport, Distribution, Provision and Storage of Natural Gas
Doğal Gaz Taşınması, Dağıtımı, Tedariki ve Depolanmasıyla İlgili Ortak Kuralların Uygulanması Komitesi
Committee for the Implementation of Legislation on Conditions of Access to the Network for Cross Border Exchanges of Electricity
Sınır Ötesi Elektrik Alışverişi Amacıyla Elektrik Şebekesine Giriş Koşulları Mevzuatının Uygulanması Komitesi
TENE Guideline Committee for the Implementation of the Series of Guidelines for TransEuropean Energy Networks
TransAvrupa Enerji Ağları İçin Bir Dizi Kılavuz İlkenin Uygulanması Komitesi
Committee on Adaptation of the Legislation Concerning Reciprocal Recognition of National Boatmasters' Certificates for the Carriage of Goods and Passengers by Inland Waterway
İç Sularda Yolcu ve Eşya Taşımacılığına Yönelik Tekne Kaptanlığı Sertifikalarının Karşılıklı Tanınmasına İlişkin Mevzuatın Uyarlanması Komitesi
Committee on Application of the Legislation on Access to the Ground Handling Market at Community Airports
Topluluk Hava Limanlarındaki Yer Hizmetlerine Erişime İlişkin Mevzuatın Uygulanması Komitesi
Committee on Application of the Implementation of Legislation on Improving Ship and Port Installation Security
Gemi ve Liman Tesislerinin Güvenliğinin Artırılması Hakkındaki Mevzuatın Uygulanması Komitesi
Committee on Application of the Legislation on Harmonisation of Technical Requirements and Administrative Procedures in the Field of Civil Aviation
Sivil Havacılık Alanındaki Teknik Şartların ve İdari Usullerin Uyumlaştırılmasına İlişkin Mevzuatın Uygulanması Komitesi
Committee on the Application of Legislation on Harmonisation and Common Rules on the Security of Civil Aviation
Sivil Havacılık Güvenliğine İlişkin Ortak Kurallar ve Uyumlaştırma Hakkındaki Mevzuatın Uygulanması Komitesi
396
Committee on the Driving Licences Sürücü Belgeleri Komitesi
Committee on Energy Demand Management (Directive 2002/91/EC on the Energy Performance of Buildings)
Enerji Talebi Yönetimi Komitesi (Binalarda Enerji Performansı Direktifi 2002/91/AT)
Committee on Safe Seas and Prevention of Pollution From Ships + Regulation (COSS)
Güvenli Denizler ve Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Komitesi
Committee on Tachograph (CATP) Takograf Komitesi
Committee on the Transport of Dangerous Goods Tehlikeli Malların Taşınması Komitesi
Committee Overseeing the Conditions Governing Imports of Agricultural Products Originating in Third Countries Following the Accident at the Chernobyl Nuclear Power Station
Çernobil Nükleer Güç İstasyonundaki Kazanın Ardından Üçüncü Ülkeler Menşeli Tarım Ürünlerinin İthalat Şartlarını Denetleme Komitesi
Community / Switzerland Transport Committee (rail and road)
Topluluk / İsviçre Taşımacılık Komitesi (demiryolu ve karayolu)
Developing European Railways Committee Gelişen Avrupa Demiryolları Komitesi
EASA Committee (air safety) (European Aviation Security Agency)
EASA (Avrupa Hava Güvenliği Ajansı) Komitesi
Marco Polo Committee Marco Polo Komitesi
Single Sky Committee (SSC) Tek Hava Sahası Komitesi
Technical Adaptation Committee on Roadworthiness Testing
Yola Elverişlilik Testi Teknik Uyum Komitesi
TenFinancial Assistance Committee TenEnergy Financial Assistance Committee TenTransport Financial Assistance Committee
TransAvrupa Ağları (Ten) Alanında Mali Yardım Komitesi TenEnerji Mali Yardım Komitesi TenTaşımacılık Mali Yardım Komitesi
Transport Infrastructure Charging Taşımacılık Altyapı Ücretlendirmesi Komitesi
Committee for the Nuclear Decommissioning Assistance Programme
Nükleer İstasyonların Faaliyetlerinin Sonlandırılması Yardım Programı Komitesi
397
Environment (DG ENV) Çevre
Advisory Committee for Implementation of the Directive on the Limitation of Emissions of Volatile Organic Compounds Due to the Use of Organic Solvents in Certain Activities and Installations
Bazı Faaliyetlerde ve Tesislerde Organik Çözücülerin Kullanılmasından Kaynaklanan Uçucu Organik Bileşik Emisyonlarının Sınırlandırılması Hakkındaki Direktifin Uygulanması Danışma Komitesi
Committee for Application of the Regulation Authorising Voluntary Participation by Undertakings in the Industrial Sector in a Community EcoManagement and Audit Scheme (EMAS)
Sanayi Sektöründeki İşletmelerin Bir Topluluk Çevre Yönetimi ve Denetleme Planına (EMAS) Gönüllü Katılımını Düzenleyen Tüzüğün Uygulanması Komitesi
Committee for Implementation of the Directive on Packaging and Packaging Waste
Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Direktifinin Uygulanması Komitesi
Committee for Implementing the Directive Establishing a Community Policy Regarding Water
Suyla İlgili Bir Topluluk Politikası Oluşturan Direktifin Uygulanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Scientific and Technical Progress and Implementation of the Directive on Protection of Waters Against Pollution Caused By Nitrates from Agricultural Sources
Suların Tarım Kaynaklı Nitratların Sebep Olduğu Kirlenmeye Karşı Korunması Hakkındaki Direktifin Bilimsel ve Teknik İlerlemeye Uyarlanması ve Uygulanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Scientific and Technical Progress and Implementation of The Directive on the Incineration of Hazardous Waste
Tehlikeli Atıkların Yakılması Hakkındaki Direktifin Bilimsel ve Teknik İlerlemeye Uyarlanması ve Uygulanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Scientific and Technical Progress and Implementation of the Directive on Urban Waste Water Treatment
Kentsel Atık Su Arıtımı Direktifinin Bilimsel ve Teknik İlerlemeye Uyarlanması ve Uygulanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Scientific and Technical Progress and Implementation of The Directives on Waste
Atık Konusundaki Direktiflerin Bilimsel ve Teknik İlerlemeye Uyarlanması ve Uygulanması Komitesi
Committee for the adaptation to Scientific and Technical Progress of the Directive on Conservation of Wild Birds (ORNIS)
Yaban Kuşlarının Korunması Hakkındaki Direktifin Bilimsel ve Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical and Scientific Progress of The Directive on the Quality of Water Intended for Human Consumption
İnsan Tüketimine Yönelik Su Kalitesi Hakkındaki Direktifin Teknik ve Bilimsel İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
398
Committee for the Adaptation to Technical Progress and Application of the Community Award Scheme for an EcoLabel (ECOLABEL)
Ekoetiket Konusundaki Topluluk Ödül Programının Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for the adaptation to Technical Progress and Implementation of the Directive on the Contained Use of Genetically Modified MicroOrganisms
Genetiği Değiştirilmiş Mikroorganizmaların Kontrollü Kullanımı Hakkındaki Direktifin Teknik İlerlemeye Uyarlanması ve Uygulanması Komitesi
Committee for the adaptation to Technical Progress and Implementation of the Directive on the Deliberate Release into the Environment of Genetically Modified Organisms
Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların Bilinçli Olarak Çevreye Salınması Hakkındaki Direktifin Teknik İlerlemeye Uyarlanması ve Uygulanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical Progress and Implementation of the Regulation on the Evaluation and Control of The Risks of Existing Substances
Mevcut Maddelerin Risklerinin Değerlendirilmesi ve Kontrolü Hakkındaki Tüzüğün Teknik İlerlemeye Uyarlanması ve Uygulanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical Progress of Legislation to Remove Technical Barriers to Trade in Dangerous Substances and Preparations
Tehlikeli Madde ve Preparatların Ticaretindeki Engellerin Kaldırılması Hakkındaki Mevzuatın Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical Progress of the Directive on the Control of Volatile Organic Compound Emissions Resulting from the Storage of Petrol and Its Distribution from Terminals to Service Stations (VOC)
Petrolün Depolanmasından ve Depo Merkezlerinden Servis İstasyonlarına Dağıtılmasından Kaynaklanan Uçucu Organik Bileşik Emisyonlarının Kontrolü Hakkındaki Direktifin Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for the Adaptation to Technical Progress of the Directive on the Quality of Bathing Water
Yüzme Suyu Kalitesi Direktifinin Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Committee for the Application of the Directive Relating to the Availability of Consumer Information on Fuel Economy and Co2 Emissions in Respect of the Marketing of New Passenger Cars
Yeni Binek Otomobillerin Pazarlanması Çerçevesinde Tüketicinin Yakıt Ekonomisi ve Karbondioksit Emisyonu Hakkında Bilgilendirilmesine İlişkin Direktifin Uygulanması Komitesi
Committee for the Protection of Species of Wild Fauna and Flora by Regulating Trade Therein (CITES)
Ticaretin Düzenlenmesi Suretiyle Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Korunması Komitesi
Committee on Implementing Legislation on Ambient Air Quality Assessment and Management
Dış Hava Kalite Değerlendirmesi ve Yönetimi Mevzuatının Uygulanması Komitesi
399
Committee on the Conservation of Natural Habitats and of Wild Fauna and Flora (HABITAT)
Doğal Yaşam Ortamlarının ve Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Korunması Komitesi (HABITAT)
Committee on the Financial Instrument for the Environment (LIFE)
Çevre Mali Aracı Komitesi
Climate Change Committee İklim Değişikliği Komitesi
Management Committee for Application of the Directive on the Standardisation and Rationalisation of Reports on the Implementation of Certain Directives Relating to the Environment
Çevre Konusundaki Belirli Direktiflerin Uygulanmasına İlişkin Raporların Standardizasyonu ve Rasyonalizasyonu Hakkındaki Direktifin Uygulanması Yönetim Komitesi
Management Committee to Monitor Production and Consumption of Substances that Deplete the Ozone Layer (SDO)
Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Üretim ve Tüketimini İzleme Komitesi
Standing Committee for Implementation of the Directive Concerning the Placing of Biocidal Products on the Market
Biyosidal Ürünlerin Piyasaya Sürülmesi Hakkındaki Direktifin Uygulanması Daimî Komitesi
Standing Committee for Implementation of the Directive on the Control of Major Accidental Hazards Involving Dangerous Substances
Tehlikeli Maddeler İçeren Büyük Kaza Risklerinin Kontrolü Hakkındaki Direktifin Uygulanması Daimî Komitesi
Committee for Directive 2003/65/EEC on the Approximation of Laws, Regulations and Administrative Provisions of the Member States Regarding the Protection of Animals Used for Experimental and Other Scientific Purposes
Üye Devletlerin Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin Kullanılan Hayvanların Korunması Hakkındaki Kanunlarının, Tüzüklerinin ve İdari Hükümlerinin Yakınlaştırılması Direktifi (2003/65/AET) Komitesi
Regulatory Committee on the Implementation of the European PRTR (Pollutant Release and Transfer Register)
Avrupa Kirletici Salınım ve Taşınım Kaydının (PRTR) Uygulanması Düzenleyici Komitesi
Civil Protection Committee Sivil Savunma Komitesi
Committee for the Implementation of the Directive on Sulphur Content in Marine Fuels
Deniz Yakıtlarının Kükürt İçeriği Direktifinin Uygulanması Komitesi
Forest Law Enforcement Governance and Trade (FLEGT) Committee
Orman Kanunu Uygulama Yönetişim ve Ticaret Komitesi
Committee Established Under The Regulation Concerning the Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals (REACH)
Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanmasına (REACH) İlişkin Tüzük Uyarınca Kurulan Komite
400
Committee for the Adaptation to Technical Progress of Directive 2006/7/EC Concerning the Management of Bathing Water Quality
Yüzme Suyu Kalitesi Yönetimi Direktifinin (2006/7/AT) Teknik İlerlemeye Uyarlanması Komitesi
Research (DG RTD) Araştırma
Standing Committee for Agricultural Research (SCAR)
Tarımsal Araştırmalar Daimî Komitesi (SCAR)
The Programme Committee for the Execution of the Specific Programme ‘Cooperation’ Implementing the 7th Framework Programme (2007 2013) of the European Community for Research, Technological Development and Demonstration Activities Specific Health Food, Agriculture and Fisheries, Biotechnology Nanosciences, Nanotechnologies, Materials and New Production Technologies Energy Environment (including Climate Change) Transport (including Aeronautics) Socioeconomic Sciences and Humanities
Avrupa Topluluğu Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Demonstrasyon Faaliyetleri için 7. Çerçeve Programın (2007 2013) Uygulanmasını Sağlayan ‘İşbirliği’ Spesifik Programının Gerçekleştirilmesi Program Komitesi
Spesifik Sağlık Gıda, Tarım ve Balıkçılık, Biyoteknoloji Nano bilimler, Nano teknolojiler, Malzemeler ve Yeni Ürün Teknolojileri Enerji Çevre (İklim Değişikliği dahil) Taşımacılık (Havacılık dahil) Sosyoekonomik Bilimler ve Beşeri Bilimler
The Programme Committee For the Execution of the Specific Programme 'Ideas' Implementing the 7th Framework Programme (20072013) of the European Community for Research, Technological Development and Demonstration Activities
Avrupa Topluluğu Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Demonstrasyon Faaliyetleri için 7. Çerçeve Programın (20072013) Uygulanmasını Sağlayan ´Fikirler` Spesifik Programının Gerçekleştirilmesi Program Komitesi
The programme Committee for the Execution of the Specific Programme 'People' Implementing the 7th Framework Programme (20072013) of the European Community for Research, Technological Development and Demonstration Activities
Avrupa Topluluğu Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Demonstrasyon Faaliyetleri için 7. Çerçeve Programın (20072013) Uygulanmasını Sağlayan ´Kişiyi Destekleme` Spesifik Programının Gerçekleştirilmesi Program Komitesi
401
The Programme Committee for the Execution of the Specific Programme 'Capacities' Implementing the 7th Framework Programme (20072013) of the European Community for Research, Technological Development and Demonstration Activities Research Infrastructures (DG RTD and DG INFSO) Research for the Benefit of Small and Medium Sized Enterprises (SMEs) Regions of Knowledge, Research Potential and Support for the Coherent Development of Research Policies Science in Society Activities of International Cooperation
Avrupa Topluluğu Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Demonstrasyon Faaliyetleri için 7. Çerçeve Programın (20072013) Uygulanmasını Sağlayan ´Kapasiteler` Spesifik Programının Gerçekleştirilmesi Program Komitesi
Araştırma Altyapıları (DG RTD ve DG INFSO) Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ’ler)Yararına Yapılan Araştırmalar Bilgi Bölgeleri, Araştırma Potansiyeli ve Araştırma Politikalarının Uyumlu Gelişiminin Desteklenmesi Toplumda Bilim Uluslararası İşbirliği Faaliyetleri
Information Society and Media (DG INFSO) Bilgi Toplumu ve Medya
Advisory Committee on Information Systems Security (SOGIS)
Bilgi Sistemleri Güvenliği Danışma Komitesi
Committee for the Implementation of a Multi Annual Community Programme to Make Digital Content in Europe More Accessible, Usable and Exploitable (eContentPlus) (2005 2008)
Avrupa’da Dijital İçeriğin Daha Ulaşılabilir, Kullanılabilir ve Faydalanılabilir Hale Getirilmesi Çok Yıllı Topluluk Programının Uygulanması Komitesi (eİçerik +) (2005 2008)
Committee for the Implementation of a Multi Annual Community Programme on Promoting Safer Use of The Internet and New Online Technologies (Safer Internet Plus) (20052008)
İnternet ve Yeni Çevrimiçi Teknolojilerin Güvenli Kullanımının Teşviki Çok Yıllı Topluluk Programının Uygulanması Komitesi (Güvenli İnternet +) (20052008)
Communications Committee (COCOM) Framework Directive 2002/21/EC (COCOM)
Haberleşme Komitesi (COCOM) Çerçeve Direktif 2002/21/AT (COCOM)
Electronic Signatures Committee Elektronik İmzalar Komitesi
Radio Spectrum Committee (RSC) Decision no 676/2002/EC (RSC)
Radyo Spektrumu Komitesi (RSC) – Karar no 676/2002/AT (RSC)
CIPICTC the Committee for the ICT Policy Support Programme, called the ICT Management Committee (ICTC)
BİT (Bilgi ve İletişim Teknolojileri) Yönetim Komitesi (BİT Politika Destek Programı Komitesi)
MEDIA 2007 MEDYA 2007
402
FP7 ICTC The Programme Committee for the Execution of the Specific Programme “Cooperation” Implementing the Seventh Framework Programme (2007 2013) of the European Community for Research, Technological Development and Demonstration Activities Information and Communication Technologies (Configuration of DG RTD FP7 committee)
Avrupa Topluluğu Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Demonstrasyon Faaliyetleri için 7. Çerçeve Programın (2007 2013) Uygulanmasını Sağlayan ‘İşbirliği’ Spesifik Programının Gerçekleştirilmesi Program Komitesi – Bilgi ve İletişim Teknolojileri (Araştırma ve Teknolojik Gelişme Genel Müdürlüğü Yedinci Çerçeve Programı Komitesi Konfigürasyonu)
Fisheries and maritime affairs (DG FISH) Balıkçılık ve Denizcilik İşleri
Committee on Structures for Fisheries and Aquaculture
Balıkçılık ve Su Ürünleri Yapıları Komitesi
Committee for Fisheries Products Balıkçılık Ürünleri Komitesi
Committee for Fisheries and Aquaculture Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Komitesi
European Fisheries Fund Committee Avrupa Balıkçılık Fonu Komitesi
Internal Market and Services (DG MARKET) İç Pazar ve Hizmetler
Accounting Regulatory Committee Muhasebe Düzenleyici Komitesi
Advisory Committee on Public Procurement (ACPC)
Kamu Alımları Danışma Komitesi
European Banking Committee (EBC) Avrupa Bankacılık Komitesi
Committee for Application of the Legislation Concerning Common Rules for the Development of the Internal Market of Community Postal Services and the Improvement of Quality of Service
Topluluk Posta Hizmetleri İç Pazarının Geliştirilmesi ve Hizmet Kalitesinin Artırılmasına Yönelik Ortak Kurallar Hakkındaki Mevzuatın Uygulanması Komitesi
Committee of Senior Officials on Public Health (CSOPH)
Genel Sağlık Kıdemli Memurlar Komitesi
Committee on Fees, Implementation Rules and The Procedure of the Boards of Appeal of the Office for Harmonisation in the Internal Market (trade marks and designs)
İç Pazarda Uyumlaştırma Bürosu Temyiz Kurullarının Başvuru Bedelleri, Uygulama Kuralları ve Prosedürü Komitesi (markalar ve tasarımlar)
403
Committee on the Second General System for the Recognition of Professional Education and Training
Mesleki Eğitim ve Öğretimin Tanınmasına Yönelik İkinci Genel Sistem Komitesi
European Securities Committee Avrupa Menkul Kıymetler Komitesi
Insurance Committee Sigortacılık Komitesi
European Financial Conglomerates Committee Avrupa Finansal Grupları Komitesi
Audit Regulatory Committee Denetim Düzenleyici Komitesi
Committee on the Prevention of Money Laundering and Terrorist Financing
Kara Para Aklanmasının ve Terörist Faaliyetlerin Finansmanının Önlenmesi Komitesi
Committee on the Recognition of Professional Qualifications
Mesleki Yeterliliklerin Tanınması Komitesi
Regional policy (DG REGIO) Bölgesel Politika
Committee on the Regulation Establishing an Instrument for Structural Policies for Pre Accession (ISPA)
Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Aracı (ISPA) Oluşturan Tüzük Komitesi
Coordination Committee of the Funds Fon Koordinasyon Komitesi
Taxation and Customs Union Vergilendirme ve Gümrük Bir liği
Committee for Monitoring Trade in Substances Used for the Illicit Manufacture of Narcotic Drugs or Psychotropic Substances (precursors)
Uyuşturucuların ya da Psikotrop Maddelerin Yasa Dışı İmalinde Kullanılan Maddelerin Ticaretinin İzlenmesi Komitesi (hammaddeler)
Committee for Mutual Assistance on Recovery of Claims (assistance)
Alacakların Kurtarılması Hakkında Karşılıklı Yardım Komitesi (yardım)
Committee on Economic Outward Processing Arrangements for Textiles
Tekstil Ürünlerine İlişkin Ekonomik Hariçte İşleme Düzenlemeleri Komitesi
Committee on Excise Duties Özel Tüketim Vergileri Komitesi
Committee on the Export and Return of Cultural Goods
Kültürel Malların İhracı ve İadesi Komitesi
404
Committee on the Movement of Air or Sea Passengers' Baggage (principles)
Hava veya Deniz Yolcularının Bagajlarının Dolaşımı Komitesi (ilkeler)
Customs Code Committee Counterfeit and pirated goods Customs procedures with economic impact Customs valuation Customs warehouses and free zones Dutyfree arrangements Tariff and statistical nomenclature Economic tariff questions Favourable tariff treatment (enduse of goods) General legislation Movement of air or sea passengers' baggage (technical problems) Origin Repayment Single Administrative Document Transit
Gümrük Kodu Komitesi Sahte ve korsan mallar Gümrük prosedürleri ve ekonomik etki Gümrük kıymeti Gümrük Antrepoları ve Serbest Bölgeler Vergi muafiyeti düzenlemeleri Tarife ve istatistiksel nomenklatür Ekonomik tarife sorunları Ayrıcalıklı tarife uygulaması (malların nihai kullanımı) Genel mevzuat Hava veya deniz yolcularının bagajlarının dolaşımı (teknik sorunlar) Menşe Geri ödeme Tek İdari Belge Transit
Standing Committee on Administrative Cooperation
İdari İşbirliği Daimî Komitesi
Customs 2013 Gümrük 2013
FISCALIS Committee FISCALIS Komitesi
Education and Culture (DG EAC) Eğitim ve Kültür
Programme for the Enhancement of Quality in Higher Education and the Promotion of Intercultural Understanding Through Cooperation With Third Countries (Erasmus Mundus) (2004 to 2008)
Üçüncü Ülkelerle İşbirliği Yapılarak Yüksek Öğrenimdeki Kalitenin Artırılması ve Kültürlerarası Anlayışın Teşvik Edilmesi Programı (Erasmus Mundus) (20042008)
eLearning Committee eÖğrenim Komitesi
Committee Europe for Citizens Vatandaşlar için Avrupa Komitesi
Committee of the Integrated Action Programme in The Field of Lifelong Learning
Hayat Boyu Öğrenme Alanında Entegre Eylem Programı Komitesi
Committee “Youth in Action” Topluluk Gençlik [Programı] Komitesi
Culture Committee Kültür Komitesi
European Year of Intercultural Dialogue 2008 Avrupa Kültürlerarası Diyalog Yılı 2008
405
Health and Consumer Protection (DG SANCO)
Sağlık ve Tüketicinin Korunması
Tobacco Products Regulatory Committee Tütün Ürünleri Düzenleyici Komitesi
Committee for the Implementation of the Community Action Programme on Public Health (2003 2008)
Genel Sağlık Alanında Topluluk Eylem Programının Uygulanması Komitesi (2003 2008)
Committee of the General Product Safety Directive (2001/95/EC)
Genel Ürün Güvenliği Direktifi (2001/95/AT) Komitesi
Committee for Community Actions in Support of Consumer Policy (20042007)
Tüketici Politikasını Destekleyen Topluluk Eylemleri Komitesi (20042007)
Committee on the Decision to Set Up a Network for the Epidemiological Surveillance and Control of Communicable Diseases
Bulaşıcı Hastalıkların Epidemiyolojik Sürveyansı ve Kontrolü için Ağ Oluşturulması Hakkındaki Karar Komitesi
Regulatory Committee on the Quality and Safety of Blood
Kan Kalitesi ve Güvenliği Düzenleyici Komitesi
Standing Committee for Community Protection of Plant Variety Rights
Topluluk Bitki Çeşidi Haklarının Korunması Daimî Komitesi
Standing Committee on Plant Health (SCPH) Bitki Sağlığı Daimî Komitesi
Standing Committee on Propagating Material and Ornamental Plants
Süs Bitkileri ve Üretim Materyalleri Daimî Komitesi
Standing Committee on Propagating Material and Plants of Fruit Genera and Species
Meyve Cins ve Türlerine Ait Üretim Materyali ve Bitkileri Daimî Komitesi
Standing Committee on Seeds and Propagating Material for Agriculture, Horticulture and Forestry
Tarım, Bahçecilik ve Ormancılık İçin Tohum ve Üretim Materyali Daimî Komitesi
406
Standing Committee on the Food Chain and Animal Health Section: “Phytopharmaceuticals – Legislation” Section: “Phytopharmaceuticals – Pesticide residues” Section: “Animal health and animal welfare” Section: “Animal nutrition” Section: “Biological safety of the food chain” Section: “Toxicological safety of the food chain” Section: “Controls and import conditions” Section: “General food law” Section: “Genetically Modified Food & Feed and Environmental Risk”
Gıda Zinciri ve Hayvan Sağlığı Daimî Komitesi
Fitofarmasotik Maddeler Kısmı – Mevzuat Fitofarmasotik Maddeler Kısmı – Pestisit Kalıntıları Hayvan Sağlığı ve Hayvan Refahı Kısmı Hayvan Beslenmesi Kısmı Gıda Zincirinin Biyolojik Güvenliği Kısmı Gıda Zincirinin Toksikolojik Güvenliği Kısmı
Kontroller ve İthalat Koşulları Genel Gıda Hukuku Kısmı Genetiği Değiştirilmiş Gıda ve Yemler ve Çevresel Risk Kısmı
Standing Committee on Zootechnics Zooteknik Daimî Komitesi
Consumer Protection Cooperation Committee (Reg. (EC) No 2006/2004)
Tüketicinin Korunması İşbirliği Komitesi (Tüzük (AT) No 2006/2004)
Tissues and Cells Committee Dokular ve Hücreler Komitesi
Consumer Financial Programme Committee 20072013
Tüketici Mali Programı Komitesi 20072013
Committee of the Second Programme of Community Action in the Field of Health (2008 2013)
Sağlık Alanında İkinci Topluluk Eylem Programı Komitesi (20082013)
Justice, Freedom and Security (DG JLS) Adalet, Özgür lük ve Güvenlik
Committee Article 6 Visa 6. Madde Komitesi (Vize)
Committee for the Implementation of Daphne Programme
Daphne Programının Uygulanması Komitesi
European Refugee Fund Advisory Committee Avrupa Mülteci Fonu Danışma Komitesi
SIS II Committee Schengen Bilgi Sistemi II (SIS II) Komitesi
Committee on the Service in the Member States of Judicial and Extrajudicial Documents in Civil and Commercial Matters
Üye Devletlerde Hukuki ve Ticari Konulardaki Adli ve Adli Olmayan Belgelerin Tebliği Komitesi
Committee on Legal Aid in CrossBorder Disputes in Civil and Commercial Matters
Özel Hukuk ve Ticaret Hukuku Konularındaki Sınır Aşan Uyuşmazlıklarda Adli Yardım Komitesi
407
Advisory Committee Concerning Jurisdiction, Recognition and Enforcement of Judgments in Civil and Commercial Matters – Brussels I
Özel Hukuk ve Ticaret Hukuku Konularında Yargı Yetkisi, Yargı Kararlarının Tanınması ve Tenfiziyle İlgili Danışma Komitesi Brüksel I
Sirene Manual Committee Sirene El Kitabı Komitesi
Crime Victims Committee Suç Mağdurları Komitesi
Committee on the Protection of Individuals With Regard to the Processing of Personal Data and on the Free Movement of Such Data
Bireylerin Kişisel Verilerin İşlenmesiyle İlgili Olarak Korunması ve Bu Verilerin Serbest Dolaşımı Komitesi
EURODAC Committee EURODAC Komitesi
DUBLIN II Committee DUBLIN II Komitesi
Prevention, Preparedness and Consequence Management of Terrorism and Other Security Related Risks
Terörizm ve Güvenlikle Alakalı Diğer Risklerin Önlenmesi, Hazırlık ve Sonuç Yönetimi Komitesi
Prevention of and Fight Against Crime Suçun Önlenmesi ve Suçla Mücadele
Criminal Justice Ceza Yargılaması
Solidarity and Management of Migration Flows Dayanışma ve Göç Akımları Yönetimi Komitesi
Committee for the Specific Programme “Fundamental Rights and Citizenship”
“Temel Haklar ve Vatandaşlık” Özel Programı Komitesi
The Second Generation Schengen Information System and Visa Information System Committee (SIS VIS Committee)
İkinci Kuşak Schengen Bilgi Sistemi ve Vize Bilgi Sistemi Komitesi (SISVIS Komitesi)
Civil Justice Hukuk Yargılaması
Drug Prevention and Information Uyuşturucunun Önlenmesi ve bilgilendirme
External relations (DG RELEX) Dış İlişkiler
Committee for the Implementation of the Kimberley Process Certification Scheme for the International trade in Rough Diamonds
Kimberley Süreci Sertifika Sisteminin Uluslararası Ham Elmas Ticaretinin Belgelendirilmesinde Uygulanması Komitesi
Industrialised Countries Committee Sanayileşmiş Ülkeler Komitesi
408
Trade (DG TRADE) Ticaret
Advisory Committee on the Implementation of Activities Relating to the Community Market Access Strategy
Topluluk Pazarına Giriş Stratejisiyle İlgili Faaliyetlerin Uygulanması Danışma Komitesi
Committee on Common Rules for Exports of Products
Ürünlerin İhracına İlişkin Ortak Kurallar Komitesi
Textile Committee (conventional regime) Tekstil Komitesi (konvansiyonel rejim)
Committee on Common Rules for Imports of Textile Products from Certain Third Countries (autonomous regime)
Tekstil Ürünlerinin Belirli üçüncü Ülkelerden İthaline İlişkin Ortak Kurallar Komitesi (otonom rejim)
Committee on Defence Against Obstacles to Trade Which Affect the Market of the Community or a NonMember Country (TBR)
Topluluk Pazarını veya Üye Olmayan Bir Ülkeyi Etkileyen Ticaret Engellerine Karşı Önlem Komitesi
Committee on Harmonisation of the Provisions Concerning Export Credit Insurance for Transactions with Medium and LongTerm Cover
Orta ve Uzun Vadeli İşlemler için İhracat Kredisi Sigortasıyla İlgili Hükümlerin Uyumlaştırılması Komitesi
Generalised System of Preferences Committee (GSPC)
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi Komitesi
Management Committee on Quantitative Import or Export Quotas
İthalatta ve İhracatta Miktar Kısıtlamaları Yönetim Komitesi
OCT Transhipment Committee OCT (Denizaşırı Ülkeler ve Topraklar) Aktarma Komitesi
Access to Medicines Committee İlaçlara Erişim Komitesi
Committee on Trade Retaliation Ticari Misilleme Komitesi
Enlargement Genişleme
409
CARDS: Committee for the implementation of Community Assistance to Reconstruction, Development & Stabilisation for Albania, Bosnia and Herzegovina, Croatia, Montenegro, Serbia, Kosovo (under UNSCR 1244) and Former Yugoslav Republic of Macedonia
Arnavutluk, Bosna Hersek, Hırvatistan, Karadağ, Sırbistan, Kosova (1244 sayılı BM Güvenlik Kararı uyarınca) ve Makedonya’da Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımının Uygulanması Komitesi
IPA Committee IPA (Katılım Öncesi Yardım Aracı) Komitesi
Europe Aid (AIDCO) Avrupa Yardımı
European Development Fund Committee (EDF) Avrupa Kalkınma Fonu (AKF) Komitesi
ENPI Committee (European Neighbourhood and Partnership Instrument)
Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı Komitesi
DCI Committee (Development Cooperation Instrument)
Kalkınma İşbirliği Aracı Komitesi
IFS Committee (Instrument for Stability) IFS (İstikrar Aracı) Komitesi
INSC Committee (Instrument for Nuclear Safety Cooperation)
INSC (Nükleer Güvenliği İşbirliği Aracı) Komitesi
EIDHR Committee (Democracy and Human Rights Committee)
EIDHR (Demokrasi ve İnsan Hakları Avrupa Girişimi) Komitesi (Demokrasi ve İnsan Hakları Komitesi)
Humanitar ian Aid (DG ECHO) İnsani Yardım
Humanitarian Aid Committee (HAC) İnsani Yardım Komitesi
Eurostat (ESTAT) Eurostat
Committee on Statistics Relating to the Trading of Goods Between Member States
Üye Devletler Arasında Mal Ticaretine İlişkin İstatistikler Komitesi
Committee on Statistics Relating to the Trading of Goods With NonMember Countries
Üye Olmayan Devletlerle Mal Ticaretine İlişkin İstatistikler Komitesi
Committee on the Harmonisation of Gross National Income at Market Prices (GNI)
Gayrisafi Milli Gelirin Piyasa Fiyatlarıyla Uyumlaştırılması Komitesi
410
Committee on the Harmonisation of the Compilation of Gross National Product at Market Prices (GNP)
Gayrisafi Milli Hasılanın Piyasa Fiyatlarıyla Derlenmesinin Uyumlaştırılması Komitesi
Confidentiality of Statistics Committee İstatistik Güvenliği Komitesi
Standing Committee for Agricultural Statistics (SCAS)
Tarımsal İstatistikler Daimî Komitesi
Statistical Programme Committee (SPC) İstatistik Program Komitesi
Balance of Payments Committee Ödemeler Dengesi Komitesi
Committee on Infrastructure for Spatial Information in the European Community (INSPIRE)
Avrupa Topluluğunda Konumsal Bilgi Altyapısı (INSPIRE) Komitesi
Budget (DG BUDG) Bütçe
Advisory Committee on the Communities' Own Resources (ACOR)
Toplulukların Öz Kaynakları Danışma Komitesi (ACOR)
Regulatory Committee for Executive Agencies (RCEA)
Yürütme Ajansları Düzenleyici Komitesi (RCEA)
European antifraud office (OLAF) Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Bürosu Committee on Mutual Assistance in Customs and Agricultural Matters
Gümrük ve Tarım Konularında Karşılıklı Yardım Komitesi
Informatics (DG DIGIT) Bilişim
PanEuropean eGovernment Services Committee (PEGSCO)
PanAvrupa eDevlet Hizmetleri Komitesi (PEGSCO)
411
AVRUPA BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER (2008 itibarıyla)
EU MEMBER STATES (As of 2008)
Kaynak Dil İngilizce Türkçe
Royaume de Belgique/ Koninkrijk België
Kingdom of Belgium Belçika Krallığı
Република България Republic of Bulgaria Bulgaristan Cumhuriyeti
Česká republika Czech Republic Çek Cumhuriyeti
Kongeriget Danmark Kingdom of Denmark Danimarka Krallığı
Bundesrepublik Deutschland Federal Republic of Germany Almanya Federal Cumhuriyeti
Eesti Vabariik Republic of Estonia Estonya Cumhuriyeti
Éire/Ireland Ireland İrlanda
Ελληνική Δημοκρατία Hellenic Republic Yunanistan Cumhuriyeti
Reino de España Kingdom of Spain İspanya Krallığı
République française French Republic Fransa Cumhuriyeti
Repubblica italiana Italian Republic İtalya Cumhuriyeti
Κυπριακή Δημοκρατία Republic of Cyprus Güney Kıbrıs Rum Yönetimi
Latvijas Republika Republic of Latvia Letonya Cumhuriyeti
Lietuvos Respublika Republic of Lithuania Litvanya Cumhuriyeti
GrandDuché de Luxembourg Grand Duchy of Luxembourg Lüksemburg Büyük Dükalığı
Magyar Köztársaság Republic of Hungary Macaristan Cumhuriyeti
Repubblika Ta’ Malta Republic of Malta Malta Cumhuriyeti
Koninkrijk der Nederlanden Kingdom of the Netherlands Hollanda Krallığı
Republik Österreich Republic of Austria Avusturya Cumhuriyeti
Rzeczpospolita Polska Republic of Poland Polonya Cumhuriyeti
412
República Portuguesa Portuguese Republic Portekiz Cumhuriyeti
România Romania Romanya
Republika Slovenija Republic of Slovenia Slovenya Cumhuriyeti
Slovenská republika Slovak Republic Slovak Cumhuriyeti
Suomen tasavalta / Republiken Finland
Republic of Finland Finlandiya Cumhuriyeti
Konungariket Sverige Kingdom of Sweden İsveç Krallığı
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
İngiltere
AVRUPA BİRLİĞİ ÜYELİĞİNE ADAY ÜLKELER (2008 itibarıyla)
CANDIDATE COUNTRIES FOR ACCESSION TO THE EU (As of 2008)
Hrvatska Republic of Croatia Hırvatistan Cumhuriyeti
поранешна југословенска Република Македонија
the former Yugoslav Republic of Macedonia
Makedonya Cumhuriyeti
Türkiye Cumhuriyeti Republic of Turkey Türkiye Cumhuriyeti
413
ÜLKELER (COUNTRIES)
Shor t Name Full Name Kısa Adı Tam Adı
Afghanistan Islamic Republic of Afghanistan
Afganistan Afganistan İslam Cumhuriyeti
Albania Republic of Albania Arnavutluk Arnavutluk Cumhuriyeti
Algeria People’s Democratic Republic of Algeria
Cezayir Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti
Andorra Principality of Andorra Andorra Andorra Prensliği
Angola Republic of Angola Angola Angola Cumhuriyeti
Antigua and Barbuda Antigua and Barbuda Antigua ve Barbuda Antigua ve Barbuda
Argentina Argentine Republic Arjantin Arjantin Cumhuriyeti
Armenia Republic of Armenia Ermenistan Ermenistan Cumhuriyeti
Australia Commonwealth of Australia
Avustralya Avustralya
Austria Republic of Austria Avusturya Avusturya Cumhuriyeti
Azerbaijan Republic of Azerbaijan Azerbaycan Azerbaycan Cumhuriyeti
Bahamas Commonwealth of the Bahamas
Bahama Adaları Bahama Adaları
Bahrain Kingdom of Bahrain Bahreyn Bahreyn Krallığı
Bangladesh People’s Republic of Bangladesh
Bangladeş Bangladeş Halk Cumhuriyeti
Barbados Barbados Barbados Barbados
414
Belarus Republic of Belarus Belarus Belarus Cumhuriyeti
Belgium Kingdom of Belgium Belçika Belçika Krallığı
Belize Belize Belize Belize
Benin Republic of Benin Benin Benin Cumhuriyeti
Bermuda Bermuda Bermuda Bermuda
Bhutan Kingdom of Bhutan Butan Butan Krallığı
Bolivia Republic of Bolivia Bolivya Bolivya Cumhuriyeti
Bosnia and Herzegovina
Bosnia and Herzegovina
BosnaHersek BosnaHersek
Botswana Republic of Botswana Bostvana Bostvana Cumhuriyeti
Brazil Federative Republic of Brazil
Brezilya Brezilya Federatif Cumhuriyeti
Brunei Negara Brunei Darussalam
Burunei Brunei Darüsselam Sultanlığı
Bulgaria Republic of Bulgaria Bulgaristan Bulgaristan Cumhuriyeti
Burkina Faso Burkina Faso Burkina Faso Burkina Faso
Burundi Republic of Burundi Burundi Burundi Cumhuriyeti
Cambodia Kingdom of Cambodia Kamboçya Kamboçya Krallığı
Cameroon Republic of Cameroon Kamerun Kamerun Cumhuriyeti
Canada Canada Kanada Kanada
Cape Verde Republic of Cape Verde
Yeşil Burun Yeşil Burun Cumhuriyeti
Central African Republic
Central African Republic
Orta Afrika Cumhuriyeti
Orta Afrika Cumhuriyeti
Chad Republic of Chad Çad Çad Cumhuriyeti
415
Chile Republic of Chile Şili Şili Cumhuriyeti
China People’s Republic of China
Çin Çin Halk Cumhuriyeti
Colombia Republic of Colombia Kolombiya Kolombiya Cumhuriyeti
Comoros Union of the Comoros Komorlar Komorlar Birliği
Congo Republic of the Congo Kongo Kongo Cumhuriyeti
Costa Rica Republic of Costa Rica Kostarika Kostarika Cumhuriyeti
Côte d’Ivoire Republic of Côte d’Ivoire
Fildişi Sahili Fildişi Sahili Cumhuriyeti
Croatia Republic of Croatia Hırvatistan Hırvatistan Cumhuriyeti
Cuba Republic of Cuba Küba Küba Cumhuriyeti
Cyprus Republic of Cyprus Güney Kıbrıs Rum Yönetimi
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi
Czech Republic Czech Republic Çek Cumhuriyeti Çek Cumhuriyeti
Democratic Republic of the Congo
Democratic Republic of the Congo
Demokratik Kongo Cumhuriyeti
Demokratik Kongo Cumhuriyeti
Denmark Kingdom of Denmark Danimarka Danimarka Krallığı
Djibouti Republic of Djibouti Cibuti Cibuti Cumhuriyeti
Dominica Commonwealth of Dominica
Dominika Dominika
Dominican Republic Dominican Republic Dominik Cumhuriyeti Dominik Cumhuriyeti
East Timor Democratic Republic of East Timor
Doğu Timor Demokratik Doğu Timor Cumhuriyeti
Ecuador Republic of Ecuador Ekvator Ekvator Cumhuriyeti
Egypt Arab Republic of Egypt
Mısır Mısır Arap Cumhuriyeti
416
El Salvador Republic of El Salvador
El Salvador El Salvador Cumhuriyeti
Equatorial Guinea Republic of Equatorial Guinea
Ekvator Ginesi Ekvator Ginesi Cumhuriyeti
Eritrea State of Eritrea Eritre Eritre Devleti
Estonia Republic of Estonia Estonya Estonya Cumhuriyeti
Ethiopia Federal Democratic Republic of Ethiopia
Etiyopya Federal Demokratik Etiyopya Cumhuriyeti
Faeroe Islands Faeroe Islands Faroe Adaları Faroe Adaları
Fiji Republic of the Fiji Islands
Fiji Fiji Adaları Cumhuriyeti
Finland Republic of Finland Finlandiya Finlandiya Cumhuriyeti
Former Yugoslav Republic of Macedonia
Former Yugoslav Republic of Macedonia
Makedonya Makedonya Cumhuriyeti
France French Republic Fransa Fransa Cumhuriyeti
Gabon Gabonese Republic Gabon Gabon Cumhuriyeti
Gambia Republic of the Gambia
Gambiya Gambiya Cumhuriyeti
Georgia Georgia Gürcistan Gürcistan
Germany Federal Republic of Germany
Almanya Almanya Federal Cumhuriyeti
Ghana Republic of Ghana Gana Gana Cumhuriyeti
Greece Hellenic Republic Yunanistan Yunanistan Cumhuriyeti
Grenada Grenada Grenada Greneda
Guatemala Republic of Guatemala Guatemala Guatemala Cumhuriyeti
417
Guinea Republic of Guinea Gine Gine Cumhuriyeti
GuineaBissau Republic of Guinea Bissau
Gine Bissau Gine Bissau Cumhuriyeti
Guyana Cooperative Republic of Guyana
Guyana Guyana Kooperatif Cumhuriyeti
Haiti Republic of Haiti Haiti Haiti Cumhuriyeti
the Holy See (Vatican City State)
the Holy See (Vatican City State)
Vatikan Vatikan
Honduras Republic of Honduras Honduras Honduras Cumhuriyeti
Hong Kong Hong Kong Special Administrative Region of the People’s Republic of China
Hong Kong Çin Halk Cumhuriyeti Hong Kong Özel İdare Bölgesi
Hungary Republic of Hungary Macaristan Macaristan Cumhuriyeti
Iceland Republic of Iceland İzlanda İzlanda Cumhuriyeti
India Republic of India Hindistan Hindistan Cumhuriyeti
Indonesia Republic of Indonesia Endonezya Endonezya Cumhuriyeti
Iran Islamic Republic of Iran
İran İran İslam Cumhuriyeti
Iraq Republic of Iraq Irak Irak Cumhuriyeti
Ireland Ireland İrlanda İrlanda
Israel State of Israel İsrail İsrail Devleti
Italy Italian Republic İtalya İtalya Cumhuriyeti
Jamaica Jamaica Jamaika Jamaika
Japan Japan Japonya Japonya
418
Jordan Hashemite Kingdom of Jordan
Ürdün Ürdün Haşimi Krallığı
Kazakhstan Republic of Kazakhstan
Kazakistan Kazakistan Cumhuriyeti
Kenya Republic of Kenya Kenya Kenya Cumhuriyeti
Kiribati Republic of Kiribati Kiribati Kiribati Cumhuriyeti
Kosovo Republic of Kosovo Kosova Kosova Cumhuriyeti
Kuwait State of Kuwait Kuveyt Kuveyt Devleti
Kyrgyzstan Kyrgyz Republic Kırgızistan Kırgız Cumhuriyeti
Laos Lao People’s Democratic Republic
Laos Lao Demokratik Halk Cumhuriyeti
Latvia Republic of Latvia Letonya Letonya Cumhuriyeti
Lebanon Lebanese Republic Lübnan Lübnan Cumhuriyeti
Lesotho Kingdom of Lesotho Lesotho Lesotho Krallığı
Libya Great Socialist People’s Libyan Arab Jamahiriya
Libya Libya Arap Halk Sosyalist Büyük Cemahiriyesi
Liechtenstein Principality of Liechtenstein
Lihtenştayn Lihtenştayn Prensliği
Lithuania Republic of Lithuania Litvanya Litvanya Cumhuriyeti
Luxembourg Grand Duchy of Luxembourg
Lüksemburg Lüksemburg Büyük Dükalığı
Macau Macao Special Administrative Region of the People’s Republic of China
Makau Çin Halk Cumhuriyeti Makau Özel İdare Bölgesi
Madagascar Republic of Madagascar
Madagaskar Madagaskar Cumhuriyeti
Malawi Republic of Malawi Malavi Malavi Cumhuriyeti
419
Malaysia Malaysia Malezya Malezya
Maldives Republic of Maldives Maldivler Maldivler Cumhuriyeti
Mali Republic of Mali Mali Mali Cumhuriyeti
Malta Republic of Malta Malta Malta Cumhuriyeti
Marshall Islands Republic of the Marshall Islands
Marşal Adaları Marşal Adaları Cumhuriyeti
Mauritania Islamic Republic of Mauritania
Moritanya Moritanya İslam Cumhuriyeti /
Mauritius Republic of Mauritius Moritiyus Moritiyus Cumhuriyeti
Mexico United Mexican States Meksika Birleşik Meksika Devletleri
Micronesia Federated States of Micronesia
Mikronezya Mikronezya Federe Devletleri
Moldova Republic of Moldova Moldova Moldova Cumhuriyeti
Monaco Principality of Monaco Monako Monako Prensliği
Mongolia Mongolia Moğolistan Moğolistan
Montenegro Montenegro Karadağ Karadağ
Morocco Kingdom of Morocco Fas Fas Krallığı
Mozambique Republic of Mozambique
Mozambik Mozambik Cumhuriyeti
Myanmar Union of Myanmar Myanmar Myanmar Birliği
Namibia Republic of Namibia Namibya Namibya Cumhuriyeti
Nauru Republic of Nauru Nauru Nauru Cumhuriyeti
Nepal Kingdom of Nepal Nepal Nepal Krallığı
Netherlands Kingdom of the Netherlands
Hollanda Hollanda Krallığı
420
New Zealand New Zealand Yeni Zelanda Yeni Zelanda
Nicaragua Republic of Nicaragua Nikaragua Nicaragua Cumhuriyeti
Niger Republic of Niger Nijer Nijer Cumhuriyeti
Nigeria Federal Republic of Nigeria
Nijerya Nijerya Federal Cumhuriyeti
North Korea Democratic People’s Republic of Korea
Kuzey Kore Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti
Norway Kingdom of Norway Norveç Norveç Krallığı
Oman Sultanate of Oman Oman Oman Sultanlığı
Pakistan Islamic Republic of Pakistan
Pakistan Pakistan İslam Cumhuriyeti
Palau Republic of Palau Palau Palau Cumhuriyeti
Palestine Paletsine National Authority
Filistin Filistin Ulusal Yönetimi
Panama Republic of Panama Panama Panama Cumhuriyeti
Papua New Guinea Independent State of Papua New Guinea
Papua Yeni Gine Papua Yeni Gine Bağımsız Devleti
Paraguay Republic of Paraguay Paraguay Paraguay Cumhuriyeti
Peru Republic of Peru Peru Peru Cumhuriyeti
Philippines Republic of the Philippines
Filipinler Filipinler Cumhuriyeti
Poland Republic of Poland Polonya Polonya Cumhuriyeti
Portugal Portuguese Republic Portekiz Portekiz Cumhuriyeti
Qatar State of Qatar Katar Katar Devleti
Romania Romania Romanya Romanya
Russia Russian Federation Rusya Rusya Federasyonu
421
Rwanda Republic of Rwanda Ruanda Ruanda Cumhuriyeti
Saint Kitts and Nevis Federation of Saint Kitts and Nevis
Saint Kitts ve Nevis Saint Kitts ve Nevis Federasyonu
Saint Lucia Saint Lucia Saint Lucia Saint Lucia
Saint Vincent and the Grenadines
Saint Vincent and the Grenadines
Saint Vincent ve Grenadine
Saint Vincent ve Grenadine Adaları
Samoa Independent State of Samoa
Samoa Samoa Bağımsız Devleti
San Marino Republic of San Marino
San Marino San Marino Cumhuriyeti
São Tomé and Príncipe
Democratic Republic of São Tomé and Príncipe
Sao Tome ve Prinsipe Demokratik Sao Tome ve Principe Cumhuriyeti
Saudi Arabia Kingdom of Saudi Arabia
Suudi Arabistan Suudi Arabistan Krallığı
Senegal Republic of Senegal Senegal Senegal Cumhuriyeti
Serbia Republic of Serbia Sırbistan Sırbistan Cumhuriyeti
Seychelles Republic of Seychelles Seyşeller Seyşeller Cumhuriyeti
Sierra Leone Republic of Sierra Leone
Sierra Leone Sierra Leone Cumhuriyeti
Singapore Republic of Singapore Singapur Singapur Cumhuriyeti
Slovakia Slovak Republic Slovakya Slovak Cumhuriyeti
Slovenia Republic of Slovenia Slovenya Slovenya Cumhuriyeti
Solomon Islands Solomon Islands Solomon Adaları Solomon Adaları
Somalia Somalia Somali Somali
South Africa Republic of South Africa
Güney Afrika Güney Afrika Cumhuriyeti
South Korea Republic of Korea Güney Kore Kore Cumhuriyeti
422
Spain Kingdom of Spain İspanya İspanya Krallığı
Sri Lanka Democratic Socialist Republic of Sri Lanka
Sri Lanka Demokratik Sosyalist Sri Lanka Cumhuriyeti
Sudan Republic of Sudan Sudan Sudan Cumhuriyeti
Suriname Republic of Suriname Surinam Surinam Cumhuriyeti
Swaziland Kingdom of Swaziland Svaziland Svaziland Krallığı
Sweden Kingdom of Sweden İsveç İsveç Krallığı
Switzerland Swiss Confederation İsviçre İsviçre Konfederasyonu
Syria Syrian Arab Republic Suriye Suriye Arap Cumhuriyeti
Taiwan Taiwan Tayvan Tayvan
Tajikistan Republic of Tajikistan Tacikistan Tacikistan Cumhuriyeti
Tanzania United Republic of Tanzania
Tanzanya Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti
Thailand Kingdom of Thailand Tayland Tayland Krallığı
Togo Togolese Republic Togo Togo Cumhuriyeti
Tonga Kingdom of Tonga Tonga Tonga Krallığı
Trinidad and Tobago Republic of Trinidad and Tobago
Trinidad ve Tobago Trinidad ve Tobago Cumhuriyeti
Tunisia Republic of Tunisia Tunus Tunus Cumhuriyeti
Turkey Republic of Turkey Türkiye Türkiye Cumhuriyeti
Turkish Republic of Northern Cyprus
Turkish Republic of Northern Cyprus
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Turkmenistan Turkmenistan Türkmenistan Türkmenistan
Tuvalu Tuvalu Tuvalu Tuvalu
423
Uganda Republic of Uganda Uganda Uganda Cumhuriyeti
Ukraine Ukraine Ukrayna Ukrayna
United Arab Emirates United Arab Emirates Birleşik Arap Emirlikleri
Birleşik Arap Emirlikleri
United Kingdom United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
İngiltere / Birleşik Krallık
Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı / İngiltere
United States United States of America
Birleşik Devletler / Amerika
Amerika Birleşik Devletleri
Uruguay Eastern Republic of Uruguay
Uruguay Uruguay Doğu Cumhuriyeti
Uzbekistan Republic of Uzbekistan
Özbekistan Özbekistan Cumhuriyeti
Vanuatu Republic of Vanuatu Vanuatu Vanuatu Cumhuriyeti
Vatican City Vatican City State Vatikan Vatikan
Venezuela Bolivarian Republic of Venezuela
Venezüela Venezüela Bolivar Cumhuriyeti
Vietnam Socialist Republic of Viet Nam
Vietnam Sosyalist Vietnam Cumhuriyeti
Yemen Republic of Yemen Yemen Yemen Cumhuriyeti
Zambia Republic of Zambia Zambiya Zambiya Cumhuriyeti
Zimbabwe Republic of Zimbabwe Zimbabvi Zimbabvi Cumhuriyeti
424
425
LATİNCE TERİMLER (LATIN TERMS)
A
ab abrubto, ex abrubto ansızın ab agendo ehliyetsiz, hukuken geçerli işlemlere girişme
yeterliğine sahip olmayan kimse ab ante önceden; takaddüm eden ab antiquo eski zamanlardan, eski, eski tarihli ab extra hariçten, dışardan ab initio başından itibaren, bidayetten, başlangıçta ab intestato vasiyetname bırakmadan ölen kimse ab intra içeriden ab invito, à contre coeur gönülsüzce, rıza hilafına ab ovo başlangıçtan itibaren Abusus bir hakkın kötü kullanılması acte clair sarih / açık işlem Actio dava
actio civilus özel hukuk davası actio confessoria irtifak hakkını tanıtma davası actio criminalis ceza davası actio de dolo hile davası actio ex contractu akitten doğan dava actio ex delicto haksız fiil davası actio in personam kişisel dava; kişisel bir borç veya bağlantıdan
doğan dava hakkı actio in rem aynî dava
a datu tarihinden, belirli bir tarihten itibaren addendum , addenta (pl) ilave / ek; zeyil; ek yorum ad finem sonunda ad hoc geçici, belirli bir olaya özgü ad honorem fahri, onursal ad infinitum sonsuza dek, ebediyen, sonsuz ad initium başında ad interim geçici olarak adjurn sine die belirsiz bir tarihe ertelemek ad libitum keyfine göre ad litteram harfi harfine; sözcüğü sözcüğüne ad locum yerde, yerinde ad referandum ileride gözden geçirilmek koşuluyla ad rem Sadede, maksada, konuya ad summam sonuç olarak; kısacası ad valorem değer / kıymet esasına göre ad verbum sözcüğü sözcüğüne Aetas yaş
aetas legitima yasal yaş; rüşt
426
aide memoire hatırlatıcı not; diplomatik not alias dictus bir başka deyişle alimoni pendente lite tedbir nafakası alphaomega a’dan z’ye, baş ve son, başlangıç ve bitiş, baştan
sona, hepsi tümü alter ego ikinci kişilik amende honorable özür dileme amour propre öz saygı, izzetinefis animo et fide cesaret ve sadakatle animus kasıt, niyet
animus cancellandi tahrip veya iptal niyeti animus capiendi işgal veya alma kastı animus dedicandi vakıf kastı, tesis niyeti animus defamandi hakaret kastı animus et factum fiille niyet arasındaki uyum animus furandi çalma (hırsızlık) kastı animus revocandi iptal kastı
anno domini miladi yıl ante önce, daha önce
ante diem gününden önce ante mortem ölümden önce
appendum ilave, ek apologia savunma yazısı veya konuşması a posteriori sonradan a priori önceden, tümden gelimli (sebepten sonuca
varma) a propos sırası gelmişken a quoi bon yararsız arra kaparo, pay akçesi as per mucibince, göre auctoritas yetki, otorite au contraire aksine, tersine audita querela haczin kaldırılması emri avantgarde öncü avantpropos önsöz, giriş avis conforme uygun görüş
B beaux arts güzel sanatlar beneficium imtiyaz, hak, menfaat, yarar biens her çeşit menkul ve gayrimenkul eşya
biens immeubles taşınamayan (gayrimenkul) eşya biens meubles taşınabilen (menkul) eşya
bipartite iki taraflı bis mükerrer, tekrar bona eşya; iyi
bona fide iyi niyetle bona fides iyi niyet
427
bona fiscalia devlet malları bona gestura iyi tavırlı hareket, iyi davranış bona gratia karşılıklı rızayla bona immobilia taşınmaz eşya bona mobilia taşınır eşya bona peritura bozulan mallar bona vacantia sahipsiz mallar
bonus ikramiye, prim
C calumnia iftira capitalis baş, reis, asıl
capitalis debitor asıl borçlu capitalis justiciarius mahkeme reisi
carte blanche sınırsız, tam yetki; açık bono casus tesadüf, rastlantı, kaza; sebep, neden
casus belli savaş sebebi casus foederis yükümlülüklerin yerine getirilmesi talebi; bir
anlaşmanın uygulanabilir ve bağlayıcı hâle geldiği koşul; düşmanlık sebebi
casus major kaza, yangın, sel, gemi batması gibi fevkalade olay
casus omissus yasada boşluk catalla menkul eşya causa doğrudan doğruya amil (illet); sebep, saik;
mahkemede görülmekte olan bir anlaşmazlık veya hukuki olay
causa adulteri zina sebebiyle causa mortis ölüm sebebi / nedeni causa patet sarih sebep / neden causa proxima müessir sebep / neden causa remota uzak sebep, diğer sebepler dolayısıyla müessir
olan sebep causa (condition) sine qua non olmazsa olmaz, zorunlu sebep / neden,
cautio teminat, kefalet, kefil, garanti cesset executio tehiri icra (emri) cesset processus işlemin durdurulması cessio vazgeçme, terk, devir, temlik ceteris paribus diğer şartlar aynı kalmak üzere circa (circum) yaklaşık olarak civilus özel hukuka ait civis yurttaş / vatandaş civitas yurttaşlık / vatandaşlık clausula rebus sic standibus koşullarda köklü değişiklik collegium cemiyet, birlik, lonca colloquium akademik toplantı, tartışma commendam komandit şirket
428
commercial domicile ticari ikametgah communiqué resmî bildiri, tebliğ communis opinio kamu oyu compendium kısaltma, öz, özet compensatio tazminat; karşılıklı iddia
compensatio criminis karşılıklı suçlama comprendinatio davanın ertelenmesi compromissarius hakem compromissum anlaşmazlığın hakeme bırakılması concordat konkordato; pakt, sözleşme, muahede, antlaşma;
iki veya daha fazla bağımsız devlet arasında akdolunan antlaşma
conditio şart condito sine qua non olmazsa olmaz koşulu condominia sınırlı aynî haklar condominium kondominyum, bir bölgenin iki veya daha fazla
devlet tarafından birlikte yönetilmesi conductio kiralama conductus kiralanan şey confessio itiraf confirmatio onama, tasvip, onama consideratio curiae mahkeme kararı, hüküm consuetudo yerleşmiş bir teamül veya âdet
consuetudo mercatorum ticari örf consulto kasten contra zıt, aykırı
contra voluntatem suam rızası hilafına, istemeyerek contractus akit, sözleşme, mukavele, kontrat coobligor müşterek borçlu coram önünde, huzurunda
coram populo gözler önünde, halkın önünde corpus gövde; fizikî varlık; anapara
corpus delicti suçun maddi unsuru coup de grace öldürücü darbe coup de main ani saldırı, baskın coup d’essai teşebbüs coup d’état hükûmet darbesi, askeri darbe crimen suç, cürüm
crimen falsi evrak üzerinde sahtekârlık crimen furti hırsızlık suçu
culpa kusur, ihmal culpa lata ağır kusur culpa letis alelade kusur culpa levissima hafif kusur
429
D damnum zarar, hasar
damnum fatale zorlayıcı sebeplerden doğan hasar veya zarar damnum sine injuria kanuni bir hak ihlal edilmeksizin meydana gelen
zarar de facto fiilen defectus noksanlık, eksiklik, ehliyetsizlik de fine force zorunluluk sebebiyle de injuria kendi kusuruyla de integro yeniden, ikinci kez de jure hukuki delictum suç, haksız fiil, kusurlu fiil dictum görüş, mütalaa, müşahede divide et imperia böl ve yönet dolus hile, kasıt
dolus malus kasten yapılan hile domicilium ikametgah, konut dominus malik, mülk sahibi; bir unvan; koca
E en gros brüt olarak en masse kitle olarak erga omnes herkes açısından, herkes için eş et al. ve diğerleri étatisme devletçilik et cetera (etc.) vesaire (vs.) et sequens ve aşağıdaki, ve müteakip exceptio itiraz ex ante uygulama öncesi ex contractu sözleşmeden doğan, akdî ex delicto haksız fiilden doğan exempli gratia örneğin ex industria kasten ex jure naturae tabii hukuktan doğan ex natura rei, in rerum natura eşyanın tabiatı gereği ex novo yeniden exodus toplu çıkış / terk; toplu göç ex officio görev gereği, resmen expost fiilden sonra, sonradan, bilahare ex post facto geriye dönük olarak
430
F factum hadise, vaka, olay, maddi olay fait accompli policy oldu bitti politikası falsum sahte şey, tahrif veya taklit olunmuş olan şey faux pas kusur, kabahat, hata flagrante delicto suçüstü / cürmü meşhut fobia korku, fobi force majeure mücbir sebep forum yetki; mahkeme; adalet icra olunan yer
G generalia specialibus non derogant genel hükümler özel hükümleri değiştirmez generalibus specialia derogant özel hüküm genel hükmün ilgili bulunduğu
kısmını değiştirir
H haereditas miras, tereke haeres varis, mirasçı homo insan, adam
I id est (i.e) başka bir deyişle, yani imperium in imperio devlet içinde devlet in absentia yokluğunda, gıyaben, yokken in abstracto soyut olarak in actu bilfiil, gerçekten in capita adam başına, münferiden in delicto suçüstü index locorum yerler dizini index nominum adlar dizini index rerum konular dizini index verborum sözcükler dizini in esse şimdiki hâlinde, fiilen var olan in fine sonunda in futuro ileride in jure hukuka göre, hukukta injuria zarar; yaralama in memoriam anısına in nomine adına, namına in nuce özetle, kısaca in pais kanuni usuller dışında; mahkeme dışında in pari causa aynı şartlar altında
431
in posse olası / muhtemel in promptu anında in rem aynî (hak veya dava); herkese karşı ortaya
koyulması mümkün olan; bir eşyayla ilgili veya bir eşyayı hedef tutan
in situ yerinde in solido müteselsilen, hep birden in solidum bütünü kapsayan, hepsine şamil in status quo eski durumda inter alia başka şeyler arasında, diğer şeylerin yanı sıra inter alios üçüncü kişiler arasında inter partes taraflar arasında karşılıklı, yalnız iki tarafı
bağlayıp üçüncü kişilere karşı ileri sürülemeyen in toto tamamen, bütünüyle intra vires yetki çerçevesi içinde ipso facto kendiliğinden ipso jure hukuken ius sanguinis kan esası ius soli toprak esası
J judicium muhakeme, dava, karar juramentum yemin jus hukuk, hak, adalet; salahiyet, yetki
jus civitatis vatandaşlık hakkı jus commune herkese uygulanabilen hukuk, genel hukuk jus gentium devletler hukuku jus in personam kişisel hak, belirli bir kişiye karşı ileri sürülebilen
hak jus in re aynî hak, herkese karşı ileri sürülebilen hak jus non scriptum yazısız hukuk, örf ve âdet hukuku jus privatum özel hukuk jus publicum kamu hukuku jus rerum eşya hukuku
L lato sensu geniş anlamda lex fori davayı gören mahkemenin hukuku; davayı gören
mahkemenin mensup olduğu devletin hukuku lex loci yerel hukuk lex mercatoria ticaret örf âdet hukuku lex non scripta yazılı olmayan hukuk (örf ve adet hukuku) lex scripta yazılı hukuk lex terrae ülke kanunları, mülkî kanunlar locatio kira akdi, kiralama
locatio conductio kira sözleşmesi
432
locus (pl. loci) yer, mahal locus contractus akit yeri, akdin yapıldığı yer locus crimini suçun işlendiği yer
M mala fide kötü niyetle mala fides kötü niyet modus faciendi hareket tarzı modus operanti çalışma usulü modus vivendi geçici anlaşma / uzlaşma multi partite çok taraflı, çok partili mutatis mutandis gerekli değişiklikler yapılmış olarak; farklı
hususlar göz önünde tutularak mutuus disensus anlaşmanın karşılıklı olarak feshedilmesi,
anlaşmanın karşılıklı olarak bozulması
N narratio dava dilekçesi, şikayet dilekçesi ne bis in idem aynı suçtan iki kez yargılanmama
O officium görev, vazife; iş, büro, daire ordinandi lex usule ait kanun ore tenus şifahi, sözlü
P pacta sunt servanda ahde vefa pactum pakt, antlaşma par delictum eşit kusur par excellence mükemmelen par la force des choses eşyanın tabiatı gereği, doğal olarak parole d’honneur şeref sözü per annum yıllık, her yıl per capita kişi başına per cent yüzde per cur mahkemece per curiam opinion bütün mahkeme üyelerinin katıldıkları ve
birleştikleri gerekçe per diem günlük / yevmiye per mensem ayda, her ay per pro temsilci sıfatıyla, vekaleten per se bizatihi / kendiliğinden, kendi başına
433
persona grata istenen / makbul kişi (diplomaside) persona non grata istenmeyen kişi (diplomaside) petitio principii iddiayı ispatlanmış kabul etmek pignus rehin, teminat olarak verilen şey; rehin
maksadıyla bir şey verilmesi placit (placitum) ilam, karar, hüküm plenum genel kurul (üyelerin tamamının bulunması
gereken) a posteriori sonraki prima facie ilk bakışta, ilk izlenim üzerine pro rata oran üzerine; eşit oranda pro tempore geçici olarak, şimdilik
Q quantum miktar, yekun, toplam quasi benzeri, şibih
quasi contractus şibih akit, akit benzeri quasi delict kasıtsız kusurlu fiil
quod bu soruna gelince quorum yeter sayı / nisap
R rachetum tekrar satın alma hakkı; vefa hakkı raison d’être varoluş nedeni ratio decidendi bir hükmün gerekçesi rebus sic stantibus şartların esaslı değişikliği ahdi / anlaşmayı etkisiz
kılar res inter alios üçüncü kişiler arasındaki işlemler res nullius sahipsiz mallar res private özel mülk res publica kamu mülkü
S sans recours sorumlu olmamak şartıyla secundum legem kanun gereğince secundum regulam nizam (kaide) gereğince securitas teminat, kefil sine anno tarihsiz sine qua non olmazsa olmaz, vazgeçilemez koşul,
vazgeçilemez nitelik status statü status quo statüko / süregelen durum sub modo kayıtlı şartlı sui generis nevi şahsına münhasır, türü kişiliğine özgü
434
sui juris tam ehliyetli suo nomine kendi adına
T tempore zamana ait, zamanında, vaktinde terminus a quo başlangıç günü terminus ad quem bitiş günü terra nullius hiç kimseye ait olmayan toprak tertium quid gri alan têteatête baş başa
U uberrimae fidei son derecede karşılıklı güvene dayanan sözleşme uberrima fides azami iyi niyet; mutlak samimiyet ve dürüstlük ultra vires salahiyet tecavüzü, yetkiyi aşma universum jus mutlak hak, tek mülkiyet hakkı
V vademecum el kitabı, kılavuz verbatim harfi harfine, aynen versus karşı, aleyhine vice versa tersi durumda visavis (bir şeye) göre, karşılaştırıldığında vis divina zorlayıcı sebepler vis major zorlayıcı sebep, önceden tahmin edilmesi ve
önlenmesi mümkün olmayan olay vitium hata, yanlış(lık) viva voce sözlü olarak, şifahen
435
KAYNAKLAR
I. Basılı Kaynaklar
AKSAN Akil, Türkçe Fransızca Fransızca Türkçe Hukuk Terimleri
Sözlüğü, Dışişleri Bakanlığı, Ankara, 1978.
ANSAY Tuğrul, WALLACE Don, Introduction to the Turkish Law, Turhan
Kitabevi Yayınları, 5th edition, Ankara, 2007.
ANSAY Tuğrul, SCHNEIDER Eric C, Introduction to the Turkish Business
Law, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara, 2002.
ATALAY Hamit, İngilizce Türkçe Sözlük, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih
Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 714, 9. Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1999.
Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Program, 24
Mart 2001 tarih ve 24352 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete.
Secretary General for EU Affairs, National Programme for Adoption of
Acquis, Ankara,2001
Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Program, 24
Temmuz 2003 tarih ve 25178 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete.
Secretary General for EU Affairs, National Programme for Adoption of
Acquis, Ankara 2003
436
Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği, Avrupa Topluluğu Sözlüğü, Pelin Matbaacılık, Ankara, 1984.
BOZKURT Ömer, ERGUN Turgay, SEZEN Seriye, Kamu Yönetimi
Sözlüğü,Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü,Ankara,1998.
CAMPELL Henry (editor), Black’s Law Dictionary with Guide to pronunciation and Citations, Fourth Edition, M.A.St.Paul, Minn.West Publishing Co., 1951
CEYHAN Ayşe, Avrupa Topluluğu Terimler Sözlüğü, AFA (Gülen Ofset),
İstanbul, 1991.
DAĞ Ahmet Emin, Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü, Anka
Yayınları, Ankara, 2004.
DAYINLARLI Kemal, Dictionnaire des termes juridiques Français Turc
Fransızca Türkçe Hukuk Terimleri Sözlüğü, Dayınlarlı Hukuk Yayınları,
Gözden geçirilmiş ve genişletilmiş 3. Baskı, Ankara, 2004
DEREK Urwin, Glossary of The European Union and European
Communities, http://www.uta.fi/FAST/GC/eurgloss.html
ERDOĞMUŞ Belgin, Hukukta Latince Teknik Terimler Özlü Sözler, Bilgi
Üniversitesi Yayınları,İstanbul,2004.
HERBST Robert, Dictionary of Commercial, Financial and Legal Terms. Vol.1,3.edition, Translegal S.A..1968.
HERBST Robert, Wörterbuch der Handelssprache, Finanzsprache und Rechtssprache, Vol.2,1.edition,Translegal S.A..1975.
437
HERBST Robert, Dictionnaire des termes commerciaux, financiers et juridiques,Vol.3, 1.edition, Translegal S.A..1975.
İktisadi Kalkınma Vakfı, Avrupa Topluluğu Temel Hukuk Terimleri
Sözlüğü, İKT: 51, İstanbul, 1987.
İktisadi Kalkınma Vakfı, Avrupa Birliği Türkiye Kavramlar Sözlüğü,
İKV:157, İstanbul, 1999.
KIRK PATRİCK E.M. (Editor), Chambers Dictionary, 20th Century,
Edinburgh, 1983.
MORAN A. Vahid, Büyük Türkçe İngilizce Sözlük A Turkish English
Dictionary, Adam Yayınları, 7. Basım, İstanbul, 1999.
OVACIK Mustafa, Türkçe İngilizce Hukuk Sözlüğü, (Tıpkı Basım), Banka
ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü (T. İş Bankası Vakfı), 4. Basım,
Yayın No: 340, Ankara, 1999.
OVACIK Mustafa, İngilizce Türkçe Hukuk Sözlüğü, Banka ve Ticaret
Hukuku Araştırma Enstitüsü (T. İş Bankası Vakfı), 3. Baskı, Yayın No: 379,
Ankara, 2000.
PAZARCI Hüseyin, Uluslararası Hukuk, Güncellenmiş 4. Baskı, Turhan
Kitabevi, Ankara, 2005.
RENKLİYILDIRIM Önder (Genel Yönetmen), Longman – Metro Büyük
İngilizce –Türkçe – Türkçe Sözlük, Longman Metro, 1993.
438
SAK Ziya, Dictionary of Commercial and Economic Terms Ticari ve
Ekonomik Terimler Sözlüğü, 1996.
SOYSAL H.Cahit, UYSAL Osman, ATABİNİCİ Murat, Gümrük ve Dış
Ticaret Terimleri Sözlüğü, Gümrük Müfettişleri Derneği Yayını,
İstanbul.1999.
SÖNMEZOĞLU Faruk, Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, Der Yayınları,
İstanbul ,2005.
SUMMERS Della (editor), Longman Dictionary of Contemporary English,
printed in China, 2003.
TUĞLACI Pars, İngilizce Türkçe Ekonomi ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Güncelleştirilmiş 4. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2002.
Türk Dil Kurumu, Yazım Kılavuzu, Ankara, 2005.
Türk Hukuk Kurumu, Türk Hukuk Lügati, 4. Baskı, Başbakanlık Basımevi,
Ankara, 1998.
The Collins, Robert, French English English French Dictionary, Major
new edition, Second Edition. Paris, 1987.
UYSAL Bahar, TANRISEVER N. Hezar, DÜZEL Osman, Avrupa Birliği
Temel Terimler Sözlüğü, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği Yayını, Ankara,
2002
439
WILLIAMS Ivy, The Swiss Civil Code, Remak Verlak, Printed in
Switzerland, Zürich.1976.
WETTSTEIN Georg, The Swiss Federal Code of Obligations, Jacques
Bollmann S.A., Zürich,1928.
YILMAZ Ejder, Hukuk Sözlüğü, Yetkin Yayınları, Yenilenmiş 9. Baskı,
Ankara, 2005.
II. Elektronik Kaynaklar
Merkez Bankası, Terimler Sözlüğü,
http://www.tcmb.gov.tr/yeni/gen_sek/sozluk.htm
European Union, Scadplus Glossary,
http://europa.eu.int/scadplus/leg/en/cig/g4000.htm.
Eurovoc Thesaurus, http://europa.eu/eurovoc
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Borsa Terimleri Sözlüğü,
http://www.imkb.gov.tr/yayinlar/spkilavuzu.htm
World Bank, Glossary,
http://rru.worldbank.org/documents/toolkits/labor/toolkit/glossary.html
440
World Bank, Turkish Glossary,
http://siteresources.worldbank.org/INTECAADVPRO/Resources/1934132
1135022599854/glossaryTURK.doc
World Trade Organisation, Glossary,
http://www.wto.org/english/thewto_e/glossary_e/glossary_e.htm
Register of the Comitology of the European Commission
http://ec.europa.eu/transparency/regcomitology/include/comitology_commit
tees_EN.pdf