Post on 07-Apr-2018
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
1/19
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
2/19
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
3/19
02
No corpo humano a gua atua como: solvente universal (reaesqumicas), regulao trmica, meio de transporte de substncias(sangue), meio de disperso de nutrientes (LEC), lubrificante(articulaes sseas), participa do equilbrio cido-base e osmtico eparticipa das reaes de hidrlise, que a quebra de uma substncia
maior em outras menores. Nos seres auttrofos (vegetais) servematria prima para fotossntese.
A molcula de gua lembra umim: um plo negativo o tomo deoxignio e um positivo ostomos de hidrognio. Por isso,
dizemos que a molcula de guaapresenta polaridade, ela polar. eletricamente neutra.
As molculas de gua se unem por pontes dehidrognio, propriedade conhecida como coeso.
HH + +
ponte dehidrognio
O
As reaescatalticas de
hidrlise (digesto)dependem da
dissociao demolculas de gua.
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
4/19
Sais Minerais
03
Os sais minerais podem ser insolveis em gua como o fosfato declcio que compe os ossos e dentes ou solveis, quando formamons dissolvidos em gua. Os ons tm como funo ativar asenzimas, compor molculas orgnicas e promover o equilbrioosmtico nas clulas.
Diversos so os sais minerais que compem as clulas dos seresvivos, veja a seguir alguns deles e suas respectivas funes.Na+/K+ transmisso do impulso nervoso.Cl-, Na+ e K+ regulao osmticaMg++ constituinte da clorofila.Ca++ coagulao sangunea, contrao muscular.Fe++ constitui a hemoglobina, sua carncia acarreta anemia.PO4-3 constituinte dos nucleotdeos e do ATP.NO3- constituinte dos aminocidos e das bases nitrogenadas.
As vitaminas ativam enzimas importantes para o metabolismocelular. Sua carncia (avitaminose) acarreta diversos distrbiosorgnicos. As vitaminas so classificadas em:
- HIDROSSOLVEIS: complexo B (B1, B2, B3 ou PP, B6, B9 e B12)e C.- LIPOSSOLVEIS: A, D, E e K.
Vitaminas
Os sais minerais podem ser insolveis em gua como o fosfato declcio que compe os ossos e dentes ou solveis, quando formamons dissolvidos em gua. Os ons tm como funo ativar asenzimas, compor molculas orgnicas e promover o equilbrio
osmtico nas clulas.
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
5/19
04
Vitaminas
FontesDoenas provocadas pelacarncia (avitaminoses)
Funes no organismo
A ou Retinol(Lipossolvel)
Fgado deaves, animaise cenoura.
Problemas de viso(Cegueira Noturna eXeroftalmia), secura dapele, diminuio de glbulos
vermelhos, formao declculos renais.
Combate radicais livres, formaodos ossos, pele; funes da retina.
D ou Calciferol(Lipossolvel)
leo depeixe, fgado,gema deovos
Raquitismo e MalaquismoRegulao do clcio do sangue edos ossos
E ou Tocoferol(Lipossolvel)
Verduras,azeite evegetais
Dificuldades visuais ealteraes neurolgicas
Atua contra os radicais livres
K ouFiloquinona
(Lipossolvel)
Fgado everduras
Problemas de coagulaosangunea, desnutrio, mfuno do fgado,problemas intestinais.
Atua na coagulao do sangue,previne osteoporose.
B1 ou Tiamina(Hidrossolvel)
Cereais,carnes,verduras,levedo decerveja
BeribriAtua no metabolismo energticodos acares
B2 ou
Riboflavina(Hidrossolvel)
Leites,
carnes,verduras.
Queilose, fotofobia,
inflamaes na lngua,anemias, seborria.
Atua no metabolismo de enzimas,
proteo no sistema nervoso.
PP ou B3 ouNiacina
(Hidrossolvel)
Ervilha,amendoim,fava, peixe,feijo, fgado.
Pelagra (Demncia,dermatite, diarria) einsnia, dor de cabea.
Manuteno da pele, proteo dofgado, regula a taxa de colesterolno sangue.
B6 ouPiridoxina
(Hidrossolvel)
Carnes,frutas,verduras ecereais.
Alteraes da pele e lesesno sistema nervoso.
Crescimento, proteo celular,metabolismo de gorduras eprotenas, produo de hormnios.
B12 ouCobalamina
(Hidrossolvel)
Fgado,carnes Anemia perniciosa
Formao de hemcias emultiplicao celular
C(Hidrossolvel)
Laranja,limo,abacaxi, kiwi,acerola,morango,brcolis,
melo,manga.
Escorbuto (irritao,insnia, sangramento dasgengivas, etc).
Atua no fortalecimento de sistemaimunolgico, combate radicaislivres e aumenta a absoro doferro pelo intestino.
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
6/19
05
CarboidratosTambm so conhecidos como aucares, hidrato de carbono ou
glucdios. So macromolculas formadas basicamente de C, H e Omais um grupo aldedo ou um grupo cetona. So classificados emmonossacardeos, dissacardeos, oligossacardeos oupolissacardeos.
MonossacardeoO nome genrico do monossacardeo dado baseado no nmero de
carbonos mais a terminao ose.
03 carbonos trioses 06 carbonos hexoses 04 carbonos tetroses 07 carbonos heptoses 05 carbonos pentoses
ENERGIAGALACTOSE (HEXOSE)
ENERGIAFRUTOSE (HEXOSE)
ENERGIAGLICOSE (HEXOSE)
ESTRUTURAL (DNA)DESOXIRRIBOSE (PENTOSE)
ESTRUTURAL (RNA)RIBOSE (PENTOSE)
FUNOMONOSSACARDEO
DNA
RNA
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
7/19
Cana-de-aucarGlicose + GalactoseLactose
LeiteGlicose + FrutoseSacarose
Cereais, massas e pesGlicose + GlicoseMaltose
FONTECOMPOSIODISSACARDEO
06
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
8/19
07
Oligossacardeo
So constitudos de algumas molculas de monossacardeos.Associam-se a protenas e lipdeos formando glicoprotenas eglicolipdeos que constituem o glicoclix da membrana plasmtica
Funo estrutural. Cimento celular em clulasanimais
cido hialurnico
Funo estrutural. Compe a parede celular defungos e exoesqueleto de artrpodes
Quitina
Funo estrutural. Compe a parede celular dasclulas vegetais e algas
Celulose
Acar de reserva energtica de vegetais e algasAmido
Acar de reserva energtica de animais e fungosGlicognio
FUNO E FONTEPOLISSACARDEO
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
9/19
08
LipdeosOs lipdeos so formados pela associao entre cidos graxos e
lcoois. Os cidos graxos so longas cadeias carbnicas queapresentam um radical cido carboxlico. A classificao dos lipdiosse d de acordo com o tipo de lcool que apresentam. Os glicerdeosapresentam glicerol, os cerdeos cerol e os esterdeos (esterol).
cido palmtico
cido olico
cido olico
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
10/19
Lipdeos importantes paraa membrana plasmtica.
Principais funes dos Lipdeos
Reserva energtica Componentes estruturais de membrana
(Fosfolipdeos) Isolantes trmicos Proteo contra choques mecnicos
Precursores de alguns hormnios
HDL = lipoprotenas de alta densidadeLDL = lipoprotenas de baixa
densidadeEstas lipoprotenas se arranjam em formade vesculas que transportam colesterolem seu interior.
que diminuem o calibre das artriaspodendo de ateromacausar infartos e levar a morte.
O LDL transportacolesterol para asartrias e comoconsequncia h aformao de placas
09
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
11/19
10
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
12/19
Protenas
So compostos orgnicos de alto peso molecular, so formadas peloencadeamento de aminocidos.
Representam cerca do 50 a 80% do peso seco da clula sendo,portanto, o composto orgnico mais abundante de matria viva.
Pertencem classe dos peptdeos, pois so formadas por
aminocidos ligados entre si porligaes peptdicas. Uma ligaopeptdica a unio do grupo amino (-NH 2 ) de um aminocido com ogrupo carboxila (-COOH) de outro aminocido, atravs da formaode uma amida.
O HDL promove a limpeza das artrias,transportando o colesterol das placas deateroma para o fgado, onde sometabolizados.
O primeiro passo para tratar nveis perigosos de colesterol umadieta balanceada, pobre em gordura de origem animal. Mesmo assim,certos pacientes, sobretudo aqueles com predisposio gentica,precisam de medicao para reduzir o nvel de LDL e aumentar o deHDL. Na dcada de 80, surgiram as estatinas, substncias queinibem a ao de uma enzima essencial na produo de colesterolpelo fgado. Atividade fsica constante e bons hbitos alimentaresajudam a aumentar os nveis de HDL e diminuir os nveis de LDL
11
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
13/19
glicina alanina glicilalanina (dipeptdio)
glicilalanina cistena glicilalanilcistena (tripeptdio)
ligao peptdica
ligao peptdica
AminocidosCARACTERSTICAS GERAIS: So as unidades
fundamentais das protenas. Todas as protenas so
formadas a partir da ligaoem seqncia de apenas 20aminocidos.
A estrutura geral de umaminocidos estrepresentada na figura aolado:
Os vegetais tm a capacidade de fabricar os vinte aminocidosnecessrios para a produo de suas protenas, j as clulas animaisno sintetizam todos eles, sendo que alguns devem ser ingeridoscom o alimento.
Assim, os aminocidos podem ser classificados em dois tipos:Essenciais - so aqueles que no podem ser sintetizados pelos animais.Ex: Fenilalanina; Valina; Triptofano; Treonina; Lisina; Leucina; Isolucina;
Metionina.Naturais (No essenciais) - so aqueles que podem ser sintetizados
pelos animais.Ex: Glicina; Alanina; Serina; Cistena; Tirosina; Arginina; cido asprtico;
cido glutmico; Histidina; Asparagina; Glutamina; Prolina. importante ressaltar que, para os vegetais, todos os aminocidos so
naturais (no essenciais). Fica claro que classificar um aminocidoem no essencial ou essencial depende da espcie estudada; assimum certo aminocido pode ser essencial para um animal e noessencial para outro.
12
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
14/19
Nveis de Organizao:
Estrutura Primria (seqncia linear de AA) Dada pela seqncia de aminocidos e ligaes peptdicas da
molcula.
o nvel estrutural mais simples e mais importante, pois dele derivatodo o arranjo espacial da molcula. A estrutura primria da protena resulta em uma longa cadeia de
aminocidos semelhante a um "colar de contas", com umaextremidade "amino terminal" e uma extremidade "carboxi terminal".
A estrutura primria de uma protena destruda por hidrlise qumicaou enzimtica das ligaes peptdicas, com liberao de peptdeosmenores e aminocidos livres.
Sua estrutura somente a seqncia dos aminocidos, sem sepreocupar com a orientao espacial da molcula.
estruturaprimria
estrutura secundria
estrutura terciria
cadeia polipeptdica
cadeia polipeptdicaestruturaquaternria
cadeia polipeptdicacadeia polipeptdica
13
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
15/19
Estrutura Secundria (enrolamento helicoidal )
dada pelo arranjo espacial de aminocidosprximos entre si na seqncia primria daprotena.
o ltimo nvel de organizao das protenasfibrosas, mais simples estruturalmente.
Ocorre graas possibilidade de rotao dasligaes entre os carbonos a dos aminocidose seus grupamentos amina e carboxila.
O arranjo secundrio de um polipeptdeo podeocorrer de forma regular; isso acontecequando os ngulos das ligaes entrecarbonos a e seus ligantes so iguais e serepetem ao longo de um segmento da
molcula.
Estrutura Terciria (dobramento sobre simesma)
Dada pelo arranjo espacial de aminocidosdistantes entre si na seqncia polipeptdica.
a forma tridimensional como a protena se"enrola".
Ocorre nas protenas globulares, maiscomplexas estrutural e funcionalmente. Cadeias polipeptdicas muito longas podem
se organizar em domnios, regies comestruturas tercirias semi-independentesligadas entre si por segmentos lineares dacadeia polipeptdica.
Os domnios so considerados as unidadesfuncionais e de estrutura tridimensional deuma protena.
Estrutura Quaternria (unio de cadeias polipeptdicas) Surge apenas nas protenas oligomricas. Dada pela distribuio espacial de mais de uma cadeia polipeptdica
no espao, as subunidades da molcula. Estas subunidades se mantm unidas por foras covalentes, como
pontes dissulfeto, e ligaes no covalentes, como pontes dehidrognio, interaes hidrofbicas, etc.
As subunidades podem atuar de forma independente oucooperativamente no desempenho da funo bioqumica da protena.
Protenas GLOBULARES (Albumina) e FIBROSAS (Queratina)
14
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
16/19
DESNATURAO DAS PROTENAS;
15
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
17/19
TEMPERATURA / agitao das molculas rompimento deligaes / Ex: ovo cozido
GRAU DE ACIDEZ / meios cidos ou bsicos rompimento de
atraes eltricas que ajudam manter a configurao espacial /fabricao de queijos e coalhadas
Funo estrutural - participam da estrutura dos tecidos.
Exemplos:- Colgeno: protena de alta resistncia, encontrada na pele, nas
cartilagens, nos ossos e tendes.
-Actina o Miosina: protenas contrteis, abundantes nos msculos,onde participam do mecanismo da contrao muscular.
- Queratina: protena impermeabilizante encontrada na pele, nocabelo e nas unhas. Evita a dessecao, a que contribui para aadaptao do animal vida terrestre.-Albumina: protena mais abundante do sangue, relacionada com aregulao osmtica e com a viscosidade do plasma (poro lquidado sangue).
FATORES QUE CAUSAM DESNATURAO PROTEICA
FUNES DAS PROTENAS
16
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
18/19
Funo estrutural - participam da estrutura dos tecidos. Exemplos:
- Colgeno: protena de alta resistncia, encontrada na pele, nascartilagens, nos ossos e tendes.
-Actina o Miosina: protenas contrteis, abundantes nos msculos,onde participam do mecanismo da contrao muscular.
- Queratina: protena impermeabilizante encontrada na pele, nocabelo e nas unhas. Evita a dessecao, a que contribui para aadaptao do animal vida terrestre.-Albumina: protena mais abundante do sangue, relacionada com aregulao osmtica e com a viscosidade do plasma (poro lquidado sangue).
Funo enzimtica - toda enzima uma protena. As enzimas sofundamentais como molculas reguladoras das reaes biolgicas.Dentre as protenas com funo enzimtica podemos citar, comoexemplo, as lipases - enzimas que transformam os lipdios em suaunidades constituintes, como os cidos graxos e glicerol.
Funo hormonal - muitos hormnios de nosso organismo so denatureza protica. Resumidamente, podemos caracterizar oshormnios como substancias elaboradas pelas glndulas endcrinase que, uma vez lanadas no sangue, vo estimular ou inibir aatividade de certos rgos. o caso do insulina, hormnio produzidono pncreas e que se relaciona com e manuteno da glicemia (taxade glicose no sangue).
Funo de defesa - existem clulas no organismo capazes de"reconhecer" protenas "estranhas" que so chamadas de antgenos.Na presena dos antgenos o organismo produz protenas de defesa,denominados anticorpos. 0 anticorpo combina-se, quimicamente,com o antgeno, do maneira a neutralizar seu efeito. A reaoantgeno-anticorpo altamente especfica, o que significa que umdeterminado anticorpo neutraliza apenas o antgeno responsvelpela sua formao.
Os anticorpos so produzidos por certas clulas de corpo (comoos linfcitos, um dos tipos de glbulo branco do sangue). Soprotenas denominadas gamaglobulinas.
17
8/3/2019 Apostila Citologiapg 01 a 18
19/19
Funo nutritiva - as protenas servem como fontes deaminocidos, incluindo os essenciais requeridos pelo homem eoutros animais. Esses aminocidos podem, ainda, ser oxidadoscomo fonte de energia no mecanismo respiratrio. Nos ovos demuitos animais (como os das aves) o vitelo, material que se presta nutrio do embrio, particularmente rico em protenas.
Coagulao sangnea - vrios so os fatores da coagulao quepossuem natureza protica, como por exemplo: fibrinognio,globulina anti-hemoflica, etc...
Transporte - pode-se citar como exemplo a hemoglobina, protena
responsvel pelo transporte de oxignio no sangue.
enzimas
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/ba/Induced_fit_diagram_pt.svg