รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

ตลาคม 2557

สารบญ

บทสรปผบรหาร...........................................................บทท 1 ความเปนมา....................................................

1.1.............................................................................สถานการณฝนและพาย2

1.2............................................ขนตอนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย5

1.3...........................................ศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉน8

บทท 2 การดำาเนนงาน...............................................2.1......................................................................ความรวมมอของหนวยงาน

102.2................การเคลอนยายศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉน

102.3........................................การตดตามและวเคราะหสถานการณประจำาวน

102.4..............................................................การปฏบตงานในพนทเผชญเหต

10บทท 3 ความสำาเรจของปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภย

ภาคใต 123.1.............................................ดานการปองกนและบรรเทาอทกภยเชงรก

123.2........การซอมเคลอนยายศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉน

123.3.........................ดานความรวมมอระหวางสวนกลาง ทองถน และชมชน

12

ภาคผนวก...............................................................

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

บ ท ส ร ป ผ บ ร ห า ร

เมอวนท 1 ตลาคม 2557 อธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย (นายฉตรชย พรหมเลศ) และเจาหนาทผเกยวของไดประชมปรกษาหารอรวมกบ ผอำานวยการสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำาและการเกษตร (นายรอยล จตรดอน) และคณะ เพอประเมนสถานการณทอาจเกดฝนตกหนกในพนทภาคใต ระหวางวนท 4 - 7 ตลาคม 2557 และเหนรวมกนวามความจำาเปนตองเคลอนยายศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉน ไปทดสอบการปฏบตการ เตรยมความพรอมสนบสนนการปองกนและบรรเทาปญหาอทกภยในพนทภาคใต

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ไดมหนงสอดวนทสด ท มท 0616/ว 106 ลงวนท 1 ตลาคม 2557 ถงผวาราชการจงหวดในพนทภาคใต เพอเตรยมความพรอมในการปองกนและแกไขปญหาอทกภย วาตภย และดนถลม เนองจากในชวงวนท 4-5 ตลาคม 2557 รองมรสมเลอนลงมาพาดผานภาคกลางตอนลาง ภาคตะวนออก และภาคใตตอนบน จะมกำาลงแรงขน ทำาใหบรเวณดงกลาวมฝนเพมขน และมฝนตกหนกบางแหง

ตอมา สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำาและการเกษตร (องคการมหาชน) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดมหนงสอดวนทสด ท วท 6201/778 ลงวนท 2 ตลาคม 2557 ถงปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เรองการเคลอนยายศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉน ไปเตรยมความพรอมสนบสนนการปองกนและบรรเทาปญหาอทกภยในพนทภาคใต ระหวางวนท 3-10 ตลาคม 2557

1

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

บทท 1 ความเปนมา

1.1 สถานการณฝนและพาย1.1.1 สถานการณฝน

รายงานการตรวจวดปรมาณฝนสะสมยอนหลง 24 ชวโมง จากระบบโทรมาตรตรวจวดสภาพอากาศและระดบนำาอตโนมต วนท 3 ตลาคม 2557 เวลา 10.00 น. พบวา ภาคใตมฝนเพมมากขน โดยเฉพาะภาคใตตอนลางบรเวณจงหวดยะลาและนราธวาส สำาหรบการตรวจวดปรมาณฝนสะสมยอนหลง 3 วน พบวา มปรมาณฝนสะสมเกน 100 มลลเมตร บรเวณจงหวดสงขลา นราธวาส และยะลา

ภาพท 1-1 ปรมาณฝนสะสม 24 ชวโมงยอนหลงสงสด

2

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

1.1.2 สถานการณพายและเมฆฝน

จากแผนทวเคราะหเสนทางและความรนแรงของพายในมหาสมทรแปซฟก พบวา ปจจบน มพายเกดขนจำานวนอยในมหาสมทรแปซฟก 2 ลก แนวโนมเคลอนตวทางตะวนตกเฉยงเหนอสตอนใตของประเทศญปน โดยพายนไมมอทธพลโดยตรงตอเปนประเทศไทย และจากภาพถายดาวเทยม MTSAT-2 พบวาเกดกลมเมฆฝนปกคลมบางสวนบรเวณภาคใตฝงตะวนตก และปกคลมพนทตลอดแนวของทะเลอนดามน

ภาพท 1-1 เสนทางพายและภาพถายจากดาวเทยม MTSAT-2 วนท 3 ตลาคม 2557 เวลา 09.00 น.

1.1.3 สถานการณนำ0าในเขอน

วนท 3 ตลาคม 2557 นำาในเขอนรชชประภา มปรมาณ 4,525 ลาน ลบ.ม. คดเปนรอยละ 80 ของความจเขอน ยงสามารถรบนำาไดอก 1,114 ลาน ลบ.ม. สวนนำาในเขอนบางลาง 588 ลาน ลบ.ม. คดเปนรอยละ 40 ของความจเขอน ยง

3

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

สามารถรบนำาไดอก 866 ลาน ลบ.ม. ดงนนทง 2 เขอนยงรองรบนำาไดอกเปนปรมาณมาก ทำาใหสามารถลดการระบายลงได หากเกดนำาทวมในพนททายนำา

4

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

1.2 ข0นตอนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย จากแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2553-

2557 เมอเกดหรอคาดวาจะเกดสาธารณภยจากนำาและอทกภยขน ไดกำาหนดหนาทรบผดชอบในการบรหารจดการอทกภยไว 4 ระดบ ดงน

1) กรณเกดอทกภยความรนแรงระดบ 1 (สาธารณภยขนาดเลก) เปนภยระดบอำาเภอ หรอการปกครองสวนทองถน ใหมกองอำานวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยระดบอำาเภอหรอเทศบาลหรอองคกรปกครองสวนทองถน สามารถควบคมสถานการณและระงบภยได

2) กรณเกดอทกภยความรนแรงระดบ 2 (สาธารณภยขนาดปานกลาง) เกดผลกระทบมพนทเสยหายมากกวาระดบอำาเภอ หรอเปนภยระดบจงหวด

3) กรณเกดอทกภยความรนแรงระดบ 3 (สาธารณภยขนาดใหญ) เกดผลกระทบรนแรงกวางขวาง มพนทเสยหายเปนบรเวณกวางเกนขดความสามารถระดบจงหวด

4) กรณเกดอทกภยความรนแรงระดบ 4 (สาธารณภยขนาดรายแรงอยางยง) เกดผลกระทบรายแรงอยางยงระดบวกฤตการณ มผลกระทบตอชวตและทรพยสนของประชาชนจำานวนมากยางรายแรง

5

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

1.3 ศนยบรการขอมลนำ0าเคลอนทในภาวะฉกเฉนกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงมหาดไทย และ

สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำาและการเกษตร (องคการมหาชน) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมกนวเคราะหและประเมนสถานการณปจจบน และคาดการณฝน ผลการวเคราะหคาดวาพนทภาคใต มโอกาสทจะเกดนำาหลากเขาสพนทชมชนและแหลงเศรษฐกจทสำาคญอยางรวดเรว การตดตามและวเคราะหสถานการณและประสานงานในพนทอยางมประสทธภาพและรวดเรว จะสามารถแจงเตอนใหประชาชนและทองถนรบมอไดอยางทนทวงท เพอเปนการสนบสนนขอมลและการตดสนใจในภาวะวกฤต สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำาและการเกษตร จงไดตดสนใจขออนมตดำาเนนการเคลอนยายศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉน เพอปฏบตการและสนบสนนการปองกนและบรรเทาปญหาอทกภยในพนทภาคใต โดยจะเคลอนทไปประจำาการสนบสนนขอมล ณ ศนยปองกนและบรรเทาสาธารณภยเขต 11 จงหวดสราษฎรธาน (ไดมการศกษาพนทสำารอง สำาหรบการเคลอนยายศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉนไปประจำาการอก 1 แหง คอ เขอนรชชประภา) ประกอบไปดวย

ศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉน 1 ศนย รถสำารวจระดบถนน MMS จำานวน 1 คน รถสำารวจและเผชญเหต จำานวน 2 คน อากาศยานไรนกบนขนาดเลก จำานวน 2 ลำา เรอสำารวจความลกทองนำาขนาดเลก จำานวน 1 ลำา

6

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

ภาพท 1-1 ศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉน

7

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

บทท 2 การดำาเนนงาน

2.1 ความรวมมอของหนวยงาน

2.2 การเคลอนยายศนยบรการขอมลนำ0าเคลอนทในภาวะฉกเฉน

2.3 การตดตามและวเคราะหสถานการณประจำาวน

2.4 การปฏบตงานในพ0นทเผชญเหตการปฏบตงานในพนทเผชญเหต สสนก. รวมกบหนวยงานในพนท

ไดจดตงชดปฏบตงานเฉพาะกจ เพอเฝาระวงและตดตามสถานการณในพนท ทคาดการณหรอมเหตการณอทกภยเกดขน โดยเนนภาระกจในการสำารวจ และรงบรวมขอมลในพนทจรง กอนจะสงผลการดำาเนนงานดงกลาวให เจาหนาทประจำาศนยศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉน วเคราะห เปนประจำาทกวน

จากการเฝาตดตามและวเคราะหสถานการณประจำาวน (รายละเอยดตาม ขอ 2.3) พบวามความเปนไปไดคอนขางสง โดยเพาะพนท จงหวดพงงา จงหวดสตล จงหวดพทลง และจงหวดสงขลา ดงนนชดปฏบตการ ไดลงสำารวจพนทดงกลาว เพอรวบรวมขอมลและหาแนวทางในการปองกนกรณเกดอทกภย โดยสำารวจรวบรวมขอมลในพนท จ.พงงา เมอวนท 5 ต.ค. 2557 และ พนท จ.พทลง และจ.สงขลาวนท 6 ต.ค. 2557

8

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

1) พนทเขาสก บรเวณคลองสก อ.พนม จ.สราษฎรธาน ควรตดตงสถานตรวจวดพอตดตามขอมล ตดตามขอมล และบรหารจดการนำา เพมเตม 1 สถาน

ภาพท 2.4-1พนทคลองสก อ.พนม จ.สราษฎรธาน (จดตดตงสถาน

ตรวจวดเพมเตม)2) คลองตะกวปา กอนเขาเมองตะกวปา สสนก. ตดตงสถานโทร

มาตรอตโนมต (TKP001-ตะกวปา 1) สถานะพรอมใชงาน เนองจากวนและเวลาททำาการสำารวจระดบนำาทสถาน TKP001 เพมสงขนอยางตออเนองจนเรมลนตลง ดงนนจงตองดำาเนนการสำารวจอตราการไหลเพอตดตามความเรวและมวลของนำาทเดนทางเขาสพนทเทศบาลตำาบลตะกวปา (ระยะทางประมาณ 6 กโลเมตร) โดยใชเรอสำารวจ

ภาพท 2.4-2การสำารวจอตราการไหลบรเวณสถาน TKP0013) เทศบาลตำาบลตะกวปา ระดบนำาเรมสงขนอยางตอเนอง ธาน

ควรตดตงสถานตรวจวดพอตดตามขอมล ตดตามขอมล และบรหารจดการนำา เพมเตม 1 สถาน บรเวณบานตลาดเกา สถานการณในพนท

9

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

เทศบาลตำาบลตะกวปามกำาแพงกนนำาโดยรอบ และเทศบาลฯ ยงตดตงเครองสบนำาจำานวน 6 จดรอบพนทเพอเฝาระวง

ภาพท 2.4-3พนทเทศบาลตำาบลตะกวปา บรเวณบานตลาดเกา (จด

ตดตงสถานตรวจวดเพมเตม)4) พนททะเลนอย เขตตดตอระหวาง อ.ควนขนน จ.พทลง และ

อำาเภอระโนด จงหวดสงขลา ควรตดตงสถานตรวจวดเพอตดตามขอมล และบรหารจดการนำาสถานการณนำา ระหวางพนททะเลนอย และ ทะเลสาบสงขลา

ภาพท 2.4-4พนทรบนำาระหวางทะเลนอยและทะเลสาบสงขลา (จดตด

ตงสถานตรวจวดเพมเตม)5) พนทอำาเภอระโนด คลองระโนด (ตามแนวถนนชายวาร หลง

ททำาการเทศบาลตำาบลระโนด) ความกวางประมาณ 40 เมตร แตขนาดความกวางของคลองลดลงมาเรอยๆ เนองจากมสงปลกสรางลกลำา บางชวงเหลอความกวางของคลองไมถง 10 จนมาถงบรเวณพนทดานหลงโรงพยาบาลระโนด มสงกอสรางกดขวางทางนำา สงผลใหแนวคลองเปลยน

10

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

ไป สวนโครงสรางประตระบายนำาบรเวณปลายคลอง กอนไหลลงสทะเล ชำารดเสยหาย ไมสามารถใชงานได

ภาพท 2.4-5คลองระโนดบรเวณเทศบาลตำาบลระโนด (ความกวาง

ประมาณ 40 เมตร)

ภาพท 2.4-6คลองระโนดบรเวณดานหลงโรงพยาบาลระโนด (ความ

กวางประมาณ 5 เมตร)

ภาพท 2.4-7โครงสรางประตระบายนำาชำารดไมสามารถใชงานได

(บรเวณจดตดถนน 408 )

11

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

6) คลองปากแตระ (เทศบาลตำาบลปากแตระ) ชวงปลายคลองกอนไหลลงสทะเล ตนเขน นำาไมสามารถไหลลงสทะเลได นอกจากนโครงสรางประตกนนำาเคมปลายคลองปากแตระเสยหายไมสามารถใชงานได

ภาพท 2.4-8ประตระกนนำาเคมบรเวณปลายคลองปากแตระเสยหาย

ไมสามารถใชงาน

7) พนททะเลสาบสงขลา สสนก. ไดตดตงสถานโทรมาตรตรวจวดระดบนำาอตโนมต บรเวณตำาบลปากรอ (SLA005-สงหนคร) เพอตดตามและเฝาระวงสถานการณนำานทะเลสาบสงขลากอน สถานะพรอมใชงาน นอกจากนพนทดงกลาว กรมทรพยากรนำาไดตดตงสถานตรวจวดคณภาพนำาจำานวน 1 สถาน

ภาพท 2.4-9สถานโทรมาตรตรวจวดระดบนำา สสนก. และสถานตรวจ

วดคณภาพนำา ทน.

12

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

2.4.1 โทรมาตรสสนก. ไดเตรยมความพรอมโดยจดเจาหนาทโทรมาตรและ

เทคโนโลยการตรวจวด ประจำาในพนท เพอบำารงรกษาสถานโทรมาตรอตโนมตในพนท ใหพรอมใชงาน โดยเดม สสนก. ไดตดตงสถานโทรมาตรอตโนมต ในพนทภาคใต จำานวน 86 สถาน (ในจำานวนนเปนสถานโทรมาตรตรวจวดระดบนำาจำานวน 32 สถาน) รายละเอยดแสดงตามตารางท

ตารางท แสดงจำานวนสถานโทรมาตรอตโนมตในพนทภาคใต

จงหวดสถานตรวจวด

ระดบนำ0าสถานโทรมาตรตรวจวด

ปรมาณนำ0าฝนกระบ 0 3ชมพร 4 8ตรง 2 3นครศรธรรมราช

4 6

นราธวาส 2 2ปตตาน 0 3พงงา 2 3พทลง 0 2ภเกต 0 2ยะลา 3 3ระนอง 1 4สงขลา 7 4สตล 1 2สราษฎรธาน

6 9

รวม 32 54

จากการเฝาตดตามตามและวเคราะหสถานการณในพนทระหวางวนท 4 – 10 ตลาคม 2557 พบวาในพนทบางจด ยงขาดขอมลสำาหรบเฝาระวง และสนบสนนการตดสนใจในการแจงเตอน โดยเฉพาะขอมลระดบ

13

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

นำา ดงนน สสนก. จงไดดำาเนนการตดตงสถานโทรมาตรตรวจวดระดบนำาอตโนมตเพมเตมในพนท เปน กรณเรงดวน จำานวน 3 สถาน ได แก

1)สถานโทรมาตรบานตลาดเกา (เทศบาลตะกวปา) อ.ตะกวปา จ.พงงา

ภาพท 2.4-10 ตำาแหนงสถานโทรมาตรบานตลาดเกา (เทศบาล

ตะกวปา) ตดตงเมอวนท 7 ต.ค. 572)สถานโทรมาตรคลองสก อ.พนม จ.สราษฎรธาน

ภาพท 2.4-11 ตำาแหนงสถานโทรมาตรคลองสก ตดตงเมอวนท 8 ต.ค. 57

3)สถานโทรมาตรทะเลนอย อ.ควนขนน จ.พทลง

14

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

ภาพท 2.4-12 ตำาแหนงสถานโทรมาตรคลองสก ตดตงเมอวนท

9 ต.ค. 57

โดยทง 3 สถาน ตดตงชดตรวจวดระดบนำา แบบคลนสะทอน (Radar) ทำาการตรวจวดระดบนำาทเปลยนแปลง และรายงานขอมลการตวจวดอตโนมมต แบบ Real Time เขามายงศนยบรการขอมลนำาเคลอนทในภาวะฉกเฉน ทกๆ 10 นาท สงผลใหเจาหนาทประจำาศนยฯ สามารถตดตาม และวเคราะหขอมล รวมทงเฝาระวง และแจงเตอนไดทนสถาการณ เชน ทสถานโทรมาตรบานตลาดเกา (เทศบาลตะกวปา)

ภาพท 2.4-13 ขอมลระดบนำาทตรวจวดจากสถานบานตะลาดเกา

ณ เวลาตดตง (ซาย) ระดบนำาขนสงสด (ขวา)

15

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

จากภาพท 2.4-13 ขอมลระดบนำา จากสถานบานตลาดเกา ตดตงวนท 7 ต.ค. 57 เวลา 16:40 น. วดระดบนำาได 3.54 ม.รทก.วนท 8 ต.ค.57 เวลา 08:30 น. นำาขนสงสด 4.11 ม.รทก. ซงสงจากตลงประมาณ 50 ซม. (ระดบตลง ในเขตเทศบาล 4.44 ม.รทก.นอกเขตเทศบาล 3.62 ม.รทก.)

จากการเฝาตดตามตดตาม และวเคราะหขอมลกลาว เจาหนาทประจำาศนยฯ สามารถประสานผาน ปภ.จงหวด เพอแจงเตอนหนวยงานในพนทเพอเฝาระวง และลดความเสยหายทจะเกดขนในพนทโดบเฉพาะตวเมองตลาดเกาพงงา

ภาพท 2.4-14 ฝงในเขตเทศบาลตะกวปา มแนวเขอนปองกนนำา

รอบเขตเทศบาล เจาหนาทเทศบาลเฝาระวงและพรอมเดนเครองสบนำา กรณเกดเหตการณ

ภาพท 2.4-15 ฝงนอกเขตเทศบาลนำาลนตลงทวมสงประมาณ

50 – 70 ซม.

16

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

2.4.2 อตราการไหล

2.4.3 RTK

2.4.4 UAV

2.4.5 ชมชน1) พระแสง

2) ทบครสต

17

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

บทท 3 ความสำาเรจของปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

3.1 ดานการปองกนและบรรเทาอทกภยเชงรก

3.2 การซอมเคลอนยายศนยบรการขอมลนำ0าเคลอนทในภาวะฉกเฉน

3.3 ดานความรวมมอระหวางสวนกลาง ทองถน และชมชน

18

รายงานปฏบตการรวมปองกนและบรรเทาอทกภยภาคใต

ภ า ค ผ น ว ก

19