ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

บทท 2 กฎหมายดานการประเมนผลกระทบสงแวดลอม

ในลมแมนำาโขงตอนลาง

ทกประเทศในลมแมนำ��โขงตอนล�งมนโยบ�ยปองกนด�นสงแวดลอมอย อย�งไรกด ระดบของก�รปองกนซงแทจรงแลวไดม�จ�กก�รออกกฎหม�ย และออกขอบงคบประเภทต�งๆ น�นจะแตกต�งกน ท�งน�จะเหนไดจ�กคว�มแตกต�งในก�รบงคบใชก�รประเมนผลกระทบ สงแวดลอมในแตละประเทศของลมแมนำ��โขงตอนล�ง ถงแมว�จะมคว�มแตกต�งเหล�น�กเปนทน�ยกยองว�แตละประเทศไดใหคว�มสำ�คญกบก�รประเมนด�นสงแวดลอมเปนอย�งม�ก หวขอตอๆ ไปจะเปรยบเทยบใหเหนคว�มแตกต�งในนโยบ�ยและกระบวนก�รประเมนผลกระทบ สงแวดลอมของแตละประเทศทอยรมฝงลมแมนำ��โขงตอนล�ง

กมพชา

กฎหม�ยเกยวกบก�รปองกนด�นสงแวดลอมและก�รจดก�รทรพย�กรธรรมช�ตของประเทศกมพช� (ค.ศ.1996) กำ�หนดใหเปนภ�ระหน�ทในก�รปองกนและสงเสรมคณภ�พ สงแวดลอมและก�รส�ธ�รณสข ร�กฐ�นของกฎหม�ยประกอบดวยก�รพฒน�อย�งสมเหตสมผลและยงยน ก�รอนรกษ ก�รจดก�ร และก�รใชทรพย�กรธรรมช�ตของประเทศ

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-1

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

กมพช�ไดออกขอกำ�หนดนโยบ�ยด�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมภ�ยหลงจ�กไดมประก�ศกฤษฎก� 1999 เรอง กระบวนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม ขอกำ�หนดเกยวกบก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมของกมพช� มคณลกษณะสำ�คญสองประก�ร ไดแก

1. นอกจ�กจดทำ�ก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมสำ�หรบโครงก�รใหมทเสนอม�แลว ยงกำ�หนดใหกจกรรมทมอยแลวแตยงไมเคยประเมนผลกระทบสงแวดลอม จดทำ�ก�รประเมน ผลกระทบสงแวดลอมม�ดวย

2. ก�รกลนกรองโครงก�รทตองจดทำ�ก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมใหเปนไปต�มประเภทและขน�ดของโครงก�รทกำ�หนด

ขอกำ�หนดในก�รกลนกรองโครงก�รว�โครงก�รใดจะตองจดทำ�ร�ยง�นสงแวดลอมเบ�องตนหรอทำ�ก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมอย�งสมบรณ จะอยในภ�คผนวกของกฤษฎก� 1999 ไดมก�รกำ�หนดเกณฑก�รกลนกรอง (เชน โครงก�รทมขน�ดเกนทกำ�หนดเท�น�นทจะตองไดรบก�รตรวจสอบ) สำ�หรบโครงก�รและกจกรรมหล�ยประเภท รวมถงอตส�หกรรมก�รผลต เหมองแร เกษตรกรรม ก�รทองเทยวและระบบส�ธ�รณปโภคส�ธ�รณปก�ร

กฎหม�ยก�รปองกนด�นสงแวดลอมของกมพช� ส�ม�รถทำ�ใหเขมงวดข�นไดโดยก�รผนวกแนวท�งเฉพ�ะประเภทโครงก�ร และข�นตอนก�รจดเตรยมและทบทวนร�ยง�นก�รประเมน ผลกระทบสงแวดลอม

สงท�ท�ยในก�รพฒน�และก�รใชก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมของประเทศกมพช� กคอก�รประสบคว�มสำ�เรจในคว�มรวมมอเปนอย�งดจ�กหนวยง�นภ�ครฐท�งหล�ยทดำ�เนนกจกรรมทสงผลกระทบตอสงแวดลอม ขอจำ�กดทอ�จเกดข�นประก�รอนๆ ใน

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-2

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

ก�รพฒน�และดำ�เนนก�รเกยวกบก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมในกมพช� ประกอบดวย

ก�รข�ดอำ�น�จท�งก�รเมอง หรอจตสำ�นกรบรถงคว�มตองก�รก�รประเมน ด�นสงแวดลอมสำ�หรบกจกรรม และโครงก�รพฒน�บ�งประเภท

ก�รข�ดกรอบของกฎหม�ยทเพยงพอ

บคล�กรยงมทกษะไมเพยงพอในด�นก�รประเมนผลกระทบหรอด�นเทคโนโลยอนๆ

ข�ดขอมลข�วส�รท�งวทย�ศ�สตรอย�งเพยงพอ

งบประม�ณไมเพยงพอ

สงทท�ท�ยอนๆ ไดแก ข �นตอนของก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมอ�จขย�ยใหกว�งข�น โดยก�รรวมก�รประเมนด�นสงคมไวในก�รตดสนใจด�นสงแวดลอม รวมท�งก�รพจ�รณ�ทรวมถงผลกระทบสะสม และผลกระทบในระดบภมภ�ค ตลอดจนก�รใหโอก�สส�ธ�รณชนเข�ม�มสวนรวมอย�งแทจรงในก�รพฒน�กระบวนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมของกมพช�

กมพช�มคว�มก�วหน�อย�งม�กในก�รดำ�เนนง�นใหไปถงเป�หม�ยในก�รปองกนด�น สงแวดลอม ดวยคว�มชวยเหลอด�นวช�ก�รและก�รเงนจ�กธน�ค�รโลก รฐบ�ลไดพฒน� แผนปฏบตก�รด�นสงแวดลอมแหงช�ต (National Environmental Action Plan ) เพอใชเปนแนวท�งในก�รสร�งและดำ�เนนก�รเกยวกบยทธศ�สตรในก�รปองกนด�นสงแวดลอมของประเทศ วตถประสงคหลกประก�รหนงของแผนปฏบตก�รกคอก�รบรณ�ก�รขอพจ�รณ�ด�นสงแวดลอมเข�ไวในก�รตดสนใจด�นเศรษฐกจและก�รพฒน�ของประเทศกมพช� แผนปฏบตก�รด�นสง

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-3

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

แวดลอมแหงช�ตควบคกบขอบงคบด�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม จะมสวนชวยอย�งม�กสำ�หรบก�รจดก�รอย�งยงยน และก�รปองกนทรพย�กรธรรมช�ตของประเทศในระยะย�ว ท�งน�แผนปฏบตก�รด�นสงแวดลอมแหงช�ตมงทประเดนหลกหกประก�รคอ

1. ก�รใชและก�รจดก�รทหล�กหล�ยของระบบนเวศโตนเลส�บ

2. ก�รทำ�ไมเชงพ�ณชย

3. ก�รจดก�รของเสยของเมองและอตส�หกรรม

4. ก�รพฒน�พลงง�นและสงแวดลอม

5. ก�รจดก�รพ�นทคมครอง

6. ก�รจดก�รเขตเศรษฐกจจำ�เพ�ะ

ส า ธ า ร ณ ร ฐ ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย ป ร ะ ช า ช น ล า ว

ในปจจบนยงไมปร�กฏว�มกฎหม�ยเฉพ�ะสำ�หรบก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมในประเทศส�ธ�รณรฐประช�ธปไตยประช�ชนล�ว (สปป.ล�ว) รฐธรรมนญแหงช�ตไดใหฐ�นใน ก�รปองกนสงแวดลอม กำ�หนดใหทกองคกรและประช�ชนปองกนสงแวดลอมและทรพย�กรธรรมช�ต รวมถงทดน ป�ไม พรรณพช แหลงนำ�� และอ�ก�ศ แผนปฏบตก�รด�น สงแวดลอมแหงช�ต (A National Environmental Action Plan) ซงไดผ�นก�รพจ�รณ�ในป พ.ศ.2536 (ค.ศ.1993) และภ�ยหลงแกไขเพมเตมในป พ.ศ.2538 (ค.ศ.1995) น�นสอดคลองกบอำ�น�จหน�ทต�มกำ�หนดในรฐธรรมนญ แผนปฏบตก�รด�นสงแวดลอม เปนเอกส�รแสดงกรอบนโยบ�ยทเนนก�รปองกนสงแวดลอมและก�รจดก�ร

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-4

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

ทรพย�กรอย�งฉล�ด โดยมงไปททรพย�กรหลก อ�ท ป�ไม ทดน นำ�� คว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พ และประมง

จตสำ�นกในก�รปองกนสงแวดลอมและก�รจดก�รทรพย�กรทเพมม�กข�นใน สปป.ล�ว สงผลใหเกดก�รจดทำ�ร�งกฎหม�ยก�รปองกนด�นสงแวดลอมข�นอย�งรวดเรว ซงร�งกฎหม�ยน�เองทไดบรรจเรองก�รประเมนด�นสงแวดลอมเอ�ไว ไดมก�รกำ�หนดใหเจ�ของโครงก�รพฒน�ขน�ดใหญทำ�ก�รศกษ�และจดทำ�ร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม ซงเปนไปต�ม บนทกคว�มเข�ใจ (Memorandum of Understanding) ระหว�งเจ�ของโครงก�รและรฐบ�ล ขอกำ�หนดเกยวกบกระบวนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมอย�งไมเปนท�งก�รประกอบดวย

ผลงทนตองสงขอเสนอแผนก�รพฒน�ตอคณะกรรมก�รก�รจดก�รด�นก�รลงทนต�งประเทศ (Foreign Investment Management Committee) ซงเปนสวนหนงของคณะกรรมก�รเพอก�รว�งแผนและคว�มรวมมอ

คณะกรรมก�รก�รจดก�รด�นก�รลงทนต�งประเทศประกอบดวย คณะทำ�ง�นระหว�งกระทรวง (Inter –

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-5

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

Ministerial Working Group) จดเตรยมบนทกคว�มเข�ใจเพอเจรจ�กบเจ�ของโครงก�ร ในบนทกคว�มเข�ใจจะประกอบดวยขอคว�มทเกยวกบคว�มรบผดชอบด�นสงแวดลอม

หลงจ�กทมก�รลงน�มในบนทกคว�มเข�ใจ ผพฒน�โครงก�รจะสงร�ยง�นก�รศกษ�คว�มเหม�ะสมของโครงก�ร ซงรวมถงก�รศกษ�ก�รจดก�รด�นสงแวดลอมเบ�องตนหรอร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม

เนองจ�กยงไมมม�ตรฐ�นก�รจดทำ�ร�ยง�นของประเทศ ก�รจดทำ�ร�ยง�นต�งๆ ใหองม�ตรฐ�นส�กลหรอน�น�ช�ต

องคก�รวทย�ศ�สตร เทคโนโลยและสงแวดลอม (The Science, Technology and Environment Agency) พจ�รณ�ทบทวนร�ยง�น รวมท�งแผนก�รจดก�รด�นสงแวดลอมของโครงก�ร องคก�รน�ขอคว�มเหนจ�กคณะทำ�ง�นระหว�งกระทรวง เพอนำ�ม�จดเตรยมขอเสนอแนะข �นสดท�ยตอรฐบ�ล

คณะกรรมก�รก�รจดก�รด�นก�รลงทนต�งประเทศพจ�รณ�ใหคว�มเหนชอบหรอไมใหคว�มเหนชอบโครงก�รก�รลงทนทเสนอม� ถ�พจ�รณ�ใหคว�มเหนชอบกใหมก�รออกใบอนญ�ตโดยบรรจเงอนไขไวในบนทกคว�มเข�ใจ

ข�นตอนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมของ สปป . ล�ว ส�ม�รถทจะปรบปรงใหรดกมและละเอยดข�นได โดยเฉพ�ะอย�งยงในสวนทเกยวกบบญชร�ยชอประเภทโครงก�รทตองจดทำ�ร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมอย�งเตมรปแบบสมบรณ กระบวนก�รพจ�รณ�ทบทวนร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมอ�จตองพจ�รณ�ใหมคว�มโปรงใสและเขมงวดม�กข�น

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-6

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

บ�งทสงทสำ�คญทสดกคอแผนก�รตดต�มตรวจสอบใหเปนไปต�มม�ตรก�รทกำ�หนด ซงส�ม�รถพฒน�ข�นไดเพอใหแนใจว�ขอพจ�รณ�ด�นสงแวดลอมไดมก�รดำ�เนนก�รต�มทไดรบคว�มเหนชอบไปแลว ปจจบนองคก�รวทย�ศ�สตร เทคโนโลยและสงแวดลอมกำ�ลงพฒน�แนวท�งเฉพ�ะประเภทโครงก�รสำ�หรบก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมอย�งเปนท�งก�ร ซงจะสอดคลองกบร�งกฎหม�ยก�รปองกนสงแวดลอม ดเหมอนว�แนวท�งเหล�น�จะกำ�หนดใหโครงก�รขน�ดใหญท�งหมดทจะสงผลกระทบตอสงแวดลอมตองจดทำ�ร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม อย�งเชนโครงก�รพฒน�ไฟฟ�พลงนำ�� นอกจ�กน�นยงค�ดว�แนวท�งดงกล�วจะรวมวธก�รทมประสทธภ�พเกยวกบก�รมสวนรวมของประช�ชนดวย

สงทนบว�เปนอปสรรคสำ�คญม�กทสดประก�รหนงในก�รพฒน�และตอก�รทำ�ให ข�นตอนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมดำ�เนนก�รไปไดอย�งมประสทธภ�พใน สปป . ล�วน�นกคอ ก�รข�ดบคล�กรทไดรบก�รอบรมด�นน�ม� นอกจ�กน�นยงมคว�มตองก�รก�รเสรมสร�งสมรรถนะเกยวกบเทคนคก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมเพมข�น อ�ท ก�รห�ผลกระทบท�งนเวศวทย�และท�งสงคม ก�รพฒน�ทกษะทจำ�เปนทจะลดผลกระทบท�งลบใหเหลอนอยทสดและเพมผลกระทบท�งบวกใหม�กทสด ในระยะย�วองคก�รวทย�ศ�สตร เทคโนโลยและ สงแวดลอมจะใหกลมผชำ�น�ญก�รพเศษทไดรบก�รฝกฝนม� มคว�มเชยวช�ญด�นก�รประเมนด�นสงแวดลอม เพอคอยชวยตรวจตร�ดแลในสงทจำ�เปนเกยวกบก�รพฒน�ใน สปป . ล�ว

ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ยประเทศไทยเปนหนงในประเทศแรกๆ ของเอเชยตะวนออก

เฉยงใตทพฒน�และสงเสรมใหมกระบวนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมของประเทศจนเปนผลสำ�เรจ กระบวนก�รประเมน ผลกระ

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-7

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

ทบสงแวดลอมไดเร มมผลบงคบใชในป พ.ศ . 2524 จ�กน�นเปนตนม� กระบวนก�รน �ก ได รบก�รแก ไขปรบปร งม�กม�ย ป จจบนกระบวนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมของประเทศไทยดำ�เนนก�รภ�ยใตพระร�ชบญญตสงเสรมและรกษ�คณภ�พสงแวดลอมแหงช�ต พ.ศ. 2535 ก�รกลนกรองโครงก�รว�โครงก�รใดตองจดทำ�ร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมน�นจะเปนไปต�มก�รก ำ� ห น ด ป ร ะ เ ภ ท แ ล ะ ข น � ด ข อ ง โ ค ร ง ก � ร

ขอกำ�หนดเกยวกบก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมสำ�หรบโครงก�รหรอกจกรรมก�รพฒน�ไดระบอยในหมวดท 3 สวนท 4ของพระร�ชบญญตดงกล�ว กระทรวงวทย�ศ�สตร เทคโนโลยและสงแวดลอมกลนกรองโครงก�รทเสนอต�มประเภทและขน�ดของโครงก�ร ปจจบนมอย 22 ประเภทโครงก�รทอยในบญชว�ตองจดทำ�ร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม อ�ท เขอนและอ�งเกบนำ�� ก�รชลประท�น สน�มบนพ�ณชย โรงแรมหรอสถ�นทพกต�กอ�ก�ศ ระบบท�งพเศษและระบบขนสงมวลชน เหมองแร และโครงก�รอตส�หกรรม ถ�โครงก�รตองจดทำ�ร�ยง�นจะเปนหน�ทคว�มรบผดชอบของเจ�ของโครงก�รทจะตองใหทปรกษ�ทจดทะเบยนเปนผมสทธทำ�ร�ยง�นก�รวเคร�ะหผลกระทบสงแวดลอมเปนผดำ�เนนก�ร (สำ�นกง�นนโยบ�ยและแผนสงแวดลอมแหงช�ต

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-8

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

เปนผรบผดชอบในก�รจดทะเบยนเปนผมสทธทำ�ร�ยง�น )กระบวนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมของประเทศไทยไดกำ�หนดข�นตอนก�รพจ�รณ�ร�ยง�นซงจำ�แนกไดเปนสองประเภทหลกคอ ข�นตอนก�รพจ�รณ�ร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมสำ�หรบโครงก�รของเอกชนและโครงก�รทไมตองเสนอขอรบคว�มเหนชอบจ�กคณะรฐมนตร และข �นตอนก�รพจ�รณ�ร�ยง�นสำ�หรบโครงก�รของรฐ รฐวส�หกจ โครงก�รรวมกบเอกชน ซงตองเสนอขอรบคว�มเหนชอบจ�กคณะรฐมนตร

สำ�หรบโครงก�รของเอกชนและโครงก�รทไมตองเสนอขอรบคว�มเหนชอบจ�กคณะ รฐมนตรน�น เจ�ของโครงก�รจะตองเสนอร�ยง�นไปยงกองวเคร�ะหผลกระทบสงแวดลอมของสำ�นกง�นนโยบ�ยและแผนสงแวดลอม กองวเคร�ะหผลกระทบสงแวดลอมจะตรวจสอบร�ยง�นว�มคว�มถกตองสมบรณเพยงพอหรอไม ถ�ร�ยง�นมคว�มถกตองสมบรณพอกจะจดทำ�คว�มเหนเบ�องตนเสนอตอใหคณะกรรมก�รผชำ�น�ญก�รพจ�รณ�ร�ยง�นก�รวเคร�ะหผลกระทบสงแวดลอมพจ�รณ�ตอไป คณะกรรมก�รผชำ�น�ญก�รจะประกอบดวยกลมบคคลทมคว�มเชยวช�ญในด�นต�งๆ ซงทำ�หน�ทในก�รตดสนใจข �นสดท�ย

คณะกรรมก�รผชำ�น�ญก�รอ�จจะพจ�รณ�ใหคว�มเหนชอบ ไมใหคว�มเหนชอบในร�ยง�น หรออ�จจะขอขอมลเพมเตมหรอใหแกไขร�ยง�นกได ถ�ร�ยง�นไดรบคว�มเหนชอบ หนวยง�นผอนญ�ตจะออกใบอนญ�ตใหโครงก�รโดยมเงอนไขเกยวกบม�ตรก�รลดผลกระทบและแผนก�รตดต�มตรวจสอบ รปท 1 แสดงร�ยละเอยดข�นตอนและกรอบเวล�ของก�รพจ�รณ�ร�ยง�นสำ�หรบโครงก�รของเอกชนและโครงก�รทไมตองเสนอขอรบคว�มเหนชอบจ�กคณะ รฐมนตร

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-9

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

สวนโครงก�รของรฐ รฐวส�หกจ โครงก�รรวมกบเอกชนทตองเสนอขอรบคว�มเหนชอบจ�กคณะรฐมนตรน �น หนวยง�นภ�ครฐทรบผดชอบโครงก�รตองจดเตรยมร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมใหเปนสวนหนงของแผนก�รศกษ�คว�มเหม�ะสมของโครงก�ร จ�กน�นจงเสนอร�ยง�นตอสำ�นกง�นนโยบ�ยและแผนสงแวดลอม ซงคณะกรรมก�รผชำ�น�ญก�รจะพจ�รณ�ใหคว�มเหนในร�ยง�น เสนอตอคณะกรรมก�รสงแวดลอมแหงช�ต เพอพจ�รณ�ใหคว�มเหนกอนเสนอตอไปยงคณะรฐมนตร คณะรฐมนตรอ�จจะรองขอใหบคคลหรอสถ�บนใดทเชยวช�ญก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมเสนอคว�มเหนเพอประกอบก�รพจ�รณ�กได รปท 2 แสดงร�ยละเอยดข�นตอนก�รพจ�รณ�ร�ยง�นสำ�หรบโครงก�รของรฐ รฐวส�หกจ โครงก�รรวมกบเอกชนทตองเสนอขอรบคว�มเหนชอบจ�กคณะรฐมนตร มขอสงเกตสำ�หรบโครงก�รประเภทน�ว�ไมไดกำ�หนดหรอมขอจำ�กดเกยวกบระยะเวล�ในก�รพจ�รณ�ร�ยง�นในแตละข�นตอน

ถงแมว�พระร�ชบญญตสงเสรมและรกษ�คณภ�พสงแวดลอมแหงช�ต พ.ศ . 2535 ของประเทศไทยจะเปนกฎหม�ยด�นสงแวดลอมทสมบรณม�กกว�ของประเทศอนๆ ในลมแมนำ��โขงตอนล�งกต�ม จะพบว�ก�รจดก�รทรพย�กรธรรมช�ตและก�รดำ�เนนก�รต�มข�นตอนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมยงมจดออนบ�งประก�ร พระร�ชบญญตน�ใหคว�มสำ�คญเปนอนดบแรกกบก�รควบคมมลพษ ในขณะทประเดนท�งด�นก�รจดก�รทรพย�กรธรรมช�ตจะไดรบ

รปท 1 ข�นตอนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมในประเทศไทย สำ�หรบโครงก�รทไมตองขอรบคว�มเหนชอบจ�กคณะรฐมนตร

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-10

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

รปท 2 ข �นตอนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมในประเทศไทย สำ�หรบโครงก�รทตองขอรบคว�มเหนชอบจ�กคณะรฐมนตร

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-11

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

คว�มสนใจนอยกว�ม�ก ท�งน�เนองม�จ�กก�รจดก�รทรพย�กรจะอยภ�ยใตก�รบงคบใชกฎหม�ยหล�ยฉบบและมหล�ยหนวยง�นรบผด

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-12

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

ชอบดแล สวนก�รควบคมมลพษน�นมหนวยง�นหลกทดแลอย�งเขมงวดคอกรมควบคมมลพษของกระทรวงวทย�ศ�สตร เทคโนโลยและสงแวดลอม ดงน�นหนงในประเดนทท�ท�ยม�กสำ�หรบประเทศไทยกคอคว�มรวมมอระหว�งหนวยง�นในก�รดำ�เนนง�นภ�ยใตก�รบงคบใชพระร�ชบญญตดงกล�ว ในอน�คตกฎหม�ยก�รประเมนผลกระทบ สงแวดลอมของประเทศมแนวโนมว�จะไดรบก�รแกไขใหมก�รกำ�หนดและบงคบใหมม�ตรฐ�นก�รปลอยมลพษจ�กแหลงกำ�เนดสบรรย�ก�ศและม�ตรฐ�นนำ��ท�งเพมข�น นอกจ�กน�นก�รม สวนรวมของประช�ชนและองคกรพฒน�เอกชนยงเปนประเดนทไดรบก�รพจ�รณ�กำ�หนดใหอยในกระบวนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมของประเทศไทย รฐบ�ลไทยใหคว�มสำ�คญกบระเบยบขอบงคบทมร�ยละเอยดเพมข�น เพอใหส�ม�รถใชจดก�รกบปญห�สงแวดลอมทเฉพ�ะเจ�ะจง และบงคบใชไดอย�งมประสทธภ�พม�กข�น ตลอดจนก�รใชกฎหม�ยทมอยเพอชวยใหประเทศประสบคว�มสำ�เรจในก�รจดก�รสงแวดลอมอย�งยงยน

เ ว ย ด น า ม

ก�รปองกนด�นสงแวดลอมในเวยดน�มเปนคว�มรบผดชอบในลำ�ดบตนๆ ขององคกร สงแวดลอมแหงช�ต กระทรวงวทย�ศ�สตร เทคโนโลยและสงแวดลอม กฎหม�ยพทกษสงแวดลอม (Law on Environmental Protection) ของเวยดน�ม พ.ศ .

(2537 ค.ศ . 1994) ไดใหกรอบนโยบ�ยด�นสงแวดลอมของประเทศ และในสวนท 18 ของกฎหม�ยน�กไดบงคบใชก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม นอกจ�กน�นไดมกฎขอบงคบออกม�เปนลำ�ดบทชวยใหมก�รดำ�เนนง�นด�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมในประเทศเวยดน�ม ดงสรปไวใน ต�ร�งท 1

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-13

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

กฎหม�ยพทกษสงแวดลอมกำ�หนดใหโครงก�รและแผนง�นก�รพฒน�เศรษฐกจสงคมทำ�ก�รวเคร�ะห ประเมนผล และพย�กรณผลกระทบตอสงแวดลอม รวมท�งจดทำ�ขอเสนอแนะวธก�รแกปญห�ทเหม�ะสมทจะปองกนสงแวดลอม ก�รใหอำ�น�จในก�รบงคบใชอย�งเพยงพอทำ�ใหก�รใชก�รประเมนด�นสงแวดลอมต�มกฎหม�ยพทกษสงแวดลอมมศกยภ�พทจะทำ�ใหเกดผลไดอย�งม�ก ก�รจดทำ�ร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมอย�งเตมรปแบบน�นใชบงคบสำ�หรบขอเสนอโครงก�รใหมและโครงก�รทมอยแลวทเข�ข�ยต�มขอกำ�หนดก�รกลนกรองโครงก�ร เจ�ของโครงก�รทเสนอโครงก�รใหมและโครงก�รหรอกจกรรมทกำ�ลงดำ�เนนก�รอยจะตองจดห�ม�ตรก�รลดผลกระทบทเหม�ะสมต�มทไดเสนอไวในร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบ สงแวดลอม

ตารางท 1 ระเบยบขอบงคบสำ�หรบก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมในเวยดน�ม

เรอง รายละเอยดขอบงคบและองคกรของสภ�ก�รประเมนด�นร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมและก�รออกใบอนญ�ตด�นสงแวดลอม เลขท 1807/QD-MTg, 1994

คมอแนะนำ�ก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมแกหนวยปฏบตเลขท 1420/QD-MTg, 1994

ใหมก�รจดต�งสภ�ก�รทบทวนและก�รประเมนผลร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมกำ�หนดองคประกอบของสภ�ก�รประเมนผลและขอบเขตสำ�หรบก�รตดสนใจ

แนวท�งสำ�หรบโรงง�นอตส�หกรรมและวส�หกจ (หม�ยถง "หนวยง�นปฏบต”) ทจะตองเสนอร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมตอหนวยง�นทองถนและจงหวด

กฤษฏก�กำ�หนดขอแนะนำ�สำ�หรบก�รดำ�เนนก�รต�มกฎหม�ยปองกนด�นสงแวดลอม เลขท 175-CP,

ภ�คผนวก 1.1 : ประกอบดวยส�รบญของร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมเบ�องตน

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-14

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

ภ�คผนวก 1.2 : ประกอบดวยส�รบญของร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมโดยละเอยดภ�คผนวก 1.3 : ประกอบดวยส�รบญของร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมสำ�หรบหนวยปฏบต

ก�รจดเตรยมและประเมนผลร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมเกยวกบโครงก�รลงทนของต�งประเทศ เอกส�รเผยแพร เลขท 715/QD-MTg,1995

แนวท�งสำ�หรบนกลงทนต�งช�ตเกยวกบประเภทของโครงก�รและขอเสนอโครงก�รทตองจดทำ�ร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมรวมท�งรปแบบก�รจดเตรยมและก�รเสนอร�ยง�น

ขอแนะนำ�สำ�หรบก�รจดเตรยมและก�รประเมนผลร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมสำ�หรบโครงก�รลงทนต�ง ๆ คมอเลขท 490/1998/TT-BKHCNMT

ประกอบดวยรปแบบและส�รบญของร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม รวมท�งข�นตอนก�รนำ�เสนอและก�รพจ�รณ�ใหคว�มเหนในร�ยง�น

เอกส�รคมอสำ�หรบหนวยง�นเจ�ของโครงก�รใชเปนแนวท�งก�รประเมนผลกระทบ สงแวดลอมจะใหร�ยละเอยดเกยวกบประเภทของโครงก�รทตองจดเตรยมร�ยง�น และขอบเขตก�รพจ�รณ�ทบทวนร�ยง�นทกำ�หนดกจกรรมก�รดำ�เนนง�น 4ประเภททไดปร�กฏอยใน แนวท�งดงกล�ว ประกอบดวย

1. กจก�รทไมจำ�เปนตองมก�รทบทวนผลกระทบสงแวดลอมใดๆ อ�ท โรงเรยน ธน�ค�ร ศนยกล�งก�รตดตอ และร�นข�ยหนงสอ/เครองเขยน

2. กจก�รขน�ดเลกกำ�หนดใหมก�รทบทวนด�นสงแวดลอมเบ�องตนและจะใชสงทคนพบจ�กก�รทบทวนในก�รกำ�หนดประเภท

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-15

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

และขอบเขตของม�ตรก�รปองกนด�นสงแวดลอม หนวยง�นดำ�เนนก�รในกลมน�อ�จรวมถงวส�หกจเลกๆ ภ�ยใตก�รบรห�รสวนทองถน ร�นข�ยส�รเคมและย�ฆ�แมลง โรงฆ�สตวสำ�หรบก�รบรโภคภ�ยในทองถน สถ�นรถประจำ�ท�ง โรงพย�บ�ล ทองถน และท�เรอระหว�งจงหวด

3. กจก�รขน�ดกล�งและขน�ดใหญกำ�หนดใหมก�รทบทวนด�นสงแวดลอมทเขมงวดข�น ผดำ�เนนกจก�รจะตองเสนอร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมโดยละเอยดตอหนวยง�นระดบช�ตหรอหนวยง�นทองถนต�มคว�มเหม�ะสม ประเภทของโครงก�รทจะตองเสนอร�ยง�นโดยละเอยดตอกระทรวงวทย�ศ�สตร เทคโนโลยและสงแวดลอม ประกอบดวย

โรงง�นย�งพ�ร�และผลตส (ทกขน�ด)

โรงง�นปย (กำ�ลงก�รผลตเกนกว� 1, 000 ตนตอป)

โรงง�นปนซเมนต (กำ�ลงก�รผลตเกนกว� 40, 000 ตนตอป)

ก�รเพ�ะเล�ยงสตวนำ�� (กำ�ลงก�รผลตเกนกว� 100, 000 ตนตอป)

โรงง�นทใชส�รกมมนตรงส (ทกขน�ด)

โรงฟอกหนง(เกน 1,000 ตนตอป)

เหมองแร (ขน�ดกล�งและใหญ)

ก�รสำ�รวจนำ��มนและก�รกลน (ทกขน�ด)

โรงง�นผลตวสดกอสร�ง (กจก�รขน�ดกล�งและใหญ)

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-16

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

4. กจก�รทไดรบใบอนญ�ตกอนเดอนมกร�คม พ.ศ. 2537 แตยงไมไดดำ�เนนก�ร จะตองเสนอร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม ถ�เข�ข�ยประเภทโครงก�รตอไปน�: แผนหลก ก�รพฒน�ภ�ค โครงก�รลงทนจ�กต�งประเทศ โครงก�รด�นวทย�ศ�สตร เศรษฐกจ ก�รแพทย คว�มปลอดภยและก�รปองกน

กฤษฎก�เกยวกบก�รจดห�ขอแนะนำ�สำ�หรบก�รดำ�เนนก�รต�มกฎหม�ยพทกษ สงแวดลอมจะใหขอมลเพอก�รตดสนใจเกยวกบผลตอสงแวดลอม เงอนไขสำ�หรบคว�มพอเพยงของร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม ซงข�นอยกบก�รตดสนใจเกยวกบผลกระทบตอ สงแวดลอมทเหม�ะสมกจะอยในกฤษฎก�น�ดวย ท�ยทสดกฤษฎก�ยงใหมขอแนะนำ�ทสำ�คญเกยวกบองคประกอบของร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมฉบบสมบรณ กล�วคอ ร�ยง�นจะตองนำ�เสนอผลกระทบด�นก�ยภ�พ (คณภ�พนำ�� คณภ�พอ�ก�ศ) ทรพย�กรธรรมช�ต (ระบบนเวศท�งนำ��และท�งบก) และสภ�พสงคม (เศรษฐกจทองถน และประเพณวฒนธรรม) อนเกดจ�กกจกรรมของโครงก�รในทกๆ ด�น

ขอจำ�กดทเหนไดชดเจนประก�รหนงของระเบยบขอบงคบเกยวกบก�รประเมนด�น สงแวดลอมของเวยดน�มกคอ จะใชประโยชนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมไดกตอเมอไดมก�รออกใบอนญ�ตใหโครงก�รแลวเท�น�น ดงน�นทต�งและร�ยละเอยดของโครงก�รจะไดรบก�รพจ�รณ�ไปกอนทจะไดมก�รพจ�รณ�ร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม ข �นตอนก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมจงเปนเพยงก�รประเมนผลม�ตรก�รลดผลกระทบและเทคโนโลยทใชลดภ�วะมลพษเท�น�น ก�รตดสนใจทจะเหนชอบโครงก�รหรอไม หรอใหโครงก�รไปต�งทอนน�นไมไดอยในกระบวนก�รพจ�รณ�ใหคว�มเหนชอบโครงก�ร

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-17

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

สงท�ท�ยประก�รอนๆ ในเวยดน�ม ไดแก โรงง�นอตส�หกรรมทมอยม�กม�ย ในปจจบนไดใชเทคโนโลยทล�สมยและทำ�ใหเกดมลพษอย�งหนก ก�รออกพระร�ชบญญตยกเลกเทคโนโลยล�สมยและบงคบใหมก�รตดต�งเทคโนโลย “สะอ�ดกว�” ส�ม�รถกระทำ�ได แตค�ใชจ�ยสำ�หรบเทคโนโลยใหมอ�จจะสงเกนกว�ทจะจ�ยได ถ�โรงง�นถกสงปดกจะตองมก�รหยบยกประเดนก�รจ�งง�นทเกดจ�กคนจำ�นวนม�กตองออกจ�กง�นน�นม�พดถง เพอแกปญห�น�เวยดน�มกำ�ลงทำ�ก�รประเมนด�นสงแวดลอมของโรงง�นอตส�หกรรมทมอยเพอห�วธทดทสดสำ�หรบดำ�เนนก�รตอไป

ในทำ�นองเดยวกบประเทศรมฝงลมแมนำ��โขงอนๆ ปญห�ทเปนอปสรรคในก�รดำ�เนนง�นเกยวกบก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมในเวยดน�มดวยเชนกน ไดแก ก�รข�ดบคล�กรและผเชยวช�ญเฉพ�ะส�ข�ในก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอม นอกจ�กน�นค�ปรบสำ�หรบก�รไมปฏบตต�มระเบยบขอบงคบในก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมในปจจบนอ�จตำ�เกนไป ค�ปรบเหล�น�อ�จพจ�รณ�เพมข�นได มฉะน�นแลวผกอมลพษจะเหนว�ก�รทำ�ธรกจของพวกเข�กอใหเกดคว�มเสยห�ยคอนข�งนอยและไมเกดแรงจงใจอย�งแทจรงทจะตดต�งอปกรณทใชเทคโนโลยทสะอ�ดกว�

กระทรวงวทย�ศ�สตร เทคโนโลยและสงแวดลอม อ�จจำ�เปนทจะตองใหมก�รพฒน� แนวท�งก�รจดทำ�ร�ยง�นก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมเฉพ�ะประเภทโครงก�รใหมร�ยละเอยดสมบรณม�กข�น เนองจ�กปญห�ทประสบเท�ทผ�นม� คอ ก�รข�ดแนวท�งก�รประเมนผลกระทบทสมบรณเฉพ�ะประเภทโครงก�รหรอโครงก�รอตส�หกรรมเฉพ�ะด�น ตวอย�งเชน แนวท�งก�รประเมนผลกระทบสงแวดลอมสำ�หรบอตส�หกรรมก�รผลตเยอกระด�ษ ส�ม�รถใหร�ยละเอยดเกยวกบผลกระทบตอคณภ�พนำ�� / แหลงอ�ศยของสงมชวตในนำ��ซงมกเปนผลสบเนองม�จ�กก�รปลอยนำ��ท�งจ�กโรงง�น

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-18

ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและการตดสนใจ

นอกจ�กน�นแนวท�งก�รจดทำ�ร�ยง�นส�ม�รถใหภ�พรวมของเทคโนโลยทใชในก�รบำ�บดนำ��เสยทมอยและส�ม�รถนำ�ม�ใชได รวมท�งขอเสนอแนะในก�รเลอกเทคโนโลยทใชควบคมภ�วะมลพษเพอลดผลกระทบตอคณภ�พนำ��ดงกล�ว

ปรบปรงคร�งสดท�ย 12 ตล�คม 2544

2-19