รหสวชา 2001-1001

เอกสารประกอบการสอน

ตามจดประสงคและคาอธบายรายวชา

หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) พทธศกราช 2556

สานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ

เรยบเรยงโดย

พศมย บณยโสภณ

บธ.บ.อตสาหกรรมบรการ

บธ.ม.การจดการการตลาด

คาอธบายรายวชา

ชอวชา ความรเกยวกบงานอาชพ รหสวชา 2001 – 1001

จดประสงครายวชา

1. เพอใหเขาใจเกยวกบมาตรฐานอาชพ องคกรและการบรหารงานในองคกร หลกการปฏบตตน

ในงานอาชพ หลกการบรหารงานคณภาพ สงแวดลอมและความปลอดภยในการทางาน

2. เพอใหสามารถประยกตใชความรเกยวกบงานอาชพเพอการพฒนาตนและงาน

3. เพอใหมเจตคตทดตองานอาชพและหลกการบรหารงานใหมคณภาพและประสทธภาพ

สมรรถนะรายวชา

1. แสดงความร ความเขาใจเกยวกบมาตรฐานอาชพ องคกรและการบรหารงานในองคกร หลกการ

ปฏบตตนในงานอาชพ หลกการบรหารงานคณภาพ สงแวดลอมและความปลอดภยในการทางาน

2. ประยกตใชความรเกยวกบงานอาชพเพอการพฒนาตนเอง องคกรและงานอาชพ

3. ประยกตใชหลกการบรหารงานคณภาพ สงแวดลอมและความปลอดภยในการปฏบต

งานอาชพ

คาอธบายรายวชา

ศกษาเกยวกบมาตรฐานอาชพ องคกรและการบรหารงานในองคกร หลกการปฏบตตน

ในงานอาชพ หลกการบรหารงานคณภาพ สงแวดลอมและความปลอดภยในการทางาน

2

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

แผนผงมโนทศน หนวยท 1

ความรเบองตน

เกยวกบงานอาชพ

อาชพ

1. อาชพและการประกอบอาชพ

2. ความสาคญของอาชพ

3. ประเภทของงานอาชพ

4. ลกษณะของงานอาชพ

5. แนวทางการเลอกอาชพ

6. คณสมบตเฉพาะของผประกอบ

อาชพ

7. การมองเหนโอกาสในการประกอบ

อาชพ

9. ปจจยสาคญทมผลตอความสาเรจ

ในการประกอบอาชพ

8. การตดสนใจเลอกงานอาชพ

10. ประโยชนของงานอาชพ

3

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

สาระการเรยนร

1.1 ความหมายของอาชพและการประกอบอาชพ

1.2 ความสาคญของอาชพ

1.3 ประเภทของงานอาชพ

1.4 ลกษณะของงานอาชพ

1.5 แนวทางการเลอกอาชพ

1.6 คณสมบตเฉพาะของผประกอบอาชพ

1.7 การมองเหนโอกาสในการประกอบอาชพ

1.8 การตดสนใจเลอกงานอาชพ

1.9 ปจจยสาคญทมผลตอความสาเรจในการประกอบอาชพ

1.10 ประโยชนของงานอาชพ

แนวคดสาคญ

การประกอบอาชพ หมายถง การทามาหากนของบคคลในสงคม ไดรบคาตอบแทนเปนรายได

นามาจบจายใชสอยเลยงดตนเองและสมาชกในครอบครวใหมคณภาพชวตทด มความเปนอยด

รฐบาลมรายไดจากการเสยภาษของบคคลทประกอบอาชพ นามาจดสรรจายเปนคาใชจายในการ

พฒนาประเทศ

ปจจบนการประกอบอาชพมความหลากหลาย มอาชพแตกแยกยอยออกเปนอาชพตาง ๆ ทม

ความเฉพาะทางของอาชพมากขน ไดแก อาชพวศวกร นกบญช ชางแตงหนา นกสารวจ และอาชพอน ๆ

การทบคคลในสงคมมโอกาสประกอบอาชพนบไดวาเปนการประสบกบความสาเรจ และเปนความ

ตองการสงสดในชวต โดยเฉพาะอยางย งการไดประกอบอาชพทตรงกบความร ความสามารถ

ความสนใจและความชอบ จะทาใหบคคลนนเกดความภาคภมใจและมความสข

การเตรยมความพรอมและการวางแผนในการเขาสการประกอบอาชพ จงเปนเรองจาเปนท

บคคลตองใหความสาคญ เพอชวยใหตดสนใจเลอกประกอบอาชพไดสอดคลองกบคณสมบตของตน

ประกอบอาชพนนอยางมความสขและเจรญกาวหนาในเสนทางอาชพดงกลาว

สมรรถนะยอย

นกเรยนแสดงความรเกยวกบการประกอบอาชพ

4

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

จดประสงคเชงพฤตกรรม

1.1 อธบายความหมายของอาชพและการประกอบอาชพได

1.2 บอกความสาคญของอาชพได

1.3 จาแนกประเภทของงานอาชพได

1.4 อธบายลกษณะของงานอาชพได

1.5 บอกแนวทางการเลอกอาชพได

1.6 บอกคณสมบตเฉพาะของผประกอบอาชพได

1.7 อธบายการมองเหนโอกาสในการประกอบอาชพได

1.8 อธบายการตดสนใจเลอกอาชพได

1.9 บอกปจจยสาคญทมผลตอความสาเรจในการประกอบอาชพได

1.10 บอกประโยชนของงานอาชพได

5

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

แบบทดสอบกอนเรยน หนวยท 1

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย X ทบตวอกษรหนาคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

(คะแนนเตม 10 คะแนน เวลา 10 นาท)

1. การประกอบอาชพ หมายถงขอใด

ก. งานททาดวยความสมครใจ

ข. การทามาหากนของมนษยในสงคม

ค. การเลยงดตนเองและสมาชกในครอบครว

ง. การทามาหาเลยงชพจากรายไดททาประจา

2. ความสาคญของการประกอบอาชพคอขอใด

ก. มเพอนรวมงานมากขน

ข. มความสขเพราะมอาชพประจา

ค. มโอกาสใชความรใหเกดประโยชน

ง. มรายไดสาหรบเลยงตนเองและครอบครว

3. อาชพหลกของพลเมองไทยสวนใหญไดแกอาชพใด

ก. อาชพเกษตรกรรม

ข. อาชพพาณชยกรรม

ค. ประกอบอาชพธรกจบรการ

ง. อาชพอตสาหกรรมในครวเรอน

4. ใครเปนผทตดสนใจเลอกประกอบอาชพไดเหมาะสมกบตนเองมากทสด

ก. สร เลอกประกอบอาชพนกรองเนองจากมรายไดสง

ข. สารนเลอกประกอบอาชพชางไมเพราะมความร ความชานาญ ความชอบในงานไม

ค. ดาวเรองเลอกประกอบอาชพพยาบาลตามความตองการของสมาชกในครอบครว

ง. นอยหนาเลอกประกอบอาชพพนกงานบรการในโรงแรมแตพดภาษาองกฤษไมได

5. การเลอกประกอบอาชพทตนเองชอบมผลดอยางไร

ก. มรายไดสง

ข. ขยนทางาน

ค. ทางานไดรวดเรว ถกตอง

ง. มความสขในการทางาน

6

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

6. คณสมบตพนฐานทผประกอบอาชพทกระดบ ทกตาแหนงตองมคอขอใด

ก. มมนษยสมพนธด

ข. มความรความสามารถ

ค. มทกษะความชานาญงาน

ง. มประสบการณในการทางาน

7. ปญหาสาคญทสดในการเลอกประกอบอาชพคอขอใด

ก. ปญหาทางดานเศรษฐกจของตนเอง

ข. ขาดความรความเขาใจในการอาชพ

ค. ไมรความสามารถและความถนดของตนเอง

ง. ขาดทปรกษาใหคาแนะนา และแนะแนวการประกอบอาชพ

8. การตดสนใจเลอกอาชพควรพจารณาองคประกอบใดนอกเหนอจากความรความสามารถ

และความถนดของตนเอง

ก. เปนอาชพทสจรต

ข. เปนอาชพทมรายไดสง

ค. เปนอาชพททาทาย ไมจาเจ

ง. เปนอาชพทตองใชเทคโนโลยสอสารได

9. ปจจยทไมมผลตอความสาเรจในการประกอบอาชพไดแกปจจยใด

ก. ความรบผดชอบงานททา

ข. การตดสนใจเรว กลาได กลาเสยง

ค. ซอสตย รกและผกพนกบงานททา

ง. รอบรทนสมย มวสยทศนกวางไกล

10. ประโยชนของการประกอบอาชพทมตอตวผประกอบอาชพในระยะยาวคอขอใด

ก. เปนการพฒนาตนเองใหเจรญกาวหนาในอาชพ

ก. ผประกอบอาชพมประสบการณ ทกษะ ความชานาญในงานททา

ค. สามารถตอบสนองความตองการและความพงพอใจของตวผประกอบอาชพเอง

ง. ผประกอบอาชพสามารถวางแผนการใชจาย และเกบออมรายไดเพอความมนคงของชวต

7

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน หนวยท 1

ลาดบขอ คาตอบ

1 ง

2 ง

3 ก

4 ข

5 ง

6 ก

7 ง

8 ก

9 ข

10 ง

8

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

หนวยท 1

ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.1 ความหมาย

พจนานกรมไทย ฉบบราชบณฑตยสถานป พ.ศ.2542 (2546) ไดใหความหมายอาชพวาเปน

คานาม หมายถง การเลยงชวต การทามาหากน งานททาเปนประจาเพอเลยงชพ

กรมการศกษานอกโรงเรยน (2544) ไดใหความหมายอาชพ หมายถง การทามาหากนจากการ

ทางานหรอกจกรรมใด ๆ ทกอใหเกดผลผลต รายได เปนงานทสจรต ไมผดศลธรรม เปนทยอมรบของ

สงคม

สานกงานสถตแหงชาต (2555) ไดใหความหมายอาชพ หมายถง ประเภทหรอชนดของงานท

บคคลนนทาปกตบคคลมอาชพเดยว หากในระหวางรอบ 52 สปดาหทแลว บคคลใดมอาชพมากกวา

1 ชนด ใหถออาชพทมจานวนสปดาหการทางานมากทสด หากจานวนสปดาหเทากนใหนบอาชพทม

รายไดมากทสด

นครชย พมศร (2556) ไดใหความหมายอาชพ หมายถง การทามาหากนในงานททาเปน

ประจาเพอใหเกดรายไดสาหรบเลยงชวตตนเองและครอบครว

สมคด มมมา (2556) ไดกลาวถงคาวาอาชพ มความหมายตรงกบคาหลายคาในภาษาองกฤษ

ไดแก Employment, Occupation, Profession, Business และ Careers หมายถง การประกอบ

อาชพเพอความอยรอดของมนษยทหวงผลประโยชนจากการประกอบอาชพ และสามารถตอบสนอง

ความตองการของตนเองในดานตางๆ เชน ธรกจคาขาย ธรกจดานเกษตรกรรม และธรกจดานบรการ

เปนตน

อนศกด ฉนไพศาล (2557) ไดใหความหมายอาชพ (Careers) หมายถง รปแบบของการ

ดารงชวตในสงคมมนษยอาชพเปนสงทจาเปนและเปนหนาทของบคคลทตองการประกอบอาชพ

เพอใหไดมาซงรายไดสาหรบเปนคาใชจายในการดารงชวต

กระทรวงแรงงาน (2557) ใหความหมายการประกอบอาชพ หมายถง งานหรอภาระหนาทของ

มนษย ตองทาสมาเสมอหรอประจาดวยความถนด ความสนใจ ความรความสามารถ ประสบการณ

หรอการฝกฝนจนเชยวชาญโดยมผลตอบแทนในรปแบบตาง ๆ ไดแก ความพงพอใจ เงน การแลกเปลยน

การไดรบการยกยองใหมชอเสยง และการสรางเครอขายเพอนฝงในสงคม

สรปไดวาอาชพ หมายถง กจการงานทบคลใดบคคลหนงไดกระทาแลวไดรบคาตอบแทนเปน

รายได เพอนาไปใชในการดารงชวตและตอบสนองความตองการทางดานรางกาย อารมณ สงคม และ

ความตองการดานอน ๆ ของตนเองและสมาชกในครอบครว

9

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.2 ความสาคญของอาชพ

อาชพเปนปจจยสาคญในการพฒนาคณภาพชวต เศรษฐกจ และสงคมทสงผลกระทบตอ

ความเจรญกาวหนาของประเทศชาต อาชพมความสาคญดงน

1.2.1 สงเสรมคณภาพชวตของมนษยใหสามารถดารงชวตอยไดอยางปกตสข

เพราะผทมอาชพจะมรายได ทาใหมอานาจการซอ (Power Purchasing) สนคาเพอ

การอปโภค บรโภค ทจาเปนตอการดาเนนชวตประจาวนได

1.2.2 ทาใหเกดความนาเชอถอในสงคม

ผทมอาชพจะไดรบความเชอถอจากผคนในสงคม เพราะคานยมในสงคมมนษยมองวา

คนทมอาชพ สามารถทามาหากนเลยงตนเองไดเปนคนทมคณภาพจะไมไปสรางความเดอดรอนใหเกด

กบบคคลอน ไมตองไปลกขโมย ไมตองไปฉกชงวงราวทรพยสนและสงของจากผอน

1.2.3 สรางความเชอมนใหกบผทจะมาใชชวตอยรวมกน

เนองจากธรรมชาตของมนษยตองมการดารงเผาพนธ มการแตงงาน ผทมอาชพ

จะสรางความมนใจใหกบคชวตวาจะสามารถสรางครอบครวทมความสขไดอยางแนนอน

1.2.4 สรางรายไดจากการประกอบอาชพ

สามารถดแลใหการดาเนนชวตของครอบครวเปนปกตสข มการเกบสะสม การออมไว

ใชเมอยามเจบปวย แตถาไมมอาชพกจะไมมรายได การดารงชวตในครอบครวกจะไมมความสข

1.2.5 กจกรรมในสงคมมความเคลอนไหว

เพราะความหลากหลายของอาชพกอใหเกดการเชอมประสานในจดตาง ๆ เกดการ

ปฏสมพนธกนระหวางผคนในสงคม ไดแก การซอขายสนคา กจกรรมการใหบรการดานตาง ๆ ทม

ความจาเปนตอการดารงชวตของมนษย เทคโนโลยการสอสารทมการพฒนาอยางไมหยดยง โดยใช

เงนเปนตวกลางในการแลกเปลยน

1.3 ประเภทของงานอาชพ

การแบงประเภทของอาชพสามารถแบงตามลกษณะเนอหาวชาของอาชพ และแบงตาม

ลกษณะของการประกอบอาชพดงน

10

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.3.1 การแบงอาชพตามเนอหาวชาของอาชพ

สามารถจดกลมอาชพตามเนอหาวชาของ อาชพได 6 ประเภทดงน

1.3.1.1 อาชพเกษตรกรรม (Agricultural Occupation) ประชากรไทยไมนอยกวารอยละ

60 ประกอบอาชพเกษตรกรรมจงนบไดวา อาชพเกษตรกรรมเปนอาชพหลกและเปนอาชพสาคญของ

ประเทศ เปนอาชพทมความเกยวเนองกบการผลต การจดจาหนายสนคาและบรการทางดาน

การเกษตร ผลผลตทางการเกษตรนอกจากใชบรโภคเปนสวนใหญแลวยงใชเปนวตถดบในการผลต

ทางอตสาหกรรม อาชพเกษตรกรรมในประเทศไทย ไดแก การทานา ทาไร ทาสวน และการเลยงสตว

(แสดงดงภาพท 1.1 และ 1.2)

ภาพท 1.1 อาชพทานา

ทมา : ศนยขอมลขาวสารอาเซยน กรมประชาสมพนธ (Online). Available URL:

http://thailand.prd.go.th

ภาพท 1.2 อาชพทาไร

ทมา : ศนยขอมลขาวสารอาเซยน กรมประชาสมพนธ (Online). Available URL:

http://thailand.prd.go.th

11

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.3.1.2 อาชพอตสาหกรรม (Industry Occupation) หมายถง อาชพเกยวกบการ

ผลตสนคา โดยการนาเอาวสด วตถดบ หรอสนคาบางชนดมาแปรสภาพใหเกดประโยชนตอผใช

มากขน ในขนตอนของกระบวนการผลตประกอบดวยปจจยมากมาย ไดแก แรงงาน เครองจกร วสด

อปกรณ ทน อาคาร การบรหารจดการ เปนตน การประกอบอาชพอตสาหกรรมสามารถแบงตาม

ขนาดของการดาเนนงานไดดงน

1) อตสาหกรรมในครอบครว เปนอตสาหกรรมททากนในครอบครว หรอทา

ภายในบาน ใชแรงงานคนในครอบครวเปนหลก บางทอาจมเครองจกรขนาดเลกชวยในการผลต

ใชวตถดบ วสดทหาไดในทองถนมาใชเปนปจจยในการผลตภายในครวเรอน ไดแก การทอผา การทารม

การทาอฐมอญ เปนตน ลกษณะการดาเนนงานของอตสาหกรรมภายในครวเรอนไมไดใหความสาคญ

กบระบบและการวางแผนงาน การจดการดานการตลาด ใชเทคโนโลยการผลตแบบงาย ไมยงยากซบซอน

และการลงทนประกอบการไมมาก (แสดงดงภาพท 1.3)

ภาพท 1.3 อตสาหกรรมในครอบครว

ทมา : (Online). Available URL: http://www.hamanan.com/tour/nakhonsawan/jlm.html

2) อตสาหกรรมขนาดยอม เปนอตสาหกรรมทมการจางคนงานมากกวา 50 คน

ใชเงนลงทนดาเนนการไมเกน 10 ลานบาท ไดแก โรงกลง อซอมรถ โรงงานทาขนมปง โรงงานตดเยบ

เสอผา โรงสขาว เปนตน การดาเนนงานของอตสาหกรรมขนาดยอมมกระบวนการผลตไมซบซอน

ใชแรงงานทมฝมอไมมากนก (แสดงดงภาพท 1.4)

12

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

ภาพท 1.4 อาชพอตสาหกรรมขนาดยอม

ทมา : (Online). Available URL: http://www.manager.co.th/SpecialScoop/

ViewNews.aspx?News

3) อตสาหกรรมขนาดกลาง เปนอตสาหกรรมทมการจางคนงานมากกวา

50 คน แตไมเกน 200 คน ใชเงนลงทนประกอบการมากกวา 10 ลานบาท แตไมเกน 100 ลานบาท

การดาเนนงานของอตสาหกรรมขนาดกลางตองมการจดการทด แรงงานตองเปนผทมความร

ความสามารถ มทกษะความชานาญปฏบตงานในกระบวนการผลตไดเปนอยางดเพอใหไดผลผลต

ทมคณภาพ (ดงแสดงภาพท 1.5)

ภาพท 1.5 อาชพอตสาหกรรมขนาดกลาง

ทมา : (Online). Available URL : http://www.tistr.or.th/tistr/code/tistrong/report/file/

annual2004/tranfer.htm

13

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

4) อตสาหกรรมขนาดใหญ เปนอตสาหกรรมทมการจางคนงานมากกวา 200

คนขนไป ใชเงนลงทนประกอบการมากกวา 200 ลานบาท การดาเนนงานของอตสาหกรรมขนาดใหญ

มระบบการจดการทด บคลากรปฏบตงานเปนผทมความรความสามารถมทกษะเฉพาะดานหลาย

สาขา การดาเนนงานในกระบวนการผลตมกรรมวธการปฏบตงานทยงยาก ใชเครองจกร คนงาน

เงนทนจานวนมาก กระบวนการผลตทนสมย การผลตแตละครงไดผลผลตจานวนมาก ตองวาจาง

บคลากรระดบบรหารทมความรความสามารถเขามาบรหารจดการอตสาหกรรม (แสดงดงภาพท 1.6)

ภาพท 1.6 อาชพอตสาหกรรมขนาดใหญ

ทมา : ศนยขอมลขาวสารอาเซยน กรมประชาสมพนธ (Online). Available URL :

http://www.aseanthai.net/ewt_news.php?nid=5204&filename=index

1.3.1.3 อาชพพาณชยกรรมและอาชพบรการ (Commerce and Service Occupation)

1) อาชพพาณชยกรรม (Commerce Occupation) หมายถง การประกอบ

อาชพทมลกษณะการดาเนนงานเกยวกบการแลกเปลยนสนคาโดยใชเงนเปนตวกลาง สวนใหญ

การดาเนนงานอยในรปแบบของการซอมาขายไป ผประกอบอาชพนจงจดเปนคนกลางททาหนาท

ซอสนคาจากผผลตแลวนามาขายตอใหกบผบรโภค ไดแก การคาปลกและการคาสง โดยจะจด

จาหนายในรปแบบของการขายตรงหรอจดจาหนายทางออม (แสดงดงภาพท 1.7 และ 1.8)

14

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

ภาพท 1.7 หางสรรพสนคา (คาปลก)

ทมา : (Online). Available URL: http://terrabkk.com/

ภาพท 1.8 หางสรรพสนคา (คาสง)

ทมา : (Online). Available URL: http://www.parttimepantip.com/

2) อาชพบรการ (Service Occupation) หมายถง การประกอบอาชพทม

ลกษณะการดาเนนงานเกยวกบการทาใหผซอเกดความพงพอใจ การบรการอาจจะเปนสนคาทมตวตน

หรอไมมตวตนกได

2.1) การบรการทมตวตน ไดแก การใหบรการทางการเงนของสถาบน

ทางการเงนตาง ๆ การใหบรการของบรษทขนสง เปนตน

15

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

2.2) การบรการทไมมตวตน ไดแก การบรการทองเทยว การบรการ

รกษาพยาบาล เปนตน

1.3.1.4 อาชพคหกรรม (Spill Smoke Occupation) หมายถง กลมของการประกอบอาชพ

ทมลกษณะการดาเนนงานเกยวของกบการประกอบอาหารคาว หวาน และอาหารวาง ของไทยและ

ตางประเทศ การเสรมสวย การตดเยบเสอผาสภาพบรษและสตร (แสดงดงภาพท 1.9)

ภาพท 1.9 อาชพคหกรรม

ทมา : (Online). Available URL: http://www.manager.co.th/Campus/ViewNews.

1.3.1.5 อาชพหตถกรรม (Handicraft Occupation) หมายถง การประกอบอาชพ

ทเกยวกบงานชางโดยใชมอผลตชนงานเปนสวนใหญ ไดแก อาชพจกสาน แกะสลก ทอผาดวยมอ

ทอเสอ (แสดงดงภาพท 1.10)

ภาพท 1.10 อาชพหตถกรรม

ทมา : (Online). Available URL: http://oknation.nationtv.tv/blog/print.php?id=227138

16

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.3.1.6 อาชพศลปกรรม (Art Objectives Occupation) หมายถง การประกอบ

อาชพทมลกษณะการดาเนนงานเกยวกบการแสดงออกของศลปะในรปแบบตาง ๆ ไดแก การปน

การวาดภาพ การเขยนแบบ การดนตร การละคร การโฆษณา การถายภาพ (แสดงดงภาพท 1.11)

ภาพท 1.11 อาชพศลปกรรม

ทมา : ศนยขอมลขาวสารอาเซยน กรมประชาสมพนธ. (Online). Available URL:

http://thailand.prd.go.th/

1.3.2 การแบงอาชพตามลกษณะของการประกอบอาชพ

สามารถจดกลมอาชพตามลกษณะการประกอบอาชพไดเปน 4 ลกษณะดงน

1.3.2.1 อาชพอสระ (Freelance) หมายถง อาชพทกประเภททผประกอบอาชพดาเนนการ

ดวยตนเองแตเพยงผเดยวหรอเปนกลม เปนอาชพทไมตองใชคนมาก ถามความจาเปนจะใชวธการ

จางคนมาชวยงานเปนครงคราว เจาของกจการเปนผลงทนและจดจาหนายเอง คดแผนงานและ

ตดสนใจดวยตนเองทกเรอง ทาใหการพฒนาอาชพเปนไดอยางรวดเรวทนตอเหตการณ นอกจากน

ผประกอบอาชพ อสระยงตองมความอดทนตองานหนก ปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเกดขน มความคดรเรม

สรางสรรค และมองเหนเสนทางการดาเนนงานของตนเองไดทะลปรโปรง

1.3.2.2 อาชพรบจาง (Occupation work for) หมายถง อาชพทรบจางทางานใหกบ

ผวาจางโดยไดรบคาตอบแทนเปนคาจาง หรอเงนเดอน อาชพรบจางประกอบดวยบคคล 2 ฝาย ฝายแรก

เรยกวา “นายจาง” หรอ”ผวาจาง” ฝายหลงเรยกวา “ลกจาง” หรอ “ผรบจาง” มคาตอบแทนท ผวาจาง

จะตองจายใหแกผรบจางซงเรยกวา “คาจาง” ลกษณะการทางานรบจางสวนใหญทางานในสถาน

ประกอบการหรอโรงงาน อตราคาจางขนอยกบการกาหนดราคาของเจาของสถานประกอบการหรอ

นายจาง ทางานตามเวลาทกาหนด การประกอบอาชพรบจางมขอดตรงทไมมความเสยงเรองการ

17

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

ลงทน เนองจากผรบจางจะใชเครองมอ อปกรณการทางานทผวาจางจดไวให ทางานตามทผวาจาง

กาหนด ขอเสยมกจะเปนงานททาซา ๆ เหมอนกนทกวน และตองปฏบตตามกฎระเบยบของผวาจาง

ปจจยทจะสงผลใหผประกอบอาชพนมความเจรญกาวหนา ไดแก ความรความชานาญ

ในการทางาน มกจนสยการทางานทด มความกระตอรอรนในการทางาน มความมานะอดทน ยอมรบ

กฎเกณฑและเชอฟงคาสง มความซอสตยสจรต ขยน มความรบผดชอบ เปนผทมมนษยสมพนธด

และมสขภาพอนามยด

1.3.2.3 อาชพงานฝมอ (Craft Occupation) เปนอาชพทผปฏบตงานจะตองใช

ประสบการณและความชานาญเฉพาะดาน ไดแก งานศลปะ งานหตถกรรม และงานประตมากรรม

เปนตน

1.3.2.4 อาชพรบราชการ (Government Servant Occupation) รวมถงเจาหนาท

ของรฐ พนกงานรฐวสาหกจเปนอาชพทมลกษณะการปฏบตงานมงเนนการใหบรการแกประชาชน

1.4 ลกษณะของงานอาชพ

การประกอบอาชพแตละอาชพมลกษณะแตกตางกน ไดแก หนาททตองปฏบต ความ

รบผดชอบ เวลา และรายไดหรอคาตอบแทนทไดรบ ลกษณะการประกอบอาชพมดงน

1.4.1 อาชพรบราชการ

เปนกลมอาชพทมนโยบายมงเนนทางานเพอประชาชนและประเทศชาต ผประกอบ

อาชพรบราชการไดรบคาตอบแทนเปนเงนเดอน ซงไดมาจากภาษเงนไดทรฐบาลเกบจากประชาชน

มระยะเวลาการทางานแนนอน ตงแตวนจนทรถงวนศกรและหยดงานในวนเสารและอาทตย

เรมทางานเวลา 08.00 น. - 16.30 น. การประกอบอาชพรบราชการจะตองผานการสอบคดเลอก

โดยสอบขอเขยนเพอวดความรความเขาใจในการทางาน สอบสมภาษณเพอดความสามารถและ

ทศนคตเกยวกบงาน อาชพรบราชการเปนอาชพทมความมนคงและเจรญกาวหนาคอนขางสง มการ

เลอนขนตาแหนงและขนเงนเดอนทกป เมอครบกาหนดเกษยณอายราชการจะไดรบเงนบาเหนจหรอ

บานาญเปนคาใชจายในการดารงชวตตอไป

1.4.2 อาชพพนกงานรฐวสาหกจ

ลกษณะการดาเนนงานของรฐวสาหกจซงเปนองคกรธรกจทรฐบาลเปนเจาของหรอ

ถอหนอยมากกวารอยละ 50 พนกงานรฐวสาหกจจะไดรบคาตอบแทนเปนเงนเดอน ซงไดมาจากเงน

งบประมาณรายไดแผนดน มระยะเวลาทางานแนนอนเหมอนอาชพรบราชการ โดยจะเรมทางานเวลา

08.00 น. -16.30 น. หรอ 08.-30 น. -16.30 น. หรอ 09.00 น. -17.00 น. การประกอบอาชพพนกงาน

18

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

รฐวสาหกจจะตองผานการสอบคดเลอกเหมอนรบราชการ มความมนคงและความกาวหนาสง

เหมอนกน

1.4.3 อาชพรบจางในหนวยงานเอกชน

เปนกลมอาชพททางานในหนวยงานเอกชนบรษทหรอโรงงานอตสาหกรรมตาง ๆ

ไดรบคาตอบแทนเปนเงนเดอนหรอคาจาง มระยะเวลาการทางานแนนอน บางบรษทอาจหยดทางาน

เฉพาะวนอาทตย เรมทางานและเลกเวลา 08.00 น. -17.00 น. หรอ 08.30 น.- 17.30 น. หรอ

09.00 น. - 18.00 น. การประกอบอาชพรบจางในหนวยงานเอกชนมการคดเลอกบคคลเขาทางาน

โดยการทาแบบทดสอบ การสมภาษณ เพอพจารณาความสามารถความเหมาะสมกบงานและ

ทศนคตในการงาน

1.4.4 อาชพรบจางททางานเปนกลม

เปนกลมอาชพททางานตามคาสงของผวาจางซงทางานรวมกนเปนกลม ไดแก กรรมกร

กอสราง พนกงานบรการอาหารโดยมลกษณะระยะเวลาในการทางานแตกตางกนขนอยกบผวาจาง

อาชพรบจางททางานเปนกลมจะตองไปสมครงานกบผวาจางโดยตรง โดยหาขอมลการรบสมครงาน

ตามหนงสอพมพหรอประกาศตาง ๆ ซงผวาจางจะสมภาษณและทดสอบความสามารถในการทางาน

ตามหนาทกอนรบเขาทางาน ความมนคงในการทางานขนอยกบผปฏบตงานวามความมงมนในการ

การทางานมากนอยเพยงใด โดยผวาจางจะเปนผพจารณาการเลอนขนเงนเดอนหรอสวสดการตาง ๆ

ตามทผวาจางเหนสมควร

1.4.5 อาชพรบจางททางานคนเดยว

เปนกลมอาชพททางานตามคาสงของผวาจางซงทางานคนเดยว เชน พนกงาน

ทา ความสะอาด พนกงานรกษาความปลอดภย ลกจางรานคาทวไป มลกษณะการทางานทแตกตาง

กน โดยทางานวนละ 8 ชวโมง สาหรบความมนคงและความกาวหนาในอาชพน ผวาจางจะทาการ

พจารณาเลอนขนเงนเดอนโดยดจากความสามารถของผปฏบตงาน ความขยน ความรบผดชอบ

และความมระเบยบวนยในการทางาน

1.5 คณสมบตเฉพาะของผประกอบอาชพ

การประสบความสาเรจในการประกอบอาชพจาเปนตองศกษาคณสมบตเฉพาะของอาชพ

ตาง ๆ เพอพฒนาตนใหมคณสมบตสอดคลองกบอาชพทสนใจ สามารถจาแนกคณสมบตเฉพาะ

ของผประกอบอาชพสามารถจาแนกไดตามลกษณะการประกอบอาชพดงน

19

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.5.1 คณสมบตเฉพาะของผประกอบอาชพรบราชการ

อาชพรบราชการมอยมากมายหลากหลายตาแหนง และมลกษณะการทางานแตกตาง

กนไป โดยจะขอยกตวอยางอาชพรบราชการทมการกาหนดคณสมบตเฉพาะตาแหนงไวดงน

1.5.1.1 คร ผประกอบอาชพรบราชการในตาแหนงคร จะตองมความรบผดชอบ

ขยนหมนเพยร เพราะตองอบรมสงสอนนกเรยนใหมความรประพฤตตนเปนพลเมองด คณสมบตเฉพาะ

ของการประกอบอาชพคร ตองมความรและมทกษะในการถายทอดความรตามหลกสตรการศกษา

มทกษะในการตดสนใจแกปญหา ทกษะการสอสารและทกษะการจดการ ผทจะประกอบอาชพครควร

จบการศกษาสาขาครศาสตรบณฑต ศกษาศาสตรบณฑต และสาขาอนทเกยวของและตองมใบ

ประกอบวชาชพคร

1.5.1.2 แพทย ผประกอบอาชพรบราชการในตาแหนงแพทย ตองมความร และทกษะใน

การวนจฉยโรค วธการรกษาโรค ยารกษาโรค การสงเกต การตดสนใจ และการใชเครองมอในการ

รกษาโรค ผทจะประกอบอาชพแพทยควรมคณลกษณะเปนผทมความรบผดชอบสง มความอดทน

และละเอยดรอบคอบ จบการศกษาสาขาแพทยศาสตรบณฑตและมใบประกอบโรคศลป

1.5.1.3 ตารวจ ผประกอบอาชพรบราชการตารวจ ตองมความอดทน ขยน มความ

รบผดชอบสง เพราะตองปฏบตงานภายใตกฎหมายอยางเครงครด ตารวจตองมความรเรองกฎหมาย

พระราชบญญต ขอบงคบตาง ๆ มทกษะในการสงเกต การทางานตามกระบวนการ ผทจะประกอบอาชพ

ตารวจควรจบการศกษาจากโรงเรยนเตรยมทหารและเลอกศกษาตอในโรงเรยนนายรอยตารวจ

หรอจบการศกษาชนมธยมศกษาปท 6 แลวสอบเขาเรยนตอในโรงเรยนนายสบ จบการศกษาดาน

นตศาสตรบณฑตแลวสมครสอบเพอเขาบรรจเปนตารวจในหนวยงานทเปดรบสมคร

1.5.1.4 ทหาร ผประกอบอาชพรบราชการทหารจะตองมวนย ปฏบตตามระเบยบ

มความรบผดชอบ และมความอดทนสงเพราะทหารมหนาทตองดแลความมนคงของประเทศ ตองม

ความรดานสงคมศาสตร ภมศาสตร ประวตศาสตร รฐศาสตรและการปกครอง มทกษะการจดการ

ทกษะในการตดสนใจ การแกปญหา การใชอาวธและเครองมอทหาร ผทจะประกอบอาชพทหาร

สามารถสมครเขารบราชการทหารได เมอไปรบการเกณฑทหารหรอจบการศกษาจากโรงเรยนเตรยม

ทหาร จากนนเลอกศกษาตอในโรงเรยนนายรอยทหารบก ทหารเรอ ทหารอากาศ หรอจบการศกษา

ชนมธยมศกษาปท 6 แลวสมครสอบคดเลอกเพอเปนทหารในหนวยงานตาง ๆ เชน ทหารมหาดเลกรกษา

พระองค ดรยางคทหารกองทพบก และจบการศกษาระดบปรญญาตรแลวสมครสอบเพอเขาบรรจ

เปนทหารในหนวยงานทเปดรบ

20

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.5.2 คณสมบตเฉพาะของผประกอบอาชพพนกงานรฐวสาหกจ

พนกงานรฐวสาหกจเปนอาชพทตองมความรในวชาชพ มความสามารถเฉพาะดาน

มประสบการณ มความคดสรางสรรค มความสามารถดานการบรหารจดการงาน มความรบผดชอบ

ในการทางาน ควรจบการศกษาขนตาระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) ประกาศนยบตรวชาชพชนสง

(ปวส.) ปรญญาตร ปรญญาโทหรอปรญญาเอก โดยแตละตาแหนงจะมการรบสมครตามคณสมบตท

แตกตางกนขนอยกบลกษณะงาน

1.5.3 คณสมบตของผประกอบอาชพรบจาง

ผประกอบอาชพรบจางโดยทวไปควรมความรความสามารถ และประสบการณในการ

ทางาน มความคดรเรมสรางสรรค ทกษะการจดการ ควรจบการศกษาขนตาระดบประกาศนยบตร

วชาชพ (ปวช.) ประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ปรญญาตร ปรญญาโท และปรญญาเอก โดยแตละ

ตาแหนงจะมการรบสมครตามคณสมบตทแตกตางกนขนอยกบลกษณะงาน ไดแก กรรมกรกอสราง

ตองมความรและทกษะในการทางานไม งานปน งานส ควรจบการศกษาขนตาระดบประถมศกษา

หรอมธยมศกษาตอนตน บางอาชพผวาจางตองการเพยงบคคลทมประสบการณและความสามารถใน

การทางานไมจาเปนตองจบการศกษากได ผประกอบอาชพรบจางควรมคณสมบตดงน

1.5.3.1 มทศนคตและคานยมทถกตองในเรองการทางานมองเหนและตระหนกวา

การทางานทาใหคนมคณคา อาชพทกชนดทเปนอาชพสจรตลวนเปนอาชพทมเกยรต ความสาเรจท

นาชนชมจะตองมาจากความสามารถ การมทศนคตและคานยมทถกตอง จะชวยใหเกดความ

ภาคภมใจในการทางานและปฏบตหนาททรบผดชอบไดอยางมประสทธภาพ

1.5.3.2 มนสยพนฐานการทางานทด ไดแก มความขยน มความอดทน มใจรกในการทางาน

มความรบผดชอบ มวนยในการทางาน และมความซอสตย

1.5.3.3 มการวางแผน และกาหนดเปาหมายการทางานทชดเจน

1.5.3.4 มสขภาพรางกายแขงแรง สขภาพจตด เพอใหการประกอบอาชพเปนไปอยางม

ประสทธภาพ

1.5.3.5 มการศกษา หาความรเพมเตมเพอปรบปรงงานใหเจรญกาวหนา ทนเหตการณ

และเทคโนโลยทมการพฒนาอยางไมหยดยง

1.5.3.6 มวสยทศนทกวางไกล รจกมองภาพอนาคตวาอาชพททาอยนนมแนวโนม

จะเปลยนแปลง หรอพฒนาไปในทศทางใด จาเปนตองปรบปรงเปลยนแปลงสงใดบาง เพอชวยให

สามารถพฒนาอาชพใหกาวหนาตอไปได

21

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

สรปไดวา ผทประกอบอาชพรบจางตองมความขยน รบผดชอบ อดทน ซอสตย มงมน

ในการทางานมความร ในอาชพมประสบการณและมทกษะในการพฒนางานใหทนยคสมย

การประกอบอาชพใหประสบความสาเรจนน ผประกอบอาชพอสระควรมคณสมบตดงน

1) มความรอบคอบและเชอมนในตนเอง

2) มลกษณะความเปนผนาทด

3) มความคดรเรมสรางสรรคและกระตอรอรน

4) มความกลา กลาเสยง กลาตดสนใจ

5) มความขยน อดทน ซอสตย

6) มวนย มความรบผดชอบ

7) มสขภาพแขงแรงทงกายและจตใจ

8) มความรเทาทนเหตการณบานเมอง เศรษฐกจ และสงคม

9) มไหวพรบและสตปญญาในการแกไขปญหาทด

10) มความรและใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศไดด

11) บคลกภาพด มมนษยสมพนธด

12) มความรและทกษะในอาชพนน ๆ เปนอยางด

1.6 แนวทางการเลอกอาชพ

สมคด มมมา (2556) ไดกลาวถง แนวทางการเลอกอาชพใหประสบผลสาเรจ ประกอบดวย

ปจจยสาคญดงน

ความสนใจ (Interest) สารวจความถนด ความสนใจ ตลอดจนประสบการณตาง ๆ ใหเหมาะสม

กบตนเองมากทสดเพอนาขอมลมาใชเปนแนวทางการเลอกอาชพทเหมาะสม

แนวโนมดานอาชพ (Tendency) เปนอาชพทเจรญกาวหนาและเปนทตองการของสงคม

สอดคลองกบ การเปลยนแปลงดานธรกจและอตสาหกรรม ซงประกอบดวยดานการสอสาร

ดานอเลกทรอนกส ดานระบบควบคมอตโนมต และดานธรกจระดบชมชน

ทรพยากรทองถน (Locality Resource) จะชวยประหยดตนทนและคาใชจาย เปนการ

สรางงานใหคนในทองถน

วสยทศน (Vision) เปนการมองการณไกลและกาหนดเปาหมายทตองการจะเปนของบคคล

ในการเลอกอาชพ บคคลมวสยทศนกวางจะมองเหนโอกาสและขอไดเปรยบในการเลอกอาชพ

ทกษะ (Skill) เปนปจจยสาคญทบคคลนามาใชเปนแนวทางในการเลอกอาชพ เพราะการเลอก

ทมทกษะจะทาใหบคคลทางานไดอยางมประสทธภาพและมความสขในการเลอกอาชพนน

22

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

กระทรวงแรงงาน (2559) ไดใหขอมลแนวทางการเลอกอาชพ โดยอธบายรายละเอยดวางาน

คอชวต ดงนนการเลอกอาชพจาเปนตองมการการวางแผนตงแตวยเรยน ซงเปนการวางแผนระยะยาว

ทตองใชเวลานานมากและจะตองใชความพยายามอยางมากในการปฏบตตามแผนทวางไว

ผลตอบแทนทไดรบจงจะคมคา การตดสนใจเลอกอาชพจงขนอยกบองคประกอบทสาคญดงน

1.6.1 ปจจยภายนอก

ขอมลแนวทางการเลอกอาชพเปนขอมลทมขอบขายกวางขวางพอสรปไดดงน

1.6.1.1 แนวโนมของตลาดแรงงาน เปนขอมลเกยวกบความตองการผทางานในดาน

ตาง ๆ ในปจจบน และการพยากรณความตองการแรงงานจะเพมขนหรอลดลงในอนาคต

1.6.1.2 ลกษณะงานทตองการทามลกษณะอยางไร ผทางานจะตองทาอะไรบาง เปน

งานททาแลวสนก ทาทาย เกดความเพลดเพลนหรอกอใหเกดความเบอหนาย งานใหญหรองานเลก

ขอบเขตความรบผดชอบ เกยวของกบตวเลข สงของหรอคน ใชเครองมออปกรณทางาน และเปนงาน

ทนง ยน หรอตองเดนทางไปทางานในทตาง ๆ เปนตน

1.6.1.3 สภาพแวดลอมของงาน ไดแก บรรยากาศในการทางาน เชน รอน เยน ชน

แหง เปยก ฝนละออง สกปรก เสยงดง ในอาคาร กลางแจง ในโรงงาน มสารพษ มสาร

กมมนตภาพรงส ทามกลางความขดแยง เปนตน

1.6.1.4 คณสมบตของผประกอบอาชพ ไดแก การกาหนดชวงอายในการทางาน และ

เกษยณอายการทางานไวอยางชดเจน เพศ เปนอาชพสาหรบเพศหญงหรอเพศชาย หรอใหโอกาสทง

หญงและชายหรอใหโอกาสแกเพศใดเพศหนงมากกวา

1.6.1.5 วธการในการเขาประกอบอาชพ ไดแก การสมครงาน การสอบสมภาษณ

หรอสอบขอเขยน และถาเปนการประกอบอาชพอสระตองใชเงนทนทรพยสนเพอดาเนนกจการมาก

นอยเพยงใด

1.6.1.6 รายไดหรอคาตอบแทนในการประกอบอาชพนน ๆ จะมรายไดเปนวน สปดาห

เดอน ป โดยเฉลยแลวเปนเงนเทาใด

1.6.1.7 ความกาวหนาอาชพนน ๆ จะมความกาวหนาเพยงใด มการศกษาอบรมเพมเตม

มความสามารถหรอประสบการณอยางไรจงจะไดเลอนขนมากนอยเพยงใดการประกอบอาชพเดม

นาไปสอาชพใหมหรอไม

1.6.1.8 การกระจายของผประกอบอาชพมมากนอยเพยงใดและกระจายอยทวประเทศ

หรอมอยเพยงบางจงหวดทาไมจงเปนเชนนน ประกอบอาชพทใดกไดหรอจะตองอยทใดทหนง

โดยเฉพาะ

23

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.6.1.9 ขอดและขอเสยของอาชพจะขนอยกบความพอใจ และความตองการของ

ผประกอบอาชพแตละคนเนองจากงานบางอยางอาจมการทางาน ลวงเวลา ทางานในวนเสารอาทตย

หรอวนหยด และการเดนทางไปปฏบตในทองทอน ๆ งานบางอาชพมความมนคงกวางานอาชพอน

เปนตน

1.6.2 ปจจยสวนบคคล

ลกษณะเฉพาะตวของบคคล ประกอบดวยคณลกษณะดงน ความสนใจ บคลกภาพ

สตปญญา ความถนด ทกษะ ความสมฤทธผล ประสบการณ แรงจงใจ ความรบผดชอบ ความอตสาหะ

ตรงตอเวลา กลาเสยง เปนตน

1.6.3 ปจจยเกยวกบโครงสรางของคานยม

ประกอบดวยคณลกษณะดงน คานยมทวไปในการประกอบอาชพ ประกอบดวยจดมงหมาย

ของชวตและจดมงหมายในการประกอบอาชพ การรบร เกยรตและชอเสยงของอาชพ ทศนคตตอ

อาชพตาง ๆ ความเขาใจในอาชพของสงคม ขอมลจรยธรรมในการทางาน การใชเวลาวาง ความ

ตองการเปลยนแปลง ความตองการกฎเกณฑ ความตองการสนบสนนชวยเหลอ ความตองการอานาจ

ความมนคงความปลอดภยการทางาน (แสดงดงแผนภมท 1.1)

24

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

แผนภมท 1.1 แนวทางการเลอกอาชพ

ทมา : กระทรวงแรงงาน

แบบจาลองแนวทางการเลอกอาชพ

(Career Decision Making Model)

การตระหนกในโอกาสจากภายนอก

ขอมลขาวสาร

ตลาดแรงงาน

สถาบนการศกษา

สถาบนฝกอบรมอาชพ

การตระหนกในโอกาสจากภายใน

(ตนเอง)

คานยม

ความสนใจ

ทกษะ

สตปญญา/ความร

1. ความคาดหวง ความภาคภมใจในตนเอง ความตองการ

เขางานอาชพ บคลกภาพสวนตว

2. อทธพลจากสงแวดลอมอน ๆ ไดแก ครอบครว เพอน

บคคลตนแบบ และอน ๆ

ทางเลอก

ระบอาชพทสนใจ

เรยงตามลาดบ

อยางนอย 5 อาชพ

การตดสนใจ ตดสนใจเลอกอาชพ 3 จาก

5 อาชพทเขยนไว

วางแผนปฏบต เลอกสถานศกษาใหตรงกบ

อาชพทตดสนใจเลอกไว

ลงมอปฏบตตามแผนทวางไว

25

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.7 การมองเหนโอกาสในการประกอบอาชพ

การมองเหนโอกาสในการประกอบอาชพเปนปจจยสาคญเนองจากผทรความตองการของ

ตลาดแรงงานและพฒนาความรความสามารถ ทกษะการทางานใหเกดขนกบตนเอง ยอมมโอกาส

ประสบความสาเรจในการมองหาอาชพ ปจจยสาคญในการมองเหนโอกาสการประกอบอาชพมดงน

1.7.1 ชองทางในการประกอบอาชพ

ผทตองการประกอบอาชพตองศกษาความตองการของตลาดแรงงาน และเลอกอาชพ

ตามทตลาดแรงงานตองการ ยอมมโอกาสมอาชพม มรายไดเลยงดตนเองและสมาชกในครอบครว

การพฒนาตนเองใหสอดคลองกบชองทางการประกอบอาชพมดงน

1.7.1.1 พฒนาทกษะความรความชานาญในงานประจาททาอยในปจจบนใหสามารถ

นาประสบการณทไดรบไปพฒนาเปนอาชพในอนาคต

1.7.1.2 ความชอบ ความสนใจสวนตวหรองานอดเรก เปนอกทางหนงทสามารถชวย

ใหมองเหนชองทางการประกอบอาชพได มบคคลจานวนไมนอยทนางานอดเรกทเปนความชอบและ

ความสนใจสวนบคคลมาพฒนาเปนอาชพสรางรายไดใหกบตนเองและครอบครวไดเปนอยางด

1.7.1.3 การฟงความคดเหนจากแหลงตาง ๆ การพดคยแลกเปลยนความคดเหนกบบคคล

อนจะเปนแหลงความรและกอใหเกดความคดรเรมสรางสรรค ชวยใหมการวเคราะหชองทางการ

ประกอบอาชพไดชดเจนขน ชวยสรางความมนใจ มองเหนจดหมายปลายทางไดชดเจนและมความ

รอบคอบเพมมากขน

1.7.1.4 การศกษาคนควา จากหนงสอ นตยสาร หนงสอพมพ วดทศน วทย จะชวยให

เกดความรและความคดใหม ๆ

1.7.1.5 ขอมลสถต รายงานการวจย ขาวสารจากหนวยงานราชการและเอกชน

รวมทงแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตนามาประกอบการพจารณาตดสนใจในการประกอบอาชพ

1.7.1.6 เขารบการฝกอบรมวชาชาชพจากสถาบนตาง ๆ ทงภาครฐและเอกชน

1.7.2 ปญหาการเลอกอาชพของผเรยนหรอผสมครงาน

ปจจบนผเรยนและผทกาลงหางานทามกจะประสบปญหาการเลอกอาชพ ดงน

1.7.2.1 ขาดความรความเขาใจในการประกอบอาชพตาง ๆ ขาดทกษะและรายละเอยด

เกยวกบโลกอาชพ ไดแก ลกษณะของงานอาชพ กระบวนการทางาน ความกาวหนาในอาชพและ

ความตองการของตลาดแรงงานในสาขาอาชพนน ๆ

1.7.2.2 ผเรยนและผสมครงานตองการความชวยเหลอเกยวกบการใหคาปรกษา แนะนา

แนะแนวอาชพ แนะแนวการศกษาตอ และการเตรยมตวกอนเขาสตลาดแรงงาน

26

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.7.2.3 ผเรยนและผสมครงานจะตองรขดความสามารถ สตปญญา ความถนด ความสนใจ

และความพรอมในการเลอกประกอบอาชพทเหมาะสมกบตนเอง

1.7.2.4 ปญหาทางดานเศรษฐกจ ผเรยนและผสมครงานตองมความรเรองเศรษฐกจ

ซงมผลตงแตการเลอกเรยนตอหรอศกษาเพมเตม ไดแก สาขาทเลอกศกษาตอเปน สาขาวชาทตองใช

เงนทนมากหรอนอยสาเรจการศกษาแลวเปนทตองการของตลาดแรงงาน ตลอดจนการฝกพฒนา

ตนเองเพมเตมเพอใหมคณลกษณะเดนในการสมครงาน

1.8 การตดสนใจเลอกอาชพ

การตดสนใจเลอกอาชพสาหรบบคคลหนง ๆ เปนเรองสาคญเนองจากตองพฒนาตนเองให

เหมาะสมกบอาชพ มคณสมบต ความรความสามารถทจะประกอบอาชพนน ๆ ได การตดสนใจเลอก

อาชพของบคคลมดงน

1.8.1 องคประกอบในการตดสนใจเลอกอาชพ

การตดสนใจเลอกอาชพ หมายถง การนาขอมลแนวทางการเลอกอาชพหลาย ๆดานมา

พจารณาอยางละเอยดถถวนประกอบการตดสนใจใหเหมาะสมกบความสามารถของตนเองให

มากทสด มปญหาอปสรรคนอยทสด การตดสนใจเลอกอาชพมองคประกอบทสาคญดงน

1.8.1.1 ขอมลประกอบการตดสนใจ ประกอบดวย

1) ขอมลเกยวกบตนเอง หมายถง ขอมลตาง ๆ ทเกยวกบการประกอบอาชพท

ตนเองมความร ความสามารถ ทกษะตาง ๆ ทจะนามาใชในการประกอบอาชพและเงนทน อาคาร

สถานท แรงงาน เครองมอง วสดอปกรณ เปนตน

2) ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมและสงคม เชน ผทจะมาใชบรการ (ตลาด)

สวนแบงของตลาด ทาเลทตง การคมนาคม ทรพยากรทจะเออทมในทองถน แหลงความร ตลอดจน

ผลทจะเกดขนตอชมชน

3) ขอมลทางวชาการ ไดแก ความรทางเทคนคตาง ๆ ทจาเปนตอการประกอบ

อาชพนน ๆ ไดแก การตรวจซอมแกไข เทคนคการบรการลกคา ทกษะงานอาชพตาง ๆ เปนตน

1.8.1.2 ความถนด โดยทวไปคนเราจะมความถนดแตกตางกนไป เชน ความถนดใน

การทาอาหารการประดษฐ งานศลปะ ฯลฯ ผทมความถนดจะทาใหการทางานนนเปนไปไดอยาง

สะดวก รวดเรว คลองแคลว รวมทงยงชวยใหมองเหนลทางในการพฒนาอาชพนน ๆ ใหรดหนาไดดกวา

คนทไมมความถนด

27

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.8.1.3 เจตคตทดตองานอาชพ เปนความรสกภายในของแตละคนทมตองานอาชพ ไดแก

ความรกศรทธา ภาคภมใจ และความจรงใจ เปนตน ซงความรสกเหลานเปนแรงผลกดนใหคนเกด

ความมานะ อดทน มงมน ขยน กลาส กลาเสยง ทาใหประสบความสาเรจในการประกอบอาชพไดการ

ทจะตดสนใจเลอกอาชพตองนาขอมลตาง ๆ มาวเคราะหดงน

1) วเคราะหสภาพทเปนอย หมายถง การวเคราะหสภาพตวตนทบคคล

เปนอยในเวลานน ไดแก สภาพความพรอมในการประกอบอาชพ ความสนใจ หรอความชอบในงาน

อาชพตาง ๆ ทบคคลกาหนดเปาหมายและตดสนใจเลอก

2) วเคราะหทางออก หมายถง แนวทางในการดาเนนงานทผวเคราะหเหนวา

ในกรณทสภาพทเปนอยนนไมเปนไปตามความตองการหรอตามทกาหนดแตมแนวทางการดาเนนงาน

อนททาใหเปนไปตามทตองการได จะตองตดสนใจเลอกทางออกหรอวธการทเหมาะสมเปนไปไดมาก

ทสด

3) วเคราะหความเปนไปได หมายถง การวเคราะหความสมพนธระหวาง

สภาพทเปนอยกบแนวทางทจะดาเนนการนนเปนสงทสามารถจะทาใหเกดขนไดจรงหรอ

4) ตดสนใจเลอก เปนการสรปการตดสนใจเลอกอาชพหลงจากทมการ

วเคราะหเปรยบเทยบอยางละเอยดรอบคอบแลว

1.8.2 การวเคราะหความพรอมและความเปนไปไดของอาชพทตดสนใจเลอก

เมอตดสนใจวาจะประกอบอาชพใดแลว เพอใหเกดความมนใจวาอาชพทเลอกนนจะ

สามารถดาเนนการไดจาเปนตองมการวเคราะหความพรอมและความเปนไปไดของอาชพทตดสนใจ

เลอก เนองจากมนษยเรามความถนด ความสามารถ และความสนใจในอาชพแตกตางกน เปนสาเหต

ใหตองรจกตนเอง รจกงานอาชพตาง ๆ อยางกวางขวาง รวมทงพจารณาการเลอกอาชพวามงานอะไรบาง

ทตนเองชอบและสนใจมากทสด ซงอาชพนน ๆ เหมาะสมกบความร ความสามารถ อปนสย ใจคอ และ

บคลกลกษณะ จะทาใหการตดสนใจเลอกอาชพเปนไปอยางถกตอง และประสบความสาเรจในการ

ประกอบอาชพนน ๆ โดยมขนตอนการวเคราะห (แสดงดงแผนภมท 1.2)

28

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

แผนภมท 1.2 ขนตอนการวเคราะหความพรอมและความเปนไปไดของอาชพทตดสนใจเลอก

ทมา : ศนยสงเสรมการศกษาตามอธยาศย [Online]. Available URL:

http://dnfe5. nfe.go.th/ilp/42033/

อาชพทตดสนใจเลอก

ความเปนไปไดในการ

ประกอบอาชพ

ความพรอมของตนเองในการ

ประกอบอาชพ

1) เงนทน

2) แรงงาน

3) วสดอปกรณ

4) สถานประกอบการ

5) วตถดบ

6) คณสมบตทจาเปน ไดแก

ความร ความสามารถ ทกษะ

ประสบการณ สขภาพ

7) ความถนด/ใจรกในอาชพ

1) สวนแบงการตลาด

2) การขยายกจการ

3) ความมนคงในชวต

กาหนดโครงการ

และแผนงาน

การประกอบอาชพ

ไมพรอม ไมพรอม

ลมเลก ลมเลก

พรอม

29

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.9 ปจจยสาคญทมผลตอความสาเรจในการประกอบอาชพ

การประกอบอาชพใหประสบผลความสาเรจ ผประกอบอาชพตองใหความสาคญกบปจจย

ตาง ๆ ดงน

1.9.1 ศกษาวเคราะหอาชพทตองการทา

การวเคราะหอาชพเปนปจจยสาคญททาใหบคคลมความร ความเขาใจอาชพในดาน

ตาง ๆ ขอมลทไดจะเปนประโยชนในการตดสนใจเลอกอาชพใหเหมาะสมกบตนเอง รวมทงความ

เปนไปไดตอการตดสนใจเลอกอาชพนน ๆ การศกษาวเคราะหอาชพควรวเคราะหรายละเอยดดงน

1.9.1.1 ลกษณะอาชพโดยศกษารายละเอยด ลกษณะงาน ขนตอนการประกอบอาชพ

การวางแผน การจดการ และการบรหารงานอาชพนน ๆ

1.9.1.2 สภาพแวดลอมในการประกอบอาชพ โดยศกษาสถานทตงของหนวยงาน และ

สภาพแวดลอมทวไป

1.9.1.3 คณสมบตของผประกอบอาชพ โดยศกษาวาอาชพแตละประเภทตองการบคคล

ทมคณสมบตอยางไร ไดแก ความรความสามารถ ประสบการณ เพศ อาย อปนสยในการทางาน

1.9.1.4 สภาพการจางงาน โดยศกษาคาตอบแทนในการประกอบอาชพแตละ

ประเภทเปนวนหรอเดอน การไดรบคาตอบแทนขนอยกบวฒการศกษา ความสามารถ หรอ

ประสบการณในการทางาน ชวโมงทางานการทางาน การทางานลวงเวลา การทางานในวนหยดหรอ

ผลประโยชนอน ๆ

1.9.1.5 สภาพการประกอบอาชพ โดยศกษาสถานทประกอบอาชพวามสภาพ

อยางไร ทางานในทรมหรอกลางแจง มความเสยงในการทางานหรอไม อปกรณในการทางานเปน

อยางไร

1.9.1.6 ความกาวหนาในการประกอบอาชพ โดยพจารณาถงโอกาสทผประกอบ

อาชพ และความกาวหนาในการทางาน ไดแก การเลอนขนเงนเดอน เลอนตาแหนง และการไดรบ

เงนชวยเหลอเมอเกษยณอายการทางาน

1.9.1.7 โอกาสอน ๆ ไดแก การศกษาตอ การฝกอบรม การศกษาดงานภายในประเทศ

และตางประเทศ เปนตน

1.9.2 การวเคราะหตนเองเกยวกบงานอาชพ

การศกษาตนเองเปนการมองอยางรจกและเขาใจตนเองในการหางานทา หมายถง

รวามความรความสามารถ มทกษะ ความสนใจ และมบคลกภาพเปนอยางไร ซงแตละคนจะตองรจก

วเคราะหสารวจและพจาณาลกษณะขอดและขอบกพรองดงน

30

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.9.2.1 ความรความสามารถ หมายถง ความรในสาขาวชาทตองการประกอบอาชพ

ความสามารถในการคดคนหาเหตผล วเคราะหสงเคราะหงานโดยสอความหมายหรอแสดงออกให

ผอนเขาใจได เชน ตองการประกอบอาชพชางไฟฟากควรมความรเกยวกบงานไฟฟาทงดานทฤษฎ

และปฏบต

1.9.2.2 ทกษะในการทางานเปนความสามารถทตองใชในการทางานทกอาชพ เชน ทกษะการ

คานวณ ทกษะการประกอบอาหาร ถาเราคนพบทกษะทมอยในตวเราและสามารถนาทกษะมาใชให

เปนประโยชนตอการทางานกจะชวยใหเราประสบความสาเรจในการประกอบอาชพ ทกษะในการ

ทางานทสาคญไดแก

1) ทกษะการสอสาร สามารถพดหรอแสดงกรยาทาทางใหผอนเขาใจได

ใชถอยคาสภาพเหมาะสมกบบคคลและกาลเทศะ เปนนกฟงทดสามารถเขยนสรปและนาเสนองานได

2) ทกษะการจดการ สามารถคดเลอกบคคลจดสรรทรพยากร งบประมาณ วสด

อปกรณและเครองมอในการทางานไดอยางเหมาะสม ทาใหการดาเนนการตาง ๆ สาเรจลลวงไดอยาง

มประสทธภาพ

3) ทกษะดานงานเทคนค สามารถนาเทคนคตาง ๆ มาใชในการทางาน ไดแก

เทคนคการซอมแซมอปกรณไฟฟา หรอคอมพวเตอรไดเองโดยไมตองเรยกชาง ทาใหงานไมหยดชะงก

สามารถดาเนนงานตอจนแลวเสรจและมคณภาพ

4) ทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศ สามารถนามาใชประโยชนในการทางาน

ไดอยางมประสทธภาพ

5) ทกษะการแกปญหา สามารถแยกแยะปญหาตาง ๆ คนหาวธการแกไขและ

เลอกใชวธการแกปญหาอยางมเหตผล เพอใหทางานไดสะดวกและประสบผลสาเรจ

1.9.2.3 ความถนดหรอความสามารถพเศษ หมายถง ศกยภาพทมอยในตวบคคล

เปนพรสวรรคสงสมจากประสบการณหรอเกดขนจากการศกษาคนควา ความถนด หรอความสามารถ

พเศษเหลาน ผทรจกตนเองดควรนามาใชใหเกดประโยชนในการประกอบอาชพ

1.9.2.4 จดเดน เปนจดสนใจททาใหผอนมองเหนภาพลกษณหรอคดถงเรา ไดแก การ

พดจาไพเราะ เขากบคนงาย ซอสตย ตรงไปตรงมา ซงเปนลกษณะทางบคลกภาพททกคนมอยใน

ตนเอง และสามารถนามาใชใหเหมาะสมกบการประกอบอาชพ

1.9.2.5 ความชอบ ความสนใจและความตองการ เพอใหเกดความพอใจและเปนธรรม

สาหรบตนเองแลว จงเลอกอาชพทชอบมากทสดซงจะทาใหมความสข ภาคภมใจและประสบความสาเรจ

ในอาชพนน ๆ

31

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.9.2.6 คานยมในการทางาน หมายถง สงทเรายดถอวาดงามสมควรปฏบตตาม ไดแก

คานยมเรองความซอสตย ความมนคง ความเสยสละ คานยมเปนตวกาหนดสงทมคณคาตอชวตถาเรา

คดวาสงใดสาคญตอการทางานการตดสนใจเลอกอาชพทเหมาะสมกบตนเองกจะชวยใหเรามความสข

และความพอใจกบการทางานมากยงขน

1.9.2.7 อปนสย เปนลกษณะภายในจตใจทแสดงเปนพฤตกรรรมออกมาใหผอ น

เหนทางวาจา แววตา สหนา อารมณ นาเสยง และกรยาทาทางตาง ๆ ถาเรารจกอปนสยของตนเอง

กจะชวยใหเตรยมตวและเลอกประกอบอาชพไดงายขน

1.9.2.8 ขอจากดในการทางาน หมายถง สงทไมสามารถนาไปใชในการประกอบ

อาชพไดและทาใหเกดอปสรรคตอการทางาน เชน ทพกอาศย การเดนทาง มโรคประจาตว ไมควร

ปดบงตนเองเพราะอาจทาใหเลอกประกอบอาชพผดและเกดความลมเหลวในการทางาน

1.9.2.9 บคลกภาพ หมายถง ลกษณะสวนรวมของบคคลซงประกอบดวยสงทปรากฏ

ทางรางกาย นสยใจคอ ความรสกนกคด หากรจกและเขาใจในบคลกภาพของตนเองกสามารถเลอก

ประกอบอาชพใหเหมาะสมกบตนเองมากทสด ลกษณะสาคญ ๆ ของบคลกภาพมรายละเอยดดงน

1) ทางกายภาพ ไดแก การเปนผทมรปรางหนาตาดมสขภาพรางกายแขงแรง

2) ทางสมอง ไดแก ความรด ปญญาด และมความจาด

3) ความสามารถ ไดแก มประสบการณ และความถนดทเกดจากการฝกฝน

4) ความประพฤต ไดแก เปนคนสภาพออนโยน มนษยสมพนธด มนาใจ

5) อารมณและกาลงใจ เชน ใจเยน อดกลน ไมฉนเฉยว ไมทอถอย

1.9.3 ดานคณลกษณะทพงมในการประกอบอาชพ

คณลกษณะการปฏบตงานและปฏบตตนในแตละอาชพแตกตางกนดงน

1.9.3.1 การเปนผกลาไดกลาเสย มความอดทนสง มความรอบรเทาทนเศรษฐกจ

และเหตการณบานเมอง รจกกลยทธการแขงขนกบคแขง

1.9.3.2 มมนษยสมพนธด ยมแยมแจมใส อดทน อดกลน

1.9.3.3 มความกระตอรอรน มวนย ขยน อดทน ยอมรบในกฎเกณฑและมความ

ซอสตย

32

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.10 ประโยชนของงานอาชพ

อาชพทกอาชพลวนมคณคาและมประโยชนตอมนษยในสงคม ประโยชนของอาชพสามารถ

จาแนกไดดงน

1.10.1 ดานตนเอง (Yourself)

การประกอบอาชพฝกใหบคคลมวนย ซอสตย รบผดชอบ และรคณคาของเงน

รายไดทเปนคาตอบแทนจากการประกอบอาชพ ทาใหรจกใชจายเงนอยางประหยด มการวาง

แผนการใชจายเงน การเกบออมเงนเพอมนคงของชวตในอนาคต

1.10.2 ดานครอบครว (Family)

การประกอบอาชพเปนการสงเสรมคณคาใหตนเองและสมาชกในครอบครว

เปนตวอยางแกบคคลในครอบครวและบคคลอน ๆ ในสงคม

1.10.3 ดานชมชน (Community)

การประกอบอาชพของบคคลในสงคมเปนการสรางรายไดใหแกชมชน ทาให

เศรษฐกจชมชนดขน ทาใหชมชนมความเขมแขง ทาใหผคนในชมชนมความรสกรกและผกพนกน

ตลอดจนมเจตคตทดตอชมชนและทองถนของตนเอง

1.10.4 ดานประเทศชาต (Nation)

เมอประชาชนในประเทศมอาชพ มรายได รฐกสามารถเรยกเกบภาษเงนได และนา

รายไดจากการเกบภาษมาพฒนาประเทศในดานตาง ๆ ใหมความเจรญกาวหนาทดเทยมนานา

ประเทศได

สรป

มนษยเรามความถนด ความสามารถ และความสนใจในงานอาชพแตกตางกน บางคนเหมาะท

จะทางานดานหตถกรรม บางคนเหมาะสมทจะทางานเกยวกบเครองจกรกลหรองานทเกยวของกบ

ดานวทยาศาสตร สวนบางคนอาจจะเหมาะสมทจะทางานเกยวกบการสอนหนงสอ การชวยเหลอ

ตดตอสอสารและใหบรการประชาชน เปนตน และพรสวรรคทมไมเหมอนกนทาใหไมสามารถทางาน

ชนดเดยวกนได ขอสาคญกคอ ตองรจกตนเอง และรจกงานอาชพตาง ๆ อยางกวางขวาง รวมทง

พจารณาดวามงานอะไรบางทชอบและสนใจมากทสด และงานนน ๆ เหมาะสมกบอปนสยและบคลก

ลกษณะของตนเองหรอไม

33

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

การประกอบอาชพทตรงกบความถนด ความรความสามารถ และความตองการของตนเอง

จะสงผลใหความความสาเรจในการประกอบอยางยงยนและเกดความภาคภมในตนเอง

การเรยนรทจะวางแผนการตดสนใจเลอกอาชพ ทาใหมขอมลอาชพตาง ๆ ทจะนามาใชในการ

คนหาตนเองวามความเหมาะสมกบอาชพใด เพอความพงพอใจ ความสขในการประกอบอาชพ และ

พฒนาอาชพของตนใหบรรลเปาหมายสงสดไดตามความคาดหวง

34

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

แบบฝกหด หนวยท 1

ตอนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน (คะแนนเตม 10 คะแนน)

1. อาชพ หมายถง

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

2. การประกอบอาชพ หมายถง

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

3. ความสาคญของอาชพมอะไรบาง

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

4. อาชพตามเนอหาวชาของอาชพมกประเภท อะไรบาง

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

5. การแบงอาชพตามลกษณะของการประกอบอาชพมกลกษณะ อะไรบาง

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

6. ปจจยทตองพจารณาในการเลอกอาชพมอะไรบาง

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

7. ปญหาการเลอกอาชพของผเรยนหรอผสมครงานมอะไรบาง

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

35

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

8. จงอธบายขนตอนการตดสนใจเลอกอาชพ

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

……………………………………......................................................................................................................

9. ปจจยทมผลตอความสาเรจในการประกอบอาชพอะไรบาง

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

……………………………………......................................................................................................................

................................................................................................................................................................

10. จงอธบายความหมายของการมองเหนชองทางในการประกอบอาชพ

…………………………………………….............................................................................................................

................................................................................................................................................................

……………………………………......................................................................................................................

******************************

36

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

ตอนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย X ทบตวอกษรหนาคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

(คะแนนเตม 20 คะแนน)

1. อาชพหมายถงขอใด

ก. อาชพ คอ การทาหนาทของมนษยเพอการดารงชวต

ข. อาชพ คอ งานหรอหนาททตองทาดวยตนเองแตเพยงผเดยว

ค. อาชพ คอ งานททาเปนประจาไดคาตอบแทนเปนรายไดเพอใชจายในการดารงชวต

ง. อาชพ คอ ผประกอบการไมไดเปนเจาของกจการแตเปนเพยงผรบจางทางานเทานน

2. การประกอบอาชพ หมายถงขอใด

ก. งานททาดวยความสมครใจ

ข. การทามาหากนของมนษยในสงคม

ค. การเลยงดตนเองและสมาชกในครอบครว

ง. การทามาหาเลยงชพจากรายไดททาประจา

3. อาชพ คอสวนหนงของชวตหมายความวาอยางไร

ก. อาชพเปนสงสาคญ

ข. อาชพกบมนษยเปนของคกน

ค. อาชพเทากบ 1 ใน 4 ของชวต

ง. อาชพเปนสงทจาเปนตอการดารงชวต

4. มนษยไดรบสงใดจากการประกอบอาชพ

ก. ความสขใจ ภาคภมใจ

ข. เพอนรวมงานเพมมากขน

ค. รายไดจากการประกอบอาชพ

ง. ทกษะความชานาญทเกดขนจากการทางาน

5. ขอใดไมใชความสาคญของการประกอบอาชพ

ก. กอใหเกดการจางงาน

ข. ชวยพฒนาเศรษฐกจและสงคม

ค. มการประกอบอาชพหลากหลาย

ง. สงเสรมและพฒนาประชากรใหมงานทา

37

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

6. ประชากรชาวไทยสวนใหญประกอบอาชพอะไร

ก. อาชพบรการ

ข. อาชพเกษตรกรรม

ค. อาชพศลปะ/หตถกรรม

ง. อาชพอตสาหกรรมในครวเรอน

7. สายสมร ทางานเปนพนกงานอยในโรงแรมสโขทยสายสมรประกอบอาชพประเภทใด

ก. อาชพบรการ

ข. อาชพเกษตรกรรม

ค. อาชพศลปะ/หตถกรรม

ง. อาชพอตสาหกรรมในสถานประกอบการ

8. การประกอบอาชพในขอใดจดอยในประเภทอตสาหกรรมในครวเรอน

ก. อาชพวศวกร

ข. อาชพการทอเสอ

ค. พนกงานฝายผลต

ง. อาชพทนายความ

9. ผประกอบอาชพลกษณะใดตองมความโปรงใส ตรวจสอบไดสงสด

ก. คร

ข. ตารวจ

ค. แพทย

ง. นกบญช

10. ผทชอบสบเสาะคนหาความจรง ควรประกอบอาชพลกษณะใด

ก. ผสอขาว

ข .ชางสารวจ

ค. โปรแกรมเมอร

ง. พนกงานพสจนอกษร

11. “มะลเปนผทมความละเอยดรอบคอบ ซอสตย” จากคณลกษณะดงกลาวมะลควรประกอบ

อาชพใด

ก. เจาหนาทธรการ

ข. เจาหนาทการเงน

ค. เจาหนาทงานพสด

ง. เจาหนาททะเบยน

38

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

12. การเลอกประกอบอาชพควรทาสงใดเปนอนดบแรก

ก. ศกษาอาชพ

ข. ศกษาตนเอง

ค. เขยนใบสมครงาน

ง. ตดสนใจเลอกอาชพ

13. ขอมลใดไมจาเปนตองนามาพจารณาในการตดสนเลอกอาชพ

ก. ความชอบ ความสนใจ

ข. ความถนด คานยมในสงคม

ค. ความรารวย ฐานะทางสงคม

ง. ขอมลดานสตปญญาความสามารถของตนเอง

14. การเลอกประกอบอาชพทตนเองชอบ มความถนดจะเกดผลดอยางไร

ก. ทาใหขยนทางาน

ข. ทาไดไดรบรายไดสง

ค. ทาใหทางานไดรวดเรว

ง. มความสขในการทางาน

15. วธการมองหาโอกาสในการประกอบอาชพทตนเองสนใจทเหมาะสมและไดผลดทสดคอขอใด

ก. เขาฝกงานในหนวยงานทสนใจ

ข. พดคยกบผประกอบอาชพทกาลงสนใจ

ค. หาขอมลอาชพทสนใจจากอนเทอรเนต

ง. รวมกจกรรมการประกอบอาชพในหองเรยน

16. ปจจยทไมเกยวของกบการพฒนาตนเองใหมองเหนโอกาสในการประกอบอาชพไดแกขอใด

ก. ความร ความสามารถ

ข. ทกษะ ความชานาญในงาน

ค. ความชอบ ความสนใจ ความถนด

ง. เลอกเรยนสายอาชพตามใจพอแม

17. นกเรยนควรตดสนใจเลอกอาชพจากองคประกอบใด

ก. รายได

ข. ตามเพอนทเรยน

ค. ความถนดของตนเอง

ง. คานยมของผปกครองและสงคม

39

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

18. ขอดของการเตรยมความพรอมในการประกอบอาชพคอขอใด

ก. ไดเรมทางานเรวกวาผอน

ข. ไดอาชพตรงกบความตองการของพอแม

ค. เลอกอาชพไดตรงกบความถนดของตนเอง

ง. ใชเวลาตดสนใจนอย ประหยดเวลา ไดงานเรว

19. การวางแผนการใชจายเงน การเกบออมเงนเพอสรางความมนคงใหกบชวตเปนผลประโยชน

ของการประกอบอาชพทเกดขนตอใคร

ก. ตอประชาชนในชมชน

ข. ตอสงคมและสงแวดลอม

ค. ตอตนเองและสมาชกในครอบครว

ง. ตอความมงคงของสถานประกอบการ

20. พระจนทร มการแบงเวลาจากการประกอบอาชพเพอดแลครอบครว ดแลสขภาพของตนเอง

และรวมกจกรรมกบสงคม พระจนทรเปนคนอยางไร

ก. เกงการบรหารคน

ข. เกงการบรหารตนเอง

ค. เกงในการดาเนนชวต

ง. เกงในการปฏบตงาน

40

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

เฉลยแบบฝกหด หนวยท 1

ตอนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน (คะแนนเตม 10 คะแนน)

1. อาชพ หมายถง

อาชพ หมายถง กจการงานทบคลใดบคคลหนงไดกระทาแลวไดรบคาตอบแทนเปนรายได .

เพอนาไปใชในการดารงชวตและตอบสนองความตองการทางดานรางกาย อารมณ สงคม และความ

ตองการดานอน ๆ ของตนเองรวมทงสมาชกในครอบครว .

2. การประกอบอาชพ หมายถง

การประกอบอาชพ หมายถง การทามาหากนเลยงดตนเองและครอบครวทเกดจากกจกรรม

การผลต หรอการบรการใด ๆ ทกอใหเกดผลผลตและรายไดเปนปฏบตกจการงานประจาทสจรต ไม

ผดศลธรรม และเบยดเบยนสงคม สงแวดลอม .

3. ความสาคญของอาชพมอะไรบาง

ความสาคญของอาชพมดงน . .

1. สงเสรมคณภาพชวตของมนษยใหสามารถดารงชวตอยไดอยางปกตสข เพราะผทมอาชพ

จะมรายได ทาใหมอานาจการซอ (Power Purchasing) สนคาเพอการอปโภคบรโภคทจาเปนตอการ

ดาเนนชวตประจาวนได ง ..

2. ทาใหเกดความนาเชอถอในสงคม ผทมอาชพจะไดรบความเชอถอจากผคนในสงคม เพราะ

คานยมในสงคมมนษยมองวาคนทมอาชพสามารถทามาหากนเลยงตนเองไดเปนคนทมคณภาพ จะไม

ไปสรางความเดอดรอนใหเกดแกบคคลอน . .

3. สรางความเชอมนใหกบผทจะมาใชชวตอยรวมกน ผทมอาชพจะสรางความมนใจใหกบ .

คชวตวาจะสามารถสรางครอบครวทมความสขไดอยางแนนอน ……

4. รายไดจากการประกอบอาชพสามารถดแลใหการดาเนนชวตของครอบครวเปนปกตสข ม

การเกบสะสมการออมไวใชเมอยามเจบปวยในอนาคต ……

5. กจกรรมในสงคมมความเคลอนไหว เพราะความหลากหลายของอาชพ กอใหเกดการเชอม

ประสานในจดตางๆ เกดการปฏสมพนธกนระหวางผคนในสงคม ไดแก การซอขายสนคา กจกรรม

ตาง ๆ กอใหเกดการพฒนา เกดสงอานวยความสะดวกตาง ๆ เกดขนในสงคม มถนนหนทาง รถไฟฟา

และอน ๆ ……

41

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

4. อาชพตามเนอหาวชาของอาชพมกประเภท อะไรบาง

การแบงอาชพตามเนอหาวชาของอาชพสามารถจดกลมอาชพตามเนอหาวชาของอาชพได 6

ประเภทดงน . .

1. อาชพเกษตรกรรม (Agricultural Occupation) .

2. อาชพอตสาหกรรม (Industry Occupation) ประกอบดวย อตสาหกรรมในครอบครว .

.อตสาหกรรมขนาดยอม อตสาหกรรมขนาดกลาง และอตสาหกรรมขนาดใหญ .

3. อาชพพาณชยกรรมและอาชพบรการ (Commerce and Service Occupation) ประกอบดวย

อาชพพาณชยกรรม (Commerce Occupation) และอาชพบรการ (Service Occupation) .

4. อาชพคหกรรม (Spill Smoke Occupation) . .

5. อาชพหตกรรม (Handicraft Occupation) . .

6. อาชพศลปกรรม (Art Objectives Occupation) . .

5. การแบงอาชพตามลกษณะของการประกอบอาชพมกลกษณะ อะไรบาง

การแบงอาชพตามลกษณะของการประกอบอาชพ สามารถจดกลมอาชพตามลกษณะ

การประกอบอาชพไดเปน 4 ลกษณะดงน . .

1. อาชพอสระ (Freelance) . .

2. อาชพรบจาง (Occupation work for) . .

3. อาชพงานฝมอ (Craft Occupation) . .

4. อาชพรบราชการ (Government Servant Occupation) รวมถงเจาหนาทของรฐ พนกงาน

รฐวสาหกจ . . “

6. ปจจยทตองพจารณาในการเลอกอาชพมอะไรบาง

ปจจยทตองพจารณาในการเลอกอาชพขนอยกบองคประกอบทสาคญดงน . .

1. ขอมลดานอาชพเปนขอมลทมขอบขายกวางขวางสรปไดดงน . .

1.1 แนวโนมของตลาดแรงงานเปนขอมลเกยวกบความตองการผทางานในดานตาง ๆ ใน

ปจจบน และการพยากรณความตองการเพมขนหรอลดลงในอนาคตของตลาดแรงงาน

1.2 ลกษณะงานทตองการทามลกษณะอยางไร ผทางานจะตองทาอะไรบาง เปนงานททา

ใหเกดความเพลดเพลนหรอกอใหเกดความเบอหนาย งานใหญหรองานเลก มความรบผดชอบทสาคญ

หรอไม ตองเกยวของกบตวเลข สงของหรอคน ตองใชเครองมออปกรณมากหรอไม ตองนงทางาน

ยนทางาน ตองเดนทางหรอไม เปนตน . .

.

42

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1.3 สภาพแวดลอมของงาน ไดแก สภาพแวดลอมและบรรยากาศของงาน เชน รอน เยน

ชน แหง เปยกฝนละออง สกปรก เสยงดง ในอาคาร กลางแจง ในโรงงาน มสารพษ มสาร

กมมนตภาพรงส มความขดแยง เปนตน . .

1.4 คณสมบตของผประกอบอาชพ ไดแก มการกาหนดชวงอายในการทางานและ

เกษยณอายการทางานไวอยางไร เพศ เปนอาชพสาหรบเพศหญงหรอเพศชาย หรอใหโอกาสทงหญง

และชาย หรอใหโอกาสแกเพศใดเพศหนงมากกวา . .

1.5 การเขาประกอบอาชพตองมวธการอยางไร ไดแก โดยการสมครงานกบนายจางดวย

ตนเอง ตองมการสอบสมภาษณหรอตองสอบขอเขยน และถาเปนการประกอบอาชพอสระตองใชทน

ทรพยเพอดาเนนกจการมากนอยเพยงใด . .

1.6 รายไดในการประกอบอาชพนน ๆ จะมรายไดเปนวน สปดาห เดอน ป โดยเฉลย

แลวเปนเงนเทาใด . .

1.7 ความกาวหนาอาชพนน ๆ จะมความกาวหนาเพยงใด จะตองมการศกษาอบรมเพมเตม

มความสามารถหรอประสบการณอยางไรจงจะไดเลอนขนมากนอยเพยงใด การประกอบอาชพเดม

นาไปสอาชพใหมไดหรอไม . .

1.8 การกระจายของผประกอบอาชพ มผประกอบอาชพมากนอยเพยงใดและกระจาย

อยทวประเทศหรอมอยเพยงบางจงหวดทาไมจงเปนเชนนน ผประกอบอาชพทใดกไดหรอจะตองอยท

ใดทหนงโดยเฉพาะ . . .

1.9 ขอดและขอเสยของอาชพขนอยกบความพอใจและความตองการของผประกอบ

อาชพของแตละคน เนองจากงานบางอยางอาจมการทางาน ลวงเวลา ทางานในวนเสารอาทตย หรอ

วนหยดและการเดนทางไปปฏบตในทองทอน ๆ งานบางอาชพมความมนคงกวางานอาชพอน เปนตน

2. ปจจยสวนบคคล ไดแก ลกษณะเฉพาะตวของบคคล ประกอบดวยคณลกษณะ ดงน

ความสนใจ บคลกภาพ สตปญญา ความถนด ประสบการณ แรงจงใจ ความรบผดชอบ ความอตสาหะ

ความตรงตอเวลา ความสามารถในการตดสนใจ วฒภาวะทางอาชพ เพศ เชอชาต อาย ความแขงแรง

ของรางกาย . .

3. คานยมในสงคม ประกอบดวยคณลกษณะดงน คานยมทว ๆ ไปทางการงาน จดมงหมาย

ชวต จดมงหมายทางอาชพ การรบร เกยรตและชอเสยงของอาชพ ทศนคตตออาชพตาง ๆ ความเขาใจ

อาชพทเกยวกบคน ขอมลจรยธรรมในการทางาน การใชเวลาวาง ความตองการเปลยนแปลง ความ

ตองการกฎเกณฑ ความตองการสนบสนนชวยเหลอ ความตองการอานาจ ความมนคง ความ

ปลอดภยการทางาน .

43

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

7. ปญหาการเลอกอาชพของผเรยนหรอผสมครงานมอะไรบาง

ปจจบนผเรยนและผทกาลงหางานทามกจะประสบปญหาการเลอกอาชพดงน . .

1. ขาดความรความเขาใจในการประกอบอาชพตาง ๆ ขาดทกษะและรายละเอยดเกยวกบ

โลกอาชพ ไดแก ลกษณะของงานอาชพ กระบวนการทางาน ความกาวหนาในอาชพ และความ

ตองการของตลาดแรงงานในสาขาอาชพนน ๆ . .

2. ผเรยนและผสมครงานตองการความชวยเหลอเกยวกบการใหคาปรกษา แนะนา . .

แนะแนวอาชพ แนะแนวการศกษาตอ และการเตรยมตวกอนเขาสตลาดแรงงาน . .

3. ผเรยนและผสมครงานจะตองรขดความสามารถ สตปญญา ความถนด ความสนใจ และ .

ความพรอมในการเลอกประกอบอาชพทเหมาะสมกบตนเอง . .

4. ปญหาทางดานเศรษฐกจ ผเรยนและผสมครงานจะตองมความรในเรองปญหาเศรษฐกจ

ซงมผลตงแตการเลอกเรยนตอ หรอศกษาวาเมอสาเรจการศกษาแลวเปนทตองการของตลาดแรงงาน

ตลอดจนการฝกพฒนาตนเองเพมเตมเพอใหมคณลกษณะเดนในการสมครงาน . .

8. จงอธบายขนตอนการตดสนใจเลอกอาชพ

การตดสนใจเลอกอาชพ หมายถง การนาขอมลหลาย ๆ ดานของอาชพทจะเลอกมาพจารณา

อยางละเอยดถถวนประกอบการตดสนใจใหเหมาะสมกบความสามารถของตนเองใหมากทสดมปญหา

อปสรรคนอยทสด การตดสนใจเลอกอาชพมขนตอนทสาคญดงน . “

1. ขอมลประกอบการตดสนใจพจารณาขอมล 3 ดาน ประกอบดวย . .

1.1 ขอมลเกยวกบตนเอง หมายถง ขอมลตาง ๆ ทเกยวกบการประกอบอาชพทตนเองม .

อย เชน เงนทน ทดน อาคารสถานท แรงงาน เครองมอเครองใช วสด อปกรณ ความรทกษะตาง ๆ ท

จะนามาใชในการประกอบอาชพมหรอไมอยางไร . .

1.2 ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมและสงคม เชน ผทจะมาใชบรการ (ตลาด) สวนแบงของ

ตลาด ทาเลทตง การคมนาคม ทรพยากรทจะเออทมในทองถน แหลงความรตลอดจนผลทจะเกดขน

ตอชมชน . .

1.3 ขอมลทางวชาการความรทางเทคนคตาง ๆ ทจาเปนตออาชพนน ๆ ไดแก การตรวจ

ซอมแกไข เทคนคการบรการลกคา ทกษะงานอาชพตาง ๆ เปนตน . .

2. ความถนดโดยทวไป คนเราจะมความถนดแตกตางกนไป เชน ความถนดในการทาอาหาร

ถนดในการประดษฐ ฯลฯ ผทมความถนดจะชวยใหการทางานนนเปนไปไดอยางสะดวกรวดเรว

คลองแคลว รวมทงยงชวยใหมองเหนลทางในการพฒนาอาชพนน ๆ ใหรดหนาไดดกวาคนทไมม

ความถนด .

44

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

3. เจตคตทดตองานอาชพ เปนความรสกภายในของแตละคนทมตองานอาชพ ไดแก ความรก

ความศรทธา ความภมใจ ความจรงใจ เปนตน ซงความรสกเหลานเปนแรงผลกดนใหคนเกดความ

มานะ อดทน มงมน ขยน กลาส กลาเสยง ทาใหประสบความสาเรจในการประกอบอาชพไดการทจะ

ตดสนใจเลอกอาชพตองนาขอมลตาง ๆ มาวเคราะห ดงน .

3.1 วเคราะหสภาพทเปนอย หมายถง สงทเปนอยในขณะนนเกยวกบเรองตาง ๆ ตอง .

วเคราะหตามสภาพจรงทเปนอย . .

3.2 วเคราะหทางออก หมายถง แนวทางในการดาเนนงานทผวเคราะหเหนวาในกรณท

สภาพทเปนอยนนไมเปนไปตามความตองการหรอตามทกาหนด แตอาจมแนวทางการดาเนนงานหรอ

ทางออกอน ๆ ทจะทาใหเปนไปตามทตองการไดอกหลายวธ ซงตองตดสนใจเลอกทางออกหรอวธการ

ทเหมาะสมเปนไปไดมากทสด . .

3.3 วเคราะหความเปนไปได หมายถง การวเคราะหความสมพนธระหวางสภาพทเปนอย

กบทางออกแนวทางทจะดาเนนการนน เปนสงทสามารถจะทาใหเกดขนหรอเปนไปไดจรงหรอไมตาม

ทางออกทคดไว . .

3.4 ตดสนใจเลอก เปนการสรปตดสนใจเลอกอาชพหลงจากทมการวเคราะห

เปรยบเทยบอยางละเอยดรอบคอบแลว . .

9. ปจจยทมผลตอความสาเรจในการประกอบอาชพอะไรบาง

ปจจยทมผลตอความสาเรจในการประกอบอาชพมดงน . “

1. การศกษาวเคราะหอาชพทตองการทา เปนปจจยสาคญททาใหบคคลมความร ความ .

เขาใจอาชพในดานตาง ๆ ขอมลทไดจะเปนประโยชนในการตดสนใจเลอกอาชพใหเหมาะสมกบ

ตนเอง รวมทงความเปนไปไดตอการตดสนใจเลอกอาชพนน ๆ โดยทาการวเคราะหดงน 1) ลกษณะ

อาชพประเภท รปแบบของอาชพ 2) สภาพแวดลอมในการประกอบอาชพ 3) คณสมบตของผ

ประกอบอาชพ 4) สภาพการจางงานโดยศกษาคาตอบแทนในการประกอบอาชพแตละประเภทซง

อาจไดรบคาตอบแทนเปนรายวน รายเดอน การไดรบคาตอบแทนอาจขนอยกบวฒการศกษา

ความสามารถหรอประสบการณในการทางานกได นอกจากนยงศกษาเกยวกบชวโมงทางานการ

ทางานลวงเวลาการทางานในวนหยดหรอผลประโยชนอน ๆ 5) สภาพการประกอบอาชพวามสภาพ

อยางไรทางานในทรมหรอกลางแจง มความเสยงในการทางานหรอ ไมอปกรณในการทางานเปน

อยางไร 6) ความกาวหนาในการประกอบอาชพ .

2. การวเคราะหตนเองเกยวกบงานอาชพ เปนการมองอยางรจกและเขาใจเกยวกบตนเอง

โดยพจารณาจากสงตอไปน 1) ความรความสามารถ ความสนใจ 2) ทกษะในการทางานเปนความสามารถท

ตองใชในการทางานทกอาชพ 3) ทกษะการสอสารสามารถพดหรอแสดงกรยาทาทางใหผอนเขาใจได

ใชถอยคาสภาพเหมาะสมกบบคคลและกาลเทศะ 4) ทกษะการจดการสามารถคดเลอกบคคล จดสรร

45

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

ทรพยากร งบประมาณ วสดอปกรณและเครองมอในการทางานไดอยางเหมาะสม 5) ทกษะดานงาน

เทคนคสามารถนาเทคนคตาง ๆ มาใชในการทางาน 6) ทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศสามารถนา

คอมพวเตอรมาใชประโยชนในการทางาน 7) ทกษะการแกปญหาสามารถแยกแยะปญหาตาง ๆ

คนหาวธการแกไขและเลอกใชวธการแกปญหาอยางมเหตผล 8) ความถนดหรอความสามารถพเศษ

9) จดเดนเปนจดสนใจททาใหผอนมองเหนภาพลกษณหรอคดถงเรา เชน พดจาไพเราะ เขากบคนงาย

ซอสตย ตรงไปตรงมา ซงเปนลกษณะทางบคลกภาพททกคนมอยในตนเองและสามารถนามาใชให

เหมาะสมกบการประกอบอาชพได 10) ความชอบความสนใจ 11) คานยมในการทางาน 12) อปนสยเปน

ลกษณะในจตใจทแสดงพฤตกรรรมออกมาใหผอนเหนทางวาจา แววตา สหนา อารมณ นาเสยงและ

กรยาทาทาง 13) ขอจากดในการทางาน 14) บคลกภาพ หมายถงลกษณะสวนรวมของบคคล ซง

ประกอบดวยสงทปรากฏทางรางกายนสยใจคอ ความรสกนกคด หากรจกและเขาใจในบคลกภาพ

ของตนเองกสามารถเลอกประกอบอาชพใหเหมาะสมกบตนเองมากทสด . . “

3. คณลกษณะทพงมในการประกอบอาชพดงน 1) ผประกอบการในแตละอาชพสวนใหญม

คณลกษณะของการเปนผกลาไดกลาเสย มความอดทนสง มความรอบรเทาทนเหตการณตลาดและ

บานเมอง รจกกลยทธการแขงขนกบคแขงขน 2) ผทประกอบอาชพเปนผใหบรการควรมคณลกษณะ

ของผทมมนษยสมพนธด ยมแยมแจมใส อดทน อดกลน 3) ผประกอบอาชพรบจางควรมคณลกษณะ

ของผทมความกระตอรอรน มวนย ขยน อดทน ยอมรบในกฎเกณฑ และมความซอสตย . .

10. จงอธบายความหมายของการมองเหนชองทางในการประกอบอาชพ

การมองเหนชองทางการประกอบอาชพ หมายถง การศกษาขอมลความตองการของ

ตลาดแรงงาน เพราะการเลอกประกอบอาชพตามทตลาดแรงงานตองการ ยอมมโอกาสประสบ

ความสาเรจ มอาชพทา มรายไดเลยงดตนเองและสมาชกในครอบครวไดไมยากลาบาก และเมอ

มองเหนชองทางการประกอบอาชพแลวผประกอบอาชพสามารถวเคราะหและวางแผนพฒนาตนเอง

ใหสอดคลองกบชองทางการประกอบอาชพทมอยนนดงน . .

1. ทกษะความรความชานาญในงาน . .

2. ความชอบ ความสนใจสวนตว , .

3. การฟงความคดเหนจากแหลงตาง ๆ การพดคยแลกเปลยนความคดเหนกบบคคลอนจะ

เปนแหลงความรและกอใหเกดความคดรเรมสรางสรรคไดเปนอยางด ชวยใหมการวเคราะหความ

คดเหนตาง ๆ ไดชดเจนขน ชวยสรางความมนใจ มองเหนจดหมายปลายทางไดชดเจนและมความ

รอบคอบเพมมากขนกอนตดสนใจลงมอทา . .

4. การศกษาคนควา จากหนงสอ นตยสาร หนงสอพมพ วดทศน วทย ดรายการโทรทศน .

จะชวยใหเกดความรและความคดใหม ๆ ได . .

46

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

5. ขอมลสถต รายงานการวจย ขาวสารจากหนวยงานราชการและเอกชน รวมทงแผนพฒนา

เศรษฐกจแหงชาต มาประกอบการพจารณาตดสนใจในการประกอบอาชพ . . .

6. การเขารบการฝกอบรมวชาชพจากสถาบนตางๆ ทงภาครฐและเอกชนทเปดสอน. .

วชาชพกนอยางแพรหลาย . .

ตอนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย X ทบตวอกษรหนาคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

(คะแนนเตม 20 คะแนน)

ลาดบขอ คาตอบ

1 ค

2 ง

3 ง

4 ค

5 ง

6 ข

7 ก

8 ข

9 ง

10 ก

11 ข

12 ข

13 ค

14 ง

15 ก

16 ง

17 ค

18 ค

19 ค

20 ข

47

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

ใบมอบหมายงาน หนวยท 1

วตถประสงค 1. เพอใหนกเรยนศกษาและรวบรวมขอมลการประกอบอาชพของบคคลในครอบครว

และชมชนทนกเรยนอาศยอย

2. เพอใหนกเรยนมขอมลประกอบการวางแผนการตดสนใจเลอกอาชพ

คาชแจง ใหนกเรยนสารวจและรวบรวมขอมลการประกอบอาชพของบคคลในครอบครวและชมชน

ทนกเรยนอาศยอยตามรายละเอยดทกาหนดไวในตารางขางลางดงน

ท ชออาชพ ลกษณะงานททา เวลาทางาน

รายไดตอ

วนหรอ

เดอน

สวสดการท

ไดรบจาก

การทางาน

เสนทาง

การเตบโต

ในอาชพ

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

เกณฑการประเมนผลการปฏบตงาน

1. รวบรวมขอมลอาชพได 10 อาชพ ไดขอมลครบทกรายการ ไดคะแนน 20 คะแนน

2. รวบรวมขอมลอาชพได 7 อาชพ ไดขอมลครบทกรายการ ไดคะแนน 15 คะแนน

3. รวบรวมขอมลอาชพได 5 อาชพ ไดขอมลครบทกรายการ ไดคะแนน 10 คะแนน

4. รวบรวมขอมลอาชพได 3 อาชพ ไดขอมลครบทกรายการ ไดคะแนน 5 คะแนน

48

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

แบบทดสอบหลงเรยน หนวยท 1

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย X ทบตวอกษรหนาคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

(คะแนนเตม 10 คะแนน เวลา 10 นาท)

1. การประกอบอาชพ หมายถงขอใด

ก. งานททาดวยความสมครใจ

ข. การทามาหากนของมนษยในสงคม

ค. การเลยงดตนเองและสมาชกในครอบครว

ง. การทามาหาเลยงชพจากรายไดททาประจา

2. ความสาคญของการประกอบอาชพคอขอใด

ก. มเพอนรวมงานมากขน

ข. มความสขเพราะมอาชพประจา

ค. มโอกาสใชความรใหเกดประโยชน

ง. มรายไดสาหรบเลยงตนเองและครอบครว

3. อาชพหลกของพลเมองไทยสวนใหญไดแกอาชพใด

ก. อาชพเกษตรกรรม

ข. อาชพพาณชยกรรม

ค. ประกอบอาชพธรกจบรการ

ง. อาชพอตสาหกรรมในครวเรอน

4. ใครเปนผทตดสนใจเลอกประกอบอาชพไดเหมาะสมกบตนเองมากทสด

ก. สร เลอกประกอบอาชพนกรองเนองจากมรายไดสง

ข. สารนเลอกประกอบอาชพชางไมเพราะมความร ความชานาญ ความชอบในงานไม

ค. ดาวเรองเลอกประกอบอาชพพยาบาลตามความตองการของสมาชกในครอบครว

ง. นอยหนาเลอกประกอบอาชพพนกงานบรการในโรงแรมแตพดภาษาองกฤษไมได

5. การเลอกประกอบอาชพทตนเองชอบมผลดอยางไร

ก. มรายไดสง

ข. ขยนทางาน

ค. ทางานไดรวดเรว ถกตอง

ง. มความสขในการทางาน

49

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

6. คณสมบตพนฐานทผประกอบอาชพทกระดบ ทกตาแหนงตองมคอขอใด

ก. มมนษยสมพนธด

ข. มความรความสามารถ

ค. มทกษะความชานาญงาน

ง. มประสบการณในการทางาน

7. ปญหาสาคญทสดในการเลอกประกอบอาชพคอขอใด

ก. ปญหาทางดานเศรษฐกจของตนเอง

ข. ขาดความรความเขาใจในการอาชพ

ค. ไมรความสามารถและความถนดของตนเอง

ง. ขาดทปรกษาใหคาแนะนา และแนะแนวการประกอบอาชพ

8. การตดสนใจเลอกอาชพควรพจารณาองคประกอบใดนอกเหนอจากความรความสามารถ

และความถนดของตนเอง

ก. เปนอาชพทสจรต

ข. เปนอาชพทมรายไดสง

ค. เปนอาชพททาทาย ไมจาเจ

ง. เปนอาชพทตองใชเทคโนโลยสอสารได

9. ปจจยทไมมผลตอความสาเรจในการประกอบอาชพไดแกปจจยใด

ก. ความรบผดชอบงานททา

ข. การตดสนใจเรว กลาได กลาเสยง

ค. ซอสตย รกและผกพนกบงานททา

ง. รอบรทนสมย มวสยทศนกวางไกล

10. ประโยชนของการประกอบอาชพทมตอตวผประกอบอาชพในระยะยาวคอขอใด

ก. เปนการพฒนาตนเองใหเจรญกาวหนาในอาชพ

ก. ผประกอบอาชพมประสบการณ ทกษะ ความชานาญในงานททา

ค. สามารถตอบสนองความตองการและความพงพอใจของตวผประกอบอาชพเอง

ง. ผประกอบอาชพสามารถวางแผนการใชจาย และเกบออมรายไดเพอความมนคงของชวต

50

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน หนวยท 1

ลาดบขอ คาตอบ

1 ง

2 ง

3 ก

4 ข

5 ง

6 ก

7 ง

8 ก

9 ข

10 ง

51

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

ลาดบ

ท พฤตกรรมทประเมน

ระดบคะแนน หมายเหต

5 4 3 2 1

1 ความตรงตอเวลา ความหมายของระดบคะแนน

5 ระดบการปฏบตมาก

4 ระดบการปฏบตด

3 ระดบการปฏบตปานกลาง

2 ระดบการปฏบตนอย

1 ระดบการปฏบตตองปรบปรง

2 ความมระเบยบวนย

3 ความซอสตยสจรต

4 ความสนใจใฝร

5 ความคดรเรมสรางสรรค

6 การละเวนสงเสพตดและการพนน

7 ความรบผดชอบตอหนาทและงาน

ทไดรบมอบหมาย

การสรปผล

41-50 อยในระดบดมาก

31-40 อยในระดบด

21-30 อยในระดบปานกลาง

11-20 อยในระดบนอย

0-10 อยในระดบตองปรบปรง

8 มารยาทไทย

9 ความสามคคในหมคณะ

10 ความมจตสานกทเหนแกสวนรวม

รวมคะแนน

รวมคะแนนทงหมด

แบบประเมนคณธรรม จรยธรรม คานยม และคณลกษณะอนพงประสงค

วชา ความรเกยวกบงานอาชพ

หนวยท 1 ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

ชอ-นามสกล...............................................แผนกวชา.......................ระดบชน.......เลขท...............

52

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

1. แบบประเมนผลพฤตกรรมรายบคคล

ท

คะแนน

การรบฟง

ความ

คดเหน

การเสนอ

ความ

คดเหน

การ

ยอมรบ

คนอน

การสราง

บรรยากาศ

ในกลม

รวม

คะแนน ระดบการ

มสวนรวม

ชอ-นามสกล 5 5 5 5 20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2. แบบประเมนผลพฤตกรรมรายกลม คะแนน

กลม

การนาเสนอ การบนทกผลงาน รวม

คะแนน

ระดบ

คณภาพ

ของผลงาน

ขนนา ขนเสนอ ขนสรป ถกตอง เรยบรอย

10 10 10 10 10 50

1

2

3

4

5

ระดบของคะแนนยอย5 = มากทสด, 4 = คอนขางมาก, 3 = ปานกลาง, 2 = คอนขางนอย, 1 = นอยทสด

เกณฑการประเมนผล15 - 20 = มาก, 8 - 14 = ปานกลาง, 1 - 7 = นอย

ลงชอ..........................................ผประเมน

(............................................)

แบบประเมนคณธรรม จรยธรรม คานยม และคณลกษณะอนพงประสงค

วชา ความรเกยวกบงานอาชพ

หนวยท 1 ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

53

หนวยท 1 : ความรเบองตนเกยวกบงานอาชพ

เอกสารอางอง

กระทรวงแรงงาน. รายงานผลการวจยเรองแนวโนมอาชพอสระในอนาคต 3 ปขางหนา

(พ.ศ.2558 – 2560). กรงเทพฯ. (ออนไลน) สบคนวนท 1 มกราคม 2560, เขาถงจาก :

http://lmi.doe.go.th.

กลยา สดแดน. การบรหารงานคณภาพในองคการ. นนทบร : บรษทศนยหนงสอเมองไทย, 2558.

นครชย พมพศร. ความรเกยวกบงานอาชพ. นนทบร : บรษทศนยหนงสอเมองไทย, 2556.

เพญศร เลศเกยรตวทยา. ความรเกยวกบงานอาชพ. นนทบร : บรษทสานกพมพเอมพนธ จากด,

2556.

สมคด มมมา. ความรเกยวกบงานอาชพ. กรงเทพฯ : สานกพมพแมคเอดดเคชน, 2556.

หรรษา เขตตบรรพต. การเพมประสทธภาพในองคกร. นนทบร : บรษทศนยหนงสอเมองไทย,

2554.

อนศกด ฉนไพศาล. ความรเกยวกบงานอาชพ. กรงเทพฯฯ : สานกพมพซเอดยเคชน, 2557.