อาชวอนามยและความปลอดภย

ขอท 1 ประโยชนของอาชวอนามยและความปลอดภยในการทำางาน (คะแนน 1)

ประโยชนของอาชวอนามยและความปลอดภย ตอบคคล ตอสถานประกอบการ ตอภาวะสงคม และเศรษฐกจของประเทศ

1.  เพอสงเสรมวชาการดานอาชวอนามยและความปลอดภยแกสมาชก และสงคมโดยรวม

2.  เพอสงเสรมความกาวหนาในวชาชพ ดานอาชวอนามยและความปลอดภยในการทำางาน

3.  เพอสนบสนนและประสานงานกบสถานประกอบการและชมชนอตสาหกรรมใน การพฒนาความปลอดภย สขภาพและคณภาพชวตของผประกอบอาชพสมมาชพ

4.  เพอประสานงานรวมมอทางวชาการอาชวอนามยและความปลอดภยในการทำางานกบหนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชน หรอสมาคมทงภายในและตางประเทศ

5.  เพอสงเสรมความรวมมอและการกระชบความสมพนธภายในกลมสมาชก

6.  เพอจดหาแหลงประโยชนสนบสนนทางวชาการดานอาชวอนามยและความปลอดภยในการทำางานใหแกสมาชก

ขอท 1 หลกการปองกนและควบคมมลพษในสภาพแวดลอมการทำางาน (คะแนน 1)

ความปลอดภยในการทำางานจะเกดขนไดมากนอยเพยงใด ขนอยกบปจจยทเกยวของดงน.

1. ผปฏบตงาน หมายถง การมวนย มทกษะ มทศนคตทถกตอง มความรบผดชอบ และม

1

ความตงใจในการทำางานเปนตน2. อปกรณปองกนสวนบคล หมายถง อปกรณทใชเพอปองกน

อนตรายทจะเกดขนแกรางกายขณะปฏบตงาน ผปฏบตจะตองรจกวธการใชอปกรณเหลานนใหถกตองกบลกษณะงาน และใชใหตดเปนนสยทกครงเมอมการปฏบตงาน

3. สงแวดลอมในการทำางาน หมายถง สภาพแวดลอมทอยรอบๆ ตวผปฏบตงาน รวมถง

สถานท อปกรณ เครองมอและเครองจกร ซงมอทธพลตอการปฏบตงานอยางยง

ดงนน สถานประกอบการใดจดสภาพแวดลอมไดอยางเหมาะสม ยอมสงผลใหผปฏบตงานมสขภาพอนามยและความปลอดภยในการทำางาน ซงสถานประกอบการควรใชหลกการปองกนและควบคมมลพษดงน.

1. การกำาหนดนโยบายสงแวดลอม (Environmental Policy) 2. การวางแผนเพอสนองนโยบาย (Planning) 3. การนำาไปปฏบตและการดำาเนนการ (Implementation &

Operation) 4. การตรวจสอบและการปฏบตแกไข (Checking &

Corrective Action) 5. การทบทวนและปรบปรงใหดขนอยางตอเนอง

(Management Review & Continual Improvement)

ขอท 3 ความหมายและความสำาคญของเครองปองกนอนตรายสวนบคคล (คะแนน 1)

ความหมายและความสำาคญของอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (Personal Protective Devices = PPD หรอ Personal Protective Equipment = PPE)

2

หมายถง อปกรณสำาหรบผปฏบตงานสวมใสขณะทำางาน เพอปองกนอนตราย ทอาจเกดขนอนเนองมาจากสภาพ และสงแวดลอมการทำางาน การใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล เปนวธการหนงในหลายวธการปองกน อนตรายจากการทำางาน โดยทวไปจะยดหลกการปองกน ควบคมทสงแวดลอมการทำางานกอน ในกรณทไมสามารถดำาเนนการได จงนำากลวธการใชอปกรณปองกนอนตราย สวนบคคลมาแทน

ขอท 4 หลกเกณฑในการเลอกและใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (คะแนน 1)

การเลอกและใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล ใหเกดประสทธภาพนน ผรบผดชอบควรยดหลก ดงน

1. เลอกซอใหเหมาะสมกบลกษณะอนตราย ทพบจากการทำางาน 2. อปกรณทเลอก ควรไดรบการตรวจสอบ และรบรองตาม

มาตรฐาน 3. มประสทธภาพสง ในการปองกนอนตราย และทนทาน 4. มนำาหนกเบา สวมใสสบาย ขนาดเหมาะสมกบผใช และงายตอ

การใช 5. มใหเลอกหลายแบบ และหลายขนาด 6. การบำารงรกษางาย อะไหลหาซองาย และไมแพงเกนไป 7. ใหความรกบผใชในเรองประโยชนของอปกรณปองกนอนตราย

วธการเลอกใช การสวมใสทถกตอง และการบำารงรกษา 8. มแผนการชกจงการใช การปรบตวในการใชระยะแรก และสง

เสรมการใช 9. ใหรางวลสำาหรบผใชทปฏบตตามกฎระเบยบ การใชเครอง

ปองกนอนตรายสวนบคคล 10. มปรมาณพอเพยงกบจำานวนผใช 11. กรณทอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลชำารด ตองเปลยน

หรอซอมแซมได

3

ชนดของอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล1. อปกรณปองกนศรษะ (Head Protection Devices) 2. อปกรณปองกนใบหนาและดวงตา (Eye and face

protection devices) 3. อปกรณปองกนห (Ear protection devices) 4. อปกรณปองกนการหายใจ (Respiratory protection

devices) 5. อปกรณปองกนลำาตว (Body protection devices) 6. อปกรณปองกนมอ (Hand protection devices) 7. อปกรณปองกนเทา (Foot protection devices) 8. อปกรณปองกนการตกจากทสง

ขอท 5 สาเหตและลกษณะการเกดความไมปลอดภยในการปฏบตงานกบเครองจกร (คะแนน 1)

ในการปฏบตงานในโรงงานสงทตองคำานงถงเสมอ  คอ ความปลอดภย  โดยเฉพาะการผลตใน ภาคอตสาหกรรม  ซงมความเสยงสงในทจะไดรบอนตรายในการทำางาน  หากการปองกนไมรดกมเพยงพอกจะกอใหเกดความเสยหายทงผปฏบตงาน วตถดบ  และเครองจกรในการผลต  อบตเหต สวนใหญเกดขนจากเครองจกรโดยการรเทาไมถงการณ  และความประมาทของผปฏบตงานเอง นอกจากนแลวสภาพแวดลอมในการทำางานกกอใหเกดอนตรายได  เชน  การวางผงโรงงาน  อากาศ  แสงสวาง  เสยง  สงเหลานหากมความบกพรองและผดมาตรฐานทกำาหนดไว                 ดงนนความปลอดภยในการทำางานจงเปนความพอใจอยางหนงททกฝายควรมแกกน  ซงนบวาเปนหวใจของการทำางาน  เราควรฝกเสยตงแตเรมแรก  เมอมความรและความเขาใจแลวนนหมายความวาตลอดชวตของการทำางานจะไมประสบอนตราย

                    ความปลอดภยในการทำางาน  คอ  สภาพทปลอดภยจากอบตเหตตาง ๆ เกดแกรางกาย  ชวต  หรอทรพยสนในขณะ

4

ทปฏบตงาน  ซง กคอสภาพการทำางานใหถกตองโดยปราศจาก  "อบตเหต"  ในการทำางาน

                    อบตเหต   คอ  เหตการณทเกดขนอยางไมคาดหมาย  และเมอเกดขนแลว  จะมผลกระทบกระเทอนตอการทำางาน  ทำาใหทรพยสน เสยหาย  หรอบคคลไดรบบาดเจบ

                     1. อบตเหตกบการทำางาน

                                                                                                                                               อบตเหตกบงานมสวนเกยวของกน

                       อบตเหตและการทำางานมกจะมสวนเกยวของกนเสมอ  กลาวคอ  ในขณะทเราทำางานนนจะมอบตเหตแอบแฝงอย และเมอใดทเราประมาท  อบตเหตกพรอมทจะเกดขนทนทซงในการเกดอบตเหตนนมกจะมตวการทสำาคญอย  3  ประการ  คอ

                          1.1 ตวบคคล  คอ  ผประกอบการงานในหนาทตาง ๆ และเปนตวสาเหตใหญทกอใหเกดอบตเหต

5

                          1.2 สงแวดลอม  คอ  ตวองคการหรอโรงงานทบคคลนนทำางานอย

                          1.3 เครองมอ  เครองจกร  คอ  อปกรณทใชในการทำางาน

2. สาเหตของการเกดอบตเหต                            2.1 สภาพการทำางานทไมปลอดภย  อน

ไดแก  การใชเครองมอ เครองจกร  หรออปกรณในการทำางานทเสอมคณภาพ  พนทททำางานสกปรกหรอเตมไปดวยของทรกรงรง  สวนเคลอนไหวของเครองจกรไมมทกำาบงหรอปองกนอนตราย  การจดเกบสงของไมเปนระเบยบ  เปนตน

 2.2 การกระทำาทไมปลอดภย  เปนสาเหตใหญทกอใหเกดอบตเหต  คดเปน

85%  ของการเกดอบตเหตทงหมด  การกระทำาทไมปลอดภย  อนไดแก- สาเหตทคนกระทำาการอนไมปลอดภย  เพราะ

                            1. ไมมความรเพยงพอ  จงทำางานแบบลองผดลองถก                            2. ขาดการฝกอบรมหรอชแนะในสงทถกตองในการทำางาน                            3. มทศนคตทไมดตอการรกษาความปลอดภย  (ประเภทพดเทาไหรไมเชอ  บอกเทาไร  ไมฟง)               - คนเรากระทำาการอนไมปลอดภยได  เพราะ                             1. ไมทราบแนชด                             2. เจตนาหลกเลยงเพอความสะดวกสบาย                             3. ประมาท  เลนเลอ                             4. เจตนาหลกเลยงเพอความสะดวกสบาย                             5. อารมณไมปกต  เชน  กำาลงโกรธเพอนรวมงาน                             6. รบรอนเพราะงานตองการความรวดเรว

6

ขอท 6 หลกความปลอดภยในการปฏบตงานเกยวกบเครองมอเครองจกรและยานพาหนะ (คะแนน 1)

การปองกนอนตรายจากการใชเครองมอเพอปองกนอนตรายอนเกดจากการใชเครองมอ จงควรทราบเกยวกบการใชเครองมอ ดงน

1. เครองมอทกชนจะตองทำาจากวสดทถกตองเหมาะสมกบการใชงาน

2. การใชเครองมอแตละชนจะตองใชใหถกตองกบงานในหนาท ซงเครองมอแตละชนนนไดรบการออกแบบมาเพอใชงานนน ๆ โดยเฉพาะ ตวอยางทพบมากคอ การใชมดแทนไขควง การใชประแจไปตอกหรอทบแทนคอน หรอการใชประแจผดขนาด เชน ประแจทใหญกวาหวนอต แลวใชแผนโลหะไป หนนรองทำาใหเกดอบตเหตไดงาย

3. ดามไมทใชทำาดามของเครองมอ จะตอง                  - เปนไมเนอดไมมรอยแตก และแนวเนอไมไปตามความยาวดาม                 - มขนาดและรปรางทเหมาะสมกบงาน                 - ผวตองเรยบ ปราศจากรอยหยาบหรอเสยน คอนทมดามหอทำาจากไมเนอออนหรอมขนาดไมเหมาะสมมกเกดอบตภยจากการทหวคอนหลดขณะตอกตะป ซงเปนอนตรายมาก 4. ในสถานททมสารไวไฟหรอวตถระเบดอย ควรเลอกใชเครองมอทไมเกดประกายไฟเทานน 5. หวคอนหรอหวสกดเกดการแตกเยนของโลหะ ทเรยกวา เกด หวเหด จะตองไดรบการกำาจดครบรอยเยนออกโดยการลบกบ“ ”หน เจยระไนอยาสมำาเสมอ และทปลาย   หวคอนควรใชลมโลหะแผนตอกอดลงในเนอไมของดาม เพอปองกนการหลดของหวคอนขณะใชงาน 6. เครองมอทปลายแหลมคมหรอมสนคมควรมปลอกสวมหมสวนทคมทกครงหลง การใชงาน

7

7. เครองมอตาง ๆ เมอเลกใชงานจะตองไมวางไวบนพน หรอขวางทางเดน หรอบนโตะทำางาน หรอชนเกบของ หรอบนเครองจกร โดยปลอยใหมบางสวนยนออกมา ซง ลกษณะเชนนจะเกดอนตรายจากการทคนอน ๆ เดนผานไปชนหรอปดหลนลงมา ดงนน เมอใชเสรจแลวควรทำาความสะอาดและจดจดเกบกลองหรอทเกบเครองมอให เรยบรอย 8. จดทำาแผง ชน หง กลอง หรอภาชนะ อน ๆ สำาหรบเกบเครองมอทกชนอยางเปนระเบยบและไมปะปนกน ในลกษณะหยบใชได สะดวกเกบเขาทงาย และตรวจสอบ  สะดวก 9. การจดการบรหารเครองมอในโรงงาน ควรจะตอง                 - มผรบผดชอบตรวจรบเครองมอเกบทกวน                  - มการตรวจสภาพเครองมอและบำารงรกษาเครองมอทกชนใหคงสภาพทใชงานได 10.ใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทเหมาะสมทกครงทปฏบตงาน

การปองกนอนตรายจากเครองจกร            ผทปฏบตงานกบเครองจกรควรทจะเรยนรหลกเบองตนในการควบคมดแลใหเครองจกรทำางานอยางมประสทธภาพและมความปลอดภย ดงตอไปน             1. อยาใชเครองจกรกอนการเรยนร                 อยาใชเครองจกรทไมไดรบมอบหมายใหทำาโดยเดดขาด เพราะการดแลจากคนอนเทานนไมเพยงพอทจะลงมอทำาเองได จะตองศกษากลไกตาง ๆ ของเครองจกรนน จากผชำานาญในการใชเครองจกรนน ใหดเสยกอนดงนนถาเปนคนงานใหม ตองไดรบการฝกใหทำางานกบเครองจกรนนโดยมรการควบคมดแลอยางใกลชดจากผชำานาญงาน            2. อยาซอมเครองจกรกอนการเรยนร                 เมอเครองจกรเกดชำารดขนควรหาชางผชำานาญงานเปนผซอมแซมเครองจกรนน ไมควรทดลองแกเองเพราะอาจทำาใหเครองจกรนนชำารดมากขน หรออาจไดรบอนตรายจากเครองจกรนนได

8

            3. อยาถอดอปกรณปองกนอนตราย                 อยานำาเครองปองกนหรอการดซงปดครอบสวนทเคลอนทไดของเครองจกรออก เวนเสยแตในกรณทมการซอมแซมหรอปรบเสรจเรยบรอยแลว

ขอปฏบตในการใชเครองจกรอยางปลอดภย 1. ทก ๆ วนกอน และหลงการปฏบตงาน เครองจกร และเครองมอตาง ๆ ควรไดรบการตรวจตามวธการทกำาหนด เมอตรวจพบสภาพความผดปกต ใหหยดเครองจกรใน ทนท และรายงานใหหวหนางานทราบ 2. อยาเดนเครองจกรดวยวธการทมไดกำาหนดไวอยางเดดขาด 3. อยาใช หรอแตะตองเครองจกร หรอวตถดบตาง ๆ ทมไดอยในความรบผดชอบของทาน 4. กอนทจะกดปมเพอเรมสตารท หรอหยดเครองจกรตองกระทำาดวยความปลอดภย โดยการตรวจดใหมนใจวาไมมใครอยใกลบรเวณเครองจกรนน 5. ใหความสนใจตอเสยง และความรอนจดของมอเตอรทกำาลงทำางาน เมอพบสภาพความผดปกต ใหรายงานใหหวหนางานทราบในทนท 6. ในการซอม เปลยน ตดตง เครองจกรใดๆ จะตองใชระบบการลอคกญแจ-แขวนปายหาม (Lock Out – Tag Out) ทกครง 7. การปฏบตงานชวคราว หรอการรวมปฏบตงานเพอซอมเครองจกรทเสย หรอเพอวตถประสงคอนใด ควรจะดำาเนนการใหเปนไปตามขอตกลงรวมในเรองวธการปฏบตงาน การมอบหมายงาน และวธการใหสญญาณตาง ๆ ภายใตการกำากบดแลอยางใกลชดของครฝก 8. ถาพบวาอปกรณความปลอดภยถกถอดถอน หรอชำารด อยาใชเครองจกรนน ใหรายงานใหหวหนางานทราบทนท แทบไมตองพด

9

วา การถอดถอนอปกรณความปลอดภยโดยไมไดรบอนญาตนน (เนองจากเหตผล เชน ทำางานไมสะดวก) จะตองถกลงโทษ 9. การละทงเครองจกรทไดรบมอบหมายโดยไมไดรบอนญาตขณะทเครองจกรกำาลงทำางานอย อาจเปนอนตรายตอบคคลอน และตวทานเอง ดงนนเมอตองไปทำาธระอน จงตองหยดเครองจกรตามวธการทกำาหนด หรอแจงใหบคคลขางเคยงทราบเสยกอน 10. หามเอามอเขาใกลเครองจกรสวนทกำาลงทำางาน สายพาน ขอบเครองมอ และบรเวณอน ๆ ทมความแหลมคม 

ขอท 7 เครองมอชวยในการเคลอนยายวสดอปกรณ (คะแนน 1) การเคลอนยายโดยเครองจกร เปนระบบการเคลอนยายวสดทไดมการนำาเอาเครองมอในการขนยายหลายชนดเขามาชวย ซงเปนเครองมอเครองจกรแบบธรรมดาทมไดมกลไกซบซอนมากนก เครองมอขนยายทมการใชกนมากในการปฏบตงานเกยวกบการเคลอนยายวสด ไดแก 1. รถยก (forklift truck) เปนเครองมอทสามารถยกของและยายของนำาไปกองไดทงในแนวนอนและแนวดง รถยกนมหลายแบบและหลายขนาด แตโดยทวไปจะม 4 ลอ ขบเคลอนดวยลอหนา บงคบเลยวดวยลอหลง ยกของดวยสอมทตดอยดานหนา และยกของขนดวยระบบไฮดรอลค สามารถยกของไดสงประมาณ 20 ฟต รถยกนเหมาะสำาหรบการเคลอนยายวสดระยะทางใกล ๆ เชน ภายในโรงงานและตองใชแรงงานคนประกอบในการจดเกบของทขนยายดวย ดงนนจงไมนยมใชสำาหรบการเคลอนยายทมระยะทางไกล และไมใชกบการเคลอนยายวสดทมใชเปนสงของทมรปทรงมาตรฐาน หรอวสดทไมมการบรรจภณฑเพอการเคลอนยาย 2. รถลากจงประกอบรถพวง (tractor-trailer) เปนเครองมอทประกอบดวย รถพวง 4 ลอ ทมลกษณะคลายรถเขนหรอเกวยนหลายๆ คนเชอมตอกนทจดตอ เคลอนทโดยการใชแรงคนเพยงคนเดยวหรอรถลากจงเพยง 1 คน กสามารถลากจงรถพวงไดหลายคน รถลากจงประกอบนใชสำาหรบการเคลอนยายวสดทเปนไปอยางตอเนองและ

10

สามารถขนวสดไดทละหลายชนด 3. ป นจน (crane) เปนเครองจกรทมกำาลงในตวเอง ใชทำาการยกสงของไดในพนทจำากดซงเครองมอหรอเครองจกรประเภทอนเขาไมถง ป นจนม 2 ชนดคอ ป นจนชนดคานยกหมนไมไดและชนดคานยกหมนได ป นจนชนดคานยกหมนไมไดโดยปกตจะตดตงอยบนรถแทรกเตอร โดยมคานยกยนออกมาเหนอลอหนา คานยกสามารถหนเหไดโดยการหมนตวของรถแทรกเตอร สวนป นจนชนดคานยกหมนไดจะตดตงอยบนรถ เรยกวา รถป นจน ซงคานยกทตดตงอยสามารถหมนไดโดยทตวรถไมไดหมน 4. รางเลอน (conveyor) เปนเครองมอทนยมใชกนมากในการขนยายวสด รางเลอนนไมจำาเปนตองเกยวของกบยานพาหนะใด รางเลอนมหลายชนดทงทมกำาลงขบเคลอนและชนดทไมมกำาลงขบเคลอน รางเลอนชนดทมกำาลงขบเคลอน ไดแก รางเลอนชนดสายพาน (belt conveyor) ซงมลกษณะเปนสายพานวงรอบ ไมมปลายสด ตดตงอยบนโครงเหลกขบเคลอนดวยแรงฉดของเครองยนตหรอไฟฟารางเลอนชนดทไมมกำาลงขบเคลอน ไดแก รางเลอนทหมนโดยแรงงานคน หรอรางเลอนทอาศยแรงถวงของโลก เชน รางเลอนชนดใชลอกลง (wheel conveyor) และรางเลอนชนดลกกลง (roller conveyor)

ขอท 8 หลกการเคลอนยายวสด อปกรณดวยเครองจกรกล และกำาลงคน (คะแนน 1)

ความปลอดภยในการเคลอนยายวสด อบตเหตหนงในสทสามารถเกดขนไดในระหวางการทำางานลวน

เกดจาก การเคลอนยายวสด โดยมการเคลอนยายวตถดบไปสขบวนการผลต, จากขบวนการผลตไปสโกดงสนคา, จากโกดงสนคาไปสลกคา ดงนน การเคลอนยายวสดดงกลาว จงแบงออกเปน 2 สวน

11

ใหญ ๆ ไดดงน คอ การเคลอนยายดวยมอและการเคลอนยายดวยเครองจกร

1. การเคลอนยายดวยมอ ซงเราจะตองพจารณาจากสงของวสดทจะตองทำาการเคลอนยายโดยใชมอยก และจะตองพจารณาถงการใชเครองปองกนอนตรายสวนบคคล (Personal Protective Device = PPD) ตลอดจนความเหมาะสมของผทจะปฏบตงานไปดวยพรอม ๆ กน อยางในกรณทมการใชอปกรณชวยขนยาย เชน พวกลอเลอน, รถเขนตาง ๆ นน เรากควรทจะมขอระวง ดงตอไปน คอ

- การวางของ หามวางเอยง และไมควรบรรทกของเกนนำาหนกรถ หรอตงของสงเกนไป จนในขณะทเขญรถอยนนไมสามารถมองเหนทางขางหนาอยางถนดและชดเจน

- กรณถาเปนทางลาดลง เราควรจะเขนรถ โดยใหตวรถเขนอยทางดานหนาของผเขน ถากรณเขนรถขนทางลาด เราควรใหผเขนลากรถ โดยใหตวรถอยทางดานหลงของผเขน

2. การเคลอนยายวสดดวยเครองจกร ซงเราสามารถพจารณาไดจากหลกการ ดงตอไปน คอ

- เครองจกร หรอรถตองมหลงคา และตองมอปกรณควบคม เพอจำากดขดความสงสดหรอตำาสดของรถ

- การใชรถใหถกลกษณะของงาน และถาเปนรถทตองใชนำามนเชอเพลง กรณทมการใชรถในท ๆ อบอากาศ สถานท ๆ นน ควรจะมออกซเจนเพยงพอแกการหายใจ

- ผขบขจะตองมสขภาพรางกายทแขงแรง รวมถงผขบขจะตองไดรบการฝกหดใหมการใชรถสำาหรบงานอตสาหกรรมอยางถกตอง และปลอดภย อกทงจะตองเปนผทไดรบมอบหมายใหขบขรถสำาหรบงานอตสาหกรรมเพยงเทานน และควรมเครองหมายเปนหลกฐานทสามารถมองเหนอยางชดเจนไดวา บคคล ๆ นนไดรบมอบหมายในงานดงกลาวโดยตรง

12

อนตรายจากการใช "ลวดสลง""ลวดสลง" เปนเชอกชนดหนง ซงเสนใยทำาดวยโลหะ มประโยชน

ในทางการกอสราง, การขนสงททาเรอ และลฟตทใชในโรงงานอตสาหกรรม หรอลฟตทใชในชวตประจำาวน

การบำารงรกษา "ลวดสลง"1. ควรทำาการบนทกประวต อยางเชน ซอมาจากทไหน ? ซอเมอไร

? และ สเปคเปนอยางไร ? เปนตน2. อยาใชสงของทมนำาหนก วางทบลงบน "ลวดสลง" โดยตรง

เพราะจะทำาให "ลวดสลง" เกดการงอและคนตวไดไมด3. อยาทำาการลาก หรอ ถ "ลวดสลง" กบของมคม4. ควรเกบ "ลวดสลง" ไวในท ๆ แหง และควรหลกเลยงการเกบ

"ลวดสลง" ไวในท ๆ มอณหภมสง เพราะจะทำาให "ลวดสลง" รบนำาหนกไดนอยลงจากเดม

5. ควรหลกเลยง "ลวดสลง" จาก แรงกระตก (Shock Load)6. เวลาใช "ลวดสลง" สำาหรบงานยกของทมของคม เราควรหา

สงของ เพอใชรองรบท "ตวของ" นน ๆ ดวย

ขอท 9 วธการจดเกบวสด-อปกรณในการทำางาน (คะแนน 1)

                 การเสรมสรางความปลอดภยในโรงงานอตสาหกรรมอยางมประสทธภาพ  ตองยดหลก 3E ไดแก                        1. Engineering  (วศวกรรมศาสตร)                      2. Education  (การศกษา)                       3. Enforcement  (การออกกฎบงคบ)

                              E  ตวแรก  คอ  Engineering  (วศวกรรมศาสตร)  คอ  การใชความรทางวชาการดานวศวกรรมศาสตรในการคำานวณฯ  และ ออกแบบเครองมอทมสภาพการ

13

ใชงานทปลอดภยทสด  การตดตงเครองปองกนอนตรายใหแกสวนทเคลอนไหวหรออนตรายของเครองจกร  การวางผงโรงงาน  ระบบไฟฟา  แสงสวาง  เสยง  การระบายอากาศ  เปนตน                        E  ตวทสอง  คอ  Education  (การศกษา)  คอ  การใหการศกษา  หรอการฝกอบรมและแนะนำาคนงาน  หวหนางาน  ตลอดจนผทเกยวของในการทำางาน ใหมความรความเขาใจเกยวกบการปองกนอบตเหตและการเสรมสรางความปลอดภยในโรงงาน ใหรวาอบตเหตจะเกดขน และปองกนไดอยางไร  และจะทำางานวธใดจงจะปลอดภยทสด  เปนตน                           E  ตวสดทาย  คอ  Enforcement  (การออกกฎขอบงคบ)  คอ  การกำาหนดวธการทำางานอยางปลอดภยและมาตรการควบคมใหคนงานปฏบตตาม  เปนระบบระเบยบปฏบตทตองประกาศใหทราบทวกน  หากผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามจะตองถกลงโทษ  เพอใหเกดความสำานกและหลกเลยงการทำางานทไมถกตองหรอเปนอนตราย

                ในการปองกนอบตเหต  ควรเนนทง  3E  พรอม ๆ กน  โดยเฉพาะตวท 2  Education  เพราะจะทำาใหพนกงานรวธการทำางาน ทปลอดภย  การปองกนอบตเหตมขนตอน  และระดบการปฏบตการหลายระดบ  ดงน                                1. การจดวางผงโรงงานใหปลอดภย                                2. การจดระบบและกระบวนการทำางานทปลอดภย                                3. การทำาใหเครองจกรกลมความปลอดภย                                4. การออกแบบลกษณะการทำางานทปลอดภย                                5. การอบรมวธการทำางานทปลอดภยแกคนงาน

14

                                6. การปฏบตตามวธการทำางานทปลอดภย  ฯลฯ             จากทง 6 ระดบพบวา  ระดบท 1-5  อยนอกเหนอวสยคนธรรมดา  ไมมอำานาจ  สต  ปญญาทำาได  ระดบ 6 เทานน ทคนงานม สทธทำาได  เพอความปลอดภยตอตนเองเปนสำาคญ  และเปนการลดความสญเสยทก ๆ รปแบบ ไดอยางด

ขอท 10 สญลกษณเครองหมายบงคบทเกยวของกบความปลอดภยในการทำางาน (คะแนน 1)

เครองหมายความปลอดภย (Safety Sign)

           เครองหมายความปลอดภย หมายถง สงทใชสอความหมายเกยวกบความปลอดภย โดยม ส รปแบบ และสญลกษณภาพ หรอขอความแสดงความหมาย โดยเฉพาะเพอความปลอดภย แบงออกเปน 3 ประเภท ตามวตถประสงคของการแสดงความหมาย โดยใหแสดงสญลกษณภาพไวตรงกลางเครองหมาย โดยไมทบแถบขวางสำาหรบเครองหมายหาม สามารถแบงเครองหมายความปลอดภยออกเปน 3 ประเภทคอ

               1. เครองหมายความปลอดภยทใชสญลกษณเพยงอยางเดยว(Symbol) จากการประชมของ OSHA, ISO พบวาเครองหมายความปลอดภยชนดนเพยงสองถงสามแบบเทานนททำาใหเกดความเขาใจอยางสากล               2. เครองหมายความปลอดภยทใชขอความอยางเดยว(Text) โดยขอความทใชตองพยายามใหเปนคำาศพทเฉพาะ เพราะจะทำาใหเกดการรบรไดมากทสด เชน หาม ระวง เปนตน“ ” “ ”               3. เครองหมายความปลอดภยทใชทงสญลกษณและขอความ (Symbol and text) คอ รวมทงแบบ 1 และ 2 ไวดวยกน

15

นอกจากนสามารถแบงตามลกษณะการใชงานไดดงน               1) เครองหมายหาม หมายถง เครองหมายซงแสดงเกยวกบคำาสงหาม ตามทแสดงไวในเครองหมายความปลอดภย แบบสญลกษณหรอขอความ               2) เครองหมายบงคบ เครองหมายซงแสดงเกยวกบขอบงคบใหปฏบตและอธบายถงการปองกนอนตราย เชน สวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล เปนตน               3) เครองหมายเตอน หมายถง เครองหมายซงแสดงภาวะอนตรายทตองระวง โดยบงชเปนสญลกษณหรอขอความ               4) เครองหมายสารนเทศเกยวกบความปลอดภย หมายถง เครองหมายซงแสดงการบงชถงตำาแหนง เชน ทางออกฉกเฉน อปกรณปฐมพยาบาล เปนตน               5) เครองหมายเกยวกบการปองกนและระงบอคคภย หมายถง เครองหมายซงแสดงการบงชถงตำาแหนงของอปกรณปองกนและระงบอคคภย สญญาณแจงเหตเพลงไหมและขอแนะนำาในการใชอปกรณแตละชนดดงกลาว

ขอท 11 สญลกษณสทใชสอสารเพอใหเกดความปลอดภยในการทำางานได (คะแนน 1)

สของเครองหมายความปลอดภย           สเปนสญลกษณอนหนงทจะชวยเนนความหมาย ของเครองหมายความปลอดภย และชวยใหคนสามารถรถงระดบของอนตรายไดเมอมองผานตาครงแรก และตองระวงไมใหมผลทำาใหขอมลเปลยนแปลงไป ซงควรคำานงถง               1. ความสวยงามควรจะเลอกสของตวหนงสอ และสของพนใหแตกตางกนมากทสด               2. ควรใชสทสะดดตาคนมากทสด                3. ควรใชสทสมำาเสมอ และเปนสากล เพอใหมประสทธภาพ

16

สงสดสตาง ๆ ทใชในเครองหมายความปลอดภย มดงน               1) สแดง ความหมาย หยด ตวอยางการใชงาน “ ”                    - เครองหมายหาม                    - เครองหมายหยด                    - อปกรณดบเพลง                    - เครองหมายอปกรณหยดฉกเฉน               2) สเหลอง ความหมาย ระวง หรอ มอนตราย “ ” “ ”ตวอยางการใชงาน                     - เครองหมายเตอน                    - ชบงวามอนตราย เชน ไฟ วตถระเบด กมมนตภาพรงส วตถมพษและอน ๆ                     - ชบงถงเขตอนตราย ทางผานทมอนตราย เครองกดขวาง               3) สฟา ความหมาย บงคบใหตองปฏบต ตวอยางการใชงาน

                    - บงคบใหตองสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล                    - เครองหมายบงคบ               4) สเขยว ความหมายแสดงภาวะปลอดภย ตวอยางการใชงาน                     - ทางออกฉกเฉน                    - ฝกบวชำาระลางฉกเฉน                    - หนวยปฐมพยาบาล                    - หนวยกภย                    - เครองหมายสารนเทศแสดงภาวะปลอดภย           รปทรงของเครองหมายความปลอดภย               รปทรงหมายถงลกษณะของสงตางๆทเรามองเหนอาจจะเปนสงเลกหรอสงใหญกได แบงไดดงน                    - รปทรงคงท (Definite Form) เชน รปทรงกลม สามเหลยม สเหลยม ซงใชในเครองหมายความปลอดภย

17

                    - รปทรงไมคงท เปลยนแปลงได (Indefinite Form)

           ความสมพนธระหวางสทใชรวมกนเมอไดรบแสงสะทอนกบการมองเหนไดชดเจน               1) ตวหนงสอทสามารถมองเหนไดชดเจนดมาก                     : ตวหนงสอสดำาบนพนสขาว               2) ตวหนงสอทสามารถมองเหนไดชดเจนด                     : ตวหนงสอสดำาบนพนสเหลอง                    : ตวหนงสอบนพนสนำาเงนดำาบนพนสขาว                    : ตวหนงสอสเขยวบนพนสขาว                3) ตวหนงสอทสามารถมองเหนไดชดเจนพอสมควร                     : ตวหนงสอสแดงบนพนสขาว                    : ตวหนงสอสแดงบนพนสเขยว                    : ตวหนงสอสสมพนสดำา                    : ตวหนงสอสสมบนพนสขาว

ขอท 12 ลกษณะเครองหมายเตอนอนตราย (คะแนน 1)

เครองหมายเตอนภย(Warning Signs) ลกษณะเปนรปสามเหลยมสดำา ภายในสามเหลยมเปนพนสเหลอง มรปภาพเตอนภยสดำาอยภายในกรอบสามเหลยม อาจมคำากำากบไวใตรปสามเหลยม ซงเปนกรอบสเหลยมพนเหลองเพอใหเขาทงการดและการอาน ดงตวอยาง.

18

ระวงจำากดความสงของยานพาหนะ

Danger limitedoverhead height

ระวงอนตราย ระวงอนตราย ไฟฟาแรงสง จากไฟฟาชอตDanger hightvoltage Danger electricshock risk

ระวงอนตราย ระวงอนตราย ระวงอนตรายไฟฟา 240 โวลต Danger จากเครองเชอมไฟฟา

Danger 240 Volts Danger arc welding

ระวงอนตรายจากละอองฝน

Danger dust hazard

ขอท 13 อนตรายทเกดจากไฟฟา (คะแนน 1)

อนตรายของไฟฟาททตอชวตอาจทำาใหเกดการบาดเจบหรอตายได หากการใชไฟฟานนใชอยางไมถกตอง หรอไมมการปองกนไวกอน จากการประสบอบตเหตจากไฟฟาทผานมา สรปลกษณะอนตรายของไฟฟาทมตอชวต และรางกายมนษยได 3 ลกษณะดวยกนคอ

1. กระแสไฟฟาไหลผานรางกายลงดน(ใชรางกายเปนทางผาน)2. รางกายตอเปนสวนหนงของวงจรไฟฟา3. กระแสไฟฟาลดวงจร

ขอท 14 หลกความปลอดภยในการปฏบตงานเกยวกบไฟฟา (คะแนน 1)

ความปลอดภยในการทำางานเกยวกบไฟฟากระแสไฟฟาทใชทงในโรงงานอตสาหกรรม สำานกงานหรอตามบาน

เรอนมอนตราย สงมาก และรวดเรวทสดเมอเขาไปสมผส ผทใชงาน

19

หรอมสวนเกยวของจงควรมความรความเขาใจในวธการทำางานเกยวกบไฟฟา ทงชนดกระแสไฟฟาทใชแรงเคลอน 220 โวลต และ 380 โวลต ซงอนตรายทเกดขนจากกระแสไฟฟานน มสาเหตหลกๆ มาจาก

1) ระบบการบรหาร    ก. ขาดระบบการประสานงานทดระหวางฝายผลตกบซอมบำารง

ซงอาจทำาใหเกดอนตรายได เชน ไมมระบบการลอคกญแจและแขวนปาย (Lock-out and Tag-out) 

ข. ไมมแบบแปลนไฟฟา ขอมลและตวเลขทางเทคนคตางๆ ของระบบ ไฟฟาทถกตองประจำาหนวยงาน เชน เมอมการตอเตมระบบไฟฟาแลวไมไดนำาขอมลไปเพมเตมใน  แบบแปลน         ค. ขาดชางเทคนคทมความรความสามารถ เปนตน

2) การใชอปกรณไฟฟาทมคณภาพตำากวามาตรฐาน ทำาใหระบบไฟฟาในโรงงานไมมมาตรฐานเพยงพอ

3) การทำางานในสภาพแวดลอมทไมปลอดภย เชน บรเวณพนทปฏบตงานมความเปยกชน ซงจะทำาใหรางกายเปนสอนำาไฟฟาไดด

4) ผทปฏบตงานเกยวกบไฟฟา หรอใชอปกรณไฟฟา ขาดความรเรองความปลอดภยเกยวกบการตดตง และ/หรอการใชงานอยางถกวธ เชน 

ก. ชางไฟฟา         - ขาดความรทแทจรงเกยวกบหลกการและกฎทาง

ไฟฟา       - ตอสายไฟไมด หรอวธการตอไมถกตองตาม

มาตรฐาน         - ไมตดวงจรไฟฟากอนปฏบตงาน 

         - ตดตงอปกรณไฟฟาผดลกษณะ         - ปฏบตงานโดยไมมหนาทรบผดชอบ เปนตน

20

ข. ผใชอปกรณไฟฟา        - ใชอปกรณไฟฟาทชำารด มกระแสไฟฟารว 

         - ใชอปกรณผดประเภท (เชน การใชเตาเสยบผดประเภท) - ใชอปกรณไฟฟาขณะทรางกายมความเปยกชน 

         - รบเรงปฏบตงาน เปนตน การปองกนและควบคม 1. ออกแบบและตดตงอปกรณไฟฟาใหเกดความปลอดภยตอผใช

ไฟฟา และผปฏบตงาน เชน ตดตงเครองตดวงจรอตโนมต ใชอปกรณไฟฟาททำาดวยวสดไมนำาไฟฟา         2. กำาหนดมาตรฐานอปกรณทไดมาตรฐาน เพอใหการจดซออปกรณทางดานไฟฟาของหนวยงานไดมาตรฐาน

3. อบรมใหความรกบผปฏบตงาน หรอผรบผดชอบเกยวกบไฟฟาในเรองวธการทำางานใหปลอดภยจากไฟฟา การชวยเหลอผปวยทไดรบบาดเจบจากกระแสไฟฟา ขอควรระมดระวงเกยวกบการใชอปกรณไฟฟา เปนตน ทงนเพอหลกเลยงอนตรายทเกดจากการทำางาน หรอสมผสกระแสไฟฟาทเปนสาเหตใหเกดอาการชอคเนองจากกระแสไฟฟา เปนตน        นอกจากน การใชเครองมอและอปกรณไฟฟาอยางปลอดภย เพอจะไดเปนหลกความปลอดภยสำาหรบ

การใชเครองมอและอปกรณไฟฟา  จงควรปฏบต ดงน.        1. ตรวจสอบสายไฟฟา และตรวจจดตอสายกอนใชงาน โดย

เฉพาะอปกรณทเคลอนทไดควรตรวจสอบบรเวณจดขอตอ ขวทตดอปกรณ ถาชำารดควรเปลยนใหอยในสภาพดพรอมใชงานเสมอ

        2. ดวงโคมไฟฟาตองมทครอบปองกนหลอดไฟ         3. การเปลยนหรอซอมแซมอปกรณ ควรใหชางทางเครอง

มอหรอไฟฟาเปนผดำาเนนการ ไมควรดำาเนนการเองโดยเดดขาดหากไมมความร 

21

        4. หามจบสายไฟขณะทมกระแสไฟฟาไหลอย         5. หามใชอปกรณขณะมอเปยก        6. ไมควรเดนเหยยบสายไฟ        7. อยาแขวนสายไฟบนของมคม เพราะของมคมอาจบาด

สายไฟชำารดและกอใหเกดอนตรายตอผใชงานได        8. การใชเครองมอทางไฟฟา ควรตอเปลอกหมทเปนโลหะ

ลงสดน 

        9. การใชมอเตอร หมอแปลง ควรมผรบผดชอบควบคมในการเปดปดใชงาน 

        10. ในสวนทอาจกอใหเกดอนตรายควรมปายตดแสดงอยางชดเจน 

        11. ถาเกดเหตการณผดปกตกบอปกรณควรแจงใหผรบผดชอบทราบทนท และหามใชงานตอ

        12. หามปลดอปกรณปองกนอนตรายทางไฟฟาออก ยกเวนไดรบอนญาตจากผเชยวชาญ 

        13. เมอใชงานเสรจแลวควรปดสวทช และตองแนใจวาสวทชไดปดลงแลว 

        14. อปกรณทางไฟฟาตางๆ ควรหมนทำาความสะอาดใหปราศจากฝนละออง 

        15. หามหอหมโคมไฟดวยกระดาษ ผาหรอวสดทตดไฟได         16. หามนำาสารไวไฟ หรอสารลกตดไฟงายเขาใกลสวทช

ไฟฟา         17. หมนตรวจสอบฉนวนหมอปกรณอยเสมอ ในบรเวณท

อาจสมผส หรอทำางาน 

22

        18. เมอมผไดรบอนตราย ควรสบสวทชใหวงจรเปด (ตดกระแสไฟฟา)

        19. เมอไฟฟาดบ หรอเกดไฟฟาชอต ควรสบสวทชวงจรไฟฟาใหเปด 

ขอท 15 ลกษณะ สาเหตของอนตรายทเกดจากการกอสราง (คะแนน 1)

สาเหตของอนตรายทเกดขนในงานกอสรางมอย หลายประการ คอ

1. การปฏบตงานทไมปลอดภย (Unsafe Acts) เปนอนตรายทเกดจากการปฏบตงานของคนงานกอสรางอยางไมคำานงถงความปลอดภย อบตเหตสวนใหญเกดขนเพราะสาเหตน ซงผมสวนรวมรบผดชอบคอ หวหนางานและตวคนงานเอง เชน การใชเครองมอ เครองจกรทำางานโดยพลการ หรอไมไดรบมอบหมาย ไมเขาใจวธใชงานเครองมอเครองจกรอยางถกตอง ไมสนใจคำาเตอนตางๆ ประมาทเลนเลอ เลนหรอหยอกลอกนขณะปฏบตงาน เปนตน 2. สภาพการทำางานทไมปลอดภย (Unsafe Conditions) ไดแก เงอนไขตางๆนอกจากตวบคคลทอาจทำาใหเกดอนตรายใน การทำางาน ซงสามารถแยกยอยออกไปไดอก 2 กรณ

3. อบตเหตทเกดจากลกษณะของงานกอสรางแตละประเภท เชน อาคารขนาดเลกอาจมปญหาเรองการพลดตกจากทสง นงรานพง วสดตกใสคนงาน อาคารขนาดใหญอาจมปญหาดนถลมขณะทำาการกอสรางชนใตดน นงรานหรอคำายนพง อาคารทกอสรางดวยระบบชนสวนสำาเรจรปทใชปนจนยก อาจมอนตรายจากการประกอบชนสวนเปนตนวา ป นจนเหวยงถกคนหรอสงกอสราง ลวดสลงขาด หรอใชลวดสลงไมถกวธ

4. อบตเหตทเกดจากสภาพแวดลอมในการทำางาน สภาพแวดลอมในการทำางานทไมพงประสงคและเปนอนตรายกเปนสาเหตหนง

23

ททำาใหเกดอบตเหตได การทำางานในทมเสยงดง มความสนสะเทอนสง มเครองจกรขนาดใหญและเครองทนแรงจำานวนมาก ยอมเกด ความสนสะเทอน ฝนและควนทสรางมลภาวะและความรำาคาญ กอใหเกดความเมอยลา บนทอนประสทธภาพในการทำางาน รวมถงกออบตเหตขนได การทำางานในทมระดบเสยงดงมากๆ หรอมแสงสวางจามากเกนไป จงตองใชอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลอยางถกตองเหมาะสมกบประเภทงานนนๆ 5. เหตสดวสยและภยธรรมชาต มกจะเกดขนอยเปนประจำาและกอใหเกดอนตรายในการกอสราง ทำาใหทรพยสนเสยหาย ผปฏบตงานบาดเจบและเสยชวต ไดแก 5.1 ฟาผา สถานทกอสรางทมแนวโนมจะเกดอนตรายจากฟาผาไดคอ สถานทกอสรางอาคารสง หรอบรเวณโครงการกอสรางทเปนทโลงแจง ควรจดใหมระบบปองกนฟาผาชวคราวใหเหมาะสมกบสภาพพนท 5.2 นำาทวม มกจะเกดขนในชวงฤดฝนหรอฤดนำาหลาก ตองเตรยมจดทำาคนกนนำา หรอระบบระบายนำาทดหรอจดเตรยมเครองสบนำาไวรองรบเหตการณทอาจเกดขนได 6. การทำางานในสภาพภมประเทศทยากลำาบาก เชนทำางานในสภาพภมประเทศซงเปนทราบลมหรอมความชนสงจะตองมการตรวจสอบสภาพภมประเทศ ลกษณะและคณสมบตของดน เพอจดเครองจกรกลและอปกรณในงานกอสรางไดถกตองเหมาะสม ใชเทคนคการกอสราง และเลอกผปฏบตงานทมความชำานาญในพนท 7. อนตรายทเกดจากความบกพรองของแบบรปและรายการกอสราง แมบทของโครงการกอสรางคอ แบบรปและรายการประกอบแบบกอสรางทด แบบรปทผดพลาด ไมชดเจน รายการประกอบแบบทคลมเครอ ไมละเอยดเปนปญหาสำาคญทนอกจากจะทำาใหงานกอสรางชะงกงนแลว ยงกออนตรายและความไมปลอดภยในการทำางานทงสวนบคคลและสวนรวมขนได

24

ขอท 16 หลกความปลอดภยในการปฏบตงานกอสราง (คะแนน 1)

อบตเหตนงรานถลมจากการกอสรางโรงภาพยนตรเปนเหตใหคนงานผเสยชวต หรอเหตการณกอนหนของโครงการกอสรางคอนโดมเนยมตกใสรถเกงไดรบความเสยหาย แสดงใหเหนถงความไมปลอดภยในงานกอสราง กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยมขอแนะนำาหลกสรางสภาพแวดลอมทปลอดภยในงานกอสราง ดงน

บรเวณเขตกอสราง ตดตงปายเตอน  ทมขนาดพอเหมาะในบรเวณทสงเกตเหนไดงาย เพอใหผทสญจรไปมาทราบวามการกอสรางในบรเวณดงกลาว จะไดเพมความระมดระวงใหมากขน  จดทำารวหรอแผงกน  เพอปองกนผไมเกยวของเขามาในบรเวณดงกลาว หากเขตกอสรางเปนอาคารสงหรออยใกลแหลงชมชน ควรทำาหลงคาและนำาผาหรอตาขายมาคลมบรเวณทางเดนทตดรวอกชนหนง เพอปองกนเศษวสดหลนใสผทอยบรเวณใกลเคยง แบงเขตพนทภายในบรเวณการกอสรางอยางชดเจน ไมใหคนงานอาศยอยในบรเวณทมการกอสรางหรอตกแตง เพอปองกนอนตรายทอาจเกดขน           การวางระบบปองกนเพลงไหม ตดตงและเดนสายไฟอยางถกตองและมฉนวนหมตลอดสาย  กำาหนดมาตรการหามจดไฟ สบบหร ประกอบอาหารในบรเวณงานกอสราง หรอพนทเกบวสดตกแตงอาคารอยางเดดขาด  เพอปองกนเพลงไหม ผปฏบตงานกอสราง  ปฏบตตามมาตรการความปลอดภยทกำาหนดอยางเครงครด ตรวจสอบอปกรณกอสรางใหอยในสภาพสมบรณและปลอดภยตอการใชงาน  รวมทงนำามาใชใหถกตองเหมาะสมกบประเภทของงาน  หากไมมความชำานาญและไมมผเชยวชาญควบคม การปฏบตงาน ไมควรดำาเนนการดวยตนเองอยางเดดขาด โดยเฉพาะการคำานวณนำาหนก ขนาด และการผสมวสดทตองใชความรทางดานวศวกรรม หากดำาเนนการอยางไมมมาตรฐานอาจทำาใหอาคารถลมใน

25

ระหวางกอสรางหรอภายหลงได ทสำาคญ เจาของธรกจหรอผประกอบการรบเหมากอสรางควรจดอบรมใหความรเกยวกบหลกความปลอดภยในการทำางาน เพอใหผปฏบตงานมจตสำานกในการปองกนอนตรายจากงานกอสราง หลกปฏบตเพอสรางความปลอดภยในงานกอสราง  นอกจากจะชวยใหผปฏบตงานมความปลอดภยมากขนแลว ยงทำาใหผสญจรไปมาในบรเวณดงกลาวไดรบความปลอดภยมากขนดวย

ขอท 17 องคประกอบและประเภทของอคคภย (คะแนน 1)

องคประกอบของไฟ

  เชอเพลง  FUEL  ความรอน  HEAT  อากาศ  Oxygen ไฟ  จะเกดขนไดจะตองมองคประกอบ   และองคประกอบดงกลาวจะตองไดสดสวนและอตราสวนทเหมาะสมเทานนจงจะเกดเปนไฟขน  และองคประกอบของไฟมอย  3  อยาง  ดงน

  1.  เชอเพลง  (Fuel )  มอยหลายสถานะ  เชน          *  ของแขง   เชน  ไม  ผา  หญา  ฟาง          *  ของเหลว  เชน  นำามน  ทนเนอร  ยางมะตอย           *  กาซ   ตางๆ

                   แตอยางไรกตามเชอเพลงจะตดเปนไฟไดตองอยในสถานะเปน  ไอ กอนเสมอ  โดยการใชความรอนไปทำาใหอณหภมของเชอเพลงทเปนของแขงหรอของเหลวใหกลายเปนไอเสยกอนแตบางชนดไมจำาเปนตองใชความรอนไปทำาใหอณหภมของตวมนใหกลายเปนไอ  เพราะจดวาบ                  ไฟของเชอเพลงแตละอยางจะไมเทากน  เชน  นำามนเบนซน  หรอกาซ  เปนตน        ความรอนททำาใหเชอเพลงเปลยนสถานะเปน  ไอ  เขาผสมกบอากาศอยางไดสดสวนและพรอมทจะลกไหมได  เราเรยกวา  “  จดวาบไฟ “

26

  2. อากาศ  (Oxygen )   คอบรรยากาศทมออกซเจนอยในอตราประมาณรอยละ  21 % ออกซเจน

      เปนกาซทชวยใหตดไฟ  แตถาในบรรยากาศทมออกซเจนตำากวารอยละ  16 % ไฟจะไมตดเพราะอากาศไมไดสดสวนกบเชอเพลงนนเอง

สวนไนโตรเจนทมอยในบรรยากาศประมาณรอยละ  79  % นน  ไมไดชวยในการเผาไหม  แตชวยในการพาความรอนจากทหนงไปตดตอลกไหมไดอกทหนง  เชน ไฟไหมอยชนลางควนและความรอนจะลอยขนไปยงชนบนตดตอลกลามสวนบนของเพดาน  หรอโครงหลงคา  เหลานเปนตน

 3.  ความรอน  ( Heat )   ความรอนจะเปนตนเหตแหงการจดตด ตองสงพอทจะทำาใหระดบอณหภมของสงทเปนเชอเพลงใหถง จดตดไฟ หรอจดชวาลของเชอเพลงนนๆ ซงความรอนถงจดตดไฟ จะทำาใหเกดการเปลยนแปลงทางเคมอยางรวดเรว  (Rapid  Combustion )  เกดเปนไฟและการเผาไหมขน

ขอท 18 ผลกระทบทเกดจากอคคภย (คะแนน 1)

ผลทเกดขนจากอคคภยโดยตรงททำาใหเกดการบาดเจบและสญเสยชวตอนเนองมาจากความรอน เกดความเสยหายแกอาคารสถานท และเครองจกรอปกรณตาง ๆ โดยตรง เมอไฟไหม จะทำาใหโรงงานอตสาหกรรมเกดความเสยหาย เครองจกรถกทำาลายตองเสยคาใชจายในการสรางขนมาใหมหรอจดหาเครองจกรใหมมาทดแทนของเกา

ขอท 19 สาเหตการเกดอคคภยและการปองกน (คะแนน 1)

สาเหตของอคคภยจนทำาใหเกดการลกลามเกดเพลงไหมขนาดใหญนน อาจเกดได 2 ลกษณะใหญคอสาเหตของอคคภยอนเกดจากการตงใจ และสาเหตของอคคภยอนเกดจาก การประมาทขาดความระมดระวงหรอมไดตงใจ

27

1. สาเหตของอคคภยอนเกดจากความตงใจ เชน การลอบวางเพลงหรอการกอวนาศกรรม

ซงเกดจากการจงใจอนมมลสาเหตจงใจททำาใหเกดการลอบวางเพลง อาจเนองมาจากเปนพวกโรคจต

2. สาเหตของอคคภยอนเกดจากความประมาท ขาดความระมดระวง ในกรณนพอจะแบงเปนประเดนหลกๆ ได 2 ประเดนคอ

1. ขาดความระมดระวงทำาใหเชอเพลงแพรกระจาย ในกรณดงกลาวนเกดจาก

การทำาใหสงทเปนเชอเพลง ซงเปนสารลกไหมไฟหรอตดไฟไดแพรกระจายเมอไปสมผสกบ ความรอนกจะเปนสาเหตของการเกดอคคภยได ตวอยางเชน ในบรเวณทมไอของตวทำาละลาย หรอนำามนเชอเพลงแพรกระจาย เมอไปสมผสกบแหลงความรอน เชน บรเวณทมจดสบบหรกจะทำาใหเกดอคคภยได

2. ขาดความระมดระวงการใชไฟและความรอน ในกรณดงกลาวนกเชนกนทำา

ใหแหลงความรอนซงอาจอยในรปแบบและลกษณะตางๆ กน เชน ความรอนจากอปกรณไฟฟา การเชอมตด เตาเผา เปนตน ทำาใหแหลงกำาเนดความรอนนนไปสมผสกบเชอเพลงในสภาพทเหมาะสม กจะเปนสาเหตของอคคภยได ตวอยางเชน การทสะเกดไฟจากการเชอมตดดวยไฟฟา หรอกาซไปตกลงในบรเวณทมกองเศษไมหรอผาทำาใหเกดการคกรนลกไหมเกดอคคภย

การปองกนและลดความสญเสยจากอคคภย1. การจดระเบยบเรยบรอยด หมายถง การปองกนการตดตอ

ลกลาม โดยจดระเบยบในการเกบรกษา สารสมบตทนาจะเกดอคคภยไดงายใหถกตองตามลกษณะการเกบรกษา สารสมบตนน ๆ ทงภายในและภายนอกอาคารใหเรยบรอย

28

โดยไมสะสมเชอเพลงไวเกนประมาณทกำาหนด เพราะเมอเกดเพลงไหมยอมทำาใหเกดการตดตอลกลามขนได

2. การตรวจตราซอมบำารงด หมายถง การกำาจดสาเหตในการกระจายตวของเชอเพลงและ

ความรอน เชน การตรวจตราการไหลรวของเชอเพลงตาง ๆ พรอมทงการควบคมดแลมใหเกดการกระจายตวของความรอนของเครองทำาความรอน

3. การมระเบยบวนยด หมายถง การปฏบตตามกฎหมายและระเบยบขอบงคบทเกยวกบ

การปองกนอคคภย เชน สถานทใดทใหมไวซงเครองดบเพลง4. ความรวมมอทด หมายถง การศกษาหาความรความเขาใจในการ

ปองกนและระงบอคคภย โดยการฝกการใชอปกรณเครองมอเครองใชในการดบเพลง ตลอดจนการฝกซอมในการปฏบตตามแผนฉกเฉนเมอเกดเพลงไหม

ขอท 20 สาเหตของการเกดปญหาสขภาพอนามย (คะแนน 1)

สาเหตของปญหาสขภาพความปลอดภยของผปฏบตงาน

1. สภาพแวดลอมของสถานททำางานไมเหมาะสมในการทำางาน เปนปญหาทางกายภาพอนเนองมาจากการดดแปลงบานทอยอาศยใหเปนสถานททำางาน ทำาใหสถานททำางาน มกจะคบแคบ ไมมการระบายอากาศ และมหลอดไฟฟานอย สงเหลานทำาใหคนทำางานตองทำางานอยกบฝน ความรอน เสยงทดง และแสงสวางทไมเพยงพอ จงเปนเหตใหมปญหาดานสขภาพ ประเภทงานทมกจะประสพปญหาจากสภาพแวดลอมของสถานททำางาน เชน งานเยบเสอผา ทอผา แกะสลกไม แปรรปอาหาร งานผลตเครองทองลงหน และเครองประดบจากดบก เปนตน 2. เครองมอ เครองจกร และอปกรณในการทำางานทมสภาพไมสมบรณ ชำารด และบกพรอง โดยทวไปผทำาการผลตทบานเปนผทตองลงทน จดหาเครองจกร และอปกรณในการทำางานดวยตนเอง แต

29

เนองจากคาตอบแทนการทำางานทไดรบมกจะตำา จงทำาใหผทำาการผลตทบานนยมเลอกซอเครองจกร อปกรณทมราคาถก บางครงเปนเครองมอสองทเคยใชงานมากอนแลว จงงายทจะชำารดและกอใหเกดอบตเหตกบผใชงาน ทำาใหบาดเจบ หรอพการ ประเภทงานทตองใชเครองจกรอปกรณในการทำางาน เชน งานผลตเครองทองลงหน ตองใชเตาหลอมโลหะ เครองป มโลหะ เครองขดและเครองเจยร งานเจยระไนพลอยตองใชเครองขด และเครองเจยร งานผลตของเลนไมตองใชเลอยไฟฟา เครองขดและเครองเจยร เปนตน 3. ทาทางการทำางาน ( กายศาสตร - Ergonomics) ทไมถกตองเหมาะสมผทำางานมกประสบปญหาเกยวกบการปวดเมอยสวนตาง ๆ ของรางกาย คอ คอ หลง ไหล แขน และขา ซงเกดจากทานงทำางานทไมเหมาะสม และตองนงทำางานเปนเวลานาน ดวยทาทางทซำา ๆกน เปนตน งานทประสบปญหาในลกษณะนมเกอบทกประเภท 4. สารพษและสารเคมอนตรายปนเป อนในงานสารพษและสารเคมอนตรายทมอยในวตถดบ อปกรณการทำางาน รวมทงอยในขนตอนการผลต ซงผทำางานอาจสมผส หรอสดดมสารนน ๆ เขาไปโดยตรงขณะทำาการผลต และในขณะเดยวกน เดก และคนในครอบครวคนทำางานอาจจะไดรบสารพษเหลานเขาไปดวยเนองจากการสด ดมเพราะอยในสถานทเดยวกน นอกจากนนยงพบวาปญหานจะยงเพมความรนแรงยงขนเพราะผวาจาง ไมใหขอมลเรองอนตรายทอาจเกดขนจากการทำางาน รวมทงไมจดเตรยมเครองปองกนอนตรายสวนบคคล ( Personal Protection Equipment – PPE ) ทเหมาะสม เพยงพอ ใหแกผรบงานไปทำาทบาน ประเภทงานทพบปญหาในลกษณะนคอ สารตะกวในงานประกอบแหอวน สารเคมและสเคมทใชในงานฟอก ยอม ไอระเหยและฟมจากการหลอมโลหะในงานเครองทองลงหน แอมโมเนยในงานรบซอนำายาง สเคม ทนเนอร และแชลค ในงานทำาเฟอรนเจอรและเครองตกแกงไมแอนตก เปนตน

30

5. สภาพการทำางานทไมเปนไปตามมาตรฐาน ถงแมวางานทรบไปทำาทบานจะมลกษณะทยดหยน สามารถทำางานไดอยางอสระ ตามความสะดวกของคนทำางาน แตเนองจากงานททำาสวนใหญไดรบคาตอบแทนการทำางานในอตราทตำา และมงานไมตอเนอง ผทำาการผลตทบานจงมกจะทำางานเกนวนละ 8 ชวโมง ตางจากมาตรฐานการทำางานทวไป ไมจดเวลาสำาหรบการพกผอน และในบางกรณทตองสงงานอยางเรงดวน คนทำางานตองรบเรงทำางานแบบขามวนขามคน ไมไดพกผอน ทำาใหเกดปญหาการปวดเมอยรางกาย คอ หลง ไหล แขน ขา และมความเหนดเหนอยเมอยลา นอกจากปญหาทางดานรางกายแลว สภาพการทำางานทไมแนนอน และคาแรงทตำานยงสงผลตอสขภาพจต ของผทำางานกลาวคอผทำางานมกมความเครยดจากการทตองทำางานจำานวนมาก กำาหนดเวลาทตองสงงาน คณภาพของงาน คาจาง ความไมแนนอนของปรมาณงาน รวมทงภาวะเศรษฐกจของครอบครวเปนตน

ขอท 21 สาเหตของการเกดโรค (คะแนน 1)โรคทเกดจากการทำางานมกมสาเหตสำาคญมาจากปจจยหลก ๆ 3

ปจจยดวยกนคอ 1. ตวผทำางาน(Workers) 2. สภาพของงาน(Work Conditions 3. สภาพแวดลอมในการทำางาน(Working Environments)

ขอท 22 ผลกระทบจากการเกดโรค (คะแนน 1)

ในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศนน ปจจยทสำาคญอยางหนง คอ ปจจยมนษย โดยเฉพาะอยางยงคนทอยในวยทำางาน ดงนนหากคนทเปนกำาลงแรงงานทสำาคญ ตองประสบปญหาการเกดโรคจากการทำางานหรอโรคทวไปทมผลมาจากการทำางานแลวนนยอมเปนผล

31

ให เกดการบนทอนสขภาพกาย สขภาพจต และยงสงผลกระทบตอ ครอบครว สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม ทงทางกายภาพ ทางเคม ทางชวภาพ ทางกายศาสตร และตอประเทศชาต อกดวย

ขอท 23 ความรทจำาเปนบางประการสำาหรบการปฐมพยาบาล (คะแนน 1)

สงสำาคญในการปฐมพยาบาลผทจะทำาการปฐมพยาบาล ถาไมมความรและประสบการณเวลา

ประสบเหตอาจตนเตนทำาอะไรไมถกนอกจากนนขณะเกดเหตอาจมอนตรายจากสงแวดลอม เชน อยระหวางปฏบตการทางทหาร หรอเรอถกพาย อปกรณเครองใชอาจสญหายไป ทำาใหการปฏบตเปนไปดวยความยงยาก ดงนนจำาเปนตองเรยนรหลกการใหถกตอง และฝกฝนจนมความชำานาญ จงจะปฏบตการจรงไดอยางมประสทธภาพ

หลกการทวไปทตองปฏบตเมอพบผปวยเจบ1 . อยาตนตกใจ ใหตงสตตนเองใหมนคง พยายามปฏบตใหดทสด

ดวยอปกรณทมอยหรอหาได2. ใหผปวยเจบนอนราบศรษะอยระดบเดยวกบตว อยาเคลอนไหว

ผปวยเจบโดยไมจำาเปน จดใหนอนศรษะตำาเมอหนาซด หรอยกศรษะขนเลกนอยเมอหนาแดง

3. ตรวจดการบาดเจบอยางรวดเรว ทสำาคญทสดคอดวามการหยดหายใจหรอเปลา หรอมการตกเลอดรนแรงหรอไม เพราะจะทำาใหเสยชวตในเวลาอนรวดเรวได หลงจากนนจงคอยตรวจดการบาดเจบอยางอน สำาหรบการถอดเสอผาใหทำาเทาทจำาเปนและรบกวนผปวยเจบใหนอยทสด

4. ทำาการปฐมพยาบาลสงทเปนอนตรายตอชวตกอน ถามการไมหายใจหรอหวใจหยดเตน ตองแกไขกอน ถามการตกเลอดรนแรงกทำาการหามเลอดกอน แลวจงปองกนและรกษาอาการ ชอค กรณทไมม

32

สงผดปกตดงกลาวใหรกษาความอบอนของรางกาย นอนนง ๆ และใหมอากาศปลอดโปรง

5. ปลดคลายเสอผาทคบหรอรดออก โดยเฉพาะอยางยงทบรเวณคอ อก ทอง และขา

6. ปองกนไมใหเกดการสำาลก ถามการอาเจยนใหพลกหนาผปวยเจบตะแคงไปดานใดดานหนง เพอใหสงทอาเจยนไหลออกจากปากไดสะดวก ถาหมดสต อยาใหผปวยเจบดมนำาหรอยา

7. ใหจบนำาไดเลกนอยถาผปวยเจบรสกตว จะทำาใหสดชนขน กรณทมอาการคลนไส อาเจยน อยาใหสงใดทางปากโดยเดดขาด เพราะอาจมการบาดเจบทกระเพาะอาหารหรอลำาไส จะทำาใหมอนตรายมากขน

8. ถาตองการกระตนผปวยเจบ อยาใชเครองดมแอลกอฮอล อาจทำาใหเกดผลเสยบางอยางได เชน อาจทำาใหมการตกเลอดใหมได นำาชาหรอกาแฟรอน ๆ เปนสงกระตนทด เพราะมคาเฟอน เปนสารกระตนกระแสเลอดได และความรอนยงชวยใหรางกายอบอน

ขอท 24 ความสำาคญองคประกอบของกายศาสตร (คะแนน 1)

กายศาสตรเปนศาสตรทเกยวของกบหลายสาขาวชาดวยกน ไดแก แพทยศาสตร, วศวกรรมศาสตร, จตวทยา, สงคมศาสตร และสขศาสตรอตสาหกรรม ซงนำามาประยกตใชรวมกนในการปรบปรงคณภาพการทำางานใหมประสทธภาพและความปลอดภยสงสด โดยใหความสำาคญทคนในการทำางานเปนอนดบแรกวามผลกระทบจากการออกแบบเครองมอ เครองจกร และสภาพแวดลอมในการทำางานอยางไรบาง ซงกรวมไปถงวธการทำางานหรอทาทางในการทำางานทเหมาะสม เพอจะไดใชพลงงานในการทำางานนอยทสด เกดความเครยด ความลาและความผดปรกตจากการบาดเจบสะสมเรอรง ( Cumulative Trauma Disorders, CTDs ) นอยทสด ผลโดยรวมคอการเพมประสทธภาพความปลอดภย และความสบายในการทำางานนนเอง

33

ขอท 25 ประยกตใชหลกการกายศาสตรในการทำางาน (คะแนน 1)

เพอประโยชนในทางการปฏบตงานโดยนำาเอาหลกกายศาสตรมาประยกตใชนน จำาเปนจะตองคำานงถงขอมลทสำาคญคอ

1. คน 2. ลกษณะงาน หรอ การทำางาน 3. ลกษณะเครองมอ/เครองจกร และการใช 4. ลกษณะของสถานงาน และเนอทในการทำางาน 5. ลกษณะของสภาพแวดลอมทเกยวของ 6. ลกษณะขององคกร และการจดการ

ขอท 26 หลกการสำาคญในการสอบสวนอบตเหต (คะแนน 1)

หลกและวธการสอบสวนอบตเหต

34

1. ควรรบดำาเนนการสอบสวนอบตเหตทนทโดยเรวทสด ปองกน พยานหลกฐานถกทำาลาย ลบเลอน 2. ตรวจสอบสงเกตขอเทจจรงทเกดขน มผไดรบบาดเจบตองใหการชวยเหลอทนท หลกเลยงการเคลอนยายวตถพยานกอนทจะมการบนทกเหตการณ 3. ใชประสบการณจากการสอบสวนและวเคราะหอบตเหตในอดตทผานมา ตงเปนสมมตฐาน สอบสวนวเคราะหหาสาเหต

ขอท 27 ลกษณะ ประเภทของกลมงานอนตราย (คะแนน 1)

ลกษณะกลมงานอนกอใหเกดอนตรายแกผปฏบตงานนนมปจจยทเกยวของกบงานหลายดาน เชน สงแวดลอมการทำางาน เปนสงทอยลอมรอบตวผประกอบอาชพหรอคนงานในขณะททำางาน ซงจะรวมถงเครองจกรกล เครองมอ ความรอน ความเยน แสงสวาง เสยงดง ความสนสะเทอน รงส สารเคม ชนดตางๆ ซงอาจอยในรปของฝนละออง กาซ ไอระเหย ควน เขมา และเชอโรคจลนทรย ชนดตางๆ นอกจากนยงเกยวของเวลา ชวโมงในการทำางาน คาตอบแทน สภาพการทำางานทซำาซาก การทงานทเรงรบ การทำางานเปนผลด สมพนธภาพระหวางบคคล ความไมเหมาะสมของทพกอาศย และความคนเคยไมชนกบการทำางานในระบบการผลต สงแวดลอมตางๆเหลาน ลวนเปนปจจยกอใหเกดโรค และอนตราย จากการทำางานไดทงสน.

ขอท 28 กระบวนการตรวจความปลอดภย (คะแนน 1)

  โดยทวไปในการตรวจความปลอดภยนน มหลกการในการตรวจความปลอดภยดงน .. 

1. ตรวจทกกระบวนการผลตตงแตวตถดบจนถงผลตภณฑสำาเรจรป

35

2. ครอบคลมทงสภาพทไมปลอดภย และการปฏบตงานทไมปลอดภย

3. หากพบสภาพทไมปลอดภยตองรบแกไขทนท4. ปกตคนงานมกทราบวาตรงจดไหนทเปนจดไมปลอดภย ดงนน

ผตรวจประเมนตองรบฟงอยางตงใจแตในการตรวจสถานทซงอาจเกดอบตภยรายแรง มกจะเปนสถาน

ทซงม ความสลบซบซอน มกระบวนการทตองมการควบคมอยางเขมงวด ตองไดรบดำาเนนการใหเปนไปตามมาตรฐานและขนตอนการดำาเนนงานเฉพาะ โดยฝายจดการหรอผออกแบบสถานท และผออกแบบกระบวนการ ซงการดำาเนนการตางๆ นจะเขยนไวในคมอปฏบตการและมาตรฐานของบรษท สถานทซงอาจเกดอบตภยรายแรง จะไดรบการออกแบบและกอสรางขนดวยมาตรฐานทแตกตางกน ซงมกจะเปนมาตรฐานของตางประเทศ ( ASME, ASTM, AWS, JIS, NACE, ANSI..) การพฒนาทางเทคโนโลยทำาใหตองมการเปลยนแปลงกระบวนการ วธการ รวมถงขอกำาหนด ทางดานความปลอดภย เปนผลทำาใหคมอปฏบตการตองทนสมยและเปนปจจบนตลอดเวลา เปนไปไมไดทผทำาการตรวจประเมนจะรอบรถงมาตรฐานเหลานทงหมด  และเปนไปไมไดทจะเปนผตดสนใจวาจะใชมาตรฐานเรองใดกบสวนใดของสถานท และเปนไปไมไดทจะสอบทวนวาสถานท อปกรณไดรบการออกแบบตามมาตรฐาน หรอไม ซงงานสวนนเปนหนาทของวศวกรในการออกแบบและตรวจสอบอนมตการกอสรางตงแตตน เชน สามญวศวกร วฒวศวกร ผทำา การตรวจประเมนจะเพยงแตสามารถตรวจสอบวาสถานทซงอาจเกดอบตภยรายแรงได ถกสรางขน ดำาเนนงานและดแลรกษา ตามทไดออกแบบไวเปนการเฉพาะ และเปนไปตามคมอปฏบตการหรอไม รวมทงตรวจสอบวาเปนไปตามมาตรฐานความปลอดภยทวไปของอตสาหกรรมหรอไม

36

ขอท 29 พระราชบญญตคมครองแรงงาน (คะแนน 1)

พระราชบญญตคมครองแรงงาน (ฉบบท 3) พ.ศ. 2551

ภมพลอดลยเดช ป.ร.

ใหไว ณ วนท ๑๕ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๕๑

เปนปท ๖๓ ในรชกาลปจจบน

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระบรมราชโองการโปรด

เกลา ฯ ใหประกาศวาโดยทเปนการสมควรแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน พระราชบญญตนมบทบญญตบางประการเกยวกบการจำากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา ๒๙ ประกอบกบ มาตรา ๔๓ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระทำาได โดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย จงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหตราพระราชบญญตขนไวโดยคำาแนะนำาและยนยอมของสภานตบญญตแหงชาต ดงตอไปน มาตรา ๑ พระราชบญญตนเรยกวา พระราชบญญต“คมครองแรงงาน (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๕๑ ” มาตรา ๒ พระราชบญญตนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป มาตรา ๓ ใหยกเลกบทนยามคำาวา อตราคาจางขนตำาพน“ฐาน ในมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ” .ศ. ๒๕๔๑

37

มาตรา ๔ ใหเพมบทนยามคำาวา อตราคาจางตามมาตรฐานฝมอ “ ”ระหวางบทนยามคำาวา อตราคาจางขนตำา และคำาวา การทำางานลวง“ ” “เวลา ในมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ” .ศ. ๒๕๔๑ อ“ตราคาจางตามมาตรฐานฝมอ หมายความวา อตราคาจางทคณะ”กรรมการคาจางกำาหนดขน ในแตละสาขาอาชพตามมาตรฐานฝมอ ” มาตรา ๕ ใหยกเลกความในมาตรา ๗๙ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ และใหใชความตอไปนแทน มาตรา ๗๙ “คณะกรรมการคาจางมอำานาจหนาท ดงตอไปน (๑) เสนอความเหนและใหคำาปรกษาแนะนำาตอคณะรฐมนตรเกยวกบนโยบายและการพฒนา คาจางและรายได (๒) กำาหนดแนวทางในการพจารณาของนายจางในการปรบคาจางตามภาวะเศรษฐกจและสงคม (๓) กำาหนดอตราคาจางขนตำา (๔) กำาหนดอตราคาจางตามมาตรฐานฝมอ (๕) ใหคำาแนะนำาดานวชาการและแนวทางการประสานประโยชนแกหนวยงานตาง ๆ ทงภาครฐ เอกชน และประชาชนทวไป (๖) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกำาหนดหรอตามทคณะรฐมนตรหรอรฐมนตรมอบหมาย ในการเสนอความเหนตอคณะรฐมนตร คณะกรรมการคาจางจะมขอสงเกตเกยวกบ การพฒนา ระบบรายไดของประเทศดวยกได ” มาตรา ๖ ใหยกเลกความในมาตรา ๘๒ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ และใหใชความตอไปนแทน มาตร“า ๘๒ การประชมคณะกรรมการคาจางตองมกรรมการเขาประชมไมนอยกวากงหนงของจำานวนกรรมการทงหมด โดยมกรรมการฝายนายจางและฝายลกจางอยางนอยฝายละหนงคนจงจะเปนองคประชม ในการประชมเพอพจารณากำาหนดอตราคาจางขนตำาหรออตราคาจางตามมาตรฐานฝมอ ตามมาตรา ๗๙ จะตองมกรรมการเขาประชมไมนอยกวาสองในสามของจำานวนกรรมการทงหมด โดยมกรรมการฝายนายจางและ

38

ฝายลกจางอยางนอยฝายละสองคนจงจะเปนองคประชม และตองไดมต อยางนอยสองในสามของกรรมการทเขาประชม ในการประชมเพอพจารณากำาหนดอตราคาจางขน ตำาหรออตราคาจางตามมาตรฐานฝมอคราวใด ถาไมไดองคประชมตามทกำาหนดไวในวรรคสอง ใหจดใหมการประชมอกครงหนงภายในสบหาวน นบแตวนทนดประชมครงแรก การประชมครงหลงนแมจะไมมกรรมการซงมาจากฝายนายจางหรอ ฝายลกจางเขารวมประชม ถามกรรมการมาประชมไมนอยกวาสองในสามของจำานวนกรรมการทงหมด กใหถอเปนองคประชม และตองไดมตอยางนอยสองในสามของกรรมการทเขาประชม ”

มาตรา ๗ ใหยกเลกความในมาตรา ๘๔ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ และใหใชความตอไปนแทน ม“าตรา ๘๔ ใหคณะกรรมการคาจางมอำานาจแตงตงคณะอนกรรมการเพอพจารณาหรอปฏบตการอยางหนงอยางใดตามทคณะกรรมการคาจางมอบหมายได ใหคณะกรรมการคาจางกำาหนดองคประชมและวธการดำาเนนงานของคณะอนกรรมการไดตามความเหมาะสม ”

มาตรา ๘ ใหเพมความตอไปนเปนมาตรา ๘๔/๑ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงานพ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๘๔“ /๑ ใหคณะกรรมการคาจางมอำานาจแตงตงผทรงคณวฒจำานวนไมเกนหาคน เปนทปรกษาคณะกรรมการคาจาง ซงในจำานวนนอยางนอยตองเปนผทรงคณวฒดานแรงงาน การบรหารคาจางและเงนเดอน เศรษฐกจ อตสาหกรรม หรอกฎหมาย วาระการดำารงตำาแหนงและการพนจากตำาแหนงของทปรกษาซงคณะกรรมการคาจางแตงตง ตามวรรคหนง ใหนำาความในมาตรา ๘๐ และมาตรา ๘๑ มาใชบงคบโดยอนโลม ” มาตรา ๙ ใหยกเลกความในมาตรา ๘๗ มาตรา ๘๘ มาตรา ๘๙ มาตรา ๙๐ และมาตรา ๙๑ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ และใหใชความตอไปนแทน มาตรา ๘๗ ในการ“พจารณากำาหนดอตราคาจางขนตำาใหคณะกรรมการคาจางศกษาและ

39

พจารณาขอเทจจรงเกยวกบอตราคาจางทลกจางไดรบอยประกอบกบขอเทจจรงอนโดยคำานงถงดชน คาครองชพ อตราเงนเฟอ มาตรฐานการครองชพ ตนทนการผลต ราคาของสนคาและบรการ ความสามารถของธรกจ ผลตภาพแรงงาน ผลตภณฑมวลรวมของประเทศ และสภาพทางเศรษฐกจและสงคม การพจารณากำาหนดอตราคาจางขนตำาจะกำาหนดใหใชเฉพาะกจการ งานหรอสาขาอาชพประเภทใด เพยงใด ในทองถนใดกได ในการพจารณากำาหนดอตราคาจางตามมาตรฐานฝมอ ใหคณะกรรมการคาจางศกษาและพจารณาขอเทจจรงเกยวกบอตราคาจางทลกจางไดรบในแตละอาชพตามมาตรฐานฝมอทกำาหนดไวโดยวดคาทกษะฝมอ ความร และความสามารถ แตตองไมตำากวาอตราคาจางขนตำาทคณะกรรมการคาจางกำาหนด มาตรา ๘๘ เมอไดศกษาขอมลและพจารณาขอเทจจรงตามทกำาหนดไวในมาตรา ๘๗ แลว ใหคณะกรรมการคาจางประกาศกำาหนดอตราคาจางขนตำาหรออตราคาจางตามมาตรฐานฝมอโดยเสนอตอคณะรฐมนตรเพอประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๘๙ ประกาศกำาหนดอตราคาจางขนตำาหรออตราคาจางตามมาตรฐานฝมอตามมาตรา ๘๘ ใหใชบงคบแกนายจางและลกจางทกคนโดยไมเลอกปฏบต มาตรา ๙๐ เมอประกาศกำาหนดอตราคาจางขนตำาหรออตราคาจางตามมาตรฐานฝมอมผลใชบงคบแลว หามมใหนายจางจายคาจางใหแกลกจางนอยกวาอตราคาจางขนตำาหรออตราคาจางตามมาตรฐานฝมอทกำาหนด ใหพนกงานตรวจแรงงานสงประกาศกำาหนดอตราคาจางขนตำาหรออตราคาจางตามมาตรฐานฝมอ ใหแกนายจางทอยในขายบงคบ และใหนายจางนนปดประกาศดงกลาวไวในทเปดเผย เพอใหลกจาง ไดทราบ ณ สถานททำางานของลกจางตลอดระยะเวลาทประกาศดงกลาวมผลใชบงคบ มาตรา ๙๑ ใหมสำานกงานคณะกรรมการคาจางในกระทรวงแรงงานมอำานาจหนาท ดงตอไปน

(๑) จดทำาแผนพฒนาระบบคาจางและรายไดของประเทศเสนอตอคณะกรรมการคาจาง

40

(๒) จดทำาแผนงานโครงการเสนอตอคณะกรรมการคาจางและคณะอนกรรมการ (๓) ประสานแผนและการดำาเนนการของคณะกรรมการคาจางและคณะอนกรรมการ (๔) รวบรวม ศกษา วจย วเคราะห และประเมนผลสถานการณเศรษฐกจ แรงงาน ภาวะ การครองชพ การขยายตวของตลาดแรงงาน ผลตภาพแรงงาน การลงทน การยายถน และ

ขอมลอนทเกยวของ เพอใชในการวางแผนพฒนาระบบคาจางและรายไดของประเทศและเปนขอมลประกอบการพจารณาของคณะกรรมการคาจางและคณะอนกรรมการ

(๕) เสนอแนะผลการศกษา และผลการพจารณาขอมลทางวชาการ และมาตรการเสรมอน

ตอกระทรวงแรงงาน และหนวยงานทเกยวของ เพอประโยชนในการพฒนาระบบคาจางและรายได

(๖) ตดตามและประเมนผลแผนพฒนาระบบคาจางและรายไดของประเทศ และการ

ปฏบตงานตามมตของคณะกรรมการคาจาง (๗) ปฏบตงานอนตามทคณะกรรมการคาจางและคณะอนกรรมการมอบหมาย ”

มาตรา ๑๐ บรรดาระเบยบ ประกาศ หรอคำาสงทออกตามความในมาตรา ๗๙ มาตรา ๘๔ และมาตรา ๘๘ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ ซงใชบงคบอยกอนวนทพระราชบญญตนมผลใชบงคบ ใหคงใชบงคบไดตอไปเทาทไมขดหรอแยงกบพระราชบญญตน จนกวาจะมระเบยบ ประกาศ หรอคำาสงทออกตามมาตรา ๗๙ มาตรา ๘๔ และมาตรา ๘๘ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน มาตรา ๑๑ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานรกษาการตามพระราชบญญตน

41

ผรบสนองพระบรมราชโองการ พลเอก สรยทธ จลานนท นายกรฐมนตร

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากบทบญญตในหมวด ๖ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ ไมสอดคลองกบสภาพการณในปจจบน จงควรแกไขเพมเตม อำานาจหนาทของคณะกรรมการคาจาง โดยเพมอำานาจในการกำาหนดอตราคาจางตามมาตรฐานฝมอและอำานาจ ในการแตงตงทปรกษาคณะกรรมการคาจาง กำาหนดใหคณะกรรมการคาจางเสนออตราคาจางทกำาหนดตอ คณะรฐมนตรเพอประกาศในราชกจจานเบกษา รวมทงกำาหนดใหสำานกงานคณะกรรมการคาจางมอำานาจหนาท ในการจดทำาแผนพฒนาระบบคาจางและรายไดของประเทศเสนอตอคณะกรรมการคาจาง และตดตามประเมนผล แผนพฒนาดงกลาว ทงน เพอใหการกำาหนดอตราคาจางของคณะกรรมการคาจางมประสทธภาพและเปนธรรม ตอลกจาง จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน ประกาศใน ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๕ ตอนท ๓๙ ก ลงวนท ๒๗ กมภาพนธ ๒๕๕๑

ขอท 30 พระราชบญญตเงนทดแทน (คะแนน 1)

พระราชบญญตเงนทดแทน พ.ศ. 2537 หมวด 2 เงนทดแทน มาตราท 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

หมวด 2 เงนทดแทน มาตรา 13 เมอลกจางประสบอนตรายหรอเจบปวย ให

นายจางจดให ลกจางไดรบการรกษาพยาบาลทนทตามความเหมาะสมแกอนตราย หรอความ เจบปวยนน และใหนายจางจายคารกษาพยาบาลเทาทจายจรงตามความ จำาเปนแตไมเกนอตราทกำาหนดในกฎกระทรวง ใหนายจางจายคารกษา

42

พยาบาลตามวรรคหนงโดยไมชกชา เมอฝาย ลกจางแจงใหนายจางทราบ มาตรา 14 ใหกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมประกาศกำาหนด ชนดของโรคซงเกดขนตามลกษณะหรอสภาพของงานหรอเนองจากการทำางาน

มาตรา 15 กรณทลกจางจำาเปนตองไดรบการฟ นฟสมรรถภาพในการทำา งานภายหลงการประสบอนตรายหรอเจบปวย ใหนายจางจายคาฟ นฟ สมรรถภาพในการทำางานของลกจางตามความจำาเปนตามหลกเกณฑ วธการ และอตราทกำาหนดในกฎกระทรวง มาตรา 16 เมอลกจางประสบอนตรายหรอเจบปวยจนถงแกความตาย หรอสญหาย ใหนายจางจายคาทำาศพแกผจดการศพของลกจางเปนจำานวนหนง รอยเทาของอตราสงสดของคาจางขนตำารายวนตามกฎหมาย วาดวยการ คมครองแรงงาน

มาตรา 17 ในกรณทลกจางประสบอนตรายหรอเจบปวยจนถงแกความ ตายโดยไมมผจดการศพ ใหนายจางจดการศพของลกจางไปพลางกอนจนกวา ผมสทธตาม มาตรา 20 จะมาขอเปนผจดการศพ แตนายจางจะใชคาทำาศพ เกนหนงในสามคาทำาศพตาม มาตรา 16 ไมได ถาลกจางถงแกความตายครบ เจดสบสองชวโมง แลวยงไมมผมสทธตาม มาตรา 20 มาขอเปนผจดการศพ ใหนายจางจดการศพนนตามประเพณทางศาสนาของลกจางซงถงแกความตาย หรอตามประเพณแหงทองถนโดยคำานงถงฐานะทางสงคมของลกจาง ในการน ใหนายจางใชคาทำาศพสวนทเหลอได มาตรา 18 เมอลกจางประสบอนตรายหรอเจบปวยหรอสญหายใหนาย จางจายคาทดแทนเปนรายเดอนใหแกลกจางหรอผมสทธตาม มาตรา 20 แลว แตกรณ ดงตอไปน

(1) รอยละหกสบของคาจางรายเดอน สำาหรบกรณทลกจางไมสามารถ ทำางานตดตอกนไดเกนสามวนไมวาลกจางจะสญเสยอวยวะตาม (2) ดวย หรอไมกตาม โดยจายตงแตวนแรกทลกจางไมสามารถทำางาน

43

ไดไปจนตลอด ระยะเวลาทไมสามารถทำางานได แตตองไมเกนหนงป(2) รอยละหกสบของคาจางรายเดอน สำาหรบกรณทลกจาง

ตองสญเสย อวยวะบางสวนของรางกาย โดยจายตามประเภทของการสญเสยอวยวะและ ตามระยะเวลาทตองจายใหตามทกระทรวงแรงงาน และสวสดการสงคม ประกาศกำาหนด แตตองไมเกนสบป

(3) รอยละหกสบของคาจางรายเดอน สำาหรบกรณทลกจางทพพลภาพ โดยจายตามประเภทของการทพพลภาพ และตามระยะเวลาทจะตองจายตาม ทกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมประกาศกำาหนด แตตองไมสบเกนหาป

(4) รอยละหกสบของคาจางรายเดอน สำาหรบกรณทลกจางถงแกความ ตายหรอสญหายมกำาหนดแปดป

การประสบอนตราย หรอเจบปวยซงเปนเหตใหสญเสยอวยวะของ รางกายหรอสญเสยสมรรถภาพในการทำางานของอวยวะไปเพยงบางสวน ใน การคดคาทดแทน ใหเทยบอตราสวนรอยละจากจำานวนระยะเวลาทกำาหนดไว สำาหรบการสญเสยอวยวะ หรอสญเสยสมรรถภาพในการทำางานของอวยวะ ประเภทนน ๆ ตามทกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมประกาศกำาหนดหลกเกณฑ และวธการคำานวณคาจางรายเดอนใหเปนไปตามทกระทรวง แรงงานและสวสดการสงคมประกาศกำาหนด คาทดแทนตามวรรคหนง หรอวรรคสองตองไมนอยกวาคาทดแทนราย เดอนตำาสด และไมมากกวาคาทดแทนรายเดอนสงสดตามทกระทรวงแรงงาน และสวสดการสงคมประกาศกำาหนด

มาตรา 19 ในกรณทนายจางจายคาทดแทนตาม มาตรา 18 (2) หรอ (3) และตอมาลกจางไดถงแกความตายในขณะทยงรบคาทดแทนไมครบระยะ เวลาตามสทธดงกลาว ใหนายจางจายคาทดแทนใหแกผมสทธตาม มาตรา 20 ตอไป จนครบกำาหนดระยะเวลาตามสทธ แตทงน ระยะเวลาการจายคา ทดแทนรวมกนตองไมเกนแปดป

44

มาตรา 20 เมอลกจางประสบอนตรายหรอเจบปวยจนถงแกความตาย หรอสญหาย ใหบคคลดงตอไปนเปนผมสทธไดรบเงนทดแทนจากนายจาง

(1) บดามารดา

(2) สามหรอภรรยา

(3) บตรมอายตำากวาสบแปดป เวนแตเมอมอายครบสบแปดปและยง ศกษาอยในระดบทไมสงกวาปรญญาตรใหไดรบสวนแบงตอไปตลอดระยะเวลา ทศกษาอย

(4) บตรมอายตงแตสบแปดปและทพพลภาพ หรอจตฟ นเฟอนไมสม ประกอบซงอยในอปการะของลกจางกอนลกจางถงแกความตายหรอสญหาย ใหบตรของลกจาง ซงเกดภายในสามรอยสบวนนบแตวนทลกจางถงแก ความตายหรอวนทเกดเหตสญหายมสทธไดรบเงนทดแทนนบแตวนคลอด ในกรณทไมมผมสทธตามวรรคหนง ใหนายจางจายเงนทดแทนแกผซง อยในอปการะของลกจางกอนลกจางถงแกความตายหรอสญหาย แตผทอยใน อปการะดงกลาว จะตองไดรบความเดอดรอนเพราะขาดอปการะจากลกจาง ทตายหรอสญหาย มาตรา 21 ใหผมสทธตาม มาตรา 20 ไดรบสวนแบงในเงนทดแทน เทากน ในกรณทสทธไดรบเงนทดแทนสนสดเพราะผมสทธตาม มาตรา 20 ผหนง ผใดถงแกความตาย หรอสามหรอภรรยาสมรสใหมหรอมไดสมรสใหม แตมพฤตการณแสดงใหเหนไดวา อยกนฉนสามหรอภรรยากบหญงหรอชายอน หรอบตรไมมลกษณะตาม มาตรา 20(3) หรอ (4) อกตอไป ใหนำาสวนแบง ของผหมดสทธเพราะเหตหนงเหตใดดงกลาวไปเฉลยใหแกผมสทธอนตอไป

45

มาตรา 22 นายจางไมตองจายเงนทดแทนในการประสบอนตรายหรอ เจบปวยของลกจางเพราะเหตอยางหนงอยางใดดงตอไปน

(1) ลกจางเสพของมนเมา หรอสงเสพตดอนจนไมสามารถครองสตได

(2) ลกจางจงใจใหตนเองประสบอนตราย หรอยอมใหผอนทำาใหตน ประสบอนตราย มาตรา 23 หามมใหนายจางหกเงนทดแทนเพอการใด ๆ และเงน ทดแทนไมอยในความรบผดชอบแหงการบงคบคด

มาตรา 24 การจายคาทดแทนตาม มาตรา 18 หรอ มาตรา 19 นายจางและลกจาง หรอผมสทธตาม มาตรา 20 แลวแตกรณ จะตกลงกน จายคาทดแทนในคราวเดยวเตมจำานวนหรอเปนระยะเวลาอยางอนกได แต นายจางจะหกสวนลดเกนอตราทกำาหนดในกฎกระทรวงไมได มาตรา 25 การจายเงนทดแทนตามหมวดน ในกรณทนายจางเปนผมหนา ทตองจายเงนสมทบ ใหสำานกงานจายเงนทดแทนแกลกจางหรอผมสทธตาม มาตรา 20 แทนนายจางนน แตถานายจางไดทดรองจายเงนทดแทนใหลกจาง หรอผมสทธนนไปกอน และเปนกรณทพนกงานเจาหนาทมคำาวนจฉยวา ลกจางหรอผมสทธดงกลาวไดรบเงนทดแทน ใหนายจางขอรบเงนทดแทนทได ทดรองจายไปคนจากสำานกงานไดตามระเบยบทเลขาธการกำาหนด ในกรณทนายจางเปนผไมมหนาทตองจายเงนสมทบ และไดทดรองจาย เงนทดแทนแกลกจางหรอผมสทธตาม มาตรา 20 ไปกอน ถาลกจางหรอผมสทธ นนมสทธไดรบเงนทดแทนตามคำาสงของพนกงานเจาหนาทตาม มาตรา 50 หรอคำาสงใหมตาม มาตรา 51 นายจางมสทธนำาเงนทดแทนทไดจายใหลกจาง หรอผมสทธดงกลาวไปนน มาหกจากจำานวนเงนทดแทนตามคำาสงของพนกงาน เจา

46

หนาทไดไมเกนจำานวนเงนทดแทน ตามประเภททกำาหนดไวในคำาสงของ พนกงานเจาหนาท

47

48