Post on 17-Dec-2014
description
mr. P.Th. (Pieter) Mantel
Reorganiseren op hoofdlijnen
Omgevingsfactoren
Organisaties onder hoogspanning:- Reorganisatiedoelen moeten gehaald- Een groot afbreukrisico- Iedere maand doorlooptijd telt
Opportunisme en efficiency liggen dicht tegen elkaarAan welke tafel worden beslissingen genomen?
Zorgpunt legal: tijdig kunnen beïnvloedenProjectteam: directie, legal, HR, finance en communications.
Wat is een geslaagde reorganisatie?
Het reorganisatietraject
1. Start reorganisatie- Adviesaanvraag OR en melding WMCO
2. Twee parallelle trajecten- Adviestraject OR- Onderhandelingen Sociaal Plan
3. Afwikkeling- Selectie boventallige medewerkers- Minus herplaatsing- Minus akkoord met regeling- Restgroep: ontslagprocedure
Start reorganisatie
Business case voorbereid
Aftrapbijeenkomsten met OR en vakorganisaties
Melding personeel- Doen / niet doen?
Persbericht- Direct: aanwijzing verantwoordelijk contactpersoon- Instructie personeel
Informatieverstrekking- Nieuwsbrief voortgang reorganisatie
Spoilers in het begin
Anciënniteit- Uitzendperiodes- Onderbrekingen arbeidsovereenkomst- Salarisstrook vs dossier
Arbeidsovereenkomst met wie?- Personeels B.V.- Intraconcern wijzigingen niet vastgelegd- Salarisstrook vs. SAP vs. betalende vennootschap etc.
Check arbeidsvoorwaarden: bonussen etc.
Budget: reken per de reële einddatum, niet per nu, en zorg dat alle posten erin zitten (niet alleen de vergoeding).
Start overleg OR en vakorganisaties
OR:- Precisie: wapen is de WOR- Business case, business case, business case- Wie goed doet… / wie haat zaait…- OR kan gehele proces bevriezen
Vakorganisaties:- Powerplay; wapen is macht- Denk aan: werkonderbreking en publiciteit- WMCO bevat ‘slechts’ formaliteiten
OR
Vooraf:Afspraken doorlooptijd / extern adviesGeheimhouding
Stap 1: adviesaanvraag over voorgenomen besluit (25 WOR)Stap 2: overlegStap 3: adviesStap 4: besluit ondernemerStap 5: als afwijkend van advies: 1 maand opschortingStap 6: als afwijkend: beroep bij OK (26 WOR)Stap 7: als ondernemer niet in redelijkheid tot besluit kon komen:
evt. voorzieningen
Let op: 27 WOR kan ook meespelen, maar alleen wanneer de scope breder is dan sec reorganisatie, denk aan: wijziging winstdelingsregeling.
Art. 26 WOR
OK toetst procedureregels volop (“zorgvuldig”)
OK toetst inhoud marginaal (“begrijpelijk”)
Zie ook Unie KBO, OK 3/8/2011, JAR 2011/239: Ondernemer is
verantwoordelijk voor bewaking medezeggenschapstraject. Denk aan:- tijdstip adviesaanvraag- motivering deugdelijk & consistent- voldoende informatie, ruiterlijk verstrekt- de OR bepaalt welke informatie hij nodig heeft- termijn voor advisering- vragen moeten beantwoord (denk aan: “veegvraag”)- alternatieven moeten onderzocht- weging werknemersbelang moet zichtbaar
Jurisprudentie
Alternatieven: Internationaal Danstheater, OK 9/11/2010, JAR 2011/10
Pilot: UWV, OK 13/5/2009, JAR 2009/162
Termijn advies: OK 14/1/1982, NJ 1983, 28 (afspraak)OK 9/4/1992, ROR 1992/18 (termijnoverschrijding)OK 26/11/2010, JAR 2011/11 (onduidelijkheid voor risico Maersk)
Vacaturestop voorafgaand aan advies mag: ROR 1988/10
Recente voorbeelden medeondernemerschap: VLM Airlines (JAR 2010/309), Novio (JAR 2011/167)
Niet aan 2 tafels onderhandelen: Tibbet & Britten, OK 1/11/2004, JAR 2005/8
WMCO
Nieuwe wet per 1 maart 2012 wegens “misbruik”
Beleidsregels UWV maart 2012, toelichting en stappenplan.
Ongewijzigd: 20 ontslagen in 3 maanden binnen een UWV-district
Dan: melding vakorganisaties en UWV
Vervallen: art. 2 lid 1: Deze wet is nvt als geen toestemming van het bevoegd gezag vereist is.
Dus: nu ook van toepassing op ontbinding en overeenkomst
Vervallen art. 3 lid 2: minimaal 5 ontbindingen, alles telt mee (ook de pro forma’s)
Artikel 5a: opzegging, ontbinding of een overeenkomst kan pas een maand nadat de melding heeft plaatsgevonden (tenzij verklaring van bonden).
WMCO
Artikel 6: ontslagaanvraag wordt pas (al) in behandeling genomen als:
- de verplichte melding heeft plaatsgevonden
- de vakorganisaties en de OR zijn geraadpleegd
Artikel 6a: ontbindingsverzoek kan pas worden toegewezen als:
- verklaring UWV dat de melding heeft plaatsgevonden
- de vakorganisaties en de OR zijn geraadpleegd
Artikel 6/6a lid 2: uitzondering op (alleen) de raadplegingsverplichting wanneer het de herplaatsing of werkgelegenheid van overige werknemers in gevaar brengt.
Art. 7a: raadpleging wordt geacht te hebben plaatsgevonden als uitnodiging daartoe 2 weken tevoren is verzonden, zonder reactie, of bij weigering.
WMCO
Sanctie in art. 7: als korter dan een maand, als niet gemeld, of als niet zowel vakbonden als OR geraadpleegd, dan vernietiging opzegging of overeenkomst.
In te roepen binnen 6 maanden.
Ontbindingen blijven buiten schot (weer pro forma’s??), maar: herroeping?
Voorbeeld:
5 opzeggingen
2 maanden later in andere vestiging, zelfde district, nog eens 10
overeenkomsten en 5 ontbindingen.Geen melding: (ook) eerste 5 zijn vernietigbaar.
Denk ook aan: mijn ontslag was eigenlijk bedrijfseconomisch.
WMCO
Onderhandeling vakorganisaties
Waarom onderhandelen met de vakorganisaties?- Omdat het moet (soms: WMCO, CAO’s)- Omdat het zorgt voor rust en draagvlak (vaak)- Omdat de rechter dan de vergoeding volgt (vrijwel altijd)
Wanneer en hoe de vakorganisaties te mijden?
- Kleinere reorganisaties
- Organisatiegraad, historie en cultuur (moeilijk nu met nwe WMCO!)
Sociaal Plan
Lange herplaatsingstermijn weinig procedures
Korte herplaatsingstermijn veel procedures
Goed pakket weinig procedures
Karig pakket veel procedures
Conclusie:
Lange looptijd, hoge vergoeding ruimte zoeken
Korte looptijd, lage vergoeding de regels op safe toepassen
De uitsluitende reden waarom ABNAMRO kon claimen het ei van
Columbus te hebben gevonden.
Alternatieve modellen
Niet altijd nodig:- Er is veel ruimte binnen afspiegeling- Maar weet waar: afbreukrisico is hoog!
Stoelendans- Sollicitatiegesprekken, maar objectiveer: assessment
Inlassen fase vertrek “misbaren”- Aanmerkelijke bonus op vertrek (geen stok achter de deur)- Een maand vertraging / kans op demotivatie en onrust
Beleidsregels september 2011
Uitbesteding aan zelfstandigen (hoofdstuk 7.5):- Vergunning als een echte zelfstandige, dus: met VAR Wuo, KvK, en fiscaal
ondernemer- Geen vergunning als geen echte zelfstandige
Fluctuaties in het werkaanbod (hoofdstuk 7.6):- Structureel, substantieel minder vast werk- Geen interne oplossingen (jaarurenmodel)- Aanbod tot verrichten piekwerkzaamheden ipv bijvoorbeeld uitzendkrachten- Aantal ontslagen moet in verhouding zijn tot personeelsbehoefte.
Te moeilijk.
Numbers game
Boventalligen
Medewerkers herplaatst -/-
Medewerkers akkoord -/-
Belangrijk deel van de strategie is maximaliseren aantal akkoorden!
Restgroep:
UWV:- Ontslagvergunning - Ambtelijke toetsing- Opzegverboden - Procedures nadien- Daarna nog opzeggen
Kantonrechter:- Alles in één procedure met een pragmatische toets- Maar: beperkte logistieke capaciteit
Tijdslijnen
1. Start traject 0
2. Adviestraject OR & 3 weken tot 3 maandenonderhandeling SP
3. Voorstel en reactiemedewerkers 2 tot 4 weken
4. Ontslagprocedures 8 weken
5. P/m opzegtermijnen (UWV)
mr. A.W. (Anne) Haverkort
Ontslagselectie
Ontslagselectie
Situatie 1:er moet reductie plaatsvinden binnen een categorie uitwisselbare functies afspiegelingsbeginsel
Situatie 2: alle betrokken werknemers worden boventallig verklaard(bijv. bedrijfssluiting, unieke functie)
Situatie 3:‘alternatieven’
Afspiegelingsbeginsel
Sinds 1 maart 2006 geldt het afspiegelingsbeginsel in plaats van het anciënniteitsbeginsel (‘last in, first out’)
Artikel 4:2 lid 1 Ontslagbesluit
Nader uitgewerkt in hoofdstuk 10 van de Beleidsregels van het UWV WERKbedrijf:
“Het afspiegelingsbeginsel wordt toegepast per categorie uitwisselbare functies van de bedrijfsvestiging op basis van de leeftijdsopbouw binnen de betreffende categorie uitwisselbare functies.”
Stappenplan
Verkort stappenplan:
Stap 1: stel de bedrijfsvestiging vast.
Stap 2: stel de categorieën uitwisselbare functies vast waarbinnen ontslagen vallen.
Stap 3: Spiegel af.
Tip: zie uitgebreid stappenplan hoofdstuk 10 Beleidsregels UWV WERKbedrijf
Bedrijfsvestiging 1
Hoofdstuk 11 Beleidsregels UWV WERKbedrijf:
“Elk in de maatschappij als zelfstandige eenheid optredend organisatorisch verband.”
Externe kenmerken:- Naam - Locatie + afstand- Klantenkring
Interne kenmerken:- Rechtspersoon- Financiële rapportage- Aannemen personeel- Medezeggenschap
Let op: samenvoeging twee locaties?
Bedrijfsvestiging 2
Ondernemer heeft vaak belang bij beperkte uitleg bedrijfsvestiging:- ter voorkoming van stoelendans- Indirecte selectie op kwaliteit
Standpunt werknemer hangt af van uitkomst afspiegeling
UWV erkent dit spanningsveld:
“Het gaat erom een zorgvuldig evenwicht te bewaren tussen voldoende ontslagbescherming van de werknemers enerzijds, en voor alle betrokkenen een praktische uitvoerbaarheid anderzijds.”
Tip: stem bedrijfsvestiging af met vakbonden en/of OR.
Bedrijfsvestiging – fictief voorbeeld
Landelijke vereniging voor natuurbehoud:
- vereniging- financiële rapportage- staf (directeur, marketing, P&O, ledenadministratie)- landelijke reclamecampagnes- eigen website
Vijf bezoekerscentra:
- eigen locatie- verspreid door heel Nederland- hoofd bezoekerscentrum- sollicitatieprocedure- financiële rapportage
Bedrijfsvestiging - ‘concreet’ voorbeeld
Sociaal Plan UWV, looptijd: 1 november 2008 t/m 31 oktober 2011
Definitie bedrijfsvestiging verwijst naar Bijlage I:
- Hiërarchische lijnen- Er kunnen regionale bedrijfsvestigingen zijn - Voor staf geldt in beginsel het hoofdkantoor als bedrijfsvestiging
Uitwisselbare functie
Hoofdstuk 12 UWV WERKbedrijf:
“Uitwisselbare functies zijn functies die naar functie-inhoud, vereiste kennis en vaardigheden en vereiste competenties vergelijkbaar en naar niveau en beloning gelijkwaardig zijn.”
Uitgangspunten:
- Het gaat om functies niet om werknemers- Vergelijkbaar = ‘vice versa’- ‘Overdrachtsperiode’- Inschaling
Casus
15 werknemers ‘projectmedewerker’
2 specialisten
Geen functiebeschrijving
Casus
15 werknemers ‘projectmedewerker’
2 specialisten
Geen functiebeschrijving
- Tip: zorg voor duidelijke functiebeschrijvingen!
Toepassen afspiegelingsbeginsel
Standaard voorbeeld: 12 werknemers binnen categorie uitwisselbare functie, 4 werknemers boventallig:
15 – 24 25 – 34 35 – 44 45 – 54 55+ Totaal
3 4 0 2 3 12
25% 33,33% 0% 16,66% 25% 100%
1,00 1,33 0 0,67 1,00 4
1 (1) 0 (0) 1 (3)
1 1 0 1 1 4
Toepassen afspiegelingsbeginsel 2
Voorbeeld afwijkende situatie afronding komt niet uit, leeftijdsgroepen gelijk van grootte:
15 – 24 25 – 34 35 – 44 45 – 54 55+ Totaal
3 5 3 6 3 20
15% 25% 15% 30% 15% 100%
1,35 2,25 1,35 2,7 1,35 9
(1) (2) (1) (2) (1) (7)
(1) 2 (1) 3 (1) (8)
2 2 1 3 1 9
Toepassing afspiegelingsbeginsel 3
Waar zit ruimte bij de toepassing van het afspiegelingsbeginsel?
- Bedrijfsvestiging?- Uitwisselbare functie?- Peildatum (leeftijdscategorieën, bepaalde tijd, vrijwillig vertrek)
Afwijking van het afspiegelingsbeginsel:
- Hardheidsclausule - Onmisbare werknemer- Zwakke arbeidsmarktpositie
Onmisbare werknemer 1
Per 1 augustus 2009 ‘verruiming’ onmisbaarheidscriterium
Sinds 1 januari 2012 geldt het oorspronkelijke onmisbaarheidscriterium weer:
- Bijzondere kennis of bekwaamheden → niet vereist voor verrichten van functie!- Ontslag voor functioneren onderneming te bezwaarlijk- Discretionaire bevoegdheid UWV
Onmisbare werknemer of unieke functie?
Onmisbare werknemer 2
Vragen UWV:
- Waaruit blijkt dat de werknemer beschikt over bijzondere kennis of bekwaamheden?- Hoe vaak heeft de werkgever deze specifieke kennis of bekwaamheden nodig?- In welk opzicht is het ontslag van deze werknemer te bezwaarlijk voor het functioneren
van de onderneming? - Hoe regelt de werkgever de vervanging van deze werknemer in geval van bijvoorbeeld
ziekte?
Voorbeelden ‘onmisbare werknemer’:
• Lang dienstverband, historische kennis• Groot rijbewijs• Veiligheidscertificaten
UWV WERKbedrijf d.d. 29 juli 2009, JAR 2009/204
Werknemer A spreekt vloeiend Duits; werknemer B spreekt vloeiend Frans.
Zwakke arbeidsmarktpositie
Algemene redelijkheidstoets ex artikel 3:1 Ontslagbesluit
Artikel 4:2 lid 5 ziet specifiek op werknemers met een zwakke arbeidsmarktpositie, toets ‘evident verschil in bemiddelbaarheid’
Toets is tweeledig:- werknemer die op basis van afspiegeling voor ontslag in aanmerking komt heeft een
zwakke arbeidsmarktpositie- de ‘volgende’ werknemer heeft géén zwakke arbeidsmarktpositie (!)
Tip: verstrek niet alleen informatie over werknemer met zwakke arbeidsmarktpositie maar ook over werknemer die vervolgens voor ontslag wordt voorgedragen
‘Terugspiegelen’
Per 1 maart 2012: wijziging hoofdstuk 22 ‘Wederindiensttredingsvoorwaarde’
Wederindiensttredingsvoorwaarde niet alleen van toepassing op ‘indienstneming op basis van een arbeidsovereenkomst’ maar ook op een ‘arbeidsverhouding’
Terugspiegelen bij toepassing wederindiensttredingsvoorwaarde
Tips & trucs
1. Check alle gegevens: functie, geboortedatum, datum indiensttreding (incl. uitzendperioden!).
2. Volg de juiste stappen aan de hand van de Beleidsregels UWV, zie: www.werk.nl.
3. Zorg dat de afspiegeling inzichtelijk is voor werknemers (en hun gemachtigden).
4. Wijk in Sociaal Plan niet af van definities Beleidsregels, stel evt. wel procedure en/of uitwerking af met OR of vakbonden.
5. Zorg zo mogelijk voor duidelijke functiebeschrijvingen.
6. Motiveer een eventueel beroep op ‘onmisbare werknemer’ of ‘zwakke arbeidsmarktpositie’.