เทคโนโลยี�หรื�อซอฟต์�แวรื�ท��จำ��เป็�นเทคโนโลยี�หรื�อซอฟต์�แวรื�ท��จำ��เป็�นสำ��หรื�บห�องสำมุ�ดด!จำ!ท�ลสำ��หรื�บห�องสำมุ�ดด!จำ!ท�ล

โดย บุ�ญเลิศ อรุ�ณพิบุ�ลิย�

ศ�นย�บุรุการุความรุ� �วทยาศาสตรุ�แลิะเทคโนโลิย� (ศวท.)

ส�าน กงานพิ ฒนาวทยาศาสตรุ�แลิะเทคโนโลิย�แห่$งชาตhttp://www.stks.or.th

บ�ญเล!ศ อรื�ณพิ!บ&ลยี� บ�ญเล!ศ อรื�ณพิ!บ&ลยี�• น กวชาการุ• ศ�นย�บุรุการุความรุ� �ทางวทยาศาสตรุ�แลิะเทคโนโลิย� (STKS:

Science and Technology Knowledge Services)

• ส�าน กงานพิ ฒนาวทยาศาสตรุ�แลิะเทคโนโลิย�แห่$งชาต (สวทช./NSTDA)

• boonlert@nstda.or.th

• http://www.stks.or.th

• http://www.stks.or.th/boonlert

Open Source SoftwareOpen Source Software

• ซอฟต�แวรุ�โอเพินซอรุ�ส• ซอฟต�แวรุ�ต�นฉบุ บุรุห่ สเปิ*ด

– เปิ*ดเผย Source Code

• ซอฟต�แวรุ�ฟรุ�• ซอฟต�แวรุ�เสรุ�• OSS

ท��ไหมุ ท��ไหมุ OSS OSS ค�อท�งเล�อกค�อท�งเล�อก• กฏห่มายลิขสทธิ์/• กฏห่มายการุกรุะท�าความผดทางคอมพิวเตอรุ�

พิ.ศ. 2550• งบุปิรุะมาณจั ดซ12อจั ดห่าซอฟต�แวรุ� ครุ�ภั ณฑ์�

คอมพิวเตอรุ�

OSS OSS ท�งเล�อกใหมุ*ท�งเล�อกใหมุ*• เลิ1อกใช� OSS• ไม$ต�องเส�ยค$าใช�จั$าย• ม� features พิ12นฐาน

เห่ม1อนรุะบุบุห่�องสม�ดอ ตโนม ตเชงพิาณชย�

• สามารุถต$อยอดเพิ9มเตมได�ด�วยตนเอง

• ไม$ต�องเส�ยค$าmaintenance

• ใช�ได�ก บุห่�องสม�ดท 9วไปิฯลิฯ

ต์�วอยี*�งซอฟต์�แวรื�ต์�วอยี*�งซอฟต์�แวรื�• GIMP จั ดการุรุ�ปิภัาพิ• XnView จั ดการุรุ�ปิภัาพิ• PDF Creator แปิลิงเอกสารุ PDF• Greenstone จั ดการุห่�องสม�ดดจัท ลิ• Koha ห่�องสม�ดอ ตโนม ต• DSpace คลิ งผลิงานวชาการุ

Institutional Repository-IR

Greenstone and DSpaceGreenstone and DSpace

• Greenstone• http://www.greenstone.org

• Digital library software• Originated in 1996• Produced by the New

Zealand Digital Library Project at the University of Wikato University

• Distributed by UNESCO + Human Info NGO

• Dspace• http://

www.dspace.org• Institutional

Repository• Launched by Nov 4,

2002• Developed by MIT

Library + HPGS is excellent

Greenstone and DSpaceGreenstone and DSpace

• GS• Open source, multilingual

s/w, reader's interface is available in over 40 languages, and the librarian's interface, including all documents, is available in 4 (E,F,S,R)

• Dspace• BSD open source

Greenstone and DSpaceGreenstone and DSpace• GS• Aims to users build own

library digital collections

• Dspace• Designed to help capture

and organize everything produced by faculty and staff – digitized versions of lecture notes, videos, papers, and data sets into an institutional repository

• Provides basic functionality required to operate an institutional repository and serve as a base for future development to address long-term preservation and access issues

Greenstone and DSpaceGreenstone and DSpace

• GS• Design and construction of

collections

• Distribution on the web and/or removable media

• Customized structure depending on available metadata

• End-user collection-building interface for librarians

• Reader and librarian interfaces in many languages

• Multiplatform operation

• Dspace• Repositories at an institutional

level

• Self-deposit of digital assets by faculty

• End-user interface for depositors

• Assets made available for searching and browsing

• Data retrievable many years in the future

• Institutional commitment to ensure the continued availability of certain named formats

Greenstone and DSpaceGreenstone and DSpace

• GS• Supports Open

Archive Initiative Protocol for Metadata Harvesting (OAI-PMH) and METS metadata standards

• DSpace• Supports Open

Archive Initiative Protocol for Metadata Harvesting (OAI-PMH)

• Dublin Core Metadata

Greenstone and DSpaceGreenstone and DSpace

• GS• Distribution on

removable media- Can write

collection to a self-installing CD-ROM that operates on all Windows systems

• Dspace• Distribution on

removable media- NO

Institutional Repository-Institutional Repository-IRIR

• เน12อห่าท�9เปิ;นดจัท ลิ (Digital content)• การุเน�นงานท�9สรุ�างโดยสมาชกของห่น$วยงาน

(Institutionally-defined)• เน12อห่าทางวชาการุ (Scholarly content)• การุสะสมเพิ9มพิ�นแลิะการุย 9งย1น (Cumulative

and perpetual)• การุท�างานรุ$วมก นได�แลิะการุเข�าถ<งแบุบุเปิ*ด

(Interoperable and open access)

Greenstone : OverviewGreenstone : Overview

Peking University digital Peking University digital library library

Chopin Early EditionChopin Early Edition

LeHigh University Library LeHigh University Library (Ancient Chinese Vessels and (Ancient Chinese Vessels and Bridges of the 19th Century)Bridges of the 19th Century)

New Zealand Digital New Zealand Digital LibraryLibrary

Collection ?Collection ?

• ห่น งส1อห่ายาก• จัดห่มายเห่ต�• วทยานพินธิ์�• งานวจั ย• ภัาพิ• เอกสารุต�นฉบุ บุดจัท ลิ• อ�เมลิ�

• เว=บุไซต�• เส�ยง• Video• CAI & Courseware• SCORM LO• MARC Record• ISIS Bib• DSpace Data

ว�ต์ถุ�ป็รืะสำงค�ของก�รืใช้�ว�ต์ถุ�ป็รืะสำงค�ของก�รืใช้�• การุสงวนรุ กษา• ขยายวงการุเข�าใช�• ใช�ได�ท�กท�9 ท�กเวลิา• เข�าถ<งเน12อห่าฉบุ บุเต=ม

ห�โป็รืแกรืมุท��เหมุ�ะสำมุห�โป็รืแกรืมุท��เหมุ�ะสำมุ• รุองรุ บุข�อม�ลิทางบุรุรุณาน�กรุม• รุองรุ บุข�อม�ลิสารุะส งเขปิ• รุองรุ บุข�อม�ลิฉบุ บุเต=ม (ดจัท ลิ)• รุองรุ บุแฟ?มข�อม�ลิรุ�ปิภัาพิปิรุะเภัทต$าง ๆ• รุองรุ บุการุส1บุค�น• รุองรุ บุการุเปิ;น archives• เลิ1อกให่�ตรุงตามว ตถ�ปิรุะสงค�

GreenstoneGreenstone

• Open Source• รุองรุ บุห่ลิากห่ลิาย Metadata• รุองรุ บุห่ลิากห่ลิาย Digital

Format/Media• สรุ�างช�ด Metadata ให่ม$ได�• เผยแพิรุ$ได�ท 2ง Online แลิะ Offline

เอกสำ�รืเก*�เอกสำ�รืเก*�• สแกน• ถ$ายภัาพิ• 2D• 3D• Special Media เช$น VR, Panorama

มุ�ต์รืฐ�นรื&ป็แบบก�รืน��เสำนอภ�พิมุ�ต์รืฐ�นรื&ป็แบบก�รืน��เสำนอภ�พิภ�พิ

ต์�นฉบ�บภ�พิ

สำ��อสำ!�งพิ!มุพิ�ภ�พิสำ��หรื�บ

Digital ArchivePresentation Database Website Preview

Format JPEG, TIFF

TIFF JPEG JPEG JPEG GIFJPGPNGTIF

GIFJPGPNG

Resolution Up to 350 dpi

Up to 350 dpi

72 dpi 72 dpi 72 dpi 72 dpi 72 dpi

Size Up to 1840

1232 pixels

Up to 1840

1232 pixels

Up to 1024 768

pixels

Up to 1024 768

pixels

300 250 pixels

300 250

pixels

100 100

pixels

72-dpi & 300-dpi72-dpi & 300-dpi

กล�องถุ*�ยีภ�พิด!จำ!ท�ลกล�องถุ*�ยีภ�พิด!จำ!ท�ล• ต 2งค$าว น/เวลิาของกลิ�องให่�ถ�กต�อง• กลิ�องจัะบุ นท<ก EXIF Metadata ฝัBงใน

ไฟลิ�รุ�ปิ– ถ$ายด�วยกลิ�องย�9ห่�อใด รุ� $นใด– ว น/เวลิาท�9ถ$ายภัาพิ– ใช� Flash ห่รุ1อไม$– ความไวการุถ$าย

Image MetadataImage Metadata

XnView & GIMPXnView & GIMP

• เครุ19องม1อจั ดการุบุรุห่ารุรุ�ปิภัาพิ– จั ดการุ Metadata– ย$อขนาดภัาพิปิรุมาณมากๆ

ช้��อไฟล�ภ�พิช้��อไฟล�ภ�พิ• ภัาษาอ งกฤษ ผสมต วเลิข

• ใช�เครุ19องห่มายเฉพิาะ –• ไม$ควรุม�ช$องว$าง• ไม$ควรุยาวมากเกนไปิ

เอกสำ�รืต์�นฉบ�บด!จำ!ท�ลเอกสำ�รืต์�นฉบ�บด!จำ!ท�ล• เอกสารุจัาก Word, Excel,

PowerPoint• ให่�ความส�าค ญก บุ

– ฟอนต�มาตรุฐาน– ลิ กษณะการุพิมพิ�– Document Metadata

แบบอ�กษรื แบบอ�กษรื (Fonts)(Fonts)

• เลิ1อกใช�ฟอนต�มาตรุฐาน– ตรุะก�ลิ NEW, UPC – Tahoma– Tahoma, MS Sans Serif, Thonburi

ป็4ญห�ภ�ษ�ไทยีก�บสำ��อด!จำ!ท�ลป็4ญห�ภ�ษ�ไทยีก�บสำ��อด!จำ!ท�ล

ก�รืก��หนดค�ณสำมุบ�ต์!ของเอกสำ�รืก�รืก��หนดค�ณสำมุบ�ต์!ของเอกสำ�รื

• MS – Office– File, Properties..

Web MetadataWeb Metadata

• Web Title• URL :Uniform Resource Locator• Meta Tag

– Description• เน12อห่า 1 – 2 Kb ของเอกสารุเว=บุ

– Authors– Keyword– Generator

• H1, H2, H3 Tag• Contents• Alternate Text for Image/Multimedia

How Search Engine How Search Engine WorkWork

Web TitleWeb Title

<head><title>NECTEC : Thailand : National Electronics and Computer Technology Center</title>

</head>

เปิ*ดด�ด�วยค�าส 9ง View, Source

Web Title & GoogleWeb Title & Google

ไมุ*รืะบ� ไมุ*รืะบ� Web TitleWeb Title

Meta tag: DescriptionMeta tag: Description

<head><META NAME="Description " CONTENT="มห่าวทยาลิ ยเกษตรุศาสตรุ�เปิ;นสถาบุ นอ�ดมศ<กษาท�9เปิ*ดสอนห่ลิ กส�ตรุทางการุเกษตรุแห่$งแรุกของปิรุะเทศไทย ถ1อก�าเนดมาจัากโรุงเรุ�ยนฝัDกห่ ดครุ� ปิรุะถมกสกรุรุม เม19อ พิ.ศ . 2460 ต$อมาได�ขยายแลิะยกฐานะข<2นเปิ;นวทยาลิ ยเกษตรุศาสตรุ�แลิะพิ ฒนาจันกรุะท 9งก$อต 2งเปิ;นมห่าวทยาลิ ยเกษตรุศาสตรุ� โดยพิรุะรุาชบุ ญญ ต มห่าวทยาลิ ยเกษตรุศาสตรุ� เม19อว นท�9 2 ก�มภัาพิ นธิ์� พิ.ศ . 2486 ปิBจัจั�บุ นมห่าวทยาลิ ยเกษตรุศาสตรุ� ปิรุะกอบุด�วยวทยาเขตท�9เปิ*ดเรุ�ยนแลิ�ว 5 วทยาเขต แลิะโครุงการุ จั ดต 2ง 2 วทยาเขต">

</head>เปิ*ดด�ด�วยค�าส 9ง View, Source

Meta tag: DescriptionMeta tag: Description

• กรุณ�ท�9ไม$ได�รุะบุ� Description Meta Tag โปิรุแกรุมจัะด<งข�อความ 1 – 2 KB จัากเว=บุไซต�มาแสดงผลิแทน

Meta tag Meta tag อ��นๆอ��นๆ• Authors, Creator• Keyword• Generator • Robot

– จัะรุะบุ�ไว�ใน Head Section ของเอกสารุเว=บุ– ไม$ปิรุากฏบุนเว=บุเบุรุาว�เซอรุ�ห่รุ1อในเอกสารุ– Search Engine เข�าถ<งได�

Author & KeywordAuthor & Keyword

<META NAME="Author " CONTENT="Kasetsart University, Thailand, Bangkok">

<META NAME="Keywords "CONTENT="Kasetsart University, Thailand, University, Bangkok, Higher Education, Equality in Education, Colleges, School, Campuses, Faculty, มห่าวทยาลิ ยเกษตรุศาสตรุ�, เกษตรุศาสตรุ� ศาสตรุ�ของแผ$นดน">