Post on 12-Jul-2015
1
İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ TEMEL EĞİTİM
HİZMET BİR OSGB
2
LÜTFEN;
1-CEP TELEFONLARINIZI KAPATINIZ, 2-DERS NOTLARI NI KAYDEDİNİZ, 3-DERS ANINDA KENDİ ARANIZDA
KONUŞMAYINIZ, 4-ANLAMADIĞINIZ KONULARIN
TEKRARLANMASINI İSTEYİNİZ…!
Değerli katılımcılarımız
6331 sayılı İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİM
programına
Hoş geldiniz…!
3
4
Sizce İş Sağlığı ve Güvenliği
Nedir?
5
Tanım
‘İşyerinde işin yürütülmesi
sırasında, çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır’
6
İşyerlerinde çalışanların sağlıklı ve güvenli çalışmalarını sağlamak üzere alınması gereken tedbirler dizisidir.
7
Üretimin Gerçekleşebilmesi İçin;
+ + = Tehlike ve Risk
Önemli Olan Üç Unsurun Uyum İçersinde Bulunmasıdır.
Enerji Araç-Gereç Çalışan
8
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel Amacı;
Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak,
Çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerine karşı korumak,
Çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını sağlamak ve geliştirmek,
Üretimin devamlılığını sağlamak, Verimi artırmak.
9
Sağlığımızı Neler Etkiliyor ?
- Ergonomik
Etmenler - Psiko-Sosyal
Etmenler - Vb.
-Fiziksel Etmenler
-Kimyasal Etmenler
- Biyolojik Etmenler
10
SAĞLIĞI ETKİLEYEN BAŞLICA FAKTÖRLER ŞUNLARDIR :
1-KİŞİYE BAĞLI FAKTÖRLER (Beslenme Alışkanlıkları,Temizlik Alışkanlıkları, Çalışma
Alışkanlıkları vb.) 2-ORTAM A)FİZİKİ ORTAM (sıcak,soğuk,havalandırma) B)BİYOLOJİK ORTAM (bakteriler,mikroorganizmalar) C)SOSYAL ORTAM (Gelenekler,Kültür,inançlar) D)PSİKOLOJİK ORTAM
(Dalginlik,sinir,ilgisizlik,dikkatsizlik) 3-DİĞER ETKENLER (Kalıtsal)
11
Fiziksel etmenler
• 1-Termal konfor koşulları • 2-Aydınlatma
• 3-Gürültü • 4-Titresim
İşten kaynaklanan etkiler
• İşyeri yerleşim planı
• Tekrarlayan işler
• İş sırasında gereken ekipmanların yerleşimi
• Uygunsuz duruş gerektiren işler
• Statik duruş gerektiren işler
FİZİKSEL FAKTÖRLER
13
1-Termal Konfor Koşulları
Çalışanların; Isı, Nem ve Hava Akımı gibi iklim şartları açısından gerek beden ve gerekse zihin faaliyetlerini sürdürürken belirli bir rahatlık içinde bulunmalarını ifade eder.
Sıcaklık
Nem
Hava akımı
Çalışma Ortamında Termal Konfor Şartları
14
-Ortamın Sıcaklığı -Ortamın Nem Durumu -Termal Radyasyon
-Hava Akımı Hızı -Yapılan İşin Niteliği -Çalışanın Giyim Durumu
-Çalışanın Yaşı ve Cinsiyeti
-Çalışanın Beslenmesi
Termal Konfor Bölgesine Etki Eden Faktörler
15
2-Aydınlatma (sorunlar)
- Göz kamaşması - Parlayıcı ve Patlayıcı ortamlarda flüoresan
ampul kullanmak - Ergonomik standartlara uygun aydınlatma
yapmamak - Çok güçlü veya zayıf aydınlatma
16
Aydınlatma •doğal ışıkla •yapay ışıkla •doğal + yapay ışıkla yapılır.
17
işyeri özellikleri
20 lüx işyerlerindeki avlular, açık alanlar, dış yollar, geçitler
ve benzeri yerler
işyeri özellikleri
50 lüx kaba malzemelerin taşınması, aktarılması, depolanması ve
benzeri kaba işlerin yapıldığı yerler ile iç geçit, kolidor, yol ve merdivenler
işyeri özellikleri
100 lüx
kaba montaj, balyaların açılması, hububat öğütülmesi v.b işlerin yapıldığı yerler
kazan dairesi, makine dairesi, insan ve yük asansörlerinin kabinleri, malzeme stok
ambarları, soyunma ve yıkanma yerleri, yemekhane ve helalar
işyeri özellikleri
200 lüx normal montaj, kaba işler yapılan tezgahlar, konserve ve
kutulama ve benzeri işlerin yapıldığı yerler
işyeri özellikleri
300 lüx ayrıntıların yakından seçilmesi gereken işlerin yapıldığı yerler
işyeri özellikleri
500 lüx koyu renkli dokuma, büro ve benzeri sürekli dikkati
gerektiren ince işlerin yapıldığı yerler işyeri
özellikleri 1000 lüx hassas işlerin sürekli olarak yapıldığı yerler
18
AYDINLATMA VE PARLAMA
• Aydınlatma ve parlama faktörleri azaltılmalıdır. Kullandığımız bilgisayar vb. ekipmanların yerlerini değiştirerek bu durumlardan korunulur.
19
3-Gürültü (sorunlar)
- Kalıcı ve ağır yoğun işitme
kaybı, - Kulak çınlaması, - Yorgunluk, stres, vb., - Denge kaybı, dikkat
dağılması, - İletişim sorunları vb
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A) veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa](20 µPa referans alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer). b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A) veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa]. c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = veya (Ptepe) = 200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].
20
21
4-Titreşim (sorunlar)
-El ve kollarda uzun süre uyuşukluk ve/veya his kaybı (Parmak beyazlaşması)
- Damar hastalıkları ( osteo artikuler düzensizlikler, lumbago ve siyatik vs.)
22
Kimyasal Etmenler • Gaz ve Buharlar - Basit boğucular (CO2, argon, propan, bütan (LPG), - Kimyasal boğucular (CO), - Tahriş ediciler(ozon, SO2, hidrojen klorür), - Sistematik zehirler (hidrojen siyanür, benzen, karbon sülfür,
trikloroetilen). • Sıvılar - Asitler, kostik alkaliler - Benzen, solventler, petrol eteri,aseton - Boya- tiner sisleri gibi malzemeler deri hastalıklarına (kontak
dermatit) neden olurlar • Katılar - 5 mikrondan küçük solunabilir metal tozları( mesleki
zehirlenme, kanser veya alerji)
23
KİMYASAL RİSK UNSURLARI
24
• KİMYASAL MADDE: Doğal halde bulunan veya üretilen veya herhangi bir işlem sırasında veya atık olarak ortaya çıkan veya kazara oluşan her türlü element, bileşik veya karışımlardır.
KİMYASAL MADDELER
25
• Kimya sanayinin faaliyet alanı, doğal maddelerin kimyasal yapısını değiştirerek diğer endüstrilerde veya günlük yaşamda kullanılmak üzere yeni maddeler üretmektir. Kimyasalların üretilmesi ve kullanımı gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun tüm ülkelerin ekonomik gelişmelerinde temel faktördür, yaşamımızın bir parçası haline gelmişlerdir. Beslenmemizi, sağlımızı, yaşam kalitemizi doğrudan ve dolaylı olarak etkilerler.
KİMYASAL MADDELER
26
KİMYASAL MADDELER • Dünyada 50 milyon kimyasal madde
bulunmaktadır
• 400 milyon ton kimyasal üretilmektedir.
• Bunlardan 8000 ile 10 000 türü tehlikeli 300 kadarı da kanserojendir.
• Her yılda 1200 yeni kimyasal üretilmekte ve piyasaya bir şekilde arz edilmektedir.
.
27
• Bu durumun en korkunç yanı üreten ve
kullananların sağlığını nasıl etkileyeceği konusunda çok az şey yada hiçbir şey bilmemeleridir
• Burada önemli olan husus kimyasal maddenin ne kadar güvenli olduğu söylenirse söylensin mümkün olduğunca korunma önlemleri alınarak çalışılmasıdır.
28
• Bazı kimyasalların zararlarının yıllar sonra ortaya çıktığı düşünülürse hiç bir kimyasalı tamamen tehlikesiz kabul etmemek gerektiği ortaya çıkmaktadır.
• Kimyasalların güvenli bir şekilde üretilmesi, kullanılması, taşınması ve yok edilmesi diğer bir değişle kimyasal risklerin kontrol altında tutulabilmesi için ilk ve en önemli adım, kimyasalların özelliklerinin ve aynı zamanda da insana ve çevreye olan zararlarının bilinmesidir.
KİMYASAL MADDELER
Kanserojen Maddeler
Kanserojen maddeler içerisinde sigara dumanı, pestisitler, asbest, ağır metaller (kurşun, cıva, kadmiyum), benzen ve nitrozaminler gibi maddeler bulunmaktadır. Bazı endüstri alanlarında çalışan işçilerde normal nüfusta görülmesi beklenmeyen kanser tiplerine rastlanmaktadır. Örneğin, mezotelyoma çok nadir görülen bir kanserdir ve sıklıkla asbest elyafa maruz kalan insanlarda görülür. Polivinil klorür (PVC) boruların ve diğer malzemelerin başlangıç maddesi olan Vinil klorür, ender rastlanan bir çeşit karaciğer kanserine neden olmaktadır.
31
KİMYASALLAR
• Akut etki, Bir maddenin yüksek
konsantrasyonuna kısa süreli (genellikle bir vardiyada) maruziyetin yarattığı etki,
32
KİMYASALLAR
• Kronik etki, Bir kimyasala uzun süreli ve
tekrarlanabilir maruziyetin yarattığı etki. Bu etki uzun zamandan sonra hissedilir.
KİMYASALLARIN VÜCUDA GİRİŞ YOLLARI
Kimyasalların Vücuda Giriş Yolları
Kimyasalların sağlık zararları vücuda bilinen üç yoldan girmekle meydana gelir.
• Solunum • Absorbsiyon (deri veya gözlerden
absorbe edilerek) • Sindirim (yiyerek, içerek)
Solunum yolu Solunum yolu ile insan sağlığını etkileyen kimyasal
maddeler vücuda; • Gaz-buhar • Sıvı • Toz halinden biri olarak girerler. • Kimyasallar işyeri havasında toz, sis, duman, gaz ve
buhar şeklinde dağılmış olabilir ve solunabilir. Bu yolla bu maddelerin etki alanı içinde bulunan işçiler pek çok kaynaktan ortaya çıkan kimyasal karışımlara maruz kalabilirler.
Deri ve gözlerden absorbsiyon yolu: • Deriden emilme solumadan sonra en çok mesleki maruziyetin
meydana geldiği yoldur. Özel önlem alınmamış ve uyarı bulunmayan bazı kimyasallara
dokunulması veya bu maddelerle koruyucusuz çalışılması, işçilerin pek çok kimyasalın zararlı miktarlarına deri yolu ile maruz kalma riskini ortaya çıkarır.
Deri yolu ile absorblanma genellikle sıvı haldeki kimyasalları için geçerli ise de, tozlarda eğer ter ile ıslanırsa deriden emilebilir.
• Bazı kimyasallar hiçbir etki uyandırmadan deriden geçebilir.
Deride tahrişe neden olan sodyum hidroksit (NaOH), Hidroklorik asit (HCl), sülfürik asit (H2SO4) vb aşındırıcı maddelerin aksine herhangi bir tahriş hissedilmez. Bu da tehlikenin fark edilmemesine yol açabilir.
Sindirim yolu • Solunan havada bulunan tozların yutulması, kimyasal
bulaşmış ellerin temizlenmeden yemek yenilmesi, sigara içilmesi veya yanlışlıkla yutma yoluyla, gaz, toz, buhar, duman, sıvı veya katı maddeler vücuda sindirim yoluyla da girebilir.
Yukarıda belirtilen üç yolla vücuda giren kimyasallar dolaşım sistemine girerek bütün vücuda yayılır.
Bu yolla sadece etkiye maruz kalan organ değil doğrudan bu etkiye hiç maruz kalmayan organları etkileyebilir ve plesenta yoluyla anne karnındaki bebeğe de geçebilir.
Bütün bu yollarla vücuda giren kimyasallar çeşitli sağlık zararlarına neden olurlar.
Hedef Organlar • Kimyasallar vücuda girdikleri zaman lokal veya sistemik
etkilere sebep olabilirler. Kimyasallar eğer kan dolaşımına geçer ve böylece
vücudun tüm kısımlarına dağılırlarsa sistemik etkilere neden olurlar.
Ancak kimyasalların toksik etkileri, tüm organlarda aynı değildir.
Genellikle 1-2 organı etkilerler. Kimyasalların toksik etkilerini gösterdikleri bu organlar hedef organ olarak tanımlanır.
Deri, merkezi sinir sistemi, kan dolaşım sistemi, karaciğer, böbrek, akciğer, kas ve kemik iliği en fazla hedef alınan organlardır.
Deri
• Vücuttaki en geniş organdır. 1.5-2 m² alan kaplar ve vücuda koruyucu örtü sağlar. Bir çok kimyasal vücuda deriden girerek kan dolaşımına etki eder.
• Egzama, tahriş, iltihaplanma işe bağlı en önemli deri hastalıklarıdır. Bu hastalıklar kimyasal ile temas etme sonucu oluşan alerjik veya alerjik olmayan reaksiyonlar ile olabilir. Çok çeşitli renklendirici boyalar, metaller, nikel, krom, kobalt ve tuzları, organik ve metalik civa bileşikleri, bir çok akrilik monomerleri ve lastik katkı maddeleri deride hasar meydana getiren maddelerdir. Ayrıca nem ve ısı da kimi deri hastalıklarının oluşmasını etkiler
Akciğer • Toz, metal dumanı, çözeltilerin buharı ve aşındırıcı
gazların ilk etkiledikleri organ akciğerdir. Formaldehit, kükürtdioksit, azotdioksit ve asit mistlerinin solunması akciğerleri tahriş ederek yaralar oluşturur ve solunum kapasitesini düşürür. Pek çok madde akciğerlerde allerjik reaksiyonlara neden olur.
• Akciğerlerde alerjik reaksiyonlar bakteri ve mantara solunum yolu ile temasla da oluşabilir. Örneğin çiftçi akciğeri denilen hastalık, kuru saman veya şeker kamışına temastan dolayı gelişen bir olaydır.
• Ayrıca pek çok kimyasalın solunabilir parçacıkları, solunduğu zaman akciğerlerde birikir ve pnömokonyoz denilen hastalıklara sebep olur.
Merkezi Sinir Sistemi • Merkezi sinir sistemi organik çözücülerin tehlikeli
etkilerine duyarlıdır. Bu çözücülerin pek çoğu birçok etkisinin yanında
narkotik etkiye sebep olur, örneğin toluen, triklor etilen bağımlılık yapabilir, hekzan merkezi sinir sistemi felçlerine neden olabilir.
Ayrıca kurşun, civa, mangan gibi ağır metallerde sinir sistemine etki eder.
Malation, Paration gibi organofosforlu insektisitler de sinir sistemini etkileyerek paraliz (felç) lere neden olur.
Kan Dolaşım Sistemi • Bilindiği gibi kan hücreleri kemik iliğinde
oluşur. Benzen kemik iliğine etki ederek lenfosit hücrelerde mutasyona neden olur. Kurşun (Pb) ve bileşikleri de kan problemlerine neden olan kimyasallara klasik bir örnektir.
Kurşun (Pb) eğer kana geçerse, eritrositlerde bulunan enzim aktivitelerini inhibe ederek kronik kurşun Pb zehirlenmesine neden olur.
Karaciğer
• Karaciğer kandaki istenmeyen maddeleri parçalayan ve arıtma görevi gören bir organdır. Karaciğer bozukluklarının belirtileri ancak çok ciddi hastalıklarda ortaya çıkar.
Aflatoxin gibi doğal kaynaklı kimyasallar ile karbontetraklorür (CCl4), kloroform, vinilklorür vb. çözücüler, karbon sülfür, poliklorlubifeniller karaciğer için çok büyük tehlike oluşturan belli başlı kimyasallardır.
Böbrek
• Vücudun boşaltım sisteminin bir bölümüdür. Vücudun çeşitli organlarında dolaşmış olan kandaki atık maddelerin dışarı atılmasını sağlar.
Ayrıca vücudun elektrolit dengesi ve kandaki asit seviyesini ayarlar.
Karbontetraklorür (CCl4) böbreklerin fonksiyonunu bozan ve tahriş eden en zararlı kimyasallardan biridir.
Ayrıca böbreğe zarar veren maddelerin başında Civa (Hg), kadmiyum (Cd), Krom (Cr), Demir (Fe), Altın (Au) gibi ağır metaller gelmektedir.
45
ÇALIŞMA ORTAMINDA SAĞLIK AÇISINDAN ZARARLI FAKTÖRLER
Tozlar a-Organik tozlar - Bitkisel, - Hayvansal, b- İnorganik tozlar (Metalik, Ametalik, Kimyasal, Doğal
bileşik 1- Fibrojenik Tozlar,
(Asbet, Talk) 2- Toksik (kurşun,
krom, mangan, kadmiyum ağır metaller)
3- Kanserojen tozlar, 4- Radyoaktif, 5- Alerjik, 6- İnert (kireç taşı,
alçı
Çözücüler 1-Primer tahriş
ediciler -Sert sabun,
deterjan -Asit ve bazlar,
reçineler 2-Allerjenler -Kömür katranı
türevleri, -Azo boyaları
A- FİZİKSEL FAKTÖRLER B- KİMYASAL FAKTÖRLER
C- BİYOLOJİK FAKTÖRLER
KATI MADDELER; Zehirlenmeye yol açma durumu en zayıf olan durumlarıdır. Ancak üretim sürecinde daha tehlikeli hale gelebilmektedirler (Kereste, kaynak çubuğu, poliüretan v.s.)
Gazlar ve Buharlar 1-Boğucu gazlar -Basit boğucu (Co2) -Kimyasal boğucu (CO) 2-Tahriş edici gazlar -NH3,SO2,Cl, -Asit buharları, -Azot oksitleri 3-Sistemik zehirler -CCl4, Alkoller, benzen 4-Narkotikler (Toluen vb.çözücüler)
46
TOZLAR KİMYASAL KÖKENİNE GÖRE İKİ GRUBA AYRILIR
1. Organik Tozlar • a) Bitkisel kökenli tozlar (pamuk tozu,
tahta tozu, un tozu, saman tozu v.s.) • b)Hayvansal tozlar (tüy, saç v.s.) • c)Sentetik bileşenlerin tozları (DDT, trinitro
toluen v.s.)
47
2. İnorganik Tozlar Kurşun, demir, bakır, çinko gibi metal ve kükürt,
karbon (kömür) gibi ametallerin ve bunların bileşiklerinden oluşan tozlardır.
• a)Metalik tozlar (demir, bakır, çinko tozu vb.) • b)Metalik olmayan tozlar (kükürt, kömür tozu) • c) Kimyasal bileşiklerin tozları (çinko oksit,
manganez oksit gibi). • d) Doğal bileşiklerin tozları (mineraller, killer,
maden cevherleri v.s.)
48 KİMYASAL ETKİLERE KARŞI TAM DONANIMLI KORUYUCULAR
49
50
• TEMİZ HAVA TÜPLÜ SOLUNUM SETLERİ
51
SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI
• GM 900 -Tam Yüz Maskesi EN 136
52
• TEMİZ HAVA BAŞLIĞI. Hafif Saronex Maddesinden Mamul, Başı ve Omzu Koruyan EN 166 B3 Polikarbonat Vizörlü Başlık
53
T O Z M A S K E L E R İ
FİLTRE
54
G A Z M A S K E L E R İ
55
HAVA BESLEMELİ SOLUNUM CİHAZI TEMİZ HAVA MASKESİ
56
Eğer Tozlar ve Dumanlar Olmasaydı İnsanlar Bin Sene Yaşardı. İbn-i Sina
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
58
Biyolojik Etmenler
• Bakteriler • Mantar • Virüs • Parazit
AMAÇ
Çalışma ortamında karşılaşılan sağlığa zararlı biyolojik risk
etmenleri hakkında bilgi sahibi olmak.
ÖĞRENİM HEDEFLERİ
• Çalışma ortamında risk etmeni olarak karşılaşılan bakteriler, virüsler, mantarlar, parazitler ve özellikleri,
• Biyolojik etmenlerden korunma yöntemleri,
• İlgili mevzuat hakkında bilgi edinmek.
TANIM
Biyolojik etkenler: Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil mikroorganizmaları, hücre kültürlerini ve insan parazitleridir.
(Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik MADDE:4)
BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYETİN OLABİLECEĞİ
İŞLER LİSTESİ • Gıda üretilen fabrikalarda çalışma.
• Tarımda çalışma. • Hayvanlarla ve/veya hayvan kaynaklı ürünlerle
çalışma. • Sağlık hizmetlerinin verildiği yerlerde, karantina
dahil morglarda çalışma. • Mikrobiyolojik teşhis laboratuarları dışındaki
kliniklerde, veterinerlik ve teşhis laboratuarlarındaki çalışma.
• Atıkları yok eden fabrikalarda çalışma. • Kanalizasyon, arıtma tesislerindeki çalışma.
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİNE KARŞI KORUNMA TEDBİRLERİ
1. Deri, yün, kıl ve benzeri hayvansal maddeler uygun şekilde temizlenip, steril edilmelidir.
2. Çalışma ortamının hava değişimini sağlayacak lokal ve genel havalandırma sistemleri kurulmalıdır.
3. Çalışanlar maruz kaldıkları riskler hakkında bilgilendirilmeli, işçiler tarafından belirlenen önleyici teknik önlemler işveren tarafında alınmalı, alınacak önlemlere çalışanların da uyması zorunlu olmalıdır.
4. İşyerinde riske maruz kalan işçilerin veya onların temsilcilerinin periyodik olarak gerekli biyolojik testlerden geçirilmeli elde edilen sonuçlar takip fişlerine işlenmelidir.
5. Eldiven, gözlük ve maske gibi kişisel koruyucular kullanılmalıdır.
6. Kişisel hijyenin sağlanması yöntemleri kapsamında çalışanların el, ağız ve beden temizliğine dikkat edilmeli ve maruz kalınan riskler hakkında gerekli bilgiler verilerek eğitilmeleri sağlanmalıdır.
7. İşyerinin riskleri dikkate alınarak çalışanların duyarlıkları tespit edilmeli, duyarlı olanlar aşılanma (bağışıklama) programına tabi tutulmalıdır.
8. Helalar ve diğer enfeksiyon kaynağı yerler kireç kaymağı ile dezenfekte edilmeli. Mutfakta ve gıda sektöründe çalışanların periyodik olarak portör muayeneleri yapılmalıdır.
9. İşyerlerinin tek başına korunması yeterli olmaz, işyerini çevresi ile düşünüp gerekli hijyenik, tıbbi ve teknik koruyucu önlemler alınmalıdır. Biyolojik çevrenin ve ekosistemin korunması sağlanmalıdır.
10. Ulusal çapta oluşturulacak düzenli kayıt ve geri bildirim sisteminde kan ve kan ürünleri ile bulaşan hepatit-B, HIV gibi etkenler takip edilmelidir.
11. Tetanos gibi sporlu etkenler sadece 1 atmosfer basınç ve 121 santigrat derece ısıda otoklavda ,basınçlı fırında veya buhar sterilizatörde yok etmek mümkündür
ERGONOMİ
Fizyoloji, psikoloji, antropoloji, tip ve mühendislik alanlarının bir karışımı olan yeni bir bilimsel ünitedir.
Ergos: iş
Nomos: Yasa
Yaşamın insana uygun hale getirilmesidir. .
66
Ergonomik Etmenler • Çalışanın işini yaparken
bedensel ve ruhsal olarak zarar görmesi
- Yorgunluk - İşyeri tasarımı (hatalara ve
strese neden olan işyeri tasarımı)
ERGONOMİNİN AMACI Çalışanların etkinliğini arttırmak Gereksiz ve aşırı zorlamalardan kaçınmak
Organizmanın zarar görmesini önlenmek
Lüzumsuz aktiviteleri önlemek
ERGONOMİNİN AMACI
Mobilya El araçları ekipmanlar İşin gereklilikleri İşyeri çevresi
İnsan ölçüleri Yetenekleri Kısıtlılıkları Beklentileri
UYUMLULUK
RAHAT AYAKTA DURUŞ KONUMU •Bu duruşta bacaklar arasında 30 derece açı vardır, ayaklar dışa açık, topuklar arası mesafe 20cm. kollar vücudun iki yanında aşağı sarkık, gözler sonsuza bakar durumda, gövde iki bacakla eşit şekilde desteklenmiş vaziyette kaslar gevşek olacaktır.
RAHAT OTURMA KONUMU Kollar iki yana sarkık ve bacaklar üzerine konmuş durumda, kalça ile bacak arasındaki açı 70 derece, ayaklar yere düz basmış durumdadır.
İNSANIN ÖZELLİKLERİ
Yaşı
Cinsiyeti
Boyu
Kas kütlesi
İNSANIN BECERİLERİ
Görme
Duyma
Tahammül
Hızlılık
Kavrama kabiliyeti
ELLE TAŞIMA
• Uygulanan güç
• Biçimsiz duruş
• Tekrarlanan hareketler
• Sırt • El • Bilek • Omuz • Boyun
SIRT Vücudun hemen hemen her hareketinde sırt kullanılmakta olduğundan en sıklıkla incinen bölgedir.
Bir çok sırt problemi omurga ile ilgilidir
Doğru Kaldırma Yanlış Kaldırma
KALDIRMA TEKNİKLERİ
Durun ve düşünün. Yük kaldırımını planlayın.
Yük nereye yerleştirilecek sorgulayın
Uygun yardımcı ekipmanlar kullanın
Yardıma ihtiyaç olup olmadığını sorgulayın
Yük üzerinde varsa engelleri çıkarın
BEDENEN YAPILAN TAŞIMACILIKTA ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ
Ayaklarınızı bacaklarınızı açarak dengeli şekilde yerleştirin
Eğilirken dizler bükülmeli ve sırt düz tutulmalıdır. Bu durumda vücudun dengesini sağlamak için harcanacak güç an aza indirilecektir.
Sağlam şekilde kavrayın Kollarınızı bacaklarınız tarafından oluşturulan sınırlar içinde tutmaya çalışın
Kanca kavrayışı yaparak parmaklarınızı düz tutun. Taşınacak gereçler bütün avuç içiyle kavranıp kollar düz tutulduğunda yük bütün vücuda dağılacağından harcanacak kuvvet daha az olacaktır.
Çene içeride tutulmalıdır. Boynu uzatarak çeneyi içeri çekmek omurgayı kilitleyecektir. Böylece belde meydana gelebilecek sakatlıklar önlenir.
Sırt düz tutulmalıdır. Böylece karın bölgesindeki baskı azalacak, diskler üzerindeki basınç eşit derecede olacak ve sırt kaslarının çalışması tehlikeli bir pozisyonda olmayacaktır.
Yükü ani itmeyin, çekmeyin ve kaldırmayın Yük taşıma hareketini yavaşça yapın
Kalkarken yükün kontrolünüz altında kalmasını sağlayın
Yükü kendinize yakın tutun Dönüş yaparken gövdenizi döndürmeyin
Yükün ağır kısmını gövdenize yakın tutun
Yükü bırakın Yerleştirmeyi sonrasında yapın
OFİSTE ERGONOMİ
ERGONOMİK TASARIMDAN BEKLENTİLER
Kullanım kolaylığı, Kullanıcıya uygunluk, Rahatlık, Sağlık ve güvenlik, Performansı arttırması
ERGONOMİK OFİS ORTAMI
ERGONOMİK OFİS ORTAMI
86
87
88
89
GÖZ MUAYENESİ
Sekiz saatlik Ekranlı Araçlarla
çalışma esnasında; ekran, klavye ve
döküman arasında yaklaşık 30 000
göz hareketi yapılmaktadır.
Bunun neticesinde göz sıvısı
kurumakta, gözde yanma ve
sulanma meydana gelmektedir.
Sol El Sağ El Her iki El
Geçerli uzanma alanı
Geçerli uzanma alanı
Öncelikli uzanma alanı
Masa
kenarı
UZANMA MESAFELERİ
92
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
• Gerek ayakta yapılan çalışmalarda, gerekse de oturarak yapılan çalışmalarda omurganın nötral pozisyonu olan “S” şeklini korumak önemlidir.
• “S” tipi duruş yerine “C” tipi duruşlar omurgada aşırı zorlanmalara neden olacaktır.
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
• “V” tipi duruşlar ise daha kötü sonuçlara sebep olabilir.
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
• Bu konumda ise sürekli dönüşler omurgada zorlanmalara yol açacaktır. Mümkünse çalışma noktası değiştirilmelidir.
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
• Doğal duruşu korumak için yükleme noktası kişinin ölçülerine göre ayarlanmalıdır. Bunun için ayarlanabilir sehpalar kullanılabilir.
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
• Mümkün olmayan durumlar için ise değişik çözümler izlenebilir. Önemli olan nokta işyerinizin kişilere uygun hale getirilmesidir.
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
98
• Günlük rutin işlerde bile omurganın “S” biçimini koruması basit temel hareketler ile sağlanabilir.
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
99
• Aksi takdirde anlık zorlanmalar omurgada hasara yol açabilir.
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
• Başka bir örnek vermek gerekirse, her gün kullandığımız telefonları boyun ve omuz arasına sıkıştırmayın. Kablosuz kulaklıklar kullanmak en uygun çözümdür.
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
101
DİRSEKLERİ İÇTE OMUZLARI GEVŞEK TUT
• Doğal pozisyonu sağlamak için dirsekler vücut kenarlarında olmalı, omuzlar gevşek olarak bırakılmalıdır. Kolay görünüyor, ama her zaman uyguluyor musunuz?
• Çalışma alanı inceleyecek olursak, sol resimde ürünlerin çok yüksekte olduğunu, omuzların kasıldığını, dirseklerin kanat gibi açıldığı görülmektedir. Zamanla vücutta yorgunluk başlayacaktır. Sağdaki resimde ise basit pozisyon değişiklikleri ile aşırı zorlanmalardan kaçınılmaktadır.
DİRSEKLERİ İÇTE OMUZLARI GEVŞEK TUT
103
BİLEKLERİ DOĞAL TUT
• Bilek duruşunda ise eli ön kol ile aynı düzlem üzerinde tutmak gerekir. Fareyi kullanırken bileğin zorlanmalardan kaçınmasını sağlarsınız.
• Araç kullanırken bileklerin ön kol ile aynı pozisyonda olması zorlanmaları ortadan kaldırır.
BİLEKLERİ DOĞAL TUT
105
DOĞAL DURUŞUNU KORU
Boyun düz
Omuzlar gevşek
Dirsekler yanda
Bilekler nötral
Sırtta S eğrisi
AŞIRI ZORLANMAYI ÖNLEMEK
• Ağır yükleri çekmek aşırı zorlanmalara neden olur. Bu nedenle zemin düzgün olmalı, tekerlekler sürtünmeyi yeterli derecede azaltmalı, arabanın tutma kulpları olmalıdır.
107
• Bileklerin doğal pozisyonu korunmalı, ayakkabı sürtünmesi çok itilecek malzemenin sürtünmesi az olmalıdır.
AŞIRI ZORLANMAYI ÖNLEMEK
• Taşınan malzemenin tutma kulpları olmalıdır.
AŞIRI ZORLANMAYI ÖNLEMEK
• Dirseklerin ve bileklerin doğal tutulması için fare gibi sık kullandığımız malzemeleri en yakınımıza yerleştirmeliyiz.
HER ŞEYİ KOLAY ULAŞILABİLECEK ŞEKİLDE YERLEŞTİR
• Kutulara erişmek için, pozisyon değişiklikleri yapınız.
HER ŞEYİ KOLAY ULAŞILABİLECEK ŞEKİLDE YERLEŞTİR
111
• Sıkça dönüşleri azaltarak hem aşırı zorlanmaları, hem de aşırı hareketleri azaltacaktır.
AŞIRI HAREKETLERİ AZALT
• Kalemlerin üzerinde yumuşak ekipmanlar yerleştirerek statik yükü azaltabiliriz.
YORGUNLUĞU VE STATİK YÜKÜ EN AZA İNDİR
• Basınç noktalarının en aza indirilmesinde ayakların bastığı zeminin yumuşak malzemeden yapılmasının paydası vardır.
BASINÇ NOKTALARINI EN AZA İNDİR
• Günlük temel egzersizler ile vücut yorgunluğu ve zorlanmaları engellenmelidir.
HAREKET, EGZERSİZ, GERİNME
HAREKET, EGZERSİZ, GERİNME
1. DURUŞ
HANGİ DURUŞ DOĞRUDUR ?
4. DURUŞ 3. DURUŞ 2. DURUŞ
117
İş yerlerinde elle kaldırma ve taşıma
en son çare olarak kabul edilmelidir.
Mümkün olduğunca mekanik kaldırma
ve taşıma sistemlerinden
yararlanılmalıdır.
ERGONOMİK TASARIMDAN BEKLENTİLER
Kullanım kolaylığı, Kullanıcıya uygunluk, Rahatlık, Sağlık ve güvenlik, Performansı arttırması
Ergonomik Koşullar
• Çalışanı işe uymayı zorlamak yerine, işi çalışana uygun hale getirmektir.
119
120
BİRLİKTE TAŞIMA
121
122
Malzeme taşıma, kaldırma işlerinde
uygun iş eldiveni giyilmelidir.
123
- Bak güzel kardeşim huni kullanmazsan daha hızlı doluyor...
Kazalara,
% 98 güvenli olmayan davranışlar sebep olmaktadır.
124
Kazaların: • % 88’i insan hatası • %10’u mekanik hatalar • %2 ‘si öngörülemeyen, sebebi
bilinemeyen nedenlerden dolayı meydana gelir
125
Özetle Kazaları;
Önleyebiliriz…!
126
Kazaları;
Tehlikeli Durum ve Tehlikeli Davranışları ortadan kaldırmakla,
Çalışanların Tutum ve Davranışlarını değiştirmekle,
Önleyebiliriz…!
127
Kazaları Önlemek İçin 1-Mühendislik ve revizyon 2-Eğitim 3-Ergonomi, 4-Teşvik tedbirleri uygulama 5-Disiplin tedbirleri uygulaması gerekli ve zorunludur.
128
GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ
Özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden - levha, - renk, - sesli ve/veya ışıklı sinyal, - sözlü iletişim ya da el–kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat veren işaretlerdir.
129
YASAKLAYICI İŞARETLER
- Daire biçiminde, - Beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi şeklinde olmalıdır. (kırmızı kısımlar işaret alanının en az % 35’ini kapsar) ÖRNEKLER Açık alev kullanmak yasaktır.
130
ÖRNEKLER
-Sigara İçilmez İçilmez Forklift Giremez.
131
UYARI İŞARETLERİ
- Üçgen şeklinde - Sarı zemin üzerine siyah piktogram, siyah çerçeve olmalıdır. (sarı kısımlar işaret alanının en az % 50’sini kapsar) Patlayıcı Madde Radyoaktif Madde Yüksek Gerilim
132
EMREDİCİ İŞARETLER
Gözlük Kullan Baret Giy Eldiven Giy
- Daire biçiminde, - Mavi zemin üzerine beyaz piktogram olmalıdır. (mavi kısımlar işaret alanının en az % 50’sini kapsar)
133
ACİL ÇIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ
-Dikdörtgen veya kare biçiminde, - Yeşil zemin üzerine beyaz piktogram olmalıdır (yeşil kısımlar işaret alanının en az % 50’sini kapsar)
Renk Anlamı ve Amacı Tehlikeli Hareket ve Davranış Kırmızı Yasak İşareti Tehlikeli hareket veya davranış
Tehlike Alarmı Dur, kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et
Yangınla Mücadele Elemanı
Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve ne olduğu
Sarı Uyarı İşareti Dikkatli ol, önlem al, kontrol et
Mavi Zorunluluk İşareti Özel bir davranış ya da eylem Kişisel koruyucu donanım kullan
Yeşil Acil kaçış, ilk yardım işareti
Kapılar, çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler
Tehlike yok Normale dön
(1) Mavi
(2) Fluoresan turuncu
Sadece dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet rengi olarak kabul edilir. Emniyet işaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir. Özellikle zayıf doğal görüş şartlarında bu renk çok dikkat çekicidir.
135
İşyerinde tertip ve düzen içinde çalışmalıyız,
Bunlardan önemli olan bir konuda; İşyerinde kullandığımız,
HAMMADDE, MAMUL, YARI MAMUL veya YARDIMCI MALZEMELERİN veya ARAÇ GEREÇLERİN istiflenmesidir.
Şimdi bu konuya değinelim…
MALZEMELERİN DEPOLANMASINDA GÜVENLİK
137
Yolları, basamakları, merdivenleri, çıkışları ve yangın teçhizatını
engelleyecek şekilde yığılan veya istif edilen malzemeler iş
güvenliği için tehlikeli durum oluşturur.
138
Depolanan malzeme kapıların kullanılmasını engellememelidir.
Geçiş yolları ve çıkış kapıları kolayca görülecek ve anlaşılacak şekilde işaretlenmelidir.
Geçiş yollarına malzeme konulmamalı veya depolanmamalıdır.
Forklift ve yaya yolları her biri açıkça belirlenmelidir.
139
Acil çık ış yollarında herhangi bir şey olmamalı,
Acil çıkışlar işaretlerle belirtilmeli,
Acil çık ış kapıları çalışma saatleri içinde k ilit li olmamalı,
Yangın söndürücülere daima kolaylıkla ulaşılabilmelidir.
140
İşlenmiş mamul, yarı mamul ve diğer malzemeler özelliklerine (ebat ve ağırlıklarına) göre düzgün olarak düşmeyecek ve devrilmeyecek şekilde istiflenmelidir.
141
Taşıma ve depolama işlerinin
güvenli bir şekilde yapılabilmesi
için ambalajların üzerindeki
etiketlerin anlamlarının bilinmesi
gerekir.
ETİKETLER
142
İŞARET
Tehlike Etiketleri
SEMBOL RİSK TANIMI ÖNLEM
ZEHİRLİ (T) ÇOK ZEHİRLİ (T+)
Öldürücü derecede zehirli maddeleri
çok dikkatli taşıyın
ZARARLI (Xn)
Cilde ve gözlere temas ederse yakabilir.
Bu maddeler belirlenen yerlerde depolanmalıdır.
143
İŞARET
Tehlike Etiketleri
SEMBOL RİSK TANIMI ÖNLEM
PARLAYICI (F)
Parlama noktası 21 0C altındadır. Herhangi bir ısı kaynağı ile temasta kolayca tutuşabilir.
Isı kaynağından uzak tutun ve diğer parlayıcı, patlayıcı maddelerden ayrı yerde depolayın.
Parlama noktası 0 0C altındadır. Kolaylıkla kıvılcım ve statik elektrikle tutuşabilirler.
İyi havalandırılmış alanlarda depolayın. Statik elektriğe dikkat edin. Naylon elbise giymeyin.
PARLAYICI (F+)
144
İŞARET
Tehlike Etiketleri
SEMBOL RİSK TANIMI ÖNLEM
OKSİTLEYİCİ (O)
Odun vb. yanıcı maddelerle temas ettiğinde yangın, Fuel-oil gibi yanıcı maddelerle temas ettiğinde patlamaya neden olabilir.
Yanıcı maddelerden uzak tutun ve yetkililerin gösterdiği yerlerde depolayın.
Özelliğine göre ısı, kıvılcım, başka maddelerle temas veya sürtünmesi patlamaya neden olabilir.
Fazla ısınmaktan, güneş ışığından, ani sarsıntı veya şoklardan koruyunuz.
PATLAYICI (E)
145
İŞARET
Tehlike Etiketleri
SEMBOL RİSK TANIMI ÖNLEM
AŞINDIRICI (C)
Diğer maddelerle reaksiyona girebilir.
Dikkatli taşıyın ve depolayın.
Suda yaşayan canlılar, bitki örtüsü, ozon tabakası için tehlikelidir.
Çevre kirliliğini önlemek için uygun şekilde depolayın.
ÇEVRE SAĞLIĞI İÇİN TEHLİKELİ (N)
146
Depolama ve Taşıma Etiketleri
SEMBOL ANLAMI
Isıdan koruyunuz
Kanca kullanmayınız
Donmaktan koruyunuz
147
SEMBOL ANLAMI
Donmuş olarak muhafaza ediniz
Düşürmeyiniz
Kuru muhafaza ediniz
Depolama ve Taşıma Etiketleri
148
SEMBOL ANLAMI
Soğukta koru fakat dondurma
Kırılacak eşyadır
Dikkatli taşıyınız
Depolama ve Taşıma Etiketleri
149
SEMBOL ANLAMI
İstiflemeyiniz
Fotoğraf malzemesidir
Bozulan, çürüyen maddedir
Depolama ve Taşıma Etiketleri
150
SEMBOL ANLAMI
Yuvarlamayınız
El arabası ile taşıyınız
Depolama ve Taşıma Etiketleri
Ok yönü yukarıda olacak şekilde taşıyınız
151
Karışması veya bir araya
getirilmesi tehlike yaratacak
malzemeler, birlikte
depolanmamalıdır.
152
Özellikle acil çıkış kapıları ve yangın tüp ve hortumlarının önüne hiçbir şekilde istifleme yapmayınız.
153
Çubuk ve borular, uygun raf
veya sehpalar üzerine veya bunların sağlanamadığı hallerde, kalaslardan yapılacak bir taban üzerine istiflenecek ve istifi her iki tarafı, dayanıklı kazıklarla desteklenecektir.
154
İstif yapılırken büyük ve uzun parçalar altta olmalıdır. İstif ve depolamalar üretimi aksatmayacak şekilde
olmalıdır. İstif yapılan tabanın taşıma gücünün bilinmesi gerekir. İstif yükünün ağırlığı bilinmelidir. Aynı özellikte bulunan maddeler bir arada istiflenmelidir. Elektrik tesisatlarının çok yakınına istif yapılmamalıdır.
155
AĞIR MALZEMELERİ MAKİNE YARDIMI İLE TAŞIYINIZ
156
KANCASINDA EMNİYET MANDALI OLMAYAN VİNÇLER İLE ÇALIŞMAYINIZ
157
• İtme, çekme, taşıma, kaldırma işlemleri sırasında sigara içilmemelidir.
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM (KKD)
GÜVENLİK İÇİN ÖNCELİKLE RİSKİ YOK EDİLMELİDİR. RİSKİ YOK EDEMIYORSANIZ KORUNUN
KKD; SİZİ KAZALARDAN KORUMAZ, SADECE KAZANIN ŞİDDETİNİ AZALTIR.
BU YÜZDEN ÖNCELİKLİ OLAN DOĞRU ÖNLEMLERİ ALMAKTIR.
BİLİNEN KKD ÖRNEKLERİ •Kafa Korunması •Ayak Korunması •Solunum Korunması •İşitmenin Korunması •Göz ve Yüz Korunması •El Korunması •Koruyucu giysiler
El Koruyucuları • Eldiven işçinin eline
uygun boyutta olmalıdır.
• Eldiven kesilmelere karşı dayanaklı olmalıdır
• Parça tutma ve parça taşımalara uygun yapıda olmalıdır
Ayak Koruyucuları •Kompozit Burun Koruyucu •Delinmeye Karşı Dirençli •Antistatik, Şok Emicili Kaymaz Taban •Terleme ve Aşınma Dirençli İç Astar
161
Koruyucu Gözlükler
• Uygun konfor ve hafiflik
• Çizilmelere ve kırılmaya karşı dayanıklı polikarbonat şeffaf lens
• Buğulanmaz lensler
İş Elbiseleri • Yüzük, saat, bilezik ve
benzeri eşyalar çalışmaya başlamadan önce çıkartılmalıdır.
• Bol, yırtık veya saçaklı iş elbiseleri giyilmemelidir
• Kol ağızları uygun olarak kapatılmış olmalıdır.
162
Kulak Koruyucular • Uygun kulaklık, iş
güvenliğinden sorumlu teknik personelin oluşturduğu risk analizi ile işyeri hekimininin çalışanları muayenesi sonucu göz elde ettiği verilere dayanarak seçilmelidir.
•Kulak yolunda akıntısı, ağrısı ya da geçirilmiş ameliyat vb. durumu bulunanlar kulak tıkacı takmamalıdırlar. Yeterli dinlenme araları
verilmelidir
163
Güvenlik Önlemi Almak Kolaydır, Hiçbir Uzuv Parayla Satın
Alınamaz…!
İYİ DİNLE, DOĞRU ANLA… 164
Düşüş engelleyici kablolar
190
Tehlikeli Davranış
191
Tehlikeli Davranış
192
Tehlikeli Davranış
193
Tehlikeli Davranış
194
Tehlikeli Davranış
195
Tehlikeli Davranış
196
Tehlikeli Davranış
204
Tehlikeli Davranış
205
Yetersiz KKD
206
Ekipmanların Yanlış Kullanımı
207
Tehlikeli davranışlar
serefonal@hotmai.com 50505171767 208
Tehlikeli davranışlar
210
YANMA VE YANGIN BİLGİSİ
211
212
213
214
215
216
217
YANMANIN TANIMI YANICI MADDELERİN BELİRLİ BİR ISI SEVİYESİNDE OKSİJEN İLE BİRLEŞMESİ SONUCU MEYDANA GELEN KİMYASAL BİR OLAYDIR.
218
YANGIN BAŞLAMASI • Yanma için; maddenin bir oksijen kaynağı
ile reaksiyona girmesi ve yanmanın başlaması için ateşleme gerekir.
• Yanıcı katı ve sıvıların gaz haline dönüşen kısmından oksijen ile birleşmesi yanmayı başlatır.
• Meydana gelen reaksiyon genellikle ekzotermik (ısı veren) bir reaksiyondur, bu da yanmanın devamı için gerekli ısının sağlanması anlamına gelir.
219
YANGIN ÜÇGENİN AÇILIMI
220
YANGIN OKSİJEN
ISI
OKSİJEN
YANICI MADDE
YANGIN KİMYASI YANMA OLAYININ BİLEŞENLERİ
YANGIN
221
YANICI MADDE 1-Katı Maddeler:
• Belirli bir hacim ve şekle sahiptirler,
• Moleküller arasında büyük çekim kuvveti vardır,
• Tutuşma sıcaklıkları farklıdır,
• Kaza ile tutuşması ve yanması diğer (sıvı-gaz) maddelere göre daha zordur.
222
2-Sıvı Maddeler • Belirli bir hacmi vardır,
Bulundukları kabın şeklini alırlar,
• Tutuşma, buharlarının tutuşması ile olur,
• Moleküler bağları katılara göre daha zayıftır.
223
3-Gaz Maddeler • Belirli bir hacimleri ve şekilleri yoktur.
• Atmosferde serbestçe yayılırlar
• Moleküller arası bağlar çok zayıftır.
• Oksijenle karışmaları çok kolay,
• Diğer maddelere göre çok kolay tutuşurlar,
• Teorik olarak basınç altında sıvılaştırılabilirler
224
YANMA ÇEŞİTLERİ YAVAŞ YANMA -YANICI MADDENİN YAPISI İTİBARİYLE, YANICI BUHAR VEYA GAZ OLUŞTURMADIĞI DURUMLARDA, - ORTAMDA BULUNAN ISININ YETERSİZ KALMASI HALLERİNDE, -ORTAMDA YETERLİ OKSİJEN OLMADIĞI DURUMLARDA MEYDANA GELİR. DEMİR, BAKIR GİBİ METALLERİN OKSİJENLE NEMLİ ORTAMDA BİRLEŞMESİ OLAYI “YAVAŞ YANMA” ya ÖRNEK VERİLEBİLİR.
225
Yavaş yanmanın zaman içerisinde hızlı yanma olayına dönüşmesidir. Özellikle bitkisel kökenli yağlı maddeler, hava içerisindeki oksijenle normal hava ısısında birleşerek çürümeye (oksitlenme) başlarlar. (Bezir yağına bulaştırılmış bez parçası kolaylıkla oksitlenir) Bu oksitlenme ilerledikçe zaman içerisinde ortamda ısı yükselir. İşte ortamdaki ısı alevlenmeye yetecek dereceye ulaştığı zaman kendi kendine yanma olayı gerçekleşir.
KENDİ KENDİNE YANMA
226
Yanmanın bütün belirtileriyle başladığı olaydır. Burada yanmanın belirtileri olan alev, ısı, ışık ve korlaşma mevcuttur. Kolay tutuşabilen maddelerde yanma, bazen parlama özelliği gösterir. Normal yanmada ve parlama şeklindeki yanmada basınç oluşmamaktadır.
HIZLI YANMA
227
ÇOK HIZLI YANMA (PATLAMA): Gazların yanma şeklidir. Ortalama 10 bar basınç oluşur. Bütün yanıcı gazlar alt patlama sınırı
geldiklerinde en ufak bir kıvılcımla patlarlar.
• Ayrıca 100,000 bar civarında basınç oluşturabilen çok çok hızlı oksidasyon vardır ki buna da (infilak) denir.
• Patlayıcı maddelerde meydana gelir. Örnek; dinamitin infilakinde basınç
artışı 200.000 bardır.
228
YANMA GAZLARI • Duman, gaz, buhar, katı
partiküllerden oluşan karışım
• Yanma gazları (CO2-CO)
• Yanan madde cinsine göre çıkan gazlar
229
YAVAŞ YANMA SONUCU ORTAYA ÇIKAN
ÇOK ZEHİRLİ BİR GAZDIR.
CO
230
YANGIN SINIFLARI A Sınıfı Yangınlar =Katı Madde
Yangınları • Yanıcı basit katı maddeler
yangınıdır. (odun, kömür, kağıt, ot, kumaş vb.)
• Temel özellikleri, kor oluşturmalarıdır.
• Bu tür yangınların temel söndürme prensibi soğutma,
• Temel söndürme maddesi sudur.
231
YANGIN SINIFLARI B Sınıfı Yangınlar (Sıvı Madde Yangınları) benzin, benzol, makine
yağları, laklar, yağlı boyalar, solvent, katran vb.)
• Temel özellikleri, korsuz ve alevli yanmalarıdır.
BU TİP YANGINLAR; HAVA İLE TEMAS KESİLEREK, BOĞMAK SURETİYLE SÖNDÜRÜLÜR.
HAVA (OKSİJEN) İLE TEMASI KESEN MADDELER; KÖPÜK, BUHAR VE SİSTİR.
SU ZERRECİK YA DA BUHARINDAN YANAN MADDE İLE HAVA ARASINDA TAMPON BİR ALAN OLUŞTURULARAK YANGIN BASTIRILIR.
232
Sıvı yanıcı maddeleri üç sınıfa ayırmak mümkündür.
• Birincisi, Su ile karışmayan sıvı yakıtlar; petrol, benzin, yağlar, boyalar vb.
• Bunların özgül kütleleri sudan hafif olduğu için devamlı suyun üstüne çıkarlar ve yanmaları suyun üzerindedir.
• Bu tür yangınlarda zincirleme reaksiyonların kırılması ve yüzeyin oksitleyici ortamla ilişkinin kesilmesi yada seyreltme önemlidir.
233
• İkinci sınıf ise katran, asfalt, gres gibi ağır yağların sebep olduğu yangınları içerir. Bunlarda da soğutma, boğma ve zincir reaksiyonlarının kırılması yönünde etkili söndürücüler kullanılır.
• Üçüncü sınıf ise su ile karışabilen sıvı yakıtlardır, alkollerin sebep olduğu yangınları içerir. Bunlarda da soğutma, boğma, konsantrasyonlarını düşürme, zincir reaksiyonları kırmak için etkili söndürücüler kullanılır.
234
• Sıvı yangınlar için en ideal söndürücü
köpüktür. • Fakat başlangıç ve küçük çaplı
yangınlarda CO2 ve KKT kullanılabilir
235
C Türü Yangınlar (Gaz Yangınları)
• Yanıcı gaz maddeler
yangınıdır. (metan, propan, bütan, LPG, asetilen, havagazı, doğalgaz ve hidrojen vb.)
• Temel özellikleri patlamadır. • Temel söndürme prensibi
yakıtı kesme ve boğmadır, • Temel söndürme maddesi BC
tipi Kuru Kimyevi tozdur. • Karbondioksit, su sisi, köpük
kullanılabilir.
236
D Türü Yangınlar ( Hafif Metal Yangınları )
• Yanabilen hafif metaller yangınıdır.
(alüminyum, magnezyum, titanyum, zirkonyum, lityum, çinko, sodyum, potasyum ve kalsiyum vb.)
• Temel özellikleri korlu, alevsiz ve yüksek sıcaklıkta yanmalarıdır.
237
• Temel söndürme prensibi boğmadır. • A,B,C türü söndürücüler faydasızdır. • Su kesinlikle kullanılmamalıdır. • Özel D tipi söndürme tozları kullanılır. (Sodyumklorür, sodyum bikarbonat,
magnezyum oksit yada bunların karışımları)
• D tozu bulunamadığında kuru kum ile örtülerek söndürülür.
238
• E SINIFI YANGINLARI
• Elektrik teçhizat tesisat ve ekipmanları ile elektronik cihazlardan çıkan yangınlardır. Aslında genellikle elektrik sadece yangının başlangıç nedenidir.
• İletken olmayan söndürücüler
kullanılmalıdır.
239
240
YANGININ EVRELERİ
• Başlangıç Evresi • Yayılma Evresi (Kararlı halde yanma
evresi) • Korlaşma Evresi (İçten yanma evresi)
241
YANGININ EVRELERİ Başlangıç Evresi
• Yangının ilk evresidir • İlk tutuşan maddelerle sınırlıdır • Az miktarda gazlar açığa çıkar • Biraz ısı oluşur, (ısının
yetersiz olması nedeniyle yarım yanma olur ve bol duman çıkar.)
242
YANGIN YERİNDEKİ TEHLİKELER
• Yangının yayılma tehlikesi • Çökme tehlikesi • Elektrik tehlikesi • Gazların yayılması tehlikesi • Patlama tehlikesi • Kimyasal madde tehlikeleri
243
Yangının yayılma tehlikesi
244
Çökme tehlikesi
245
Elektrik tehlikesi
246
Gazların yayılması tehlikesi
247
Patlama tehlikesi
248
Kimyasal madde tehlikeleri
249
YANMA ÜRÜNLERİ • SICAKLIK • Sıcaklığın insan yaşamı üzerinde büyük etkisi
vardır. Yüksek sıcaklık insan vücudunda onarılmaz yaralar açar.
İnsan vücudu ve solunum sistemleri; 65 C derece sıcaklığa sınırlı bir süre, 120 C derece sıcaklığa 15 dakika 143 C derece sıcaklığa 5 dakika 177 C derece sıcaklığa 1 dakika dayanabilir
250
YANMA ÜRÜNLERİ • Duman: Yanma sonucu açığa çıkan gaz,
su buharı ve çeşitli katı maddeler ile sıvı haldeki aerosol parçacıklardan oluşan bir karışımdır. Duman içindeki gazlar, yanıcı maddeye göre değişiklik gösterir.
• Tamamlanmamış bir yanma olayında açığa çıkan karbon ve katran taneciklerinin havada oluşturduğu bulut kütlesidir.
251
YANMA ÜRÜNLERİ • Yangınlarda meydana gelen ölümlerin
çoğu duman içerisinde bulunan zehirli gazlardan ve yangın esnasında oluşan yüksek sıcaklıktan (ısı enerjisinin sonucu olarak) meydana gelmektedir.
• Ani parlama ve patlamalar haricinde direk olarak yanarak hayatını kaybeden cesetlerle nadiren karşılaşılmaktadır.
252
YANMA ÜRÜNLERİ
• ALEV: Alev yanma olayının gözle görülen kısmıdır. Kızıl renktedir. Oksijen azaldıkça alev sarımtırak renge dönüşür. Yanma sonucu oluşan gazların türleri ve miktarları da alev renginin oluşumunu etkiler.
253
YANMA ÜRÜNLERİ • Özellikle akaryakıt yangınlarında renk değişimi önem
kazanır. • Dolu tank, siyah duman ve kızıl alevle yanar. • Tank boşaldıkça (yakıt seviyesi düştükçe) duman
rengi kahverengiye, alev rengi ise sarıya dönüşür. • Tankın doluluk seviyesi daha da düştükçe
patlayıcı gazlar artar; duman sarı- mor karışımında, alev ise maviye dönüşür.
• Mavi alev yanmakta olan tankın infilak etmekte olduğunun işaretidir.
254
Yangını Söndürmenin 4 Yöntemi
Soğutma: A sınıfı ; su B sınıfı; su sisi
255
256
YANMA ÜRÜNLERİ
Serbestçe yanan maddelerde alev normal olarak vardır. İnsanlar ısı ışınımına (radyasyon etkisine) çok duyarlıdırlar. Isının ışınımı olan alevin etkisiyle yanabilirler. İnsan vücudunda 1.2. ve 3. derecede yanıklara neden olur.
257
YANMA ÜRÜNLERİ 1. Derece Yanık: Derinin güneş yanığı gibi
yanması, deride kızarıklık biçiminde görülen yanıktır, önemli kabul edilmez.
2. Derece Yanık: Su toplanarak derinin kabarcıklaşması biçiminde meydana gelen yanıktır. Acı verir. Tedavi gerektirir.
3. Derece Yanık: Derinin kömürleşecek derecede kavrulması biçiminde meydana gelen yanıktır.
258
A SINIFI YANGIN (KATI MADDE YANGINI)
SU
İLK MÜDAHALEDE
KURU KİMYASAL TOZ
KARBONDİOKSİT (CO2)
PORTATİF SULU SÖNDÜRÜCÜ
FOAM ( köpük)
259
FOAM (KÖPÜK) PULVARİZE SU KURU KİMYASAL TOZ CO2
B SINIFI YANGIN (SIVI MADDE YANGINI)
260
CO2 KURU KİMYASAL TOZ YÜKSEK SÜRATLİ PULVARİZE SU
C SINIFI YANGIN (GAZ MADDE YANGINI)
261
D SINIFI YANGIN (METAL YANGINI)
D türü KURU TOZ (sodyum klorür, sodyum bikarbonat, magnezyum oksit)
KURU KUM VE TOPRAK
262
E SINIFI YANGIN (ELEKTRİK YANGINI)
►Elektrik bir yangın çeşidi değildir. ►Yangını başlatan bir unsurdur. ►Fakat müdahale esnasında tehlikeler
oluşturduğundan söndürücü seçiminde dikkatli olunmalıdır.
►CO2 ►KURU KİMYASAL TOZ kulanılmalıdır.
►Eğer elektrik akımı kesilirse meydana gelen
yangın sınıfına göre bir söndürücü ile söndürülebilir.
263
ÇALIŞMA HAYATINDA ETİK
265
“ETİK” ne?
• Etik, kabul edilebilir ile kabul edilemez davranışı/eylemi birbirinden ayıran yaşam kurallarıdır.
• Ahlaki seçimler, görevler ve sorumluluklar çerçevesinde doğru ile yanlış arasındaki farkı dikkate alarak insanları yönlendirir.
266
ETİK • Bir başka deyişle “etik”,
insanların ahlaklı yaşamın temelleri üzerine akıl yordukları ve bu temellerden yola çıkarak, "doğru" ve yanlış"ı ayırt etmeye, doğru davranış biçimlerini bulmaya ve uygulamaya yarayabilecek kuramsal ve toplumsal araçları geliştirmeye uğraştıkları bir düşünce alanıdır.
267
•Bir toplumsal bilinç, davranış ve ideolojik ilişki biçimi; bir topluma özgü, tarihi süreçte somut olarak belirlenmiş, toplumun bireylerinin bir birlerine, devlete olan tutumunu kurallandıran, oluşumunu inançlardan alan törel görüşler, değerler, normlar, ilkeler, ilişki ve davranış biçimlerinin bütünüdür.
YÖNETSEL VE MESLEKİ ETİK
Ahlak, yanlış-doğru, iyi-kötü, erdem ve kusur ile davranışları ve davranışların sonuçlarını değerlendirme ile ilgilidir. Ahlak felsefesi ya da etik, ahlakı konu edinen felsefe dalıdır.
Ahlak :
268
Ahlak: • Toplumun en üst düzeydeki davranış standartlarıdır. • Bireylerin mesleklerinden ve kurumsal rollerinden
bağımsızdır. • Toplumun tümü için geçerlidir. • Büyükleri saymak küçükleri sevmek, • Komşusu açken tok yatan bizden değildir • Anne ve babaya saygı • Devletin malında tüyü bitmemiş yetimin hakkı vardır, • Yetimleri sevindirin, • İşçinin alın teri kurumadan hakkını ödeyiniz • Eline, diline, beline sahip ol, • Haram helal ...
• Gemisini kurtaran kaptan. • Yakalanmadığın sürece ne yaparsan yap. • Dürüstlük şimdiye kadar kimi zengin etmiş. • Herkes yapıyor ben niye yapmayayım. • Yapanın yanına kar kalıyor. • İş hayatında kazık atmayan var mı? • Battı balık yan gider. • Düşenin dostu olmaz. • Bedava sirke baldan tatlıdır. • Bana değmeyen yılan bin yaşasın, • Devletin malı deniz yemeyen domuz • ???
269 çalışma hayatında etik
270
AHLAK (ADET – TÖRE)
İnsanların birbirleri veya devlet ile
ilişkilerinde kendilerinden “yapmaları istenen” ve toplum düzenini sağlayan kurallar ve
normlar bütünüdür.
ADAB-I MUAŞERET
Ahlaksızlık değil ama “Davranış Hatası” ...
Ahlak ve Adab- ı Muaşeret toplumlara göre değişkenlik gösterir ...
271
ETİK TANIMI ETİK
Değişik ahlak anlayışlarının kesiştiği ortak
noktadan çıkan evrensel normlar bütünüdür ...
Etik: İnsanlar arasındaki ilişkilerin temelinde yer alan değerleri, ahlaki bakımdan iyi ya da kötü; doğru ya da yanlış olanın niteliğini ve temellerini araştıran felsefe dalıdır. Yunanca ethos (töre, gelenek, alışkanlık) sözcüğünden türemiştir.
272
•Belirli bir meslek grubunun, mesleğe ilişkin olarak oluşturup kurduğu, meslek üyelerine emreden, onları belli bir şekilde davranmaya zorlayan; kişisel eğilimlerini sınırlayan, yetersiz ve ilkesiz üyeleri meslekten dışlayan; meslek içi rekabeti düzenleyen ve hizmet ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkeler bütünüdür.
YÖNETSEL VE MESLEKİ ETİK
Mesleki Etik: Meslek Ahlak ı; Belirli bir meslekte Özellikle doğrudan doğruya insanla
ilgili bir meslekte (hekimlik,
hemşirelik, öğretmenlik...) Uyulması gereken davranış kuralları
273
* İşçi – İşveren ilişkisi * Kurallar - Mevzuat
* Karşılıklı borçlanma (Emek – Ücret) * Sağlıklı ve güvenli işyeri (Anayasa Madde 56) * Tazminat hakkı * Bilme hakkı
ÇALIŞMA HAYATINDA ETİK
274
ETİK ÖRNEKLERİ
• Uluslararası Etik • Medya Etiği • Akademik Etik • Satış ve Reklam Etiği • Spor Etiği (Centilmenlik - Fairplay ) • Politik Etik
• Profesyonel Etik ( İş Ahlakı )
• İş değerleri, uzun zamandan beri süregelen iş değerlerinden bireysel iş değerlerine doğru bir değişim sürecine girmektedir.
• Bireyselleşme, çalışma yaşamında olduğu kadar toplumsal boyutta da insanoğlunun
özerkliğini ve değerlerini • etkilemektedir.
Üretim,
Tüketim ve
Dağıtım döngüsünün bağımsızlaştığı,
Çeşitli esnek işgücü oluşumlarının arttığı ve
İş güvencesinin gittikçe azaldığı • bu yeni bilgi ekonomisindeki gelişmelerden, çalışanların
olumsuz bir biçimde etkilendikleri gerçeğini de gözden kaçırmamak gerekir.
• İş etiği; İnsanların yönetimi, Adalet Dürüstlük ve Eşitlik • konuları ile yakından ilişkili bir kavramdır .
• İnsan ilişkilerinin temelinde yer alan değerleri ve özel gruplar için geliştirilmiş belirli davranışları, kuralları ve normları içermektedir
İş Ahlakı Ahlak, belli bir dönemde belli insan toplulukları tarafından benimsenmiş olan ve toplum içinde insanların davranışlarını ve birbirleriyle ilişkilerini düzenlemek amacıyla başvurulan, töresel davranış kurallarının ve ilkelerinin bütünüdür
• Genel anlamda iş ahlakı: • Genel ahlak kurallarının iş yaşamında
uygulanması şeklinde tanımlamak mümkündür.
• İş etiği (work ethics) ve iş ahlakı (work morality) kavramlarının, zaman zaman birbirlerinin yerine kullanıldıkları görülmekle birlikte;
Yükledikleri anlam,
İçerik,
Nitelik ve
Kapsam • bakımından birtakım farklılıkları bulunmaktadır.
• İş etiği; • İnsanların birbirleriyle ilişkilerinde yol gösterici davranış
kurallarına dayalı bir sistemdir.
Hukuka,
Düşünmeye ve
Felsefeye dayalı • davranış ilkelerini içermektedir.
• İş ahlakı; • Çoğu zaman dinsel inançlarımızın bir parçası olan
kurallardan hareket etmekte, dine ve dinsel inançlara göre uyulması gereken kurallar bütününü kapsamaktadır.
• ETİK ÖRGÜTTE BİREY; –Sorumluluk alır. –Doğru söyler. –Mantıklı davranır, vicdan muhasebesi yapar. –Örgüt içi ve dışı çevreye zarar vermez. –İşleri sıraya koyar, örgütsel önceliklere duyarlıdır. –“herkese iyilik et, kaybeden yok” yaklaşımlarını
benimser. –Anlar, anlaşılmayı bekler, empatik yaklaşımı
benimser. –İnsana değer verir. –Sinerji yaratır.
281
• Etik örgütte Yönetim; – Yeniliği benimser. – Kontrol ihtiyacını ortadan kaldırır. – Tedarikçi ve çevreyle ilişkisi kalıcıdır. – Eğitim sistemini sürekli geliştirir. – Liderlik ve eğitimi kurumsallaştırır. – Bireyi geliştirip, katılımını sağlar. – Korkuyu yok eder. – İletişime açıktır. – işbirliği sağlar. – Slogan ve sayıdan çok doğru hedefler belirler. – İnsanların hayattan ve yaptıkları işten gurur duymalarını
sağlar.
282
Örgütsel etik olmazsa ne olur?
• Örgütün, ortak ve yöneticilerine duyulan güven yitirilir. • İmaj kaybı. • Grup çalışmaları azalır, grup etkinliği kaybolur. • Örgütsel iletişim zarar görür. • Özsaygı kaybolur. • Bağlılık azalır, “biz duygusu” kaybolur. • İşgören devir hızı artar. • Motivasyon azalır.
283
284
ETİK ÇATIŞMANIN OLUMSUZ SONUÇLARI
• Birey – Birey ( Ahlaki değerlerin çatışması veya diğerinin hakkını gasp etme)
SONUÇ KAVGA, DAVA • Birey – Kurum ( Ahlaki değerlerin çatışması, rüşvet, ticari yolsuzluk ) SONUÇ MÜŞTERİ VE ÇALIŞAN KAYBI, DAVA • Kurum – Kurum ( Taklit, teknoloji çalma, fikri hakların çatışması ) SONUÇ TİCARİ SAVAŞ, DAVA • Birey – Toplum ( Toplum değerleri ile çatışma ) SONUÇ KANUNİ CEZA, DIŞLANMA, PROTESTO • Kurum – Toplum ( Yasalara aykırı faaliyet ) SONUÇ YASA DIŞI FAALİYET, YASAL CEZA, İŞSİZLİK • Toplum – Toplum ( Göçmenlere davranış, 3. Ülkelerle ilişkiler ) SONUÇ TİCARETİN DÜŞMESİ, AMBARGO, SAVAŞ
BİR KURULUŞUN ETİK FAALİYETLERDE BULUNMASI VE ÜYELERİNİN / ÇALIŞANLARININ ETİK DAVRANIŞLAR GÖSTERMESİNİN YARARLI SONUÇLARI • Kuruluş içinde
– Güven ortamının artması – Kalite artışı (Süreç, Ürün ve İnsan) – Müşteri Memnuniyeti artışı – Paydaşların memnuniyeti artışı – Çalışanların sadakati artışı
• İşyeri içi / dışı ilişkilerde güven ortamının artması sonucunda
kararlarda ve faaliyetlerde bütünselliğin ve etkinliğin artması ...
• Sürdürülebilir karlılığın olumlu yönde etkilenmesi ...
• İş Kazalarında azalma görülmesi ...
286
YÖNETİCİLERİN ÇALIŞANLARA KARŞI ETİK SORUMLULUKLARI
• Çalışma hakkına saygı • Adil ücret ödeme • Çalışanlara özgür konuşma hakkını sağlama • İşçilerin dernek / sendika kurma ve grev yapma hakkına engel olmama • Özel hayatın gizliliğine saygılı olma • Güvenli ve sağlıklı koşullar yaratma ve çalışma hayatının kalitesini
artırma • Çalışanlar arasında ayrımcılık yapmama ve cinsel tacizden sakınma • Çalışanlara kararlara katılma hakkı sağlama Hak:
– Çalışana verilen şey mi? – Çalışandan alınmayan şey mi?
287
ÇALIŞANLARIN YÖNETİCİLERE KARŞI ETİK SORUMLULUKLARI
• Kapasitesini çalışmaya adamak ve gelişmek • Amire yalan söylememek ve dürüst olmak • Çıkar çatışmalarından doğan verimsizlikleri önlemek • Kayıtları ve belgeleri değiştirmemek • Kuruluşun malını özel çıkar için kullanmamak • Hırsızlık yapmamak • Hediye ve rüşvet almamak • Firma politikalarına uygun davranmak • Alkol ve uyuşturucu bağımlılığından kaçınmak • Cinsel tacizden kaçınmak
288
Etik İlkeler
• Etik ilkeler, iyi davranışta bulunma ve kötü davranışlardan kaçınma konusunda, kamu görevlilerine rehberlik ederler.
• Devlete olan güveni artırırlar ve kamu örgütlerindeki yönetsel davranış standartlarını yüceltirler.
• Değerlerin çatıştığı durumlarda karar vericilere yol gösterirler.
289
Etik Davranış İlkeleri 1- Görevin yerine
getirilmesinde kamu hizmeti bilinci
2- Halka hizmet bilinci 3- Hizmet standartlarına
uyma 4- Amaç ve misyona bağlılık 5- Dürüstlük ve tarafsızlık
290
Etik Davranış İlkeleri 6- Saygınlık ve güven 7- Nezaket ve saygı 8- Yetkili makamlara bildirim 9- Çıkar çatışmasından kaçınma 10- Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak
amacıyla kullanılmaması 11- Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı
291
12- Kamu malları ve kaynaklarının kullanımı 13- Savurganlıktan kaçınma 14- Bağlayıcı açıklamalar ve gerçekdışı beyan (yasağı) 15- Bilgi verme, saydamlık ve katılımcılık 16- Yöneticilerin hesap verme sorumluluğu 17- Eski kamu görevlileri ile ilişkiler 18- Mal bildiriminde bulunma
Etik Davranış İlkeleri
292
Bir anlaşmazlık olduğunda, muhatabınızın ayakkabılarını giyerek soruna bakın!” Kızılderili atasözü
HEDEFİMİZ
• (0) SIFIR İŞ KAZASI
• (0) SIFIR İŞ GÜCÜ KAYBI
• (0) SIFIR İŞ GÖREMEZLİK GÜN SAYISIDIR
Başaracağımıza inancımız tamdır.
Hizmet Bir Ortak Sağlık Ve Güvenlik Birimi
294
KATILIMCILARIMIZA TEŞEKKÜR EDER,
KAZASIZ VE SAĞLIKLI GÜNLER DİLERİZ.
Hizmet Bir Ortak Sağlık Ve Güvenlik Birimi
295
10. DAKİKA ARA VERİYORUZ.