Βίο: Άγγλο δηµοσιογρά-φο και συγγραφέα, ο κορυ-φαίο µυθιστοριογράφο,που ανέδειξε η βικτωριανήΑγγλία κι ένα από τουσπουδαιότερου σε παγκό-σµιο επίπεδο. Υπήρξε απότου σφοδρότερου επικριτέτόσο των ταξικών διαιρέσεωντη αγγλική κοινωνία του19ου αιώνα, όσο και τη τερά-στια φτώχεια, την οποία σή-µανε για µεγάλα τµήµατα τουπληθυσµού η ΒιοµηχανικήΕπανάσταση. Ο Τσαρλ ΤζονΧάφαµ Ντίκεν (Charles JohnHuffam Dickens) γεννήθηκεστι 7 Φεβρουαρίου 1812 στοΠόρτσµουθ τη Αγγλία. Η κα-ταγωγή του ήταν µεσοαστι-κή.Πήγαινε σε ιδιωτικό σχο-

λείο, έπαιζε πολύ και διάβαζεµανιωδώ. Ο πατέρα του,Τζον Ντίκεν, ήταν υπάλληλοστην Υπηρεσία Μισθοδοσίατου Ναυτικού. Αµειβόταν ικα-νοποιητικά, αλλά η άσωτη ζωήτου οδήγησαν την οικογένειάτου σε οικονοµικό αδιέξοδο.Μετά τη φυλάκιση του πατέρατου για χρέη το 1824, ο µικρόΚάρολο αναγκάστηκε να εγ-καταλείψει το σχολείο και ναδουλεύει καθηµερινά επί δε-κάωρο σε εργοστάσιο βερνι-κιών παπουτσιών κάτω απόαπάνθρωπε συνθήκε εργα-σία. Η ταραχώδη ζωή τουΝτίκεν αποτέλεσε το βασικόµυθοπλαστικό υλικό των έρ-γων του. Τη διετία 1827-1828 ονεαρό Ντίκεν δούλεψε ωβοηθό σε δικηγορικό γραφείοκαι στη συνέχεια ω στενογρά-φο στα δικαστήρια του Λονδί-νου. Οι δύο αυτέ ενασχολή-σει τού άφησαν µία βαθειά

απέχθεια γιο το αγγλικό δικα-στικό σύστηµα, που πίστευεότι εξυπηρετούσε τα συµφέ-ροντα των πλουσίων. ∆ιετέλε-σε πολιτικό και κοινοβουλευ-τικό συντάκτη σε διάφοραέντυπα φιλελευθέρων απο-χρώσεων. Γνωρίζοντα την πο-λιτική ζωή «εκ των έσω», έχασεσταδιακά την εµπιστοσύνη τουστο πολιτικό σύστηµα, πουεξέθρεφε «τη φτώχεια, την πεί-να και την αµάθεια», όπω έλε-γε, ενώ ήταν ιδιαίτερα επικριτι-κό για την αντιπροσωπευτικήδηµοκρατία, που «αποδεικνύε-ται τέλεια αποτυχία». Στα µέσατη δεκαετία του 1830 άρχισενα δηµοσιεύει τα πρώτα τουλογοτεχνικά έργα µε τη µορφήεπιφυλλιδογραφικών µυθιστο-ρηµάτων, δηλαδή σε συνέχειεσε περιοδικά και εφηµερίδε.Το πρώτο µυθιστόρηµα αυτήτη κατηγορία είναι «Τα Χαρ-τιά του Πίκγουικ» (1836) µε τοοποίο έγινε αµέσω διάσηµο.Στο έργο αυτό παρουσιάζονταισε εµβρυακή κατάσταση, πολ-λά από τα χαρακτηριστικά,που υπάρχουν στο µεταγενέ-στερο µυθοπλαστικό του σύµ-παν: σατιρικέ ή καταγγελτικέεπιθέσει εναντίον των κοινωνι-κών κακών και των ανεπαρκώνθεσµών, παρεµβάσει σε κοι-νωνικά ζητήµατα τη εποχή,γνώση του Λονδίνου (του χώ-ρου που κυριαρχεί πάντα σταέργα του), ένα διάχυτο πνεύµασυµπόνια και µια στάση εγ-καρδιότητα απέναντι στουανθρώπου, καθώ και µιαανεξάντλητη δυνατότητα στοπλάσιµο των χαρακτήρων. Το1836 ο Κάρολο Ντίκεν παν-τρεύεται την Κάθριν Χόγκαρθ,κόρη ενό ευυπόληπτου Σκω-τσέζου δηµοσιογράφου, µετην οποία θα αποκτήσει 10 παι-διά. Θα χωρίσουν 22 χρόνιααργότερα. Η φήµη του εκτο-ξεύεται µε τα δύο επόµενα µυ-θιστορήµατα του, τον «ΌλιβερΤουίστ» (1837-1838) και «Νίκο-λα Νίκλεµπυ» (1838-1839), ταοποία αποκαλύπτουν µε τα µε-λανότερα χρώµατα το κοινωνι-κό και ηθικό κακό, µε ένα Λον-δρέζικο κόσµο βυθισµένο στηνεκµετάλλευση, στο έγκληµακαι την πορνεία. Το 1842 πραγ-µατοποιεί το πρώτο του ταξίδιστι ΗΠΑ. Αν και γίνεται δεκτόπαντού µε άκρατο ενθουσια-σµό και απολαµβάνει βασιλι-κών τιµών, δεν διστάζει να θίξει

του Αµερικανού, υποστηρί-ζοντα την κατάργηση τηδουλεία και διαµαρτυρόµενογια την έλλειψη προστασίατων πνευµατικών δικαιωµάτωντων συγγραφέων τη χώρα.Το 1843 γράφει το πιο δηµοφι-λέ έργο του, τη «Χριστουγεν-νιάτικη Ιστορία», ενώ το 1849αρχίζει να δηµοσιεύει σε συνέ-χειε το αυτοβιογραφικό µυθι-στόρηµα «∆αβίδ Κόπερφιλντ»(1849-1850) που αποκαλύπτειτο στυγνό πρόσωπο τη εργο-δοσία. Άλλα σπουδαία µυθι-στορήµατά του, όπω ο «Ζο-φερό Οίκο» (1852-1853), τα«∆ύσκολα Χρόνια» (1854) και«Η Μικρή Ντόρριτ» (1855-1857), θα αποτελέσουν ανάθε-µα για του βικτωριανού θε-σµού και τη βικτωριανή οικο-νοµία (άδικο δικαστικό σύστη-µα, µε σωρεία φυλακίσεων για

χρέη, αποχαλινωµένη εργασια-κή αγορά, απουσία τη οποι-ασδήποτε προστασία για τονπολύωρο και προκλητικάαπλήρωτο µόχθο). Αργότεραδηµοσιεύει δύο από τα πιογνωστά µυθιστορήµατά του,το επικό «Η ιστορία δύο πόλε-ων» (1859) και τι «ΜεγάλεΠροσδοκίε» (1860-1861). Τοφιλάνθρωπο πνεύµα, που είναιδιάχυτο στο έργο του Ντίκεν,βρίσκει συχνά πρακτική έκ-φραση σε δηµόσιε οµιλίε,οργάνωση εράνων και ιδιωτι-

κέ φιλανθρωπικέ πρωτοβου-λίε. Στι 9 Ιουνίου 1865, επι-στρέφοντα από το Παρίσιενεπλάκη σε σιδηροδροµικόδυστύχηµα όπου έχασαν τηζωή του 10 άνθρωποι. Τηνεµπειρία του αυτή περιγράφειστο διήγηµα «The Signal-Man» (1866). Στι 22 Απριλίου1869 παθαίνει το πρώτο τουεγκεφαλικό. Γρήγορα όµω τοξεπερνά και επιδίδεται στι συ-νήθει δραστηριότητε τουµε του γνωστού φρενήρειρυθµού του. Στι 8 Ιουνίου1870 παθαίνει ένα ακόµη εγκε-φαλικό που απέβη µοιραίο. Τηνεπόµενη µέρα άφησε την τε-λευταία του πνοή, σε ηλικία 58ετών αφήνοντα ηµιτελέ τοµυθιστόρηµά του «Το µυστή-ριο του Έντουιν Ντρόυντ», τοοποίο πολλοί επιχείρησαν ναολοκληρώσουν από τότε. Το

πένθο για την απώλειά τουήταν πάνδηµο και ετάφη µε τι-µέ στη Γωνία των Ποιητών,στο Αββαείο του Γουεστµίν-στερ, όπου χαράχτηκε η επι-γραφή: «Αγαπούσε του φτω-χού, του πονεµένου καιτου καταπιεσµένου.Mε τονθάνατό του, χάθηκε από τονκόσµο ένα από του µεγαλύ-τερου συγγραφεί τη Αγ-γλία».Εργογραφία: Πληθωρικό

χαρακτήρα, είχε τον αυθορ-µητισµό ενό παιδιού και τι

αδυναµίε ενό µεγάλου. Ηδηµοτικότητά τουήταν εξαι-ρετική όσο ζούσε. Τα έργατου εξακολουθούν να έρχονταιτρίτα σεπωλήσει στον κόσµοέχοντα µοναδική απήχηση.Την εξήγηση τη δίνει ίσω ο Λέ-ων Τολστόι: «Ηπρώτηπροπό-θεση για τη δηµοτικότητα ενόσυγγραφέα, τοπρωταρχικόµέ-σο για να κερδίσει την αγάπητου κοινού, είναι η αγάπη µετην οποία ο ίδιο µεταχειρίζε-ται του ήρωέ του. Γι' αυτό οιήρωε του Ντίκεν είναι οι φί-λοι όλη τη ανθρωπότητα.Αποτελούν το συνδετικό κρίκοανάµεσα στον άνθρωπο τηΑµερική και τονάνθρωπο τηΠετρούπολη.» Στη διάρκειατη ζωή του οΝτίκεν ανέπτυ-ξε ένα είδο ακάµατη ενέργει-α πολύ προτού γίνει γνωστόαπό ταδηµοσιογραφικά κείµενακαι τα µυθιστορήµατά του σεσυνέχειε για εφηµερίδε καιπεριοδικά, κάτι που ανταποκρι-νόταν ενστικτωδώ στην εξω-φρενική πολυπραγµοσύνη του.Το πρωί ασκούσε το εµβριθέ-στατορεπορτάζ τουστηΒουλή,το απόγευµα έγραφε κριτικέγια θεατρικά έργα και το βράδυαφοσιωνόταν στη συγγραφήτωνµυθιστορηµάτων του- έγρα-φε παράλληλα τα «Χαρτιά τουΠίκγουικ» και τον «ΟλιβερΤουίστ» και όταν τέλειωσε τοπρώτο, άρχισε να γράφει τον«Νίκολα Νίκλεµπυ»!Σύµφωνα µε µαρτυρίε , όταν

κουραζόταν, βουτούσε το κεφά-λι του σε έναν κουβά παγωµένονερό και συνέχιζε ακάθεκτο.Αγαπούσε πολύ του περιπά-του, διήνυε καθηµερινά 10-12χλµ. για να αποσπαστεί, να σκε-φτεί και να παρατηρήσει τον κό-σµο µε τον δικό του ιδιαίτεροτρόπο, αυτό το µείγµα συµπό-νια και σκληρότητα. Οιήρωε τουΝτίκεν κυριολεκτικάλατρεύτηκαν και εξακολουθούννα λατρεύονται από το κοινό.Παρόλο που ο ίδιο ήταν ήδηεξαιρετικά διάσηµο από τα 24του χρόνια σηµειώνοντα µιααπίστευτη κοινωνική και οικονο-µική άνοδο,δεν έπαψεποτέ ναµαστιγώνει µε πάθο την οικο-νοµικήανισότητα, την κοινωνι-κή αδικία, την ανυπόφορηυποκρισία τη βικτωριανήεποχή.ΟΝτίκεν δεν είχε κά-ποια θεωρητική συνταγή για τηναναµόρφωση τη κοινωνία,απλώ διαµαρτυρόταν µε πά-θο γι΄αυτά που έβλεπε γύρωτου. Στη «ΧριστουγεννιάτικηΙστορία» (µε τον περίφηµοήρωά τουΕµπενέζερΣκρουτζ)ξεπροβάλλει η φιλοσοφία τουγια τη ζωή, που δεν είναι άλληαπό το αγαπητικό πνεύµα τωνΧριστουγέννων, που θα έπρε-πε να κυριαρχεί στι σχέσειτων ανθρώπων καθ’ όλη τηδιάρκεια του χρόνου.Ωστόσο,τα βιβλία του δεν αποτελούναπλά κηρύγµατα. Απ΄ αυτό τονπροφυλάσσει όχι µόνο το τερά-

στιο λογοτεχνικό ταλέντο του,αλλά και το εντελώ ιδιότυπο,καυστικότατο, αναρχικό του χι-ούµορ. Σε όλα του τα έργα τοκωµικό στοιχείο είναι παρόν,ακόµα και οι ζοφερέ ιστορίετου διανθίζονται µε σατιρικέεµπνεύσει που µερικέ φορέαγγίζουν το µαύρο χιούµορ.Πολλοί είπαν ότι η Αγγλία έδω-σε στον κόσµο δύο από τουµεγαλύτερου καλλιτέχνε , τονΡέινολντ, το ζωγράφο του αν-θρώπινου κορµιού, και τον Ντί-κεν, το γελοιογράφο τη αν-θρώπινη ψυχή. Καλλιτέχνηµε αφάνταστη ζωτικότητα, οΝτίκεν δεν περιορίζει τι δρα-στηριότητέ του στο γράψιµοτων ογκωδών µυθιστορηµάτωντου, που ήδη, µε τον τρόπο τηδηµοσίευσή τουσεµηνιαίε ήεβδοµαδιαίε συνέχειε, απαι-τούσαν αδιάκοπη και καθηµερι-νή δουλειά. Αρθρογραφεί, εκδί-δει κατά καιρού εφηµερίδεκαι περιοδικά, συµµετέχει ενερ-γά σε διάφορε προσπάθειεκοινωνικών µεταρρυθµίσεων,ταξιδεύει, παίρνει µέρο µε εν-θουσιασµό σε ερασιτεχνικέπαραστάσει , όχι µόνο ω σκη-νοθέτη αλλά κι ω ηθοποιό,κάνει περιοδείε διαβάζονταστο κοινό αποσπάσµατααπό τοέργο του. Συνολικά πραγµατο-ποίησε από σκηνή 471 παρου-σιάσει των λογοτεχνικών έρ-γων του. Ήταν ένα λαµπρόηθοποιό και κατά τη διάρκειατων παραστάσεων αποκαλύ-φθηκαν σπουδαία στοιχεία τητέχνη του (απαγγελία, δραµα-τική µίµηση). Ίσω κανένα άλ-λο σπουδαίο συγγραφέααπό την εποχή τουΟµήρου δενείχε αφιερώσει τόσο χρόνο καιτόσε δυνάµει σε µια τέτοιαδραστηριότητα. Το 1851 µάλι-στα το άλλοτε ταπεινωµένο παι-δί θα έπαιζε ένα δικό του έργοµπροστά στη βασίλισσα Βικτώ-ρια.ΟΚάρολο Ντίκεν υπήρ-ξε ένα µεγάλο δηµιουργόστον χώρο τόσο τη ψυχαγω-γίαόσοκαι τη τέχνη . Το έρ-γο του συγκέντρωνε τέτοιεαρετέ, ώστε να βρίσκει απή-χηση τόσο στον απλό άνθρω-πο, όσο και στον καλλιεργηµέ-νο.Επαινέθηκεαπόοµοτέχνουτου, όπω ο Λέων Τολστόι καικατακρίθηκε από συγγραφείόπω ο Χένρι Τζέιµ και η Βιρ-τζίνια Γουλφ, που τον κατηγό-ρησαν γιασυναισθηµατισµό, µε-λοδραµατισµό κι έλλειψη αλη-θοφάνεια. Εγκλήµατα, αθλιό-τητα, κτηνωδία και θάνατοσυνυπάρχουνµε κωµική εφευ-ρετικότητα και απέραντη τρυ-φερότητα στα µυθιστορήµατάτου. Τα έργα του έχουν γίνειγνωστάσταπέρατα τη οικου-µένη και µε τη βοήθεια τωνσύγχρονωνµέσων, τουκινηµα-τογράφου, τη τηλεόρασηκαιτου κόµικ .

1111∆ΕΥΤΕΡΑ 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2013 ΠΟΡΤΡΕΤΑ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:Ρίτσα K. ΚρούπηΚαθηγήτρια Αγγλικών (Μ.Α),µεταφράστριαark.kroupi@gmail.com

Κάρολο ΝτίκενΚάρολο ΝτίκενΟ συγγραφέα των παιδιών, των φτωχώνΟ συγγραφέα των παιδιών, των φτωχών

και των κατατρεγµένωνκαι των κατατρεγµένωνΚάρολο ΝτίκενCharles Dickens(1812-1870)

•«Ήταν οι καλύτερε µέρε, ήταν οι χειρότερε µέρε, ήταντα χρόνια τη σοφία, ήταν τα χρόνια τη άνοια, ήταν η επο-χή τη πίστη, ήταν η εποχή τη ολιγοπιστία, η εποχή του Φω-τό και η εποχή του Σκότου, ήταν η άνοιξη τη ελπίδα καιήταν ο χειµώνα τη απελπισία, είχαµε µπρο µα τα πάντα,είχαµε µπρο µα το τίποτε, πηγαίναµε όλοι στον Παράδεισο,πηγαίναµε όλοι στο αντίθετό του».[Η αρχή του µυθιστορήµατο «Η ιστορία δύο πόλεων»

(1859)] .Ο διαχρονικό (και πάντα επίκαιρο) Ντίκεν, µέσααπό τα βιβλία του, προσπαθεί πάντα, να θίξει τι άθλιε συν-θήκε που επικρατούσαν το 19ο αιώνα, κατακρίνοντα παράλ-ληλα την κοινωνία για την αδυναµία αντιµετώπισή του. Όπωσε πολλά βιβλία του, έτσι και σε αυτό, ταυτίζεται µε τουήρωέ του και µα δείχνει την ανισότητα των κοινωνικών στρω-µάτων, καταγγέλλοντα τι ελεεινέ συνθήκε κάτω από τιοποίε ζούσαν οι φτωχοί άνθρωποι το 19ο αι.Το µυθιστόρηµα «Η ιστορία δύο πόλεων» εκδόθηκε το 1859

και µέχρι και σήµερα παραµένει λογοτεχνικό µπεστ σέλερ, µεπάνω από 200.000.000 πωλήσει! και πολλέ κινηµατογραφι-κέ µεταφορέ!

Ρήσει του Ντίκεν:•«Μια καρδιά που αγαπά είναι η πιο αληθινή σοφία»• «Ο µεγαλύτερο εχθρό µα είναι ο εαυτό µα»•«Σε λίγο το καθετί ξαναγεννιέται.»