İş Sağlığı ve Güvenliğinde Radyasyondan Korunmanın

Yeri ve Önemi

Uzm.Bio.Gökçen TOPAL KURAL

30 Haziran 2012 tarihi itibariyle bağımsız bir YASAYA kavuşmuş oldu.

(6331 Sayılı İSG Kanunu)

2

• 6331 sayılı İSG Kanunu ile İSG alanında İSG HİZMETLERİNİ tanımlandı.

• İSG hizmetlerinin nasıl ve kimler tarafından yerine getireceğidir.

• İSG alanındaki hizmetler; işverenlerimizin yükümlülüğünde;İşyeri Hekimlerinin ve iş güvenliği Uzmanlarının içinde bulunduğu ekipler tarafından sağlanır.

3

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İLE..

• Tüm çalışanlara iş sağlığı hizmeti sunulması gerekliliği belirlendi

• İşverenlerin Yükümlülükleri Ayrıntılı Tanımlandı• Çalışanların Yükümlülükleri Ayrıntılı Tanımlandı• Tüm İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

Profesyonellerinin Görevlendirilmesi Sağlandı• Çalışanların Tamamı Sağlık Gözetimine Tabi

Tutulacak• Çalışanlara İş Sağlığı ve Güvenliği İçin Bilgi ve

Eğitim verilmeli 4

İSG SORUMLULUKLARIMIZ…

DevletGerekli yasal düzenlemeleri ve uygulamadaki denetim ve kontrolünü yapmak, eğitim vermek yetkisi ve görevi.

ÇalışanİSG yönünden kendisine verilen talimatlara harfiyen uymak sorumluluğu.

İşverenSağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı hazırlamak ve mevcut yasa ve yönetmelikleri uygulama yükümlülüğü.

5

• İş sağlığı ve güvenliği yasası nedir?• İSG kavramaları nelerdir?• Neden İSG?• İSG ‘de Radyasyonun yeri ve önemi nedir?

6

İnsanın, iş yerlerinde, işin yürütülmesi sırasında oluşan veya oluşabilecek tehlikelerden ve sağlığına zarar verebilecek unsurlardan korunmasını, aynı zamanda iş yeri ortamının iyileştirilmesini hedef alan sistemli ve bilimsel çalışmaların tümüne “İş Sağlığı ve Güvenliği” denir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir ?

7

• İş kazaları ve meslek hastalığı riskleri konusunda çalışanların bilinçlendirilmesi, riskler karşısında alınması gereken önlemlerin yerine getirilmesinde bilimsel davranılması İSG kavramının temelini oluşturur.

İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir ?

8

Neden İSG ?

İSG Amacı

• Çalışanları korumak,

• Rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak,

• İşletme güvenliğini sağlayarak , tehlikeli durumları ortadan kaldırmak,

9

İş Güvenliği ile İlgili Kavramlar Nelerdir ?

• İş Sağlığı; bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönlerden iyilik hallerini sürdürmeleri ve daha üst düzeylere çıkarılmasıdır.

• İş Güvenliği; işçilerin iş kazalarına uğramalarını önlemek amacı ile güvenli çalışma ortamını oluşturmak için alınması gereken tedbirlerdir.

• İş Sağlığı ve Güvenliği; çalışma hayatındaki sağlık sorunlarının tanımlanması ve çalışanın sağlığının korunmasına yönelik etkinliklerdir.

10

• İşyeri hekimi: İsg alanında görev yapmak için bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hekimliği belgesine sahip hekim.

• İş güvenliği uzmanı: hekimi: İsg alanında görev yapmak için bakanlıkça yetkilendirilmiş iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip mühendis vs..

İş Güvenliği ile İlgili Kavramlar Nelerdir ?

11

• Meslek Hastalığı; “Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.”

İş Güvenliği ile İlgili Kavramlar Nelerdir ?

12

İSG ‘de Tehlike Sınıfı Kavramı Nedir?

• Tehlike Sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı,üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubudur.( İş Sağlığı Güvenliği

Kanunu,30.06.2012)• İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde o işyerinde

yapılan asıl iş dikkate alınır.• İşyerleri: Az Tehlikeli,Tehlikeli ve Çok Tehlikeli

13

Radyasyonun konusu iş sağlığı ve güvenliğindeki yeri ?

14

İŞ YERİNDEKİ FİZİKSELRİSK ETMENLERİ

• 1.Gürültü• 2.Titreşim• 3.Termal Konfora.Hava sıcaklığı (Ortam ısısı)b.Havanın Nemi (Bağıl-Mutlak)c.Hava Akımı ( Havalandırma)d.Termal Radyasyon (Radyant Isı)• 4.Aydınlatma• 5.Radyasyon (İyonize Non-iyonize)• 6.Basınç (Alçak ve Yüksek Basınç)

15

Meslek hastalıklarını oluşturan risk grupları;

• 1. Fiziksel Nedenli Meslek Hastalıkları • 2. Kimyasal Nedenli Meslek Hastalıkları • 3. Biyolojik Nedenli Meslek Hastalıkları • 4. Tozlar Nedeni ile Meydana Gelen Meslek

Hastalıkları • 5. Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar

16

Radyasyon

17

TANIM VE DENETİM

Radyoaktif maddelerin alfa , beta , gama gibi ışınları yaymasına veya uzayda yayılan herhangi bir elektromanyetik ışını meydana

getiren unsurların tamamına radyasyon denir.

İşyerlerinde radyasyonun kullanılmasını ve denetlemesini «Türkiye Atom Enerjisi Kurumu» yapar?

RADYASYON

18

Doğal(Radon)

RADYASYON KAYNAKLARI

Mesleksel(Nükleer Santral)

Medikal(Radyoloji)

Radon; Kaya, toprak ve sudaki doğal uranyumun bozunması

19

İYONİZE VE NONİYONİZE RADYASYON

1.İyonlaştırıcı: Atomlardan elektron sökebilena) Parçacık (alfa, beta, nötron)b) Dalga (gama ve X-ışınları)

2.İyonlaştırıcı olmayan: Atomlardan elektron sökemez a) infrared, görünür, mikrodalga, radyo dalgası

RADYASYON

20

ELEKTROMAGNETİK SPEKTRUM*

Kozm

ik Iş

ınla

r

Enerjileri ArtarDalga Boyları Artar

21

RADYASYON

RADYASYONUN ÖLÇÜMESİ

Gözle görülmez

Dokunarak algılanmaz

Sesi duyulmaz

Tadı alınmaz

Kokusu alınmaz

22

Işına maruz kalınan işlerde, çalışanın özel kuruluşlar tarafından sürekli denetlenmesi ve hastalık halinde bu denetimin

sonuçlarından yararlanılması gerekir.

RADYASYONUN ÖLÇÜMESİ

Film

TLD

Kalem

23

İşyeri ölçümlenmesinde

Her radyasyon kaynağı için

24

Radyasyondan Korunma Yolları

25

DOZ SINIRLAMA SİSTEMİ

1. JUSTİFİKASYON (Gerekçelendirme-Net Fayda) 2. OPTİMİZASYON (En Düşük Doz Alınması / ALARA)3. DOZ SINIRLARI

RADYASYONDAN KORUNMA

26

JUSTİFİKASYON (Gerekçelendirme – Net Fayda)

Kişilere veya topluluklara, radyasyon hasarlarına karşı net bir yarar sağlamayan radyasyon

uygulamalarına izin verilmemelidir. Örnek;

«Türkiye’ye nükleer santrallerin kurulması…» «Mesleki, yasal veya sağlık sigortası amaçlı radyolojik uygulamaların, klinik bir bulgu yoksa ve kişinin sağlığı ile

ilgili önemli bir bilgi beklenmiyorsa, profesyonel kuruluşlar tarafından istenmedikçe justifiye edilmemesi…»

RADYASYONDAN KORUNMA

27

OPTİMİZASYON (En Düşük Doz – En İyi Sonuç / ALARA)

Uygulamalarda net yararı maksimize etmek üzere ışınlanan kişilerin sayısı, bireysel dozun büyüklüğü, ekonomik ve sosyal

faktörler dikkate alınarak, mümkün olan en düşük dozun alınmasının başarılmasıdır.

ALARA (As Low As Reasonably Achievable)«Mümkün olan en düşük dozun alınması»

RADYASYONDAN KORUNMA

DÜŞÜKRİSK

28

DOZ SINIRLARI

Kişilerin radyasyon dozları normal uygulamalarda yıllık doz sınırlarını aşmamalıdır.

16 yaşından küçükler mesleki ışınlanmalara maruz kalınacak işlerde çalıştırılamaz. 18 yaşın altındakiler gözetim

altında olmadıkça ve eğitim maksatları dışında kontrollü alanlarda çalıştırılamaz.

Çalışma koşulları embriyo veya fetusun halk için izin verilecek düzeyi aşmayacağı şekilde (1mSv) korunmasını

sağlayacak şekilde ayarlanmalıdır.

RADYASYONDAN KORUNMA

29

Radyasyondan KorunmaÇalışanların, halkın ve çevrenin

‘’ Radyasyonun zararlı etkilerinden korunmasıdır.’’Radyasyondan korunma ve güvenliğin sağlanması

Ancak konu ile ilgili bir sistemin kurulması ve sürekliliğinin Sağlanması ile mümkündür.

Bu sistem;• Radyoaktivite/doz ile igili nicelikler ve birimlerin bilinmesini,• Gerekli ölçümlerin yapılabilmesini• Ölçüm sonuçlarının değerlendirilebilmesini gerektirir.

30

Güvenlikli Çalışabilmek İçin;

1. Miktarı2. Enerjisi,3. Işın kaynağına uzaklık4. Maruziyet süresi5. Hastanın boyutu,

bilinmelidir……

GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

31

Mühendislik Önlemleri Öncelik Olmalı;

1. Uygun işaretlemea) Sınıf 2 ve daha üzerinde

2. Uygun göz korumasıa) Sınıf 3 ten itibaren kullanılmalı

3. Cilt korumasıa) Kıyafetler (sınıf 4 için yanmaz olmalı)b) Eldivenler (sık dokuma ve opak olmalı)c) Koruyucu kremler kullanılmalı

4. Bariyerler5. Havalandırma (zorlu emiş…)6. Diğerleri

RADYASYON SINIFLAMASINA GÖRE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

32

Sınıf 1 Kullanımı her koşulda güvenlidir. Maruziyet sınırı yoktur.

Sınıf 1 M Kullanımı her koşulda güvenlidir. Işınların çapı geniştir.

Sınıf 2 Görülebilir alandadır, göz kırpma refleksi ile korunabilir; 1mw ile sınırlı ise, emisyon süresi 0,25sn’den azsa, ışın yağmuru yoksa,

Sınıf 2 M Görülebilir alandadır, güvenlidir göz kırpma refleksi ile korunmak mümkündür.

Sınıf 3 R Dikkatli olunduğu sürece zarar vermez 5mw ile sınırlıdır. Göz koruması gerekir.

Sınıf 3 B Doğrudan bakılırsa zararlıdır. Mat yüzeylerden yansıması zararsızdır. Kilitleme sistemi ve göz koruması gerekir.

Sınıf 4 3 B üzerinde güce sahip bütün lazerler bu sınıfa girer. Mutlaka kilitleme sistemi olmalıdır.

RADYASYON SINIFLAMASI

33

34

35

36

37

İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları

Tebliği,26.12.2012

Çok Tehlikeli İş Kolları; Uranyum ve toryum cevherleri madenciliği Diğer inorganik temel kimyasal maddelerin imalatı

Uranyum,plütonyum ve toryum cevherlerinin zenginleştirilmesi ( Nükleer reaktörler için yakıt kartuşları dahil)

Nükleer yakıtların işlenmesi

38

İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları

Tebliği,26.12.2012Çok Tehlikeli İş Kolları; Metallerin ve metal cevherlerinin toptan ticareti

Uranyum ve toryum cevherleri toptan ticareti

Hastane hizmetleri İnsan sağlığı ile ilgili diğer hizmetler

Analiz ve raporlama olmaksızın teşhis amaçlı görüntüleme hizmetleri (tıp doktorları dışında yetkili kişilerce sağlanan röntgen,ultrason, manyetik rezonans (MR) vb. görüntüleme hizmetleri) (hastane dışı)

39

Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerin yükümlülükleri

• Sağlık raporu• Yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik

riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitim alma zorunluluğu

40

İlgili Yönetmelikler• Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde

çalıştırılacaklara mesleki eğitimlerine dair yönetmelik (13.07.2013)

• Kanserojen ve mutajen maddelerle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik,(16.08.2013)

• Sağlık kuralları bakımından günde azamı yedi buçuk saat ve daha az çalışması gereken işler hakkındaki yönetmelik,(16.07.2013)

• Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma usul ve esasları hakkında yönetmelik,(06.04.2014)

41

Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki eğitimlerine dair yönetmelik,

13.07.2013

Mesleki Eğitim zorunluluğu;MADDE 5 – (1) Ek-1’deki çizelgede yer alan işlerde

çalışacakların, işe alınmadan önce, mesleki eğitime tabi tutulmaları zorunludur.

(Ek-1 : Mesleki eğitim alınacak işlere ait çizelge)

94- Radyoloji işleri ile radyum ve radyo aktif maddelerle ve radyasyon yayan her türlü cihazla (Çeşitli röntgen, manyetik rezonans ve benzeri elektronik cihazlar) çalışılan işler

42

Kanserojen ve mutajen maddelerle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik,(16.08.2013) Amaç :

Bu Yönetmeliğin amacı; çalışanların kanserojen veya mutajen maddelere maruziyetinden kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden korunması için bu maddelere maruziyetin önlenmesi ve sınır değerler de dâhil olmak üzere asgari gerekliliklerin belirlenmesidir.

Kapsam:(3) Radyasyonla birlikte farklı kanserojen veya mutajen

maddelere maruziyetin olduğu işlerde, radyasyonla ilgili özel mevzuatla birlikte bu Yönetmelik hükümleri de uygulanır. Yalnızca radyasyona maruziyetin söz konusu olduğu işlerde bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

43

Sağlık kuralları bakımından günde azamı yedi buçuk saat ve daha az çalışması gereken işler hakkındaki

yönetmelik,(16.07.2013)• Bu Yönetmeliğin amacı, Yönetmelikte belirtilen işlerde,

çalışanların sağlık kuralları bakımından, çalışabilecekleri azami çalışma sürelerini düzenlemektir.

• Bir çalışanın günde ancak yedi buçuk saat çalıştırılabileceği işler aşağıda belirtilmiştir.

ö) Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler:1) 19/4/1937 tarihli ve 3153 sayılı Radiyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve

Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanunun Ek 1 inci maddesinde yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları ile yapılan işler.

44

Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma usul ve esasları hakkında yönetmelik,(06.04.2014)

• Yaş kayıtlarına bağlı olarak müsaade edilen işlerden olsalar dahi…. Radyoaktif maddelere ve zararlı ışınlara maruz kalınması ihtimali ola işlerde……..18 yaşını doldurmamış işçiler çalıştırılamaz.

45

Radyasyonun Değerlendirilmesi

• Ülkemizde iyonlaştırıcı radyasyonun kullanım izni ve denetimi TAEK tarafından yürütüldüğü,

• İyonlaştırıcı özelliği olmayan alanların kontrolünün de; Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığınca yürütüldüğü bilinmektedir.

46

DENETLEME

• Radyasyon güvenlik sorumlusu• Radyasyon güvenlik komitesi• TAEK(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu)• IAEA(Uluslararası Atom Enerjsi Kurumu)

47

Radyasyon Güvenliği Tüzüğü

Resmi Gazete Tarih/ Sayı: 07.09.1985/ 18861

48

Radyasyon Güvenliği TüzüğüResmi Gazete Tarih/ Sayı: 07.09.1985/ 18861

Madde 4- Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesinin (RSDG) görevleri şunlardır:A- Radyasyon güvenliğine ilişkin ilke, mevzuat, standart ve tedbirleri belirlemek üzere çalışmalar

yapmak ve bunların uygulanmalarını sağlamak,B- Radyasyon kaynaklarına ve bu kaynakları bulunduran, kullanan, imal, ithal ve ihraç eden, alan,

satan, taşıyan ve depolayan resmi, özel kurum ve kuruluşlara ve gerçek kişilere lisans vermek, lisans koşullarına aykırı durumlarda lisanslarını geçici veya sürekli olarak iptal etmek, gerekirse, aygıt ve tesisin kapatılmasına karar vermek ve yasal kovuşturmaya geçilmesi için ilgili makamlara duyuruda bulunmak,

C- Radyasyon kaynaklarının ülkeye giriş, çıkış, transit geçiş ve taşınmalarına izin vermek,D- Bu Tüzük kapsamına giren işleri, radyasyon alanlarını, radyasyon güvenliği bakımından

sınıflandırmak ve denetlemek,E- Radyasyon kaynaklarıyla çalışanları ve toplumu, radyasyon tehlikelerinden korumak amacıyla,

gerekli tedbirleri almak, alınmasını sağlamak,F- Çevrenin radyoaktif artıklarla ve radyoaktif yağışlarla kirlenmesini engellemek amacıyla

gerekli tedbirleri almak, alınmasını sağlamak,G- Radyasyon kazası halinde, alınması gerekli tedbirleri belirlemek ve uygulanmasını sağlamak,H- Radyasyon güvenliği için ilgili bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği yapmak,İ- Radyasyon güvenliği konusunda araştırma, eğitim ve yayınlar yapmak ve bu konularda, ilgili

kuruluşlarla ortak çalışmalarda bulunmak. 49

Radyasyon Güvenliği TüzüğüResmi Gazete Tarih/ Sayı: 07.09.1985/ 18861

Madde 5- Radyasyon güvenliğine ilişkin ilke ve tedbirler aşağıda belirtilen radyasyon korunması temel standartlarına göre düzenlenir:

A- Görevi gereği, radyasyon kaynaklarıyla çalışan veya radyasyona maruz kalan kişilerin, iç ve dış radyasyon kaynaklarından bütün vücutlarının alacağı yıllık doz 5 rem'i geçmeyecektir.

B- Radyasyon görevlisi sayılmayan kişilerin ve toplumdaki diğer kişilerin maruz kalacakları iç ve dış radyasyonun dozları toplamı, bütün vücut için, yılda 0.5 rem'i geçmeyecektir.

Yaş sınırlaması: Madde 6- 18 yaşından küçükler, bu Tüzük kapsamına giren işlerde çalıştırılamazlar.

50

Resmi Gazete Tarihi:24.03.2000Resmi Gazete Sayısı:23999RADYASYON GÜVENLİĞİ

YÖNETMELİĞİ

51

Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Yıllık doz sınırlarıMadde 10 - Yıllık doz sınırları sağlığa zarar vermeyecek şekilde uluslararası standartlarauygun olarak, Kurum tarafından radyasyon görevlileri ve toplum üyesi kişiler için ayrı ayrıbelirlenmiştir. Yıllık toplam doz aynı yıl içindeki dış ışınlama ile iç ışınlamadan alınan dozlarıntoplamıdır. Kişilerin, denetim altındaki kaynaklar ve uygulamalardan dolayı bu sınırların üzerinderadyasyon dozuna maruz kalmalarına izin verilemez ve bu sınırlara tıbbi ışınlamalar ve doğalradyasyon nedeniyle maruz kalınacak dozlar dahil edilemez.a) (Değişik:RG-29/9/2004-25598) Radyasyon görevlileri için etkin doz ardışık beş yılınortalaması 20 mSv’i, herhangi bir yılda ise 50 mSv’i geçemez. El ve ayak veya cilt için yıllıkeşdeğer doz sınırı 500 mSv, göz merceği için 150 mSv’dir. Cilt için en yüksek radyasyon dozunamaruz kalan 1 cm2’lik alanın eşdeğer dozu, diğer alanların aldığı doza bakılmaksızın ortalama cilteşdeğer dozu olarak kabul edilir.b) (Değişik:RG-29/9/2004-25598) Toplum üyesi kişiler için etkin doz yılda 1 mSv’igeçemez. Özel durumlarda; ardışık beş yılın ortalaması 1 mSv olmak üzere yılda 5 mSv’e kadarizin verilir. Cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 50 mSv, göz merceği için 15 mSv’dir.c) 18 yaşından küçükler Tüzüğün 6 ncı maddesine göre radyasyon uygulaması işindeçalıştırılamazlar. Bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinin (b) bendinde belirtilen alanlarda, eğitimamaçlı olmak koşuluyla, eğitimleri radyasyon kaynaklarının kullanılmasını gerektiren 16-18 yaşarasındaki stajyerler ve öğrenciler için etkin doz, herhangi bir yılda 6 mSv’i geçemez. Ancak el,ayak veya deri için yıllık eşdeğer doz sınırı 150 mSv, göz merceği için 50 mSv’dir.

52

Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Hamile radyasyon görevlileri için doz sınırlarıMadde 12 - (Başlığı ile birlikte değişik:RG-29/9/2004-25598)

Hamileliği belirlenmiş kadın çalışan, çalışma şartlarının yeniden düzenlenebilmesiamacıyla yönetimi haberdar eder. Hamileliğin bildirilmesi kadın çalışanın çalışmasına engel teşkil etmez, gerekiyorsa çalışma koşulları yeniden düzenlenir. Bu nedenle, doğacak çocuğun alacağı dozun mümkün olduğu kadar düşük düzeyde tutulması sağlanır ve toplum için belirlenen doz sınırlarına uyulur.

Emzirme dönemindeki kadın çalışanlar, radyoaktif kontaminasyon riski taşıyan işlerdeçalıştırılmaz.

53

Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Radyasyon alanlarının sınıflandırılmasıMadde 15 - Maruz kalınacak yıllık dozun 1 mSv değerini geçme olasılığı bulunan alanlarradyasyon alanı olarak nitelendirilir ve radyasyon alanları radyasyon düzeylerine göre aşağıdakişekilde sınıflandırılır:

a) Denetimli Alanlar: Radyasyon görevlilerinin giriş ve çıkışlarının özel denetime,çalışmalarının (Değişik ibare:RG-3/6/2010-27600) radyasyondan korunma bakımından özelkurallara bağlı olduğu ve görevi gereği radyasyon ile çalışan kişilerin ardışık beş yılın ortalamayıllık doz sınırlarının 3/10’undan fazla radyasyon dozuna maruz kalabilecekleri alanlardır.Denetimli alanların girişlerinde ve bu alanlarda aşağıda belirtilen radyasyon uyarı levhalarıbulunması zorunludur:1) Radyasyon alanı olduğunu gösteren temel radyasyon simgeleri (Ek-3),2) Radyasyona maruz kalma tehlikesinin büyüklüğünü ve özelliklerini anlaşılabilir şekildegöstermek üzere gerekli bilgi, simge ve renkleri taşıyan işaretler,3) Denetimli alanlar içinde radyasyon ve bulaşma tehlikesi bulunan bölgelerde geçirileceksürenin sınırlandırılması ile koruyucu giysi ve araçlar kullanılması gerekliliğini gösteren uyarıİşaretleri.

54

b) Gözetimli Alanlar: Radyasyon görevlileri için yıllık doz sınırlarının 1/20’sinin aşılmaolasılığı olup, 3/10’unun aşılması beklenmeyen, kişisel doz ölçümünü gerektirmeyen fakatçevresel radyasyonun izlenmesini gerektiren alanlardır.

55

Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Çalışma koşullarıMadde 20 - Görevleri gereği radyasyona maruz kalan kişilerin çalışma koşulları aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:

Çalışma Koşulu A: Yılda 6 mSv’den daha fazla etkin doza veya göz merceği, cilt, el veayaklar için yıllık eşdeğer doz sınırlarının 3/10’undan daha fazla doza maruz kalma olasılığı bulunan çalışma koşuludur.

(grafi, skopi/anjiyo ve görüntüleme cihazlarının bulunduğu odalar, tedavi odaları, sıcak odalar, enjeksiyon odaları gibi yerlerde görev yapanlar),

Çalışma Koşulu B: Çalışma Koşulu A’da verilen değerleri aşmayacak şekilde radyasyon dozuna maruz kalma olasılığı bulunan çalışma koşuludur.(denetimli alanlara bitişik alanlarda çalışanlar, kemik dansitometre, kan ışınlama cihazlarının bulunduğu odalar, RIA laboratuvarları gibi yerlerde görev yapanlar)

56

Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Kişisel dozimetre zorunluluğu

Madde 21 - (Değişik:RG-3/6/2010-27600)Çalışma Koşulu A durumunda görev yapan kişilerin, kişisel dozimetre kullanmasızorunludur.Dozimetri hizmeti, Kurum ve Kurum tarafından uygun görülen kuruluşlar tarafından verilir ve dozimetrik değerlendirme sonuçları merkezi doz kayıt sistemine işlenir.Dozimetri hizmeti verecek kuruluşların uygunluk ölçütleri ile çalışma usul ve esaslarıKurum tarafından belirlenir.

57

Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

Tıbbi gözetim

MADDE 23 – (Değişik:RG-3/6/2010-27600)Çalışma koşulu A’da çalışan radyasyon görevlilerinin sağlık durumlarının yapacaklarıgöreve uygunluğunu belirlemek amacıyla işe başlamadan önce ve çalıştığı süre boyunca yılda en az bir kez tıbbi muayeneleri yaptırılır.

58

Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

59

Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

60

Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

61

Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

62

RADYASYON GÜVENLİĞİ KOMİTELERİ

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

(hizmet alımı yoluyla çalışan sağlık personeli, teknik personel, temizlik personeli, bakım-onarım hizmetlerini veren kişiler gibi)

73

• Hastanelerde radyasyon Güvenlik Komitesi kurulmalı• Komitenin düzenli ve etkin çalışması sağlanmalı• Radyasyonla uğraşan personele periyodik olarak

radyasyon güvenliği eğitimi verilmeli• Radyasyon maruziyetleri yakından izlenmeli• Radyasyon güvenlik kurallarına uygun çalışılması

sağlanmalı

...

74

• İnsanların radyasyon konusunda duyarsız olması• Kişisel maruziyet açıkça görünmediğinden korunma zorluğu• Radyasyon ölçüm cihazlarının yaygın kullanılmayışı• Ölçüm cihazlarına ulaşmanın zor oluşu• İşyerlerinde bu alanda yeterli donanıma sahip olmayan İSG

profesyonelleri görevlendirilmesi• Konunun İSG profesyonelleri tarafından

önceliklendirilmemesi• Maddi kaygılar nedeniyle eski teknoloji ürünlerinin

kullanılmaya devam edilmesi

Radyasyondan Korunma ile ilgili Uygulamada Karşılaşılan Güçlükler..

75

• Radyasyonla yapılan çalışmalar hakkında bilinçlendirme kapanyaları

• Maruziyet ölçümleri ile ilgili sektörel çalışmaların yapılması• Eski teknoloji ürünlerinin yenileri ile değişimi hakkında

teşvik uygulanması,gerekli görülmesi halinde bu yönde mevzuatta düzenleme yapılması

• Bazı meslek gruplarında çalışacak personelin eğitim müfredatlarının güncellenmesi

Radyasyondan Korunma ile ilgili Çözüm Önerileri

76

GGÜÜVENLVENLİİK KK KÜÜLTLTÜÜRRÜÜ““BBİİR DAVRANIR DAVRANIŞŞ BBİİÇÇİİMMİİDDİİRR””

“Ö“ÖĞĞREN VE REN VE ÖÖĞĞRETRET””

77

TEŞEKKÜRLER....

78