Κ.Α. ΜΠΑΛΑΡΑΣ, Ph.D.Δρ. Μηχ/γος

Μηχ/κος, Διευθυντής

Ερευνών

ΙΕΠΒΑcostas@meteo.noa.gr

Ομάδα

Εξοικονόμησης

Ενέργειας

(ΟΕΕ)1995 -

2009www.energycon.org

Ινστιτούτο

Ερευνών

Περιβάλλοντος

& Βιώσιμης

Ανάπτυξης

(ΙΕΠΒΑ)www.meteo.noa.gr

ΕΘΝΙΚΟ

ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ

ΑΘΗΝΩΝ

(ΕΑΑ)1842 -

2008www.meteo.noa.gr

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΣΤΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΤΙΡΙΑ

Disclaimer: The content of this presentation reflects the views of the authors. It does not represent the opinion of the Community. The authors and the European Commission are not responsible for any use that may be made of the information contained therein.

ΚΤΙΡΙΑ-

Καταναλώνουν

το

40% της

συνολικής

ενέργειας

-

Ευθύνονται

για

το

35% των

εκπομπών

αερίων

θερμοκηπίου-

50% των

εκπομπών

SO2

, 35% των

εκπομπών

CO2

, -

25% των

εκπομπών

NOx

και

10% των εκπεμπόμενων σωματιδίων

-

Καταναλώνουν

το

35% των πρώτων υλών-

Ευθύνονται

για

το

10-35% των

δομικών

αποβλήτων

-

Διαθέτουν

Η/Μ

εγκαταστάσεις

χαμηλής

απόδοσης

-

Σωστός

σχεδιασμός

(βιοκλιματικός

σχεδιασμός)-

Νέες

πρακτικές

κατασκευής, αποδοτικά

υλικά, έλεγχος

κατασκευής

κτλ-

Εγκατάσταση

Η/Μ

εγκαταστάσεων

υψηλής

απόδοσης,

ΑΠΕ

-

Νέοι

Κανονισμοί

(ISO, CEN), Οδηγίες

(91/2002, 32/2006)-

Δημιουργία

μηχανισμών

ελέγχου

Τι

γνωρίζουμε

για

το

κτιριακό

απόθεμα

και την

κατανάλωση

ενέργειας

στα

κτίρια

?

ΕΛΛΗΝΙΚΟ

ΚΤΙΡΙΑΚΟ

ΑΠΟΘΕΜΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ

ΚΤΙΡΙΑΚΟ

ΑΠΟΘΕΜΑΤο

2001

καταγράφηκαν

περίπου

4 εκ. κτίρια.

Κατοικίες76.97%

Νοσοκομεία0.06%

Ξενοδοχεία0.82%

Σχολεία0.46%

Γραφεία

& Εμπορικά

2.7%

Άλλες

χρήσεις18.99%

Πηγή: ΕΣΥΕ

2006

<19195% 1919-1945

10%

1946-196017%

1971-198019%

1981-199018%

1991-200111%

1961-197020%

Ελλιπής μόνωση

20%

Πλήρης μόνωση

10%

Χωρίς μόνωση

70%

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣστα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΤΙΡΙΑ

0

50

100

150

200

250

300

1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2003Year

TWh

Total Industry Transportation Domestic Bldgs Tertiary Bldgs

Ο

μέσος

ρυθμός

αύξησης

κατανάλωσης

ενέργειας

1980-2003 είναι

2,8%. Για

τον

κτιριακό

τομέα

πάνω

από

7%.

Πηγή: ΥΠΑΝ

2006

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣστα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΤΙΡΙΑ

Προσοχή

στην

ποιότητα

εσωτερικού

περιβάλλοντος“…

πρέπει

να

συνεκτιμώνται

οι

γενικές

απαιτήσεις

εσωτερικών

κλιματικών

συνθηκών

…”

ΕΛΛΗΝΙΚΟ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΔεδομένα

κτιριακού

κελύφους

1.350.84

1.081.53

1.801.93

1.20

0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6 1.8 2.0

Μέσο U-value εξ. τοίχων [W/m²K]

<=1900>1900 <=1920>1920 <=1940>1940 <=1960>1960 <=1980>1980 <=2000

>2000Σύνολο

4.464.77

4.384.57

3.963.50

4.70

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5

Μέσο U-value παραθύρων [W/m²K]

<=1900>1900 <=1920>1920 <=1940>1940 <=1960>1960 <=1980>1980 <=2000

>2000Σύνολο

0.7

3.26 5.23

www.meteo.noa.gr/datamine/

ΕΛΛΗΝΙΚΟ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΔεδομένα

κτιριακού

κελύφους

100%22%19%

1%35%

23%0%

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000Επιφάνεια οροφής (m2)

U <= 0.250.25 < U <= 0.500.50 < U <= 1.001.00 < U <= 1.501.50 < U <= 2.00

U > 2.00Σύνολο

100%8%50%

20%6%

12%5%

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000Επιφάνεια εξωτ. τοίχων (m2)

U <= 0.40.4 < U <= 0.70.7 < U <= 1.01.0 < U <= 1.51.5 < U <= 2.0

U > 2.0Σύνολο

0.7

83%

0.5

77%

www.meteo.noa.gr/datamine/

ΕΛΛΗΝΙΚΟ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΚατανάλωση

θερμικής

ενέργειας

Οικιακός

Τομέας

Γ

Ζώνη

Γ

: 175.5 kWh/m2

Ζώνη

B: 110.7 kWh/m2

Ζώνη

A: 85.3 kWh/m2

219.9 kWh/m2

131.5 kWh/m2

28.3 kWh/m2

Τριτογενής

Τομέας

www.meteo.noa.gr/datamine/

ΕΛΛΗΝΙΚΟ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΚατανάλωση

θερμικής

ενέργειας

www.meteo.noa.gr/datamine/

125.1 129.7

52.4

222.0

64.4105.9

66.9

353.3

0

100

200

300

400

500

600Κατοικίες

Γραφεία

Σχολεία

Νοσοκομεία

Αεροδρόμια

Ξενοδοχεία

Γυμναστήρια

Κολυμβητήρια

kWh/

m2

ΕΛΛΗΝΙΚΟ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΚατανάλωση

θερμικής

ενέργειας

0

100

200

300

400

500

1860 1880 1900 1920 1940 1960 1980 2000

kWh/

m2

ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣLinear (ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ) Linear (ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ)

www.meteo.noa.gr/datamine/

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣστα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΤΙΡΙΑ

0

100

200

300

400

500

600

700

800

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53

Buildings

kWh/

m2

DENMARK FRANCE HELLAS POLAND SWITZERLANDΔΑΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΕΛΛΑΣ ΠΟΛΩΝΙΑ ΕΛΒΕΤΙΑ

Κτίρια

Ετήσια

κατανάλωση

ενέργειας

για

θέρμανση

(πολυκατοικίες)

Πηγή: C.A. Balaras, K. Droutsa, E. Dascalaki, S. Kontoyiannidis, Heating Energy Consumption and Resulting Environmental Impact of European Apartment Buildings, Energy

& Buildings, 37, 429-442, (2005).

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣστα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΤΙΡΙΑ

Ετήσια

κατανάλωση

ενέργειας

για

θέρμανση

(πολυκατοικίες)

Πηγή: C.A. Balaras, K. Droutsa, E. Dascalaki, S. Kontoyiannidis, Heating Energy Consumption and Resulting Environmental Impact of European Apartment Buildings, Energy

& Buildings, 37, 429-442, (2005).

0.00

0.04

0.08

0.12

0.16

0.20

Nor

mal

ized

(kW

h/m

2 H

DD

)

DENMARK FRANCE HELLAS POLAND SWITZERLAND

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

στα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ

-

ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ

Μελέτη

για

την

εκτίμηση

του

κτιριακού

αποθέματος

στην

Ελλάδα, κατανάλωση

ενέργειας, δυναμικό

εξοικονόμησης

ενέργειας, μείωση

εκπομπών

ρύπων, εκτίμηση

κόστους, ιεράρχιση

αποτελεσματικότητας

μέτρων, οικονομικά

μέτρα

Πηγή: ΕΑΑ-ΥΠΕΧΩΔΕ

2003

Μέση

ηλεκτρική

και

θερμική

κατανάλωση

ενέργειας

(2001)Πηγή: C.A. Balaras, A.G. Gaglia, E. Georgopoulou, S. Mirasgedis, Y. Sarafidis, D. P. Lalas, European Residential Buildings and Empirical Assessment of the Hellenic Building Stock, Energy Consumption, Emissions & Potential Energy Savings, Building and Environment, Vol. 42, No 3, p. 1298-1314, 2007.

B/Γ Γ/Δ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΤΙΡΙΑ

-

ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

1

3

4

5

13

2

6

14

8

9

7

12

11

10

Ene

rgy

Con

serv

atio

n M

easu

res

(EC

M)

Energy Conservation (TWh)

Zone A Zone B Zone C Zone D

78.2#10. Εξωτερικός

σκιασμός

93#11. Ανεμιστήρες

οροφής

144.0#7. Αντικατάσταση

παλαιών

λεβήτων

με

λέβητες

Φ.Α.

146.9#9. Θερμοστάτες

χώρων

156.8#8. Θερμοστάτες

αντιστάθμισης

240.9#12. Αντικατάσταση

παλαιών

κλιματιστικών

438.6#6. Αντικατάσταση

παλαιών

λεβήτων

549.6#2. Θερμομόνωση

οροφής

817.3#14. Ενεργειακοί

λαμπτήρες

951.4#5. Συντήρηση

κεντρικών

θερμάνσεων

1539.2#4. Διπλά

υαλοστάσια

1712.2#3. Αεροστεγάνωση

ανοιγμάτων

2709.7#13. Ηλιακοί

συλλέκτες

για

ΖΝΧ

3573.6#1. Θερμομόνωση

εξωτερικών

τοίχων

Μείωση

εκπομπών

CO2

(kg)

Μέτρα

Εξοικονόμησης

ΕνέργειαςEnergy Conservation Measures (ECM’s)

Πηγή: ΕΑΑ-ΥΠΕΧΩΔΕ

2003

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

στα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ

-

ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ

ΤΟΜΕΑΣ

Μέση

ηλεκτρική

και

θερμική

κατανάλωση

ενέργειας

(2001)Πηγή: A.G. Gaglia, C.A. Balaras, S. Mirasgedis, E. Georgopoulou, Y. Sarafidis, D.P. Lalas, Empirical Assessment of the Hellenic Non-

Residential Building Stock, Energy Consumption, Emissions and Potential Energy Savings, Energy Conversion and Management, Vol. 48, No 4, p. 1160-1175

, (2007).

B

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΤΙΡΙΑ

-

ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ

ΤΟΜΕΑΣΓραφεία/Εμπορικά Ξενοδοχεία Σχολεία

Νοσοκομεία

---53.9#11. Νυχτερινός

αερισμός

38.828.3292.9488.5#10. Ανεμιστήρες

οροφής

26.621.621.149.6#9. Εξωτερικός

σκιασμός

5.36.32.618.4#8. Θερμοστάτες

χώρων

7.59.05.726#7. Θερμοστάτες

αντιστάθμισης

18.7-5.416.4#6. Αντικατάσταση

παλαιών

λεβήτων

με

λέβητες

Φ.Α.

29.623.523.149.2#5. Αντικατάσταση

παλαιών

λεβήτων

34.823.459.5137.5#4. Συντήρηση

κεντρικών

θερμάνσεων

26.621.621.146.9#3. Διπλά

υαλοστάσια

10.59.512.010.9#2. Θερμομόνωση

οροφής

ΝΣΞΓ/Ε

815.1

713.1

15.3

54.1

423.5

369.0

133.4

48.7

-

148.2

1.5

54.0

59.7#14. Κεντρικά

Συστήματα

Διαχείρισης

Κιτρίων

- BMS

106.2#13. Ενεργειακοί

λαμπτήρες

45.9#12. Ηλιακοί

συλλέκτες

για

ΖΝΧ

52.8#1. Θερμομόνωση

εξωτερικών

τοίχων

Μείωση

εκπομπών

CO2

(kg)Μέτρα

Εξοικονόμησης

Ενέργειας

(ECM’s)

Πηγή: ΕΑΑ-ΥΠΕΧΩΔΕ

2003

ΚΕΛΥΦΟΣ

–

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΑ

& ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΗΛΙΑΚΑ

ΚΕΛΥΦΟΣ

-

ΣΚΙΑΣΜΟΣ

-

ΥΒΡΙΔΙΚΟΣ ΔΡΟΣΙΣΜΟΣ

& ΨΥΞΗ

-

ΦΩΤΙΣΜΟΣ

ΗΛΙΑΚΗ

ΘΕΡΜΑΝΣΗ

-

ΨΥΞΗwww.energycon.org/sace/sace.htm

• Πενταόροφο

κτίριο

γραφείων

(600 m2)• Επίπεδοι

ηλιακοί

συλλέκτες

(84,6 m2)• Εποχιακή

αποθήκευση

θερμότητας• Ψύκτης

απορρόφησης•

Χαμηλών

θερμοκρασιακών

απαιτήσεων

σύστημα απόδοσης

ψύξης

/ θέρμανσης

(επιτοίχιο

& ενδοδαπέδιο σύστημα)

• Γεωθερμική

αντλία

θερμότητας• Φωτοβολταϊκά

(4,4 kW)• BMS

• Ελαχιστοποίηση

θερμικών

& ψυκτικών

φορτίων

www.solenergy.gr

www.sole.gr

HIGH-COMBIHigh Solar Fraction Heating and Cooling Systems With Combination

of Innovative Components and Methodswww.highcombi.eu

ΗΛΙΑΚΗ

ΘΕΡΜΑΝΣΗ

-

ΨΥΞΗ

EC Directive 2002/91/EC“Energy Performance

of Buildings”

(EPBD)

EC Directive 2006/32/EC“Energy end-use efficiency and energy services”

N 3661/08 (ΦΕΚ

89/Α

3661 -

19/5/2008)“Μέτρα

για

την

μείωση

της

ενεργειακής

κατανάλωσης

των

κτιρίων

και

άλλες

διατάξεις”

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ

& ΕΘΝΙΚΗ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΚΥΑ

Δ6/Β/14826

(ΦΕΚ

1122/Β

–

17/6/2008)“Μέτρα

για

τη

βελτίωση

της

ενεργειακής

απόδοσης

&

την

εξοικονόμηση

ενέργειας

στο

δημόσιο

& ευρύτερο δημόσιο

τομέα”

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ

ΟΔΗΓΙΑΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ

N.3661

ΦΕΚ

89/Α

-

19/5/2008

19/11/2008ΚΕΝΑΚ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ

ΟΔΗΓΙΑ

-

EPBD 2002/91 ΕΛΛΗΝΙΚΗ

«ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ»

-

Ν

3661 «Μέτρα

για

την

μείωση

της

ενεργειακής

κατανάλωσης

των κτιρίων

και

άλλες

διατάξεις»

του Υπουργείου Ανάπτυξης (ΦΕΚ

89/Α

3661 -

19/5/2008). Έναρξη

εφαρμογής

... 2009.

Πιστοποιητικό

ενεργειακής

απόδοσης

θα

πρέπει

να

διαθέτει πλέον

κάθε

ακίνητο

άνω

των

50 m2

που

πωλείται

ή

ενοικιάζεται. Θα

περιλαμβάνονται

συστάσεις

για

οικονομικά αποδεκτές

βελτιώσεις

ενεργειακής

απόδοσης.

Νέα

κτίρια

πληρούν

ελάχιστες

απαιτήσεις

ενεργειακής απόδοσης. Ενεργειακή

Μελέτη

για

μεγάλα

κτίρια.

Επιθεώρηση

λεβήτων, εγκαταστάσεων

θέρμανσης

και κλιματισμού.

Υπάρχουν

διαθέσιμα

τα

απαραίτητα

«εργαλεία» ;

ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ

ΕΡΓΑΛΕΙΑ

ΓΙΑ

ΤΗΝ

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

ΤΗΣ

ΟΔΗΓΙΑΣ

Ενεργειακή

Επιθεώρηση

& Εκτίμηση

της

Ενεργειακής

Απόδοσης Κατοικιών

(2002-2004)

EPA-ED project, ALTENER Programme

(4.1030/Z/01-142/2001)

D.G. TREN, European Commission EBM-Consult(NL)

OTB(NL)

OOI(AU)

DBUR(DK)

NOA(GR)

www.epa-ed.org

Ενεργειακή

Επιθεώρηση

& Εκτίμηση

της

Ενεργειακής

Απόδοσης Κτιρίων

του

Τριτογενή

Τομέα

(2005-2007)

www.epa-nr.org

Arsenal(AU)

SBI(DK)

CSTB(FR)

Fraunhofer(DE)

ENEA(IT)

TNO(NL)

EPA-NR project, EIE Programme

(EIE/04/125/S07.38651)

D.G. TREN, European Commission

OOI(AU)

EBM-Consult(NL)

NOA(GR)

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ

ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ

ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ

ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ

ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

Υπάρχουν

διαθέσιμα

τα

απαραίτητα

«εργαλεία» ;Μεθοδολογίες

και

λογισμικά

για

ενεργειακές

επιθεωρήσεις

κτιρίων.

-

Οι

μεθοδολογίες

& τα

λογισμικά

EPA-ED

και

EPA-NR μπορούν

να

ανταποκριθούν

στις

απαιτήσεις

των μηχανικών, μελετητών

και

εμπειρογνωμόνων, που ασχολούνται

με

την

ενεργειακή

επιθεώρηση

και

μελέτη υφιστάμενων

κτιρίων

(κατοικιών

& τριτογενή

τομέα)-

Τα

αποτελέσματα

μπορούν

να

χρησιμοποιηθούν

για

την έκδοση

Πιστοποιητικού

Ενεργειακής

Απόδοσης.-

Οι

μεθοδολογίες

& τα

λογισμικά

παρέχουν

τη

δυνατότητα αξιολόγησης

προτάσεων

εξοικονόμησης

ενέργειας, με βάση

τη

πραγματική

κατανάλωση

ενέργειας

του

κτιρίου. -

Υπολογισμοί

σύμφωνα

με

τους

διαθέσιμους

Ευρωπαϊκούς Kανονισμούς.

Μηνιαίες

Ενεργειακές

Απαιτήσεις

& Κατανάλωση

(kWh/m²)

ανά

τελική

χρήσηΕκπομπές

CO2

(kg/m²)Αξιολόγηση

σεναρίων

–

οικονομικά

βιώσιμων

προτάσεων

(εξοικονόμηση

ενέργειας, μείωση

ρύπων, περίοδος

αποπληρωμής)

... επικαιροποίηση

του

υφιστάμενου

κανονιστικού

πλαισίου

και

συνολική και

ενιαία

ρύθμιση

του

θέματος

της

εξοικονόμησης

ενέργειας

στα

κτίρια

του

δημόσιου

και

ευρύτερου

δημόσιου

τομέα, έτσι

ώστε

να επιτευχθεί

η

βελτίωση

της

ενεργειακής

και

περιβαλλοντικής

συμπεριφοράς

των

κτιρίων

αυτών

και

να

αποτελέσουν

παράδειγμα εξοικονόμησης

ενέργειας.

Κ.Α. ΜΠΑΛΑΡΑΣ, Ph.D.Δρ. Μηχ/γος

Μηχ/κος, Διευθυντής

Ερευνών

ΙΕΠΒΑcostas@meteo.noa.gr

Ομάδα

Εξοικονόμησης

Ενέργειας

(ΟΕΕ)www.energycon.org

Ινστιτούτο

Ερευνών

Περιβάλλοντος

& Βιώσιμης

Ανάπτυξης

(ΙΕΠΒΑ)

ΕΘΝΙΚΟ

ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΟ

ΑΘΗΝΩΝ

(ΕΑΑ)

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΣΤΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΤΙΡΙΑ

Ευχαριστώ

για

την

προσοχή

σας

...Σας

περιμένουμε

στο

περίπτερο

του

ΕΑΑ

Ε

1δίπλα

στην

κεντρική

είσοδο

της

έκθεσης