درس سمینار کارشناسی ارشدجلسه اول:

مقدمه ای بر مفهوم پژوهش و اخالق پژوهشی

محمد علی احمدی پژوه1391زمستان

سرفصل مطالب

بخش اول:•تعریف تحقیق و انواع آن–روند انجام تحقیق–عوامل موثر بر موفقیت تحقیق–

بخش دوم:•جایگاه اخالق در پژوهش–

تعریف تحقیق و انواع آن،روند انجام تحقیق،

عوامل موثر بر موفقیت تحقیق

تعریف پژوهش

: مشاهده، توصیف، بررسی آزمایشگاهی و علم•[.1تفسیر نظری پدیده ها یا رخدادها ]

علمی: بررسی و مطالعه منظم، کنترل پژوهش•شده و آزمایشی قضیه های فرضی در باره روابط

[.2احتمالی بین پدیده ها ]

فعالیتهای هدفمند به طور خالصه هدف از تحقیق، • است.دانشکردن به اضافه برایمنظم و

[2انواع تحقیق ]

هدفبر اساس •بنیادی–کاربردی–توسعه ای–

گردآوریزمانبر اساس •تاریخی–پیمایشی–

مقطعی•طولی و شبه طولی•آزمایشی یا تجربی•

ماهیت دادهبر اساس •کمی–کیفی–

بر اساس روش جمع آوری داده•

[2برخی تعاریف در تحقیقات میدانی ]

جامعه یا جمعیت آماری•نمونه آماری•متغیر•

بر اساس نقش آنها در تحقیق–مستقل•وابسته•تعدیل کننده•مداخله گر•

روش اندازه گیری–ماهیت اعداد–ابعاد ارزش–

روند اجرای تحقیق

انتخاب موضوع و بیان مساله•مطالعه تحقیقات انجام شده قبلی در این باره •فرضیه سازی•طراحی شیوه آزمایش فرضیه ها•جمع آوری داده و یا شبیه سازی فرضیه•تجزیه و تحلیل داده ها•رد یا تایید فرضیه•بررسی دالیل رد یا تایید فرضیه•گزارش نتیجه تحقیق•

عوامل موثر در موفقیت یک تحقیق

انتخاب مناسب موضوع تحقیق•ساختار پژوهشی موسسات و نظام پژوهشی –

کشورحدود امکانات تخصیص داده شده و منابع مالی–در اختیار بودن منابع علمی–

مقاالت•کتابها•افراد صاحب دانش•

مورد حمایت بودن از سوی سیاستگذاران–

عوامل موثر در موفقیت یک تحقیق )ادامه(

رعایت اصول تحقیق•مشخص بودن مسیر تحقیق–در اختیار گرفتن افراد و تجهیزات مناسب–روحیه همکاری گروهی–رعایت اصول انسانی تحقیق–

رعایت اخالق پژوهش•جستجوگر بودن، عالقمند بودن و پرسشگری•دقت باال در انجام آزمایش•دقت باال در ارائه گزارش•صداقت در ارائه نتایج•شهامت برخورد به موانع•

اصول اخالق پژوهشی

تعریف اخالق

آن علمی است به آنکه نفس انسان علم اخالق•چگونه خلقی اکتساب تواند کرد که جملگی

احوال و افعال که به اراده او از او صادر می شود جمیل و محمود باشد.

خواجه نصیر الدین طوسی، کتاب اخالق [.1ناصری، به نقل از ]

شاخه های علم اخالق

بررسی نظری گزاره های اخالقی از فرا اخالق: •[.1دید معنا شناسی، منطق و هستی شناسی ]

بدست دادن معیارهای عملی اخالق هنجاری: •[.1اخالق و کمک به تمایز بین خوب و بد ]

کاربرد منظم و منطقی نظریه اخالق کاربردی: •[ )مانند 1های اخالقی در حوزه های خاص ]

منشورهای اخالق حرفه ها(.

محورهای کلیدی اخالق پژوهشی [1]

بیان اطالعات و درستی و صداقت پژوهشی: •نتایج واقعی و پرهیز از انتشار نتایج دروغین

رعایت حقوق سایر محققینانصاف پژوهشی: •

تعامل سازنده و غیر مخرب حکمت پژوهشی: •پژوهشگر با محیط و منابع مالی، زمانی و

نیروی انسانی

مسایل مهم در اخالق پژوهشی [1]

پژوهشی:رفتارهای نادرست پرهیز از •جعل و سرهم بندی–تحریف و دروغ پردازی–انتحال و سرقت علمی یا نوشتار دزدی–ایده برداری–واگذاری اجرای پژوهش–

مسایل مهم در اخالق پژوهشی )ادامه(

پژوهشیسوال بر انگیز رفتارهای •های پژوهشیداده مدیریت نا مناسب–

نگهداری داده ها•در اختیار قرار دادن داده ها•بکارگیری مغرضانه روشهای آماری خاص به صورت نامناسب• انتشار نتایج مقدماتی•

نویسندگیاعطا و یا درخواست –پژوهش گر یا گروه پژوهشیراهنمایی ناکافی –هماهنگی های نامتعارف بین گروههای تحقیقاتی برای –

ارجاع مقاالت

مسایل مهم در اخالق پژوهشی )ادامه(

تمامیت پژوهشی:•از داده ثبت، تحلیل و برداشت درست دقت باال در–

هاچاپ نتایجتوجه و دقت باال در –

اخالق مهندسی

اخالق مهندسی عبارت است از :•استانداردهای حرفه ای و اصول اخالقی کاربرد

در مواردی که افراد در جریان کار مهندسی با آن [.1روبرو می شوند ]

[1موارد مهم در اخالق مهندسی ]

سالمت عمومی، ایمنی، رفاه و محیط زیست•صالحیت و شایستگی در پذیرش کار مهندسی•تعارض منافع•اعتبار دهی•درستی و تمامیت گزارشهای مهندسی•سالمت مالی•شهرت حرفه ای صادقانه•

چند نمونه واقعی عدم رعایت اخالق [1مهندسی ]

1970ماشین فورد پینتو •1986فضا پیمای چلنجر • DC-10و 1970 ترکیه DC-70سوانح هوایی •

1979آمریکا 1984نشت مواد شیمیایی کارخانه بوپال هند •City-Group Center 1978برج •

یک نمونه ازاخالق کاربردیIEEE code of ethics ]3[

We, the members of the IEEE, in recognition of the importance of our technologies in affecting the quality of life throughout the world, and in accepting a personal obligation to our profession, its members and the communities we serve, do hereby commit ourselves to the highest ethical and professional conduct and agree:

)ادامه(EEEمنشور اخالقی

• to accept responsibility in making decisions consistent with the safety, health, and welfare of the public, and to disclose promptly factors that might endanger the public or the environment;

• to avoid real or perceived conflicts of interest whenever possible, and to disclose them to affected parties when they do exist;

• to be honest and realistic in stating claims or estimates based on available data;  

• to reject bribery in all its forms;  • to improve the understanding of technology; its

appropriate application, and potential consequences;  

)ادامه(EEEمنشور اخالقی • to maintain and improve our technical competence and to

undertake technological tasks for others only if qualified by training or experience, or after full disclosure of pertinent limitations;  

• to seek, accept, and offer honest criticism of technical work, to acknowledge and correct errors, and to credit properly the contributions of others;  

• to treat fairly all persons regardless of such factors as race, religion, gender, disability, age, or national origin;

• to avoid injuring others, their property, reputation, or employment by false or malicious action;  

• to assist colleagues and co-workers in their professional development and to support them in following this code of ethics.

نمونه دوم منشور اخالقیWorld Medical Association International Code of Medical Ethics ]4[

DUTIES OF PHYSICIANS IN GENERAL– always exercise his/her independent professional judgment and

maintain the highest standards of professional conduct.– respect a competent patient's right to accept or refuse treatment.– not allow his/her judgment to be influenced by personal profit or

unfair discrimination.– be dedicated to providing competent medical service in full

professional and moral independence, with compassion and respect for human dignity.

– deal honestly with patients and colleagues, and report to the appropriate authorities those physicians who practice unethically or incompetently or who engage in fraud or deception.

WMA International Code of Medical Ethics (Cont.)

– not receive any financial benefits or other incentives solely for referring patients or prescribing specific products.

– respect the rights and preferences of patients, colleagues, and other health professionals.

– certify only that which he/she has personally verified.– strive to use health care resources in the best way to

benefit patients and their community.– seek appropriate care and attention if he/she suffers

from mental or physical illness.– respect the local and national codes of ethics.

WMA International Code of Medical Ethics (Cont.)

• DUTIES OF PHYSICIANS TO PATIENTS– always bear in mind the obligation to respect human life.– act in the patient's best interest when providing medical

care.– owe his/her patients complete loyalty and all the scientific

resources available to him/her. Whenever an examination or treatment is beyond the physician's capacity, he/she should consult with or refer to another physician who has the necessary ability.

– respect a patient's right to confidentiality. It is ethical to disclose confidential information when the patient consents to it or when there is a real and imminent threat of harm to the patient or to others and this threat can be only removed by a breach of confidentiality.

DUTIES OF PHYSICIANS TO PATIENTS (Cont.)

– give emergency care as a humanitarian duty unless he/she is assured that others are willing and able to give such care.

– in situations when he/she is acting for a third party, ensure that the patient has full knowledge of that situation.

– not enter into a sexual relationship with his/her current patient or into any other abusive or exploitative relationship.

WMA International Code of Medical Ethics (Cont.)

DUTIES OF PHYSICIANS TO COLLEAGUES

– behave towards colleagues as he/she would have them behave towards him/her.

– NOT undermine the patient-physician relationship of colleagues in order to attract patients.

– when medically necessary, communicate with colleagues who are involved in the care of the same patient. This communication should respect patient confidentiality and be confined to necessary information.

زمانبندی کالسها

و اصول اخالق پژوهش مفهوممقدمه ای بر• 91 اسفندماه 5 شنبه ،پژوهشی

12شنبه شیوه جستجوی مطالب، منابع علمی و • 91اسفندماه

91 اسفندماه 19شنبه شیوه ارائه شفاهی، • 91 اسفندماه 26شنبه سمینار کوتاه دانشجویان، • 24شنبه شیوه کلی ارائه کتبی گزارش علمی، •

92فروردین ماه 92  فروردین ماه31 شنبه استاندارد تهیه پایان نامه،•  92 خردادماه  4شنبه ارائه سمینار اصلی، •

عنوان سمینارهای کوتاه

مجالت معتبر علمی در حوزه مهندسی پزشکی و •ضریب نفوذ آنها

استانداردهای رده بندی مقاالت علمی•دانشگاههای برتر مهندسی پزشکی در سراسر دنیا و •

حیطه های تحقیقات فعال در آنهامراکز تحقیقات مهندسی پزشکی و پزشکی در ایران•موسسات و صندوقهای حمایتی برای پژوهش در حیطه •

مهندسی پزشکی در ایرانشرکتهای دانش بنیان یا تولیدکننده در حیطه مهندسی •

پزشکی در ایران

مراجع

[ خاکی صدیق، علی، مقدمه ای بر اخالق پژوهشی 1]و اخالق مهندسی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه

.1389صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی، تهران، [ دالور، علی، روش تحقیق در روانشناسی و علوم 2]

.1378تربیتی، چاپ پنجم، نشر ویرایش، تهران، [3]-http://www.ieee.org/about/corporate/

governance/p7-8.html

[4]-http://www.wma.net/en/30publications/

10policies/c8/